Organizata BotĂ«rore e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« ka paralajmĂ«ruar pĂ«r njĂ« rritje tĂ« ndjeshme tĂ« rasteve tĂ« gripit nĂ« EvropĂ«, tĂ« nxitura nga njĂ« variant i ri dominues i virusit, duke vĂ«nĂ« nĂ«n presion serioz sistemet e kujdesit shĂ«ndetĂ«sor nĂ« disa vende tĂ« Bashkimit Evropian. Sipas OBSH-sĂ«, tĂ« paktĂ«n 27 nga 38 vendet e rajonit evropian raportojnĂ« aktivitet [âŠ]
Një rritje e ndjeshme e rasteve të gripit të shkaktuara nga një lloj i ri dominues i virusit po përfshin Evropën, duke i vënë sistemet e kujdesit shëndetësor në disa vende nën një presion të rëndë, tha Organizata Botërore e Shëndetësisë.
OBSH-ja tha tĂ« mĂ«rkurĂ«n se tĂ« paktĂ«n 27 nga 38 vendet nĂ« rajonin e saj evropian raportuan âaktivitet tĂ« lartĂ« ose shumĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« gripitâ, me mĂ« shumĂ« se gjysmĂ«n e pacientĂ«ve me simptoma tĂ« gripit qĂ« rezultuan pozitivĂ« nĂ« gjashtĂ« vende, pĂ«rfshirĂ« IrlandĂ«n, SerbinĂ«, SlloveninĂ« dhe MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar.
Sezoni i gripit kishte filluar rreth katër javë më herët se vitet e kaluara, tha OBSH-ja, dhe u bëri thirrje njerëzve të kufizojnë transmetimin duke u vaksinuar, duke qëndruar në shtëpi nëse ndihen keq dhe duke mbajtur maskë në vende publike nëse kanë simptoma të frymëmarrjes.
OBSH-ja tha se varianti i ri i gripit sezonal â nĂ«ntipi A(H3N2) K â ishte shkaku i infeksioneve, duke pĂ«rbĂ«rĂ« deri nĂ« 90% tĂ« tĂ« gjitha rasteve tĂ« konfirmuara tĂ« gripit nĂ« rajonin evropian, por shtoi se nuk kishte prova qĂ« tĂ« sugjeronin se po shkaktonte sĂ«mundje mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«.
Hans-Henri Kluge, drejtor rajonal i OBSH-sĂ« pĂ«r EvropĂ«n, tha: âGripi ndodh çdo dimĂ«r, por kĂ«tĂ« vit Ă«shtĂ« pak mĂ« ndryshe. Ai tregon se si njĂ« ndryshim i vogĂ«l gjenetik nĂ« virusin e gripit mund tĂ« ushtrojĂ« presion tĂ« madh nĂ« sistemet tona shĂ«ndetĂ«soreâ.
Kluge theksoi gjithashtu rrezikun e dezinformimit.
âĂshtĂ« thelbĂ«sore nĂ« klimĂ«n aktuale tĂ« kĂ«rkohet informacion i besueshĂ«m nga burime tĂ« besueshme, siç janĂ« organizatat kombĂ«tare tĂ« shĂ«ndetit dhe OBSH-jaâ, tha ai.
âNĂ« njĂ« sezon tĂ« vĂ«shtirĂ« gripi, informacioni i besueshĂ«m dhe i bazuar nĂ« prova mund tĂ« jetĂ« shpĂ«tuesâ.
OBSH tha se të dhënat e hershme nga Mbretëria e Bashkuar, konfirmuan se vaksina kundër gripit uli rrezikun e sëmundjeve të rënda nga lloji A(H3N2), megjithëse mund të mos parandalojë infeksionin, dhe tha se vaksinimi mbeti hapi më i rëndësishëm parandalues.
âKjo Ă«shtĂ« veçanĂ«risht e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r ata qĂ« janĂ« nĂ« rrezik mĂ« tĂ« lartĂ«, pĂ«rfshirĂ« tĂ« moshuarit, ata me probleme shĂ«ndetĂ«sore, gratĂ« shtatzĂ«na dhe fĂ«mijĂ«tâ, tha ai.
Punonjësit e kujdesit shëndetësor, janë gjithashtu një grup prioritar për të mbrojtur shëndetin e tyre dhe shëndetin e pacientëve të tyre.
âAshtu si nĂ« raste tĂ« tjera, fĂ«mijĂ«t nĂ« moshĂ« shkollore janĂ« agjentĂ«t kryesorĂ« tĂ« pĂ«rhapjes nĂ« komunitetâ, shtoi ai.
âMegjithatĂ«, tĂ« rriturit e moshĂ«s 65 vjeç e lart pĂ«rbĂ«jnĂ« shumicĂ«n e rasteve tĂ« rĂ«nda qĂ« kĂ«rkojnĂ« shtrim nĂ« spitalâ.
Kluge tha se sezoni i gripit pritet të arrijë kulmin në fund të dhjetorit ose në fillim të janarit.
âSezoni aktual i gripit, ndonĂ«se i rĂ«ndĂ«, nuk pĂ«rfaqĂ«son nivelin e emergjencĂ«s globale me tĂ« cilĂ«n u pĂ«rballĂ«m gjatĂ« pandemisĂ« Covid-19â, tha ai, duke shtuar: âSistemet tona shĂ«ndetĂ«sore kanĂ« dekada pĂ«rvojĂ« nĂ« menaxhimin e gripit, kemi vaksina tĂ« sigurta qĂ« pĂ«rditĂ«sohen çdo vit dhe kemi njĂ« manual tĂ« qartĂ« tĂ« masave mbrojtĂ«se qĂ« funksionojnĂ«â.
Shërbimi Shëndetësor Kombëtar (NHS) i Britanisë, tha javën e kaluar se po përgatitej për një nga dimrat më të këqij të regjistruar ndonjëherë, mes presionit në rritje mbi klinikat, spitalet dhe shërbimet e ambulancës.
Instituti Robert Koch në Gjermani, tha se sezoni i gripit në vend kishte filluar dy deri në tre javë më parë.
 Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH), Tedros Adhanom Ghebreyesus paralajmĂ«roi lidhur me rritjen e shpejtĂ« tĂ« njĂ« varianti tĂ« ri tĂ« virusit H3N2, i njohur si âgripi qĂ« ka shĂ«nuar mutacionâ.
Ghebreyesus e bëri këtë deklaratë në platformën e mediave sociale të kompanisë amerikane X.
Ai thotĂ« se sezoni vjetor i gripit Ă«shtĂ« aktualisht duke u zhvilluar nĂ« hemisferĂ«n veriore. âEdhe pse nivelet globale tĂ« aktivitetit tĂ« gripit janĂ« brenda intervalit normal, qĂ« nga gushti OBSH nĂ« shumĂ« vende ka vĂ«rejtur rritje tĂ« shpejtĂ« nĂ« viruset e emĂ«rtuar si ânĂ«nklasa Kâ e virusit H3N2 influenza. Edhe pse tĂ« dhĂ«nat nuk tregojnĂ« rritje tĂ« ashpĂ«rsisĂ« sĂ« sĂ«mundjes, ato tregojnĂ« pĂ«r njĂ« mutacion tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« nĂ«nklasĂ« tĂ« viruseve H3N2â, tha Ghebreyesus.
Sipas tij, vaksinat janë jetike, veçanërisht për personat me rrezik të lartë të ndërlikimeve të gripit dhe ata që kujdesen për ta.
Profesori i asociuar dr. Muhammed Emin Demirkol, drejtor i pĂ«rgjithshĂ«m i ShĂ«ndetit Publik nĂ« MinistrinĂ« turke tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« tha se virusi i gripit H3N2 qĂ« pĂ«rhapet nĂ« EvropĂ« nuk pĂ«rbĂ«n ndonjĂ« rrezik pĂ«r TurqinĂ«. âKy Ă«shtĂ« njĂ« variant i pritur natyrshĂ«m. Virusi influenza vjen çdo dit duke pĂ«suar mutacionâ, tha ai.
