PRISHTINĂ, 24 dhjetor/ATSH/ Kosova dhe Serbia duhet tâi ânormalizojnĂ«â marrĂ«dhĂ«niet mes vete, tha kryeministri nĂ« detyrĂ« i KosovĂ«s, Albin Kurti, nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r agjencinĂ« e lajmeve AFP, disa ditĂ« para mbajtjes sĂ« zgjedhjeve tĂ« parakohshme parlamentare. MegjithatĂ«, ai tha se ky proces Ă«shtĂ« i vĂ«shtirĂ«.
Kurti është në pushtet që nga viti 2021 dhe dy vjet pasi mori pushtetin, arriti Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të raporteve dhe Aneksin e zbatimit të saj, por marrëveshja ende nuk është zbatuar.
âNe duhet tâi normalizojmĂ« raportet me SerbinĂ«â, tha Kurti. âPor, normalizimi i raporteve me njĂ« fqinj qĂ« ka regjim autoritar dhe qĂ« nuk tĂ« njeh, dhe po ashtu nuk i pranon krimet e kryera gjatĂ« luftĂ«s, Ă«shtĂ« shumĂ« i vĂ«shtirĂ«â, shtoi ai.
Tensionet mes dy vendeve vazhdimisht janĂ« tĂ« larta dhe njĂ« rikthim i trazirave do tâi ofronte RusisĂ« mjete pĂ«r ta destabilizuar KosovĂ«n.
âNe kemi njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r normalizimâ, tha Kurti duke iu referuar marrĂ«veshjes sĂ« vitit 2023, tĂ« arritur nĂ«n ndĂ«rmjetĂ«simin e Bashkimit Evropian.
âNe duhet ta zbatojmĂ«, qĂ« nĂ«nkupton njohje tĂ« ndĂ«rsjellĂ« mes shteteve, tĂ« paktĂ«n njohje de factoâ.
Kjo marrĂ«veshje, me 11 nene, veç tjerash parasheh njĂ« nivel tĂ« vetĂ«menaxhimit pĂ«r komunitetin serb nĂ« KosovĂ«, njohje tĂ« ndĂ«rsjellĂ« tĂ« simboleve shtetĂ«rore, qĂ« Serbia tĂ« mos bllokojĂ« anĂ«tarĂ«simin e KosovĂ«s nĂ« organizata ndĂ«rkombĂ«tare, dhe kĂ«rkon nga Prishtina dhe Beogradi qĂ« tâi zbatojnĂ«, po ashtu, tĂ« gjitha marrĂ«veshjet e mĂ«hershme tĂ« arritura gjatĂ« dialogut.
Por, pĂ«r tĂ« rinisur dialogu, Serbia âduhet ta dorĂ«zojĂ« Millan Radoiçiqinâ, tha Kurti, duke iu referuar ish-nĂ«nkryetarit tĂ« ListĂ«s Serbe, i cili ka marrĂ« pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« pĂ«r sulmin e armatosur ndaj PolicisĂ« sĂ« KosovĂ«s nĂ« BanjskĂ« mĂ« 2023.
Kurti tha se shpreson qĂ« âBE-ja, Franca dhe Gjermania do tâi bĂ«jnĂ« presionâ SerbisĂ« qĂ« ta dorĂ«zojĂ« Radoiçiqin, ndaj tĂ« cilit dhe disa personave tĂ« tjerĂ« Kosova ka ngritur aktakuzĂ« pĂ«r sulmin nĂ« BanjskĂ«.
Që nga shtatori i vitit 2023, disa ditë para sulmit të armatosur në Banjskë, nuk është mbajtur asnjë rund i nivelit të lartë në Bruksel, teksa bisedimet në nivel kryenegociatorësh kanë vazhduar, por nuk kanë prodhuar ndonjë marrëveshje.
Serbia po ashtu nuk ka ndërprerë raportet me Rusinë, pavarësisht luftës në Ukrainë, dhe Beogradi varet nga energjia ruse.
âKa shumĂ« lidhjeâ mes dy shteteve, tha Kurti, dhe nĂ«se Rusia vendos ta destabilizojĂ« rajonin, ânĂ« marshin e saj drejt EvropĂ«s PerĂ«ndimore, mund tĂ« llogarisĂ« nĂ« SerbinĂ« si aleat. Dhe, kjo Ă«shtĂ« shqetĂ«suese pĂ«r shtetin tonĂ«. Por, ne po punojmĂ« me partnerĂ«t tanĂ« pĂ«r tĂ« parandaluar njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ«â.
Kosova, qĂ« shpreson tâi bashkohet NATO-s, sĂ« voni ka hequr tarifat ndaj produkteve amerikane dhe Ă«shtĂ« pajtuar qĂ« tĂ« pranojĂ« deri nĂ« 50 migrantĂ« nga shtetet e treta qĂ« do tĂ« dĂ«bohen nga SHBA-ja. Deri mĂ« tani, nĂ« KosovĂ« ka arritur vetĂ«m njĂ« migrant.
âNuk po kĂ«rkojmĂ« asnjĂ« ndihmĂ« financiare nĂ« kĂ«mbimâ, tha Kurti. âNe po e bĂ«jmĂ« kĂ«tĂ« pĂ«r tĂ« ndihmuar SHBA-nĂ«, qĂ« Ă«shtĂ« partnerja, aleatja dhe mikja jonĂ«â, shtoi Kurti, i cili nuk e pĂ«rjashtoi mundĂ«sinĂ« e arritjeve tĂ« marrĂ«veshjeve tĂ« ngjashme edhe me vendet evropiane. /rel/
NĂ« QendrĂ«n Sportive Kovilovo nĂ« Serbi Ă«shtĂ« hapur tĂ« hĂ«nĂ«n e ashtuquajtura âKupa NdĂ«rkombĂ«tare e MiqĂ«sisĂ« nĂ« Futsallâ, njĂ« turne i mbĂ«shtetur nga institucionet ruse, nĂ« tĂ« cilin marrin pjesĂ« tetĂ« ekipe tĂ« reja nga Rusia, Serbia dhe Republika Srpska e BosnjĂ« dhe HercegovinĂ«s.
Turneu, i cili po organizohet për herë të katërt që nga viti 2023, sipas organizatorëve synon promovimin e bashkëpunimit, komunikimit dhe miqësisë mes të rinjve përmes sportit.
Në këtë edicion po marrin pjesë ekipet Vojvodina, Guça, Mladost Apatin, Zajeçar, një ekip nga veriu i Kosovës (Mitrovica e Veriut), si dhe një ekip nga Republika Srpska. Ndërkohë, skuadra Shahtjor nga Donjecku po merr pjesë për herë të parë në një aktivitet sportiv të organizuar në Serbi.
Në ceremoninë e hapjes, anëtari i Këshillit të Federatës së Federatës Ruse, Aleksandar Voloƥin, deklaroi se e ardhmja e marrëdhënieve ndërmjet shteteve ndodhet në duart e brezave të rinj, duke i ftuar pjesëmarrësit që turneun ta shfrytëzojnë si platformë për ndërtimin e miqësive dhe forcimin e bashkëpunimit.
Ndërkaq, këshilltari-ministër i Ambasadës së Federatës Ruse në Serbi, Aleksandar Konanihin, vuri në pah lidhjet historike mes Serbisë dhe rajonit të Donbasit, duke theksuar rëndësinë e ruajtjes së traditave dhe vlerave të përbashkëta.
Turneu organizohet nga fondi bamirĂ«s âShenjtorĂ«t Apostuj tĂ« LartĂ« Pjetri dhe Paliâ, nĂ« bashkĂ«punim me DrejtorinĂ« e Festivalit BotĂ«ror tĂ« RinisĂ«, me mbĂ«shtetjen e AgjencisĂ« Federale pĂ«r ĂĂ«shtjet e RinisĂ« âRosmolodezhâ dhe MinistrisĂ« sĂ« PunĂ«ve tĂ« Jashtme tĂ« FederatĂ«s Ruse.
Drejtori i fondit organizator, Miloƥ Tanaskoviq, tha se turneu ka shënuar rritje të vazhdueshme që nga edicioni i parë, duke theksuar se qëllimi kryesor mbetet krijimi i miqësive mes të rinjve nga vende të ndryshme.
âKĂ«tu po luftojmĂ« pĂ«r shoqĂ«ri â le tĂ« fitojĂ« miqĂ«siaâ, u shpreh Tanaskoviq.
Rajoni i Donbasit Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« konflikt tĂ« armatosur qĂ« nga viti 2014, pas protestave nĂ« UkrainĂ« dhe aneksimit tĂ« KrimesĂ« nga Rusia, kur u shpallĂ«n tĂ« ashtuquajturat âRepublika Popullore e Donjeckutâ dhe âe Luhanskutâ, tĂ« cilat nuk njihen ndĂ«rkombĂ«tarisht.
Pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia në shkurt të vitit 2022, Donbasi u shndërrua në një nga epicentrat kryesorë të luftës, me pasoja të rënda humanitare, shkatërrime masive dhe zhvendosje të popullsisë civile.
Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, ka deklaruar se kërkesat e Rusisë për tërheqjen e trupave ukrainase nga pjesët e Donbasit që janë nën kontrollin e Kievit mbeten pengesë serioze për arritjen e një marrëveshjeje paqeje.
Eksperti i sigurisë, Agim Musliu, ka reaguar ashpër ndaj shpalljes së konkursit nga Ministria e Shëndetësisë e Serbisë për vende pune në institucione ilegale shëndetësore në Kosovë, duke e cilësuar këtë veprim si ndërhyrje të drejtpërdrejtë, të qëllimshme dhe shumë të ashpër në sovranitetin e Republikës së Kosovës.
Sipas Musliut, kjo nuk është hera e parë që Serbia ushtron presion të tillë ndaj Kosovës.
Ai theksoi se thirrje tĂ« hapura dhe eksplicite janĂ« bĂ«rĂ« edhe mĂ« herĂ«t nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq, Marko Gjuriqi, e ashtuquajtura âZyrĂ« pĂ«r KosovĂ«â, si dhe nga zyrtarĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« lartĂ« serbĂ«.
Ai vlerësoi se situata bëhet edhe më shqetësuese për faktin se këto deklarata dhe veprime janë bërë edhe në prani të përfaqësuesve ndërkombëtarë, sikur të ishin të pranueshme, duke shtuar se Serbia po tenton ta normalizojë ndërhyrjen e saj në punët e brendshme të Kosovës.
Musliu tha se qytetarët po kushtëzohen përmes mbështetjes financiare, ndalimeve në kufi, ushtrimit të presionit dhe shantazhit, si dhe përmes fushatave propaganduese dhe intimiduese, me qëllim të pengimit të pluralizmit politik dhe detyrimit të qytetarëve për të votuar Listën Serbe.
Sipas tij, presioni ndaj Listës Serbe dhe ndaj vetë qytetarëve serbë në Kosovë është rritur ndjeshëm.
