TIRANĂ, 21 dhjetor /ATSH/ Kryeministri Edi Rama u shpreh se gjatĂ« samitit BE-Ballkani perĂ«ndimor ka kĂ«rkuar qĂ« Komisioni Europian dhe tĂ« gjithĂ« udhĂ«heqĂ«sit e shteteve anĂ«tare tĂ« pranishĂ«m nĂ« KĂ«shillin Europian tĂ« respektojnĂ« marrĂ«veshjen pĂ«r pĂ«rfundimin e negociatave brenda 2027.
NĂ« nisje tĂ« podkastit âFlasim- Episodi 11, Sezoni 5â, Rama u shpreh se, samiti i BE-Ballkani PerĂ«ndimor qĂ« u zhvillua nĂ« Bruksel ishte njĂ« tjetĂ«r pikĂ«takimi e ShqipĂ«risĂ« me EuropĂ«n nĂ« nivelin mĂ« tĂ« lartĂ«.
Rama theksoi se nĂ« kĂ«tĂ« samit âu bĂ« bilanci i progresit tonĂ« si rajon drejt BE-sĂ« dhe ku ShqipĂ«ria u gjend nĂ« kushtet mĂ« tĂ« mira nĂ« sytĂ« e EuropĂ«s, si rezultat i punĂ«s sĂ« madhe dhe arritjeve positive, kĂ«tu nĂ« shtĂ«pinĂ« tonĂ«â.
Rama u ndal tek disa pika që ai vuri në dukje gjatë samitit në Bruksel.
âHapja e tĂ« gjithĂ« kapitujve tĂ« negociatave pĂ«r ne pĂ«rbĂ«n njĂ« inkurajim shumĂ« tĂ« madh, por pĂ«rsĂ«rita domosdoshmĂ«rinĂ« qĂ« Komisioni Europian dhe patjetĂ«r edhe tĂ« gjithĂ« udhĂ«heqĂ«sit e shteteve anĂ«tare tĂ« pranishĂ«m nĂ« KĂ«shillin Europian tĂ« respektojnĂ« marrĂ«veshjen pĂ«r pĂ«rfundimin e negociatave brenda 2027, duke nĂ«nvizuar se anĂ«tarĂ«simi i ShqipĂ«risĂ« dhe i vendeve tĂ« tjera tĂ« Ballkanit duhet tĂ« pĂ«rshpejtohet politikishtâ, u shpreh Kryeministri Rama.
Rama nĂ«nvizoi se ShqipĂ«ria padiskutim do tâi vazhdojĂ« reformat modernizuese dhe do tâi vazhdojĂ« pa u lĂ«kundur pĂ«rpjekjet nĂ« luftĂ«n kundĂ«r korrupsionit dhe krimit tĂ« organizuar, jo pĂ«r Brukselin, por pĂ«r interesin tonĂ« strategjik kombĂ«tar.
Qeveria e Britanisë së Madhe ka vendosur të ulë ndihmën e saj të jashtme, duke shkaktuar një reduktim prej 40 për qind të fondeve të destinuara për të kundërshtuar agresionin rus dhe dezinformatat në Ballkanin Perëndimor, një rajon që konsiderohet strategjikisht thelbësor për sigurinë britanike dhe evropiane.
Kryeministri britanik, Keir Starmer e ka pĂ«rshkruar sĂ« fundmi Ballkanin PerĂ«ndimor si âvendin ku po vihet nĂ« provĂ« siguria e EvropĂ«sâ, transmeton Telegrafi.
Shkurtimi vjen si pjesë e politikës së qeverisë për të ulur shpenzimet e ndihmës zyrtare për zhvillim (ODA), nga 31.91 milionë funte (36.45 milionë euro) në 17 milionë funte (19.42 milionë euro) për të njëjtën periudhë.
Kritikët, përfshirë ish-sekretaren e Jashtme, Emily Thornberry dhe organizata jofitimprurëse, argumentojnë se ulja e fondeve vjen në një kohë kur ndikimi rus në rajon është duke u forcuar, duke kërcënuar themelet demokratike dhe paqen, dhe se ky vendim dëmton rolin e Britanisë si një udhëheqëse e besueshme në mbështetjen e institucioneve demokratike, mediave të pavarura dhe parandalimit të konfliktit.
Megjithatë, qeveria mbrojti reduktimin duke thënë se ISF fokusohet në prioritete të reja të sigurisë kombëtare dhe projekte afatshkurtra dhe se ky vendim lë hapësirë për investime të tjera të Mbretërisë së Bashkuar në rajon që nuk pasqyrohen në këto shifra. /Telegrafi/
NjĂ« deklaratĂ« e pĂ«rbashkĂ«t me 19 pika tĂ« dakordĂ«suara mes udhĂ«heqĂ«sve tĂ« Bashkimit Europian dhe atyre tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor ishte rezultati i samitit mĂ« tĂ« fundit qĂ« u mbajt nĂ« Bruksel mbrĂ«mjen e sĂ« mĂ«rkurĂ«s (17.12). Ashtu siç pritej, pas pĂ«rgĂ«zimit ndaj vendeve kandidate pĂ«r reformat e ndĂ«rmarra nĂ« kuadĂ«r tĂ« procesit tĂ« anĂ«tarĂ«simit, BE-ja iu rikujtoi [âŠ]
Kryeministri Edi Rama ka ndarĂ« njĂ« mesazh nĂ« rrjetin social âFacebookâ, ku pĂ«rmes njĂ« videokartoline nga dita e djeshme e Ballkanit PerĂ«ndimor nĂ« Bashkimin Europian, ka pĂ«rcjellĂ« urimet e tij pĂ«r njĂ« ditĂ« tĂ« paqtĂ« pĂ«r qytetarĂ«t.
TIRANĂ, 17 dhjetor /ATSH/ Kryeministri Edi Rama mori pjesĂ« sot nĂ« Samitin BE- Ballkani PerĂ«ndimor tĂ« mbajtur nĂ« Bruksel.
Rama ndau një video nga foto familjare e këtij Samiti në Europa Building me udhëheqësit e vendeve të Bashkimit Europian dhe vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Në vijim të agjendës së tij në Bruksel, Rama u prit nga Presidentja e Komisionit Europian Ursula von der Leyen dhe Presidenti i Këshillit Europian, António Costa.
Kryeministri Rama mori pjesĂ« nĂ« seancĂ«n plenare âThellimi i bashkĂ«punimit dhe avancimi i integrimit gradual, pĂ«rfshirĂ« âRoam like at homeâ, si dhe Plani i Rritjes pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor.â  tĂ« drejtuar nga Presidenti i KĂ«shillit Europian Antonio Costa, me pjesĂ«marrjen e Presidentes sĂ« Komisionit Europian Ursula Von Der Leyen, PĂ«rfaqĂ«sueses sĂ« LartĂ« pĂ«r PolitikĂ«n e Jashtme dhe ĂĂ«shtjet e SigurisĂ« Kaja Kallas, si dhe Presidentes sĂ« Parlamentit Europian Roberta Metsola.
Kryeministri zhvilloi edhe një takim me Përfaqësuesen e Lartë për Politikën e jashtme, njëkohësisht ZV/Presidente e Komisionit Europian Kaja Kallas.
Në përfundim të samitit udhëheqësit e Bashkimit Evropian (BE) dhe të shteteve anëtare të tij, në konsultim me partnerët e Ballkanit Perëndimor kanë dalë në një deklaratë të përbashkët, ku rikonfirmohet angazhimi i plotë dhe i qartë ndaj perspektivës së Ballkanit Perëndimor për anëtarësimin në Bashkimin Evropian.
Samiti theksoi rëndësinë e marrëdhënieve politike dhe ekonomike midis BE-së dhe vendeve të Ballkanit Perëndimor, veçanërisht në kontekstin aktual gjeopolitik dhe nevojën për lidhje gjithnjë e më të forta midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor.
TIRANĂ, 17 dhjetor /ATSH/ Presidenti i KĂ«shillit Evropian, AntĂłnio Costa, vlerĂ«soi pĂ«rparimin e ShqipĂ«risĂ« drejt Bashkimit Evropian, duke theksuar se Tirana ka arritur tĂ« hapĂ« tĂ« gjithĂ« grup-kapitujt e negociatave nĂ« njĂ« kohĂ« shumĂ« tĂ« shkurtĂ«r, me hapjen e fundit nĂ« muajin nĂ«ntor.
Sipas tij, viti i ardhshëm do të jetë momenti i së vërtetës për Shqipërinë për të përshpejtuar reformat dhe për të dhënë rezultate konkrete në procesin e anëtarësimit.
âShqipĂ«ria ka arritur tĂ« hapĂ« tĂ« gjithĂ« grup-kapitujt e negociatave nĂ« njĂ« kohĂ« shumĂ« tĂ« shkurtĂ«r, tĂ« fundit vetĂ«m nĂ« nĂ«ntor. Viti i ardhshĂ«m do tĂ« jetĂ« momenti i tyre i sĂ« vĂ«rtetĂ«s pĂ«r tĂ« pĂ«rshpejtuar reformatâ, tha Costa.
Deklarata u bĂ« pas pĂ«rfundimit tĂ« Samitit BEâBallkani PerĂ«ndimor, ku Costa riafirmoi mbĂ«shtetjen e fortĂ« tĂ« Bashkimit Evropian pĂ«r tĂ« ardhmen evropiane tĂ« rajonit.
Ai theksoi se zgjerimi mbetet qendror për objektivat e përbashkëta të BE-së, duke e cilësuar atë si zgjedhjen e duhur nga pikëpamja gjeopolitike, ekonomike dhe politike.
âZgjerimi tani po ecĂ«n mĂ« shpejt se sa ka ecur nĂ« 15 vitet e fundit dhe ne duhet ta shfrytĂ«zojmĂ« kĂ«tĂ« mundĂ«si,â u shpreh Costa, duke nĂ«nvizuar se procesi bazohet nĂ« meritĂ« dhe se vendet qĂ« ecin mĂ« shpejt duhet tĂ« shĂ«rbejnĂ« si shembull pĂ«r tĂ« tjerĂ«t.
Në vlerësimin e tij për vendet e rajonit, Costa përmendi edhe përparimin e Malit të Zi, ku vetëm këtë javë u mbyllën me sukses pesë kapituj negociues, si dhe miratoi hapat e ndërmarrë nga Bosnja dhe Hercegovina me miratimin e Axhendës së Reformave.
Për Maqedoninë e Veriut, ai shprehu pritshmëri për përparim real në vitin 2026, ndërsa për Kosovën theksoi rëndësinë e ndërtimit të besimit mes komuniteteve dhe rolin vendimtar të zgjedhjeve të ardhshme parlamentare.