Një rritje intensive e rasteve të gripit të shkaktuara nga një lloj virusi i ri dominues po përfshin Evropën, duke i vënë sistemet e kujdesit shëndetësor në disa vende nën presion të rëndë, tha Organizata Botërore e Shëndetësisë.
OBSH-ja tha të mërkurën se të paktën 27 nga 38 vendet në rajonin e saj evropian po raportonin "aktivitet të lartë ose shumë të lartë të gripit", me më shumë se gjysmën e pacientëve me simptoma të ngjashme me gripin që rezultuan pozitivë në gjashtë vende, përfshirë Irlandën, Serbinë, Slloveninë dhe Mbretërinë e Bashkuar.
Ajo tha se sezoni i gripit kishte filluar afërsisht katër javë më herët se në vitet e kaluara dhe i nxiti popullatat të frenonin transmetimin duke u vaksinuar, duke qëndruar në shtëpi nëse nuk ndihen mirë dhe duke mbajtur maskë në publik nëse kishin simptoma të frymëmarrjes, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.
OBSH-ja theksoi se varianti i ri i gripit sezonal - A(H3N2) K - po shkaktonte infeksionet, duke përbërë deri në 90% të të gjitha rasteve të konfirmuara të gripit në rajonin evropian, por shtoi se nuk kishte prova se po shkaktonte sëmundje më të rëndë.
Hans Henri Kluge, drejtori rajonal i OBSH-sĂ« pĂ«r EvropĂ«n, tha: âGripi shfaqet çdo dimĂ«r, por kĂ«tĂ« vit Ă«shtĂ« pak mĂ« ndryshe. Tregon se si vetĂ«m njĂ« ndryshim i vogĂ«l gjenetik nĂ« virusin e gripit mund tĂ« ushtrojĂ« presion tĂ« madh nĂ« sistemet tona shĂ«ndetĂ«soreâ.
Kluge theksoi gjithashtu rrezikun e keqinformimit dhe dezinformimit.
âĂshtĂ« jetike nĂ« klimĂ«n aktuale tĂ« kĂ«rkojmĂ« informacion tĂ« besueshĂ«m nga burime tĂ« besueshme si agjencitĂ« kombĂ«tare tĂ« shĂ«ndetit dhe OBSH-jaâ, vuri nĂ« pah ai.
Sipas tij, ânĂ« njĂ« sezon sfidues gripi, informacioni i besueshĂ«m dhe i bazuar nĂ« prova mund tĂ« jetĂ« shpĂ«timtarâ.
OBSH tregoi se të dhënat e hershme nga Mbretëria e Bashkuar konfirmuan se vaksina e gripit uli rrezikun e sëmundjes së rëndë nga lloji A(H3N2), megjithëse mund të mos parandalojë infeksionin, dhe tha se vaksinimi mbeti hapi më i rëndësishëm parandalues.
âKjo Ă«shtĂ« veçanĂ«risht e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r ata me rrezik mĂ« tĂ« lartĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« personat e moshuar, ata me sĂ«mundje themelore, gratĂ« shtatzĂ«na dhe fĂ«mijĂ«tâ.
Punonjësit e shëndetësisë ishin gjithashtu një grup prioritar për të mbrojtur shëndetin e tyre dhe atë të pacientëve të tyre.
âAshtu si nĂ« stinĂ«t e tjera, fĂ«mijĂ«t nĂ« moshĂ« shkollore janĂ« nxitĂ«sit kryesorĂ« tĂ« pĂ«rhapjes nĂ« komunitetâ, shtoi ajo. âMegjithatĂ«, tĂ« rriturit e moshĂ«s 65 vjeç e lart pĂ«rbĂ«jnĂ« shumicĂ«n e rasteve tĂ« rĂ«nda qĂ« kĂ«rkojnĂ« shtrim nĂ« spitalâ.
Kluge tha se sezoni i gripit pritej të arrinte kulmin në fund të dhjetorit ose në fillim të janarit.
âSezoni aktual i gripit, megjithĂ«se serioz, nuk pĂ«rfaqĂ«son nivelin e emergjencĂ«s globale qĂ« u pĂ«rballĂ«m gjatĂ« pandemisĂ« Covid-19â, tha ai, duke shtuar: âSistemet tona shĂ«ndetĂ«sore kanĂ« dekada pĂ«rvojĂ« nĂ« menaxhimin e gripit, kemi vaksina tĂ« sigurta qĂ« pĂ«rditĂ«sohen çdo vit dhe kemi njĂ« manual tĂ« qartĂ« masash mbrojtĂ«se qĂ« funksionojnĂ«â. /Telegrafi/
Komiteti për sigurinë e vaksinave i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) ka konkluduar se nuk ekziston asnjë lidhje midis vaksinave dhe autizmit, në kundërshtim me pretendimet e administratës së Donald Trump.
âVaksinat janĂ« thelbĂ«sore,â deklaroi drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i OBSH-sĂ«, Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Raporti i publikuar tĂ« njĂ«jtĂ«n ditĂ« pĂ«rmbledh gjetjet e 31 studimeve, tĂ« cilat, sipas Tedrosit, âtĂ« gjitha arrijnĂ« nĂ« pĂ«rfundiminâ se nuk ka njĂ« lidhje shkak-pasojĂ« midis vaksinimit dhe autizmit.
Ai theksoi se âautizmi nuk Ă«shtĂ« efekt anĂ«sor i vaksinaveâ, duke kujtuar se njĂ« studim i vitit 1998 qĂ« sugjeronte tĂ« kundĂ«rtĂ«n Ă«shtĂ« shpallur âi rremĂ«â dhe Ă«shtĂ« tĂ«rhequr.
Rekomandimet e SHBA-ve dhe shqetësimet globale
Nën drejtimin e Sekretarit të Shëndetësisë, Robert Kennedy Jr., Shtetet e Bashkuara kanë rekomanduar së fundmi shmangien e disa vaksinave, pasi besojnë se ato shkaktojnë autizëm.
Tedros Adhanom Ghebreyesus tha se nuk është i shqetësuar për marrëveshjet bilaterale që SHBA ka nënshkruar me disa vende në zhvillim, të cilat kushtëzojnë ndihmën amerikane me ndarjen e të dhënave mbi patogjenët.
Sipas tij, kĂ«to marrĂ«veshje nuk bien ndesh me negociatat qĂ« po zhvillohen nĂ« GjenevĂ« pĂ«r njĂ« kornizĂ« shumĂ«palĂ«she, duke theksuar se ato ânuk mund tĂ« zĂ«vendĂ«sojnĂ« njĂ« marrĂ«veshje ndĂ«rkombĂ«tareâ tĂ« mbĂ«shtetur nga rreth 150 vende tĂ« tjera.
Drejtori i Përgjithshëm rikujtoi se një platformë e përbashkët globale mbetet e domosdoshme, sidomos duke pasur parasysh se SHBA do të largohet nga OBSH-ja brenda një muaji.
Optimist për të ardhmen e institucioni
Përballë shkurtimeve buxhetore nga SHBA dhe disa vende të tjera, OBSH-ja pritet të detyrohet të shkurtojë afërsisht 1300 vende pune deri në qershor.
MegjithatĂ«, Tedros theksoi: âBota vazhdon tĂ« ketĂ« nevojĂ« pĂ«r OBSH-nĂ«.â
Organizata duhet tĂ« sigurojĂ« edhe njĂ« miliard dollarĂ« shtesĂ« pĂ«r periudhĂ«n e financimit 2026â2027. Kjo mungesĂ« Ă«shtĂ« mĂ« e vogĂ«l se nĂ« periudhat e mĂ«parshme, shpjegoi ai, duke shtuar se âjemi tĂ« besueshĂ«mâ se ky boshllĂ«k mund tĂ« tejkalohet.
