Afrim Veseli, kolonel në pension i Forcës së Sigurisë së Kosovës, ka folur lidhur me pjesëmarrjen e paramilitarëve serbë në luftën në Ukrainë, të cilët kanë deklaruar se, sapo të përfundojnë atje, do të kthehen në Ballkan.
Lidhur me këtë çështje, edhe mediumi britanik The Telegraph ka raportuar se këta pjesëtarë po përgatiten për një luftë të madhe në Ballkan.
Veseli ka thënë se ky paralajmërim duhet të merret seriozisht.
âQĂ« nga fillimi i konfliktit nĂ« UkrainĂ« kam pĂ«rcjellĂ« disa video tĂ« paramilitarĂ«ve serbĂ«, tĂ« cilĂ«t janĂ« nĂ« frontin e ukrainasve, gjegjĂ«sisht nĂ« luftĂ« kundĂ«r popullit ukrainas dhe lirisĂ« sĂ« tyreâ, ka deklaruar ai.
âAta kanĂ« bĂ«rĂ« shumĂ« postime duke i thirrur edhe bashkĂ«atdhetarĂ«t e tyre nĂ« Serbi qĂ« tâi bashkohen asaj lufte. Sigurisht qĂ« inteligjenca e NATO-s dhe e vendeve tĂ« tjera perĂ«ndimore, nĂ« kĂ«tĂ« rast edhe e BritanisĂ« sĂ« Madhe, i kanĂ« edhe mĂ« tĂ« sakta kĂ«to informacione. Se a do tĂ« ketĂ« rrezik tĂ« njĂ« konflikti nĂ« Ballkan, realisht janĂ« dy vatra krize qĂ« potencialisht mund tĂ« shpĂ«rthejnĂ«: Bosnja dhe Hercegovina dhe Republika e KosovĂ«sâ, ka thĂ«nĂ« Veseli.
Tutje, ai ka theksuar se shkuarja e këtyre pjesëtarëve në Ukrainë nuk është pa dijeninë e shtetit serb dhe se kjo dallon nga rasti i Kosovës, ku disa shqiptarë kishin shkuar në luftërat në Lindjen e Mesme, por pa përkrahjen e shtetit.
âNĂ« rastin e shqiptarĂ«ve, shteti i KosovĂ«s jo vetĂ«m qĂ« nuk i ka pĂ«rkrahur, por pĂ«rkundrazi i ka luftuar kĂ«to fenomene. NdĂ«rsa nĂ« rastin e serbĂ«ve nĂ« UkrainĂ«, shteti serb, nĂ« mĂ«nyrĂ« indirekte pĂ«rmes agjencive tĂ« inteligjencĂ«s, i pĂ«rkrah ata, madje edhe i stĂ«rvitâ, ka thĂ«nĂ« Veseli.
Familjet nĂ« ShqipĂ«ri rezultojnĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« goditurat financiarisht nĂ« Ballkan nga shpenzimet shĂ«ndetĂ«sore dhe frika pĂ«r pĂ«rballimin e kostove nĂ« rast sĂ«mundjeje tĂ« rĂ«ndĂ«, sipas tĂ« dhĂ«nave mĂ« tĂ« fundit tĂ« publikuara nga KĂ«shilli Rajonal i BashkĂ«punimit nĂ« sondazhin Securimeter 2025. Krahasuar me vendet e tjera tĂ« rajonit, ShqipĂ«ria shfaq njĂ« kombinim tĂ« pafavorshĂ«m: [âŠ]
Hidrocentralet konsiderohen âburim i gjelbĂ«râ energjie pĂ«r shkak tĂ« emetimeve tĂ« ulĂ«ta tĂ« karbonit, por ndikimet e tyre nĂ« natyrĂ« dhe komunitetet lokale janĂ« kthyer nĂ« shqetĂ«sime serioze.
Rritja e projekteve në Ballkan
Ballkani, me burime ujore tĂ« shumta, Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« âhambarâ hidrocentralesh tĂ« vogla, zakonisht me kapacitete deri nĂ« 2MW.
Sipas një monitorimi të organizatave mjedisore EuroNatur dhe RiverWatch, numri i hidrocentraleve është rritur ndjeshëm në Ballkan. Kështu deri në vitin 2024 numëroheshin mbi 5,000 projekte hidrocentralesh.
Nga numri i përgjithshëm, 1,836 janë në punë, 94 në ndërtim dhe pjesa tjetër: 3,188 ende në letër.
Organizatat mjedisore thonë se gati gjysma e projekteve ndodhen brenda zonave të mbrojtura, duke qenë në kundërshti me qëllimin pse këto zona janë të mbrojtura.
Që nga viti 2022, 110 hidrocentrale të reja kanë nisur punë, duke shkatërruar rreth 1,100 kilometra rrjedhë lumenjsh.
Vendet mĂ« tĂ« prekura nga âshkatĂ«rrimiâ
Sipas raportit tĂ« EuroNatur dhe RiverWatch, Bosnja e Hercegovina, ShqipĂ«ria dhe Serbia janĂ« âpikat e nxehtaâ tĂ« ndĂ«rtimit tĂ« digave. Greqia dhe Kroacia duket se po zgjerojnĂ« gjithashtu projektet.
NĂ« ShqipĂ«ri, numĂ«rohen 27 kantiere dhe 346 projekte nĂ« fazĂ« planifikimi. Disa nga mĂ« shqetĂ«sueset gjenden pĂ«rgjatĂ« lumit Shkumbin âpa asnjĂ« degĂ« tĂ« mbetur pa digĂ«â dhe nĂ« Parkun KombĂ«tar tĂ« Shebenikut.
Po aq shqetësues mbetet lumi Devoll. Digat e Banjës dhe Moglicës e kanë transformuar pjesën e sipërme të lumit në një seri rezervuarësh, duke prishur lidhjen gjatësore dhe ekosistemin e rrjedhës poshtë.
Kapaciteti i instaluar i hidrocentraleve në Shqipëri arrin rreth 1,450 MW dhe përbën mbi 90% të energjisë së vendit, duke u mbështetur kryesisht në kaskadat e lumenjve.
Në Bosnjë e Hercegovinë, digat të shumta kërcënojnë lumenjtë kryesorë, si Neretva dhe Drina e Sipërme.
âMĂ« shumĂ« se 50 HEC-e, nĂ« shkallĂ« tĂ« vogĂ«l dhe tĂ« madhe, kĂ«rcĂ«nojnĂ« tĂ« gjithĂ« rrjetin lumor â NeretvĂ«n dhe çdo degĂ« tĂ« sajâ, thuhet nĂ« raport.
Krahasim i përgjithshëm midis viteve (2012-2024) Burimi: EuroNatur/River Watch
Kosova raportohet të ketë 83 hidrocentrale të planifikuara dhe 8 në proces ndërtimi. Disa HEC-e janë mbyllur për shkak të problemeve me licencimet.
âShqetĂ«sim i madh Ă«shtĂ« zonimi i Parkut KombĂ«tar tĂ« Malit tĂ« Sharrit pĂ«r shkak tĂ« pĂ«rjashtimit tĂ« luginave tĂ« mĂ«dha tĂ« lumenjve, siç Ă«shtĂ« lumi Lepencâ, thuhet nĂ« raport.
Serbia raportohet të ketë 803 projekte të planifikuara dhe 22 në ndërtim, ajo konsiderohet e dyta për nga numri i lartë i projekteve, ndërsa Maqedonia e Veriut 165 projekte të planifikuara dhe 7 në ndërtim.
Sipas raportit, ndërtimi i hidrocentraleve të vogla dhe të mesme në Maqedoninë e Veriut janë të ngadalta, mirëpo ka projekte të shumta dhe të qëndrueshme.