Ai përmendi edhe Millan Radoiqiqin, për të cilin tha se ka urdhëruar kryesinë e Listës Serbe që të bëjë gjithçka për të siguruar dhjetë mandate, duke paralajmëruar pasoja në të kundërtën.
Eksperti i sigurisë theksoi se Kosova, me Kushtetutën dhe ligjet e saj, u garanton të drejta të plota serbëve lokalë dhe të gjitha pakicave, duke shtuar se askush nuk po ua mohon këto të drejta.
âAjo qĂ« nuk mund tĂ« pranohet Ă«shtĂ« qĂ« njĂ« shtet tjetĂ«r tâi pĂ«rdorĂ« qytetarĂ«t si mjet presioni politik dhe tâi mbajĂ« peng pĂ«r interesa shtetĂ«rore dhe elektorale,â tha Musliu.
NĂ« fund, ai bĂ«ri thirrje pĂ«r reagim tĂ« menjĂ«hershĂ«m nga Bashkimi Evropian dhe faktorĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, duke shtuar se, pavarĂ«sisht presionit tĂ« lartĂ«, serbĂ«t lokalĂ« po pĂ«rpiqen tâi rezistojnĂ«, por ende nuk kanĂ« guxim tâi raportojnĂ« rastet./Telegrafi.
Ministria e Shëndetësisë e Serbisë ka shpallur sot konkurs për 300 vende të reja pune në institucionet shëndetësore paralele serbe që veprojnë në Kosovë.
NĂ« njoftimin e publikuar pĂ«rmes ZyrĂ«s pĂ«r KosovĂ«n nĂ« QeverinĂ« e SerbisĂ«, thuhet se konkursi ka tĂ« bĂ«jĂ« me â300 vende tĂ« reja pune nĂ« institucionet shĂ«ndetĂ«sore serbe nĂ« KosovĂ«â.
Po ashtu, Ministria ka bërë të ditur se është në proces edhe një konkurs tjetër për 50 vende pune, i cili është hapur më 22 dhjetor të këtij viti, duke e çuar numrin e përgjithshëm të vendeve të reja të punës në 350.
Sipas autoriteteve serbe, këto punësime synojnë forcimin e sistemit shëndetësor serb në Kosovë.
NĂ« njoftim theksohet se âpunĂ«simet e reja do tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« nivelin e kujdesit shĂ«ndetĂ«sor nĂ« komunitetet serbe nĂ« KosovĂ«â.
Gjithashtu, bëhet e ditur se në gjysmën e dytë të muajit janar pritet të punësohen edhe 700 persona, personel mjekësor dhe jomjekësor, në bazë të një konkursi të zhvilluar më herët.
Në njoftim përmendet se gjatë tri viteve të fundit janë punësuar mbi 1.500 persona në sektorin e shëndetësisë në Kosovë, duke u theksuar nevoja për punësim shtesë dhe modernizim të shërbimeve shëndetësore.
Autoritetet serbe kanë bërë deklarata të ngjashme edhe më herët, përfshirë edhe paralajmërimet e presidentit Aleksandar Vuçiq për punësime të reja në prag të zgjedhjeve lokale të muajit tetor. /Telegrafi/
Aleksandar Vuçiq deklaroi në Konferencën e Ambasadorëve se Serbia mbetet në rrugën evropiane dhe theksoi se Beogradi kishte pritur më shumë mbështetje nga administrata e re amerikane.
Duke folur pĂ«r pĂ«rparimet e pritura nĂ« marrĂ«dhĂ«niet me Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, presidenti serb tha se âpĂ«r momentin Serbia nuk ka mundur tâi ndiejĂ« ato, as sa i pĂ«rket tarifave, as sa i pĂ«rket sanksioneve ndaj IndustrisĂ« sĂ« NaftĂ«s sĂ« SerbisĂ«â.
Ai ka porositur ambasadorët e Serbisë se duhet të përfaqësojnë politikën shtetërore sipas së cilës Kosova është pjesë e Serbisë, duke theksuar se faktorët rajonalë dhe botërorë kanë nisur një valë të re të njohjeve të pavarësisë së Kosovës, raporton N1.
âTa dini, çfarĂ«do qĂ« tâju thonĂ«, çfarĂ«do qĂ« tĂ« thirren, asnjĂ« marrĂ«veshje nuk e respektojnĂ« as Prishtina, as Bashkimi Evropian, as Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, madje as ato qĂ« na i kanĂ« imponuar - pĂ«r ne Kosova Ă«shtĂ« pjesĂ« e SerbisĂ«, kĂ«shtu ka qenĂ« dhe kĂ«shtu do tĂ« jetĂ«â, tha Vuçiq.
âNe jemi tĂ« shtypur pas murit dhe do ta mbrojmĂ« vendin tonĂ«â, u shpreh Vuçiq.
Ndryshe, Kosovën së fundi e ka njohur Bahamet, duke u bërë shteti i 121-të që e njeh pavarësinë e vendit tonë. /Telegrafi/
Interpol dhe autoritetet amerikane po kërkojnë një shtetas serb që u arratis drejt Vjenës pas një vjedhjeje të shtrenjtë vere në Virxhinia të SHBA-së.
NĂ« muajin nĂ«ntor tĂ« vitit 2025, njĂ« serb 57âvjeçar me emrin Nikola Krndija dhe njĂ« grua britanike 56âvjeçare me emrin Natali Ray akuzohen se vodhĂ«n gjashtĂ« shishe vere tĂ« rralla franceze pinot noir nga njĂ« bodrum vere nĂ«n njĂ« restorant nĂ« Clarke County, Virginia.
Dyshja u futĂ«n nĂ« bodrum duke u prezantuar si klientĂ« tĂ« zakonshĂ«m - Ray si asistente e njĂ« CEOâje dhe Krndija duke fshirĂ« shishet nĂ«n pallton e tij tĂ« gjatĂ«.
Ray u arrestua në vendngjarje kur u përpoq të largohej, por Krndija arratiset me makinë dhe fluturoi drejt Vjenës përmes New Yorkut ditën pas vjedhjes.
Interpol është njoftuar dhe autoritetet amerikane po përpiqen ta gjejnë Krndijën. Të dy të dyshuarit përballen me akuza për vjedhje të madhe dhe mashtrim, dhe hetimet po shtrihen edhe në disa vjedhje të tjera të verës së shtrenjtë në SHBA, për të cilat ata mund të jenë gjithashtu të përfshirë.
Ndërkohë, Ray është në burg në Virginia, ndërsa vendndodhja e Krndijës mbetet e panjohur. /Telegrafi/
Megjitëse vendet Perëndimore i kërkojnë të shkëputet nga gazi rus, Serbia ka rënë dakord të zgjasë marrëveshjen e furnizimit me gaz me Rusinë për tre muaj, tha të martën presidenti Aleksandar Vuçiq, ndërsa vendi vazhdon të kërkojë një kontratë afatgjatë.
Zgjatja, e cila do të zgjasë deri më 31 mars, vjen pasi marrëveshja e mëparshme trevjeçare e Serbisë me Moskën skadoi këtë verë. Vuçiq tha se kjo zgjatje afatshkurtër do të sigurojë që Serbia të ketë energji elektrike dhe gaz të mjaftueshëm për dimrin.
âKemi rĂ«nĂ« dakord tĂ« zgjasim furnizimet me gaz pĂ«r tre muaj tĂ« tjerĂ«... nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« njerĂ«zit tĂ« ndihen tĂ« sigurt dhe tĂ« flenĂ« tĂ« qetĂ«â, tha ai dhe shtoi se, nĂ«se nuk arrihet njĂ« marrĂ«veshje afatgjatĂ« deri nĂ« fund tĂ« vitit, Serbia do tĂ« fillojĂ« tĂ« eksplorojĂ« burime alternative tĂ« gazit, raporton themoscowtimes.
Serbia mbetet shumë e varur nga energjia ruse. Sipas kompanisë serbe të gazit, Rusia aktualisht furnizon rreth 6 milionë metra kub në ditë me një çmim prej afërsisht 290 euro (342 dollarë) për 1,000 metra kub, krahasuar me një çmim në tregun evropian prej rreth 360 euro (424 dollarë).
Vendi gjithashtu importon gaz nga Azerbajxhani dhe prodhon brenda vendit, por jo mjaftueshëm për të kompensuar çdo humbje të furnizimit rus. Pavarësisht se është kandidate për anëtarësim në BE, Serbia mban lidhje të ngushta me Moskën dhe blen gaz rus me çmime më të ulëta se ato të tregut.
Vuçiq më parë ka sugjeruar se këmbëngulja e Rusisë për zgjatje afatshkurtra, në vend të një marrëveshjeje shumëvjeçare, synon të parandalojë Serbinë nga shtetëzimi i kompanisë së saj të naftës të kontrolluar nga shteti, Industria e Naftës e Serbisë (NIS).
Sektori i naftës është goditur gjithashtu nga sanksionet e SHBA-së, të cilat synojnë NIS për shkak të pronësisë së saj me shumicë ruse. Sanksionet, në fuqi që nga 9 tetori, kanë ndaluar furnizimet me naftë bruto në rafinerinë e vetme të naftës në vend, duke detyruar një mbyllje në fund të nëntorit.
Serbia po negocion shitjen e 56 për qind të aksioneve ruse në NIS për të përmbushur kërkesat e sanksioneve. Vendi vendosi një afat deri në mesin e janarit për shitjen, pas të cilit qeveria planifikon të emërojë menaxhimin e vet dhe të ofrojë mundësi për blerës të rinj. /Telegrafi/
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës (MPJD) ka njoftuar se nesër, do të ketë bllokim të përkohshëm të qarkullimit rrugor në segmentin rrugor në fshatin Kastrat të Kurshumlisë në Serbi, për shkak të aktiviteteve të paralajmëruara nga banorët lokalë.
Sipas njoftimit, bllokimi do të zgjasë nga ora 11:50 deri në ora 15:50. Po ashtu, MPJD bën të ditur se bllokime të qarkullimit janë paralajmëruar edhe në data të tjera.
âMĂ« 27 dhjetor 2025, qarkullimi do tĂ« bllokohet nga ora 11:52 deri nĂ« ora 18:52, ndĂ«rsa mĂ« 3 janar 2026, bllokimi do tĂ« zgjasĂ« nga ora 09:00 deri nĂ« ora 24:00â, thuhet nĂ« njoftim.
MPJD ka këshilluar qytetarët e Republikës së Kosovës, të cilët kanë planifikuar udhëtime drejt vendlindjes apo janë në tranzit përmes këtij segmenti rrugor, që të planifikojnë me kohë lëvizjet e tyre dhe të shfrytëzojnë rrugë alternative me qëllim të shmangies së pritjeve, vonesave apo pengesave eventuale në qarkullim.