Infertiliteti prek një në gjashtë persona të moshës riprodhuese në mbarë botën, tha sot Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), teksa publikoi një udhëzues të ri global që përmban rekomandime për përmirësimin e aksesit në parandalim, diagnozë dhe trajtim.
OBSH-ja tha se qasja nĂ« kujdesin pĂ«r fertilitetin mbetet âjashtĂ«zakonisht e kufizuarâ pavarĂ«sisht pĂ«rmasĂ«s sĂ« problemit. NĂ« shumĂ« vende, testet dhe trajtimet paguhen kryesisht nga vetĂ« pacientĂ«t, duke i lĂ«nĂ« ata me barrĂ« tĂ« madhe financiare.
NĂ« disa vende, njĂ« cikĂ«l i vetĂ«m i fertilizimit in vitro (IVF) mund tĂ« kushtojĂ« âdyfishin e tĂ« ardhurave mesatare vjetore tĂ« njĂ« familjejeâ.
âInfertiliteti Ă«shtĂ« njĂ« nga sfidat mĂ« tĂ« anashkaluara tĂ« shĂ«ndetit publik tĂ« kohĂ«s sonĂ« dhe njĂ« çështje madhore barazie nĂ« nivel globalâ, ka thĂ«nĂ« Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i OBSH-sĂ«, Tedros Adhanom Ghebreyesus.
âMiliona njerĂ«z e pĂ«rballojnĂ« kĂ«tĂ« udhĂ«tim tĂ« vetĂ«m â tĂ« pĂ«rjashtuar nga kujdesi pĂ«r shkak tĂ« kostos, tĂ« shtyrĂ« drejt trajtimeve mĂ« tĂ« lira por tĂ« paprovuara, ose tĂ« detyruar tĂ« zgjedhin mes shpresĂ«s pĂ«r tĂ« pasur fĂ«mijĂ« dhe sigurisĂ« sĂ« tyre financiareâ, ka deklaruar ai.
UdhĂ«zuesi, i pari i OBSH-sĂ« pĂ«r infertilitetin, pĂ«rmban 40 rekomandime qĂ« mbulojnĂ« rrugĂ«t klinike pĂ«r diagnostikimin e shkaqeve tĂ« zakonshme tĂ« infertilitetit dhe udhĂ«zime se si mund tĂ« pĂ«rparojĂ« trajtimi â nga kĂ«shillimi dhe kĂ«shillat pĂ«r kohĂ«zgjatjen e marrĂ«dhĂ«nieve, deri te procedurat si inseminimi intrauterin apo IVF.
Agjencia e shëndetësisë tha se infertiliteti mund të shkaktojë stigmatizim të madh, shqetësim emocional dhe vështirësi financiare. Ajo bëri thirrje për më shumë investime në parandalim, përfshirë informacione rreth fertilitetit, faktorëve të lidhur me moshën dhe infeksioneve seksualisht të transmetueshme të patrajtuara.
Për personat që planifikojnë ose përpiqen të mbeten shtatzënë rekomandohen masa të stilit të jetesës, si dieta e shëndetshme, aktiviteti fizik dhe ndërprerja e përdorimit të duhanit.
Udhëzuesi theksoi gjithashtu nevojën për mbështetje psikosociale.
âParandalimi dhe trajtimi i infertilitetit duhet tĂ« mbĂ«shteten nĂ« barazi gjinore dhe tĂ« drejta riprodhueseâ, ka thĂ«nĂ« Pascale Allotey, drejtoresha e departamentit tĂ« OBSH-sĂ« pĂ«r shĂ«ndetin seksual, riprodhues, maternal, tĂ« fĂ«mijĂ«s dhe adoleshentĂ«ve dhe plakjen.
GJENEVĂ , 30 nĂ«ntor /ATSH-AA/ â Infertiliteti prek njĂ« nĂ« gjashtĂ« persona tĂ« moshĂ«s riprodhuese nĂ« mbarĂ« botĂ«n, tha sot Organizata BotĂ«rore e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH), teksa publikoi njĂ« udhĂ«zues tĂ« ri global qĂ« pĂ«rmban rekomandime pĂ«r pĂ«rmirĂ«simin e aksesit nĂ« parandalim, diagnozĂ« dhe trajtim.
OBSH-ja tha se qasja nĂ« kujdesin pĂ«r fertilitetin mbetet âjashtĂ«zakonisht e kufizuarâ pavarĂ«sisht pĂ«rmasĂ«s sĂ« problemit. NĂ« shumĂ« vende, testet dhe trajtimet paguhen kryesisht nga vetĂ« pacientĂ«t, duke i lĂ«nĂ« ata me barrĂ« tĂ« madhe financiare.
NĂ« disa vende, njĂ« cikĂ«l i vetĂ«m i fertilizimit in vitro (IVF) mund tĂ« kushtojĂ« âdyfishin e tĂ« ardhurave mesatare vjetore tĂ« njĂ« familjejeâ.
âInfertiliteti Ă«shtĂ« njĂ« nga sfidat mĂ« tĂ« anashkaluara tĂ« shĂ«ndetit publik tĂ« kohĂ«s sonĂ« dhe njĂ« çështje madhore barazie nĂ« nivel globalâ, ka thĂ«nĂ« Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i OBSH-sĂ«, Tedros Adhanom Ghebreyesus.
âMiliona njerĂ«z e pĂ«rballojnĂ« kĂ«tĂ« udhĂ«tim tĂ« vetĂ«m â tĂ« pĂ«rjashtuar nga kujdesi pĂ«r shkak tĂ« kostos, tĂ« shtyrĂ« drejt trajtimeve mĂ« tĂ« lira por tĂ« paprovuara, ose tĂ« detyruar tĂ« zgjedhin mes shpresĂ«s pĂ«r tĂ« pasur fĂ«mijĂ« dhe sigurisĂ« sĂ« tyre financiareâ, ka deklaruar ai.
UdhĂ«zuesi, i pari i OBSH-sĂ« pĂ«r infertilitetin, pĂ«rmban 40 rekomandime qĂ« mbulojnĂ« rrugĂ«t klinike pĂ«r diagnostikimin e shkaqeve tĂ« zakonshme tĂ« infertilitetit dhe udhĂ«zime se si mund tĂ« pĂ«rparojĂ« trajtimi â nga kĂ«shillimi dhe kĂ«shillat pĂ«r kohĂ«zgjatjen e marrĂ«dhĂ«nieve, deri te procedurat si inseminimi intrauterin apo IVF.
Agjencia e shëndetësisë tha se infertiliteti mund të shkaktojë stigmatizim të madh, shqetësim emocional dhe vështirësi financiare. Ajo bëri thirrje për më shumë investime në parandalim, përfshirë informacione rreth fertilitetit, faktorëve të lidhur me moshën dhe infeksioneve seksualisht të transmetueshme të patrajtuara.
Për personat që planifikojnë ose përpiqen të mbeten shtatzënë rekomandohen masa të stilit të jetesës, si dieta e shëndetshme, aktiviteti fizik dhe ndërprerja e përdorimit të duhanit.
Udhëzuesi theksoi gjithashtu nevojën për mbështetje psikosociale.
âParandalimi dhe trajtimi i infertilitetit duhet tĂ« mbĂ«shteten nĂ« barazi gjinore dhe tĂ« drejta riprodhueseâ, ka thĂ«nĂ« Pascale Allotey, drejtoresha e departamentit tĂ« OBSH-sĂ« pĂ«r shĂ«ndetin seksual, riprodhues, maternal, tĂ« fĂ«mijĂ«s dhe adoleshentĂ«ve dhe plakjen.  /os/
Ku mund të merrni diagnostifikim me ndihmën e inteligjencën artificiale (AI), dhe cilat vende po kryejnë eksperimente me qëllim reduktimin e ndjeshëm të kohës së pritjes?
