Përhapja e gjerë e inteligjencës artificiale ka të ngjarë të zhvendosë njerëzit nga vendet e punës në një mënyrë ashtu si gjatë Revolucionit Industrial, paralajmëroi guvernatori i Bankës së Anglisë, ndërsa rriten shqetësimet në lidhje me ndikimin e teknologjisë tek të rinjtë që hyjnë në tregun e punës.
Andrew Bailey tha se MbretĂ«ria e Bashkuar duhet tĂ« ketĂ« âtrajnimin, arsimimin (dhe) aftĂ«sitĂ« e nevojshmeâ pĂ«r tĂ« ndihmuar punĂ«torĂ«t tĂ« kalojnĂ« nĂ« punĂ« qĂ« pĂ«rdorin inteligjencĂ«n artificiale.
Duke folur pĂ«r BBC Radio 4, Bailey tha se njerĂ«zit qĂ« kĂ«rkojnĂ« punĂ« do tĂ« gjenin punĂ« âshumĂ« mĂ« lehtĂ«â nĂ«se do tâi kishin kĂ«to aftĂ«si.
Megjithatë, ai paralajmëroi se inteligjenca artificiale mund ta bëjë më të vështirë për profesionistët më të rinj dhe pa përvojë të sigurojnë role të nivelit fillestar.
âDuhet tĂ« mendojmĂ«: çfarĂ« po i bĂ«n kjo rrjedhĂ«s sĂ« njerĂ«zve? A po e ndryshon apo jo?â tha ai duke shtuar se âmendoj se nĂ«se janĂ« njerĂ«z qĂ« punojnĂ« me inteligjencĂ«n artificiale, nuk jam i sigurt nĂ«se do ta ndryshojĂ« rrjedhĂ«n e punĂ«s, por mendoj se kemi tĂ« drejtĂ« ta kemi parasysh kĂ«tĂ« pikĂ«â.
AI po integrohet gjithnjë e më shumë në të gjithë ekonominë, duke i mundësuar kompjuterëve të përpunojnë sasi të mëdha të dhënash, të identifikojnë modele dhe të ndjekin udhëzime komplekse.
Ndërsa shumë e shohin potencialin e saj për të rritur produktivitetin, ka frikë në rritje për efektin e saj në vende pune.
Shifrat zyrtare të publikuara këtë javë treguan se shkalla e papunësisë në Mbretërinë e Bashkuar u rrit në 5,1 për qind në tre muajt deri në tetor, me të rinjtë që u goditën më rëndë.
Zyra për Statistikat Kombëtare raportoi se numri i të papunëve të moshës 18-24 vjeç u rrit me 85 000 gjatë kësaj periudhe, rritja më e madhe që nga nëntori i vitit 2022.
Disa kritikë kanë fajësuar rritjet e pagës minimale dhe taksat më të larta për shkak se i kanë bërë firmat më të ngurruara për të punësuar staf të ri.
Një në tre të rritur në Mbretërinë e Bashkuar po përdorin inteligjencën artificiale (IA) për mbështetje emocionale ose për ndërveprim social, sipas një hulumtimi të publikuar nga një organ qeveritar.
Dhe një në 25 persona kthehet te kjo teknologji për mbështetje ose bisedë çdo ditë, tha Instituti i Sigurisë së IA-së (AISI) në raportin e tij të parë.
Raporti bazohet në dy vjet testimesh të aftësive të më shumë se 30 modeleve të avancuara të IA-së, të cilat nuk janë emëruar, duke mbuluar fusha kritike për sigurinë, përfshirë aftësitë kibernetike, kimi dhe biologji, raporton bbc.
Qeveria tha se puna e AISI-sĂ« do tĂ« mbĂ«shtesĂ« planet e saj tĂ« ardhshme duke ndihmuar kompanitĂ« tĂ« rregullojnĂ« problemet âpara se sistemet e tyre tĂ« IA-sĂ« tĂ« pĂ«rdoren gjerĂ«sishtâ.