Duke iu referuar sfidave të mbetura, Costa nënvizoi se vetëm duke kapërcyer të kaluarën, Ballkani Perëndimor mund të marrë plotësisht rolin e tij si anëtar i ardhshëm i BE-së dhe të kontribuojë në një Evropë të qëndrueshme, të begatë dhe të bashkuar.
âBE-ja Ă«shtĂ« dhe do tĂ« mbetet partneri mĂ« i besueshĂ«m i Ballkanit PerĂ«ndimor. TĂ« gjitha kĂ«to vende janĂ« pjesĂ« e familjes evropiane dhe Bashkimi Evropian Ă«shtĂ« vendi i tyreâ, pĂ«rfundoi ai, duke shprehur pritshmĂ«ritĂ« pĂ«r Samitin e radhĂ«s BEâBallkani PerĂ«ndimor qĂ« do tĂ« mbahet nĂ« Mal tĂ« Zi nĂ« qershor 2026.
TIRANĂ, 17 dhjetor /ATSH/ NĂ« Bruksel u mbajt sot Samiti BE-Ballkani PerĂ«ndimor pĂ«r tĂ« riafirmuar partneriteti strategjik dhe pĂ«r tĂ« diskutuar sfidat dhe mundĂ«sitĂ« e ardhshme tĂ« bashkĂ«punimit.
Në përfundim të samitit udhëheqësit e Bashkimit Evropian (BE) dhe të shteteve anëtare të tij, në konsultim me partnerët e Ballkanit Perëndimor kanë dalë në një deklaratë të përbashkët, ku rikonfirmohet angazhimi i plotë dhe i qartë ndaj perspektivës së Ballkanit Perëndimor për anëtarësimin në Bashkimin Evropian.
Samiti BE-Ballkani Perëndimor
Deklarata e Brukselit, 17 dhjetor 2025
Ne, udhëheqësit e Bashkimit Evropian (BE) dhe të shteteve anëtare të tij, në konsultim me partnerët tanë të Ballkanit Perëndimor, arritëm sot në konkluzionin e mëposhtëm:
Samiti i sotëm shërben si dëshmi e themeleve të forta të marrëdhënies sonë dhe përfitimeve që ajo sjell për qytetarët tanë. Agresioni rus kundër Ukrainës dhe sfidat gjeopolitike në intensifikim nxjerrin në pah nevojën për lidhje gjithnjë e më të forta midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor. Samiti është rasti më i rëndësishëm gjatë vitit për të rikonfirmuar partneritetin strategjik midis Bashkimit Evropian dhe Ballkanit Perëndimor.
Ne rikonfirmojmë angazhimin tonë të plotë dhe të qartë ndaj perspektivës së Ballkanit Perëndimor për anëtarësimin në Bashkimin Evropian. E ardhmja e Ballkanit Perëndimor qëndron në Bashkimin tonë. Zgjerimi është një mundësi realiste, të cilën duhet ta shfrytëzojmë.
Mirëpresim energjitë e reja dhe progresin e bërë që prej samitit të fundit. Përshpejtimi i procesit të anëtarësimit, bazuar në reformat e besueshme të partnerëve, kushtëzimin e drejtë dhe rigoroz dhe parimin e meritave të veta, është në interesin tonë të përbashkët.
Zgjerimi është një investim gjeostrategjik në paqe, siguri, stabilitet dhe prosperitet, siç thuhet në Deklaratën e Granadës. Urgjencat e kohës sonë kërkojnë një vrull të qëndrueshëm. Anëtarët aspirantë duhet të intensifikojnë përpjekjet e tyre për reforma. Në të njëjtën kohë, Bashkimi Evropian duhet të intensifikojë punën në terren dhe reformat e tij të brendshme.
BE-ja mirëpret angazhimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor në mbështetjen e vlerave dhe parimeve evropiane, në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe duke u dhënë prioritet parimeve të demokracisë, të drejtave dhe vlerave themelore dhe shtetit të së drejtës, si dhe pret që ata ta demonstrojnë këtë si me fjalë ashtu edhe me veprime duke marrë përsipër dhe duke zbatuar reformat e nevojshme, veçanërisht në fushat kryesore. Liria e shprehjes, media e pavarur dhe pluraliste, barazia gjinore dhe roli i fuqishëm i shoqërisë civile janë vendimtarë për të garantuar funksionimin e demokracisë. BE-ja u bën gjithashtu thirrje partnerëve të garantojnë të drejtat dhe trajtimin e barabartë të personave që u përkasin pakicave.
BashkĂ«punimi gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s rajonal, pajtimi dhe marrĂ«dhĂ«niet e fqinjĂ«sisĂ« sĂ« mirĂ« mbeten çelĂ«si pĂ«r ndĂ«rtimin e njĂ« tĂ« ardhmeje tĂ« pĂ«rbashkĂ«t dhe pĂ«r zbatimin e marrĂ«veshjeve ndĂ«rkombĂ«tare nĂ« mirĂ«besim dhe me rezultate tĂ« prekshme, duke pĂ«rfshirĂ« MarrĂ«veshjen e PrespĂ«s me GreqinĂ« dhe Traktatin pĂ«r MiqĂ«sinĂ«, FqinjĂ«sinĂ« e MirĂ« e BashkĂ«punimin me BullgarinĂ«. Nevojiten ende pĂ«rpjekje tĂ« mĂ«tejshme dhe vendimtare pĂ«r tĂ« nxitur pajtimin dhe stabilitetin nĂ« rajon, si dhe pĂ«r tĂ« gjetur dhe zbatuar zgjidhje pĂ«rfundimtare, gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se dhe detyruese pĂ«r mosmarrĂ«veshjet dhe problematikat rajonale dhe dypalĂ«she tĂ« partnerĂ«ve tĂ« rrĂ«njosura nĂ« trashĂ«giminĂ« e sĂ« kaluarĂ«s, nĂ« pĂ«rputhje me tĂ« drejtĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare dhe parimet e vendosura, ku pĂ«rfshihen MarrĂ«veshja pĂ«r ĂĂ«shtjet e TrashĂ«gimisĂ«, rastet e mbetura tĂ« personave tĂ« zhdukur dhe çështjet e krimeve tĂ« luftĂ«s.
Ne qëndrojmë të bashkuar në mbështetjen tonë të palëkundur dhe solidaritetin me Ukrainën, pasi ajo mbron sovranitetin dhe integritetin e saj territorial kundër luftës së paprovokuar dhe të paligjshme të agresionit të Rusisë. Ne përsërisim mbështetjen tonë për një paqe gjithëpërfshirëse, të drejtë dhe të qëndrueshme në Ukrainë, bazuar në Kartën e OKB-së dhe të drejtën ndërkombëtare. Ne do të vazhdojmë të investojmë në qasjen shumëpalëshe dhe të bashkëpunojë me partnerët për të respektuar të drejtën ndërkombëtare.
Harmonizimi me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë (CFSP) të BE-së, duke përfshirë futjen në fuqi dhe zbatimin e masave kufizuese të BE-së dhe parandalimin e anashkalimit të tyre, mbetet një shprehje e fortë e zgjedhjes strategjike të një partneri. Ne përgëzojmë ata partnerë të Ballkanit Perëndimor që kanë arritur tashmë harmonizimin e plotë dhe u bëjmë thirrje atyre që nuk e kanë bërë ende këtë që të ecin në të njëjtat hapa.
BE-ja mirëpret kontributet e partnerëve në misionet dhe operacionet e Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes së BE-së. BE-ja vazhdon të mbështesë Ballkanin Perëndimor në trajtimin e kërcënimeve kibernetike dhe kërcënimeve të tjera hibride, manipulimit dhe ndërhyrjeve të huaja në informacion, si dhe për forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit për të zhvilluar qëndrueshmëri, duke përfshirë Qendrën e Kapaciteteve Kibernetike të Ballkanit Perëndimor dhe Mburojën Evropiane të Demokracisë.
Ne mirëpresim partneritetet e para të sigurisë dhe mbrojtjes në Ballkanin Perëndimor dhe nisjen e dialogëve të sigurisë dhe mbrojtjes. Ne mbetemi të përkushtuar për mbështetje të vazhdueshme në kuadër të Instrumentit Evropian të Paqes.
BE-ja vazhdon të jetë e përkushtuar në afrimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor me BEnë që në fazën e procesit të zgjerimit. Integrimi gradual, i realizuar në mënyrë të kthyeshme dhe të bazuar në merita, është në proces e sipër në disa fusha të politikave, duke sjellë përfitime paraprake konkrete për qytetarët dhe duke përgatitur terrenin për anëtarësim. Duhet të merren parasysh propozime të mëtejshme për integrimin gradual, në përputhje me harmonizimin përkatëse me legjislacionin (acquis) e BE-së. Përparimet në drejtim të integrimit ekonomik duhet të ruajnë plotësisht integritetin e tregut të vetëm të BE-së dhe kushtet e barabarta.
Ne mirĂ«presim progresin nĂ« integrimin gradual tĂ« partnerĂ«ve tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor nĂ« Tregun e VetĂ«m tĂ« BE-sĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« nĂ«: â vĂ«nien nĂ« zbatim tĂ« nismave tĂ« RrugĂ«s sĂ« ShpejtĂ« tĂ« Tregut tĂ« VetĂ«m, zgjerimin e korsive tĂ« gjelbra midis BE-sĂ« dhe Ballkanit PerĂ«ndimor dhe financimin e modernizimit dhe harmonizimit tĂ« kalimeve kufitare; â aderimin e suksesshĂ«m tĂ« disa partnerĂ«ve nĂ« ZonĂ«n e Vetme tĂ« Pagesave nĂ« Euro (SEPA) me tĂ« tjerĂ« nĂ« rrugĂ«n e duhur pĂ«r tâu bashkuar, duke ulur ndjeshĂ«m kostot e transaksioneve bankare; â â bashkimin nĂ« nismat dixhitale ose kopjimin e tyre, tĂ« tilla si Qendrat e Inovacionit Dixhital, ĂiFi4ĂB dhe Portofoli i Identitetit Dixhital tĂ« BE-sĂ«; reduktimin e kostove tĂ« roaming-ut pĂ«r internetin midis BE-sĂ« dhe partnerĂ«ve tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor qĂ« nga 1 tetori 2023, duke konfirmuar angazhimin dhe procesin e shtrirjes sĂ« zonĂ«s sĂ« BE-sĂ« âRoam like at Homeâ nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor, duke u lejuar qytetarĂ«ve tĂ« telefonojnĂ«, dĂ«rgojnĂ« mesazhe dhe pĂ«rdorin internetin celular kudo nĂ« BE dhe rajon pa kosto shtesĂ«.
