Prej disa ditësh platforma e-Albania po përballet me një bllokim teknik serioz, që ka sjellë pasoja për të gjithë: qytetarë brenda dhe jashtë Shqipërisë, por edhe biznese. Në sistem nuk shfaqen data të lira për rezervime, për shërbime si aplikime për pasaportë, shërbime konsullore, dhe procedura të lidhura me Qendrën Kombëtare të Biznesit (QKB), si regjistrime, […]
Bizneset po hasin vështirësi të shumta gjatë ditëve të fundit për kryerjen e shërbimeve online, po ashtu dhe individët. Ndonëse tashmë kemi dhe Ministren e Shtetit për Inteligjencën Artificiale, me emrin “Diella”, që vepron në formë virtuale, dhe Shqipëria doli në lajmet ndërkombëtare për këtë risi, realiteti është krejt ndryshe. Në orën 14.00 nëse hap […]
Shqipëria, ky vend i vogël sa një qytet në Itali apo Turqi, është kthyer në parajsën “offshore” për shumë individë me të kaluar kriminale nga shumë vende të botës. Indianë, koreanë, kinezë, turq, italianë, grekë, izraelitë, etj, etj., kanë gjetur parajsën fiskalë në vendin tonë. Afërsia me Europën, klima apo lidhja e vetë shtetit me […]
TIRANË, 13 dhjetor/ATSH/ Në epokën digjitale, ku komunikimi zhvillohet me shpejtësi marramendëse dhe rrjetet sociale janë bërë pjesë e pandashme e jetës sonë, dhuna online është kthyer në një fenomen shqetësues që po prek gjithnjë e më shumë qytetarët shqiptarë, veçanërisht të rinjtë.
Në kuadër të fushatës së “16 ditëve të aktivizmit kundër dhunës me bazë gjinore”, institucionet shtetërore dhe në mënyrë të veçantë Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK), kanë marrë një rol të rëndësishëm në përballjen me këtë sfidë të re, duke ndërtuar mekanizma të mbrojtjes, raportimit dhe ndërgjegjësimit publik.
Floreta Faber, zëvendësdrejtoresha e AKSK-së, tha për ATSH-në se “dhuna online përkufizohet si çdo formë agresioni, kërcënimi apo ofendimi që ndodh përmes internetit dhe platformave digjitale”.
“Në Shqipëri, format më të përhapura janë bullizmi kibernetik, shantazhi digjital, mashtrimet me identitete të rreme dhe gjuha e urrejtjes në rrjetet sociale. Këto forma janë bërë pjesë e përditshmërisë digjitale, shpesh duke kaluar pa u vënë re, derisa pasojat e tyre prekin rëndë jetën e individëve, sidomos të miturve. Shoqëria shqiptare po tregon një ndjeshmëri në rritje ndaj këtij fenomeni, por reagimi mbetet ende i kufizuar. Shumë raste të dhunës online nuk raportohen, për shkak të frikës, turpit apo mungesës së besimit tek institucionet. Megjithatë, fushatat e ndërgjegjësimit të zhvilluara nga AKSK dhe Ministria e Arsimit kanë ndihmuar në rritjen e raportimeve dhe në krijimin e një kulture të re përgjegjësie digjitale”, tha Faber.
Sipas Faber, “të miturit janë grup-mosha më e rrezikuar dhe janë më të ekspozuar ndaj bullizmit kibernetik, pasi janë përdoruesit më aktivë të rrjeteve sociale dhe shpesh nuk kanë njohuritë e duhura për mbrojtjen e të dhënave personale”.
“Sipas të dhënave të AKSK dhe Policisë së Shtetit për vitin 2025, janë regjistruar mbi 1200 raste të bullizmit kibernetik, nga të cilat 35 për qind kanë pasur si viktima të mitur, rreth 20 për qind e rasteve lidhen me publikimin e materialeve personale pa pëlqim, ndërsa vetëm 40 për qind e tyre janë raportuar zyrtarisht. Këto shifra tregojnë një rritje të dukshme të raportimeve, por edhe të vetë fenomenit”, tha ajo.
Faber tha se trajtimi i një denoncimi për dhunë kibernetike ndjek një procedurë të qartë institucionale.
“Fillimisht, viktima ose prindi bën raportimin pranë Policisë së Shtetit ose përmes portalit të AKSK: https://aksk.gov.al/raporto-3/. Më pas, ekspertët kryejnë verifikimin teknik për të identifikuar burimin e sulmit apo llogarinë anonime. Në rastet kur konstatohet shkelje ligjore, njoftohen institucionet përgjegjëse dhe hapet çështja penale. Paralelisht, përfshihen edhe strukturat e mbrojtjes së fëmijëve dhe psikologët shkollorë, për të garantuar mbështetje emocionale dhe sociale për viktimën”, u shpreh Faber.
Zëvendësdrejtoresha e AKSK-së, theksoi më tej se “në aspektin ligjor, Shqipëria ka bërë hapa përpara në përfshirjen e krimeve kompjuterike në Kodin Penal, por ende mungon një nen specifik që të trajtojë bullizmin kibernetik ndaj të miturve. AKSK ka propozuar ndryshime ligjore që do të parashikojnë dënime më të qarta për shpërndarjen e materialeve personale dhe për përdorimin e identiteteve të rreme me qëllim abuzimi. Kjo është një nevojë urgjente, pasi realiteti digjital po ecën më shpejt se ligji”.
“Një rol të rëndësishëm në këtë luftë ka edhe shkolla. Ministria e Arsimit ka nxjerrë udhëzime të posaçme që detyrojnë institucionet arsimore të kenë një koordinator për sigurinë digjitale, si dhe të trajnojnë mësuesit për identifikimin e rasteve të bullizmit online. Edukimi për përdorimin e sigurt të internetit është integruar në lëndët e teknologjisë dhe qytetarisë, me synimin për të ndërtuar një kulturë mbrojtjeje që fillon që në bankat e shkollës”, vijoi ajo.
