Bisedimet mes përfaqësuesve të medias dhe qeverisë, të nisura në janar, përfunduan në  mënyrë ceremoniale, kur Dekani Mark Marku, në emër të Fakultetit të Gazetarisë, në rolin e negociatorit të paanshëm, i dorëzoi Kuvendit, para pak ditësh, përmbledhjen e diskutimeve – një material dyzetfaqësh rekomandimesh -, me synimin për t’i shndërruar më pas në amendamente ligjore.

Bisedimet nisën në janar, ku me dhjetëra gazetarë dhe përfaqësues të organizatave dhe platformave kombëtare mediatike, me nxitjen dhe mbështetjen e përfaqësuesve të Bashkimit Evropian (BE) dhe të Këshillit të Evropës (KE), së bashku me Fakultetin, u përfshinë për “Promovimin e Lirisë së Shprehjes në Shqipëri përmes Dialogut të Hapur”, një platformë diskutimi, ndërmjet qeverisë dhe komunitetit mediatik, për të përmirësuar legjislacionin që ka të bëjë me lirinë e shprehjes, aksesin në informacion, sigurinë e gazetarëve dhe pronësinë dhe pavarësinë e medias

Fakulteti mori përsipër, për herë të parë, “të lehtësonte” një marrëdhënie tejet të vështirë, të rënduar ndër vite, midis qeverisë dhe gazetarëve. Marku siguroi se diskutimet nuk do të vendoseshin nga askush. Ai kërkoi një proces të besueshëm dhe përfshirje me bazë të gjerë, si garanci suksesi. Qeveria përfaqësohej nga Elona Bano, drejtore e Integrimit në Ministrinë e Drejtësisë.

I ftuar në takimin çelës, Ambasadori i Delegacionit të BE-së, Silvio Gonzato, premtoi më shumë se një dëgjesë: zhvillimin e një dialogu. “Njerëzit kanë qenë dyshues, duke pyetur – pse kjo platformë -, ndaj kjo nuk do të jetë një qasje e imponuar, nga lart-poshtë”, – u kujdes të saktësonte ai.

Përgjatë muajve në vijim u zhvilluan dhjetë tryeza diskutimi, derisa javën e shkuar rekomandimet iu dorëzua Kuvendit të Shqipërisë.  

Çfarë do të ndodhë më tej? Askush nuk mund ta thotë me siguri. Nuk ka asnjë garanci, nëse rekomandimet mund të “transpozohen” në amendamente ligjore. Së pari, ato nuk janë paraqitur në mënyrë përfundimtare, çka do të duhet akoma më shumë punë për përpunimin e tyre. Mund të thirren ekspertë të tjerë, natyrisht, por kjo mund të marrë kohë. Faktikisht janë humbur disa javë, pasi dorëzimi duhej të ishte kryer më herët, qysh në gusht. Së dyti, bëhet fjalë për dhjetëra rekomandime, të cilave u mungon hierarkia. Dekani Marku paralajmëroi qysh në fillim se bëhej fjalë për një proces gjithëpërfshirës, duke nënkuptuar vlerësim të barabartë ndaj çdo sugjerimi të bërë në tryezat e diskutimit. Mund të themi, se deri tani, procesi ka rezultuar i suksesshëm: të gjitha sugjerimet e dakordësuara nëpër diskutime u inkorporuan në materialin përfundimtar, në formën e rekomandimeve. Të njëjtën dakordësi reflektoi edhe Bano, përfaqësuesja nga Ministria e Drejtësisë, në bashkëpunim edhe me Ministrinë për Administratën Publike dhe Antikorrupsionin. Duhet theksuar – një bashkëpunim për t’u lavdëruar. Por rreziku i zhbërjes është real, ndonëse rrugëtimi ka nisur dhe vështirë që të mënjanohet ndokush.

“Sido që të ndodhë, duhet të punohet mbi rekomandimet tona”, – sqaron Marku,  “dhe ato nuk mund të ndryshohen. Ne do të kërkojmë që Fakulteti të vijojë të monitorojë procesin edhe gjatë fazës së përgatitjes së amendamenteve në Kuvend”, siguron ai.

Deri tani nuk ka ende një përgjigje nga Kuvendi. Rekomandimet ndodhen mbi një tjetër tryezë: në tryezën e Komisionit për të Drejtat e Njeriut dhe Mjeteve të Informimit Publik. Do të duhen disa ditë të tjera, përpara se të merret një vendim për trajtimin e mëtejshëm të tyre.

“Filozofia jonë është se procesi duhet të jetë më i rëndësishëm sesa rezultati”, – deklaroi Marku, në takimin e parë të janarit. Por, a duhet të shqetësohemi edhe për rezultatin? Sido që të jetë, procesi nuk ka qenë asnjëherë qëllimi. Përmes fakultetit platforma është menduar si më e pranueshme për grupet e interesit – një taktikë e zgjuar dhe frytdhënëse nga ata të cilët konceptuan këtë nismë: BE-KE. Por ecuria e mëtejshme është e paqartë edhe për vetë këta. Përfaqësuesit e tyre nuk iu përgjigjën një kërkese për informacion lidhur me shqetësimet për procesimin e mëtejshëm të rekomandimeve në Kuvend. Përcjellja e tyre në Kuvend nuk insinuon asnjë detyrim, përveç se rithekson përkrahjen “për avancimin e lirisë së shprehjes dhe përmirësimin e mjedisit mediatik në Shqipëri”.