NjĂ« sondazh i AISI-sĂ« me mbi 2000 tĂ« rritur britanikĂ« zbuloi se njerĂ«zit pĂ«rdorin kryesisht âchatbotâ si ChatGPT pĂ«r mbĂ«shtetje emocionale ose ndĂ«rveprim social, ndjekur nga asistentĂ«t zanorĂ« si Alexa e Amazon.
Hulumtuesit gjithashtu analizuan se çfarë ndodhi me një komunitet online prej më shumë se dy milionë përdoruesish të Reddit-it, të dedikuar për diskutimin e shokëve të IA-së, kur teknologjia dështoi.
Ata zbuluan se kur âchatbotâ ndĂ«rpriten, njerĂ«zit raportuan âsimptoma tĂ« tĂ«rheqjesâ tĂ« pĂ«rshkruara nga vetja, si ndjenja ankthi ose depresioni, si dhe ndĂ«rprerje tĂ« gjumit ose neglizhencĂ« tĂ« pĂ«rgjegjĂ«sive tĂ« tyre. /Telegrafi/
Mbretëria e Bashkuar ka nënshkruar një pakt të ri migracioni me Greqinë që synon forcimin e sigurisë kufitare dhe ndërprerjen e bandave të kontrabandës së qenieve njerëzore që veprojnë në të gjithë Evropën dhe Mesdheun.
Sekretarja e jashtme britanike, Yvette Cooper, nënshkroi marrëveshjen gjatë një vizite në Athinë, ku po takohet me homologun e saj grek, George Cerapetritis.
Partneriteti do të rrisë bashkëpunimin mbi kthimet, zbatimin e ligjit dhe adresimin e nxitësve të migracionit.
Sipas marrëveshjes, Mbretëria e Bashkuar do të ofrojë trajnime për agjencitë greke të zbatimit të ligjit për të ndihmuar në luftimin e krimit të organizuar të imigracionit dhe për të ndërprerë zinxhirët e furnizimit të përdorur për të lehtësuar kalimet me anije të vogla.
Pakti bazohet në operacionet e përbashkëta të kohëve të fundit midis autoriteteve greke dhe Agjencisë Kombëtare të Krimit të Mbretërisë së Bashkuar.
âKalimet e paligjshme dhe tĂ« rrezikshme me anije po dĂ«mtojnĂ« sigurinĂ« kufitare si nĂ« Kanal ashtu edhe nĂ« Mesdhe. PĂ«rballimi dhe parandalimi i migracionit tĂ« paligjshĂ«m dhe ndjekja e bandave kriminale tĂ« kontrabandistĂ«ve me vlerĂ« shumĂ« milionĂ« funtash Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rparĂ«si kryesore si pĂ«r MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar ashtu edhe pĂ«r GreqinĂ«â, tha Cooper, duke shtuar se krimi i organizuar i imigracionit Ă«shtĂ« njĂ« kĂ«rcĂ«nim global.
Ajo gjithashtu tha se marrĂ«veshja do tĂ« ndihmojĂ« nĂ« trajtimin e rritjeve tĂ« kontrabandĂ«s mĂ« herĂ«t pĂ«rgjatĂ« rrugĂ«ve tĂ« migracionit, duke ndihmuar nĂ« âadresimin e kĂ«tyre problemeve para se tĂ« arrijnĂ« nĂ« brigjet tonaâ.
Vizita përfshin edhe një njoftim për financim të ri të Mbretërisë së Bashkuar për projekte në Algjeri, Egjipt dhe Tunizi.
Financimi do të mbështesë krijimin e vendeve të punës dhe do të ndihmojë në devijimin e mijëra migrantëve potencial drejt punësimit më afër shtëpisë, duke reduktuar presionet që çojnë në kalime të rrezikshme të Mesdheut.
Pakti me Greqinë vjen pas një serie marrëveshjesh të fundit të Mbretërisë së Bashkuar mbi migracionin, duke përfshirë një marrëveshje kthimi me Francën dhe partneritete të reja me Gjermaninë, Irakun dhe vendet në Ballkanin Perëndimor.