“Ndikimi i dhunës online në shëndetin mendor është i thellë. Psikologët raportojnë raste gjithnjë e më të shpeshta të ankthit, depresionit, izolimit social dhe uljes së vetëvlerësimit te fëmijët që janë viktima të bullizmit digjital. Prindërit duhet të jenë të vëmendshëm ndaj shenjave paralajmëruese, si ndryshime të papritura në sjellje, refuzim për të përdorur telefonin apo rrjetet sociale, nervozizëm pas përdorimit të internetit dhe humbje interesi për aktivitetet e zakonshme. Këto sinjale mund të jenë tregues të qartë të një përvoje traumatike online”, shtoi Faber.
Për të përforcuar mbrojtjen e fëmijëve, AKSK ka ofruar platformën “Raporto”, që mundëson raportimin anonim të rasteve të dhunës online.
Faber nënvizoi se “të dhënat më të fundit tregojnë që gjatë periudhës janar-shtator në këtë platformë janë raportuar 184 raste të përmbajtjeve keqdashëse online. Rreth 69 për qind e personave të prekur nga këto përmbajtje keqdashëse online ishin të mitur, nën 18 vjeç”.
“Ndërsa vajzat dhe gratë përbënin 73 për qind të viktimave të këtyre përmbajtjeve të paligjshme. Gjithashtu, janë zhvilluar fushata kombëtare, të cilat synojnë ndërgjegjësimin e nxënësve, prindërve dhe mësuesve për rreziqet e botës digjitale. Sipas sondazheve të fundit, mbi 60 për qind e të rinjve shqiptarë kanë dëgjuar për këto fushata, por vetëm 35 për qind deklarojnë se kanë ndryshuar sjelljen e tyre online, çka tregon se ndërgjegjësimi duhet të shoqërohet me edukim praktik dhe të vazhdueshëm”, theksoi ajo.
Faber u shpreh se dhuna online është një sfidë që kërkon përgjigje të koordinuar nga të gjitha nivelet e shoqërisë.
“Qeveria shqiptare, përmes AKSK dhe institucioneve të tjera, ka hedhur themelet e një sistemi të mbrojtjes digjitale, por puna duhet të thellohet për të krijuar një mjedis virtual të sigurt për çdo fëmijë dhe qytetar. Vetëm përmes bashkëpunimit mes shtetit, shkollës dhe familjes mund të ndërtohet një kulturë e re digjitale, ku teknologjia të jetë mjet zhvillimi dhe jo burim frike apo abuzimi”, përfundoi Faber.
Kërcënimet ndaj gazetarëve po shndërrohen në praktikë shqetësuese në Shqipëri, veçanërisht kur ndodhin pas raportimeve që prekin institucionet publike dhe mungesën e llogaridhënies.
Rasti i fundit ndaj gazetarit Osman Stafa, pas raportimeve nga Onkologjiku, rikthen në qendër të vëmendjes cenueshmërinë e gazetarëve në terren dhe mangësitë në garantimin e sigurisë së tyre.
Rasti i gazetarit Osman Stafa
Një kërcënim me jetë iu dërgua gazetarit Osman Stafa në “Instagram”, pas raportimeve të tij për kushtet në Spitalin Onkologjik. Mesazhi i kërkonte të mos shfaqej më në spital, me paralajmërimin se nëse do të bënte të kundërtën do të kishte pasoja.
Stafa e cilësoi kërcënimin përpjekje për ta trembur dhe tërhequr nga raportimet, të cilat kanë qenë të vazhdueshme duke ekspozuar vështirësitë që përballin pacientët e sëmurë në trajtimin e kancerit. Ai tha për Citizens.al se do ta vijojë punën në spital pa asnjë ndryshim.
“Nëse unë do të përballem me ata që janë pas kësaj gjësë [mesazhit], ose do të më rrihnin, ose do të më vrisnin,” tregoi Stafa për përmbajtjen e mesazhit duke shtuar se për të ka pasur “zero ndikim”.
Sipas tij, profili që i dërgoi mesazhin është hapur vetëm dy muajt e fundit. Rasti është denoncuar në polici, e cila ka nisur procedurat për identifikimin e autorëve.
“Kjo është sfida që po u bëj këtyre personave, që çfarëdo që të bëni, mua nuk më intimidoni me kërcënime të tilla,” theksoi Stafa.
Gazetari u shpreh se procedurat për identifikimin e personave që kërcënojnë ngjashëm në rrjetet sociale zgjasin 3-4 muaj, por që sidoqoftë autorët mundet të identifikohen.
“Në momentin që bëj kallëzim për kërcënim jete për shkak të detyrës, policia ia referon prokurorisë, prokuroria e çon në gjykatë dhe me vendim gjykate i shkohet kompanisë Meta, e cila sjell më pas të dhënat në çfarë e-maili është adresa dhe me çfarë numër telefoni”, përfundoi Stafa.
Organizatat e medias solidaritet dhe apel për hetim të menjëhershëm
Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt (SafeJournalists) përshëndeti denoncimin e menjëhershëm dhe vlerësoi raportimet e Stafës për Onkologjikun, që sipas tyre kanë rritur ndërgjegjësimin publik dhe kërkesën për llogaridhënie.
Ajo i bëri thirrje policisë dhe prokurorisë që ta trajtojnë rastin me prioritet, të identifikojnë autorin dhe të garantojnë që gazetarët të raportojnë lirisht pa frikë në punën e tyre.
“[…] gazetarët të kenë mundësi të raportojnë lirisht për çështje me interes publik, përfshirë funksionimin e institucioneve shëndetësore, pa pasur frikë nga hakmarrja”, u tha në deklaratë.
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë kërkoi hetim të posaçëm, duke theksuar se kërcënimi lidhet me një cikël të gjatë investigimesh në institucionin kryesor spitalor të vendit.
Asociacioni i Gazetarëve të Shqipërisë e quajti rastin sulm të drejtpërdrejtë ndaj lirisë së shprehjes dhe theksoi se intimidimet anonime synojnë heshtjen e zbulimit të abuzimeve që dëmtojnë pacientët më vulnerabël.
Organizatat kërkuan garantimin e sigurisë për çdo gazetar që ushtron detyrën në interes publik.