Plani i Rritjes do të përshpejtojë konvergjencën socio-ekonomike ndërmjet Ballkanit Perëndimor dhe BE-së, me kusht që partnerët të zbatojnë reformat e lidhura me BEnë. Plani i Rritjes ka potencialin të përshpejtojë rritjen ekonomike në rajon gjatë dekadës së ardhshme duke siguruar deri në 6 miliardë euro për reforma dhe investime. Kjo vlerë i shtohet 29 miliardë eurove që po shpërndahen përmes Planit Ekonomik dhe të Investimeve. BE-ja bën thirrje që të shfrytëzohen maksimalisht mundësitë e jashtëzakonshme që ofron Plani i Rritjes përmes zbatimit në kohë të reformave.
BE-ja thekson se Tregu i Përbashkët Rajonal shërben si një katalizator për integrim më të thellë dhe një hap drejt Tregut të Vetëm të BE-së. BE-ja u bën thirrje partnerëve të Ballkanit Perëndimor që të angazhohen plotësisht në bashkëpunimin konstruktiv për ta bërë atë realitet dhe për të zbatuar marrëveshjet e lidhura.
BE-ja mirëpret dhe do të vazhdojë të mbështesë forcimin e lidhjeve, duke përfshirë në fushën e energjisë, transportit dhe atë dixhitale, brenda rajonit dhe me BE-në. BE-ja vazhdon të mbështesë përpjekjet e vazhdueshme për të diversifikuar burimet dhe rrugët e furnizimit me energji. Kjo do të rrisë sigurinë tonë energjetike dhe do të reduktojë varësitë. BE-ja do të vazhdojë të kontribuojë në tranzicionin energjetik në Ballkanin Perëndimor.
Menaxhimi i emigracionit mbetet një sfidë dhe përgjegjësi e përbashkët kryesore. Ndërsa është bërë përparim, nevojitet veprim i mëtejshëm nga partnerët e Ballkanit Perëndimor për të përafruar plotësisht politikën e tyre të vizave me BE-në, për të luftuar kontrabandimin e emigrantëve dhe trafikimin e qenieve njerëzore, si dhe për të forcuar më tej sistemet e menaxhimit të kufijve, azilit dhe pritjes dhe kthimet në vendet e origjinës.
Përpjekjet e përbashkëta duhet të vazhdojnë gjithashtu në luftën kundër korrupsionit, trafikimit të drogës dhe të gjitha formave të krimit të rëndë dhe të organizuar, si dhe në parandalimin dhe luftimin e terrorizmit dhe ekstremizmit të dhunshëm në përputhje me Planin e ri të Përbashkët të Veprimit të nënshkruar së fundi, dhe në kuadër të lançimit të Koalicionit Evropian kundër Drogës (ECAD) për të trajtuar sfidat e lidhura me drogën.
Mungesa e normalizimit tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve ndĂ«rmjet PrishtinĂ«s dhe Beogradit vazhdon tâi pengojĂ« tĂ« dy partnerĂ«t nĂ« rrugĂ«n e tyre drejt EvropĂ«s. TĂ« gjitha marrĂ«veshjet e arritura nĂ« dialogun Beograd-PrishtinĂ« tĂ« ndĂ«rmjetĂ«suar nga BE-ja duhet tĂ« vihen nĂ« zbatim, nĂ« veçanti MarrĂ«veshja pĂ«r RrugĂ«n drejt Normalizimit dhe Shtojca e saj. MbĂ«shtetja nĂ« kuadĂ«r tĂ« Instrumentit pĂ«r Reforma dhe Rritje pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor kushtĂ«zohet nga angazhimi konstruktiv i partnerĂ«ve me progres tĂ« matshĂ«m dhe rezultate tĂ« prekshme nĂ« normalizimin e marrĂ«dhĂ«nieve tĂ« tyre.
Theksojmë rëndësinë e përpjekjeve të vazhdueshme të ndërsjella në komunikimin strategjik, duke përfshirë përfitimet nga zgjerimi dhe integrimi gradual, si dhe nevojën për ndërtimin e besimit, mirëkuptimit dhe konsensusit ndërshoqëror. Ne presim që partnerët tanë të Ballkanit Perëndimor të informojnë publikun e tyre se BE-ja mbetet partneri më i afërt i rajonit, si dhe donatori, investitori dhe partneri tregtar kryesor, si dhe të demonstrojnë angazhimin e tyre ndaj vlerave të BE-së dhe reformave përmes fjalëve dhe veprimeve.
Mbetemi në pritje të samitit të ardhshëm BE-Ballkani Perëndimor në Mal të Zi në qershor 2026.
Përshëndesim pajtimin e partnerëve1 të Ballkanit Perëndimor me këtë deklaratë.
Përparimi drejt procesit të zgjerimit do të jetë tema kryesore në takimin (17.12.2025) në Bruksel, mes drejtuesve të BE-së dhe atyre të Ballkanit Perëndimor.
Pas luftĂ«rave tĂ« viteve â90, qĂ« e shkatĂ«rruan Ballkanin, Bashkimi Europian u zotua nĂ« vitin 2003 tĂ« anĂ«tarĂ«sonte nĂ« bllok shtatĂ« vendet e Ballkanit PerĂ«ndimor: ShqipĂ«rinĂ«, BosnjĂ«-HercegovinĂ«n, KroacinĂ«, KosovĂ«n, Malin e Zi, MaqedoninĂ« e Veriutdhe SerbinĂ«.
Kroacia iu bashkua BE-së 10 vite më vonë. Përveç Kosovës, e cila aplikoi për anëtarësim në vitin 2022, pesë vendet e tjera janë tashmë zyrtarisht shtete kandidate të Bashkimit Europian.
Më shumë se një dekadë pasi Kroacia iu bashkua BE-së, zgjerimi në Bruksel duket më afër se kurrë. Brukseli e ka bërë të qartë angazhimin për zgjerim përmes sinjaleve të qarta dhe tani pyetja nuk është më nëse do të ketë anëtarësime të reja, por cilat vende të Ballkanit Perëndimor janë gati për të ecur përpara dhe cilat do të mbeten pas.
Mali i Zi, shteti më i vogël nga të pestat vende kandidate të rajonit, konsiderohet gjerësisht si kryesuesi i procesit të anëtarësimit, me Shqipërinë që e ndjek ngushtësisht nga pas.
Sipas Komisioneres për Zgjerimin e BE-së, Marta Kos, Mali i Zi mundet që teknikisht të përmbushë negociatat deri në fundin e vitit 2026, ndërsa Shqipëria një vit më pas.
âPastaj na nevojiten 1-1.5 vite pĂ«r tĂ« kaluar nĂ«pĂ«r procesin e ratifikimit. Pra, jam vĂ«rtet optimiste se edhe gjatĂ« mandatit tim, i cili pĂ«rfundon nĂ« fund tĂ« vitit 2029, Bashkimi Europian mund tĂ« ketĂ« tĂ« paktĂ«n dy anĂ«tarĂ« tĂ« rinjâ â tha sĂ« fundi Kos nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r DĂ.
NĂ« Serbi, e cila Ă«shtĂ« ekonomikisht kandidatja mĂ« e fortĂ« nĂ« rajon, vrulli pĂ«r reforma Ă«shtĂ« zbehur dukshĂ«m. Si kundĂ«rpĂ«rgjigje, presidenti Aleksandar Vuçiqsugjeroi javĂ«n e kaluar, pĂ«rpara se tĂ« udhĂ«tonte pĂ«r nĂ« Bruksel pĂ«r njĂ« takim mbi progresin e SerbisĂ« nĂ« BE, qĂ« tĂ« gjitha vendet e Ballkanit PerĂ«ndimor duhet tâi bashkohen BE-sĂ« njĂ«kohĂ«sisht.
Por a është ky një skenar i zbatueshëm dhe a do të ishte i pranueshëm për fqinjët e Serbisë dhe BE-në?
Mali i Zi udhëheq listën
Procesi i zgjerimit të BE-së për të përfshirë vendet e Ballkanit Perëndimor ka qenë i ngadaltë për disa arsye.
Nga njĂ«ra anĂ«, Ballkani PerĂ«ndimor pĂ«rballet ende me çështje dypalĂ«she tĂ« pazgjidhura, mangĂ«si nĂ« sundimin e ligjit dhe nivele tĂ« larta korrupsioni. Nga ana tjetĂ«r, ka pasur ngurrim dhe âlodhje nga zgjerimiâ nga ana e shteteve anĂ«tare tĂ« BE-sĂ«.
Pas shumĂ« vitesh me âkapĂ«rcime pengesashâ, Mali i Zi pĂ«rmirĂ«soi reformat kyçe dy vite mĂ« parĂ« dhe krijoi njĂ« konsensus tĂ« gjerĂ« politik mbi anĂ«tarĂ«simin nĂ« BE. Si Podgorica, ashtu edhe Brukseli, tani synojnĂ« ta pĂ«rfundojnĂ« procesin e anĂ«tarĂ«simit sa mĂ« shpejt tĂ« jetĂ« e mundur.
SĂ« fundi, Mali i Zi shĂ«njoi njĂ« moment domethĂ«nĂ«s, duke mbyllur pesĂ« kapituj pranimi, tĂ« cilĂ«t janĂ« parakusht pĂ«r tâu bashkuar me BE-nĂ«. MegjithatĂ«, vendit i duhet ende tĂ« pĂ«rmbushĂ« kriteret pĂ«r dhĂ«nien e dĂ«nimeve pĂ«rfundimtare nĂ« rastet e korrupsionit tĂ« nivelit tĂ« lartĂ« dhe krimit tĂ« organizuar, emĂ«rimin e zyrtarĂ«ve gjyqĂ«sorĂ« nĂ« nivele tĂ« qenĂ«sishme dhe plotĂ«simin e pozicioneve tĂ« lira drejtuese nĂ« institucionet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme.
Kritikët vendas argumentojnë se reformat janë të nxituara dhe pa përmbajtje.
âAskush nuk mund tĂ« pretendojĂ« seriozisht se sistemi mund tĂ« ndryshohet nga themelet brenda pak viteshâ â tha ministrja malazeze pĂ«r Integrimin Europian, Maida Gorcevic.
âKritika Ă«shtĂ« legjitime nĂ«se pĂ«rshpejton reformat, por Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« theksohet se progresi sot matet me tregues tĂ« qartĂ« europianĂ«, jo me pĂ«rshtypje politike, dhe progresi i Malit tĂ« Zi konfirmohet objektivisht nga institucionet e BE-sĂ«â â tha ajo pĂ«r DĂ.