Për informacione shtesë dhe ndihmë konsullore, qytetarët mund të kontaktojnë Qendrën për Menaxhim të Krizave Konsullore (QKMK) në numrat e telefonit: +383 45 198 000, +383 45 198 606 dhe 0800 500 95
MPJD njofton se do të vazhdojë të përcjellë situatën dhe të informojë qytetarët për çdo zhvillim të ri. /Telegrafi/
Me ndryshimin e fundit tĂ« politikave tĂ« administratĂ«s Trump nĂ« Bosnje dhe HercegovinĂ« dhe me publikimin e StrategjisĂ« sĂ« re tĂ« SigurisĂ« KombĂ«tare mĂ« herĂ«t kĂ«tĂ« muaj, paqartĂ«sia mbi politikĂ«n amerikane ndaj rajonit tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor ka marrĂ« fund. ĂĂ«shtja Ă«shtĂ« nĂ«se Bashkimi Evropian â qendra de facto e gravitetit e botĂ«s demokratike tĂ« mbetur [âŠ]
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka deklaruar se situata aktuale në veri të Kosovës është rezultat i mungesës së formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, duke theksuar se kjo është arsyeja pse, sipas tij, kryeministri i Kosovës Albin Kurti nuk dëshiron krijimin e tij.
NĂ« njĂ« emision televiziv, Vuçiq u shpreh se ndodhet nĂ« njĂ« âpozicion tĂ« papĂ«rshtatshĂ«mâ, duke kritikuar retorikĂ«n e atyre qĂ«, siç tha ai, flasin lehtĂ« pĂ«r luftĂ« dhe ndĂ«rhyrje ushtarake.
Ai veçoi atĂ« qĂ« i quajti âpatriotĂ« tĂ« rremĂ«â dhe tĂ« djathtĂ« qĂ«, sipas tij, diskutojnĂ« nga kafeteritĂ« pa e kuptuar çmimin real tĂ« njĂ« pĂ«rshkallĂ«zimi tĂ« situatĂ«s.
âDuhet dikush ta drejtojĂ« vendin dhe tĂ« vlerĂ«sojĂ« se deri ku mund tĂ« durohet, deri ku shkojnĂ« kĂ«rkesat tona. Duhet tĂ« pĂ«rpiqemi tâi zgjidhim gjĂ«rat pĂ«rmes dialogutâ, deklaroi Vuçiq.
Sipas tij, formimi i Asociacionit do të sillte kontrollin e plotë të policisë në veri të Kosovës nga serbët lokalë, duke theksuar se kjo është arsyeja kryesore pse Kurti e kundërshton këtë mekanizëm.
âKur ta kemi Asociacionin, e gjithĂ« policia nĂ« veri tĂ« KosovĂ«s do tĂ« jetĂ« nĂ« duart e serbĂ«ve, nĂ« duart e policĂ«ve serbĂ«. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse Kurti nuk e dĂ«shiron Asociacioninâ, tha Vuçiq.
Presidenti serb po ashtu pretendoi se ekzistojnë njerëz që, sipas tij, i gëzohen situatës së krijuar dhe tensioneve aktuale, duke shtuar se është i vetëdijshëm për këto qëndrime./Telegrafi.
Në Gjykatën e Prishtinës sot më 23.12.2025 është mbajtur seanca fillestare ndaj Dragutin Naskoviç i akuzuar për krime lufte.
I pandehuri Dragutin Naskoviç po akuzohet se gjatë periudhës mars-prill të vitit 1999, në cilësinë e komandantit të nënstacionit në Zhegër të komunës së Gjilanit, nuk ka ndërmarrë asnjë veprim për të parandaluar plaçkitjet, dëbimin dhe vrasjet e 29 e civilëve shqiptarë.
I akuzuari Dragutin Naskoviç deklaroi se nuk e pranon fajsinë për veprën penale i cila i vihet në barrë. Këtë deklarim i akuzuari e bëri pas leximit të aktakuzës nga prokurorja Ajshe Ferati.
âNuk ndihem fajtor pĂ«r asnjĂ« vepĂ«r e cila mĂ« vihet nĂ« barrĂ« muaâ- deklaroi i akuzuari.
Më tej i akuzuari tha se kur ka ndodhë kjo vepër penale nuk ka qenë në vendngjarje dhe as komandant në fshatin Zhegër.
âKur ka ndodhur kjo vepĂ«r penale unĂ« nuk kam qenĂ« nĂ« vendngjarje as komandant nĂ« fshatin ZhegĂ«r. Kam qenĂ« i zhvendosur nĂ« NovobĂ«rdĂ«â- tha i akuzuari.
Në fund gjyqtari Lutfi Shala njoftoi të akuzuarin dhe mbrojtësin e tij se në afat prej 30 ditësh mund të paraqesin kundërshtim të provave dhe kërkesë për hedhje të aktakuzës.
Në aktakuzën e Prokurorisë Speciale thuhet se i pandehuri Dragutin Naskoviç nga data 15.09.2025 e deri me datë 15.10.2025 ka qenë në masën e paraburgimit, kurse me datë 13.10.2025 masa e paraburgimit i është zëvendësuar me masën e dorëzanisë, e cila masë ende është në zbatim.
DOSJA E PROKURORISĂ
Sipas aktakuzĂ«s sĂ« ProkurorisĂ« Speciale e cila mban datĂ«n 24.11.2025 tĂ« ngritur ndaj Dragutin Naskoviç, thuhet se nĂ« periudhĂ«n kohore 1998 â 1999, gjatĂ« kohĂ«s sĂ« luftĂ«s nĂ« KosovĂ«, ne fshatin LlashticĂ«, Komuna e Gjilanit, i pandehuri Dragutin Naskoviç, nĂ« cilĂ«sinĂ« e Komandantit tĂ« NĂ«n-Stacionit Policor nĂ« ZhegĂ«r, nuk ushtroi kontroll efektiv mbi forcat policore qĂ« ishin nĂ«n komandĂ«n e tij pĂ«r tâi penguar apo pĂ«r tâi ndĂ«shkuar autorĂ«t ose pĂ«r tĂ« raportuar aktet e kundĂ«rligjishme tek autoritetet pĂ«rkatĂ«se, nĂ« lidhje me vrasjet, shkatĂ«rrimin e pasurisĂ« sĂ« paluajshme dhe dĂ«bimin e popullsisĂ« civile, e nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« Ă«shtĂ« pajtuar me shkaktimin e pasojĂ«s, gjegjĂ«sisht krimeve tĂ« kryera nga forcat serbe.
NĂ« aktakuzĂ« thuhet se mĂ« datĂ« 30.03.1999, forcat serbe, njĂ« pjesĂ« e tyre nĂ«n komandĂ«n e te pandehurit Naskoviç, hynĂ« nĂ« fshatin ZhegĂ«r dhe rrethuan tĂ«rĂ« fshatin. PĂ«r pasojĂ«, nga frika e krijuar banorĂ«t e fshatit, mes tyre edhe familja e Shaqir Ukshinit, filluan tĂ« largohen nga shtĂ«pia dhe tĂ« strehohen nĂ« njĂ« shtĂ«pi tjetĂ«r mĂ« tĂ« sigurt dhe derisa po priste qĂ« ndĂ«rkohĂ« tâi bashkoheshin edhe prindĂ«rit e tij, viktimat U. U., dhe M. U., ndĂ«rkohĂ« Milazim Ukshini, qĂ« Ă«shtĂ« djali i viktimave, shkoi tek shtĂ«pia pĂ«r tĂ« parĂ« nĂ«se janĂ« aty prindĂ«rit (viktimat) dhe nĂ« momentin qĂ« hyn nĂ« shtĂ«pi e sheh babain e tij U. U., tĂ« vrarĂ«, nĂ« mes tĂ« dyshemesĂ« sĂ« shtĂ«pisĂ«, kurse nĂ«nĂ«n nuk e gjen nĂ« shtĂ«pi, i stresuar dhe traumatizuar, menjĂ«herĂ«, shkon nĂ« Stacionin Policor nĂ« ZhegĂ«r pĂ«r ta lajmĂ«ruar rastin dhe me tĂ« arritur aty takon tĂ« pandehurin i cili ishte komandant i atij stacioni, dhe tĂ« njĂ«jtit i tregon pĂ«r vrasjen e babait si dhe i kĂ«rkon ndihmĂ« pĂ«r ta gjetur nĂ«nĂ«n e tij, tani viktimĂ«n M. U.
NĂ« aktakuzĂ« thuhet se i pandehuri Naskoviç nĂ« vend qĂ« tâi ndihmonte Milazim Ukshinit pĂ«r ta gjetur viktimĂ«n, i pandehuri i drejtohet me fjalĂ«t: âHajt se edhe ajo Ă«shtĂ« e vdekurâ, nĂ« kĂ«to rrethana, Milazim Ukshini duke e pa qĂ« nuk kishte ndihmĂ«, menjĂ«herĂ« largohet nga stacioni dhe shkon nĂ« fshat pĂ«r ta kĂ«rkuar nĂ«nĂ«n e tij, tĂ« cilĂ«n sipas aktakuzĂ«s e ka gjetur tĂ« vrarĂ« â tĂ« prerĂ« nĂ« fyt me thikĂ«, e i cili menjĂ«herĂ« njofton familjarĂ«t e tij ku tĂ« gjithĂ« sĂ« bashku i varrosĂ«n viktimat nĂ« fshatin NasalcĂ«.
Më tej në aktakuzë thuhet se po të njëjtën ditë të cekur si në pikën e parë, viktimat Q. H., Q. H., dhe M. I., së bashku me familjen e tyre, u detyruan të largohen nga shtëpia e tyre dhe të strehohen në shtëpinë e kusheririt të tyre dhe pas disa ditë qëndrimi aty, në mëngjesin e datës 30.03.1999, viktimat Q. H., dhe M. I., shkojnë në shtëpinë e tyre për të marr gjëra ushqimore dhe meqenëse u vonuan, viktima Q. H., shkon që të shoh se pse u vonuan, mirëpo edhe Q. H., vonohet.
NĂ« aktakuzĂ« pĂ«rshkruhet se nĂ« atĂ« moment dĂ«shmitarja Drita Selimi dyshonte se çka kishte ndodhĂ« me fatin e tyre dhe sĂ« bashku me njĂ« kusheri shkojnĂ« deri te shtĂ«pia, dhe me tĂ« hyrĂ« nĂ« oborrin e shtĂ«pisĂ« sĂ« viktimave shohin tĂ« vrarĂ« viktimĂ«n Q. Q., kurse brenda nĂ« shtĂ«pi i gjetĂ«n tĂ« vrarĂ« viktimat Q. H., dhe M. I., menjĂ«herĂ« njoftoi familjen dhe shkuan nĂ« Stacion Policor nĂ« ZhegĂ«r pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar ndihmĂ« dhe siguri pĂ«r varrosjen e viktimave, aty takojnĂ« tĂ« pandehurin Naskoviç i cili me tĂ« marrĂ« informacionin, sĂ« bashku me familjarĂ«t kishte shkuar nĂ« vendin e ngjarjes dhe pastaj u kishte ofruar siguri qĂ« tâi varrosnin viktimat nĂ« varrezat e fshatit.