Në Mal të Zi janë 93 projekte të planifikuara dhe 2 në ndërtim. Shumë HEC-e gjenden brenda zonave të mbrojtura, përfshirë parqet kombëtare dhe vendet Natura 2000.
Raporti thekson se në vendet ballkanike të BE-së ku përfshihet Greqia, Bullgaria, Kroacia dhe Sllovenia, thuajse gjysma e projekteve (1,611; 49%) janë planifikuar ose ndërtuar brenda zonave të mbrojtura ekzistuese (242 në Parqe Kombëtare; 569 në zona Natura 2000).
HEC-et në zona të mbrojtura Burimi: EuroNatur/River Watch
Hidrocentralet dhe lufta e komuniteteve në Shqipëri
Në Shqipëri, sipas të dhënave të mbledhura edhe nga EuroNatur dhe Riverwatch, projektet e hidrocentraleve kanë shkaktuar përplasje midis komuniteteve dhe ndërtuesve.
Në 2019 dhe 2020, Kryeministri Edi Rama pranoi se HEC-et e vogla shpesh janë të padobishme dhe dëmtojnë komunitetet sikurse dhe ekosistemin.
âAto funksionojnĂ« si shushunja qĂ« thithin gjakun e organizmit tĂ« vendit, duke lĂ«nĂ« toka pa ujĂ« dhe komunitete pa mundĂ«si tĂ« punojnĂ« tokĂ«n,â do tĂ« shprehej Rama.
Megjithatë, ndërtimet vazhduan, duke evidentuar tensionet midis energjisë së gjelbër dhe mbrojtjes së lumenjve dhe jetës lokale.
Raste të shpeshta të raportuara nga Citizens.al kanë dëshmuar për përplasje dhe qëndresë nga komunitetet lokale.
Shembull konkret mbeten zona si ajo e Zall-Gjoçajt në Lurë, Kaçinarit në Mirditë dhe Kurdarisë në Mat, ku banorët janë organizuar në protesta duke kundërshtuar prej vitesh ndërtimin dhe operimin e hidrocentraleve.
Ballkani duket se po përballet me sfida në miratimin dhe implementimin e ligjeve për barazi gjinore. Shqipëria ka bërë përparim teksa e miratoi rishikimin e ligjit gjatë muajit nëntor. Mali i Zi dhe Kosova e kanë miratuar prej kohësh, ndërsa Maqedonia e Veriut dhe Serbia po pengohen nga dezinformimi dhe dogma fetare.
Në të gjitha vendet e Ballkanit, propaganda konservatore ka përdorur narrativën e frikës për të ndaluar ligjet progresive në mbrojtjen e të drejtave të njeriut sikurse janë ato për barazinë gjinore. Aktivistët theksojnë se pa edukim publik dhe fushata informuese, ligjet mbeten letra pa fuqi reale.
Në Shqipëri ligji për barazinë gjinore u miratua në Kuvend më 6 nëntor, pavarësisht fushatës dizinformuese dhe linçuese që u nxit nga grupe konservatore. Ky ligj njeh për herë të parë punën e papaguar të grave, synon përfaqësimin 50% të tyre në politikë dhe kërkon barazi gjinore në sektorin publik e privat.
MegjithatĂ«, fushata tĂ« ndryshme online nxitĂ«n keqinterpretime tĂ« ligjit, duke e lidhur me çështje si ndryshimi i gjinisĂ« apo martesat mes sĂ« njĂ«jtĂ«s gjini â gjĂ«ra qĂ« nuk pĂ«rfshihen nĂ« ligj dhe tĂ« sqaruara nga Citizens.al nĂ« raportime tĂ« mĂ«parshme.
Maqedonia e Veriut dhe Serbia: Hapa pas në rrugën drejt barazisë
Në Maqedoninë e Veriut, projektligji për barazinë gjinore u refuzua në vitin 2023. Shkak u bë presioni nga komuniteti fetar dhe protestat e organizuara, që duket se buruan njësoj si në Shqipëri nga një fushatë dizinformimi.
Aktivistja Rita Behadini tregoi pĂ«r Citizens.al se projektligji ishte i guximshĂ«m dhe progresiv, por ai u lidh prej njĂ« fushate dizinformuese me ligjin âPĂ«r evidentimin nĂ« Librat AmzĂ«â â gjendjes civile. Kjo fushatĂ« i bĂ«ri njĂ«sh tĂ« dy projektligjet dhe âe shitiâ sikur ligji pĂ«r barazinĂ« gjinore u mundĂ«sonte personave transgjinorĂ« tĂ« ndryshonin gjininĂ«, edhe pse realisht kjo nuk kishin lidhje.
âMe qeverinĂ« aktuale, e cila duket goxha anti-gjinore, nuk besoj se do tĂ« ketĂ« nismĂ« tĂ« re pĂ«r miratimin e ligjit pĂ«r barazinĂ« gjinore, sepse ata janĂ« goxha tradicionalĂ«, sidomos kur bĂ«het fjala pĂ«r koncepte progresive apo koncepte si âLGBTâ,â theksoi Behadini.
Sipas Ritës qëndrimi i Kryepeshkopatës së Ohrit dhe protestat që u mbajtën në Shkup për këto nisma ligjore ndikuan në vendimin kundër ligjit për barazinë gjinore.
âNĂ« tĂ« gjithĂ« procesin ka pasur dizinformata, njĂ«soj si nĂ« ShqipĂ«ri, duke pretenduar qĂ« ligji kishte tĂ« bĂ«nte me transgjinorĂ«t ose martesat e sĂ« njĂ«jtĂ«s gjini, gjĂ« e cila nuk ka qenĂ« e vĂ«rtetĂ«,â shtoi Behadini.
Në Serbi, situata duket ndryshe. Ligji për barazinë gjinore qe miratuar në vitin 2021, por tre vite më pas u pezullua nga Gjykata Kushtetuese.
Vendimi u mor nĂ« korrik 2024, pas kundĂ«rshtimeve pĂ«r pĂ«rkufizimin e gjinisĂ« dhe pĂ«rdorimin e gjuhĂ«s sĂ« ndjeshme gjinore edhe nĂ« mbrojtjen e viktimave nga dhuna apo diskriminimi. Protestat e grupeve konservatore dhe marshimet e organizuara nga partia nacionaliste e djathĂ« Dveri, âFamily Walk,â e shtuan presionin.
âNuk ka asnjĂ« shpjegim pse Gjykata Kushtetuese e mori vendimin tri vite mĂ« vonĂ«, kur kundĂ«rshtimet janĂ« regjistruar qĂ« nĂ« 2021. MĂ« e keqja Ă«shtĂ« se nuk ka asnjĂ« afat se pĂ«r sa kohĂ« ky ligj do tĂ« qĂ«ndroj i pezulluarâ â analizon pĂ«r Citizens Andijana Covic, nga organizata pĂ«r tĂ« drejtat e grave âFemPlatzâ.
Covic përmbyll se ky pezullim vë në pikëpyetje të gjitha konventat që Serbia aderon prej vitesh, si punë e vazhdueshme edhe drejt integrimit në familjen evropiane.
Mali i Zi dhe Kosova: Ligji ekziston, por sfida mbetet zbatimi
Mali i Zi miratoi ligjin pĂ«r barazinĂ« gjinore nĂ« vitin 2007, duke e ndryshuar disa herĂ« pĂ«r tâu pĂ«rafruar me direktivat e Bashkimit Evropian, sidomos pas vitit 2015.
Maia Raicevic nga Qendra për të Drejtat e Grave në Podgoricë, tha për Citizens.al se para ndryshimeve nuk kishte protesta të hapura, por më së shumti kundërshti të heshtur, tallje dhe minimizim të çështjeve të grave.