Por, a janë rekomandimet të detyrueshme për Kuvendin? Përgjigja e shkurtër dhe e drejtpërdrejtë është “Jo!”. Vota e një deputeti është pjesë e sovranitetit të tij individual dhe nuk mund t’i nënshtrohet asnjë pushteti tjetër. Shpesh, qeveritë (këto ballkanike ca më shumë) shfrytëzojnë komoditetin që ofrojnë parimet dhe tradita parlamentare perëndimore. Sidoqoftë, këto parime nuk u shërbejnë enkas qeverive, por në radhë të parë, popujve. Kështu, në një kuptim më të gjerë dhe më demokratik, liria e shprehjes, e cila përshkon çdo qelizë të rekomandimeve në fjalë, gëzon mbrojtje kushtetuese, respektimi i së cilës nuk mund të kushtëzohet vetëm nga vullneti politik i një grupi të zgjedhurish. Mbi të gjitha, mbizotëron, ose për të qenë realist – duhet të mbizotërojë – një frymë në favor të lirisë së shprehjes. Qeverisë së lodhur socialiste mund të mos i interesojë liria e shprehjes, përveç se të furçosë vitrinën e saj, me qëllim përfitimin në emër të saj, por ndërkohë, si një shtet anëtar i Këshillit të Evropës Shqipëria është e detyruar, jo vetëm ta respektojë, por edhe ta garantojë këtë liri.

Sipas vlerësimit të Komisionit (KE) në secilin prej katër viteve të fundit, Shqipëria qëndron në vend numëro për lirinë e shprehjes. Raporti mbi nivelin e përmbushjes së kritereve të anëtarësimit konfirmoi të njëjtën anomali. Ka kaluar një vit nga çelja e grup-kapitullit të parë të negociatave dhe brenda 2027-s palët janë zotuar t’i mbyllin që të gjitha. Cilado qoftë përshtypja, apo ndjenja, qeveria duhet të lëvizë. Amullia burokratike mund t’i ndërlikojë afatet e negociatave. Por mbi të gjitha bëhet fjalë për objektiva përmbajtësorë.

Në rreth 40 faqe rekomandime dërguar Kuvendit, kërkohet që të rritet siguria e gazetarëve, të përmirësohen kushtet e tyre të punës, të rritet transparenca dhe aksesi në informacion; të thellohet pavarësia dhe pluralizmi i mediave; transparenca dhe integriteti i AMA-s. Fjala është për një ndërhyrje të madhe, jo thjesht një qëndrim parimor, por për ndërhyrje konkrete në legjislacionin përkatës: në ligjin për të drejtën për informim, në Kodin e Punës, në Kodin e Procedurës Penale dhe në Kodin Penal, në përafrimin me disa prej direktivave përkatëse, por edhe me nënshkrimin e memorandumeve, marrëveshjeve, procedurave dhe manualeve të nevojshme për funksionimin e medias.    

“Nisja e dialogut të strukturuar, ndërmjet institucioneve shqiptare dhe aktorëve të medias ishte një zhvillim pozitiv”, – u shpreh Gonzato javën e shkuar, në një konferencë të përbashkët me Kryeministrin Rama, gjatë prezantimit të raportit për Shqipërinë, “por” – konkludoi ai, “nevojiten përpjekje të mëtejshme…”.

Nënkuptohet se përpjekjet e mëtejshme i takojnë qeverisë. Rama mund të mos dojë, por ai nuk ka kohë. Ky është momenti që media të marrë sa më shumë. Jo duke spekuluar, por duke rifituar atë çka i është grabitur, arbitrarisht. Pushteti politik mund të humbasë diçka, por media do të forcohet; vendi dhe aspirata evropiane, gjithashtu. A nuk është ky qëllimi?

Sidoqoftë, edhe nëse ata nuk tërhiqen, media është mësuar të qëndrojë. Dhe askush nuk duhet ta harrojë këtë!

The post Përmes dialogut drejt një media të pavarur appeared first on Citizens.al.

Kur gazetari Armando Rabi po mbulonte zgjedhjet e përgjithshme të majit në qytetin jugor të Gjirokastrës, ai pa nëpunës civilë që silleshin në mënyrë të dyshimtë në një qendër votimi – duke u afruar më afër sesa lejon legjislacioni zgjedhor. Por kur ai e identifikoi veten si gazetar dhe filloi t’i filmonte ata, një person […]

The post Ngacmimi i gazetarëve nga zyrtarët shqiptarë po kthehet në “normalitet” shqetësues appeared first on Reporter.al.

Megjithëse aktorët e shoqërisë civile dhe të akademisë u përfshinë në një proces dialogu me qeverinë, duke dhënë rekomandime konkrete për përmirësimin e lirisë së shprehjes dhe të medias në vend, qeveria shqiptare ka bërë progres të kufizuar drejt reformimit të sektorit, nënvizon Komisioni Evropian në raportin e tij vjetor mbi Shqipërinë. “Situata mbetet kryesisht […]

The post Brukseli kritikon Shqipërinë për mungesë progresi në lirinë e medias appeared first on BoldNews.al.

Megjithëse aktorët e shoqërisë civile dhe të akademisë u përfshinë në një proces dialogu me qeverinë, duke dhënë rekomandime konkrete për përmirësimin e lirisë së shprehjes dhe të medias në vend, qeveria shqiptare ka bërë progres të kufizuar drejt reformimit të sektorit, nënvizon Komisioni Evropian në raportin e tij vjetor mbi Shqipërinë. “Situata mbetet kryesisht […]

The post Brukseli kritikon Shqipërinë për mungesë progresi në lirinë e medias appeared first on Reporter.al.

Raporti përfundimtar i OSBE-ODIHR mbi zgjedhjet parlamentare të 11 majit 2025 nxori n ë pah problematika domethënëse si pabarazinë në garë, keqpërdorimin e burimeve shtetërore dhe censurën në media.

Një pjesë e konsiderueshme e raportit flet për rolin e medias dhe ndikimin që pati si pushtet i katërt. Por sipas tij, shumica e mediave shqiptare varen nga financime të paqarta, të lidhura me interesa politike dhe biznesi, duke cenuar pluralizmin dhe cilësinë e informacionit publik.

“Përqendrimi i pronësisë në media minon më tej shumëllojshmërinë e burimeve të informacionit, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare”, thuhet në raport.

Në këtë këndvështrim, Zyra për Institucione Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (ODIHR) e Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) kërkon miratimin e një kuadri të plotë ligjor për transparencën e pronësisë dhe mbrojtjen e autonomisë redaksionale nga ndërhyrjet politike dhe ekonomike.

RTSH dhe AMA pa pavarësi reale

Sipas raportit, as Radio Televizioni Shqiptar (RTSH) dhe as Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA) nuk gëzojnë pavarësi të vërtetë institucionale.