Në mes të shqetësimeve të gjerë për të ardhmen e inteligjencës artificiale, shumë thonë se ajo ofron më shumë mundësi sesa rreziqe, raporton euronews.
Në studimin e saj të parë mbi integrimin e AI-së në sistemet shëndetësore evropiane, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) thotë se inteligjenca artificiale mund të përmirësojë kujdesin shëndetësor dhe të lehtësojë presionin mbi stafin e mbingarkuar.
Shumica e vendeve evropiane dhe evroaziatike - 50 të anketuara në total - po e zbatojnë.
Pavarësisht ekzistencës së boshllëqeve ligjore, AI po përdoret tashmë për detyra kritike.
Cilat vende tashmë kanë zbatuar diagnostikën e ndihmuar nga AI-ja?
Përdorimin më të zakonshëm në diagnostikim e raportojnë 64 për qind e vendeve, duke përfshirë sektorët si oftalmologjia, radiologjia apo dermatologjia. Franca, Portugalia, Hungaria, Suedia dhe Holanda - ndër të tjera - tashmë kanë përdorur diagnostikë të ndihmuar nga AI-ja gjatë dy viteve të fundit dhe planifikojnë ta vazhdojnë, thotë organizata.
TĂ« tjera, si MbretĂ«ria e Bashkuar apo Italia, e kanĂ« zbatuar atĂ« vetĂ«m âjoformalishtâ, pra vetĂ«m nĂ« disa institucione klinike, pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« proceseve dhe politikave formale. NdĂ«rkohĂ«, njĂ« grup tjetĂ«r vendesh - pĂ«rfshirĂ« SpanjĂ«n, PoloninĂ«, BelgjikĂ«n apo UkrainĂ«n - janĂ« ende duke e testuar, transmeton Telegrafi.
NĂ« disa raste, diagnostika e ndihmuar nga AI-ja mund tĂ« shkurtojĂ« ndjeshĂ«m kohĂ«zgjatjen e disa ekzaminimeve. NĂ« njĂ« projekt tĂ« synuar nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e radioterapisĂ«, autoritetet shĂ«ndetĂ«sore tĂ« SllovakisĂ« pĂ«rdorĂ«n njĂ« softuer qĂ« automatizonte proceset e konturimit tĂ« organeve, duke rezultuar nĂ« njĂ« ulje prej 50 pĂ«r qind tĂ« kohĂ«s qĂ« shpenzonin onkologĂ«t, duke siguruar njĂ«kohĂ«sisht respektim tĂ« âstandardeve moderne ndĂ«rkombĂ«tareâ, sipas OBSH-sĂ«.
Përdorimi i dytë më i zakonshëm i AI-së, i raportuar nga 50 për qind e vendeve, është 'chatbot' për asistencë ndaj pacientëve, i ndjekur nga automatizimi i logjistikës dhe detyrave administrative (40 për qind).
Kush është përpara në zbatimin e AI-së dhe cilat janë barrierat kryesore?
Franca dhe Spanja dalin si dy vendet udhëheqëse ndër pesë ekonomitë më të mëdha të Evropës, me aplikimet më të konsoliduara të AI-së.
Gjermania nuk mori pjesë në këtë pjesë të anketës. Franca i plotëson të gjitha kategoritë e përmendura të aplikimeve të AI-së, me kirurgjinë, diagnostikën dhe kontrolluesit e simptomave që tashmë kanë praktika të vendosura, ndërsa pjesa tjetër është në fazë pilotimi.
Spanja ka vendosur tashmë praktika të qarta për kirurgji të asistuar nga AI, detyra administrative dhe chatbot-ë, ndërsa në sistemin shëndetësor britanik chatbot-ët janë e vetmja aplikim i konsoliduar i AI-së; gjithçka tjetër po zhvillohet ose joformalisht ose në fazë testimi në Britani të Madhje.
Italia nuk ka aplikime të kodifikuara të AI-së, por raporton përdorim joformal të saj në të gjitha shtatë fushat.
Paratë nuk janë problemi më i madh - çfarë po e ngadalëson zbatimin e AI-së?
Sipas raportit, pasiguria ligjore është pengesa kryesore për përdorimin e inteligjencës artificiale në shëndetësi, e cituar nga 86 për qind e vendeve, duke tejkaluar madje edhe përballueshmërinë financiare, e cila është barriera e dytë më e raportuar (78 për qind).
Sa i përket boshllëqeve ligjore, OBSH-ja thotë se megjithatë po bëhen përparime.
âMĂ« shumĂ« se gjysma (54, 27 nga 50 pĂ«r qind) e shteteve raportuan se kanĂ« njĂ« ose mĂ« shumĂ« agjenci rregullatore pĂ«rgjegjĂ«se pĂ«r vlerĂ«simin dhe aprovimin e sistemeve tĂ« AI-sĂ« nĂ« shĂ«ndetĂ«siâ, duke shtuar megjithatĂ« se âmĂ« pak prej tyre kanĂ« agjenci tĂ« ngarkuara me monitorimin e zbatimit dhe pĂ«rdorimitâ.
âInkurajuese Ă«shtĂ« se po shfaqet bashkĂ«punimi ndĂ«r-vendor rregullator, me disa shtete anĂ«tare qĂ« po ndajnĂ« njohuri dhe burime pĂ«r tĂ« forcuar qeverisjen e AI-sĂ« nĂ« sektorin e shĂ«ndetĂ«sisĂ«â, thuhet nĂ« raport.
Për çfarë duan ta përdorin AI-në shtetet evropiane?
Anketa e OBSH-së tregon se shtetet po i drejtohen kryesisht AI-së për të adresuar problemet e momentit.
PĂ«rmirĂ«simi i kujdesit ndaj pacientĂ«ve (70 pĂ«r qind), lehtĂ«simi i presionit mbi stafin mjekĂ«sor (62 pĂ«r qind) dhe reduktimi i joefikasiteteve (54 pĂ«r qind) u identifikuan nga shumica si çështje me ârĂ«ndĂ«si tĂ« madheâ.
NdĂ«rkohĂ«, mĂ« pak se gjysma e vendeve tĂ« anketuara dhanĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n rĂ«ndĂ«si pĂ«r âpĂ«rparimin e kĂ«rkimit shkencor dhe zbulimin e barnaveâ (24 pĂ«r qind) dhe âuljen e pabaraziveâ (38 pĂ«r qind). /Telegrafi/
GJENEVĂ, 26 nĂ«ntor /ATSH-AA/ â ShpĂ«rthimi i kolerĂ«s ka prekur mĂ« shumĂ« se gjysmĂ« milioni njerĂ«z kĂ«tĂ« vit, sipas raportit tĂ« fundit tĂ« situatĂ«s sĂ« jashtme tĂ« OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH), i cili tregon trende tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, por tĂ« pabarabarta midis rajoneve.
Nga 1 janari deri më 26 tetor 2025, një numër kumulativ prej 565.404 rastesh kolere dhe 7.074 vdekjesh u raportuan në 32 vende në pesë rajone të OBSH-së, tregon raporti shumëvendësh.
Rajoni i Mesdheut Lindor regjistroi ngarkesën më të lartë të rasteve, i ndjekur nga rajoni Afrikan, rajoni i Azisë Juglindore, rajoni i Amerikave dhe rajoni i Paqësorit Perëndimor. Nuk u raportuan raste në Rajonin Evropian gjatë kësaj periudhe.
Të dhënat treguan përmirësim të dukshëm në trajektoren globale të shpërthimit në tetor. Gjatë muajit, 35.026 raste të reja të kolerës dhe diarresë akute ujore (AWD) u regjistruan në 20 vende në katër rajone të OBSH-së, rënie prej 34 për qind krahasuar me shtatorin.