Përparimi i Shqipërisë
Ndërkohë, Shqipëria ka përshpejtuar gjithashtu ritmin e reformave. Ndërsa Komisioni Europian vë në dukje përparimet në reformën gjyqësore, ai ka theksuar nevojën për përpjekje të mëtejshme për të luftuar korrupsionin dhe për të forcuar sundimin e ligjit.
Por, siç thekson analisti politik Florian Bieber, rezultati nuk është aspak i sigurt dhe duhen ende reforma të qëndrueshme.
âShqipĂ«ria po bĂ«n shumĂ« reforma, tĂ« paktĂ«n formale, por nĂ« kontekstin kur ke njĂ« udhĂ«heqĂ«s shumĂ« tĂ« fortĂ« si Edi Rama, sigurisht qĂ« ka mangĂ«si demokratike shumĂ« serioze. Pra, ka disa rezerva, dhe Ă«shtĂ« e paqartĂ« nĂ«se ShqipĂ«ria do tĂ« jetĂ« nĂ« gjendje ta mbyllĂ« atĂ« boshllĂ«k dhe tĂ« jetĂ« vĂ«rtet gati nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« me Malin e Ziâ â i tha ai DĂ.
Pse dëshiron të zgjerohet BE-ja?
Për Bashkimin Europian, zgjerimi është çështje gjeostrategjike dhe besueshmërie.
Sipas njĂ« raporti tĂ« QendrĂ«s Europiane tĂ« Politikave, âintegrimi i Malit tĂ« Zi do tĂ« ishte njĂ« mĂ«nyrĂ« me rrezik tĂ« ulĂ«t dhe ndikim tĂ« lartĂ«, pĂ«r tĂ« treguar se BE-ja mund tâi pĂ«rmbushĂ« premtimet, duke pĂ«rforcuar besimin tek udhĂ«heqja e tij nĂ« kohĂ«ra pasigurie gjeopolitikeâ.
âPo paguajmĂ« çmimin e mosanĂ«tarĂ«simit tĂ« kĂ«tyre vendeve, kur ato donin tĂ« bashkoheshin pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, duke pasur njĂ« rajon tĂ« paqĂ«ndrueshĂ«mâ â i tha DĂ-sĂ« Komisionerja Kos.
Por zgjerimi i BE-së shihet gjithashtu si një investim gjeostrategjik në sigurinë dhe përparimin e Europës, thotë Tinatin Akhvlediani, studiese në Njësinë e Politikës së Jashtme të BE-së, pranë Qendrës për Studime të Politikave Europiane.
âNĂ«se Unioni nuk i pranon kĂ«to shtete, atĂ«herĂ« fuqi tĂ« tjera mund tĂ« ndĂ«rhyjnĂ« dhe ta shfrytĂ«zojnĂ« rajonin, duke e pĂ«rdorur atĂ« si levĂ« kundĂ«r Bashkimit Europian, pĂ«rfshirĂ« RusinĂ« dhe KinĂ«nâ â tha Akhvlediani pĂ«r DĂ.
ĂfarĂ« mendohet rreth propozimit serb?
Pra, nĂ«se ritmi i progresit drejt anĂ«tarĂ«simit nĂ« BE Ă«shtĂ« kaq i ndryshĂ«m nĂ« tĂ« gjithĂ« rajonin, ku e pozicionin kjo Aleksandar Vuçiqin dhe propozimin e tij, qĂ« tĂ« gjitha vendet e Ballkanit PerĂ«ndimor duhet tâi bashkohen Bllokut njĂ«kohĂ«sisht?
Shumë analistë e interpretojnë propozimin si përpjekje për të ngadalësuar të gjithë procesin e integrimit.
Brenda Komisionit Europian, duket se ka âpak oreksâ pĂ«r kĂ«tĂ« ide.
âAnĂ«tarĂ«simi Ă«shtĂ« proces i bazuar nĂ« meritokraci. Ădo kandidat duhet tĂ« anĂ«tarĂ«sohet kur tĂ« jetĂ« gati dhe tĂ« pĂ«rmbushĂ« kushtet dhe kriteret e pĂ«rcaktuara nĂ« Traktatet e BE-sĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« kriteret e KopenhagĂ«s. Nuk ka afate kohore tĂ« paracaktuara. Procesi drejtohet nga kryerja e reformave dhe tĂ« vĂ«rtetojĂ« rezultate tĂ« qĂ«ndrueshmeâ â i tha DĂ-sĂ« njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i Komisionit Europian.
Secili shtet harton linjën e tij
Si Tinatin Akhvlediani, ashtu edhe Florian Bieber, theksojnĂ« se procesi i zgjerimit ka ndjekur gjithmonĂ« âparimin e RegattĂ«sâ, qĂ« do tĂ« thotĂ« se shtetet qĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« anĂ«tarĂ«sohen, hartojnĂ« linjĂ«n e tyre dhe integrimi varet nga meritat, reformat dhe pĂ«rmbushja e kritereve teknike tĂ« tyre.
Megjithatë, Bieber vëren se ideja e pranimit në të njëjtën kohë ka disa përparësi.
âDo tĂ« shmangte krijimin e kufijve tĂ« jashtĂ«m tĂ« BE-sĂ« midis vendeve tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor dhe do tĂ« parandalonte importimin e çështjeve dypalĂ«she nĂ« Bashkimin Europianâ- thotĂ« ai.
âMegjithatĂ«,â shton Bieber, âka mangĂ«si serioze, sepse ritmi i anĂ«tarit mĂ« tĂ« ngadaltĂ« â ose kandidatit, mĂ« saktĂ« â do tĂ« diktonte shpejtĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ«. Pra, nĂ«se Mali i Zi Ă«shtĂ« gati tĂ« bashkohet me Bashkimin Europian nĂ« vitet e ardhshme, kjo mund tĂ« vonohet nga vende si BosnjĂ«-Hercegovina ose Kosova, gjĂ« qĂ« mund tĂ« zgjasĂ« edhe 10 vjet.â
Mali i Zi nuk është i gatshëm të presë
Zyra e kryeministrit shqiptar nuk kishte asnjë koment mbi propozimin e Vuçiqit, deri në kohën e publikimit të këtij artikulli.
Megjithatë, Mali i Zi reagoi menjëherë, duke e bërë të qartë se dëshiron të ecë përpara.
âMali i Zi nuk dĂ«shiron tĂ« presĂ« askĂ«nd, as nuk pret qĂ« dikush tĂ« na presĂ« neâ â tha ministrja Gorçeviç. âNe jemi liderĂ« nĂ« kĂ«tĂ« proces dhe duam tĂ« anĂ«tarĂ«sohemi nĂ« Bashkimin Europian kur rezultatet tona tĂ« tregojnĂ« se jemi gati dhe e meritojmĂ« anĂ«tarĂ«siminâ.
Në orët e vona të së martës (16.12.2025), u njoftua se Serbia nuk do të marrë pjesë në samitin e së mërkurës në Bruksel.
Vuçiç e njoftoi vetĂ« vendimin, duke thĂ«nĂ« se po vepron pĂ«r tĂ« mbrojtur interesat e SerbisĂ« dhe duke shtuar se e mori vendimin ânĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« askush tjetĂ«r tĂ« mos fajĂ«sohej dhe qeveria tĂ« mos i nĂ«nshtrohej asnjĂ« presioniâ./DW
TIRANĂ, 17 dhjetor /ATSH/ NĂ« vijim tĂ« agjendĂ«s sĂ« tij nĂ« Bruksel, nĂ« kuadĂ«r tĂ« Samitit BE- Ballkani PerĂ«ndimor, Kryeministri Edi Rama mbĂ«rriti nĂ« Europa Building, ku u prit sot nga Ursula von der Leyen, Presidentja e Komisionit Europian dhe AntĂłnio Costa President i KĂ«shillit Europian
Kryeministri Rama ndodhet në Bruksel, për të marrë pjesë në Samitin BE-Ballkani Perëndimor, me pjesëmarrjen e liderëve të Ballkanit Perëndimor dhe përfaqësuesve më të lartë të BE.
Në nisje të agjendës, Kryeministri Edi Rama u prit në një takim nga Presidenti i Këshillit të Europës Antonio Costa.
Kryeministri zhvilloi edhe një takim me Përfaqësuesen e Lartë për Politikën e jashtme, njëkohësisht ZV/Presidente e Komisionit Europian Kaja Kallas.
Kryeministri Rama do tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« seancĂ«n plenare âThellimi i bashkĂ«punimit dhe avancimi i integrimit gradual, pĂ«rfshirĂ« âRoam like at homeâ, si dhe Plani i Rritjes pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor.â â tĂ« drejtuar nga Presidenti i KĂ«shillit Europian Antonio Costa, me pjesĂ«marrjen e Presidentes sĂ« Komisionit Europian Ursula Von Der Leyen, PĂ«rfaqĂ«sueses sĂ« LartĂ« pĂ«r PolitikĂ«n e Jashtme dhe ĂĂ«shtjet e SigurisĂ« Kaja Kallas, si dhe Presidentes sĂ« Parlamentit Europian Roberta Metsola.
Samiti synon të theksojë rëndësinë e marrëdhënieve politike dhe ekonomike midis BE-së dhe vendeve të Ballkanit Perëndimor, veçanërisht në kontekstin aktual gjeopolitik dhe nevojën për lidhje gjithnjë e më të forta midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor.
PĂ«rparimi drejt procesit tĂ« zgjerimit do tĂ« jetĂ« tema kryesore nĂ« takimin (17.12.2025) nĂ« Bruksel, mes drejtuesve tĂ« BE-sĂ« dhe atyre tĂ«Â Ballkanit PerĂ«ndimor. Pas luftĂ«rave tĂ« viteve â90, qĂ« e shkatĂ«rruan Ballkanin, Bashkimi Europian u zotua nĂ« vitin 2003 tĂ« anĂ«tarĂ«sonte nĂ« bllok shtatĂ« vendet e Ballkanit PerĂ«ndimor: ShqipĂ«rinĂ«, BosnjĂ«-HercegovinĂ«n, KroacinĂ«, KosovĂ«n, Malin e Zi, MaqedoninĂ« e [âŠ]
PRISHTINĂ, 17 dhjetor/ATSH/ UdhĂ«heqĂ«sit e Bashkimit Evropian mblidhen nĂ« Bruksel mĂ« 18 dhe 19 dhjetor me njĂ« detyrĂ« tĂ« vetme: sigurimi i fondeve pĂ«r UkrainĂ«n pĂ«r dy vjetĂ«t e ardhshĂ«m.