Nga: Greg McKevitt / BBC PĂ«rkthimi: Telegrafi.com
NĂ« orĂ«t e hershme tĂ« mĂ«ngjesit tĂ« Krishtlindjes tĂ« vitit 1950, dekani i AbacisĂ« sĂ« Uestminsterit nĂ« LondĂ«r, u zgjua pĂ«r tĂ« zbuluar se shtĂ«pia e tij ishte vizituar gjatĂ« natĂ«s. NĂ« vend qĂ« tâia linin njĂ« dhuratĂ« tĂ« kĂ«ndshme, tĂ« panjohurit misteriozĂ« ishin larguar me njĂ« nga objektet mĂ« tĂ« çmuara tĂ« AbacisĂ«. QĂ« nga kurorĂ«zimi i Uilliam Pushtuesit nĂ« vitin 1066, Abacia kishte shĂ«rbyer si vend pĂ«r ngjarje mbretĂ«rore; pika qendrore e kĂ«tyre ceremonive ishte Froni i KurorĂ«zimit prej druri, i cili kishte njĂ« gur tĂ« vendosur nĂ« bazĂ«n e tij. Ky nuk ishte njĂ« gur i çmuar qĂ« shkĂ«lqente; Guri i Fatit, i njohur gjithashtu si Guri i Skonit, ishte njĂ« bllok i kuq ranor prej 150 kilogramĂ«sh - por, kishte njĂ« peshĂ« mĂ« tĂ« madhe simbolike. Dhe, tani ishte hequr me forcĂ«.
Dy ditĂ« mĂ« vonĂ«, dekani i zemĂ«ruar, Alan Don, bĂ«ri njĂ« apel solemn nĂ« radion e BBC-sĂ« lidhur me kĂ«tĂ« "krim tĂ« pakuptimtĂ«". Ai tha: âKa qenĂ« nĂ« Abaci pĂ«r mbi 600 vjet dhe askush deri nĂ« kĂ«tĂ« javĂ« nuk e kishte guximin tĂ« vendoste duart e sakrilegjit mbi tĂ«. Ky relikt i çmuar ... Ă«shtĂ« i dashur pĂ«r miliona njerĂ«z nĂ« tĂ« gjithĂ« Komonuelthin dhe PerandorinĂ« Britanike dhe jo mĂ« pak nga ata qĂ«, si unĂ«, shohin nĂ« tĂ« simbolin e prejardhjes skoceze tĂ« mbretit tonĂ« tĂ« dashurâ. Ai premtoi: âDo tĂ« shkoj nĂ« skajet e TokĂ«s pĂ«r ta rikthyerâ.
- YouTube
Dy ditë më vonë, buletini i lajmeve të BBC-së [BBC Newsreel] raportoi një të dhënë të mundshme; inicialet JFS "duket se janë gërvishtur rishtazi në fron, dhe mendohet se nënkuptojnë 'Justice for Scotland' [Drejtësi për Skocinë] dhe mbështesin teorinë se zhdukja e gurit është vepër e nacionalistëve ekstremë skocezë".
Grabitja e gurit nga mbreti Eduard I në vitin 1296 ishte ende një pikë e ndjeshme për disa skocezë, të cilët besonin se ai nuk kishte asnjë arsye të mbahej në Angli. Në fund të fundit, guri ishte përdorur në kurorëzimet e mbretërve skocezë për qindra vjet përpara se të merrej dhe të vendosej në fronin e kurorëzimit të gdhendur prej lisi të Eduardit.
Kur mbreti i Skocisë dorëzoi kurorën e tij përpara Eduardit I në vitin 1296, Guri i Fatit u sekuestrua dhe u transportua në UestminsterAlamy
DĂ«shmitĂ« e grabitjes sĂ« mĂ«ngjesit tĂ« Krishtlindjes ishin tĂ« dukshme kur kamerat e BBC-sĂ« vizituan vendin. Narratori vuri nĂ« dukje âgjurmĂ«n e dĂ«mtimitâ qĂ« tregonte se si guri ishte nxjerrĂ« nga froni dhe tĂ«rhequr jashtĂ«. GjurmĂ«t çonin te KĂ«ndi i PoetĂ«ve, ku janĂ« varrosur ose pĂ«rkujtuar shkrimtarĂ«t nga Geoffrey Chaucer te Charles Dickens. NjĂ« derĂ« me dry atje ishte hapur me forcĂ«, dhe besohej se guri ishte tĂ«rhequr jashtĂ« nĂ« Millbank - njĂ« rrugĂ« aty pranĂ« nĂ« afĂ«rsi tĂ« lumit tĂ« TemzĂ«s. âAty gjurma humbiâ, tha ai.