“Procedura bipartizane e emërimeve nuk garanton pavarësinë faktike të tyre,” thuhet në dokument, teksa rekomandohet depolitizimi i këtyre institucioneve përmes një procesi të gjerë konsultimi publik me median e pavarur dhe shoqërinë civile.

Presioni dhe autocensura

Raporti vëren se pronarët e mediave ushtrojnë ndikim të drejtpërdrejtë mbi përmbajtjen editoriale, ndërsa autocensura mbetet praktikë e zakonshme mes gazetarëve.

“[…] gazetarët përballen vazhdimisht me sulme verbale dhe, në disa raste, edhe fizike nga zyrtarë publikë,” thekson raporti, duke shtuar se numri i konferencave qeveritare është ulur ndjeshëm teksa gazetarët pengohen të marrin pjesë në aktivitete.

Në shumë raste, mbulimi editorial është zëvendësuar nga materiale të prodhuara nga vetë institucionet.

Agjencia e Medias dhe Informacionit (MIA), që vepron nën zyrën e Kryeministrit, cilësohet “filtruese e informacionit publik”.

Sipas raportit, reduktimi i financimeve ndërkombëtare ka goditur edhe mediat e pavarura të shoqërisë civile, të vetmet që ofrojnë gazetari hulumtuese me interes publik.

Vëzhguesit e ODIHR-it dhe organizatat e shoqërisë civile kanë raportuar raste të frikësimit dhe pengimit të gazetarëve gjatë periudhës zgjedhore.

Liria e shprehjes dhe paditë strategjike (SLAPP)

Edhe pse Kushtetuta garanton lirinë e shprehjes, raporti vëren se shpifja mbetet vepër penale në Shqipëri.

Gazetarët janë përballur me një numër të lartë padish civile dhe penale për shpifje, përfshirë raste të padive strategjike kundër pjesëmarrjes publike, njohur me akronimin SLAPP.

OSBE-ODIHR rekomandon dekriminalizimin e plotë të shpifjes dhe harmonizimin e dispozitave civile me standardet ndërkombëtare.

Raporti përmend rastin e gazetarit Elton Qyno, të cilit iu sekuestruan pajisjet elektronike gjatë raportimit për një çështje të krimit të organizuar.

Gjykata, sipas raportit, e cilësoi sekuestrimin “ndërhyrje të tepruar në të drejtën e informimit publik”.

Pabarazia në mbulimin mediatik të fushatës

Kodi i Transmetimit kërkon mbulim të paanshëm gjatë zgjedhjeve, por Kodi Zgjedhor nuk garanton trajtim të barabartë për partitë joparlamentare.

Sipas raportit, dy partitë kryesore, Partia Socialiste (PS) dhe Demokratike (PD), dominuan hapësirën televizive, duke marrë mbi 40% të kohës në ekranet kombëtare (RTSH, TVKlan, Top Channel, A2-CNN, etj.), ndërsa garuesit e tjerë jo më shumë se 5%.

Një pjesë e madhe e materialeve televizive u prodhua nga vetë partitë politike. Raporti thekson se kjo qasje me mbulime të vetëprodhuara dhe paguara përbëjnë reklamë politike dhe vendosin në disavantazh garuesit që nuk kanë mundësi financiare.

ODIHR kërkon që çdo material i tillë i prodhuar nga partitë të etiketohet qartë si reklamë politike dhe të ndalohet përfshirja e tij në programet redaksionale duke shtyrë dhe institucionet si Komisionin Qendror të Zgjedhjeve të garantojë zbatimin efektiv të ligjit.

Ndalimi i TikTok dhe fushata online e kufizuar

Raporti kritikon edhe vendimin e përkohshëm të qeverisë për mbylljen e platformës TikTok më 6 mars 2025, të cilin e konsideron “të papajtueshëm me standardet ndërkombëtare”.

Sipas ODIHR, ky ndalim kufizoi aftësinë e partive joparlamentare për të bërë fushatë në kushte alternative dhe të barabarta.

Në përfundim, raporti nënvizon se mjedisi i kontrolluar mediatik dhe mungesa e transparencës institucionale privuan qytetarët nga informacioni i pavarur dhe të besueshëm mbi garën zgjedhore.

Lexoni gjithashtu:

• 10 pikat e raportit të OSBE/ODIHR për zgjedhjet e 11 majit
• Kodi i ri Penal: Cilat nene kërcënojnë lirinë e medias?
• Përqendrimi i pronësisë rrezikon lirinë e medias në Shqipëri, thotë raporti

The post Raporti i OSBE-ODIHR: Censurë dhe pabarazi në media gjatë zgjedhjeve appeared first on Citizens.al.

Qendra për Shkencë dhe Inovacion për Zhvillim (SCiDEV), bëri të ditur me anë të një deklarate për shtyp të shtunën se Raporti i Komisionit Evropian për zbatimin e Planit të Rritjes së BE-së për Ballkanin Perëndimor konfirmon se, ndonëse Shqipëria ka përmbushur kriteret makroekonomike dhe fiskale për disbursimin e fondeve, përparimi në fushën e lirisë […]

The post Liria e shprehjes, pika e dobët e Shqipërisë drejt integrimit në BE appeared first on BoldNews.al.

Drafti i Kodit të ri Penal propozon dënime që rrezikojnë të heshtin gazetarët dhe të penalizojnë opinionin publik. Përmes një raporti analitik, qendra Shkencë dhe Inovacion për Zhvillim (SCiDEV) ngre alarmin për pasojat që mund të sjellë miratimi i tij pa reflektuar ndryshime.

Propozimi, i publikuar nga Ministria e Drejtësisë më 27 gusht, përfaqëson një nga reformat më të thella të legjislacionit shqiptar që nga viti 1995. Qeveria thotë se e përafron kodin me standardet evropiane. Por, sipas analizës së SCiDEV, ai rrezikon të instrumentalizohet për censurë.