Me më shumë shtete, përfshirë Bullgarinë, Maltën dhe Italinë, që po rreshtohen me Brukselin për vënien në pikëpyetje për realizueshmërinë e një kredie për Kievin për reparacione si metodë e preferuar, shumica e përpjekjeve diplomatike këtë javë do të përqendrohen në tentimin për të zgjidhur këtë çështje.
Por, një ditë para takimit, më 17 dhjetor, kryeqendra e BE-së është mikpritëse e një samiti tjetër që krejtësisht është lënë në hije nga zhvillimet që lidhen me Ukrainën: udhëheqësit e gjashtë vendeve aspiruese të Ballkanit Perëndimor (Kosova, Shqipëria, Bosnjë e Hercegovina, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia) takohen me homologët e tyre të BE-së në Bruksel.
Kosova, në këtë samit, përfaqësohet nga presidentja e vendit, Vjosa Osmani.
Samiti vjetor BE-Ballkani Perëndimor është bërë një lloj formaliteti viteve të fundit, me pak ose aspak rezultate konkrete, dhe ky takim nuk përbën përjashtim.
Draft-deklarata e samitit, qĂ« e ka parĂ« Radio Evropa e LirĂ«, dokument qĂ« do tĂ« miratohet nga udhĂ«heqĂ«sit e BE-sĂ«, pohon se âe ardhmja e Ballkanit PerĂ«ndimor Ă«shtĂ« nĂ« bllokun tonĂ«. Zgjerimi Ă«shtĂ« njĂ« mundĂ«si reale qĂ« duhet shfrytĂ«zuarâ.
Në realitet, shumica e gjashtë shteteve janë të bllokuar në rrugën e tyre drejt anëtarësimit në BE, dhe vetëm Shqipëria dhe Mali i Zi kanë bërë përparim drejt anëtarësimit në bllok. Por, përgatitjet për samitin dhe lëvizjet politike ofrojnë një shembull të qartë se edhe ky përparim është i brishtë.
GjatĂ« vjeshtĂ«s, ideja ishte qĂ« Mali i Zi do tĂ« mbyllte pesĂ« kapituj politikĂ« â njĂ« hap i madh pĂ«r PodgoricĂ«n. Kjo ndodhi mĂ« 16 dhjetor dhe shteti tani ka mbyllur 12 nga 33 kapituj gjithsej.
Draft-konkluzat, të cilat i ka parë Radio Evropa e Lirë, thonë se deri javën e kaluar Parisi ka kërkuar që të mbylleshin vetëm tre kapituj. Më pas, presidenti i Malit të Zi, Jakov Millatoviq, kishte biseduar përmes telefonit me homologun francez, Emmanuel Macron, për këtë çështje dhe arriti ta binte që të pajtohej për mbylljen e pesë kapitujve.
Problemi që kishte Franca nuk kishte të bënte me të vërtetë me Malin e Zi, por më shumë me Serbinë, një aleate e ngushtë politike e Francës, e cila nuk do të hapë asnjë kapitull të anëtarësimit. Beogradi ka ngecur në rrugën evropiane që nga nisja e pushtimit të Ukrainës më 2022, me disa shtete të tjera anëtare të BE-së që nuk janë të kënaqura që shteti nuk po rreshtohet me sanksionet e BE-së ndaj Rusisë dhe se ka bërë përparim të pamjaftueshëm në fushën e sundimit të ligjit.
Duke qenë se hapja dhe mbyllja e kapitujve kërkon konsensus të 27 shteteve anëtare, Franca po e përdor një taktikë që është e zakonshme në Bruksel, atë të lidhjes së përparimit të shtetit kandidat (ose mungesës së përparimit) me të një shteti kandidat tjetër.
Përderisa Franca u tërhoq nga Mali i Zi, ajo mori atë që donte sa i përket Kosovës. BE-ja vendosi masa ndëshkuese ndaj Prishtinës më 2023, përfshirë ngrirja e qindra milionave eurove, pasi Kosova njohu rezultatet e zgjedhjeve lokale në veriun e banuar me shumicë serbe, pavarësisht paralajmërimeve nga Brukseli.
Përderisa ekziston një pajtim i gjerë se Kosova ka ndërmarrë hapa të mjaftueshëm për të shtensionuar situatën dhe masat duhet të hiqen gradualisht, Franca ka udhëhequr përpjekjet për të ngadalësuar këtë proces.
Nga Presidenca e Kosovës thanë se gjatë samitit, presidentja Osmani do të zhvillojë takime me udhëheqës të institucioneve të BE-së dhe liderët pjesëmarrës dhe tema kyç do të jenë masat.
âHeqja e masave ndaj KosovĂ«s dhe ecja pĂ«rpara nĂ« rrugĂ«n e integrimit do tĂ« zĂ«nĂ« prioritet gjatĂ« diskutimeveâ, tha Presidenca e KosovĂ«s.
I mbështetur nga Hungaria, Italia, Spanja dhe Sllovakia, Parisi është siguruar që asnjë masë të mos hiqet para zgjedhjeve parlamentare që do të mbahen në Kosovë më 28 dhjetor. Këto shtete kanë qenë po ashtu instrumentale që Serbia të shmangë sanksionet e BE-së dy vjet më parë, pasi militantët serbë, që dyshohet se janë mbështetur nga Beogradi, sulmuan Policinë e Kosovës në Banjskë të Zveçanit, duke vrarë një polic.
NĂ« draft-deklaratĂ«n, tĂ« cilĂ«n e ka parĂ« REL-i, pĂ«rmendet edhe dialogu mes KosovĂ«s dhe SerbisĂ« pĂ«r normalizimin e raporteve, qĂ« ndĂ«rmjetĂ«sohet nga Brukseli. Aty thuhet se âmungesa e normalizimit tĂ« raporteve mes PrishtinĂ«s dhe Beogradit po mban tĂ« dy shtetet tĂ« bllokuara nĂ« rrugĂ«n evropianeâ.
âTĂ« gjitha marrĂ«veshjet e arritura nĂ« dialogun e lehtĂ«suar nga BE-ja duhet tĂ« zbatohen, veçmas MarrĂ«veshja pĂ«r rrugĂ«n drejt normalizimit dhe aneksi i saj. MbĂ«shtetja nĂ«n ReformĂ«n pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor dhe Rritjen Ă«shtĂ« e kushtĂ«zuar me angazhimin konstruktiv tĂ« partnerĂ«ve dhe pĂ«rparimin e matshĂ«m dhe rezultate konkrete nĂ« normalizimin e raporteve tĂ« tyreâ, thuhet nĂ« dokument.
Që nga shtatori i vitit 2023, disa ditë para sulmit në Banjskë, nuk është mbajtur asnjë rund i nivelit të lartë në Bruksel. Marrëveshja që përmendet në draft-deklaratë është arritur më 2023, pavarësisht se palët nuk e kanë nënshkruar atë. BE-ja e vlerëson se marrëveshja është e detyrueshme për Beogradin dhe Prishtinën dhe vazhdimisht kërkon zbatimin e saj dhe të aneksit.
Kjo marrĂ«veshje, me 11 nene, veç tjerash parasheh njĂ« nivel tĂ« vetĂ«menaxhimit pĂ«r komunitetin serb nĂ« KosovĂ«, njohje tĂ« ndĂ«rsjellĂ« tĂ« simboleve shtetĂ«rore, qĂ« Serbia tĂ« mos bllokojĂ« anĂ«tarĂ«simin e KosovĂ«s nĂ« organizata ndĂ«rkombĂ«tare, dhe kĂ«rkon nga Prishtina dhe Beogradi qĂ« tâi zbatojnĂ«, po ashtu, tĂ« gjitha marrĂ«veshjet e mĂ«hershme tĂ« arritura gjatĂ« dialogut.
Në draft-deklaratë përmendet edhe Plani i Rritjes i BE-së për Ballkanin Perëndimor në vlerë prej 6 miliardë eurosh, në këmbim të zbatimit të reformave që lidhen me bllokun. Ky plan, sipas BE-së, ka potencial që të përshpejtojë rritjen ekonomike në rajon në dekadën e ardhme, pasi vendet do të marrin këtë shumë parash për reforma dhe investime.
âKjo shumĂ« Ă«shtĂ« shtesĂ« e 29 miliardĂ« eurove qĂ« po zbatohen pĂ«rmes Planit Ekonomik dhe tĂ« Investimeve. BE-ja bĂ«n thirrje pĂ«r shfrytĂ«zim maksimal tĂ« mundĂ«sive qĂ« ofron Plani i Rritjes pĂ«rmes zbatimit me kohĂ« tĂ« reformaveâ, thuhet nĂ« draft-deklaratĂ«.
PĂ«rtej çështjes sĂ« zgjerimit, nuk ka shumĂ« pika tĂ« tjera ku BE-ja mund tâi shtyjĂ« pĂ«rpara nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor vitin e ardhshĂ«m, pĂ«rveç integrimit gradual nĂ« tregun e BE-sĂ« nĂ« disa fusha.
Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia gjatë këtij viti iu bashkuan Zonës së Vetme të Pagesave në Euro (SEPA), që thjeshton dhe redukton transferet bankare në euro. Ideja është që edhe dy shtetet e tjera, Kosova dhe Bosnja, të bashkohen së shpejti.
NgjashĂ«m, qĂ«llimi i Brukselit pĂ«r vitin 2026 Ă«shtĂ« qĂ« tĂ« pĂ«rfshijĂ« tĂ« gjithĂ« rajonin nĂ« regjimin e tij tĂ« telefonisĂ« mobile, qĂ« do tâiu mundĂ«sojĂ« qytetarĂ«ve nga gjashtĂ« republikat tĂ« thĂ«rrasin, tĂ« dĂ«rgojnĂ« mesazhe dhe tĂ« pĂ«rdorin internetin duke pĂ«rdorur tarifat e brendshme tĂ« telefonisĂ« tĂ« BE-sĂ«.
Ky do tĂ« ishte njĂ« hap drejt uljes sĂ« tarifave tĂ« roamingut mes BE-sĂ« dhe shteteve kandidate nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor, qĂ« hynĂ« nĂ« fuqi mĂ« 2023. Ky hap do tĂ« pasonte MoldavinĂ« dhe UkrainĂ«n, tĂ« cilat do tâi bashkohen zonĂ«s sĂ« roamingut tĂ« BE-sĂ« mĂ« 1 janar. /rel/
BRUKSEL, 17 dhjetor /ATSH-DPA/- Udhëheqësit e Bashkimit Evropian do të takohen sot në mbrëmje me homologët e tyre nga rajoni i Ballkanit Perëndimor, ndërsa mblidhen në Bruksel për një samit që do të përfshijë bisedime të rëndësishme mbi financimin për Ukrainën.