Policia ngriti postblloqe dhe mbylli kufirin mes Skocisë dhe Anglisë për herë të parë pas 400 vjetësh. Hetuesit në Skotland-Jard - selia e policisë në Londër - punuan mbi teorinë se guri ishte hedhur në ujë. Bazuar në një informacion anonim, liqeni Serpentin në Hajd-Park u kontrollua dy herë. Ndërsa raporti transmetohej, u sollën pajisje shtesë për tërheqje për të nxjerrë një objekt që mendohej se mund të ishte gur. Por, ai tashmë kishte kohë që ishte zhdukur.
Shoqata e Besëlidhjes Skoceze, e themeluar për të kërkuar që Skocia të ketë parlamentin e vet, mohoi menjëherë përfshirjen. Në raportin e buletinit, kryetari i saj John MacCormick shihet duke buzëqeshur dhe duke ngritur një dolli me atë që mendohet të jetë uiski skocez. Ai nuk bën asnjë përpjekje për të fshehur gëzimin, dhe kjo nuk ishte aspak befasi. Më vonë u zbulua se katër prej anëtarëve të rinj të shoqatës kishin kryer grabitjen e guximshme.
Në maj të vitit 1951, studentët e Universitetit të Glasgout - Ian Hamilton, Kay Matheson, Gavin Vernon dhe Alan Stuart - rrëfyen gjithçka në një intervistë në radion e BBC-së për atë që kishte ndodhur atë natë. Gjithçka nisi vonë në mbrëmjen e Krishtlindjes, kur tre djemtë hynë në Abaci ndërsa Mathesoni priste jashtë në njërën prej dy makinave për arratisje.
âGjĂ«ja e parĂ« qĂ« bĂ«mĂ« ishte tĂ« largonim pengesĂ«n qĂ« mbante publikun larg guritâ, ka thĂ«nĂ« Vernoni. Ata e shkĂ«putĂ«n gurin poshtĂ« Fronit tĂ« KurorĂ«zimit dhe e vendosĂ«n nĂ« dysheme. Palltoja e Ian Hamiltonit u bĂ« dyshek i improvizuar pĂ«r ta tĂ«rhequr. Vernoni shtoi: âAlani dhe unĂ« morĂ«m secili njĂ« mĂ«ngĂ« tĂ« palltos, dhe Iani mori njĂ«rin nga zinxhirĂ«t e gurit. Dhe, sapo ai e tĂ«rhoqi, guri u liruaâ.
Froni i Kurorëzimit me Gurin e Fatit poshtë vendit të uljes, fotografuar në Abacinë e Uestminsterit në vitin 1937Alamy
Por, triumfi zgjati pĂ«r pak kohĂ«. NdĂ«rsa po e tĂ«rhiqnin gurin e rĂ«ndĂ«, ai u ça nĂ« dy pjesĂ«. âMĂ« kujtohet sa i tmerruar ishaâ, pranoi Hamiltoni. âKishim kaluar 400 milje dhe aty, sapo e tĂ«rhoqĂ«m gurin, ai u ndaâ. Pa e ditur ata, gati katĂ«r dekada mĂ« parĂ« njĂ« sulm me bombĂ« nga njĂ« sufraxhete mund ta ketĂ« dobĂ«suar gurin. NĂ« mes tĂ« kaosit, Hamiltoni kapi fragmentin mĂ« tĂ« vogĂ«l - qĂ« peshonte ende rreth 41 kilogramĂ« - dhe vrapoi jashtĂ« AbacisĂ« duke e mbajtur si njĂ« top tĂ« ragbit.
Jashtë, Mathesoni lëvizi makinën përpara për të paralajmëruar se një polic po afrohej. Për pak çaste, ai ishte përballë tyre. Hamiltoni u hodh në ulësen pranë asaj, mbuloi gurin e thyer me një pallto të vjetër dhe trilloi një histori se ishin të dashuruar të rinj që nuk kishin ku të shkonin në natën e Krishtlindjes. Oficeri, larg çdo dyshimi, hoqi helmetën, ndezi një cigare dhe bisedoi miqësisht, pastaj i la të largoheshin.