Gazetari i News 24, Osman Stafa, është kërcënuar nëpëmjet një mesazhi anonim në rrjetin social të Instagramit, një veprim që haptazi lidhet me denoncimet e tij ndaj situatës në Spitalin Onkologjik. Rrjeti për Gazetari të Sigurtë në Ballkanin Perëndimor (Safe Journalists) reagoi lidhur me këtë episod, duke dënuar aktin dhe duke bërë thirrje për hetim […]
TIRANË, 11 dhjetor /ATSH/ Qytetarët mund të aplikojnë dhe të kryejnë pagesat elektronikisht përmes portalit “e-Albania”, për 74 shërbime të Kadastrës, duke përdorur çdo kartë krediti ose debiti, kudo që ndodhen.
Kadastra njofton se, shërbimet që paguhen online përfshijnë: Certifikata pronësie; vërtetime dhe kartela pasurish; regjistrime fillestare të pronës dhe akte trashëgimie; rivlerësime dhe saktësime kufijsh.
Për të paguar online: Zgjidhet shërbimi në e-Albania; klikohet “Paguaj Online” dhe ndiqen udhëzimet e sistemit.
Pagesa konfirmohet menjëherë dhe aplikimi trajtohet pa vonesa.
Katër në dhjetë gra përballen me dhunë online dhe shumë prej tyre ndihen të pasigurta, kështu thonë të dhënat e grumbulluara nga UN Women, i cili ka nxjerrë në pah rrezikun që hasin gratë në Shqipëri përmes teknologjisë.
Sipas të dhënave të analizuara janë 1,804 raportime dhune në policinë e shtetit përmes teknologjisë ku ndër më të shpeshtat ishin keqpërdorimi i telefonit (36%) dhe përndjekja (33%).
Nga rastet rezultoi se gratë janë 1.3 herë më të ekspozuara ndaj dhunës online kryesisht te keqpërdorimi dhe dhunimi i privatësisë. Format të tjera të shpeshta të dhunës së hasur online ishin: zhvatja, bullizimi, gjuha e urrejtjes etj.
Statistikat shqetësuese
83.1% e përdoruesve të internetit raportojnë rritje të dhunës online ndaj vajzave dhe grave.
23.4% e grave që përjetuan dhunë online patën pasoja psikologjike; 45.3% e tyre u ndjenë të pasigurta.
90% e dhunës online kryhet nga burra 15-44 vjeç; 66% e tyre jetojnë në zona urbane.
70% e rasteve të dhunës online u hasën përmes platformës TikTok.
Dhuna online, pjesë e realitetit
Fushata globale “16 Ditët e Aktivizmit Kundër Dhunës me Bazë Gjinore” këtë vit u fokusua te dhuna online. Zhvillimi i mjeteve të komunikimit ka transferuar dhunën nga “offline” në “online”, duke e bërë këtë hapësirë një terren të rrezikshëm për gratë.
Sipas organizatave në Shqipëri, dhuna digjitale, veçanërisht ndaj grave, po rritet me shpejtësi, duke sjellë pasoja të rënda psikologjike dhe sociale.
“Në Linjën e Këshillimit ndeshim më shpesh raste ngacmimi dhe kërcënimesh online përmes rrjeteve sociale dhe aplikacioneve si WhatsApp, Telegram apo Signal”, tha për Citizens.al Ejnxhi Pepa nga Linja e Këshillimit për Gra dhe Vajza.
Pepa thotë se format më të përhapura përfshijnë përndjekjen digjitale, shantazhin me materiale intime, shpërndarjen pa pëlqim të imazheve, manipulimet “deepfake”, fyerjet dhe sulmet ndaj reputacionit, pa lënë mënjanë edhe hapjen e profileve të rreme, që sipas saj janë kthyer në raste të zakonshme.
Ajo thotë se tashmë këto lloje sulmesh po shënjestrojnë dhe aktivistë apo mbrojtës të të drejtave të njeriut.
“Këto forma të dhunës digjitale shpesh lidhen drejtpërdrejt me dhunën ‘offline’ dhe e përforcojnë atë”, shtoi Pepa.
Rritje e raportimeve, sfida institucionale
Nga janari në nëntor 2025, Ministria e Brendshme ka regjistruar 439 raste dhune kibernetike me 600 postime online, 73% prej të cilave u raportuan vetëm në Tiranë. Ndërkohë, gjatë dy viteve të fundit (2024-2025), linja 116-117 raportoi për 705 gra dhe vajza që kanë kërkuar ndihmë për dhunë digjitale.
“Tendenca ka qenë në rritje për disa vite, por veçanërisht kohët e fundit kemi marrë shumë më tepër raste të përndjekjes online, shantazhit dhe shpërndarjes së imazheve intime,” tha Ejnxhi Pepa.
“Shumë gra dhe vajza e kanë pezulluar denoncimin për shkak të pengesave proceduriale. Kërkesa nga gjykatat për adresën fizike të dhunuesit online është absurde kur agresorët përdorin profile anonime”, argumenton Ines Leskaj nga AWEN duke nxjerrë në pah të metën kryesore të sistemit.
Gratë nga komunitetet e margjinalizuara, vajzat me aftësi të kufizuara, komuniteti LGBTIQ+ dhe gratë në zonat rurale janë më të ekspozuara ndaj kësaj dhune.
Sipas Altin Hazizaj, drejtues i Qendrës për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (CRCA), i cili menaxhon edhe Qendrën Kombëtare për Internet të Sigurt në Shqipëri (ISigurt.al), grupmosha më e prekur është ajo e adoleshencës dhe rinisë së hershme, si për djemtë ashtu edhe për vajzat.
“Por çka të bën përshtypje është se gjatë 3 viteve të fundit është rritur edhe numri i ankesave nga zonja në moshë më të madhe plus 40 apo 50 vjeç”, shprehet Hazizaj, duke shtuar se kjo situatë flet për shtrirjen e gjerë të internetit dhe nivelin e pamjaftueshëm të aftësive dixhitale në mosha më të mëdha.
Pranë ISigurt.al gjatë vitit 2024 thuajse 60% e të gjitha ankesave të raportuara kanë të bëjnë me një formë të dhunës me bazë gjinore.