Udhëheqësit nga Shqipëria, Bosnjë-Hercegovina, Mali i Zi, Serbia, Maqedonia e Veriut dhe Kosova pritet të jenë në Bruksel për bisedime.
BE synon tĂ« krijojĂ« lidhje mĂ« tĂ« ngushta me tĂ« gjashtĂ« vendet dhe tâi nxisĂ« ato tĂ« ndĂ«rmarrin reforma tĂ« mĂ«tejshme, duke çuar pĂ«rfundimisht nĂ« pranimin e tyre nĂ« BE.
Kandidati kryesor pĂ«r tâu bashkuar me bllokun Ă«shtĂ« Mali i Zi, i cili, sipas njĂ« analize tĂ« kohĂ«ve tĂ« fundit nga Komisioni Evropian, Ă«shtĂ« mĂ« i pĂ«rparuari nĂ« procesin e anĂ«tarĂ«simit dhe pritet tĂ« pĂ«rfundojĂ« negociatat e pranimit deri nĂ« fund tĂ« vitit 2026 nĂ«se ruan ritmin aktual tĂ« reformave.
âShqipĂ«ria mund tĂ« jetĂ« gati tĂ« pĂ«rfundojĂ« negociatat deri nĂ« fund tĂ« vitit 2027â, tha komisioni.
Duke iu referuar çështjeve tĂ« brendshme, udhĂ«heqĂ«sit e BE-sĂ« do tĂ« diskutojnĂ« nĂ«se asetet e bankĂ«s qendrore ruse tĂ« ngrira nĂ« bllok â mund tâi vihen nĂ« dispozicion UkrainĂ«s si kredi dĂ«mshpĂ«rblimi.
Negociatat për kredinë mund të vazhdojnë deri të premten, pasi Belgjika, ku mbahet pjesa më e madhe e aseteve prej rreth 210 miliardë eurosh (247,4 miliardë dollarë), e ka kundërshtuar planin.
GjatĂ« samitit, vendet e BE-sĂ« mund tĂ« arrijnĂ« gjithashtu njĂ« pakt pĂ«r tĂ« nĂ«nshkruar marrĂ«veshjen e tregtisĂ« sĂ« lirĂ« me katĂ«r vendet e âMercosurâ tĂ« AmerikĂ«s Latine: Brazilin, ArgjentinĂ«n, Uruguain dhe Paraguain. //a.i/
TIRANĂ, 17 dhjetor/ATSH/ Kryeministri Edi Rama do tĂ« marrĂ« pjesĂ« sot nĂ« samitin BE-Ballkani PerĂ«ndimor, cili do tĂ« zhvillohet nĂ« Bruksel nĂ« datat 16-17 dhjetor, me pjesĂ«marrjen e liderĂ«ve tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor dhe pĂ«rfaqĂ«suesve mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« BE.
Kryeministri Rama u prit nĂ« Europa Building sĂ« bashku me kryesuesit e tjerĂ« tĂ« delegacioneve pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« ditĂ«n e sotme nĂ« seancĂ«n plenare: âThellimi i bashkĂ«punimit dhe avancimi i integrimit gradual, pĂ«rfshirĂ« âRoam like at homeâ, si dhe Plani i Rritjes pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimorâ â tĂ« drejtuar nga presidenti i KĂ«shillit Evropian Antonio Costa.
NĂ« kĂ«tĂ« takim marrin pjesĂ« presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, pĂ«rfaqĂ«suesja e lartĂ« pĂ«r PolitikĂ«n e Jashtme dhe ĂĂ«shtjet e SigurisĂ«, Kaja Kallas, si dhe Presidentja e Parlamentit Europian, Roberta Metsola.
Samiti synon të theksojë rëndësinë e marrëdhënieve politike dhe ekonomike midis BE-së dhe partnerëve të Ballkanit Perëndimor, veçanërisht në kontekstin aktual gjeopolitik dhe nevojën për lidhje gjithnjë e më të forta midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor.
Ndërsa, Bashkimi Europian do të riafirmojë angazhimin e plotë dhe të qartë për perspektivën e anëtarësimit në Bashkimin Evropian të Ballkanit Perëndimor, si dhe përparimin e arritur në procesin e zgjerimit, të reflektuar në raportin më të fundit të Komisionit.
Në fund të samitit do të publikohet deklarata e samitit BE-Ballkani Perëndimor.
UdhĂ«heqĂ«sit e Bashkimit Evropian mblidhen nĂ« Bruksel mĂ« 18 dhe 19 dhjetor me njĂ« detyrĂ« tĂ« vetme: sigurimi i fondeve pĂ«r UkrainĂ«n pĂ«r dy vjetĂ«t e ardhshĂ«m. Me mĂ« shumĂ« shtete, pĂ«rfshirĂ« BullgarinĂ«, MaltĂ«n dhe ItalinĂ«, qĂ« po rreshtohen me Brukselin pĂ«r vĂ«nien nĂ« pikĂ«pyetje pĂ«r realizueshmĂ«rinĂ« e njĂ« kredie pĂ«r Kievin pĂ«r reparacione si [âŠ]
KĂ«shilli pĂ«r ĂĂ«shtje tĂ« PĂ«rgjithshme i Bashkimit Evropian miraton tĂ« martĂ«n konkluzionet sa i pĂ«rket procesit tĂ« zgjerimit tĂ« bllokut evropian, ndĂ«rsa nĂ« pjesĂ«n pĂ«r KosovĂ«n, vendit i bĂ«het thirrje qĂ« ta pĂ«rshpejtojĂ« hapin nĂ« rrugĂ«n drejt reformave.
Ndër kërkesat tjera është zbatimi i marrëveshjeve të arritura me Serbinë, në kuadër të procesit të normalizimit të marrëdhënieve, përfshirë nevojën e formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, shkruan Evropa e Lirë.
Kosova është e vetmja në Ballkanin Perëndimor që nuk e gëzon statusin e vendit kandidat për anëtarësim, ndonëse ka aplikuar në dhjetor të vitit 2022.
Në raportin me draft-konkluza që e ka siguruar Radio Evropa e Lirë, përmendet se nevoja për reforma vërehet më së shumti në forcim të administratës publike dhe sundim të ligjit, përfshirë konsolidimin e sistemit gjyqësor, luftën kundër korrupsionit, mbrojtjen e lirive themelore, sidomos lirinë e shprehjes, sektor në të cilin nuk është shënuar përparim.
Kosova lavdërohet për organizimin e zgjedhjeve të përgjithshme të shkurtit dhe më pas ato lokale më vonë gjatë vitit, marrë parasysh pjesëmarrjen e të gjitha komuniteteve në to.
Lidhur me këtë, në draftin e konkluzave përmendet që marrë parasysh transferimin e rregullt të pushtetit në katër komunat me shumicë serbe në veri të vendit, Këshilli përsërit dhe pret heqjen e të gjitha masave ndëshkuese që kanë mbetur.
Bashkimi Evropian pati vendosur masa ndëshkuese ndaj Kosovës në verën e vitit 2023, si pasojë e tensioneve në veriun e banuar me shumicë serbe.
Blloku evropian ka nisur heqjen graduale të tyre, por zyrtarët në Kosovë insistojnë se vazhdimi i tyre është vendim i padrejtë, meqë të gjitha kërkesat për heqjen e tyre tashmë janë plotësuar.
Në mesin e tyre situata në veri është shtensionuar, prania e Policisë afër objekteve komunale në veri është zvogëluar dhe kalimi paqësor i pushtetit në komunat me shumicë serbe është realizuar.
Rikard Jozwiak, redaktor për Evropën i Radios Evropa e Lirë (REL), në Pragë, ka marrë vesh nga burimet e tij se për çështjen e moslargimit të të gjitha masave kundër Kosovës është diskutuar në Bruksel javën e kaluar dhe që Franca e Italia janë mbështetëse të idesë që të largohen vetëm 50 për qind e tyre.
Por, duket se përparim në këtë drejtim nuk do të ketë para zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të 28 dhjetorit në Kosovë.
Sipas një analize të Institutit për Studime të Avancuara - GAP, masat e BE-së i kanë kushtuar Kosovës rreth 613.4 milionë euro në projekte të pezulluara ose të shtyra për afat të pacaktuar. Për shkak të kalimit të afateve, 7.1 milionë euro janë humbur tërësisht.
Në raport, BE-ja përmend se procesi i zgjerimit ka rëndësi gjeostrategjike dhe është proces që kontribuon në paqen evropiane, sigurinë dhe stabilitetin e shekullit 21.
KĂ«shilli u bĂ«n thirrje tĂ« gjithĂ« partnerĂ«ve qĂ« ta shfrytĂ«zojnĂ« kĂ«tĂ« mundĂ«si dhe kĂ«tĂ« momentum pĂ«r tâi marrĂ« tĂ« gjithĂ« hapat e nevojshĂ«m pĂ«r ta pĂ«rshpejtuar pĂ«rparimin nĂ« rrugĂ«n drejt BE-sĂ«.
Përveç përgatitjeve të nevojshme nga ana e vendeve kandidate, në raport përmendet edhe nevoja e përgatitjeve të vetë bllokut për të akomoduar anëtarë të rinj.
Sa u përket vendeve të Ballkanit, përmendet rëndësia e marrëdhënieve të mira fqinjësore dhe bashkëpunimit rajonal.
âKĂ«shilli inkurajon fuqishĂ«m partnerĂ«t qĂ« tâi zgjidhin tĂ« gjitha mospajtimet bilaterale dhe çështjet qĂ« datojnĂ« prej sĂ« kaluarĂ«s, nĂ« linjĂ« me ligjin ndĂ«rkombĂ«tarâ, pĂ«rmendet mes tjerash nĂ« raport.
Pritjet pĂ«r dialogun KosovĂ« â Serbi
Në raportin me draft-konkluza, Këshilli përmend mbështetjen e plotë për dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga Bashkimi Evropian.
Aty përmendet që të dyja palët mund të humbin mundësi të mëdha në mungesë të përparimit në normalizim.
Kosova dhe Serbia dialogojnë në Bruksel prej vitit 2011, i kanë arritur disa marrëveshje, por jo të gjitha janë zbatuar.