GjithnjĂ« sipas dojses sĂ« ProkurorisĂ«, thuhet se nga data 27.03.1999 deri mĂ« datĂ« 13.04.1999, i gjithĂ« fshati LlashticĂ« u sulmua me armĂ« zjarri nga forcat serbe tĂ« cilat ishin tĂ« stacionuara nĂ« fshatin Pasjan. Si pasojĂ« e sulmit, popullata civile nga frika se do vriteshin, u detyrua qe NatĂ«n e Bajramit tâi lĂ«shonte shtĂ«pitĂ« dhe u strehua nĂ« mal, nĂ« tenda tĂ« improvizuara najloni, nĂ« kushte shumĂ« tĂ« rĂ«nda jetese.
Në aktkauzë thuhet se derisa popullata civile ka qenë në mal, në rrethana të ndryshme dhe në periudha kohore të ndryshme, forcat serbe kanë vrarë 13 civilë të cilët sipas aktakuzës janë: F. J., Xh. H., R. J., E. M., L. M., H. R., R. R., I. R., A. S., A. C., dhe L. Sh., (foshnje tre vjeçare), i cili u mbyt në krah të nënës së tij me kondak të pushkës, derisa ajo po e mbante në krah dhe ishte duke u kthyer në fshat.
Më tej në aktakuzë thuhet se më datë 30.04.1999, forcat serbe fillimisht kanë hyrë në shtëpinë e familjes Hyseni, të cilën nën kërcënimin e armëve e kanë urdhëruar që të shkoj në shtëpinë e familjes Shabani, me të arritur aty, forcat serbe i vendosin anëtarët e të dy familjeve Shabani dhe Hyseni në një dhomë të shtëpise, pastaj i kanë maltretuar, duke iu kërkuar para dhe gjësende me vlerë dhe në momentin kur u kanë thënë që nuk kanë më asgjë, forcat serbe i kanë vrarë me armë zjarri një nga një, me nga një të shtënë të armës. Në aktakuzë thuhet se u vranë 11 anëtarë të familjeve Hyseni dhe Shabani si dhe dy persona të strehuar.
Sipas aktakuzës këto viktima janë: H. H., A. H., A. H., D. H., F. H., M. H., R. Sh., S. Sh., Z. Sh., F. Sh., (foshnjë 2 vjeçare), S. I., Xh. B., dhe B. H., (16 vjeçar).
MĂ« tej nĂ« aktakuzĂ« thuhet se nga kjo vrasje makabĂ«r, shpĂ«tuan Deli Hyseni i cili mĂ« pas ka thirrur: âA ka shpĂ«tuar ndokushâ, dhe nĂ« ato momente janĂ« lajmĂ«ruar Vlora Shabani, Drita Hyseni, Ymer Hyseni, Blerina Hyseni dhe Leonora Hyseni, tĂ« cilĂ«t sapo janĂ« bashkuar, Deli Hyseni ja ka dhĂ«nĂ« VlorĂ«s dhe Ymerit njĂ« letĂ«r tĂ« shkruar nĂ« gjuhĂ«n serbe pĂ«r ta lajmĂ«ruar Komandantin e Stacionit Policor nĂ« ZhegĂ«r pĂ«r krimin e ndodhur.
Sipas aktakuzës të dy menjëherë janë nisur dhe e kanë lajmëruar policin e Stacionit Policor në Zhegër, kurse në ndërkohë derisa Deliu dhe të tjerët po prisnin në shtëpi, kanë vërejtur se nga jashtë ishte thyer xhami i dritares së dhomës, ku gjendeshin të vrarët dhe brenda është hedhur lëndë djegëse, e cila ishte ndezur menjëherë dhe kufomat janë përfshirë nga zjarri i madh, kurse Deliu me të tjerët ka arritur që të largohen dhe të dalin jashtë shtëpisë, ndërkohë në vendin e ngjarjes kanë ardhur disa policë të stacionit të Zhegrës të cilët kanë urdhëruar që deri nesër në mengjes të mos bëjnë asgjë.
Në dosjen e Prokurorisë më tej thuhet se të nesërmen në vendin e ngjarjes, pos të tjerëve, ka dalë edhe i pandehuri Naskoviç, në cilësinë e Komandantit, i cili në bashkëpunim me Komandantin e Stacionit Policor në Gjilan, kanë urdhëruar rrafshimin e vendin të ngjarjes nga kompania regjionale e pastrimit.
Sipas aktakuzës e gjithë kjo është bërë me qëllim të zhdukjes së gjurmëve të krimit makabër që ishte kryer një ditë më parë nga forcat serbe.
Sipas aktakuzës i pandehuri Naskoviç, edhe pse ishte i detyruar të ndërmarr veprime, si komandant i atij nënstacioni, është larguar nga vendi i ngjarjes, pa ndërmarrë masat e nevojshme dhe të arsyeshme që ishin në kompetencën dhe përgjegjsinë e tij për të parandaluar apo raportuar kryesit e kësaj masakre.
Më tej në aktakuzë thuhet se nga data 06.04.1999 e deri me datë 13.04.1999, çdo ditë pas patrullimit të kryer nga i pandehuri Dragutin Naskoviç, si komandant i atij stacioni, që zakonisht ka ndodhë nga ora 9 deri në ora 10 të paradites, menjëherë policë e qytetar serb, kanë kryer plaçkitje dhe shkatërrim të pasurisë së civilve shqiptarë, ku 90% të shtëpive u plaçkitën, e më pas u dogjën, duke shkaktuar dëme të mëdha materiale civilëve shqiptarë.
NĂ« dosje thuhet se duke pas parasysh kĂ«to rrethana, kur i pandehuri si komandant ka patrulluar ditĂ«n e dytĂ«, tretĂ«, katĂ«rt e tutje, i ka parĂ« kĂ«to shtĂ«pi tĂ« plaçkitura dhe tĂ« djegura dhe asnjĂ«herĂ« nuk i ka parandaluar kĂ«to veprime tĂ« dĂ«mshme tĂ« shkaktuara nga kĂ«to forca nĂ« dĂ«m tĂ« popullatĂ«s civile, por pas çdo patrullimi, nĂ« vend qĂ« tĂ« shkonte nĂ« stacion, ai shkonte nĂ« fshatin Pasjan, e qĂ« tĂ« lĂ« tĂ« nĂ«nkuptosh sikur tâi lajmĂ«ronte ata se: âune e kreva patrullimin e ju shkatĂ«rroni e digjeni çka tĂ« gjeniâ.
Tutje në aktakuzë thuhet se në mëngjesin e datës 13.04.1999, pothuaj se të gjithë banorët civil të fshatit Llashticë, që ishin të strehuar në tenda najloni në male, u rrethuan nga forcat serbe u detyruan që të shkojnë në fshat, ku pasi u plaçkitën nga forcat serbe, duke ua marr të gjitha parat dhe sendet me vlerë, i detyruan që të largohen nga fshati me traktorë, kultivatorë e mjete tjera transportuese.
Me kĂ«to veprime Dragotin Naskoviç nga Prokuroria Speciale po akuzohet se ka kryer veprĂ«n penale âKrim i luftĂ«s kundĂ«r popullsisĂ« civileâ.
Gjykimet për krimet e luftës
Për masakrat dhe krimet e tjera të luftës dhe krimet kundër njerëzimit të kryera në Kosovë nga forcat serbe e jugosllave gjatë luftës së viteve 1998/1999 ishin gjykuar, e disa edhe dënuar, ish-udhëheqësit më të lartë politikë dhe ushtarakë të Jugosllavisë së mbetur dhe të Serbisë.
Ish-presidenti i Jugosllavisë, Sllobodan Millosheviq ishte akuzuar për krime lufte dhe për krime kundër njerëzimit, të kryera nga forcat serbe e jugosllave në Kosovë. Millosheviq ishte akuzuar për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit, të kryera edhe në luftërat në Bosnjë dhe Hercegovinë, si dhe në Kroaci.
Gjykimi i tij në Gjykatën ndërkombëtare penale për ish-Jugosllavinë (ICTY), me seli në Hagë, nuk kishte marrë epilog pasi Millosheviq kishte vdekur më 11.03.2006 në qeli teksa po mbahej në paraburgim.
Millan Millutinoviq, ish-kryetari i Serbisë, ishte liruar nga akuzat për krime lufte gjatë konfliktit në Kosovë.
Nikolla Shainoviq, zëvendëskryeministër i Republikës Federale të Jugosllavisë, ishte dënuar me 18 vjet burg për krime kundër njerëzimit dhe shkelje të ligjeve apo zakoneve të luftës.
Dragolub Ojdaniq, ish-shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë jugosllave, ishte dënuar me 15 vjet burg për krime kundër njerëzimit.
Nebojsha Pavkoviq, ish-komandanti i Armatës së Tretë të Ushtrisë jugosllave, ishte dënuar me 22 vjet burg për krime kundër njerëzimit dhe shkelje të ligjeve apo zakoneve të luftës.
Vlladimir Llazareviq, ish-komandanti i Korpusit të Prishtinës të Ushtrisë jugosllave, ishte dënuar me 14 vjet burg për krime kundër njerëzimit.
Sreten Llukiq, ish-shefi i stafit të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë për Kosovë, ishte dënuar me 20 vjet burg për krime kundër njerëzimit dhe shkelje të ligjeve apo zakoneve të luftës, raporton Kallxo.
Aktgjykimin të plotë, në gjuhën angleze, e gjeni këtu.
Aktivistja e njohur për të drejtat e njeriut dhe themeluesja e Fondit për të Drejtën Humanitare në Beograd, Natasha Kandiq, ka deklaruar se Serbia vazhdon të shmangë një përballje reale me krimet e luftës të kryera gjatë shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, duke refuzuar përgjegjësinë institucionale dhe politike për mijëra viktima.
NĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r Novosti, Kandiq tha se dĂ«shtimi i iniciativĂ«s rajonale REKOM â Komisioni Rajonal pĂ«r pĂ«rcaktimin e fakteve mbi krimet e luftĂ«s â Ă«shtĂ« pasojĂ« direkte e mungesĂ«s sĂ« vullnetit tĂ« autoriteteve serbe pĂ«r tĂ« pranuar rolin e shtetit nĂ« luftĂ«rat nĂ« Kroaci, Bosnje e HercegovinĂ« dhe KosovĂ«.
Sipas saj, REKOM ishte konceptuar si një mekanizëm zyrtar ndër-shtetëror që do të dokumentonte krimet e luftës, do të regjistronte të gjitha viktimat dhe do të sqaronte rrethanat e vrasjeve dhe zhdukjeve. Megjithatë, përfshirja e përgjegjësisë së institucioneve shtetërore serbe në këto hetime u konsiderua e papranueshme nga strukturat politike në Beograd.
âDĂ«shmitĂ« e viktimave pranoheshin vetĂ«m nĂ« nivel personal, por çdo pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« sistemike tĂ« regjimeve dhe institucioneve shtetĂ«rore u refuzua,â theksoi Kandiq.