Në një raport të detajuar me këndvështrim ligjor dhe të së drejtës në fushën e medias, SCiDEV ka vënë në pah nenet më problematike, të cilat mund të përdoren kundër gazetarëve, aktivistëve të shoqërisë civile, apo dhe vetë sinjalizuesit.

Ndër nenet më shqetësuese cilësohen ato për shpifjen, fyerjen, ndikimin në drejtësi dhe përdhosjen e figurave shtetërore. Raporti shoqërohet me pesë rekomandime konkrete.

Nenet më problematike: Nga shpifja te fyerja e rëndë

Neni 865 i draftit, zgjeron përkufizimin e shpifjes duke përfshirë dëmtimin e reputacionit të institucioneve dhe jo vetëm individëve, sanksionon faljen publike, përgënjeshtrimin dhe gjoba që mund të dyfishohen nëse shpifja ndodh në media apo rrjete sociale.

Formulimi heq specifikimin e deklarimeve “me dijeni se janë të rreme” të Nenit 120 që është aktualisht në Kodin Penal dhe ka qasje me dy standarde pasi përkrah zyrtarët duke rritur ndëshkimet për rastet ku situatat u adresohen atyre.

SCiDEV vlerëson se këto ndryshime nuk duhen miratuar pasi “bien ndesh me parimet e proporcionalitetit dhe me vetë rekomandimet e BE-së për dekriminalizimin e shpifjes”.

Neni 863 që trajton fyerjen, ndryshon Nenin 119 të Kodit aktual duke shtuar një kategori të re si “fyerja e rëndë” me përkufizime të paqarta ligjore (si: dëmtimi i vetëvelerësimit të viktimës, zakonet e mira, shqetësim i opinionit publik etj.) por që dënohet deri me 2 muaj burg.

Raporti ngre shqetësimin se këto formulime mund të përdoren për të ndëshkuar opinionet kritike apo komentet politike duke rritur frikën dhe vetëcensurën. Ngjashëm SCiDEV vlerëson se këto ndryshime nuk duhen miratuar pasi nuk përputhen me rekomandimet e BE-së, që rekomandon se dënimi me burg për fyerje duhet të eliminohet.

Në Nenin 536, që flitet për mbrojtjen e pavarësisë së gjyqësorit – për të cilin në Kodin aktual nuk ka pasur specifikime të ngjashme dhe konsiderohet si risi pozitive – ka formulime të paqarta si “rrethanat shtypëse” ndaj pavarësisë së gjyqësorit, apo “synimi haptazi” i ndikimit.

Formulimi nuk ofron mbrojtje për gazetarët. SCiDEV vlerëson se ai rrezikon të keqpërdoret për të cenuar lirinë e shprehjes së opinionit ndaj proceseve gjyqësore me interes të lartë për publikun, të cilat cilësohen si kritikë legjitime.

Praktika e vendeve të tjera kryesisht kufizohet me shpërndarjen e paligjshme të provave të hetimit teksa masa me burgim cilësohet jo proporcionale.

Ky koncept, që njihet si “scandalizing the judiciary”, ka origjinë nga “English Common Law” dhe në Mbretërinë e Bashkuar është shfuqizuar që nga viti 2013, pikërisht për shkak të rrezikut që ngre ndaj lirisë së shprehjes. Ndaj SCiDEV rekomandon që Neni 536 të riformulohet.

Zbehja e lirisë së fjalës, satirës dhe humorit politik

Neni 852 i titulluar “Shkelja e lirisë së mendimit dhe shprehjes” ndryshon Nenin 261 të kodit aktual për “Pengimin e ushtrimit të së drejtës për t’u shprehur, grumbulluar dhe manifestuar”. Ai zgjeron mbrojtjen e lirisë së shprehjes duke përfshirë “lirinë e shtypit”, por sipas SCiDEV mund të kishte si formulim “lirinë e medias”.

Në raport SCiDEV thotë se mbrojtja e ofruar nuk është sistematike e lidhur me dispozitat penale ekzistuese për dhunën ndaj gazetarëve dhe nuk përfshin masat anti-SLAPP që rekomandohen nga BE-ja. Ndaj ajo propozon që gazetarët të trajtohen njësoj si punonjës të shërbimeve me interes publik, dhe të përfshihen në Nenin 338, që sanksionon dhunën apo kanosjen ndaj tyre.

Neni 235, mbi “përdhosjen e Republikës” ndryshon Nenin 268 të kodit aktual që flet për “Poshtërimin e Republikës dhe simboleve të saj”. Ai parashikon dënime penale deri në katër vjet burg për “përdhosje të figurave shtetërore” si Presidenti, Kuvendi, Qeveria, apo edhe dëshmorët e Atdheut.

Përfshirja e këtyre kategorive e shndërron kritikën politike, satirën apo dhe vetë protestën në vepra penale. SCiDEV vlerëson se pika që i përfshin këto kategori duhet hequr.

“Origjina e këtij neni i ngjan ligjeve ‘lèse-majesté’. Këto janë hequr nga legjislacioni i Francës dhe Belgjikës si antidemokratike,” thekson raporti.

Neni 515, që trajton publikimin e akteve sekrete të hetimit – parashikim i cili nuk gjendet në Kodin aktual – lejon ndëshkimin me burg deri në katër vjet, edhe nëse informacioni është siguruar nga burime zyrtare. Ai nuk qartëson nëse gazetari apo qytetari që e publikon aktin mund të mbrohet në emër të interesit publik.

Ky formulim, në mungesë të përjashtimeve për gazetarët, mund të përdoret për të heshtur sinjalizuesit dhe mediat që raportojnë mbi korrupsionin apo proceset e rëndësishme. Ndaj SCiDEV rekomandon që ai të rishikohet.

Një draft-kod që mund të cenojë themelet e demokracisë

Në një kohë kur Shqipëria pretendon të përmbushë kriteret për integrimin në BE – madje me hapa të përshpejtuar sipas qeverisë brenda vitit 2030 – drafti i Kodit të ri Penal rrezikon aspekte të rëndësishme për një sistem demokratik si pluralizmi i mendimit, lirinë e medias apo dhe vetë hapësirën e debatit publik.