Por rishikimet e ligjit, sipas saj, më tepër se prej një vullneti të gjerë politik, u shtynë përpara falë aktivizmit këmbëngulës të grupeve feministe. Rishikimet futën konceptin e integrimit gjinor në institucione, inkuroajoi përfaqësimin e grave në vendimmarrje dhe krijoi bazën për politika kundër diskriminimit dhe dhunës me bazë gjinore.
âLigji hapi dyer, por nĂ«se shoqĂ«ria kalon pĂ«rmes tyre, Ă«shtĂ« çështje tjetĂ«r,â theksoi Raicevic, duke nĂ«nkuptuar se normat patriarkale mbeten tĂ« rrĂ«njosura nĂ« shoqĂ«rinĂ« malazeze.
Pavarësisht miratimit, ajo analizon se normat patriarkale janë ende thellësisht të rrënjosura në familje, shkolla, politikë, madje edhe tek vetë gratë. Për Raicevic ky ligj është një hap i rëndësishëm, por jo fitore.
Ngjashëm, Kosova, në vitin 2015, miratoi paketën e ligjeve për të drejtat e njeriut, paketë e cila krahas ligjit për Avokatin e Popullit, ligjit për Mbrojtjen nga Diskriminimi, pati të përfshirë edhe ligjin për Barazi gjinore. Por sfida është zbatimi i tyre në praktikë.
Aktivistja feministe Valmira Rashiti tregoi pĂ«r Citizens.al se kĂ«to ligje ndalojnĂ« diskriminimin âe drejtpĂ«rdrejtĂ« apo tĂ« tĂ«rthortĂ«â pĂ«r shkak tĂ« gjinisĂ« dhe identitetit gjinor nĂ« tĂ« gjitha fushat: punĂ«sim, shĂ«rbime, qasje institucionale, shĂ«rbime sociale etj.
Rashiti thotë se në bazë të këtyre ligjeve janë hartuar edhe padi ndaj ngacmimeve seksuale, gjuhës së urrejtjes, dhunës në familje, denigrimit për shkak të identitetit gjinor, apo orientimit seksual.
Sipas saj shtysë e madhe për miratimin e paketës ligjore në fjalë ka qenë procesi i anëtarësimit të Kosovës në BE, i cili kërkon harmonizimin e legjislacionit.
âTani qĂ« e djathta po duket tĂ« ketĂ« marrĂ« hov edhe nĂ« nivel tĂ« BE-sĂ«, mbetet tĂ« shihet nĂ«se mbrojtja e identitetit gjinor dhe orientimit seksual do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« jetĂ« prioritet i legjislacionit kosovar, karshi reformave institucionale,â pĂ«rmbylli Rashiti.
Fondi Evropian për Ballkanin (EFB) fton organizatat e shoqërisë civile nga Shqipëria, Bosnjë dhe Hercegovina, Kroacia, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia të aplikojnë për Grantet Themelore të Mbështetjes Programatike në kuadër të Programit Common Ground (CGP).
Konteksti
ShumĂ« organizata nĂ« Ballkan po punojnĂ« qetĂ« dhe me kĂ«mbĂ«ngulje pĂ«r tĂ« ruajtur, ndĂ«rtuar dhe forcuar kanalet e besimit, bashkĂ«punimit dhe dialogut, pavarĂ«sisht polarizimit tĂ« vazhdueshĂ«m politik, paqĂ«ndrueshmĂ«risĂ« dhe njĂ« mjedisi pĂ«rçarĂ«s. Fondi Evropian pĂ«r Ballkanin krijoi Programin Common Ground pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur kĂ«to pĂ«rpjekje afatgjata dhe tĂ« durueshme pĂ«r tĂ« kapĂ«rcyer ndasitĂ« dhe pĂ«r tâi ndihmuar njerĂ«zit tĂ« mbeten tĂ« lidhur pĂ«rtej dallimeve.
Kjo thirrje ofron mbĂ«shtetje thelbĂ«sore organizative deri nĂ« 20,000 âŹ, pĂ«r njĂ« periudhĂ« 12-mujore. QĂ«llimi Ă«shtĂ« tĂ« ndihmojĂ« organizatat tĂ« ruajnĂ« ose tĂ« forcojnĂ« atĂ« qĂ« tashmĂ« funksionon: ekipin, strukturat, programet dhe praninĂ« e tyre nĂ« komunitet. Synimi nuk Ă«shtĂ« krijimi i projekteve tĂ« reja, por sigurimi qĂ« puna e ndĂ«rtuar ndĂ«r vite tĂ« vazhdojĂ« tĂ« ketĂ« ndikim afatgjatĂ«.
ĂfarĂ« financohet me kĂ«tĂ« grant
Fondet mund të përdoren për nevoja thelbësore që e mbajnë organizatën të qëndrueshme dhe efektive, përfshirë (lista nuk është shteruese):
Ndërtimi i rrjeteve dhe partneriteteve përtej ndasive;
Përmirësimi i praktikave të gjithëpërfshirjes, barazisë dhe mbrojtjes;
Mbajtja ose rritja e aftësive të stafit kyç për misionin;
Forcimi i qeverisjes, strategjisë ose sistemeve financiare;
Përditësimi i mjeteve, komunikimit ose sistemeve digjitale që rrisin reziliencën organizative.
Kush mund të aplikojë
Aplikimi është i hapur për:
Organizata jofitimprurĂ«se me pĂ«rvojĂ« tĂ« provueshme nĂ« ndĂ«rtimin e urave brenda ose mes komuniteteve. Duhet tĂ« dorĂ«zohen tre shembuj konkretĂ« nga 18â24 muajt e fundit qĂ« tregojnĂ« kontributin nĂ« ndĂ«rtimin e besimit, dialogut, kohezionit social dhe/ose bashkĂ«punimit pĂ«rtej ndasive.
Organizata jofitimprurëse të regjistruara dhe aktive në një nga vendet e pranueshme: Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kroaci, Kosovë, Mal i Zi, Maqedoni e Veriut dhe Serbi.
Iniciativa lokale, grupe informale ose aktorë të ngjashëm të paregjistruar: mund të aplikojnë vetëm nëse formojnë një koalicion me një OJF të regjistruar, e cila bëhet organizatë udhëheqëse. Aplikimi dorëzohet nga organizata udhëheqëse, e cila bashkëngjit një Memorandum Mirëkuptimi për rolet dhe rrjedhën financiare.
ĂfarĂ« nuk Ă«shtĂ« kjo mundĂ«si
Kjo nuk Ă«shtĂ« njĂ« thirrje pĂ«r projekte specifike. Core Programmatic Support Grantnuk financon projekte tĂ« reja tĂ« pavarura. Fokuson punĂ«n qĂ« e mban organizatĂ«n tĂ« qĂ«ndrueshme dhe tĂ« besueshmeâpunĂ« e vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu financuar, por thelbĂ«sore pĂ«r ndikim afatgjatĂ«.
Detajet e grantit
Shuma maksimale: deri nĂ« 20,000 âŹ
Kohëzgjatja: 12 muaj
Disbursimi: 80% pas nënshkrimit të kontratës; 20% pas dorëzimit dhe miratimit të raportit të progresit (financiar dhe narrativ).
Në mbyllje të periudhës së grantit kërkohet dorëzimi i raportit final narrativ dhe financiar. Template-et përkatëse do të dërgohen veçmas.
Afatet
Hapja e thirrjes: 17 nëntor 2025
Afati i aplikimit: 19 dhjetor 2025, ora 17:00 CET
Si do të vlerësohen aplikimet
Aplikimet vlerësohen sipas katër kritereve:
PĂ«rputhja strategjike me objektivat e CGP (30%);
Praktika në dialog dhe ndërtimin e urave (35%);
Fizibiliteti dhe proporcionaliteti i buxhetit (25%);
Dërgoni formularin dhe dokumentet në cgp@balkanfund.org deri më 19 dhjetor 2025, ora 17:00 CET. Aplikimet e vonuara ose të paplota nuk merren në konsideratë. Brenda 72 orëve nga dorëzimi, do të merrni një konfirmim pranimi.