“70-80 përqind e viktimave online janë vajza dhe gra të reja, ndonëse ato jo gjithnjë preferojnë të raportojnë vetë, por nëpërmjet një të njohuri, shoku apo shoqeje apo mësuesi”, tha për Citizens.al Altin Hazizaj, drejtuesi i Qendrës për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (CRCA).
Rastet e raportuara në këtë platformë janë shtuar pas pandemisë së Covid-19.
“Në vitin 2023 ne trajtuam diku tek 300 ankesa, ndërsa në vitin 2024 ato u rriten tek 409 raste të regjistruara. Këtë vit vetëm në gjashtë muajt e parë ne kemi trajtuar më shumë se 400 incidente kibernetike”, sjell në vëmendje Altin Hazizaj.
Boshllëqe ligjore dhe nevoja për reforma
Shqipëria nuk ka ende një përkufizim ligjor për dhunën online. Ejnxhi Pepa thotë se përgjithësisht organizatat dhe institucionet i referohen përkufizimit të ekspertëve ndërkombëtarë të Këshillit të Evropës në veprimtarinë kundër dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje (GREVIO).
Por brenda dhjetorit pritet të kalojë në Kuvend drafti i ligjit “Për parandalimin dhe mbrojtjen ndaj dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje”, i cili përfshin për herë të parë edhe dhunën digjitale.
“Ligji do ta përkufizojë si çdo veprim që kryhet ose rëndohet përmes teknologjisë dhe cenon të drejtat e viktimës”, thekson Ejnxhi Pepa.
Sipas draftit paraprak, dhuna online përfshihet në Nenin 10 ku flitet për “dhunën e lehtësuar nga teknologjia”. Ky nen e përcakton dhunën e lehtësuar nga teknologjia si çdo veprim që kryhet përmes mjeteve digjitale pa pëlqim dhe që shkakton dëm fizik, emocional apo social.
Ai përfshin gjuhën e urrejtjes, shpërndarjen e imazheve intime pa pëlqim, përndjekjen dhe ngacmimin digjital. Në thelb, neni synon të mbrojtje nga abuzimet online që cenojnë sigurinë dhe dinjitetin.
Pepa dhe Leskaj mendojnë njësoj se strukturat ekzistuese për krimet kibernetike janë të pamjaftueshme në Shqipëri.
“Zvarritja dhe mbivendosja e çështjeve në polici dhe prokurori ngadalësojnë së tepërmi marrjen e masave,” vëren Leskaj teksa tregon se aktualisht krimet kibernetike mundet të denoncohen dhe ndiqen në prokurori, por rezultatet e tyre vonojnë.
Nga ana tjetër, Pepa citon monitorime të GREVIO-s, sipas së cilave strukturat shqiptare nuk janë të trajnuara për dimensionin gjinor dhe kjo qasje ende nuk është integruar me mekanizmat e mbrojtjes nga dhuna.
Ajo shton se Shqipërisë i mungojnë edhe protokollet e unifikuara për trajtimin e rasteve të dhunës digjitale dhe po kështu infrastruktura teknike për ruajtjen dhe sigurimin e provave.
“Këto boshllëqe synohen të përmirësohen me ndryshimet e fundme të legjislacionit”, shprehet Leskaj duke iu referuar ligjit të ri.
Por sipas Pepës po aq urgjente janë edhe fushatat e ndërgjegjësimit, pasi ka prirje për të mos i raportuar rastet.
“Nënraportimi mbetet shumë i lartë. Në nivel vendor, Mekanizmat e Koordinuar të Mbrojtjes nga Dhuna duhet të forcohen për të garantuar një reagim të shpejtë, të unifikuar dhe të ndjeshëm gjinor për çdo rast”, përfundon ajo.
Altin Hazizaj shprehet se kuadri ligjor ka nevojë të forcohet sa më shpejt dhe se duhen ligje sipas modelit të BE-së dhe jo “modeleve që krijohen ndonjëherë nga halli në Shqipëri”.
“Mungesa e shumë krimeve që ndodhin në hapësirën kibernetike në Kodin Penal e bën mbrojtjen e viktimave të vështirë”, thekson më tej Hazizaj.
Hazizaj shprehet se vitin e ardhshëm Shqipëria duhet të zbatojë një nga aktet më të rëndesishme të BE-së, ligjin e shërbimeve digjitale (DSA).
“Kjo do te na zgjidhte edhe problemin e dytë kryesor, përgjegjësinë që kanë të gjitha platformat online, faqet, profilet etj., për të respektuar të drejtat bazë të çdo individi edhe në hapësirën kibernetike”, përfundon Hazizaj.
Në dy postime të veçanta brenda katër ditësh, kardiokirurgu Edvin Prifti i bëri jehonë “një studimi izraelit”, që sipas tij ka provuar se vaksinat mRNA të Pfizer-it janë terapi gjenetike që depërtojnë në placentë, në spermë dhe kalojnë tek gratë shtatzëna të pavaksinuara përmes marrëdhënieve seksuale. Sipas Priftit, komponentët gjenetikë të vaksinës janë gjetur në […]
TIRANË, 3 dhjetor /ATSH/ Agjencia Shtetërore e Kadastrës ka njoftuar se nga sot qytetarët mund të kryejnë pagesat për të gjitha shërbimet kadastrale edhe përmes aplikacionit në një nga bankat e nivelit të dytë, duke e bërë procesin më të shpejtë, më të thjeshtë dhe më të sigurt.
Sipas Kadastrës, mjafton që përdoruesit të skanojnë faturën përkatëse në aplikacion, dhe pagesa reflektohet menjëherë në sistemin e Kadastrës, duke mundësuar fillimin pa vonesë të trajtimit të aplikimit.
Ky shërbim i ri online vjen si pjesë e përpjekjeve të Kadastrës për të lehtësuar procedurat për qytetarët, duke reduktuar pritjen, shmangur sportelet dhe rritur aksesin në shërbimet digjitale.
Pavarësisht se 83% e shqiptarëve janë përdorues të internetit çdo ditë, kur vjen puna për blerje apo kryerje të transaksioneve bankare, parapëlqejnë rrugët tradicionale.