Vdekjet e lidhura me kolerën gjithashtu ranë ndjeshëm, me 335 vdekje të raportuara në të gjithë botën, duke shënuar një rënie prej 55 për qind nga muaji i kaluar.
OBSH-ja raportoi disponueshmëri më të madhe globale të vaksinave orale kundër kolerës (OCV). Në tetor 2025, stoku mesatar ishte 7.9 milionë doza, duke mbetur mbi pragun e emergjencës prej 5 milionë dozash të organizatës gjatë periudhës së raportimit.
Përpjekjet e reagimit vazhdojnë të jenë të tendosura nga faktorë të tillë si infrastruktura e pamjaftueshme e ujit, kanalizimeve dhe higjienës (WASH), furnizimi i kufizuar i vaksinave, boshllëqet në mbikëqyrje dhe ndikimi i konfliktit dhe rreziqeve natyrore.
Me kapacitetet kombëtare të mbingarkuara dhe boshllëqet e financimit që po zgjerohen, OBSH-ja dhe partnerët theksuan se koordinimi i forcuar, rritja e investimeve dhe bashkëpunimi i përmirësuar ndërkufitar do të jenë thelbësore për të frenuar transmetimin dhe për të mbështetur vendet e prekura në muajt e ardhshëm.  /os/
Presidenti turk, Recep Tayyip Erdogan, ka marrĂ« Ămimin pĂ«r EvropĂ«n tĂ« OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH) pĂ«r pĂ«rpjekjet humanitare tĂ« TurqisĂ« pĂ«r palestinezĂ«t dhe rolin e saj nĂ« lehtĂ«simin e evakuimeve mjekĂ«sore nga Gaza.
Ămimi u dha nga Drejtori Rajonal i OBSH-sĂ« pĂ«r EvropĂ«n, Hans Kluge, gjatĂ« Kongresit tĂ« 11-tĂ« BotĂ«ror MjekĂ«sor Turk nĂ« Ankara tĂ« mĂ«rkurĂ«n.
Në fjalën e tij në ceremoni, Erdogan kritikoi heshtjen e bashkësisë ndërkombëtare për shkatërrimin e spitaleve dhe vrasjen e pacientëve, punonjësve të shëndetësisë dhe foshnjave në Gaza gjatë dy viteve të fundit, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.
"Sigurisht që nuk do të jetë e lehtë për botën të largohet nga një realitet ku, për dy vjet të plota, mbeti spektatore ndërsa spitalet në Gaza u bombarduan dhe pacientë, punonjës të shëndetësisë, fëmijë dhe madje edhe foshnja të pafajshme në inkubatorë u vranë", tha ai.
Erdogani shtoi se bota do të bëhej "një parajsë" ditën kur njerëzimi do të ndajë gëzimin kolektiv të shpëtimit të një jete dhe do të festojë mbërritjen e sigurt të çdo të porsalinduri si lumturinë e vet.
"Kjo është pikërisht ajo për të cilën po punojmë", tha ai.
Erdogan theksoi se Turqia e ka riorganizuar sistemin e saj të kujdesit shëndetësor në 23 vitet e fundit, duke e shndërruar atë në një rrjet të përhapur, me cilësi të lartë dhe të përballueshëm që i shërben të gjithë popullsisë.
Ai vuri në dukje se vendi tani ofron shërbime të klasit të parë për 86 milionë njerëz me mbështetjen e më shumë se 1.47 milionë personelit shëndetësor. /Telegrafi/
ShqipĂ«ria ka boshllĂ«qe tĂ« mĂ«dha nĂ« politikat e inteligjencĂ«s artificiale (IA) pĂ«r shĂ«ndetĂ«sinĂ«, tregon njĂ« raport i fundit i OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH) qĂ« trajton pĂ«rfitimet qĂ« kanĂ« shĂ«rbimet shĂ«ndetĂ«sore nga pĂ«rdorimi i IA. Sipas OBSH-sĂ«, ShqipĂ«ria renditet ndĂ«r vendet me pĂ«rparime minimale nĂ« ndĂ«rtimin e njĂ« kuadri tĂ« sigurt dhe funksional pĂ«r pĂ«rdorimin [âŠ]
Shqipëria ka boshllëqe të mëdha në politikat e inteligjencës artificiale (IA) për shëndetësinë, tregon një raport i fundit i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) që trajton përfitimet që kanë shërbimet shëndetësore nga përdorimi i IA.
Sipas OBSH-së, Shqipëria renditet ndër vendet me përparime minimale në ndërtimin e një kuadri të sigurt dhe funksional për përdorimin e inteligjencës artificiale (AI) në shëndetësi.
Dokumenti thekson se, ndërsa vendet e tjera po avancojnë me politika, certifikime dhe mekanizma mbrojtës për pacientët, Shqipëria ka vetëm një element të dokumentuar të këtij kuadri.
Të dhënat tregojnë se Shqipëria ka zbatuar vetëm procesin e certifikimit të sistemeve të AI në shëndetësi, një hap i rëndësishëm, por i pamjaftueshëm për ndërtimin e besimit në teknologjitë që po transformojnë shërbimet mjekësore.
Të gjitha fushat e tjera të vlerësuara nga OBSH rezultojnë pa politika ose procedura zyrtare.
Konkretisht, vendi nuk ka rregulla për prokurimin, zhvillimin ose përdorimin e sistemeve të AI në mjekësi, nuk ka politika që trajtojnë ndikimin e teknologjive në mjedis dhe nuk ekzistojnë mekanizma për auditimin dhe dokumentimin e rreziqeve që AI mund të sjellë për pacientët.
Po ashtu, qytetarët dhe profesionistët e prekur nuk kanë një rrugë të përcaktuar ligjore për të paraqitur ankesa në rast të dëmtimit nga një sistem i AI.
Raporti vëren gjithashtu se Shqipëria ka kryer vetëm hapin e parë të angazhimit, konsultimin me palët e interesit, por mungon progresi në fushat më të rëndësishme për ndërtimin e kapaciteteve të profesionistëve.
Vendit i mungojnë programet e trajnimit për aftësi në AI për personelin shëndetësor, si para punësimit, ashtu edhe gjatë shërbimit.
Po ashtu, mungojnë role profesionale të specializuara në shkencën e të dhënave apo inteligjencën artificiale për sektorin e shëndetit.
Sipas ekspertëve, ky boshllëk rrezikon të çojë në përdorimin e pakontrolluar të teknologjive të AI në klinika apo struktura shëndetësore, pa standarde të sigurisë, pa transparencë dhe pa mekanizma mbrojtjeje për pacientët.
OBSH rekomandon që Shqipëria të hartojë një kuadër të plotë rregullator, të zhvillojë standarde të prokurimit dhe auditimit, dhe të ndërtojë kapacitete profesionale për të përballuar integrimin e teknologjive të reja në sistemin shëndetësor.
Në një kohë kur inteligjenca artificiale po transformon shërbimet mjekësore në gjithë Europën, raporti paralajmëron se vendet që nuk veprojnë me kohë rrezikojnë të mbeten pas dhe të përballen me sfida serioze si për cilësinë e kujdesit, ashtu edhe për sigurinë e pacientëve. Shqipëria, sipas këtyre të dhënave, ka ende shumë punë për të bërë që të mos mbetet në periferi të këtij transformimi./ Monitor
Organizata BotĂ«rore e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« ka raportuar se mĂ« shumĂ« se 1.2 milion njerĂ«z vdiqĂ«n nga tuberkulozi nĂ« vitin 2024, duke e bĂ«rĂ« atĂ« sĂ«mundjen infektive mĂ« vdekjeprurĂ«se nĂ« botĂ« pĂ«r njĂ« tjetĂ«r vit. Vdekjet nga tuberkulozi ranĂ« me 3% krahasuar me vitin 2023 dhe numri i rasteve gjithashtu ra, me rreth 2% nĂ« nivel global. [âŠ]
Një në shtatë fëmijë dhe adoleshentë në Evropë jeton me një çrregullim mendor, sipas një raporti të OBSH-së.