Për pyetje: shkruani në cgp@balkanfund.org, me subjekt: Core Programmatic Support Grant 2026.
Rreth Programit Common Ground
Common Ground Ă«shtĂ« njĂ« nismĂ« rajonale e Fondit Evropian pĂ«r Ballkanin. MbĂ«shtet organizata tĂ« shoqĂ«risĂ« civile qĂ« punojnĂ« pĂ«r tĂ« forcuar dialogun, solidaritetin, bashkĂ«punimin dhe kohezionin social nĂ« Ballkan. Programi synon tâi ndihmojĂ« aktorĂ«t lokalĂ« tĂ« mbeten tĂ« pranishĂ«m dhe tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m, duke ruajtur njĂ« hapĂ«sirĂ« qytetare tĂ« hapur, gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se dhe demokratike.
Grantet e Mbështetjes Programatike Themelore 2026
1) ĂfarĂ« pĂ«rfaqĂ«son ky grant? Grant pĂ«r mbĂ«shtetje programatike thelbĂ«soreâderi nĂ« 20,000 ⏠pĂ«r 12 muajâpĂ«r tĂ« ruajtur ose forcuar punĂ«n e vazhdueshme programatike dhe strategjike tĂ« organizatave ose koalicioneve qĂ« ndĂ«rtojnĂ« ura (besim, dialog, kohezion social).
2) Kush është i pranueshëm? OJF të regjistruara, jofitimprurëse, që operojnë në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Kroaci, Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni të Veriut ose Serbi. Grupet e paregjistruara vetëm nëpërmjet një koalicioni të udhëhequr nga një OJF e regjistruar.
3) Shuma dhe kohëzgjatja? Deri në 20,000 ⏠për 12 muaj. 80% paguhet në fillim, 20% pas raportit të progresit. Kërkohet raport final financiar dhe narrativ.
5) A mund të aplikojnë koalicionet? Po. OJF-ja udhëheqëse dorëzon aplikimin dhe bashkëngjit MoU-të për rolet dhe ndarjen financiare. Organizata udhëheqëse mban përgjegjësinë ligjore dhe financiare.
6) ĂfarĂ« prove kĂ«rkohet pĂ«r punĂ«n e kaluar? Tre shembuj nga 18â24 muajt e fundit me prova (linke ose dokumente). Duhet shpjeguar ndikimi, pĂ«rfituesit dhe konteksti.
7) ĂfarĂ« dokumentesh kĂ«rkohen pĂ«r due diligence?
Parashikim financiar 2-vjeçar;
Dokument nga organet tatimore që vërteton se borxhi i organizatës është më pak se 1.5 herë shuma e parasë në arkë;
Raportet financiare të dy viteve të fundit;
Dokumentet e regjistrimit, statuti, lista e bordit/stafit kyç;
Për koalicionet: të gjitha MoU-të në një PDF të vetëm.
8) Formati i buxhetit? Në Euro, sipas template-it të CGP (01 Staf / 02 Administratë / 03 Aktivitetet / 04 Papritur). Për koalicionet: një PDF i vetëm nga organizata udhëheqëse.
9) A pranohen paga dhe shpenzime operative? Po, nëse janë thelbësore për misionin. Papritur: deri në 5%.
10) A mund të përfshihet pajisje ose softuer? Po, kur lidhen drejtpërdrejt me qëndrueshmërinë organizative.
11) A mund të aplikojnë organizatat që kanë marrë mbështetje më parë nga EFB? Po. Kërkohet kontribut i ri dhe i qartë, si dhe shpjegim se si ky grant do ta forcojë punën.
12) Sa aplikime mund të paraqesë një organizatë udhëheqëse? Vetëm një.
13) Në cilën gjuhë duhet të aplikojmë? Në anglisht. Materialet mbështetëse mund të jenë në gjuhët lokale, me përshkrim në anglisht.
14) Afatet për vitin 2026 Hapja: 17 nëntor 2025 Afati: 19 dhjetor 2025, ora 17:00 CET Rezultatet: fillimi i vitit 2026
15) Si njoftoheni për pranimin e aplikimit ose përzgjedhjen? Brenda 72 orëve nga dorëzimi do të merrni email konfirmimi. Njoftimi për përzgjedhje dërgohet pas finalizimit të listës së granteve.
16) ĂfarĂ« raportimi kĂ«rkohet? Raport progresi pĂ«rpara disbursimit final tĂ« 20%. NĂ« mbyllje, kĂ«rkohet raport final narrativ dhe financiar. Mund tĂ« kĂ«rkohet njĂ« shĂ«nim reflektues.
17) A mund të kalohen fonde tek partnerët? Po, nëse janë buxhetuar dhe të përcaktuara në MoU. Organizata udhëheqëse mban përgjegjësinë.
18) Ku mund të bëhen pyetje? Në cgp@balkanfund.org (subjekt: Core Programmatic Support Grant 2026).
Nga Ilir Kalemaj âBota e sĂ« djeshmesâ Ă«shtĂ« njĂ« libĂ«r fantastik i Stefan Cvajgut, novelistit tĂ« famshĂ«m vjenez i cili i bĂ«ri njĂ« radiografi tĂ« shkĂ«lqyer jo vetĂ«m Austro-HungarisĂ« qĂ« po shembej, por njĂ« rendi tĂ« caktuar gjeopolitik dhe lindjes sĂ« njĂ« tjetri qĂ« kishte si karakteristikĂ« kryesore nacionalizmin. Bota shpesh ka kaluar nĂ«pĂ«r rende [âŠ]
Ballkani PerĂ«ndimor po futet me shpejtĂ«si nĂ« njĂ« spirale tĂ« re armatimesh, me SerbinĂ« qĂ« vijon rolin e njĂ« fuqie tĂ« plotĂ« ushtarake duke e vendosur rajonin nĂ«n presionin e njĂ« ekuilibri tĂ« ri force.Â
TĂ« dhĂ«nat e Institutit NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« KĂ«rkimeve pĂ«r Paqen nĂ« Stokholm (SIPRI), tĂ« pĂ«rpunuara nga Faktoje.al, tregojnĂ« se tĂ« gjitha shtetet e Ballkanit kanĂ« rritur buxhetet e mbrojtjes gjatĂ« pesĂ«vjeçarit tĂ« fundit.Â
Burimi: SIPRIÂ
Por kjo rritje nuk ka qënë e barabartë.