Gjatë vitit 2024, sipas Eurostat, vetëm 16.3% e shqiptarëve (grupmosha 16-74 vjeçarë) kanë porositur mallra ose shërbime në internet, të fundit në Europë. Ndërsa në Holandë, në rajonin qendror të Utrecht, regjistrohet përqindja më e lartë në BE, ku 91.5% e njerëzve porosisnin online produkte apo shërbime gjatë 2024. Shqipëria renditet e fundit edhe sa i përket përdorimit të bankingut online, me vetëm 15.1% të popullsisë që përdori internetin për shërbime bankare në 2024, kundrejt mesatares së BE-së prej 67.2%. Përdorues ditorë të internetit përkufizohen si persona të moshës 16 deri në 74 vjeç që përdorin internetin në shtëpi, në punë ose gjetkë, për qëllime private apo profesionale, pavarësisht pajisjes apo llojit të lidhjes që përdorin.
Në vitin 2024, pothuajse 9 nga çdo 10 persona të moshës 16–74 vjeç në BE përdorën internetin çdo ditë. Në vitin 2024, 88.3% e njerëzve të moshës 16–74 vjeç në BE raportuan se përdornin internetin çdo ditë gjatë 3 muajve që paraprinë anketën e ICT*-së. Ky nivel ishte 2.4 pikë përqindjeje më i lartë se në vitin 2023 dhe 11.4 pikë më i lartë se në vitin 2019. Në vitet e fundit, sektori bankar i BE-së ka parë një rritje të ndjeshme të shërbimeve online. Konsumatorët tani vizitojnë degët lokale më rrallë ose fare, numri i degëve është tkurrur dhe transfertat online apo pagesat elektronike janë bërë normë.
Bankingu në internet ul nevojën për degë fizike dhe kostot e lidhura me to. Për më tepër, ai shpesh ofron lehtësi më të madhe, duke mundësuar që transaksionet bankare dhe aktivitetet e tjera të kryhen në çdo kohë të ditës dhe nga pothuajse çdo vend. Në vitin 2024, 67.2% e popullsisë së BE-së të moshës 16 deri në 74 vjeç përdori internetin për banking gjatë 3 muajve që paraprinë anketën e ICT-së.
Mbi 90.0% e njerëzve në çdo rajon të Danimarkës, Holandës dhe Finlandës përdorën bankingun online. Në Belgjikë, Çeki, Irlandë, Suedi dhe vendet baltike, shumica e rajoneve regjistruan gjithashtu përqindje relativisht të larta (të paktën 80.0%); e njëjta situatë u vërejt edhe në Qipro.
Në vitin 2024, përqindjet më të ulëta të njerëzve që përdornin bankingun online u regjistruan në Bullgari, Rumani dhe Italinë jugore. Në këto zona ndikojnë disa faktorë: prania e lartë e zonave rurale, niveli i kufizuar i aftësive digjitale dhe një strukturë demografike më e moshuar që preferon pagesat me para në dorë. Shqipëria, me vetëm 15.1%, renditet edhe më poshtë se këto rajone./Monitor
Pavarësisht se 83% e shqiptarëve janë përdorues të internetit çdo ditë, kur vjen puna për blerje apo kryerje të transaksioneve bankare, parapëlqejnë rrugët tradicionale.
Gjatë vitit 2024, sipas Eurostat, vetëm 16.3% e shqiptarëve (grupmosha 16-74 vjeçarë) kanë porositur mallra ose shërbime në internet, të fundit në Europë. Ndërsa në Holandë, në rajonin qendror të Utrecht, regjistrohet përqindja më e lartë në BE, ku 91.5% e njerëzve porosisnin online produkte apo shërbime gjatë 2024. Shqipëria renditet e fundit edhe sa i përket përdorimit të bankingut online, me vetëm 15.1% të popullsisë që përdori internetin për shërbime bankare në 2024, kundrejt mesatares së BE-së prej 67.2%. Përdorues ditorë të internetit përkufizohen si persona të moshës 16 deri në 74 vjeç që përdorin internetin në shtëpi, në punë ose gjetkë, për qëllime private apo profesionale, pavarësisht pajisjes apo llojit të lidhjes që përdorin.
Në vitin 2024, pothuajse 9 nga çdo 10 persona të moshës 16–74 vjeç në BE përdorën internetin çdo ditë. Në vitin 2024, 88.3% e njerëzve të moshës 16–74 vjeç në BE raportuan se përdornin internetin çdo ditë gjatë 3 muajve që paraprinë anketën e ICT*-së. Ky nivel ishte 2.4 pikë përqindjeje më i lartë se në vitin 2023 dhe 11.4 pikë më i lartë se në vitin 2019. Në vitet e fundit, sektori bankar i BE-së ka parë një rritje të ndjeshme të shërbimeve online. Konsumatorët tani vizitojnë degët lokale më rrallë ose fare, numri i degëve është tkurrur dhe transfertat online apo pagesat elektronike janë bërë normë.
Bankingu në internet ul nevojën për degë fizike dhe kostot e lidhura me to. Për më tepër, ai shpesh ofron lehtësi më të madhe, duke mundësuar që transaksionet bankare dhe aktivitetet e tjera të kryhen në çdo kohë të ditës dhe nga pothuajse çdo vend. Në vitin 2024, 67.2% e popullsisë së BE-së të moshës 16 deri në 74 vjeç përdori internetin për banking gjatë 3 muajve që paraprinë anketën e ICT-së.
Mbi 90.0% e njerëzve në çdo rajon të Danimarkës, Holandës dhe Finlandës përdorën bankingun online. Në Belgjikë, Çeki, Irlandë, Suedi dhe vendet baltike, shumica e rajoneve regjistruan gjithashtu përqindje relativisht të larta (të paktën 80.0%); e njëjta situatë u vërejt edhe në Qipro.