“Gazetarët dhe rojtarët e tjerë publikë […] nuk duhet të penalizohen penalisht për ushtrimin e një funksioni me interes publik,” thekson raporti i SCiDEV, sipas së cilit transparenca dhe përgjegjësia civile janë rrugët demokratike për mbrojtjen e dinjitetit më shumë se sa ashpërsimi i Kodit Penal.

Për këtë raporti përmbyllet duke rekomanduar: Dekriminalizimin e shpifjes dhe fyerjes, forcimin e mbrojtjes së gazetarëve dhe rojtarëve publikë, rishikimin e dispozitave që potencialisht kufizojnë shprehjen, harmonizimin me angazhimet evropiane dhe ndërkombëtare si dhe sigurimin e proporcionalitetit dhe qartësisë ligjore.

Lexoni gjithashtu:

• Kodi i ri Penal rrezikon lirinë e shprehjes
• Organizatat e medias kundër Kodit të ri Penal: Cenon lirinë e shprehjes

The post Kodi i ri Penal: Cilat nene kërcënojnë lirinë e medias? appeared first on Citizens.al.

Në vitin 2007, Kombet e Bashkuara shpallën 15 shtatorin si Ditën Ndërkombëtare të Demokracisë, një ditë të caktuar për të reflektuar mbi gjendjen e demokracisë në mbarë botën dhe përpjekjet e nevojshme për ta mbështetur atë.

Demokracia nuk është vetëm një qëllim përfundimtar, por një proces i vazhdueshëm që kërkon pjesëmarrjen aktive të bashkësisë ndërkombëtare, qeverive kombëtare, shoqërisë civile dhe individëve.

Vetëm përmes kësaj përpjekjeje kolektive mund të realizohen idealet e demokracisë për të gjithë, kudo.

Një komponent themelor i një demokracie të shëndetshme është liria e shprehjes, e cila është e sanksionuar në Nenin 19 të Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut.

Kjo e drejtë siguron që të gjithë të kenë lirinë të kenë mendime pa ndërhyrje dhe të kërkojnë, marrin dhe përhapin informacione dhe ide përmes çdo medie, pavarësisht kufijve. Megjithatë, pavarësisht rëndësisë së saj, liria e shprehjes shpesh kërcënohet nga disa qeveri dhe disa njerëz në pushtet që kërkojnë të shtypin zërat kundërshtues.

Kjo ditë shërben si një thirrje për veprim për të gjithë që të angazhohen në diskutime rreth demokracisë, të mbështesin iniciativat që mbështesin vlerat demokratike dhe të avokojnë për mbrojtjen e të drejtave të njeriut, duke përfshirë lirinë e shprehjes dhe lirinë e shtypit. /KP/

Në një sallë të mbushur me punonjës të Ministrisë së Drejtësisë dhe gazetarë, ministri Ulsi Manja dhe drejtori i Shkollës së Magjistraturës, Arben Rakipi, i morën sërish në mbrojtje nenet e kontestuara të draftit të Kodit Penal, por premtuan konsultim publik për to. Takimi që u zhvillua të enjten, u njoftua si një takim me […]

The post Kodi Penal, Rakipi merr në mbrojtje nenet që rrezikojnë lirinë e shprehjes appeared first on Reporter.al.

Gazetaria mund të jetë një profesion tejet stresues dhe ky nuk është një lajm i ri. E megjithatë, sfidat në rritje të industrisë mediatike në Shqipëri po i ekspozojnë gjithnjë e më shumë gazetarët ndaj një gjendjeje afatgjatë presioni për shkak të punës. Kjo nuk vjen vetëm si pasojë e krizave apo ngjarjeve traumatike për […]

The post Mbijetesë kolektive: Si përballen gazetarët shqiptarë me stresin dhe sfidat e profesionit appeared first on Reporter.al.

Nga rrjedhjet e të dhënave dhe sulmet kriminale kibernetike deri te fushatat e shpifjes, ekipi i monitorimit të të drejtave dixhitale të BIRN dokumentoi shkelje të përhapura të privatësisë dhe sulme ndaj lirisë së fjalës në të gjithë Evropën Juglindore. Ndërsa të dhënat personale po politizohen dhe monetizohen gjithnjë e më shumë, rritet nevoja për […]

The post BIRN: Të drejtat dixhitale, privatësia dhe liria e shprehjes nën kërcënim appeared first on BoldNews.al.

Ndërsa të dhënat personale po politizohen dhe monetizohen gjithnjë e më shumë, rritet nevoja për të mbrojtur në mënyrë efektive të drejtat e privatësisë, siç theksohet nga monitorimi i BIRN-it për shkeljet dixhitale në dhjetë vende të Evropës Juglindore muajin e kaluar. Në Serbi, një rrjedhje të dhënash nga kompania shtetërore e IT-së, Informatika A.D, […]

The post Të drejtat dixhitale: Privatësia dhe liria e shprehjes nën kërcënim appeared first on Reporter.al.

Zyra e Bashkimit Europian në Tiranë reagoi të mërkurën për bllokimin e punës së televizionit News24, pas kalimit të godinës ku ky televizion funksiononte në pronësi të një kompanie publike. Duke kërkuar ndjekjen e procedurave ligjore, Zyra e BE-së në Tiranë theksoi në një deklaratë të shkurtër publike se nuk duhet të ndërmerren veprime që […]

The post Bllokimi i News 24, BE kërkon të mos cënohet puna e gazetarëve appeared first on Reporter.al.

Në nëntor të vitit 2015, kryeministri aktual kishte mbushur pak më shumë se dy vjet në pushtet, kur media papritur zbuloi se në Kuvendin e Shqipërisë ishte depozituar një propozim për ndryshim në Kodin Penal. Relacioni i propozimit thoshte se iniciativa ishte ndërmarrë nga vetë kryeministri, me synimin e ndëshkimit të cilitdo që  “duke abuzuar […]

The post Sulmet e njëpasnjëshme të Ramës kundër medias appeared first on Reporter.al.