Vajzat preken në mënyrë disproporcionale, me një në katër vajza adoleshente të moshës 15-19 vjeç që përjetojnë një çrregullim mendor. Vetëvrasja mbetet shkaku kryesor i vdekjes tek të rinjtë e moshës 15-29 vjeç.
Incidenca e çrregullimeve mendore është rritur me një të tretën në 15 vitet e fundit, ndërsa shërbimet e ofruara nuk përputhen me nevojat në rritje.
Në Rajonin Evropian të OBSH-së:
* 1 në 4 vende nuk ka shërbime komunitare të shëndetit mendor për fëmijët, adoleshentët dhe të rinjtë.
* 1 në 5 vende nuk ka një politikë specifike për shëndetin mendor të këtyre grupeve.
* Cilësia e kujdesit ndryshon shumë në të gjithë Rajonin.
* Në vendet e Rajonit, ka një psikiatër për 76,000 fëmijë dhe adoleshentë.
Raporti âShĂ«ndeti Mendor i FĂ«mijĂ«ve dhe i tĂ« Rinjve nĂ« Rajonin Evropian tĂ« OBSH-sĂ«: Statusi dhe veprimet pĂ«r tĂ« forcuar cilĂ«sinĂ« e kujdesitâ u prezantua nga Zyra Rajonale e OBSH-sĂ« pĂ«r EvropĂ«n, pĂ«rmes ZyrĂ«s sĂ« saj pĂ«r CilĂ«sinĂ« e Kujdesit dhe SigurinĂ« e Pacientit nĂ« AthinĂ« dhe Ekipit tĂ« ShĂ«ndetit Mendor dhe MirĂ«qenies (MHW).
Raporti mbledh, për herë të parë, të dhëna dhe informacione të hollësishme mbi gjendjen e shëndetit mendor të fëmijëve dhe të rinjve në të gjithë Rajonin, duke nxjerrë në pah nevojat e rëndësishme dhe në rritje, si dhe boshllëqet kritike në cilësinë dhe aksesin e shërbimeve të shëndetit mendor.
Raporti bën thirrje për veprime të menjëhershme dhe të koordinuara për të adresuar boshllëqet ekzistuese dhe për të siguruar akses në kujdes cilësor dhe të individualizuar për shëndetin mendor për të gjithë fëmijët dhe të rinjtë.
Raporti përcakton nëntë veprime kryesore për të arritur progres:
1. Zhvillimi dhe koordinimi i planeve kombëtare të veprimit dhe legjislacionit.
2. Integrimi i stimujve dhe financimit për përmirësimin e cilësisë.
3. Vendosja e standardeve të cilësisë, protokolleve dhe udhëzimeve klinike.
4. Miratimi i një kulture të përmirësimit të vazhdueshëm të cilësisë së kujdesit në të gjitha sistemet e ofrimit të shërbimeve shëndetësore.
5. Ridizajnimi i modeleve të ofrimit të shërbimeve bazuar në nevojat e fëmijëve, të rinjve dhe kujdestarëve.
6. Promovimi i pjesëmarrjes aktive dhe fuqizimit të fëmijëve, të rinjve, familjeve dhe komuniteteve.
7. Investimi në burimet njerëzore që i përgjigjen nevojave të popullsisë.
8. Matja e rezultateve që kanë rëndësi për fëmijët dhe familjet e tyre.
9. Forcimi i kërkimit dhe shkëmbimit të përvojave rreth metodave të provuara dhe efektive.
âĂdo fĂ«mijĂ« dhe i ri ka tĂ« drejtĂ« pĂ«r shĂ«rbime mbĂ«shtetĂ«se tĂ« shĂ«ndetit mendor dhe kujdes cilĂ«sorâ
âKy raport Ă«shtĂ« njĂ« thirrje e qartĂ« pĂ«r veprim nĂ« Rajonin Evropian tĂ« OBSH-sĂ«. Ădo fĂ«mijĂ« dhe i ri ka tĂ« drejtĂ«n pĂ«r shĂ«rbime mbĂ«shtetĂ«se tĂ« shĂ«ndetit mendor dhe kujdes cilĂ«sor. Duke vepruar tani, vendet mund tĂ« ndĂ«rtojnĂ« sisteme elastike qĂ« do tâi ndihmojnĂ« brezat e ardhshĂ«m tĂ« lulĂ«zojnĂ«â, tha Dr. JoĂŁo Breda, Drejtor i ZyrĂ«s sĂ« OBSH-sĂ« pĂ«r CilĂ«sinĂ« e Kujdesit dhe SigurinĂ« e Pacientit nĂ« AthinĂ«, i DĂ«rguari Special dhe Drejtor i ZyrĂ«s sĂ« OBSH-sĂ« nĂ« Greqi.
âPĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, OBSH/EvropĂ« po bashkon tĂ« dhĂ«na gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se dhe tĂ« thelluara mbi shĂ«ndetin mendor tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve nĂ« njĂ« raport tĂ« vetĂ«m. Studiuesit, politikĂ«bĂ«rĂ«sit dhe profesionistĂ«t e shĂ«ndetit mund tâi pĂ«rdorin kĂ«to prova pĂ«r tĂ« planifikuar shĂ«rbime, pĂ«r tĂ« formĂ«suar politikat dhe pĂ«r tĂ« monitoruar dhe vlerĂ«suar ndĂ«rhyrjet. Ky raport Ă«shtĂ« njĂ« moment historik â ai tĂ«rheq vĂ«mendjen nĂ« njĂ« pĂ«rparĂ«si kritike qĂ« do tĂ« pĂ«rcaktojĂ« tĂ« ardhmen e rajonit tonĂ«â, tha Dr. Ledia LazĂ«ri, KĂ«shilltare Rajonale pĂ«r ShĂ«ndetin Mendor, OBSH/EvropĂ«.
Ky raport është pjesë e punës më të gjerë të OBSH/Evropë për të reformuar shërbimet e shëndetit mendor dhe për të siguruar kujdes të barabartë dhe me cilësi të lartë për të gjithë.
Një në shtatë fëmijë dhe adoleshentë në Evropë jeton me një çrregullim mendor, sipas një raporti të OBSH-së.
Vajzat preken në mënyrë disproporcionale, me një në katër vajza adoleshente të moshës 15-19 vjeç që përjetojnë një çrregullim mendor. Vetëvrasja mbetet shkaku kryesor i vdekjes tek të rinjtë e moshës 15-29 vjeç.
Incidenca e çrregullimeve mendore është rritur me një të tretën në 15 vitet e fundit, ndërsa shërbimet e ofruara nuk përputhen me nevojat në rritje.
Në Rajonin Evropian të OBSH-së:
* 1 në 4 vende nuk ka shërbime komunitare të shëndetit mendor për fëmijët, adoleshentët dhe të rinjtë.
* 1 në 5 vende nuk ka një politikë specifike për shëndetin mendor të këtyre grupeve.
* Cilësia e kujdesit ndryshon shumë në të gjithë Rajonin.
* Në vendet e Rajonit, ka një psikiatër për 76,000 fëmijë dhe adoleshentë.
Raporti âShĂ«ndeti Mendor i FĂ«mijĂ«ve dhe i tĂ« Rinjve nĂ« Rajonin Evropian tĂ« OBSH-sĂ«: Statusi dhe veprimet pĂ«r tĂ« forcuar cilĂ«sinĂ« e kujdesitâ u prezantua nga Zyra Rajonale e OBSH-sĂ« pĂ«r EvropĂ«n, pĂ«rmes ZyrĂ«s sĂ« saj pĂ«r CilĂ«sinĂ« e Kujdesit dhe SigurinĂ« e Pacientit nĂ« AthinĂ« dhe Ekipit tĂ« ShĂ«ndetit Mendor dhe MirĂ«qenies (MHW).