Në vitin 2024, përqindjet më të ulëta të njerëzve që përdornin bankingun online u regjistruan në Bullgari, Rumani dhe Italinë jugore. Në këto zona ndikojnë disa faktorë: prania e lartë e zonave rurale, niveli i kufizuar i aftësive digjitale dhe një strukturë demografike më e moshuar që preferon pagesat me para në dorë. Shqipëria, me vetëm 15.1%, renditet edhe më poshtë se këto rajone./Monitor
Pavarësisht se 83% e shqiptarëve janë përdorues të internetit çdo ditë, kur vjen puna për blerje apo kryerje të transaksioneve bankare, parapëlqejnë rrugët tradicionale. Gjatë vitit 2024, sipas Eurostat, vetëm 16.3% e shqiptarëve (grupmosha 16-74 vjeçarë) kanë porositur mallra ose shërbime në internet, të fundit në Europë. Ndërsa në Holandë, në rajonin qendror të Utrecht, […]
TIRANË, 25 nëntor /ATSH/ Ministrja e Brendshme, Albana Koçiu mori pjesë sot në Konferencën Rajonale të OSBE-së për Evropën Juglindore, me temë: “Dhuna me Bazë Gjinore Online dhe Radikalizimi drejt Dhunës në Epokën Digjitale”, aktivitet që shënon nisjen e 16 Ditëve të Aktivizmit kundër Dhunës me Bazë Gjinore.
Në një postim në rrjetet sociale, Koçiu theksoi rritjen e rreziqeve në hapësirën digjitale, përfshirë bullizmin, shantazhin dhe format e radikalizimit.
Ajo nënvizoi se dhuna ndaj grave mbetet një shqetësim serioz dhe kërkon veprim të koordinuar.
“Dhuna ndaj grave nuk është statistikë, është alarm për veprim. Këtë vit fokusi është te rreziqet online: bullizmi, shantazhi digjital dhe radikalizimi”, nënvizoi Koçiu
Ministrja bëri të ditur se institucioni që drejton po zgjeron bashkëpunimin me platformat globale, po fuqizon hetimet për veprat penale online dhe po zbaton programe të sigurisë në shkolla, me synim përmirësimin e mekanizmave të mbrojtjes dhe parandalimit.
“Ministria e Punëve të Brendshme po thellon bashkëpunimin me platformat globale, po forcon hetimet e veprave në internet dhe po fuqizon programet e sigurisë në shkolla, për një qasje më të fortë dhe më të koordinuar ndaj këtyre fenomeneve”, theksoi Koçiu.
Ministria e Financave informon se ndryshimet dhe plotësimet e miratuara në Ligjin e TVSH-së nuk do të ndikojnë në mënyrën se si qytetarët marrin dërgesat e tyre nga jashtë vendit, përfshirë ato të porositura përmes platformës TEMU.
"Dërgesat që qytetarët porosisin nga TEMU deri më tani kanë pasur TVSH të përllogaritur në çmimin e produktit. Kjo praktikë vazhdon edhe pas ndryshimeve në ligj – TVSH-ja do të mbetet e përllogaritur në çmimin e produktit, si deri tani. Kjo do të thotë që qytetarët nuk do të paguajnë asgjë shtesë kur marrin dërgesën, as nuk do të kenë detyrim të ri pagese".
"TVSH-ja që është përllogaritur tashmë në çmimin ndaj shtetit paguhet nga dërguesi ose operatori postar i autorizuar me të cilin platforma ka marrëveshje. Ministria e Financave thekson edhe një herë se ndryshimet ligjore nuk ndryshojnë metodën e pranimit dhe zhdoganimit të dërgesave", thonë nga Ministria e Financave.
Kuvendi i votoi ndryshimet në Ligjin e Tatimit mbi Vlerën e Shtuar, të cilat shfuqizojnë lirimet nga TVSH-ja për dërgesat online me vlerë deri në 22 euro.
Siç thonë nga ministria, qëllimi i këtyre ndryshimeve ligjore është përforcimi i ekonomisë vendase, mbështetja e kompanive lokale dhe krijimi i vendeve të reja të punës.
"Ме këto ndryshime dhe plotësime të Ligjit të TVSH-së bëhet hap i rëndësishëm në mbrojtjen dhe zhvillimin e ekonomisë vendore, veçanërisht në kushtet e globalizimit intensiv dhe rritjes së tregtisë dixhitale, ndërsa do kontribuojë edhe në uljen e ekonomisë gri. Sistemi i mëparshëm lejonte abuzime të mundshme - importimin e mallrave të liruara nga TVSH-ja që më pas shiten në tregun vendas. Zgjidhjet e reja ligjore e parandalojnë këtë praktikë dhe sigurojnë mjedis tregu të drejtë dhe të kontrolluar", thonë nga Ministria e Financave./Telegrafi/
Drejtoria për Hetimin e Krimeve Kibernetike njoftoi të enjten se ka arrestuar një shtetas 29-vjeçar, banues në Tiranë, me akuzën e veprës penale “Pornografia me të mitur”. “Pas informacioneve të ardhura nga autoritetet policore gjermane dhe nga EUROPOL-i, Drejtoria për Hetimin e Krimeve Kibernetike, në bashkëpunim me Drejtorinë e Forcës së Posaçme Operacionale, ka kryer […]
TIRANË, 9 nëntor /ATSH/ Në një kohë ku transformimi digjital po ndikon në të gjitha aspektet e jetës shoqërore, ekonomike dhe institucionale, siguria kibernetike ka marrë një rëndësi të jashtëzakonshme në Shqipëri dhe jo vetëm.
Vendi ynë, si pjesë e pandashme e ekosistemit global të informacionit, është e angazhuar të përballet me sfidat dhe të përqafoj mundësitë që ofron hapësira kibernetike, për të siguruar një mjedis digjital të sigurt dhe të besueshëm për qytetarët, bizneset dhe institucionet e saj.
Në zbatim të ligjit “Për sigurinë kibernetike”, Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK) ka një rol të veçantë në mbrojtjen e fëmijëve dhe të rinjve nga rreziqet që paraqiten në mjedisin online. Qëllimi është krijimi dhe forcimi i një mjedisi të sigurt dixhital, ku fëmijët dhe adoleshentët të mund të mësojnë, komunikojnë dhe ndërveprojnë pa u ekspozuar ndaj kërcënimeve.