âPĂ«rparimi nĂ« rrugĂ«t e tyre respektive evropiane varet nga pĂ«rpjekjet pĂ«r t'i zbatuar plotĂ«sisht tĂ« gjitha zotimet qĂ« dalin nga MarrĂ«veshja pĂ«r normalizim e vitit 2023 dhe tĂ« gjitha marrĂ«veshjet tjera, pa vonesa dhe parakushteâ.
Mes tjerash pĂ«rmendet edhe nevoja qĂ« Kosova tĂ« zbatojĂ« marrĂ«veshjen pĂ«r themelim tĂ« Asociacionit tĂ« komunave me shumicĂ« serbe, dhe tĂ« veprojĂ« nĂ« pĂ«rputhje me zotimet pĂ«r ânjĂ« nivel tĂ« pĂ«rshtatshĂ«m tĂ« vetĂ«qeverisjes pĂ«r komunitetin serb nĂ« KosovĂ«" nĂ« pĂ«rputhje me Nenin 7, siç e parasheh MarrĂ«veshja pĂ«r normalizim dhe aneksi i saj.
Pritje ka që edhe çështja e strukturave të mbështetura nga Serbia, përfshirë ato të shërbimeve të kujdesit shëndetësor dhe edukimit, të zgjidhen në përputhje me zotimet e dialogut dhe të punohet në riintegrim të serbëve të Kosovës, nisur prej pjesëmarrjes së tyre në të gjitha nivelet institucionale.
Në njërën pikë të draft-konkluzave, në pjesën për Kosovën, vendi duartrokitet që është në linjë me politikën e Jashtme të BE-së, duke dënuar luftën e Rusisë në Ukrainë.
Dikur pjesë e vizionit strategjik të SHBA-së, sot Kosova gati se nuk figuron në Strategjinë e saj Kombëtare. Prioritetet e Uashingtonit kanë ndryshuar, dhe Kosova nuk e ka kapitalizuar periudhën e qetësisë, duke mbetur e cenueshme.
Në fillim të këtij muaji, Shtëpia e Bardhë e presidentit Donald Trump publikoi Strategjinë e saj të Sigurisë Kombëtare - një dokument që çdo administratë amerikane nxjerr për të shpjeguar prioritetet e saj në politikën e jashtme.
Strategjia, qĂ« mban firmĂ«n e presidentit, thekson se âditĂ«t kur Shtetet e Bashkuara mbĂ«shtesnin tĂ«rĂ« rendin botĂ«ror si Atlasi, kanĂ« mbaruarâ, se âçështjet e vendeve tĂ« tjera janĂ« shqetĂ«sim i SHBA-sĂ« vetĂ«m nĂ«se aktivitetet e tyre kĂ«rcĂ«nojnĂ« drejtpĂ«rdrejt interesat amerikaneâ dhe se âShtetet e Bashkuara do tĂ« riafirmojnĂ« dhe zbatojnĂ« DoktrinĂ«n Monroe pĂ«r tĂ« rikthyer primatin amerikan nĂ« HemisferĂ«n PerĂ«ndimoreâ.
Dokumenti prej 33 faqesh, po ashtu, bĂ«n thirrje pĂ«r âkultivimin e rezistencĂ«sâ nĂ« EvropĂ«, duke paralajmĂ«ruar se kontinenti po nĂ«nvlerĂ«son demokracinĂ«, po bllokon paqen nĂ« UkrainĂ« dhe po pĂ«rballet me âshuarje tĂ« civilizimitâ, pĂ«r shkak tĂ« migracionit tĂ« lartĂ« dhe rĂ«nies sĂ« lindjeve.
Ai fajĂ«son edhe zyrtarĂ«t evropianĂ« pĂ«r pengimin e pĂ«rpjekjeve tĂ« SHBA-sĂ« pĂ«r tĂ« ndalur luftĂ«n nĂ« UkrainĂ« dhe akuzon qeveritĂ« se injorojnĂ« njĂ« âshumicĂ« tĂ« madhe evropianeâ qĂ« dĂ«shiron paqe.
Kosova pĂ«rmendet vetĂ«m nĂ« kapitullin e âparimeveâ, si njĂ« nga sukseset e presidentit Trump nĂ« arritjen e paqes mes saj dhe SerbisĂ«.
EvropianĂ«t e pritĂ«n me shqetĂ«sim kĂ«tĂ« strategji - âthemelet e partneritetit kĂ«rkojnĂ« respekt tĂ« ndĂ«rsjellĂ«, veçanĂ«risht nĂ« momentet e divergjencĂ«s politikeâ, tha presidenti i KĂ«shillit Evropian, Antonio Costa.
Në vlerësimin e Olivia Enos, nga Instituti Hudson, strategjia pranon hapur se Amerika nuk mund të merret me gjithçka, lë jashtë disa rajone dhe probleme, dhe rendit qartë prioritetet, duke filluar me Hemisferën Perëndimore, pastaj Azinë, Evropën dhe në fund Lindjen e Mesme.
Kjo zgjedhje, sipas saj, është e diskutueshme për ata që duan një politikë të jashtme më të qëndrueshme, por është e qëllimshme.
âUnĂ« e kam lexuar si renditje tĂ« prioriteteve. TĂ« tjerĂ«t mund tĂ« mos pajtohen, por pĂ«r mua mesazhi Ă«shtĂ« i qartĂ«: kjo Ă«shtĂ« hemisfera jonĂ«, prandaj kjo ka rĂ«ndĂ«sinĂ« mĂ« tĂ« madhe pĂ«r ne. Ne do tĂ« sigurohemi qĂ« kufiri ynĂ« tĂ« jetĂ« i sigurt. Ky Ă«shtĂ« prioriteti kryesorâ, thotĂ« Enos pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Për kritikët, strategjia është e ngarkuar ideologjikisht.
Ish-ndihmësi i sekretarit amerikan të Shtetit, Daniel Fried, thotë se ajo ndan vlerat nga interesat, bie ndesh me politikat tjera amerikane dhe favorizon të djathtën radikale në Evropë, në kundërshtim me vetë qëllimet strategjike të SHBA-së.
Mospërfshirja e Kosovës dhe Ballkanit në përgjithësi në strategji, sipas Friedit, reflekton si uljen e urgjencës së krizës atje, ashtu edhe pritshmërinë që Evropa të marrë rolin kryesor.
Ai shton se, me tonin ideologjik tĂ« strategjisĂ« sĂ« re, ndoshta Ă«shtĂ« edhe âmĂ« mirĂ«â pĂ«r KosovĂ«n qĂ« tĂ« mos pĂ«rmendet fare.
âStrategjia mund ta kishte shpĂ«rfillur lehtĂ«sisht Ballkanin si çështje tĂ« EvropĂ«s dhe jo tĂ« SHBA-sĂ«. E, madje, mund ta kishte kritikuar edhe fokusin tonĂ« tĂ« mĂ«parshĂ«m nĂ« Ballkan... se pse jemi pĂ«rfshirĂ« pĂ«r shtetndĂ«rtimin e KosovĂ«s apo pĂ«r çështjet e tĂ« drejtave tĂ« njeriut, qĂ« na kanĂ« çuar nĂ« konflikt ushtarakâ, thotĂ« Fried pĂ«r programin Expose tĂ« Radios Evropa e LirĂ«.
Megjithatë, sipas tij, konfuzioni është i dukshëm edhe në vetë kryeqytetin e vendimmarrjes botërore - në Uashington.
Kongresi atje po shtyn përpara Aktin e Autorizimit të Mbrojtjes Kombëtare, i cili bie ndesh me Strategjinë Kombëtare.
Ai synon të forcojë angazhimin ushtarak të SHBA-së në Evropë dhe të rrisë vëmendjen ndaj bashkëpunimit të Rusisë me Kinën dhe Korenë e Veriut.
Ligji garanton 76.000 trupa amerikane në Evropë, ndalon tërheqjet e mëdha të pajisjeve dhe vazhdon mbështetjen për vendet baltike, për të frenuar Rusinë.
NĂ« pjesĂ«n pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor thuhet, mes tjerash, se âĂ«shtĂ« nĂ« interes tĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« SHBA-sĂ« dhe vendeve tĂ« kĂ«tij rajoni qĂ« ato tĂ« kenĂ« rritje dhe zhvillim ekonomik tĂ« qĂ«ndrueshĂ«mâ.
MarrĂ«veshjen pĂ«r RrugĂ«n drejt Normalizimit tĂ« MarrĂ«dhĂ«nieve mes KosovĂ«s dhe SerbisĂ« e vlerĂ«son si âhap pozitiv pĂ«rpara nĂ« avancimin e normalizimit midis dy vendeveâ dhe thekson se ato duhet tĂ« pĂ«rpiqen tĂ« bĂ«jnĂ« pĂ«rparim tĂ« menjĂ«hershĂ«m nĂ« zbatimin e saj.
âShtetet e Bashkuara duhet tĂ« vazhdojnĂ« tĂ« mbĂ«shtesin njĂ« marrĂ«veshje pĂ«rfundimtare gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se midis KosovĂ«s dhe SerbisĂ« bazuar nĂ« njohjen reciprokeâ, thuhet, po ashtu, nĂ« atĂ« dokument.
Fried thotĂ« se gjuha nĂ« Aktin e Autorizimit tĂ« Mbrojtjes KombĂ«tare Ă«shtĂ« âkrejtĂ«sisht e kundĂ«rtaâ me atĂ« tĂ« strategjisĂ«.
âAjo vendos kufij mbi aftĂ«sinĂ« e administratĂ«s pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr trupat nga Evropa. Ky Ă«shtĂ« edhe njĂ« dokument republikan. Kryetari i DhomĂ«s sĂ« PĂ«rfaqĂ«suesve, Mike Johnson, e ka mbĂ«shtetur atĂ«â, thotĂ« Fried.
PĂ«r shkak tĂ« kĂ«tyre kontradiktave, siç i quan, Fried sheh edhe ânjĂ« shpresĂ« relativeâ - se SHBA-ja nuk Ă«shtĂ« aq e vendosur tĂ« tĂ«rhiqet nga Evropa sa mund tĂ« sugjerojĂ« strategjia.
Për Kosovën, aleanca me SHBA-në mbetet një bosht i pathyeshëm. Pas një takimime presidetin Trump në shtator, presidentja e vendit, Vjosa Osmani, tha se e ka falënderuar atë për, siç u shpreh, angazhimin e palodhshëm për paqe.
Gjatë këtij viti, Trump e ka përmendur disa herë Kosovën, kryesisht për të theksuar rolin e tij si ndërmjetës që ka ndalur konfliktin mes saj dhe Serbisë.
Për ish-diplomatin austriak, Wolfgang Petritsch, epoka e aleancës klasike mes Evropës dhe SHBA-së - ajo që u ndërtua pas vitit 1945 - ka marrë fund.
