Greva një mujore e minatorëve të Spaçit, e shoqëruar me akuza për shkelje dhe presion mbi aktivitetin sindikal, e detyroi ministren e Ekonomisë dhe Inovacionit, Delina Ibrahimaj, të raportojë para Komisionit Parlamentar për të Drejtat e Njeriut dhe Mjetet e Informimit Publik.
Ndërsa deputetët u rreshtuan hapur krah minatorëve, ministrja Ibrahimaj zgjodhi një rol neutral, duke theksuar vetëm ndërmjetësimin institucional, një qëndrim që la pezull pyetjet kyçe mbi përgjegjësitë e shtetit në këtë konflikt të zgjatur.
Ministrja Ibrahimaj solli para komisionit njĂ« panoramĂ« tĂ« pĂ«rgjithshme tĂ« situatĂ«s. Ajo tha se koncesionarit turk âTete Albaniaâ dhe KonfederatĂ«s sĂ« Sindikatave tĂ« ShqipĂ«risĂ« (KSSH) iu ishte kĂ«rkuar kthimi nĂ« punĂ« i grevistĂ«ve me qĂ«llim qĂ« tĂ« mos pĂ«rkeqĂ«sohej situata financiare pĂ«r tĂ« dyja palĂ«t.
âPĂ«rfaqĂ«suesit e kompanisĂ« shprehĂ«n gadishmĂ«rinĂ« pĂ«r takimin me minatorĂ«t ndĂ«rkohĂ« qĂ« ranĂ« dakord tĂ« rikthejnĂ« menjĂ«herĂ« nĂ« punĂ« 45 minatorĂ«, ndĂ«rsa pĂ«r pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« tyre (22), tĂ« vlerĂ«sohej rast pas rasti,â tregoi ministrja pĂ«r takimin e fundit tĂ« kryer nĂ« Spaç, ku minatorĂ«t nuk pranuan tĂ« merrnin pjesĂ«.
âU njoftuan paraprakisht tĂ« gjithĂ« ish-tĂ« punĂ«suarit dhe KSSH, pasi takimi nĂ« kushtet kur nuk ka njĂ« kontratĂ« kolektive duhet tĂ« ishte ndĂ«rmjet punonjĂ«sve, ministrisĂ« dhe kompanisĂ«,â vijoi ministrja Ibrahimaj.
Kryetarja e Komisionit, Jorida Tabaku, theksoi që në fillim se e drejta e punës është e drejtë kushtetuese për të cilën nuk negociohet. Për këtë, ajo e konsideroi grevën e minatorëve si një e drejtë e ligjshme.
âAjo qĂ« ka ndodhur me pushimin e 67 minatorĂ«ve nĂ« minierĂ«n e Spaçit Ă«shtĂ« nĂ« shkelje jo vetĂ«m e kushtetutĂ«s, ligjeve tĂ« kĂ«tij vendi, por edhe i çdo parimi normal, moral dhe etik i njĂ« biznesi qĂ« operon me njĂ« leje dhe licencĂ« nĂ« ShqipĂ«riâ, tha Tabaku.
Ministrja, nĂ« raportimin e situatĂ«s, u pĂ«rqendrua edhe te informimi nga ana e Inspektoratit tĂ« PunĂ«s, duke deklaruar se konflikti ka tĂ« bĂ«jĂ« me âmos-dakordĂ«sinĂ« me dokumentacionin pĂ«rfaqĂ«sues sindikal dhe procedurat pĂ«r nisjen e negociatave pĂ«r shpalljen e grevĂ«sâ.
âGreva nisi pa njoftim paraprak,â vijoi ministrja Ibrahimaj, sipas sĂ« cilĂ«s kjo kĂ«rkonte vlerĂ«sim tĂ« mĂ«tejshĂ«m teksa aktiviteti nĂ« minierĂ« vijon tĂ« jetĂ« pjesĂ«risht i ndĂ«rprerĂ«, me vonesa teknike dhe nĂ« rrezik pĂ«r sigurinĂ«.
Në këtë çështje, deputetët u bënë bashkë, si nga opozita ashtu edhe nga pozita duke u rreshtuar krah minatorëve si një rast që ka të bëjë me pasurinë kombëtare.
Deputetja e PartisĂ« Demokratike, Elda Hoti tha se pĂ«rfaqĂ«suesit e ministrisĂ« kanĂ« kĂ«rcĂ«nuar minatorĂ«t duke iu thĂ«nĂ« tĂ« rikthehen nĂ« punĂ«, âpĂ«rndryshe mbeten pa bukĂ«â.
Ajo pyeti më tej ministren nëse ishte në dijeni për kushtet e punës dhe për raportimet se minatorët janë detyruar të firmosin deklarata ku heqin dorë nga çdo e drejtë.