Raporti mbledh, për herë të parë, të dhëna dhe informacione të hollësishme mbi gjendjen e shëndetit mendor të fëmijëve dhe të rinjve në të gjithë Rajonin, duke nxjerrë në pah nevojat e rëndësishme dhe në rritje, si dhe boshllëqet kritike në cilësinë dhe aksesin e shërbimeve të shëndetit mendor.
Raporti bën thirrje për veprime të menjëhershme dhe të koordinuara për të adresuar boshllëqet ekzistuese dhe për të siguruar akses në kujdes cilësor dhe të individualizuar për shëndetin mendor për të gjithë fëmijët dhe të rinjtë.
Raporti përcakton nëntë veprime kryesore për të arritur progres:
1. Zhvillimi dhe koordinimi i planeve kombëtare të veprimit dhe legjislacionit.
2. Integrimi i stimujve dhe financimit për përmirësimin e cilësisë.
3. Vendosja e standardeve të cilësisë, protokolleve dhe udhëzimeve klinike.
4. Miratimi i një kulture të përmirësimit të vazhdueshëm të cilësisë së kujdesit në të gjitha sistemet e ofrimit të shërbimeve shëndetësore.
5. Ridizajnimi i modeleve të ofrimit të shërbimeve bazuar në nevojat e fëmijëve, të rinjve dhe kujdestarëve.
6. Promovimi i pjesëmarrjes aktive dhe fuqizimit të fëmijëve, të rinjve, familjeve dhe komuniteteve.
7. Investimi në burimet njerëzore që i përgjigjen nevojave të popullsisë.
8. Matja e rezultateve që kanë rëndësi për fëmijët dhe familjet e tyre.
9. Forcimi i kërkimit dhe shkëmbimit të përvojave rreth metodave të provuara dhe efektive.
âĂdo fĂ«mijĂ« dhe i ri ka tĂ« drejtĂ« pĂ«r shĂ«rbime mbĂ«shtetĂ«se tĂ« shĂ«ndetit mendor dhe kujdes cilĂ«sorâ
âKy raport Ă«shtĂ« njĂ« thirrje e qartĂ« pĂ«r veprim nĂ« Rajonin Evropian tĂ« OBSH-sĂ«. Ădo fĂ«mijĂ« dhe i ri ka tĂ« drejtĂ«n pĂ«r shĂ«rbime mbĂ«shtetĂ«se tĂ« shĂ«ndetit mendor dhe kujdes cilĂ«sor. Duke vepruar tani, vendet mund tĂ« ndĂ«rtojnĂ« sisteme elastike qĂ« do tâi ndihmojnĂ« brezat e ardhshĂ«m tĂ« lulĂ«zojnĂ«â, tha Dr. JoĂŁo Breda, Drejtor i ZyrĂ«s sĂ« OBSH-sĂ« pĂ«r CilĂ«sinĂ« e Kujdesit dhe SigurinĂ« e Pacientit nĂ« AthinĂ«, i DĂ«rguari Special dhe Drejtor i ZyrĂ«s sĂ« OBSH-sĂ« nĂ« Greqi.
âPĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, OBSH/EvropĂ« po bashkon tĂ« dhĂ«na gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se dhe tĂ« thelluara mbi shĂ«ndetin mendor tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve nĂ« njĂ« raport tĂ« vetĂ«m. Studiuesit, politikĂ«bĂ«rĂ«sit dhe profesionistĂ«t e shĂ«ndetit mund tâi pĂ«rdorin kĂ«to prova pĂ«r tĂ« planifikuar shĂ«rbime, pĂ«r tĂ« formĂ«suar politikat dhe pĂ«r tĂ« monitoruar dhe vlerĂ«suar ndĂ«rhyrjet. Ky raport Ă«shtĂ« njĂ« moment historik â ai tĂ«rheq vĂ«mendjen nĂ« njĂ« pĂ«rparĂ«si kritike qĂ« do tĂ« pĂ«rcaktojĂ« tĂ« ardhmen e rajonit tonĂ«â, tha Dr. Ledia LazĂ«ri, KĂ«shilltare Rajonale pĂ«r ShĂ«ndetin Mendor, OBSH/EvropĂ«.
Ky raport është pjesë e punës më të gjerë të OBSH/Evropë për të reformuar shërbimet e shëndetit mendor dhe për të siguruar kujdes të barabartë dhe me cilësi të lartë për të gjithë.
TIRANĂ, 7 nĂ«ntor /ATSH/ ShqipĂ«ria ka arritur rezultate mjaft tĂ« mira sa i takon betejĂ«s ndaj hepatitit B tek fĂ«mijĂ«t, duke e vendosur nĂ«n kontroll. Organizata BotĂ«rore e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« pritet qĂ« tĂ« japĂ« certifikimin pĂ«r eliminimin e plotĂ« tek fĂ«mijĂ«t nĂ« ShqipĂ«ri tĂ« kĂ«tij infeksioni viral.
Eliminimi i hepatitit B ka ardhur si rezultat i vaksinimit të foshnjave brenda 24 orëve të para të lindjes. Të dhënat bëhen të ditura nga një studim kombëtar i realizuar nga Institui i Shëndetit Publik në bashkëpunim me Organizatën Botërore të Shëndetësisë.
âPrej mĂ« se njĂ« dekade nuk kemi pasur raste tĂ« hepatitit B tek mosha fĂ«minore 0-14 vjeç. PĂ«r shkak tĂ« kĂ«saj arritjeje, ShqipĂ«ria do tĂ« certifikohet nga OBSH pĂ«r eliminimin e hepatitit B nĂ« grup-moshĂ«n pediatrikeâ, u shpreh Artan Simaku, specialist i ISHP-sĂ« gjatĂ« njĂ« prononcimi pĂ«r âKlan Tvâ
âHepatiti B Ă«shtĂ« njĂ« infeksion viral i cili prek mĂ«lçinĂ«. ĂshtĂ« sĂ«mundje e rĂ«ndĂ«, pasi nĂ« disa raste, nĂ« formĂ« kronike, mund tĂ« pĂ«rfundojĂ« nĂ« cirrozĂ«, njĂ« stad i avancuar i sĂ«mundjes sĂ« mĂ«lçisĂ«, apo edhe tĂ« çojĂ« nĂ« kancer tĂ« mĂ«lçisĂ«â, u shpreh Simaku.
Sipas OBSH, çdo ditĂ« regjistrohen 3500 vdekje nĂ« botĂ« nga infeksionet e hepatitit viral. Hepatitet janĂ« mjaft tĂ« pĂ«rhapura nĂ« disa grupe risku, si tek pĂ«rdoruesit e drogave intravenoze, hemofilikĂ«t dhe tĂ« politransfuzuarit, tek tĂ« cilĂ«t mund tĂ« arrijĂ« 70â80%.
Hepatiti B është një infeksion viral që prek mëlçinë dhe mund të shfaqet në formë akute ose kronike, duke shkaktuar dëmtime të rënda si cirrozë ose kancer i mëlçisë në rastet më serioze.
Infeksioni shkaktohet nga virusi i hepatitit B (HBV) dhe transmetohet përmes kontaktit me gjak ose lëngje trupore të personit të infektuar. Më shpesh përhapet nga nëna tek fëmija gjatë lindjes, përmes kontakteve seksuale të pambrojtura, përdorimit të gjilpërave ose instrumenteve të pa sterilizuara dhe transfuzioneve me gjak të infektuar.
Shumë herë, hepatiti B nuk jep simptoma të dukshme. Kur ato shfaqen, mund të përfshijnë lodhje, temperaturë, të vjella, humbje të oreksit, dhimbje barku, urinë të errët dhe zverdhje të lëkurës dhe syve. Tek të rriturit, infeksioni shpesh shërohet vetvetiu, ndërsa tek foshnjat ka rrezik më të lartë të zhvillohet në formë kronike.