Mathesoni e lehtĂ«suar, u largua vetĂ«m, por nĂ« njĂ« semafor rreth dy milje larg nga Abacia, ajo bĂ«ri njĂ« ndalesĂ« tĂ« papritur qĂ« bĂ«ri qĂ« guri tĂ« rrokullisej nĂ« rrugĂ«. âFatmirĂ«sisht ishte i mbĂ«shtjellĂ« me leckĂ«, ndaj nuk u dĂ«mtuaâ, tha ajo. Hamiltoni u mahnit: âSi e ngrite atĂ« gur qĂ« peshonte 90 paundĂ« [41 kilogramĂ«] dhe e vure nĂ« bagazh tĂ« makinĂ«s, kĂ«tĂ« nuk e diâ.
- YouTube
E tronditur, Mathesoni vazhdoi rrugën, duke e lënë segmentin e gurit te një mik anglez në Birmingem. Ndërkohë, me shumë vështirësi, tre djemtë e tjerë futën pjesën më të madhe të gurit në makinën e dytë dhe u larguan nga vendngjarja. Të pasigurt për hapin tjetër, ata e varrosën atë pranë një pylli në Roçester të Kentit dhe u kthyen në shtëpi. Por, filluan të shqetësoheshin se guri, që ishte mbajtur brenda për 654 vjet, nuk do ta përballonte mirë të ftohtin e dimrit.
Hamiltoni i tha BBC-sĂ« nĂ« programin Witness History, nĂ« vitin 2018, se kur ata u kthyen pĂ«r ta rimarrĂ« atĂ« nĂ« natĂ«n e Vitit tĂ« Ri, ose Hogmanaj, gjetĂ«n njĂ« kamp tĂ« vendosur nga udhĂ«tarĂ«t [traveller - nomadĂ« romĂ« tĂ« BritanisĂ«] âpikĂ«risht aty ku ishte guriâ. Ata i bindĂ«n tĂ« ndihmonin pĂ«r ta mbajtur gurin deri te makina e tyre, dhe udhĂ«tarĂ«t nuk i treguan kurrĂ« policisĂ« pĂ«r ta.
Guri kaloi kufirin drejt SkocisĂ«, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« qĂ« nga viti 1296, dhe iu dorĂ«zua John Rollos - njĂ« biznesmen nga Haj-Bonibrixhi pranĂ« FollkĂ«rkut. Ai pranoi me njĂ« kusht: âAskush pĂ«rveç meje nuk do ta dijĂ« ndonjĂ«herĂ« ku ndodhet, sepse njĂ« sekret Ă«shtĂ« sekret vetĂ«m kur Ă«shtĂ« me njĂ« person tĂ« vetĂ«mâ. Policia nuk e zbuloi kurrĂ« historinĂ« e tij tĂ« vĂ«rtetĂ«. Kur u intervistua nga BBC nĂ« vitin 1971, ai kĂ«mbĂ«nguli qĂ« regjistrimet tĂ« mbaheshin tĂ« fshehta deri nĂ« vdekjen e tij. BesnikĂ« ndaj fjalĂ«s sĂ« dhĂ«nĂ«, intervista nuk u transmetua deri nĂ« vitin 1986. Si nĂ«nkryetar i ShoqatĂ«s sĂ« BesĂ«lidhjes Skoceze, hetuesit dyshuan se mund tĂ« ishte i pĂ«rfshirĂ« dhe e vizituan fabrikĂ«n e tij disa herĂ«. Nuk e dinin qĂ« ai po fshihte pjesĂ«n mĂ« tĂ« vogĂ«l tĂ« gurit tĂ« thyer nĂ« zyrĂ«n e tij, nĂ«n tryezĂ«n e punĂ«s.
Të dy pjesët duhej të ribashkoheshin dhe restaurimi u mbikëqyr nga Bertie Gray, një politikan nacionalist që për fat ishte gjithashtu murator guri. U zbulua në nëntor të këtij viti se Gray u kishte dhuruar fragmente të mbetura bashkëpunëtorëve të tij personalë dhe politikë.