Ministrja u shpreh se nuk kishte dijeni për to dhe se do të kërkonte informacione konkrete për vërtetësinë e tyre.
Deputeti Erion Braçe u shpreh se nuk duhej lejuar që koncesionari turk të shkelë Kushtetutën, pasi nuk është lejuar anëtarësimi në sindikatë i minatorëve.
âNĂ«se pronari do tĂ« ketĂ« sindikatĂ« tĂ« vetĂ«n ta bĂ«jĂ« diku tjetĂ«r, Ă«shtĂ« vullneti i punĂ«torĂ«ve pĂ«r tĂ« zgjedhur sindikatĂ«n. KonfederatĂ«n e keni nĂ« kĂ«shillin e punĂ«s, kush Ă«shtĂ« ajo kompani qĂ« e vĂ« nĂ« dyshim?! Kur ai thotĂ« nuk tĂ« njoh se sâdua sindikatĂ«, çfarĂ« negociate do tĂ« bĂ«sh?! Nuk negociohet Kushtetuta me pronarin e njĂ« kompanie!â theksoi Braçe.
Por, më pas deputeti socialist këmbënguli që minatorët të kthehen në punë dhe më tej të negociojnë për kontratat kolektive, duke sjellë në vëmendje faktin se minatorët në minierën e bakrit në Spaç punonin 26 ditë në muaj, më shumë nga sa e parashikon ligji.
Pyetjes nĂ«se ka pasur inspektime nĂ« kĂ«tĂ« kompani iu pĂ«rgjigj kreu i Inspektoratit tĂ« PunĂ«s, Eljo Muçaj, i cili tha se ânuk ishin konstatuar shkeljeâ.
âTete Albania Ă«shtĂ« inspektuar 10 herĂ«, ka vetĂ«m njĂ« denoncim pĂ«r orĂ«t shtesĂ« nĂ« vitin 2023. Tete Ă«shtĂ« gjobitur dy herĂ« nĂ« vitin 2024, me nga 400 mijĂ« lekĂ«, aksidentet nuk kanĂ« qenĂ« me pasoja pĂ«r jetĂ«â, u shpreh Muçaj.
MĂ« tej ai deklaroi se edhe pĂ«r njĂ« aksident tĂ« dhjetorit 2024 Ă«shtĂ« gjobitur nĂ«nkontraktori, ndĂ«rsa kushtet nĂ« minierĂ« âjanĂ« normaleâ dhe âpagat janĂ« 20-30% mĂ« ta larta se pagat qĂ« ka kjo industriâ.
Në këtë pikë, deputeti socialist Ardit Bido solli në pah diferencimin e punonjësve shqiptarë nga ata turq sa i takon pagave.
âNĂ« kĂ«tĂ« listpagesĂ« qĂ« kemi pĂ«rpara, njĂ« inxhinier gjeolog shqiptar paguhet me 272 mijĂ« lekĂ«, ndĂ«rsa njĂ« turk paguhet 459 mijĂ« lekĂ«â, tregoi Bido.
Ndërsa të njëjtën çështje solli edhe deputeti demokrat Gazment Bardhi.
âKa diferencime tĂ« frikshme mes punonjĂ«sve shqiptarĂ« dhe turq. Ata qĂ« janĂ« punĂ«torĂ« turq pĂ«r tĂ« njĂ«jtĂ«n punĂ« marrin dy-tre herĂ« mĂ« shumĂ«â, tha Bardhi.
Gjatë raportimit, ministrja Ibrahimaj nuk u ndal te shqetësimet e minatorëve dhe as te kërkesat e tyre gjatë kësaj periudhe, sikurse organizimi sindikal, nënshkrimi i një kontrate kolektive, kushte më të mira në punë, siguri dhe paga më të mira.
Sot, përpos kushteve atmosferike minatorët vijojnë të jenë në grevë, e cila nisi më 13 tetor, ndërsa protesta dhe bojkoti i punës kishte nisur që pesë ditë më herët, më 8 tetor.
Përpos negociatave dhe takimeve në zyrën e pajtimit dhe në ministrinë e Ekonomisë dhe Inovacionit ende nuk ka një dakordësi për zgjidhjen e situatës.
Pikënisja dhe organizimi i minatorëve të Spaçit
MĂ« 8 dhe 9 tetor rreth 70 minatorĂ« tĂ« Spaçit bojkotuan punĂ«n dhe u mblodhĂ«n nĂ« protestĂ« para ambienteve tĂ« minierĂ«s sĂ« bakrit dhe kompanisĂ« âTete Albaniaâ pĂ«r kushte mĂ« tĂ« mira, siguri dhe nĂ«nshkrim tĂ« kontratĂ«s kolektive duke njohur sindikatĂ«n e tyre tĂ« formuar mĂ« 16 gusht 2025.