Drafti i ri i Kodit Penal, i bërë publik vetëm disa ditë më parë, pasi u mbajt në “sirtar” për plot 1 vit, ka sjellë reagime nga të gjitha anët. Krahas zërave të pafundme kundër edhe nga vetë sistemi i drejtësisë si SPAK-u, Prokuroria e Përgjithshme apo edhe Dhoma Kombëtare e Avokatisë, ditët e fundit […]

The post Nenet e Kodit të ri Penal u kopjuan nga Turqia, një model autokrat për lirinë e fjalës appeared first on BoldNews.al.

TIRANË, 1 gusht /ATSH/ Unioni i Gazetarëve Shqiptarë reagoi sot në lidhje me draftin e Kodit të ri Penal, i cili u prezantua pak ditë më parë. Në një deklaratë për mediet, UGSH shprehu refuzimin ndaj disa neneve të parashikuara në draftin e ri. UGSH nënvizoi se vëren se në tekstin e këtij drafti mbarten rreziqe për lirinë e shprehjes.

“Vërejmë se në nene të veçanta si Neni 236, nën koracën mbrojtëse të simboleve apo heraldikës shtetërore dhe kombëtare përfshihet edhe penalizimi, në rastet kur siç pretendohet në draft, përdhosen emri apo imazhi i Presidentit të Republikës, Kuvendit, Qeverisë etj., ndërkohë që këta titullarë të lartë institucionalë janë persona politikë dhe publikë.

“Dispozita e re në draft, në kapitullin mbi veprat kundër rendit kushtetues, e konsideron “përdhosje” çdo akt që shihet si dhunim ose poshtërim i vlerave të nderuara të institucioneve të përmendura, çka do të krijojë vazhdimisht mundësi për çuarjen e gazetarëve, editorit apo edhe përfaqësuesve të tjerë të mediave shpesh e më shpesh në procese gjyqësore apo paraqitje pranë prokurorëve”, nënvizon UGSH.

UGSH thekson më tej se “nisur nga përmbajtja e plotë tekstuale e draftit, konstaton me shqetësim të madh se ai sjell dhe shkakton një ndikim negativ mbi lirinë e medias dhe shprehjes në republikën tonë”.

“Ky draft paralajmëron mundësinë që vendi ynë, të ketë një Kod të ri Penal që shënon kthim mbrapa për lirinë e shprehjes, dhe shpërfill rekomandimet e direktivave të BE-së dhe praktikës së Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut. Dokumenti shpërfill rekomandimin e shumëpërsëritur për dekriminalizimin e shpifjes”, shkruan UGSH.

UGSH kërkoi “riparjen përmbajtësore të neneve 120, 240, 241 si dhe Nenin 865, të cilët sjellin pasoja goditëse jo vetëm mbi gazetarët, por edhe për qytetarët që shprehen me zërin e tyre kritik, përmes mediave”.

“Parashikimet penalizuese në Nenin 536 janë realisht kërcënim ndaj përpjekjeve dhe kurajos për transparencë publike të gazetarëve”, nënvizoi UGSH.

UGSH vlerësoi se “ky draft ka nevojë për rishikim substancial, për riformulime dhe saktësime, për drejtformulime të cilat marrin në konsideratë propozimet që po bëhen nga organizatat e gazetarëve, aktorët e shumtë shoqërorë, ekspertët dhe sidomos përfaqësimet profesionale në entitete rajonale dhe ndërkombëtare për legjislacionin dhe përafrimin e tij me bashkësinë e vendeve të BE-së”.

/m.q//r.e//a.f/

The post Drafti i Kodit të ri Penal, UGSH kërkon rishikimin e disa neneve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Kodi i ri Penal ka ngritur alarmin te gazetarët dhe organizatat e medias. Drafti i propozuar nga qeveria duket se përmban ndryshime që, sipas aktorëve të shoqërisë civile, cenojnë lirinë e shprehjes.

Asociacioni i Gazetarëve të Shqipërisë (AGSH), Rrejti Ballkanik i Gazetarisë Investigative (BIRN) dhe Qendra Shkencë dhe Inovacion për Zhvillim (SCiDEV) shprehën sot përmes një deklarate të përbashkët shqetësimin e tyre për draftin.

Ata paralajmërojnë se përkufizimet e reja në kod janë të paqarta dhe të rrezikshme për demokracinë. Problematike cilësohen nenet “863” dhe “865” që flasin për “Shpifjen” si dhe neni “536” i cili flet për ndikimin nëp avarësinë e gjykatës.

“Përmbajnë elemente shqetësuese, të cilat krijojnë paqartësi dhe mundësi për interpretim arbitrar dhe abuziv në zbatimin e tyre ndaj gazetarëve, mediave, shoqërisë civile dhe rojtarëve publik në tërësi”, u shprehën organizatat përmes deklaratës.

Sipas tyre nenet “863” dhe “865” rrisin ndjeshëm gjobat dhe heqin kriterin thelbësor të ndëshkimit vetëm nëse ka dijeni se informacioni është i rremë.

“Kjo situatë i ekspozon gazetarët ndaj ndjekjeve penale edhe kur kanë qenë në mirëbesim, duke rritur pasigurinë juridike dhe frikën e raportimit kritik”, thuhet më tej në deklaratë.

Po ashtu, neni për shpifjen sipas organizatave ka një formulim subjektiv, pa pasur përkufizime konkrete.

“Masa e propozuar e dënimit me burgim deri në dy muaj për fyerjen e rëndë është joproporcionale dhe bie ndesh me jurisprudencën e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, që kërkon trajtimin e fyerjes vetëm përmes masave proporcionale civile, pa burgim dhe pa rrezikuar gazetarinë kritike apo satirike”, argumentojnë organizatat.

Sa i takon nenit 536 për ndikimin në pavarësinë e gjykatave, duke ndaluar komentet apo publikimin e tyre mbi procese gjyqësore, organizatat e cilësuan këtë formulim si ndërhyrje e drejtpërdrejtë në rolin legjitim të medias, akademikëve dhe shoqërsië civile për të mbikëqyrur zhvillimet në drejtësi.