Ajo rikujtoi se Serbia ka qenë e përfshirë drejtpërdrejt ose tërthorazi në disa luftëra në territorin e ish-Jugosllavisë, por asnjëherë nuk ka pranuar përgjegjësi shtetërore për krimet e kryera nga ushtria, policia dhe formacionet paramilitare të lidhura me Beogradin.
Duke folur për drejtësinë tranzicionale, Kandiq vlerësoi se proceset gjyqësore për krime lufte në Serbi janë të kufizuara, selektive dhe nën presion të vazhdueshëm politik. Sipas saj, prokuroria për krime lufte vepron në një ambient ku pushteti politik kontrollon narrativën dhe pengon hetimet që mund të çojnë drejt përgjegjësisë së niveleve të larta shtetërore.
NjĂ« nga problemet mĂ« serioze, sipas Kandiq, Ă«shtĂ« manipulimi me çështjen e personave tĂ« zhdukur. Ajo theksoi se autoritetet serbe posedojnĂ« informacione pĂ«r varreza masive dhe lokacione tĂ« trupave, por refuzojnĂ« tâi bĂ«jnĂ« publike pĂ«r arsye politike.
âMoszbulimi i varrezave masive nuk Ă«shtĂ« rastĂ«si. ĂshtĂ« vendim politik pĂ«r tĂ« shmangur pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« ka ndodhur,â deklaroi ajo.
PavarĂ«sisht kĂ«saj klime, Fondi pĂ«r tĂ« DrejtĂ«n Humanitare nĂ« Beograd vazhdon dokumentimin e krimeve dhe viktimave, veçanĂ«risht nĂ« bashkĂ«punim me Fondin pĂ«r tĂ« DrejtĂ«n Humanitare nĂ« KosovĂ«. Kandiq pĂ«rmendi edhe botimin e njĂ« libri pĂ«r personat e zhdukur nĂ« KosovĂ«, si pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« ruajtur kujtesĂ«n dhe pĂ«r tâu dhĂ«nĂ« dinjitet viktimave.
Në përfundim, ajo paralajmëroi se pa një përballje të sinqertë të Serbisë me të kaluarën e dhunshme, pa pranimin e krimeve dhe pa përgjegjësi institucionale, rajoni do të mbetet peng i narrativave nacionaliste dhe mohimit, ndërsa viktimat do të vazhdojnë të mbeten pa drejtësi.
Mediat proqeveritare dhe tabloidet nĂ« Serbi po zhvillojnĂ« njĂ« fushatĂ« dezinformuese, duke e paraqitur furnizimin e KosovĂ«s me sistemin kundĂ«rtank âPanzerfaust 3â si kĂ«rcĂ«nim pĂ«r paqen nĂ« rajon, si pjesĂ« tĂ« projektit tĂ« ashtuquajtur âShqipĂ«ria e Madheâ, si akt agresioni ndaj âserbĂ«ve dhe SerbisĂ«â, si dhe si âarmatim tĂ« paligjshĂ«mâ.
Në raportimet e tyre, media si Telegraf, Blic, Sputnik Srbija, Pravda dhe RT Balkan përdorin tituj dhe gjuhë sensacionaliste.
Disa prej tyre flasin pĂ«r âgoditje tĂ« re tĂ« GjermanisĂ«â dhe pĂ«r âarmĂ« tĂ« rrezikshme qĂ« po i vijnĂ« PrishtinĂ«sâ, duke e paraqitur bashkĂ«punimin e KosovĂ«s me partnerĂ«t perĂ«ndimorĂ« si faktor destabilizues pĂ«r rajonin.
Ndërsa Kosova, si shtet sovran dhe i pavarur, vazhdon të forcojë kapacitetet e saj mbrojtëse në bashkëpunim me partnerë kyç të NATO-s, përfshirë Gjermaninë, në Serbi është aktivizuar një retorikë agresive mediatike që synon delegjitimimin e këtij procesi.
Lajmi pĂ«r blerjen e sistemit modern kundĂ«rtank âPanzerfaust 3â paraqitet nĂ« mediat provladine serbe si njĂ« kĂ«rcĂ«nim i rremĂ« ndaj paqes dhe stabilitetit rajonal.
Analiza e titujve në tabloide si Pravda tregon përdorimin e termave fyese dhe shoviniste, përmes të cilave mohohet e drejta e Kosovës për të marrë vendime sovrane në fushën e sigurisë.
NdĂ«rkohĂ«, media si Blic dhe Telegraf flasin pĂ«r ârrezik tĂ« madhâ dhe âkrijim tĂ« ShqipĂ«risĂ« sĂ« Madheâ, edhe pse Serbia vetĂ« prej vitesh vazhdon tĂ« armatoset masivisht nga Rusia dhe Kina, si dhe tĂ« dislokojĂ« forca ushtarake pranĂ« kufijve.
Blic shkon edhe mĂ« tej duke cituar âekspertĂ« tĂ« sigurisĂ«â pĂ«r ta lidhur armatimin legjitim tĂ« KosovĂ«s me narrativa politike dhe projekte tĂ« imagjinuara. Retorika pĂ«r âpresion ndaj serbĂ«veâ shĂ«rben kryesisht pĂ«r konsum tĂ« brendshĂ«m nĂ« Serbi, me qĂ«llim ruajtjen e narrativĂ«s sĂ« viktimizimit dhe largimin e vĂ«mendjes nga roli i Beogradit zyrtar si pengesĂ« pĂ«r paqen nĂ« Ballkan.
Në të njëjtën linjë propagandistike kanë raportuar edhe mediat ruse në Serbi, si Sputnik Srbija dhe RT Balkan, lidhur me pajisjen e Forcës së Sigurisë së Kosovës me sistemin gjerman kundërtank.
NjĂ« fokus i veçantĂ« i mediave serbe Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« mbi GjermaninĂ«, me tituj qĂ« e paraqesin Berlinin si palĂ« âarmiqĂ«soreâ. NĂ« realitet, mbĂ«shtetja gjermane pĂ«r forcimin e kapaciteteve mbrojtĂ«se tĂ« KosovĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« sinjal i qartĂ« se siguria e KosovĂ«s Ă«shtĂ« e pandashme nga siguria e EvropĂ«s.
Në anën tjetër, mediat në Kosovë ka raportuar në mënyrë transparente dhe mbi baza zyrtare për përfundimin e procedurave të blerjes së armatimit kundërtank nga Gjermania për Forcën e Sigurisë së Kosovës./TheGeoPost.
Ndryshe nga tabloidet serbe, këto media kanë theksuar se bëhet fjalë për një të drejtë legjitime të Kosovës për të forcuar mbrojtjen e saj, në përputhje me partneritetet ndërkombëtare.
Në thelb, fushata mediatike në Serbi synon kriminalizimin e të drejtës së Kosovës për vetëmbrojtje, përmes dezinformimit dhe gjuhës nxitëse, në kundërshtim me realitetin dhe standardet ndërkombëtare të sigurisë.
Në Rusi ka vdekur një përfaqësues i industrisë serbe të armatimit.
Nga zyra e tij janë zhdukur dokumente dhe pajisje për ruajtjen e të dhënave, por autoritetet e Moskës heshtin.
Beogradi kĂ«rkon sqarime - dhe supozimet mbi kĂ«tĂ« rast po vlojnĂ«, shkruan gazeta zvicerane âTages Anzeigerâ.
Pavarësisht nëse bëhet fjalë për helm në çaj, të shtëna në rrugë apo rënie nga dritarja: vdekja e menaxherëve dhe opozitarëve rusë ndjek një rutinë mizore.
Vitet e fundit, karrierat e shumë kritikëve të Kremlinit përfunduan pas aksidenteve të supozuara ose vetëvrasjeve të papritura, prapaskenat e të cilave kryesisht mbetën në errësirë.
Tani, kjo kronikë e zymtë është pasuruar me një episod tjetër.
Radomir Kurtiq, tregtar serb armësh, vdiq në mes të nëntorit në mes të një rruge në Moskë.
Rasti u bĂ« i ditur javĂ«n qĂ« shkoi, njofton gazeta zvicerane âTages Anzeigerâ.
Rrethanat e vdekjes së tij mbeten të pasqaruara deri më sot, ndërsa thashethemet po vlojnë.
Bie në sy fakt se lajmi u përhap fillimisht nga mediat e afërta me qeverinë në Serbi.
Ato flasin për një rast vdekjeje të dyshimtë dhe raportojnë se shërbimet sekrete serbe kanë informuar tashmë presidentin Aleksandar Vuçiq.
Vuçiq deklaroi për televizionin shtetëror RTS se disponon më shumë informacione sesa janë bërë publike deri më tani.
NjĂ«kohĂ«sisht, autokrati serb theksoi se nuk dĂ«shiron tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« âpĂ«rhapjen e dyshimeve dhe teorive konspirativeâ.
Si Vuçiq, ashtu edhe mediat e Beogradit konfirmuan se një komision hetimor i Jugoimport-SDPR ka inspektuar zyrën e Kurtiqit në Moskë.
Gjatë këtij inspektimi është konstatuar se mungonin dosje dhe pajisje për ruajtjen e të dhënave të kompujterit.
Autoritetet serbe janë veçanërisht të irrituara nga heshtja e palës ruse; deri më tani nuk është dërguar asnjë raport mjeko-ligjor. Kjo rezervë alarmon jo vetëm udhëheqjen politike në Beograd.
Eksperti serb i sigurisĂ«, Nikola Luniq, u shpreh pĂ«r gazetĂ«n âBlicâ tĂ« Beogradit se bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njĂ« âmesazh brutal politikâ tĂ« MoskĂ«s drejtuar SerbisĂ«.
Në pranverë, shërbimi i inteligjencës së jashtme ruse (SVR) kishte akuzuar të paktën shtatë kompani serbe të armatimit - përfshirë mbi të gjitha Jugoimport-SDPR - se kanë furnizuar Ukrainën me armë dhe municione përmes shteteve të treta në Evropën Perëndimore.
Forcat e armatosura ukrainase duket se kanë marrë qindra mijëra predha dhe miliona fishekë të prodhimit serb që nga sulmi i madh rus në vitin 2022.
UdhĂ«heqja e SVR-sĂ«, pasardhĂ«se e KGB-sĂ« sovjetike, e akuzoi SerbinĂ« pĂ«r njĂ« âgoditje pas shpineâ.
DĂ«shira e prodhuesve serbĂ« tĂ« armĂ«ve pĂ«r t'u pasuruar me gjakun e âpopujve vĂ«llezĂ«r sllavĂ«â i kishte bĂ«rĂ« ata tĂ« harronin se cilĂ«t ishin miqtĂ« e tyre tĂ« vĂ«rtetĂ« - ky ishte mesazhi nga Moska.
Sipas njĂ« raporti tĂ« âFinancial Timesâ, Serbia ka pĂ«rfituar rreth 800 milionĂ« euro vetĂ«m nga dĂ«rgesat e armĂ«ve pĂ«r UkrainĂ«n.