ShqipĂ«ria, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut, si vende anĂ«tare tĂ« NATO-s, kanĂ« investuar kryesisht nĂ« modernizimin e strukturave, ndĂ«rveprueshmĂ«rinĂ« dhe teknologjitĂ« e lehta. Kosova dhe Bosnja kanĂ« qenĂ« tĂ« fokusuara te ndĂ«rtimi i kapaciteteve bazike dhe profesionalizimi i trupave.Â
Serbia superfuqia ushtarake e rajonit
Serbia shpenzon 4 deri nĂ« 5 herĂ« mĂ« shumĂ« se gjashtĂ« vendet e tjera tĂ« rajonit sĂ« bashku. Nga 1.5 miliardĂ« dollarĂ« nĂ« vitin 2019, buxheti i saj ushtarak ka arritur mbi 2.2 miliardĂ« dollarĂ« nĂ« vitin 2024, duke shĂ«nuar njĂ« rritje prej 46 pĂ«r qind.Â
Burimi:SIPRI
Po ashtu, Serbia Ă«shtĂ« i vetmi vend nĂ« EvropĂ« qĂ« furnizohet njĂ«kohĂ«sisht nga Lindja dhe PerĂ«ndimi.Â
Burimi:SIPRI
Ajo kombinon avionĂ«t MIG-29 dhe artilerinĂ« ruse me sistemet HQ-22 dhe dronĂ«t luftarakĂ« CH-92A nga Kina, ndĂ«rkohĂ« qĂ« ka blerĂ« radarĂ« GM200/GM400 dhe ka nĂ«nshkruar kontratĂ« pĂ«r 12 avionĂ« Rafale nga Franca.Â
Nga ana tjetĂ«r, Serbia ka modernizuar tanket T-72 dhe ka ngritur industri tĂ« brendshme pĂ«r blindat, municionet dhe raketat, duke u shndĂ«rruar nĂ« njĂ« enigmĂ« strategjike pĂ«r Bashkimin Evropian dhe NATO-n.Â
Kolonel Dritan Demiraj e pĂ«rmbledh kĂ«tĂ« situatĂ« duke thĂ«nĂ« se Serbia Ă«shtĂ« sot e vetmja fuqi e plotĂ« ushtarake nĂ« Ballkan, e furnizuar njĂ«kohĂ«sisht nga Moska, Pekini dhe Parisi, gjĂ« qĂ« krijon njĂ« pabarazi tĂ« thellĂ« me fqinjĂ«t e saj.Â
âSerbia krejt ndryshe nga vendet e tjera tĂ« Ballkanit, vazhdon tĂ« ndjekĂ« njĂ« autonomi strategjike dhe vizion tĂ« qartĂ« tĂ« bashkĂ«punimit me tĂ« gjithĂ« superfuqitĂ« dhe blloqet ushtarakeâ, pohon kolonel Demiraj pĂ«r Faktoje.al.Â
Kohët e fundit, Serbia ka shtrirë bashkëpunimin e saj edhe me Izraelin.
âSapo ka firmosur njĂ« marrĂ«veshje nĂ« vlerĂ«n e 1.6 miliardĂ« dollarĂ«ve me kompaninĂ« âElbit Systemsâ e cila konsiston nĂ« blerjen e sistemeve me artileri tĂ« distancave tĂ« gjata, dronĂ« sulmi, sisteme ISTAR pĂ«r inteligjencĂ«s, survejim, dhe targetim me precision, sisteme pĂ«r luftĂ«n elektronike dhe C4I (komandim-kontroll, komunikim, kompjutera dhe InteligjencĂ«). Ajo qĂ« vlen edhe mĂ« shumĂ«, Ă«shtĂ« se Izraeli do tĂ« ndihmojĂ« nĂ« zhvillimin e kapaciteteve operacionale kombĂ«tare nĂ« drejtim tĂ« transferimit tĂ« teknologjisĂ« ushtarake dhe nĂ« fushĂ«n e inteligjencĂ«sâ shpjegon kolonel Dritan Demiraj.
Kjo nuk Ă«shtĂ« thjesht çështje kapacitetesh, por çështje vullneti politik dhe ambicieje rajonale. Serbia ka trashĂ«guar njĂ« industri tĂ« fuqishme armatimesh.Â
âNĂ« vitet e fundit, Serbia ka qenĂ« eksportuese e madhe dhe e pasur e armatimeve, me vlera qĂ« janĂ« rritur nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« vazhdueshme nga rreth 384 milionĂ« dollarĂ« nĂ« 2020 nĂ« 1.6 miliardĂ« nĂ« 2023, duke reflektuar rolin e saj si njĂ« furnizues i rĂ«ndĂ«sishĂ«m global nĂ« tregun ushtarakâ, thotĂ« Eno Luarasi, autor i emisionit WAR ZONE nĂ« A2CNN.Â
Ai shton se vendi po ndĂ«rton stoqe pĂ«r njĂ« horizont afatgjatĂ« konfliktual.Â
âHeqja e pĂ«rkohshme e eksporteve nĂ« 2025 duket tĂ« jetĂ« njĂ« veprim strategjik pĂ«r menaxhimin e sfidave diplomatike dhe pĂ«r tĂ« siguruar fuqinĂ« dhe qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e vet ushtarake nĂ« njĂ« kontekst tĂ« globalizuar dhe konfliktualâ
Sipas Luarasit, Serbia nuk blen pĂ«r tâu modernizuar, por prodhon pĂ«r tĂ« rritur ndikimin e saj strategjik, duke e pĂ«rdorur industrinĂ« si instrument politik po aq sa ushtarak.
NdĂ«rkohĂ«, shtetet e NATO-s nĂ« Ballkan, edhe pse kanĂ« rritur shpenzimet, mbeten tĂ« varura nga infrastruktura dhe garancitĂ« e AleancĂ«s. Investimet e tyre fokusohen nĂ« radarĂ« dhe sisteme vĂ«zhgimi, forca speciale dhe njĂ«si tĂ« reja, dronĂ« dhe kundĂ«r-dronĂ«, modernizimin e logjistikĂ«s, si dhe strukturimin e rezervĂ«s dhe mobilizimit.Â
Demiraj e cilĂ«son kĂ«tĂ« si njĂ« ristrukturim tĂ« nevojshĂ«m, por tĂ« pamjaftueshĂ«m, duke paralajmĂ«ruar se NATO garanton ombrellĂ«n, por jo kapacitetet vendase, dhe se Ballkani nuk mund tĂ« varet vetĂ«m nga importet, por duhet tĂ« ndĂ«rtojĂ« industri pĂ«r municione, dronĂ«, sisteme anti-ajrore dhe rezerva strategjike.Â
âNĂ« kĂ«tĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim, Ballkani PerĂ«ndimor (ka filluar se) nĂ« bashkĂ«punim me NATO-n po pĂ«rpiqet tĂ« rrisĂ« kapacitetet e saj ushtarake dhe tĂ« krijojĂ« aleanca tĂ« reja rajonale tĂ« cilat aktualisht janĂ« nĂ« fazĂ«n e tyre fillestareâ, argumenton Demiraj.Â
Ringritja e industrisĂ« ushtarake âMade in Albaniaâ
ShqipĂ«ria krahasuar me fqinjĂ«t e tjerĂ«, ka shĂ«nuar progres vitet e fundit. Shpenzimet e mbrojtjes u rritĂ«n nga 248 milionĂ« dollarĂ« nĂ« vitin 2019 nĂ« 481 milionĂ« dollarĂ« nĂ« vitin 2024, njĂ« rritje prej 93 pĂ«r qind, mĂ« e larta nĂ« rajon pĂ«r vendet e NATO-s.Â
Burimi: SIPRI
Buxheti i mbrojtjes pĂ«r vitin 2026 Ă«shtĂ« dokumenti mĂ« ambicioz qĂ« ShqipĂ«ria ka miratuar ndonjĂ«herĂ« nĂ« kĂ«tĂ« sektor. Rritja e tij me afro 12% krahasuar me vitin aktual ka dy objektiva.Â
SĂ« pari, modernizimi i Forcave tĂ« Armatosura nĂ« standardet e NATO-s, ku mbĂ«shtetja e luftimit rritet me 37.8 pĂ«r qind, forcat e luftimit me 9.35 pĂ«r qind, ndĂ«rkohĂ« qĂ« investohet nĂ« logjistikĂ«, depot strategjike, sistemet e zbulimit dhe mbrojtjes ajrore, si dhe rritjen e kapaciteteve tĂ« ndĂ«rhyrjes sĂ« shpejtĂ«.Â
SĂ« dyti dhe mĂ« e rĂ«ndĂ«sisshmja ngritja e industrisĂ« sĂ« mbrojtjes âMade in Albaniaâ, ku qeveria synon prodhimin e municioneve, dronĂ«ve taktikĂ« dhe kundĂ«r-dronĂ«ve, mjeteve tĂ« blinduara tĂ« lehta, pajisjeve taktike dhe mbrojtĂ«se, si dhe krijimin e qendrave tĂ« mirĂ«mbajtjes pĂ«r aleatĂ«t e NATO-s.Â
Kolonel Demiraj vlerĂ«son se ShqipĂ«ria vitet e fundit ka bĂ«rĂ« hapa pozitivĂ« nĂ« drejtim tĂ« rritjes tĂ« kapaciteteve tĂ« mbrojtjes, por ai shton se sfidat e sotme kĂ«rkojnĂ« kapacitete ushtarake shumĂ« mĂ« tĂ« larta.Â
âNjĂ« pikĂ« tjetĂ«r e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ« integrimi i pĂ«rbashkĂ«t i strukturave ushtarake tĂ« ShqipĂ«risĂ«, KosovĂ«s dhe tĂ« KroacisĂ«. Investimet e pĂ«rbashkĂ«ta nĂ« fushĂ«n e industrisĂ« ushtarake, stĂ«rvitjeve tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, luftĂ«n kundĂ«r kĂ«rcĂ«nimeve hibride, luftĂ«s kibernetike dhe rritjen e ndĂ«rveprueshmĂ«risĂ« ushtarake janĂ« positive, por duhet tĂ« materializohen nĂ« praktikĂ«â, shpjegon ai.Â
PĂ«rfundim
Ballkani PerĂ«ndimor ka hyrĂ« nĂ« njĂ« fazĂ« tĂ« re tĂ« sigurisĂ« ku Serbia ka pĂ«rfunduar fazĂ«n e parĂ« tĂ« militarizimit, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi po modernizohen ngadalĂ«, Kosova po ndĂ«rton ushtrinĂ« e saj nga themelet, ndĂ«rsa ShqipĂ«ria pritet tĂ« bĂ«jĂ« hapin mĂ« tĂ« madh tĂ« dekadĂ«s.Â
NdonĂ«se industria e armatimeve âMade in Albaniaâ Ă«shtĂ« ende nĂ« fazĂ« embrionale, premton tâi sjellĂ« vendit prodhim municionesh, dronĂ«sh dhe sistemesh anti-dron qĂ« mund tĂ« sigurojnĂ« pavarĂ«si tĂ« pjesshme dhe mundĂ«si eksporti nĂ« tregjet e NATO-s.