“Ky nen është formuluar qëllimisht në mënyrë të paqartë dhe mund të përdoret për të penalizuar arbitrarisht çdo koment apo raportim kritik, duke pamundësuar monitorimin publik të rasteve gjyqësore dhe hetimeve që përfshijnë figura publike dhe zyrtarë shtetërorë”, thuhet në deklaratë.

AGSH, BIRN dhe SCiDEV kërkuan që të rishikohen në thelb këto tre nene, të shmanget paqartësia dhe zbatimi selektiv, të dekriminalizohet shpifja, fyerja dhe nga ana tjetër gazetarët dhe punonjësit e medias të mbrohen në mënyrë të qartë.

Drafti i kodit të ri penal është një material voluminoz prej 331 faqesh dhe 952 nenesh, i prezantuar më 25 korrik nga ministri i drejtësisë Ulsi Manja. Sipas tij, ky kod i ri synon t’i përafrohet atij të Bashkimit Evropian në kuadër të intgrimit.

Kodi penal aktual, i përket vitit 1995. Ai ka 335 nene dhe në 30 vite është ndryshuar 24 herë me ligj dhe 10 herë pas vendimeve të Gjykatës Kushtetuese.

Drafti për Kodin e ri është pritur me pakënaqësi nga institucionet e tjera dhe grupet e interesit.

Kryeprokurori Olsian Çela dhe kreu i Prokurorisë së Posacme Anti-Korrupsion (SPAK), Altin Dumani nuk kanë qenë pjesë e konsultimeve për draftin, teksa janë shprehur me rezerva. Ndërkohë Dhoma e Avokatisë e konsideroi si drfat “inkuizitor”, me mungesë transparence.

Për drejtuesen e SciDev, Blerjana Bino, ky draft bën hapa pas në raport me standardet ndërkombëtare për lirinë e shprehjes dhe për rekomandimet e herë pas hershme për dekriminalizimin e shpifjes si kusht për të uajtur lriinë e mdias dhe demokracinë funksionale.

Bino tha për Citizens.al se riformulimet për shpifjen jo vetëm nuk përmbushin rekomandimet e përsëritura nga ndërkombëtarët, organizatat e medias dhe shoqërisë civile, por shtojnë sanksionet penale me efekt frikësues ndaj gazetarëve dhe aktivistëve.

Lexo gjithashtu:

• Kodi i ri Penal rrezikon lirinë e shprehjes

The post Organizatat e medias kundër Kodit të ri Penal: Cenon lirinë e shprehjes appeared first on Citizens.al.

Në një deklaratë për shtyp të premten, organizatat e lirisë së medias deklaruan se ndryshimet e propozuara në draft-Kodin Penal të Shqipërisë cenojnë seriozisht lirinë e shprehjes në vend, duke kërkuar rishikimin e disa neneve përkatëse. Asosacioni i Gazetarëve të Shqipërisë, AGSH, Rrjeti Ballkanik për Gazetari Investigative, BIRN Albania dhe Qendra “Shkencë dhe Inovavion për […]

The post ‘Cënon lirinë e shprehjes”: Organizatat e medias kritikojnë ndryshimet e Kodit Penal appeared first on Reporter.al.

Nëse tallesh me udhëheqësit politikë të vendit, apo nëse guxon t’i përçmosh apo t’i përbuzësh ata apo simbolet jofrymore të shtetit, nëse guxon të thuash një fjalë të keqe kundër personave  që kanë statusin ligjor “Dëshmor i atdheut”, rrezikon të dënohesh me deri katër vjet burg ndërsa nëse një sakrilegj i tillë kryhet nga “subjekti […]

The post Tre vjet burg nëse tallesh dhe përbuz “udhëheqësit” appeared first on Reporter.al.

Një draft-propozim që supozohej të modernizonte Kodin Penal shqiptar, po kritikohet si kërcënim për të drejtat themelore.

Qeveria e quan reformë të domosdoshme, por shumë aktorë publikë, përfshirë opozitën, organet e drejtësisë, avokatët dhe organizatat të shoqërisë civile, ngrenë alarmin për mungesë transparence dhe rreziqe, sidomos në lirinë e shprehjes.

Proces i nxituar, përmbajtje e kontestuar

Drafti final i Kodit të ri Penal u prezantua të premten, datë 25 korrik nga ministri i Drejtësisë, Ulsi Manja. Sipas tij, Kodi aktual që është në fuqi nuk i përgjigjet më sfidave të kohës dhe zbatimi i tij krijon vështirësi për gjyqësorin, prokurorinë dhe vetë avokatët.

Kodi aktual, me 335 nene u miratua në janar 1995 dhe në 30 vite u ndryshua 24 herë me ligj dhe 10 herë pas vendimeve të Gjykatës Kushtetuese. Kodi i ri parashikon 952 nene bashkë me nenet e shfuqizimeve dhe hyrjes në fuqi.

Sipas ministrit Manja, Kodi Penal i ri synon t’i përshtatet normës ligjore të Bashkimit Evropian në kuadër të integrimit. Për këtë ai ftoi opozitën, mediat, organizatat e shoqërisë civile dhe ekspertë ligjorë që të kontribuojnë me opinionet e tyre gjatë fazës së konsultimit publik.

Por drafti nuk është pritur mirë. Kryeprokurori Olsian Çela e cilësoi atë “ngrehinë pa bazë” duke nënkuptuar këtu mungesën e konsultimeve të gjera me nevojat sociale dhe institucionale.

Sipas Çelës ky hap i qeverisë “nuk përfaqëson më shumë se një veprim të nxituar që rrezikon të minojë në mënyrë të pariparueshme mirëfunksionimin e drejtësisë penale”.

Kryeprokurori ka shprehur shqetësim për formulimet e neneve, të cilat, sipas tij rrezikojnë të sjellin konfuzion te magjistratët duke sjellë një situatë ku për raste të ngjashme të aplikohen interpretime të ndryshme.

Në një takim me gazetarët, të enjten, 31 korrik, Kreu i Prokurorisë së Posaçme Anti-Korrupsion, (SPAK), Altin Dumani, tha se ata nuk ishin përfshirë në grupin e punës dhe as nuk ishin konsultuar për draftin.