Era Gjata, përgjegjëse në sektorin e Koordinimit të Projekteve Ndërkombëtare, Zhvillimit Strategjik dhe Identifikimit pranë AKSK-së tha për Agjencinë Telegrafike Shqiptare se “mbrojtja online e fëmijëve dhe të rinjve është një prioritet për vendin tonë, pasi rritja e përdorimit të teknologjisë dhe internetit nga të miturit është shoqëruar me rritjen e ekspozimit ndaj rreziqeve dhe kërcënimeve online”.
“Në Strategjinë Kombëtare të Sigurisë Kibernetike 2025–2030, nxitja e kulturës kibernetike është një politikat që synon edukimin e përdoruesve për një sjellje të ndërgjegjshme dhe të sigurt në hapësirën digjitale. Nga ana tjetër, qeveria shqiptare po promovon zhvillimin dhe përdorimin e teknologjive të avancuara, si Inteligjenca Artificiale dhe identifikimi elektronik. Për këtë arsye, është e rëndësishme që brezi i ardhshëm të pajiset me njohuritë dhe aftësitë e duhura për t’u mbrojtur dhe për t’u orientuar në një mjedis dixhital gjithnjë e më kompleks. Edukimi i tyre me përgjegjësi krijon bazat për një shoqëri të sigurt në të ardhmen”, tha ajo.
Sipas Gjatës, një ndër fenomenet më të përhapura është bullizmi kibernetik, nga e cila fëmijët përjetojnë nënçmime, poshtërime apo përhapje të informacionit shpifës në rrjete sociale dhe platforma komunikimi.
“Sipas raportimeve të adresuara pranë AKSK, 200 raportime për vitin 2025, shumica e rasteve të identifikuara deri më tani përfshijnë vajza, të cilat shpesh janë më të ekspozuara ndaj presionit dhe gjuhës dhunuese online. Përveç bullizmit, rreziqe të tjera të rëndësishme përfshijnë mashtrimet online, përfshirë manipulime për dërgim informacioni personal, akses në llogari, apo përfitime financiare të paligjshme, ekspozimi ndaj përmbajtjeve të papërshtatshme, si materiale të dhunshme, pornografike apo që nxisin sjellje të rrezikshme, kontaktet me persona të panjohur, ku mund të ndodhin tentativa mashtruese, shfrytëzuese apo manipulime emocionale”, vijoi ajo.
Gjata tha se AKSK ka ndërmarrë një sërë programesh dhe fushatash ndërgjegjësimi për sigurinë online, duke zhvilluar takime të rregullta me nxënës dhe të rinj për t’i pajisur ata me njohuri praktike mbi mbrojtjen në mjedisin digjital.
“Së fundmi, në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe me mbështetjen e Prezencës së OSBE-së në Shqipëri, është realizuar një program trajnimi për 41 senatorë nga gjimnazet e Tiranës. Këta nxënës u trajnuan mbi higjienën kibernetike, etikën online dhe sigurinë digjitale, me qëllim që më pas të shërbejnë si trajnerë në shkollat e tyre dhe të promovojnë te bashkëmoshatarët përdorimin e sigurt të teknologjisë digjitale”, theksoi ajo.
Gjata theksoi se AKSK nuk ka bashkëpunime direkte me kompanitë e medieve sociale, por punon ngushtë dhe në koordinim të vazhdueshëm me Policinë e Shtetit dhe institucionet përgjegjëse për mbrojtjen e fëmijëve dhe të rinjve.
“AKSK bashkëpunon ngushtë me të gjitha institucionet kompetente në vend, përfshirë Ministrinë e Arsimit dhe Sportit, Policinë e Shtetit, AKEP, ASHDMF dhe të tjera, për organizimin e fushatave ndërgjegjësuese, edukimin digjital të fëmijëve dhe trajtimin e rasteve të përmbajtjeve të dëmshme ose të paligjshme në internet. Po ashtu, Autoriteti ka bashkëpunime me partnerë ndërkombëtarë, si ITU (Unioni Ndërkombëtar i Telekomunikacionit), me të cilin u implementua projekti pilot për Mbrojtjen e Fëmijëve Online gjatë viteve 2021–2023. Ky bashkëpunim ka mundësuar ndarjen e përvojave, zhvillimin e praktikave të mira dhe forcimin e kapaciteteve për mbrojtjen e fëmijëve në mjedisin digjital, në përputhje me standardet ndërkombëtare”, tha Gjata.
Përgjegjësja e sektorit të Koordinimit të Projekteve Ndërkombëtare, Zhvillimit Strategjik dhe Identifikimit, u shpreh se “AKSK synon të vazhdojë dhe të forcojë punën për mbrojtjen online të fëmijëve dhe të rinjve përmes fushatave ndërgjegjësuese, trajnimeve të vazhdueshme për punonjësit që merren me fëmijët, oficerët e sigurisë në shkolla, mësuesit dhe specialistët e mbrojtjes së të miturve, si dhe përmes spoteve dhe aktiviteteve edukative që rrisin vetëdijen ndaj kërcënimeve të reja në mjedisin digjital”.
“Në plan afatgjatë, AKSK po punon për krijimin e një platforme të avancuar për raportim dhe edukim, e cila do të mundësojë raportimin e incidenteve online dhe ndërveprimin e institucioneve përgjegjëse. Platforma do t’u lejojë raportuesve të ndjekin vetë raportimet e tyre, duke siguruar transparencë, gjurmueshmëri dhe koordinim më të mirë mes institucioneve, si dhe duke rritur efikasitetin në reagimin ndaj kërcënimeve dhe mbrojtjen e të rinjve në hapësirën digjitale”, përfundoi Gjata.
Republika e Moldavisë është ndër vendet në Evropë që nuk e njeh shtetin e Kosovës. Por, së fundi ka pasur një lëvizje ku kosovarët mund të udhëtojnë në këtë ish-republikë sovjetike duke aplikuar për vizë online dhe me pasaportë të Kosovës.
Kjo ndodh në një vend që po “lufton” për anëtarësim dhe integrim në Bashkimin Evropian, por që gjithashtu ndikohet nga Rusia në ekonomi, politikë, shoqëri dhe media.