Ndërsa riparimi vazhdonte, shpërthyen debatet për se çfarë duhej të bëhej pasi rregullimit. MacCormick arsyetoi se fushata e Besëlidhjes tashmë kishte marrë publicitet të paçmueshëm, por kishte frikë nga largimi i mbështetësve që respektonin mbretin George VI dhe nga ekspozimi i shoqatës nëse ndiqeshin penalisht. Një vend simbolik u zgjodh për rikthimin më 11 prill 1951. Guri u la në abacinë e rrënuar Arbroth, vendi i një deklarate të vitit 1320 që bënte thirrje për të drejtën e skocezëve për të qeverisur veten. Kujdestari i abacisë, z. Wishart, i tha buletinit se tre burra mbërritën me një makinë dhe e sollën atë brenda në një mbajtëse druri. Policia e transportoi atë përsëri në jug të kufirit, ndërsa juristët e lartë vendosën se çfarë do të bënin me autorët.
NĂ« atĂ« kohĂ«, edhe dekani i zemĂ«ruar i Uestminsterit ishte qetĂ«suar. Ai i tha gazetĂ«s London Daily News: âMĂ« vjen keq pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si u hoq nga Froni i KurorĂ«zimit, por nuk kam asnjĂ« mĂ«rzi ndaj njerĂ«zve qĂ« e morĂ«n. Jam i kĂ«naqur qĂ« u kthye nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« vullnetareâ.
Kay Matheson mori pjesë në një ceremoni në Kështjellën e Edinburgut që shënoi kthimin zyrtar të Gurit të Fatit në Skoci në vitin 1996Kredi: Alamy
Tre ditë më vonë, më shumë se 30 mijë tifozë skocezë të futbollit zbarkuan në Londër për të parë ekipin e tyre - duke mundur Anglinë 3-2 në Kampionatin Kombëtar. Pas ndeshjes, buletini i BBC-së ndoqi shumë prej tyre teksa shkonin në Abacinë e Uestminsterit me shpresën për të parë gurin e famshëm. Autoritetet nuk rrezikuan dhe e mbajtën atë të mbyllur jashtë pamjes, nën roje shtesë policore.
MĂ« 19 prill, prokurori i pĂ«rgjithshĂ«m, Hartley Shawcross, i tha Parlamentit se kishte vendosur se nuk ishte nĂ« interesin publik tĂ« krijoheshin martirĂ«t apo heronjtĂ« duke ndjekur penalisht ata qĂ« qĂ«ndronin prapa kĂ«tyre âakteve vulgare tĂ« vandalizmitâ. Mes tĂ« qeshurave nga disa kolegĂ«, deputeti i South-ErshĂ«rit, Emrys Hughes, sugjeroi qĂ«, mĂ« shumĂ« se vandalizĂ«m, âshumĂ« njerĂ«z nĂ« Skoci e konsiderojnĂ« si pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« rikthyer njĂ« pronĂ« tĂ« vjedhurâ.
Guri u vendos përsëri në Abacinë e Uestminsterit dhe në qershor të vitit 1953, froni i mbretit Eduard - me Gurin e Fatit poshtë tij - u shfaq në televizion në të gjithë botën gjatë kurorëzimit të mbretëreshës Elizabeth II. Por, ky nuk ishte fundi i historisë. Në vitin 1996, kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, John Major, bëri atë që katër studentët kishin synuar më shumë se katër dekada më parë; vendosi të kthente gurin në Skoci, por vetëm me kushtin që ai të rikthehej për çdo kurorëzim të ardhshëm.
NĂ« njĂ« ceremoni nĂ« KĂ«shtjellĂ«n e Edinburgut, nĂ« DitĂ«n e Shna Ndreut, guri u zbulua zyrtarisht. Ian Hamilton nuk mori pjesĂ«, por bashkĂ«punĂ«torĂ«t e tij ishin aty. Alan Stuart uroi organizatorĂ«t pĂ«r ânjĂ« punĂ« shumĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« se ne nĂ« vitin 1950â. Gavin Vernon i tha BBC-sĂ« se ishte ende mirĂ«njohĂ«s qĂ« âSkotland-Jardi nuk ishte aq efikas sa do tĂ« duhej tĂ« kishte qenĂ«, sepse ata Ă«shtĂ« dashur tĂ« na kapnin brenda disa ditĂ«shâ.