“Në momentin që do të na e sjellin, do të kemi një qëndrim zyrtar,” tha Dumani i cili theksoi se personalisht pajtohej me qëndrimin e shprehur nga kryeprokurori Çela.

Dhoma e Avokatisë e përshkroi propozimin e qeverisë si draft “inkuizitor”, me mungesë transparence në përgatitje.

“Nuk kemi prezencën e nevojës, se përse duhet Kodi i ri, nuk është si rrjedhojë e nevojës së organeve të drejtësisë,” theksoi në një konferencë për shtyp Maksim Haxhia, kreu i Dhomës së Avokatisë.

Ndërkohhë Partia Demokratike e quajti procesin të fshehtë dhe draftin si rezultat të një vullneti të njëanshëm politik.

Kodi mund të dënojë satirën

Qeveria ka propozuar ashpërsimin e ndëshkimeve për “përdhosjen e Republikës dhe simboleve të saj” duke përdorur një riformulim që mund të keqpërdoret për të kufizuar dhe ndëshkuar talljen apo dhe satirën publike.

Ndryshe nga kodi aktual – “Neni 268” – që sanksionon vetëm dëmtimin e flamurit ose stemës në institucionet shtetërore me gjobë ose burgim deri në tre muaj, projektligji i ri – “Neni 236” – zgjeron konceptin e përdhosjes duke përfshirë Presidentin, Kuvendin, Qeverinë, gjykatat, forcat e armatosura dhe dëshmorët e atdheut. 

Për fyerje, përçmim apo tallje ndaj këtyre institucioneve parashikohet dënim me burgim deri në tre vjet, ndërsa për personat juridikë mund të vendoset edhe ndalim i veprimtarisë deri në pesë vjet.

Dispozita e re, e përfshirë në kapitullin mbi veprat kundër rendit kushtetues, e konsideron “përdhosje” çdo akt që shihet si dhunim ose poshtërim i vlerave të nderuara të institucioneve të përmendura.

Termat e përdorur janë të gjerë dhe përfshijnë përçmimin, talljen apo përbuzjen, duke ngritur shqetësime për mundësinë e përdorimit të ligjit për të goditur kritikët, mediat dhe gazetarët, pasi me këtë nen mund të dënohet edhe satira.

Ky ndryshim e vendos në të njëjtin nivel mbrojtjeje ligjore flamurin dhe figurat institucionale, me dënime më të larta se ato aktuale.

Ndikimi mbi lirinë e medias dhe shprehjes

Kodi i ri Penal bën hapa prapa në raport me standardet ndërkombëtare për lirinë e shprehjes, sidomos në kontekstin e direktivave të BE-së dhe praktikës së Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (GJEDNJ), të cilat kanë rekomanduar disa herë dekriminalizimin e shpifjes si kusht për ruajtjen e lirisë së medias dhe demokracisë funksionale.

Në kodin aktual shpifja trajtohet në “Nenin 120” dhe nenet “240”; “241” si shpifje për shkak të detyrës apo “Presidentit të Republikës”. Në to, përhapja e qëllimshme e thënieve apo informacioneve që cenojnë nderin apo dinjitetin e personit, dënohet me gjobë 50,000-500,000 lekë dhe nëse përsëritet dhe u drejtohet disa personave në grup, shkon deri në 3,000,000 lekë.

Në kodin e ri, “Nenin 865” e trajton sërish shpifjen si vepër penale me dënime disproporcionale më të larta: gjobë 500,000-1,500,000 lekë, deri në detyrim për falje publike.

Ky nen penalizon më rëndë ata që shprehen përmes medias apo rrjeteve sociale, duke goditur gazetarët dhe qytetarët kritikë. Për më tepër, kur “shpifja” u drejtohet funksionarëve publikë, dënimet dyfishohen, duke u dhënë atyre mbrojtje të veçantë përballë kritikës publike — në kundërshtim me parimet e një demokracie funksionale.

Por përveç këtij neni, “Neni 536”, i cili dënon me gjobë ose me burgim deri në 3 vjet komentet për gjyqtarë dhe çështje në hetim, konsiderohet një kërcënim i hapur për transparencën publike.

Qendra “Shkencë dhe Inovacion për Zhvillim” (SciDev), SafeJournalists dhe Asociacioni i Gazetarëve (AGSH) kanë kërkuar rishikimin e këtyre neneve, të cilat i konsiderojnë kërcënuese për lirinë e shprehjes pasi penalizojnë gazetarët dhe qytetarët aktivë.

Për drejtuesen e SciDev, Blerjana Bino, riformulimet për shpifjen jo vetëm nuk përmbushin rekomandimet e përsëritura nga ndërkombëtarët, organizatat e medias dhe shoqërisë civile, por shtojnë sanksionet penale me efekt frikësues ndaj gazetarëve dhe aktivistëve.

“Riformulimi i shpifjes dhe ndikimi në pavarësinë e gjykatës janë shqetësuese për lirinë e shprehjes,” tha Isa Myzyraj, kreu i AGSH për Citizens.al, sipas të cilit neni që ndalon komentet e gjyqësorit duhet fshirë i tëri.

“Gjithashtu, Neni 536, i cili penalizon ndërhyrjet në pavarësinë e gjykatës, paraqet rrezik të konsiderueshëm për gazetarët që raportojnë mbi procedurat gjyqësore, duke mos parashikuar përjashtime apo dispozita të qarta mbrojtëse për aktivitetin gazetaresk”, tha Bino për Citizens.

Drafti për Kodin e ri Penal duket se nuk ka kaluar një proces të gjerë konsultimi shoqëror dhe profesional. Mungesa e analizës së kontekstit dhe e transparencës rrezikon të prodhojë pasoja afatgjata për të drejtat themelore.

Në vend të një reforme gjithëpërfshirëse, aktualisht duket se kemi një dokument që nxit mosbesim dhe alarm nga shumë aktorë.

Rishikimi i thelluar, me pjesëmarrje të gjerë, duket i domosdoshëm për të shmangur dështime ligjore dhe politike.

The post Kodi i ri Penal rrezikon lirinë e shprehjes appeared first on Citizens.al.