Loja nuk Ă«shtĂ« mĂ« ajo e viteve 2010, por Ă«shtĂ« garĂ« kohe, kapacitetesh dhe industrie. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« pas viteve â90 armatimet janĂ« pjesĂ« e politikĂ«s sĂ« jashtme, dhe se kush e kupton kĂ«tĂ« mbijeton, ndĂ«rsa kush jo mbetet pre e ngjarjeve.
PĂ«rpjekja pĂ«r kalim tĂ« paligjshĂ«m nĂ«pĂ«r rrugĂ«t e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut, javĂ«n e kaluar, pĂ«rfundoi tragjikisht pĂ«r dy migrantĂ« nga Kina. NjĂ« grua kineze, 41 vjeçe, vdiq nĂ« vendngjarje kur njĂ« kamion me targa serbe doli nga rruga ValandovĂ«âDoiran dhe u pĂ«rmbys nĂ« orĂ«n katĂ«r tĂ« mĂ«ngjesit tĂ« 20 nĂ«ntorit. BashkudhĂ«tari i saj nĂ« ârrugĂ«n [âŠ]
Tirana ka pritur samitin e Growth Plan âOur Pathway to the EUâ, tryeza mes liderĂ«ve tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor dhe Komisioneres pĂ«r Zgjerimin e Bashkimit Evropian, Marta Kos.
NĂ« fjalĂ«n e tij, Kryeministri Edi Rama u shpreh se ShqipĂ«ria dhe Ballkani PerĂ«ndimor janĂ« gati qĂ« tĂ« bĂ«hen pjesĂ« e Bashkimit Evropian, duke e konsideruar si njĂ« âtruprojĂ«â tĂ« EvropĂ«s.
Ndërtime të arterieve të Evropës në Ballkanin Perëndimor, që lidh Shqipërinë me Maqedoninë e Veriut, që është kthyer dhe një korridor të NATO-së. Nuk është thjesht një vijë në hartë, është një kabllo që lidhet me Evropën. Kur Evropa vendos zinxhirët, Ballkani Perëndimor nuk duhet të jetë një spektator.
Rajoni Ă«shtĂ« trajtuar si njĂ« luftĂ« pĂ«r tâu marrĂ«, ndĂ«rsa investuesit shohin njĂ« gjĂ« ndryshe. NjĂ« treg qĂ« lidhet me BE-nĂ«. Investimet e fundit tregojnĂ« çdo gjĂ«. Ădo shifĂ«r ka pasur njĂ« vend pune, njĂ« pagĂ«, njĂ« familje, njĂ« shpresĂ«. Kur ekonomitĂ« rriten, kufijtĂ« do tĂ« kenĂ« rĂ«ndĂ«si mĂ« pak. Kur kufijtĂ« tĂ« zhdukjen, Evropa do tĂ« kthehet nĂ« njĂ« vend partneriteti.
Po vĂ«rtetojmĂ« qĂ« investimet nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor janĂ« pika e fortĂ« e EvropĂ«s. Ne po lĂ«vizim nga skajet e hartĂ«s nĂ« qendĂ«r tĂ« historisĂ« sonĂ« evropiane edhe nĂ« pĂ«rmjet ekonomisĂ«. Evropa nuk Ă«shtĂ« diçka qĂ« po e presim, Ă«shtĂ« diçka qĂ« po e ndĂ«rtojmĂ«. Ballkani PerĂ«ndimor nuk po kĂ«rkon ndere dhe kjo po dĂ«gjohet. Askush nuk po kĂ«rkon nder. Askush nuk po thĂ«rret pĂ«r tâu shpĂ«rblyer me Ă«mbĂ«lsira. Ădo kush vjen pĂ«r tĂ« ofruar vlera dhe mund e djersĂ«, falĂ« zotit nuk duhet gjak.
Nuk po lutemi të bashkohemi me BE-në, nuk po kërkojmë lëmoshë. Nuk po flasim, por po japim rezultate. Sa i përket pjesës së konvergjencës. Në konvergjencën e Ballkanit Perëndimor, BE-ja bëhet më e fortë.
Nuk po ecim drejt Evropës me duar bosh e aspak si ata që lypin lëmoshë, po ecim me rezultate të arritura, me detyrat tona të shtëpisë të plotësuara në çdo hap.
TĂ« gjithĂ« e dinĂ«, Marta e di mĂ« mirĂ« qĂ« pĂ«r sigurinĂ« tuaj zgjidhni i njĂ« ballkanas dhe kjo funksionon gjithmonĂ«. Edhe pĂ«r sigurinĂ« e EvropĂ«s, zgjidhni ballkanasit, ne do tĂ« jemi truproja e EvropĂ«sâ, tha ndĂ«r tĂ« tjera Rama. /Euronews.al/
NĂ« renditjen e pĂ«rgjithshme tĂ« Indeksit tĂ« Sundimit tĂ« Ligjit 2025 (World Justice Project), ShqipĂ«ria renditet nĂ« vendin e 87 nga 143 vende, duke u ngjitur me dy pozicione krahasuar me vitin e kaluar, kur mbante vendin e 89. MegjithatĂ«, vendi mbetet ndĂ«r tĂ« fundit nĂ« Ballkan, duke lĂ«nĂ« pas vetĂ«m SerbinĂ« (vendi 96). NĂ« [âŠ]
TIRANĂ, 12 tetor /ATSH/ NĂ« Forumin pĂ«r Investimet BEâBallkani PerĂ«ndimor qĂ« po zhvillohet nĂ« TiranĂ«, Kelly Clutterbuck, menaxhere e Vendit pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« nĂ« kompaninĂ« Voltalia, theksoi angazhimin e kompanisĂ« pĂ«r tĂ« sjellĂ« energji tĂ« pastĂ«r dhe pĂ«r tĂ« kontribuar nĂ« zhvillimin e qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« sektorit energjetik nĂ« vend.