Sa pĂ«r Kay Mathesonin, asaj nuk i prishte punĂ« vendndodhja e shtĂ«pisĂ« sĂ« re tĂ« gurit: âQoftĂ« nĂ« Stornouej apo nĂ« Invernes apo nĂ« Edinburg, pĂ«r sa kohĂ« qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« Skoci, unĂ« jam e lumturâ. /Telegrafi/
Pesë burra që ishin pjesë e një bande që përdhunonte dhe sulmonte seksualisht vajzat që takonin në një park janë burgosur me dënime që variojnë nga 18 muaj deri në 14 vjet.
Gjykata e Kurorës në Newcastle, Mbretëri e Bashkuar, dëgjoi se si katër burrat rumunë dhe një shqiptar shënjestruan vajza të cenueshme në Saltwell Park, Gateshead, midis viteve 2015 dhe 2019.
Një nga gjashtë viktimat ishte një vajzë 14-vjeçare e cila u bë e varur nga kokaina që i ishte dhënë nga burrat.
E quajtur Vajza B, për të mbrojtur identitetin e saj, ajo tha: "Nuk e di nëse do të jetoj ndonjëherë një jetë normale. Jam gjithë kohës në ankth, veçanërisht nëse jam vetëm".
Ajo shtoi se ndihej e mbingarkuar dhe qante shpesh.
Banda e burrave ishte shpallur fajtore për veprat penale në një gjyq në tetor, shkruan BBC.
Codrin Dura, 27 vjeç, u dënua me 13 vjet burg për dy akuza për përdhunim, tre akuza për aktivitet seksual me një fëmijë, tentativë përdhunimi, shantazh dhe sulm seksual, të gjitha në lidhje me një vajzë të njohur si Vajza A për të mbrojtur identitetin e saj.
Dura u shpall gjithashtu fajtor për dy akuza për përdhunimin e një vajze të dytë, Vajzës B, dhe u dënua për organizimin e kryerjes së një krimi seksual me fëmijë dhe furnizimin me drogë të Klasit A.
Leanoard Paun, 24 vjeç, u dënua me pesë vjet e një muaj burg për aktivitet seksual me një fëmijë dhe një akuzë për përdhunim në lidhje me Vajzën B, dy akuza për organizim të kryerjes së një vepre penale seksuale me fëmijë, shpërndarje të një imazhi të pahijshëm të një fëmije dhe furnizim me drogë të Klasit A.
Bogdan Gugiuman, 44 vjeç, u dënua me 14 vjet burg për tre akuza për përdhunim që lidheshin me Vajzën B dhe u dënua për furnizim me drogë të Klasit A.
Gjykatësi tha se ai nuk tregoi "asnjë shprehje pendimi" për atë që i bëri vajzës, e cila ishte 14 vjeç në atë kohë.
Shtetasi shqiptar Klaudio Aleksiu, 28 vjeç, u dënua me gjashtë vjet burg për një akuzë për përdhunimin e vajzës B dhe furnizimin me drogë të Klasit A. Ai ishte 21 dhe 22 vjeç në kohën e kryerjes së veprave penale.
Stefan Ciuraru, 23 vjeç, u dënua me 18 muaj burg për katër akuza për sulm seksual ndaj vajzave B, C dhe D, aktivitet seksual me një fëmijë, vajzën E, dhe nxitje të një fëmije, vajzës F, për t'u angazhuar në aktivitet seksual.