Parandalimi mbetet arma më e efektshme kundër hepatitit B. Vaksina, e cila aplikohet që nga lindja dhe vazhdon sipas skemës së rekomanduar, siguron imunitet afatgjatë. Vaksinimi rekomandohet gjithashtu për grupet me rrezik të lartë, si personeli shëndetësor, partnerët seksualë të personave të infektuar dhe përdoruesit e drogës.
Diagnoza bëhet përmes analizave të gjakut që zbulojnë praninë e virusit ose antitrupave të tij. Trajtimi për format akute konsiston kryesisht në kujdes mbështetës, ndërsa format kronike mund të kërkojnë përdorimin e antiviralëve, me monitorim të rregullt të funksionit të mëlçisë.
TEL AVIV, 5 nĂ«ntor /ATSH-DPA/ â Organizata BotĂ«rore e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH) planifikon tĂ« nisĂ« tĂ« dielĂ«n njĂ« fushatĂ« tĂ« gjerĂ« vaksinimi nĂ« Rripin e GazĂ«s.
Rreth 44 000 fëmijë që nuk mund të vaksinoheshin gjatë dy viteve të luftës izraelite kundër organizatës militante palestineze Hamas do të vaksinohen brenda 10 ditëve kundër fruthit, shytave, rubeolës dhe poliomelitit.
Dozat e ardhshme do të administrohen në janar.
Pas shfaqjes së virusit të poliomelitit në Rripin e Gazës, OBSH kreu fushata vaksinimi kundër poliomelitit gjatë armëpushimeve në verën e vitit 2024 dhe shkurtin e vitit 2025.
OBSH vlerëson se 20% e fëmijëve nën moshën pesë vjeç nuk ishin vaksinuar kurrë ose nuk ishin vaksinuar mjaftueshëm për shkak të konfliktit.
Sipas OBSH-së, shkalla e përgjithshme e vaksinimit në Rripin e Gazës para luftës ishte 98%.
Tani vlerësohet të jetë më pak se 70%./ a.jor.
Tre vendet anĂ«tare tĂ« OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH) nĂ« rajonin evropian kanĂ« rĂ«nĂ« dakord pĂ«r njĂ« vizion tĂ« pĂ«rbashkĂ«t lidhur me politikat e tyre shĂ«ndetĂ«sore pĂ«r vitet nĂ« vijim. Programi i DytĂ« Evropian i PunĂ«s 2026â2030 (EPW2) u miratua unanimisht nga vendet gjatĂ« mbledhjes vjetore tĂ« Komitetit Rajonal tĂ« OBSH-sĂ« nĂ« KopenhagĂ«, njoftoi organizata.. [âŠ]
Tre  vendet anëtare të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) në rajonin evropian kanë rënë dakord për një vizion të përbashkët lidhur me politikat e tyre shëndetësore për vitet në vijim.
Programi i DytĂ« Evropian i PunĂ«s 2026â2030 (EPW2) u miratua unanimisht nga vendet gjatĂ« mbledhjes vjetore tĂ« Komitetit Rajonal tĂ« OBSH-sĂ« nĂ« KopenhagĂ«, njoftoi organizata..
Strategjia e re pesĂ«vjeçare pĂ«rshkruhet nga OBSH Evropa si njĂ« âhartĂ« rruge ambicioze dhe e orientuar drejt veprimitâ pĂ«r ndĂ«rtimin e shoqĂ«rive mĂ« tĂ« shĂ«ndetshme, mĂ« tĂ« drejta dhe mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« rajon.
Drejtori Rajonal, Hans Kluge, e quajti kĂ«tĂ« marrĂ«veshje ânjĂ« busull shĂ«ndetĂ«sore nĂ« njĂ« epokĂ« tĂ«  turbulltâ.
Ai tha se bëhet fjalë për një premtim kolektiv për të mbrojtur njerëzit nga krizat, për të reduktuar pabarazitë, për të mbështetur profesionistët e shëndetësisë, për të promovuar shkencën dhe për të rikonceptuar sistemet shëndetësore për brezat e ardhshëm.
Fokus i veçantë në luftën kundër dhunës ndaj grave
Në programin e punës, vendet anëtare kanë përcaktuar prioritetet e tyre të politikave shëndetësore për pesë vitet e ardhshme.
Kluge renditi pesë fusha kryesore në platformën X: forcimin e sigurisë shëndetësore, parandalimin dhe luftimin e sëmundjeve jo të transmetueshme, promovimin e plakjes së shëndetshme, përballimin e krizës klimatike dhe ndikimeve të saj në shëndet, si dhe formësimin e sistemeve shëndetësore të së ardhmes.
Kluge theksoi gjithashtu rëndësinë e përfshirjes së dy nismave të veçanta në këtë axhendë: përmirësimin e kujdesit parësor dhe dhënien fund dhunës ndaj grave dhe vajzave.
Sipas Drejtorit Rajonal të OBSH-së, asnjë shoqëri nuk mund të lulëzojë nëse popullsia e saj jeton me frikë ose pa akses në kujdes mjekësor.
KOPENHAGĂ, 31  tetor /ATSH-DPA/- Tre  vendet anĂ«tare tĂ« OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH) nĂ« rajonin evropian kanĂ« rĂ«nĂ« dakord pĂ«r njĂ« vizion tĂ« pĂ«rbashkĂ«t lidhur me politikat e tyre shĂ«ndetĂ«sore pĂ«r vitet nĂ« vijim.
Programi i DytĂ« Evropian i PunĂ«s 2026â2030 (EPW2) u miratua unanimisht nga vendet gjatĂ« mbledhjes vjetore tĂ« Komitetit Rajonal tĂ« OBSH-sĂ« nĂ« KopenhagĂ«, njoftoi organizata..
Strategjia e re pesĂ«vjeçare pĂ«rshkruhet nga OBSH Evropa si njĂ« âhartĂ« rruge ambicioze dhe e orientuar drejt veprimitâ pĂ«r ndĂ«rtimin e shoqĂ«rive mĂ« tĂ« shĂ«ndetshme, mĂ« tĂ« drejta dhe mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« rajon.
Drejtori Rajonal, Hans Kluge, e quajti kĂ«tĂ« marrĂ«veshje ânjĂ« busull shĂ«ndetĂ«sore nĂ« njĂ« epokĂ« tĂ«  turbulltâ.
Ai tha se bëhet fjalë për një premtim kolektiv për të mbrojtur njerëzit nga krizat, për të reduktuar pabarazitë, për të mbështetur profesionistët e shëndetësisë, për të promovuar shkencën dhe për të rikonceptuar sistemet shëndetësore për brezat e ardhshëm.
Fokus i veçantë në luftën kundër dhunës ndaj grave
Në programin e punës, vendet anëtare kanë përcaktuar prioritetet e tyre të politikave shëndetësore për pesë vitet e ardhshme.
Kluge renditi pesë fusha kryesore në platformën X: forcimin e sigurisë shëndetësore, parandalimin dhe luftimin e sëmundjeve jo të transmetueshme, promovimin e plakjes së shëndetshme, përballimin e krizës klimatike dhe ndikimeve të saj në shëndet, si dhe formësimin e sistemeve shëndetësore të së ardhmes.
Kluge theksoi gjithashtu rëndësinë e përfshirjes së dy nismave të veçanta në këtë axhendë: përmirësimin e kujdesit parësor dhe dhënien fund dhunës ndaj grave dhe vajzave.
Sipas Drejtorit Rajonal të OBSH-së, asnjë shoqëri nuk mund të lulëzojë nëse popullsia e saj jeton me frikë ose pa akses në kujdes mjekësor. /Ad.Ab./
Login