Në Ballkan, thotë ai, roli i SHBA-së po tkurret si në aspektin strategjik, ashtu edhe në atë politik. Rajoni shihet gjithnjë e më shumë si përgjegjësi evropiane dhe shtetet e Ballkanit, veçanërisht Kosova, e cila nuk është as anëtare e OKB-së dhe as e NATO-s, duhet të përshtaten me këtë realitet.
âNe tani jetojmĂ« nĂ« njĂ« epokĂ« pasigurie - pasigurie tĂ« plotĂ« - e cila pĂ«r shtetet mĂ« tĂ« vogla dhe mĂ« tĂ« brishta si Kosova, paraqet sfidĂ« edhe mĂ« tĂ« madhe sesa pĂ«r ato qĂ« tashmĂ« janĂ« nĂ« Bashkimin Evropian dhe qĂ« mund tĂ« pĂ«rpiqen tĂ« veprojnĂ« bashkĂ« brenda BE-sĂ«â, thotĂ« Petritsch pĂ«r ExposenĂ«.
Ai nuk pret shpërthim të një konflikti të ri të madh në Ballkanin Perëndimor vetëm se SHBA-ja mund të ulë nivelin e angazhimit të saj. Ai thekson se Evropa ka interes jetik të mos lejojë një luftë tjetër në pragun e saj, përtej asaj që tashmë po zhvillohet në Ukrainë.
Kampi amerikan Bondsteel në Kosovë mbetet një element kyç i sigurisë, por pesha e tij në të ardhmen, thotë Petritsch, do të varet ndjeshëm nga marrëdhëniet SHBA-Rusi.
Fried, në anën tjetër, është më paralajmërues: sipas tij, rajoni do të bëhej më i cenueshëm nëse Shtetet e Bashkuara zvogëlojnë praninë dhe angazhimin e tyre.
Ai vlerëson se Rusia dhe Kina do ta shfrytëzonin një boshllëk të tillë amerikan në mënyra të ndryshme, por plotësuese.
âKina do tĂ« pĂ«rpiqet tĂ« blejĂ« infrastrukturĂ«n dhe nyjet kyçe, pĂ«r tĂ« fituar kontroll mbi mĂ« shumĂ« sektorĂ« tĂ« ekonomisĂ«. Rusia do tĂ« pĂ«rpiqet tâi pĂ«rdorĂ« disa vende si agjentĂ«, pĂ«r tĂ« shfrytĂ«zuar dobĂ«sitĂ« e tyre dhe pĂ«r tĂ« krijuar kaos sa herĂ« tĂ« mundet. NĂ« secilin rast, tĂ« dyja vendet do ta shohin Ballkanin si njĂ« fushĂ« pĂ«r realizimin e ambicieve tĂ« tyre mĂ« tĂ« gjeraâ, thotĂ« Fried.
Një anketë e kryer nga Instituti Ndërkombëtar Republikan gjatë periudhës maj-korrik të këtij viti tregon se udhëheqësit e dy fuqive të mëdha gëzojnë mbështetje të konsiderueshme në disa vende të Ballkanit.
NĂ« Serbi, pĂ«r shembull, 50 pĂ«r qind e tĂ« anketuarve kanĂ« njĂ« opinion âshumĂ« tĂ« favorshĂ«mâ pĂ«r Vladimir Putinin e RusisĂ«, ndĂ«rsa 38 pĂ«r qind e kanĂ« tĂ« njĂ«jtin opinion pĂ«r Xi Jinpingun e KinĂ«s.
NĂ« KosovĂ«, vetĂ«m 7 pĂ«r qind e tĂ« anketuarve shprehin opinion âshumĂ« tĂ« favorshĂ«mâ pĂ«r Putinin dhe 6 pĂ«r qind pĂ«r XinĂ«. E, pĂ«r Trumpin kjo pĂ«rqindje arrin nĂ« 52.
Fried thotë se Evropa, veçanërisht BE-ja, duhet ta marrë udhëheqjen në stabilizimin e Ballkanit Perëndimor, sepse e ardhmja më e qëndrueshme e rajonit është brenda BE-së.
Ai nënvizon se BE-ja duhet ta ketë fuqinë për të frenuar elementet agresive në Beograd, që veprojnë për nxitjen e konflikteve të reja në Kosovë ose për ta mbajtur Bosnjën të ndarë përgjithmonë.
Sipas tij, kur Evropa ta marrë plotësisht këtë përgjegjësi, hapësira për Rusinë dhe aktorët e tjerë destabilizues për të luajtur lojëra në Ballkan, do të zvogëlohet ndjeshëm.
âEvropa duhet ta marrĂ« udhĂ«heqjen tani. Kur ka dĂ«shtuar, SHBA-ja Ă«shtĂ« detyruar tĂ« ndĂ«rhyjĂ«. E kuptoj kĂ«tĂ«, por problemi real i takon EvropĂ«s, sepse e ardhmja mĂ« e mirĂ« e kĂ«tyre vendeve Ă«shtĂ« brenda EvropĂ«s - nĂ«se duan tĂ« arrijnĂ« potencialin qĂ« meritojnĂ«â, thotĂ« Fried.
Bashkimi Evropian konfirmon vazhdimisht angazhimin e tij për perspektivën e anëtarësimit të Ballkanit Perëndimor në BE. Samiti i radhës BE-Ballkani Perëndimor do të mbahet më 17 dhjetor në Bruksel. Prej vendeve të rajonit, vetëm Kosova nuk është ende kandidate për anëtarësim.
Petritsch thotĂ« se Kosova gjithmonĂ« do tĂ« ketĂ« nevojĂ« pĂ«r marrĂ«dhĂ«nie profesionale dhe tĂ« qĂ«ndrueshme me Uashingtonin, por ajo duhet tâi pĂ«rshtasĂ« pritjet dhe tĂ« shmangĂ« supozimin se SHBA-ja do tâi ârregullojĂ«â problemet rajonale si nĂ« fund tĂ« viteve 1990.
Sipas tij, siguria dhe progresi i Kosovës do të varen shumë më tepër nga integrimi evropian, stabiliteti politik i brendshëm dhe arritja e kompromisit të vërtetë me pakicat.
âKompromisi Ă«shtĂ« thelbi i demokracisĂ«. Mendoj se ideja pĂ«r tĂ« gjetur njĂ« kompromis pozitiv, nuk Ă«shtĂ« ende e fortĂ« nĂ« KosovĂ«. Por, tani kohĂ«t po ndryshojnĂ«. Evropa Ă«shtĂ« partneri mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m dhe mĂ« relevant pĂ«r ndĂ«rtimin e shtetit dhe pĂ«r zhvillimin ekonomik dhe politik. Ajo duhet tĂ« bĂ«het tani njĂ« fokus i ri dhe serioz pĂ«r PrishtinĂ«nâ, thotĂ« Petritsch.
Fried thekson rëndësinë që Kosova të jetë një shtet demokratik dhe jo një projekt nacionalist, që pasqyron pjesën më të keqe të së kaluarës së Serbisë.
âUnĂ« kam qenĂ« pjesĂ« e vendimit tĂ« SHBA-sĂ« pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur pavarĂ«sinĂ« e KosovĂ«s, dhe ky ishte vendim i duhur. Flamuri i KosovĂ«s Ă«shtĂ« i shkĂ«lqyer: nuk pĂ«rfaqĂ«son njĂ« komb tĂ« vetĂ«m, por tĂ« gjithĂ« banorĂ«t e vendit, dhe Ă«shtĂ« i modeluar sipas flamurit tĂ« BE-sĂ«. Ai simbolizon qartĂ« tĂ« ardhmen e KosovĂ«s nĂ« EvropĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« qytetarĂ«t e saj. MarrĂ«veshja jonĂ« me KosovĂ«n ishte: ne do tĂ« mbĂ«shtesim pavarĂ«sinĂ«, por ju duhet tĂ« punoni pĂ«r njĂ« KosovĂ« demokratike, jo nacionaliste. Ne nuk duam njĂ« version tĂ« vogĂ«l tĂ« SerbisĂ« sĂ« Millosheviqitâ, pĂ«rfundon Fried.
Kjo lë të kuptohet se në një rajon ku koha e pritjes së garancive të jashtme po mbaron, testi i vërtetë për Kosovën është gatishmëria për të zbatuar të drejtat e premtuara për qytetarët serbë dhe për të treguar se kompromisi demokratik, jo përplasja e vazhdueshme, është rruga drejt sigurisë dhe mbështetjes më të madhe evropiane. Në të kundërtën, Kosova rrezikon të mbetet peng i vetes, duke u dhënë të drejtë skeptikëve. /REL/
Nga Ilir Kalemaj JavĂ«n qĂ« shkoi, njĂ« nga çështjet kryesore qĂ« u bĂ« lajm mbarĂ«botĂ«ror krahas zhvillimeve nĂ« teatrin e luftĂ«s Rusi-UkrainĂ«, apo zhvillimeve tĂ« fundit tĂ« MarinĂ«s amerikane qĂ« duken se kanĂ« rrethuar strategjikisht Maduron dhe regjimin e tij, ishte strategjia e re amerikane e sigurisĂ«. Interesante ishte pĂ«rpos ridimensionimit tĂ« raporteve SHBA-BE dhe [âŠ]
Sot në Bruksel është bërë publikimi i Barometrit i Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal (RCC) për Ballkanin Perëndimor.
Në këtë barometër janë prezantuar disa nga problemet më të mëdha, me të cilat përballen qytetarët e këtij rajoni.
Ndër problemet kryesore sipas këtij sondazhi është kostoja e jetesës/rritja e çmimeve, ku 66 për qind e tyre kanë deklaruar se ky është problemi me të cilën përballen.
Lidhur me kĂ«tĂ«, Amer Kepatnoviq, nga KĂ«shilli i BashkĂ«punimit Rajonal (Regional Cooperation Council) thotĂ« se âBallkan Barometerâ Ă«shtĂ« rruga e dĂ«gjimit tĂ« njerĂ«zve tĂ« rajonit.
âAjo qĂ« do shihni sot nĂ« disa segmente duhet tĂ« jetĂ« brengosĂ«se pĂ«r tĂ« gjithĂ«â, tha ai.
Po ashtu, si problem është paraqitur edhe situata ekonomike me 44 për qind, korrupsioni me 35 për qind, jostabiliteti politik me 29 për qind.
Po ashtu në mesin e problemeve qytetarët i kanë deklaruar edhe papunësinë me 25 për qind dhe ikjen e trurit (brain drain) me 22 për qind. /Telegrafi/
Login