Pas kritikave të ashpra nga Moska, Vuçiq bëri një kthesë më 23 qershor dhe deklaroi se Serbia kishte ndaluar të gjitha eksportet e armëve.
Por hulumtimet e rrjetit investigativ ballkanik BIRN si dhe tĂ« gazetĂ«s izraelite âHaaretzâ paraqesin njĂ« tablo tjetĂ«r.
Sipas raporteve, po atĂ« ditĂ« njĂ« aeroplan transporti Boeing-747 u ul nĂ« Beograd, pĂ«r tâu nisur 24 orĂ« mĂ« vonĂ« drejt bazĂ«s ajrore izraelite Nevatim.
I pyetur se çfarĂ« ngarkese kishte nĂ« bord, Vuçiq u pĂ«rgjigj: âAs nĂ« Ă«ndĂ«rr nuk mĂ« shkon ndĂ«rmend tĂ« tregoj se çfarĂ« Ă«shtĂ« nisur apo çfarĂ« Ă«shtĂ« ulur atjeâ.
Vetëm në gjysmën e parë të këtij viti, Serbia dërgoi municione në vlerë prej 55,5 milionë eurosh në Izrael; vitin e kaluar vlera ishte 47,9 milionë euro. Që nga viti 2020, eksportet serbe të armëve janë katërfishuar.
Ndër blerësit më të mëdhenj bëjnë pjesë Emiratet e Bashkuara Arabe, Arabia Saudite, Qiproja dhe SHBA-ja.
Paralelisht me këtë, Serbia investon më shumë në forcat e saj të armatosura se çdo vend tjetër i Ballkanit Perëndimor.
Sipas të dhënave të Institutit të Stokholmit për Kërkimin e Paqes (SIPRI), midis viteve 2020 dhe 2024 Serbia e bleu pjesën më të madhe të armëve nga Kina, e ndjekur nga Rusia dhe Franca.
Radomir Kurtiq, i cili vdiq nĂ« MoskĂ«, ishte ndĂ«r tĂ« tjerash pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r blerjen e armĂ«ve ruse pĂ«r forcat e armatosura serbe, shkruan gazeta zvicerane âTages Anzeigerâ. /Telegrafi/
Eksperti i sigurisë, Agim Musliu, ka deklaruar se Kongresi i Shteteve të Bashkuara të Amerikës ka dërguar një mesazh të qartë lidhur me mundësinë e vendosjes së sanksioneve ndaj zyrtarëve serbë, për shkak të përkeqësimit të gjendjes demokratike dhe veprimeve destabilizuese të Serbisë në rajon.
Musliu ka theksuar se vlerësimet e institucioneve amerikane tregojnë se demokracia në Serbi është në gjendje shqetësuese, se zgjedhjet janë zhvilluar në kushte të padrejta dhe se niveli i dezinformimit është alarmant.
Sipas tij, sanksionet e mundshme nuk duhet të kufizohen vetëm në çështjet demokratike, por duhet të lidhen edhe me përgjegjësinë e Serbisë për terrorizëm dhe sabotazh.
Ai ka përmendur sulmin terrorist në Banjskë, ku, sipas Musliut, Milan Radoiçiq ka pranuar publikisht rolin e tij, ndërsa Serbia vazhdon të injorojë kërkesat ndërkombëtare për drejtësi.
Po ashtu, Musliu ka përmendur edhe sulmin ndaj infrastrukturës kritike në Ibër-Lepenc, për të cilin Prokuroria e Kosovës ka ngritur aktakuzë me akuza të rënda për terrorizëm dhe spiunazh, si dhe dyshime serioze për lidhje me struktura kriminale nga Serbia.
âSerbia nuk i dorĂ«zon tĂ« dyshuarit, nuk bashkĂ«punon me organet e drejtĂ«sisĂ«, dezinformon kundĂ«r KosovĂ«s dhe NATO-sâ, ka theksuar Musliu, duke shtuar se kĂ«to veprime e bĂ«jnĂ« tĂ« pashmangshĂ«m hapin e radhĂ«s â vendosjen e sanksioneve ndaj SerbisĂ«.
Sipas tij, sanksionet duhet të lidhen drejtpërdrejt me përfshirjen e konfirmuar të Serbisë në sulmet terroriste në Banjskë dhe Ibër-Lepenc, si dhe me mosdorëzimin e terroristit Milan Radoiçiq./Telegrafi/
Deklaratat dhe raportimet e fundit nga analistë serbë dhe media pro-regjim në Serbi e kanë kthyer në temë kryesore publike blerjen e sistemeve amerikane dhe investimet e Kosovës në mbrojtje dhe armatim, duke i paraqitur këto zhvillime përmes një narrative alarmuese dhe paniku.
Shkaku kryesor i këtyre reagimeve lidhet me marrëveshjen e nënshkruar në muajin dhjetor ndërmjet Kosovës dhe kompanisë amerikane AM General për blerjen e sistemeve moderne të artilerisë së lëvizshme HUMVEE Hawkeye 105 mm.
Marrëveshja u bë publike më 17 dhjetor nga ministri i Mbrojtjes i Kosovës, Ejup Maqedonci, dhe u pasua menjëherë nga reagime të ashpra në mediat dhe diskursin publik serb.
Edhe vetë analistë serbë të sigurisë kanë pranuar rëndësinë e kësaj blerjeje.
Eksperti serb i sigurisĂ« Goran Janiqeviq, duke folur nĂ« Televizionin Publik tĂ« SerbisĂ« (RTS), theksoi se bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njĂ« blerje me peshĂ« tĂ« veçantĂ«, duke deklaruar se âkjo Ă«shtĂ« hera e parĂ« qĂ« dikush, si subjekt juridik, blen kĂ«tĂ« lloj sistemiâ.
Megjithatë, Janiqeviq e paraqiti modernizimin e pajisjeve ushtarake të Kosovës si kërcënim për Serbinë.
âPrishtina po blen nga Amerika helikopterĂ« Black Hawk dhe automjete tĂ« blinduara Humvee. Sipas paralajmĂ«rimeve, nga viti i ardhshĂ«m do tĂ« ketĂ« nĂ« dispozicion edhe tĂ« parat nga 246 raketa amerikane kundĂ«rtanke Javelin. Deri nĂ« fund tĂ« vitit 2026 planifikohet tĂ« pĂ«rfundojĂ« edhe fabrika e municionit nĂ« GjakovĂ«, si dhe objekti prodhues pĂ«r dronĂ« nĂ« Gjilan, dronĂ«t e parĂ« tĂ« tĂ« cilit Albin Kurti i prezantoi muajin e kaluarâ.
ââŠNĂ« katĂ«r vitet e fundit, autoritetet e PrishtinĂ«s kanĂ« investuar 430 milionĂ« euro nĂ« forcimin e njĂ«sive tĂ« tyre tĂ« armatosura. QĂ«llimi i tyre, siç ka deklaruar Kurti, Ă«shtĂ« qĂ« nĂ« katĂ«r vitet e ardhshme tĂ« shpenzojnĂ« dyfish mĂ« shumĂ« â1 miliard euro,â tha Janiqeviq.
Narrativa e panikut u amplifikua më tej nga portale dhe media serbe me orientim pro-qeveritar dhe pro-presidentit Aleksandar Vuçiq.
Portali BLIC shkroi se âPrishtina po armatoset: blen sisteme amerikane tĂ« artilerisĂ« qĂ« kombinojnĂ« obuzin 105 mm me njĂ« automjet tĂ« lehtĂ« ushtarakâ, duke e paraqitur marrĂ«veshjen si zhvillim kĂ«rcĂ«nues pĂ«r sigurinĂ« rajonale.
NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n linjĂ« raportuan edhe mediat B92 dhe Telegraf RS, tĂ« njohura pĂ«r afĂ«rsinĂ« e tyre me pushtetin nĂ« Beograd, tĂ« cilat pĂ«rdorĂ«n tone alarmiste nĂ« titujt e tyre: âPrishtina po armatoset! Po blen obuzĂ« amerikanĂ« Hawkeye: ĂfarĂ« janĂ« ato dhe pse konsiderohen tĂ« rrezikshme?â
Aktorët politikë dhe mediatikë në Serbi e kanë paraqitur si arsye për shqetësim edhe faktin se Qeveria e Kosovës, në vitet e fundit, ka rritur ndjeshëm buxhetin për sektorin e mbrojtjes.
PĂ«r vitin aktual, buxheti i ndarĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« sektor arrin nĂ« 207.8 milionĂ« euro, njĂ« shifĂ«r qĂ« nĂ« diskursin publik serb interpretohet si tregues i âmilitarizimitâ tĂ« KosovĂ«s.
Këto raportime dhe deklarata janë një përpjekje e vazhdueshme për të ndërtuar një narrativë frike rreth forcimit të kapaciteteve mbrojtëse të Kosovës, pavarësisht faktit se investimet në fjalë janë bërë në bashkëpunim me Shtetet e Bashkuara dhe në përputhje me procesin e transformimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës në një forcë moderne dhe profesionale, të orientuar drejt standardeve euroatlantike.
Eksperti i njohur amerikan i diplomacisë dhe menaxhimit të konflikteve, Edward P. Joseph, ka paraqitur një propozim që po ngjall debat serioz në qarqet politike të Uashingtonit dhe Evropës: futjen e Kosovës dhe Serbisë në NATO.
Po ashtu edhe aplikimin e elementeve të modelit të Kosovës në rajonin e Donbasit të Ukrainës, si pjesë e një strategjie më të gjerë për të dobësuar ndikimin rus në Evropë.
Joseph, aktualisht lektor nĂ« Johns Hopkins University â SAIS, tha se Ballkani nuk Ă«shtĂ« njĂ« rajon periferik, por njĂ« nyje kyçe e luftĂ«s hibride tĂ« RusisĂ« kundĂ«r PerĂ«ndimit.
âUkraina Ă«shtĂ« dimensioni kinetik i luftĂ«s. Ballkani Ă«shtĂ« dimensioni hibrid. Dhe Serbia Ă«shtĂ« platforma pĂ«rmes sĂ« cilĂ«s Rusia ushtron ndikimin e saj nĂ« rajon,â deklaroi Joseph.
Sipas Joseph, largimi i Serbisë nga orbita e Moskës do të kishte një efekt shkatërrues për strategjinë ruse në Evropën Juglindore.
âFutja e SerbisĂ« nĂ« NATO do tĂ« ishte si fundosja e anijes âMoskvaâ pĂ«r RusinĂ« nĂ« Ballkan,â tha ai, duke e krahasuar ndikimin strategjik tĂ« kĂ«tij hapi me humbjen simbolike dhe ushtarake tĂ« flotĂ«s ruse nĂ« Detin e Zi.
Ai theksoi se 96 për qind e investimeve kineze në Ballkan janë të përqendruara në Serbi, ndërsa Rusia e përdor Beogradin për të bllokuar Kosovën dhe për të ushqyer narrativën kundër NATO-s.