Ajo kujtoi se Voltalia operon si investitor privat në Shqipëri prej pesë vitesh, duke ndjekur të gjitha rregulloret vendore dhe në përputhje me procesin e integrimit evropian. Clutterbuck vuri në dukje se kompania ka përfituar mbështetje nga një sërë fondesh zhvillimi dhe partnerësh ndërkombëtarë, çka ka ndihmuar në përmbushjen e standardeve të larta të investimit.
âĂshtĂ« njĂ« sfidĂ« tĂ« investosh nĂ« sektorin e energjisĂ« sĂ« rinovueshme dhe infrastrukturĂ«s, pasi kĂ«rkon mjete, vizion dhe mbĂ«shtetje pĂ«r tĂ« siguruar qĂ«ndrueshmĂ«ri nĂ« ekonominĂ« e venditâ, u shpreh ajo.
Clutterbuck theksoi rëndësinë e forcimit të mbështetjes për projektet që Voltalia po zbaton në tregun energjetik të Ballkanit Perëndimor, duke shtuar se përballë politikave të reja të BE-së dhe rregulloreve që po miratohen, nevojitet një transferim gradual i tyre në nivel lokal.
âJemi avokatĂ« tĂ« njĂ« tranzicioni tĂ« drejtĂ« dhe realist, qĂ« merr parasysh specifikat e çdo vendi. MbĂ«shtetja nga terreni Ă«shtĂ« thelbĂ«sore pĂ«r tĂ« siguruar suksesin e kĂ«tyre politikaveâ, tha Clutterbuck.
Në përmbyllje, përfaqësuesja e Voltalia-s shprehu interesin e kompanisë për të thelluar investimet në projekte të gjelbra dhe për të përfituar më shumë mbështetje teknike në nivel lokal, në funksion të integrimit evropian dhe forcimit të qëndrueshmërisë energjetike në rajon. e.xh/j.p/
Presidentja e Komisionit Evropian, Urusla von der Leyen, mĂ« 15 tetor do tĂ« qĂ«ndrojĂ« nĂ« KosovĂ«, nĂ« kuadĂ«r tĂ« njĂ« turneu kur do tâi vizitojĂ« edhe shtetet e tjera tĂ« rajonit. Sipas agjendĂ«s sĂ« publikuar nga Komisioni Evropian, nĂ« KosovĂ« ajo do tĂ« takohet me presidenten Vjosa Osmani dhe kryeministrin nĂ« detyrĂ« Albin Kurti. NĂ« [âŠ]
Ecuria ekonomike e Shqipërisë parashikohet të jetë 3.5% gjatë këtij viti.Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim ka publikuar raportin e fundit të projeksioneve ekonomike ku rezulton se Shqipëra është një dnër vendet me rritjen më të lartë ekonomike në Ballkan.
Kryesisht vendet e Ballkanit vlerësohet të kenë një rritje nën 3% duke përjashtuar Maqedoninë e Veriut.Dy ndër faktorët kryesor që parashikohet të kenë ndikim në këtë ecuri  ekonomike për vendin tonë,pritet të jetë sektori  i shërbimeve i nxitur nga fluksi turistik por edhe masat e mara në drejtim të integrimit.
NĂ« raportin e BERZH theksohet se Zbatimi i pĂ«rshpejtuar i reformave strukturore dhe pĂ«rparimet e mĂ«tejshme nĂ« integrimin nĂ« Bashkimin Evropian â tĂ« mbĂ«shtetura mĂ« tej nga zbatimi i Planit tĂ« Rritjes sĂ« BE-sĂ« pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor â mund tĂ« forcojnĂ« perspektivĂ«n e rritjes sĂ« ShqipĂ«risĂ«.
Disa rrisqe vlerësohet se jetë ulja e kërkesës brenda Eurozonës, rënien e flukseve hyrëse të remitancave dhe faktorët e pafavorshëm klimatikë si thatësira, të cilët mund të ndikojnë negativisht në prodhimin e energjisë elektrike dhe prodhimin bujqësor.
BAnka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim parashikon se Ballkani Perëndimor  do të ketë një rritje ekonomike me 2.7% në 2025 dhe 3.2% në 2026, ku Shqipëria shfaq performancën më të qëndrueshme./abcnews.al
SHKUP, 4 shtator/ATSH/ Asambleja e 33-të e Përgjithshme e Agjencive Ballkanike të Lajmeve dhe të Evropës Juglindore (ABNA-SE) u mblodh në Shkup, organizuar nga Agjencia Informative Mediatike (MIA), agjencia zyrtare e lajmeve të Maqedonisë së Veriut.
Konferenca me temĂ« âZbulimi i sĂ« vĂ«rtetĂ«s nĂ« gazetariâ, i parapriu hapjes sĂ« punimeve tĂ« AsamblesĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme me pjesĂ«marrjen e kryeministrit tĂ« MaqedonisĂ« sĂ« Veriut, Hristijan Mickoski, si dhe drejtues e pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« agjencive tĂ« lajmeve, pĂ«rfshirĂ« drejtoreshĂ«n e PĂ«rgjithshme tĂ« AgjencisĂ« Telegrafike Shqiptare (ATSH), Valbona Zhupa dhe drejtoreshĂ«n e Lajmeve dhe Multimedias, Almarina Gegvataj.
Kryeministri Mickoski theksoi nĂ« fjalĂ«n pĂ«rshĂ«ndetĂ«se se âsot mĂ« shumĂ« se kurrĂ«, mediet janĂ« njĂ« shtyllĂ« e shoqĂ«rive demokratike. Mediet jo vetĂ«m informojnĂ«, por edhe frymĂ«zojnĂ«, bashkojnĂ« dhe krijojnĂ« njĂ« klimĂ« prosperitetiâ.
âNĂ« kohĂ« sfidash ekonomike dhe sociale, kur qytetarĂ«t kĂ«rkojnĂ« siguri dhe shpresĂ«, janĂ« mediet ato qĂ« mund tĂ« pĂ«rcjellin njĂ« vizion, tĂ« shpjegojnĂ« reformat dhe tĂ« inkurajojnĂ« debatin publik. E vĂ«rteta duhet tĂ« vlerĂ«sohet mbi çdo pushtetâ, tha Mickoski.
Gjithashtu, kryeministri i MaqedonisĂ« sĂ« Veriut nĂ«nvizoi se âkur qytetarĂ«t tanĂ« dĂ«gjojnĂ« lajme pozitive nga vendet fqinje, paragjykimet thyhen dhe miqĂ«sitĂ« kultivohenâ.
Ai shtoi se dezinformimi dhe kritikat e pabaza janë sfidat më të mëdha jo vetëm për median, por edhe për vetë demokracinë.
âNĂ« epokĂ«n e digjitalizimit dhe rrjeteve sociale, dezinformimi Ă«shtĂ« si njĂ« virus, pĂ«rhapet shpejt, krijon mosbesim dhe mund tĂ« gĂ«rryejĂ« besimin e publikut. Lajmet e vĂ«rteta janĂ« themeli i besimit nĂ« tĂ« ardhmen. Le tĂ« jetĂ« kjo konferencĂ« njĂ« tjetĂ«r shenjĂ« se shoqĂ«ritĂ« tona po zgjedhin rrugĂ«n e dialogut, bashkĂ«punimit dhe sĂ« vĂ«rtetĂ«sâ, tha Kryeministri i MaqedonisĂ« sĂ« Veriut.
Roli i agjencive të lajmeve përballë dezinformimit dhe edukimi mediatik
Drejtori i përgjithshëm i MIA-s, Darko Janevski i cili ishte mikpritës i Asamblesë së Përgjithshme të Agjencive Ballkanike të Lajmeve dhe të Evropës Juglindore (ABNA-SE) theksoi rëndësinë e gazetarisë dhe burimet e saj.