KSSH-ja iu drejtua kompanisë për të filluar diskutimin e bisedimeve për nënshkrimin e kontratës.
Më 7 tetor, kompania iu drejtua KSSH-së me shkresë duke i thënë se ka mungesë dokumentacioni.
Sipas saj sindikata e re nuk kishte dorëzuar dokumentacion të vlefshëm ligjërisht dhe se KSSH nuk kishte paraqitur listën e anëtarëve apo vendimin e krijimit të saj.
MĂ« 8 tetor, KSSH njoftoi kompanisĂ« âTete Albaniaâ pĂ«r nisjen e grevĂ«s sĂ« pĂ«rgjithshme pa afat mĂ« 13 tetor.
Me një shkresë, kompania iu drejtua KSSH-së më 9 tetor ku i theksoi paligjshmërinë e grevës.
âKSSH-ja nuk ka provuar qĂ« anĂ«tarĂ«t e konfederatĂ«s janĂ« punĂ«marrĂ«s tĂ« shoqĂ«risĂ« sĂ« tyre, ndaj edhe nuk ka asnjĂ« tagĂ«r dhe tĂ« drejtĂ« pĂ«r tĂ« zhvilluar bisedime nĂ« emrin e tyreâ, thuhej nĂ« shkresĂ«n e kompanisĂ« drejtuar KSSH-sĂ«.
MĂ« 10 tetor u mbajt njĂ« takim ndĂ«rmjetĂ«sues mes KSSH-sĂ« dhe âTete Albaniaâ nĂ« DrejtorinĂ« Rajonale tĂ« AgjencisĂ« kombĂ«tare tĂ« PunĂ«simit dhe AftĂ«sive nĂ« LezhĂ«. Takimi nuk pati asnjĂ« dakordĂ«sim.
âNdĂ«rmjetĂ«si konstaton se nuk ekziston aktualisht frymĂ« bashkĂ«punimi midis palĂ«ve; palĂ«t nuk janĂ« tĂ« gatshme tĂ« vijojnĂ« negociata nĂ« kuadĂ«r tĂ« procesit tĂ« ndĂ«rmjetĂ«simitâ, u tha nĂ« procesverbalin e mbajtur nga kjo drejtori rajonale.
Më 13 tetor minatorët nisën grevën e përgjithshme dhe tetë ditë më vonë, më 21 tetor, përfaqësuesit zhvillojnë takim ndërmjetësues në Ministrisë e Ekonomisë.
MinatorĂ«t kĂ«rkuan kthimin nĂ« punĂ« tĂ« 17 kolegĂ«ve tĂ« tyre qĂ« u pushuan javĂ«t e fundit dhe nĂ«nshkrimin e njĂ« kontrate kolektive, por kĂ«to kĂ«rkesa si dhe 8 pika tĂ« tjera nuk u morĂ«n parasysh nga pĂ«rfaqĂ«suesit e kompanisĂ«, tĂ« cilĂ«t vijuan ta konsiderojnĂ« grevĂ«n tĂ« paligjshme dhe sindikatĂ«n pĂ«rfaqĂ«suese âpa mandat ligjorâ.
Edhe ky takim ishte pa rezultat.
Më 30 tetor, minatorët e zhvendosën grevën dhe protestën para Kuvendit, ku përsëritën kërkesat me thirrjen që ato të marrin zë edhe në Kuvend.
Po në këtë ditë ata zhvilluan takim me ministren e Ekonomisë dhe Inovacionit Delina Ibrahimaj. Pas pasqyrimit të siutatës nga ana e përfaqësuesve të minatorëve dhe Konfederatës së Sindikatave ministrja kërkoi evidentimin e argumentave ligjorë për mbrojtjen e pretendimeve që konfederata kishte.
MĂ« 4 nĂ«ntor 2025, Ministria e EkonomisĂ« dhe Inovacionit zhvilloi takim me kompaninĂ« turke âTete Albaniaâ.
Më 7 nëntor 2025 u njoftua për një tjetër takim në Spaç, ku të pranishëm ishin edhe përfaqësues të Inspektoratit të Punës dhe Ministrisë së Ekonomisë dhe Inovacionit. Takimi nuk u realizua pasi minatorët nuk pranuan të merrnin pjesë pa përfaqësuesit e Konfederatës së Sindikatave.
Lexoni gjithashtu:
The post Greva e Spaçit diskutohet në Kuvend: Deputetët krah minatorëve, ministria mban rol neutral appeared first on Citizens.al.
Login