Joseph argumenton se ideja nuk është teorike, por e ndërtuar mbi realitete aktuale politike.
âSerbia tashmĂ« Ă«shtĂ« nĂ«n presion pĂ«r shkak tĂ« kontrollit rus mbi kompaninĂ« NIS. Ky presion duhet tĂ« pĂ«rshpejtohet. Beogradi po detyrohet tĂ« shkĂ«putet nga Moska,â u shpreh ai.
Ai shtoi se Presidenti serb Aleksandar Vuçiç ndodhet në një krizë të brendshme politike dhe se një ofertë e tillë nga Presidenti Donald Trump, i cili gëzon popullaritet në Serbi, do të kishte peshë të jashtëzakonshme.
âNjĂ« rrugĂ« drejt NATO-s e propozuar nga Trump nuk do tĂ« mund tĂ« injorohej nga Vuçiq,â tha Joseph.
Kosova dhe NATO: loja mbyllet
NjĂ« element kyç i propozimit Ă«shtĂ« se KosovĂ«s do tâi ofrohej rruga drejt NATO-s, pavarĂ«sisht qĂ«ndrimit tĂ« SerbisĂ«.
âNĂ« momentin qĂ« Kosova ka njĂ« rrugĂ« drejt NATO-s, strategjia serbe e bllokimit diplomatik bie. Loja praktikisht mbaron,â theksoi Joseph.
Ai shtoi se anëtarësimi në NATO është shumë më i rëndësishëm për Kosovën sesa anëtarësimi në OKB, duke e krahasuar situatën me përvojën e Ukrainës.
Në lidhje me Ukrainën, Joseph propozon përdorimin e modelit të Rezolutës 1244 të OKB-së, e cila la qëllimisht të hapur çështjen e statusit të Kosovës.
âModeli i KosovĂ«s e heq sovranitetin nga tryeza e menjĂ«hershme dhe krijon hapĂ«sirĂ« pĂ«r negociata reale,â shpjegoi ai.
Sipas tij, kjo do tâi lejonte Presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky tĂ« mos âdorĂ«zojĂ« territorâ, por ta vendosĂ« Donbasin nĂ«n administrim ndĂ«rkombĂ«tar, me trupa paqeruajtĂ«se dhe referendum final.
âIronia Ă«shtĂ« se vetĂ« Putini kĂ«mbĂ«ngul se Kosova dhe Ukraina janĂ« absolutisht tĂ« njĂ«jta. PikĂ«risht kĂ«tĂ« argument mund ta pĂ«rdorĂ« PerĂ«ndimi kundĂ«r tij,â tha Joseph.
Joseph paralajmëroi se nëse Ballkani nuk stabilizohet, Evropa do të mbetet e cenueshme ndaj ndërhyrjeve autoritare.
âNĂ«se e hiqni partneritetin strategjik RusiâSerbi, arkitektura e luftĂ«s hibride ruse shembet,â theksoi ai.
Ai bëri thirrje për masa të menjëhershme, përfshirë sanksione ndaj RT dhe Sputnik, mbylljen e qendrave ruse të inteligjencës dhe përshpejtimin e integrimit euroatlantik të rajonit./TheGeoPost.
âAjo qĂ« pĂ«rjetuam nĂ« Serbi ishte punĂ« me detyrimâ, thotĂ« pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«, Rafik Buks nga India.
Gjatë vitit 2024, ai punoi në ndërtimin e fabrikës kineze Linglong në veri të Serbisë.
âNe ishim tĂ« kontrolluar, tĂ« shfrytĂ«zuar dhe tĂ« trajtuar pa dinjitetâ, shprehet Buks.
Ai shton se nuk është i befasuar nga vendimi i Shteteve të Bashkuara për të bllokuar importin e gomave të automjeteve që prodhohen nga kjo fabrikë në Zrenjanin të Serbisë, për shkak të pretendimeve se ato janë prodhuar përmes punës me detyrim.
Nga Doganat amerikane më 18 dhjetor u tha se raportet tregojnë se punëtorëve, ndër të tjera, u janë mbajtur dokumentet personale dhe u janë mohuar pagat, si dhe se kanë qenë të ekspozuar ndaj kushteve abuzive të jetesës dhe punës.
As kompania Linglong dhe as institucionet në Serbi nuk iu janë përgjigjur pyetjeve të REL-it lidhur me pretendimet dhe vendimin e SHBA-së.
âAjo qĂ« shqetĂ«son mĂ« sĂ« shumti Ă«shtĂ« dallimi nĂ« reagimet e institucioneve ndĂ«rkombĂ«tare dhe atyre nĂ« Serbi ndaj kĂ«tij rastiâ, thotĂ« pĂ«r REL-in Mirjana Mitiq nga organizata joqeveritare Astra, e cila merret me çështjen e trafikimit me qenie njerĂ«zore.
Dyshimet për punë me detyrim në fabrikën kineze Linglong në Serbi u shfaqën disa vite më parë, kur për këtë paralajmëruan organizata vendore dhe ndërkombëtare.
REL-i ka raportuar disa herë për kushtet çnjerëzore të jetesës dhe punës të qindra punëtorëve vietnamezë gjatë viteve 2021 dhe 2022, ndërsa dy vjet më vonë pretendime të ngjashme u bënë lidhur me angazhimin e punëtorëve indianë në fabrikë.
Ndërsa autoritetet serbe dhe pronarët kinezë i hodhën poshtë akuzat, kallëzimet e organizatave joqeveritare drejtuar institucioneve kompetente kanë mbetur pa epilog deri më sot.
Pa përgjigje ka mbetur edhe kërkesa e Parlamentit Evropian, i cili në vitin 2021, përmes një rezolute, i kërkoi Serbisë të hetonte punën e mundshme me detyrim të rreth 400 punëtorëve vietnamezë në Linglong.
Pas pesë vjetësh ndërtimi, fabrika kineze e gomave të automjeteve u hap zyrtarisht në shtator të vitit 2024.
Qeveria e Serbisë e ka shpallur këtë investim, në vlerë prej 800 milionë eurosh, si projekt me rëndësi kombëtare.
âKemi duruar keqtrajtimeâ
Rafik Buks nga India me vështirësi i kujton muajt që i kaloi në Serbi.
âIshim nĂ«n presion tĂ« vazhdueshĂ«m, nĂ«n kĂ«rcĂ«nime, madje kishte edhe pĂ«rleshje fizike. U detyruam tĂ« duronim keqtrajtimeâ, shprehet Buks nĂ« njĂ« pĂ«rgjigje me shkrim pĂ«r REL-in.
Ai thotĂ« se agjencia pĂ«r tĂ« cilĂ«n punonin i dĂ«rgonte jo vetĂ«m nĂ« kantierin e ndĂ«rtimit tĂ« fabrikĂ«s, por edhe nĂ« vende tĂ« tjera ndĂ«rtimi tĂ« kompanive kineze nĂ« Serbi, ândĂ«rkohĂ« qĂ« Linglong mĂ« vonĂ« pretendoi se ne kurrĂ« nuk kemi punuar pĂ«r taâ.
Ai tregon se nĂ« Serbi shkoi sepse i ishte premtuar âpunĂ« e ligjshme, pagĂ« e mirĂ« dhe kushte humane jeteseâ.
âAsnjĂ« nga kĂ«to nuk ishte e vĂ«rtetĂ«â, shprehet ai.
Rafiku Buks sot ndodhet në Indi.
âTani jam shumĂ« mĂ« i kujdesshĂ«m dhe e verifikoj çdo ofertĂ« pune jashtĂ« vendit, sepse ajo qĂ« mĂ« ndodhi nĂ« Serbi mĂ« ka ndryshuar pĂ«rgjithmonĂ«â.
Rasti i punëtorëve indianë
Organizata joqeveritare Astra, në shkurt të vitit 2024, në emër të Buksit dhe edhe 10 punëtorëve nga India, dorëzoi pranë autoriteteve në Serbi kallëzim penal për dyshime për trafikim të njerëzve dhe shfrytëzim në punë në fabrikën Linglong në Zrenjanin.
âNe kemi raportuar se njerĂ«zit jetonin nĂ« kushte katastrofale, hanin nga dyshemeja, e pĂ«r tĂ« mos flasim pĂ«r pajisjet qĂ« pĂ«rdorninâ, thotĂ« Mitiq nga Astra.
Punëtorët u kanë raportuar organizatave joqeveritare se u janë marrë pasaportat dhe se nuk u janë paguar pagat.
âAta na kontaktuan. MorĂ«n njĂ« vendim tĂ« pĂ«rbashkĂ«t qĂ« tĂ« mos largoheshin nga Serbia, pavarĂ«sisht presioneve nga kompania. VendosĂ«n tĂ« japin dĂ«shmi nĂ« prokurori, kĂ«shtu qĂ« ne e dimĂ« me siguri se provat dhe tĂ« dhĂ«nat nĂ« prokurori ekzistojnĂ«â, thotĂ« ajo.
Prokuroria e LartĂ« Publike nĂ« Zrenjanin, pas kallĂ«zimit, i ka thĂ«nĂ« REL-it se i ka paraqitur policisĂ« kĂ«rkesĂ« âpĂ«r mbledhjen e informatave tĂ« nevojshmeâ lidhur me kĂ«tĂ« rast, ndĂ«rsa policia ka konfirmuar se po vepron sipas kĂ«saj kĂ«rkese.
Nga Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë nuk kanë kthyer përgjigje në pyetjen e REL-it se çfarë është konstatuar, ndërsa nga prokuroria kanë thënë se do të përgjigjen në afatin më të shkurtër.
Linglong në vitin 2024 i hodhi poshtë akuzat, duke deklaruar se punëtorët indianë nuk kishin punuar në ndërtimin e fabrikës.
Mitiq kujton se punĂ«torĂ«t nga India nĂ« fund nga punĂ«dhĂ«nĂ«si kanĂ« marrĂ« âkompensim dhe pagat e papaguaraâ, si dhe u Ă«shtĂ« paguar bileta e kthimit nĂ« shtĂ«pi.
Rasti i punëtorëve vietnamezë
Disa vite më parë, në mbarë botën u shpërndanë pamje të kushteve çnjerëzore në të cilat ishin vendosur 400 punëtorë nga Vietnami brenda kompleksit të fabrikës kineze në Serbi.
Pas raporteve të organizatave joqeveritare për kushtet në kamp në vitin 2021, mediave iu ndalua qasja.
Kështu, as ekipit të REL-it nuk iu lejua të filmonte barakat, ndërsa disa nga punëtorët flisnin për kushte çnjerëzore dhe pohonin se për dy muaj nuk kishin marrë paga, si dhe se punëdhënësi ua kishte marrë pasaportat.
Linglong mohoi përgjegjësinë, duke deklaruar se punëtorët ishin angazhuar nga një prej nënkontraktorëve të tyre.