Sipas tij, e vĂ«rteta nĂ« gazetari Ă«shtĂ« arsyeja pse ekziston ky profesion. âRoli i gazetarisĂ« bashkĂ«kohore nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m tĂ« informojĂ«, por edhe tĂ« zbulojĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«n, tĂ« ekspozojĂ« gĂ«njeshtrat dhe tâia paraqesĂ« tĂ« gjitha kĂ«to publikutâ, theksoi Janevski.
Kreu i MIA-s shtoi se nĂ« ditĂ«t e sotme gazetari duhet tĂ« fokusohet mĂ« shumĂ« nĂ« hulumtim, nĂ« zbulimin e fakteve, pa e anashkaluar detyrĂ«n pĂ«r tĂ« informuar. âKohĂ«rat kanĂ« ndryshuar sikurse ka ndryshuar edhe roli i gazetarit. QĂ«llimi i tij kryesor duhet tĂ« jetĂ« e vĂ«rteta. Dhe tek ajo nuk arrihet gjithmonĂ« lehtĂ« sepse ndonjĂ«herĂ« nga e vĂ«rteta jonĂ« mund tĂ« varet fati i dikujt ashtu siç njĂ« gĂ«njeshtĂ«r, e bazuar nĂ« dezinformim mund ta rrezikojĂ« atĂ« fat. Dhe kĂ«tĂ« askush nga ne nuk e dĂ«shiron. Kjo Ă«shtĂ« madhĂ«shtia e profesionit tonĂ«â, tha ndĂ«r tĂ« tjera drejtori i agjencisĂ« zyrtare tĂ« lajmeve tĂ« MaqedonisĂ« sĂ« Veriut.
Presidenti në detyrë i ABNA-SE, Kryetari i Bordit dhe Drejtori i Përgjithshëm i Agjencisë Anadolu (AA), Serdar Karagöz ndau me drejtuesit dhe përfaqësuesit e agjencive të lajmeve disa shtylla udhëzuese të misionit të përbashkët.
âSĂ« pari, rĂ«ndĂ«sia e etikĂ«s. SĂ« dyti, rĂ«ndĂ«sia e sĂ« vĂ«rtetĂ«s. Ajo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« parim, por themeli i besimit tĂ« publikut. Dhe sĂ« treti, ndoshta mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja sot, pĂ«rballja me dezinformiminâ, tha Karagöz.
Ai shtoi se të gjithë duhet të jemi të bashkuar kundër lajmeve të rreme dhe narrativave manipuluese.
NĂ« lidhje me transformimin teknologjik, pĂ«rfshirĂ« inteligjencĂ«n artificiale, automatizimin dhe riformĂ«simin e gazetarisĂ«, Karagöz tha se kĂ«to mjete duhet tĂ« pĂ«rdoren duke respektuar standardet etike. âNĂ« kĂ«tĂ« periudhĂ« tĂ« trazuar, me luftĂ«ra, fatkeqĂ«si natyrore dhe tragjedi Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme gjithashtu solidariteti mes agjencive tĂ« lajmeve, bashkĂ«punimi rajonal dhe promovimi i edukimit mediatikâ, u shpreh drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i AA-sĂ«, Serdar Karagöz.
Drejtor i pĂ«rgjithshĂ«m i agjencisĂ« bullgare tĂ« lajmeve (BTA), Kiril Valchev theksoi se agjencitĂ« e lajmeve duhet tĂ« respektojnĂ« standardet, sepse ata qĂ« flasin dhe shkruajnĂ« nĂ« mediat sociale nuk respektojnĂ« asnjĂ« standard dhe nuk kanĂ« pĂ«rgjegjĂ«si ndaj audiencĂ«s. âNe duhet tĂ« paraqesim faktet dhe pastaj mendimin sepse kĂ«to janĂ« standardet e agjencive tĂ« vĂ«rteta tĂ« lajmeveâ, tha Valchev.
Si pjesë e punimeve të Asamblesë së Përgjithshme, Kryetari i Bordit Drejtues të AA-së, Serdar Karagöz, ia dorëzoi presidencën e radhës së Asociacionit të Agjencive Ballkanike të Lajmeve Kryetarit të Bordit dhe Drejtorit të Përgjithshëm të MIA-s, Darko Janevski. Në mbledhjen e Asamblesë së Përgjithshme të vitit të kaluar që u mbajt në Stamboll, u vendos që, pas Maqedonisë së Veriut, mbledhjet e Asamblesë së Përgjithshme të viteve 2026 dhe 2027 të mbahen përkatësisht në Itali dhe Bosnjë e Hercegovinë.
Aleanca e Agjencive Ballkanike të Lajmeve ABNA-SE u krijua në vitin 1995 për të siguruar një bashkëpunim më të madh mes agjencive të lajmeve të rajonit.
Anëtarët e kësaj aleance janë 12 agjenci lajmesh, ATSH, FENA e Bosnjës dhe Hercegovinës, BTA e Bullgarisë, ANA-MPA e Greqisë, ANSA e Italisë, KOSOVAPRESS e Kosovës, CNA e Qipros, AGERPRES e Rumanisë, MIA e Maqedonisë së Veriut, Anadolu Agency e Turqisë, HINA e Kroacisë dhe MINA e Malit të Zi.
Profesori i shkencave politike, DritĂ«ro Arifi, nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r emisionin âBalkan Updateâ nĂ« ABC News, ka vĂ«nĂ« theksin te rritja e ndikimit tĂ« AleancĂ«s Lindore dhe roli i KinĂ«s nĂ« Ballkan.
Sipas tij, parada ushtarake e mbajtur së fundmi në Pekin ka qenë një sinjal i qartë i fuqisë që po ndërton kjo aleancë, ndërsa Perëndimi po shfaq mungesë uniteti përballë kësaj qasjeje. Arifi paralajmëron se Serbia po bëhet një pikë nevralgjike në rajon, e cila mund të shfrytëzohet nga Kina, ndërkohë që Bashkimi Evropian duhet të veprojë me vendosmëri dhe pa vonesë për të shmangur pasoja më të thella në Ballkan.
âParada ushtarake nĂ« Pekin dĂ«shmoi forcĂ«n e AleancĂ«s Lindore. Nga ana tjetĂ«r bota PerĂ«ndimore Ă«shtĂ« ndarĂ« nĂ« dy pjesĂ«, dhe PerĂ«ndimi nuk Ă«shtĂ« i unifikuar, qoftĂ« me vendet demokratike, qoftĂ« me ato tĂ« tjerat. E gjitha lufta Ă«shtĂ« ekonomia. Ndikimi kinez Ă«shtĂ« shumĂ« i madh Ă«n Ballkan, pĂ«r shkak tĂ« zhvillimit teknologjik, por PerĂ«ndimi e ka lejuar gjithmonĂ« SerbinĂ« qĂ« tĂ« lundrojĂ« nĂ« kĂ«to ujĂ«ra. Serbia po kthehet nĂ« njĂ« problem shumĂ« tĂ« mĂ«dha, sepse Kina do e shfrytĂ«zojĂ« SerbinĂ«. BE nĂ«se do tĂ« bĂ«jĂ« diçka duhet ta bĂ«jĂ« shumĂ« shpejt. PerĂ«ndimi pĂ«r shkak tĂ« interesave tĂ« veta nĂ« Lindjen e Mesme dhe UkrainĂ«, e ka toleruar SerbinĂ«, por nganjĂ«herĂ« kĂ«to lĂ«shime tĂ« vogla mund tĂ« sjellin probleme tĂ« mĂ«dha nĂ« Ballkanâ, tha DritĂ«ro Arifi./abcnews.al
Login