E ardhmja mbetet për t’u parë, por në fund të tetorit në kryeqytetin Chisinau u mbajt një punëtori për media ” organizuar nga Deutsche Welle (DW, Departamenti i Distribuimit për Evropë) me temën “Strategjitë e mediave sociale për publikuesit dhe transmetuesit në situata krize”.
Telegrafi ishte pjesë e këtij aktiviteti, mes përfaqësuesve të mediave nga rreth dhjetë shtete evropiane, përfshirë Bashkimin Evropian, Ballkanin dhe Moldavinë për të ndarë përvoja mbi transformimin digjital, strategjitë e përmbajtjes online dhe rolin e mediave lokale në situata krize dhe dezinformimi.
Në fokus të punëtorisë ishin videot e shkurtra, përmbajtja vizuale, mënyrat për të rritur angazhimin në rrjete sociale dhe ndërtimin e strategjive efektive të komunikimit në kohë sfidash.
Në sesionet e ndarjes së përvojave, u theksua rëndësia e përshtatjes së redaksive tradicionale me platformat e reja, si dhe roli i mediave rajonale në ruajtjen e besueshmërisë dhe etikës profesionale përballë krizave të informacionit.
Programi i punëtorisë përfshiu sesione praktike dhe diskutime profesionale.
Adelheid Feilcke prezantoi strategjinë e DW-së për videot e shkurtra, ndërsa Johanna Rüdiger ndau qasjen e DW-së për ndërtimin e strategjive të mediave sociale në kohë krize.
Një pjesë e rëndësishme e diskutimit ishte sesioni “Newsfluencer, viral, trend & collabs” me ekipin e DW-së, i fokusuar në mënyrat kreative të bashkëpunimit dhe përfshirjes së audiencës në platformat digjitale.
Pjesëmarrësit patën gjithashtu mundësi të vizitonin redaksi lokale, të diskutonin për situatën politike dhe mediatike në Moldavi, si dhe për sfidat që lidhen me dezinformimin, presionin politik ndaj mediave dhe pavarësinë editoriale në vendet e rajonit lindor të Evropës.
Programi përfshiu vizita në redaksinë e “Ziarul de Garda”, një ndër gazetat e pakta hulumtuese javore që publikon artikuj kundër korrupsionit dhe shkeljeve të të drejtave të njeriut.
Gjithashtu, vizita në TV8, një kanal televiziv privat i njohur me qasje pro-evropiane si alternativë ndaj mediave të lidhura me Rusinë dhe pronarët oligarkë të ndikuar nga Moska.
U diskutua gjithashtu me përfaqësues të mediave dhe organizatave nga Moldavia për rregullimin dhe manipulimin mediatik, si dhe për aspektet ligjore të funksionimit të medias.
Ky aktivitet profesional u organizua nga "DW Distribution Europe" si pjesë e nismave për bashkëpunim rajonal në fushën e mediave dhe inovacionit digjital.
Përfaqësuesit e DW e vlerësuan pjesëmarrjen si një mundësi për “shkëmbim idesh dhe përvojash ndërmjet partnerëve kryesorë të Deutsche Welle nga rajoni, vendet e Ballkanit dhe BE-së".
Kjo punëtori e DW dëshmoi se sfidat e mediave në epokën e krizave janë të përbashkëta, por zgjidhjet gjithashtu ekzistojnë – përmes bashkëpunimit, inovacionit dhe profesionalizmit që tejkalon kufijtë politikë dhe shtetërorë. /Telegrafi/.
Gjashtë vite nga mbyllja e pikave fizike të basteve në të gjithë Shqipërinë, dhe pothuajse dy vite pas hyrjes në fuqi të ligjit të ri, bastet sportive mbeten një fushë gri. Miliona euro mungojnë në buxhetin e shtetit, ndërsa tregu i basteve operon në informalitet. Bastet një pjesë e madhe edhe mund të jenë zhdukur […]
TIRANË, 18 tetor/ATSH/ Shqipëria po konsolidohet gjithnjë e më shumë si një vend që ofron mundësi reale për investitorët e huaj, duke garantuar një klimë të qëndrueshme dhe transparente për zhvillimin e projekteve strategjike.
Si pjesë e kësaj qasjeje, brenda vitit të ardhshëm pritet të vihet në funksion nga Agjencia Shqiptare e Zhvillimit të Investimeve (AIDA), një platformë online e dedikuar posaçërisht për investitorët e huaj, që do të shërbejë si një pikë unike informacioni dhe orientimi në kohë reale për tregun dhe projektet në Shqipëri.
Kjo nismë është pjesë e strategjisë për të rritur më tej flukset e investimeve të huaja direkte, të cilat arritën në një nivel rekord prej 759 milionë eurosh në gjysmën e parë të vitit 2025, duke shënuar performancën më të lartë të regjistruar ndonjëherë për këtë periudhë. Ndërsa në fund të vitit 2024, investimet e huaja direkte kapën vlerën 1,58 miliardë euro.
Rritja më e dukshme është regjistruar në sektorët ku Shqipëria ka avantazhe krahasuese.
Turizmi mbetet sektori më i spikatur, me investime në rritje në strukturat akomoduese kryesisht në jug të vendit.
Një tjetër drejtim strategjik është energjia e rinovueshme, ku projektet për parqe diellore dhe me erë po fitojnë terren falë skemave konkurruese të dhënies me koncesion.
Interes në rritje po shënohet edhe në fushën e teknologjisë dhe shërbimeve të IT, falë kostove të ulëta të punës dhe përjashtimeve tatimore të parashikuara.
Për të tërhequr investime më të mëdha në këtë sektor, qeveria po synon të rrisë kapacitetet e institucioneve arsimore dhe po krijon zona të dedikuara për zhvillim teknologjik.
Platforma e re online për investitorët e huaj pritet të jetë një instrument kyç për të lehtësuar komunikimin dhe procedurat, duke e bërë Shqipërinë më konkurruese dhe më tërheqëse në hartën e investimeve ndërkombëtare. /j.p/
Login