âAsnjĂ«herĂ« nuk kemi marrĂ« informacion se çfarĂ« ndodhi me kĂ«tĂ« rast, pĂ«rveç njĂ« njoftimi gojor nga Qendra pĂ«r Mbrojtjen e Viktimave tĂ« Trafikimit me Qenie NjerĂ«zore se rasti ishte mbyllur dhe se nuk kishin arritur tĂ« komunikonin me punĂ«torĂ«t derisa ata ndodheshin nĂ« vendâ, thotĂ« Mitiq nga Astra.
Deri në publikimin e këtij teksti, REL-i nuk ka marrë përgjigje nga Qendra Shtetërore serbe për Mbrojtjen nga Trafikimi me Qenie Njerëzore, ndërsa punëtorët nga Vietnami, menjëherë pasi u zhvendosën në një objekt disi më të mirë, u larguan nga Serbia.
Si reaguan institucionet e Serbisë?
Përgjigje për pyetjet lidhur me pretendimet e reja për punë me detyrim dhe për vendimin e SHBA-së nuk kanë ardhur as nga ministritë kompetente, as nga inspektorati i punës që mbikëqyr kushtet e punës në Serbi.
As kabineti i presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, nuk iu përgjigj pyetjeve të REL-it.
Vuçiq, duke reaguar ndaj akuzave të mëhershme për shfrytëzimin e punëtorëve në fabrikën kineze, kishte thënë se bëhej fjalë për një fushatë mediatike dhe politike kundër Linglong-ut.
âDo tĂ« pĂ«rpiqemi tâu ndihmojmĂ« punĂ«torĂ«ve vietnamezĂ«, por nuk do tâi dĂ«boj investitorĂ«tâ, kishte thĂ«nĂ« atĂ«botĂ« Vuçiq.
ĂfarĂ« po ndodh tani nĂ« Linglong?
Kompania nuk iu përgjigj pyetjeve të REL-it lidhur me pretendimet e SHBA-së, as se si vendimi për ndalimin e mallrave nga fabrika e tyre në Serbi do të ndikojë në biznesin e tyre.
Nuk ka pasur përgjigje as për pyetjet se sa punëtorë të huaj janë aktualisht të angazhuar në fabrikë dhe në çfarë kushtesh jetojnë dhe punojnë.
As Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë nuk iu përgjigj pyetjeve lidhur me numrin e lejeve të punës dhe qëndrimit për punëtorët e huaj në Zrenjanin.
Tara Rukeci, aktiviste e Forumit Social Lokal të Zrenjaninit, e cila u ka ofruar ndihmë punëtorëve të huaj në Linglong, thotë për REL-in se në fabrikë ende punon një numër i madh punëtorësh nga jashtë, por se numri i tyre i saktë nuk dihet.
âNĂ« Linglong qĂ« nga fillimi, nga ndĂ«rtimi i fabrikĂ«s e tani edhe nĂ« prodhim, punojnĂ« punĂ«torĂ« kinezĂ« nĂ« kushte mĂ« tĂ« kĂ«qija sesa punĂ«torĂ«t nga Serbiaâ, thotĂ« Rukeci.
Ajo shton se për punë në fabrikë vazhdojnë të angazhohen punëtorë nga Azia, por jo drejtpërdrejt nga kompania Linglong, por përmes nënkontraktorëve.
âMĂ« herĂ«t kishim agjenci tĂ« mĂ«dha si âChina Energyâ, qĂ« sillnin qindra punĂ«torĂ«. Tani ka filluar tĂ« lulĂ«zojĂ« njĂ« numĂ«r i madh agjencish tĂ« voglaâ, thekson ajo.
Sipas të dhënave nga raporti financiar i Linglong-ut, të disponueshme në Agjencinë për Regjistrat e Bizneseve, gjatë vitit 2024 në fabrikë kanë punuar gati 1.750 punëtorë.
Raportet tregojnë gjithashtu se numri i punëtorëve gjatë vitit të kaluar është rritur për 48 për qind.
TĂ« orientuar drejt eksportit
Fabrika kineze u hap zyrtarisht në shtator të vitit 2024.
Ajo është ndërtuar në 100 hektarë tokë shtetërore të dhuruar, me 76 milionë euro subvencione.
Presidenti i SerbisĂ«, Aleksandar Vuçiq, nĂ« ceremoninĂ« e hapjes nĂ« Zrenjanin, e quajti fabrikĂ«n njĂ« âmrekulliâ.
âE krijuan miqtĂ« tanĂ« kinezĂ« me mbĂ«shtetjen tonĂ«â, tha Vuçiq mĂ« 13 shtator tĂ« vitit tĂ« kaluar.
Sipas raporteve financiare të kompanisë, përfitimet totale nga shteti duket se janë edhe më të mëdha.
Nga njĂ« pjesĂ« nĂ« raportin financiar qĂ« i referohet âsubvencioneve kapitale dhe ndihmave tĂ« tjera shtetĂ«rore pĂ«r ndĂ«rtimin dhe blerjen e mjeteve bazĂ« dhe pasurisĂ« jomaterialeâ, shihet se nga viti 2020 deri nĂ« vitin 2024 Linglong-ut i janĂ« ndarĂ« mbi 210 milionĂ« euro.
Nga Linglong nuk janë përgjigjur se për çfarë kanë shërbyer këto subvencione.
Raportet publike financiare të Linglong-ut në Zrenjanin tregojnë se të ardhurat nga shitja e mallrave në tregjet e huaja gjatë vitit të kaluar janë rritur 500 herë.
Linglong në vitin 2024 ka eksportuar goma në vlerë prej 178 milionë eurosh.
Në raport nuk specifikohet se në cilat vende fabrika ka eksportuar më së shumti.
As Linglong nuk ka dhënë përgjigje se sa nga ky eksport ka shkuar në SHBA.
Se prodhimi në Zrenjanin është kryesisht i orientuar drejt eksportit tregon edhe fakti se të ardhurat nga shitja në tregun e Serbisë kanë qenë 9.5 milionë euro.
Projektet kineze në Serbi nën llupë
Rasti i punëtorëve në fabrikën e Zrenjaninit nuk është i pari në Serbi që ka tërhequr vëmendjen e opinionit ndërkombëtar për shkak të dyshimeve se punëtorët e punësuar nga punëdhënës kinezë punojnë dhe jetojnë në kushte çnjerëzore dhe janë viktima të shfrytëzimit në punë.
REL nĂ« janar tĂ« vitit 2021 raportoi pĂ«r kushtet e papĂ«rshtatshme tĂ« akomodimit tĂ« punĂ«torĂ«ve kinezĂ« nĂ« njĂ« kamp tĂ« pĂ«rkohshĂ«m pranĂ« minierĂ«s âĂukaru Pekiâ nĂ« Bor, nĂ« lindje tĂ« SerbisĂ«.
Disa punëtorë pretenduan se punëdhënësi nuk u lejonte të largoheshin nga kampi i papërshtatshëm ku ishin vendosur dhe se u ishte ndaluar kontakti me banorët lokalë.
Investimet kineze dhe projektet infrastrukturore nĂ« Serbi janĂ« pjesĂ« e nismĂ«s kineze âBrezi dhe Rrugaâ.
BĂ«het fjalĂ« pĂ«r âRrugĂ«n e re tĂ« MĂ«ndafshitâ tĂ« iniciuar nga presidenti kinez, Xi Jinping, qĂ« ka pĂ«r qĂ«llim lidhjen e KinĂ«s me EvropĂ«n dhe depĂ«rtimin nĂ« PerĂ«ndim.
Këto projekte janë nën vëzhgimin e Bashkimit Evropian për shkak të shkeljeve të standardeve evropiane të transparencës dhe mbrojtjes së mjedisit.
Për këtë kanë paralajmëruar vazhdimisht edhe raportet e Komisionit Evropian për përparimin e Serbisë si vend kandidat për anëtarësim në bllokun evropian. /rel/
Sipas informacioneve nga mediat serbe, qĂ« i pĂ«rcjellĂ« Shenja, aksidenti ndodhi pranĂ« daljeve tĂ« Umçarit, pasi vetura e markĂ«s âSeatâ me targa gjermane ka humbur kontrollin dhe ka dalĂ« jashtĂ« rrugĂ«s.
Raportohet se nga makina e aksidentuar u nxorën trupat e një burri dhe një gruaje, të cilët u konfirmuan se janë shtetas të Maqedonisë së Veriut.
Sipas raportimeve, në automjet ndodhej edhe një person tjetër, pasagjer, i cili mbijetoi përplasjen, por pësoi lëndime të rënda trupore dhe u dërgua urgjent në spital për trajtim mjekësor.
Në rrjetet sociale ka shpërthyer një video ku duket një përleshje mes punonjësve të kompanisë kineze Linglong dhe, sipas pretendimeve, shefit të tyre në Serbi.
Videon e ka shpĂ«rndarĂ« edhe ish-deputeti i serb, Gjeorgje Miketiq nga Iniciativa âBeogradi mbetetâ.
âJa si duket padrejtĂ«sia dhe pozicioni i shtypur i punonjĂ«sve tanĂ«, nĂ« tĂ« cilin na ka vendosur ky regjimâ, shkruan Miketiq.
Nuk është sqaruar kur është bërë videoja, megjithatë Linglong ka qenë temë e ditës në shtetin serb, pasi mbrëmë u bë e ditur lajmi se Shërbimi Amerikan i Doganave dhe Mbrojtjes së Kufirit (CBP) ka lëshuar një Urdhër për ndalimin e importimit të mallrave të kësaj fabrike, raporton nova.rs.
Ky urdhër, i pesti në vitin 2025 dhe i dyti në vitin fiskal 2026, është lëshuar për shkak të ligjit amerikan që ndalon importin e mallrave të prodhuara me punë të detyruar. Kur CBP ka prova që tregojnë se mallrat e importuara janë prodhuar me punë të detyruar, kjo agjenci ndërhyn duke mbajtur ato mallra përmes Urdhrit për ndalimin e importit të mallrave.
Ky urdhër konkret është rezultat i një hetimi të CBP-së që ka treguar se prodhuesi i gomave për automjete Linglong përdor punë të detyruar.
CBP ka analizuar deklaratat e punonjĂ«sve, fotografitĂ«, kontratat e punonjĂ«sve, âscreenshotâ tĂ« mesazheve SMS, raporte tĂ« OJQ-ve, raporte mediatike dhe studime akademike, thuhet nĂ« njoftim.
Duke marrë parasysh të gjitha këto, punonjësit e Linglong janë shënjestruar nga nëntë tregues të punës së detyruar sipas Organizatës Ndërkombëtare të Punës: mbajtja e dokumenteve të identifikimit, kërcënimet dhe abuzimi, izolimi, puna shtesë e detyruar, mohimi i pagave, skllavëria me borxhe, kushtet e dhunshme të jetesës dhe punës, mashtrimi dhe shfrytëzimi i të dobëtëve. /Telegrafi/
Login