GjykatĂ«si tha se kombĂ«sitĂ« e tĂ« pandehurve ishin âtĂ« parĂ«ndĂ«sishme pĂ«r procesin e dĂ«nimitâ dhe mosha e shumicĂ«s sĂ« tyre nĂ« kohĂ«n e kryerjes sĂ« veprave penale vendoste ânjĂ« kufizim tĂ« konsiderueshĂ«m nĂ« dĂ«nimet qĂ« mund tâi shqiptoheshin. /Telegrafi/
MbretĂ«ria e Bashkuar po âzhvillon me shpejtĂ«siâ plane pĂ«r tĂ« pĂ«rgatitur tĂ« gjithĂ« vendin pĂ«r njĂ« shpĂ«rthim tĂ« mundshĂ«m lufte, ka njoftuar ministri i forcave tĂ« armatosura.
Duke nënvizuar rolin që civilët do të duhet të luajnë në një konflikt të madh, Al Carns tha se ushtritë, marinat dhe forcat ajrore i përgjigjen krizave, por "shoqëritë, industritë dhe ekonomitë fitojnë luftëra".
âHija e luftĂ«s po troket pĂ«rsĂ«ri nĂ« derĂ«n e EvropĂ«s. Ky Ă«shtĂ« realiteti. Duhet tĂ« jemi tĂ« pĂ«rgatitur ta pengojmĂ« atĂ«.â
Komentet e tij vijnë pasi Mark Rutte, kreu i NATO-s , u tha aleatëve se Evropa duhet të përgatitet për një përballje me Rusinë në atë shkallë që "duruan gjyshërit dhe stërgjyshërit tanë" - një referencë për Luftërat e Parë dhe të Dytë Botërore, shkruan skynews.
Në një tregues të kërcënimit, Britania zbuloi se niveli i aktivitetit armiqësor të inteligjencës - siç janë spiunazhet, hakerat dhe kërcënimet fizike - kundër forcave të saj të armatosura dhe Ministrisë së Mbrojtjes është rritur me më shumë se 50% gjatë vitit të kaluar.
Rusia , Kina , Irani dhe Koreja e Veriut dyshohet se janë fajtorët kryesorë.
Qeveria tani po lanson një njësi të re kundërzbulimi mbrojtëse për të forcuar aftësinë e saj për të zbuluar dhe ndërprerë operacionet e inteligjencës nga shtetet armiqësore.
Gjithashtu, ajo ka ndërmarrë hapa për të rritur aftësitë e spiunazhit të Ministrisë së Mbrojtjes duke kombinuar degët e ndryshme të inteligjencës ushtarake në të gjithë ushtrinë, marinën dhe forcën ajrore, si dhe Inteligjencën e Mbrojtjes, në një organizatë të re të quajtur Shërbimet e Inteligjencës Ushtarake. /Telegrafi/
KĂ«shilli i LartĂ« i ProkurorisĂ«, KLP zgjedh tĂ« enjten mĂ« 11 dhjetor drejtuesin e ri tĂ« ProkurorisĂ« sĂ« Posaçme pĂ«r Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar, SPAK, i cili do tĂ« drejtojĂ« kĂ«tĂ« strukturĂ« pĂ«r tre vitet e ardhshme. KandidatĂ«t nĂ« garĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« pozicion janĂ«, prokurorĂ«t e SPAK, Adnan Xholi, Doloreza Musabelliu, Elvin Gokaj dhe [âŠ]
TIRANĂ, 9 dhjetor /ATSH/ Ministri i Mbrojtjes, Pirro Vengu mirĂ«priti sot nĂ« auditorin e AkademisĂ« sĂ« Forcave tĂ« Armatosura pjesĂ«marrĂ«sit e kursit tĂ« avancuar tĂ« ACSC (Advanced Command and Staff Course) tĂ« MbretĂ«risĂ« sĂ« Bashkuar, njĂ« prej programeve mĂ« prestigjioze tĂ« edukimit strategjik ushtarak nĂ« nivel global.
Programi mbledh mbi 250 kursantë nga 45 vende të botës, duke e bërë atë një platformë të rëndësishme për shkëmbimin e eksperiencave dhe praktikave më të mira.
Gjatë fjalës së tij, ministri Vengu theksoi se Shqipëria ka fituar një rol të rëndësishëm si faktor stabiliteti në rajonin e Ballkanit dhe ka forcuar në mënyrë të vazhdueshme kontributin e saj në misionet e NATO-s dhe aleatëve ndërkombëtarë.
âEdhe pse njĂ« aleat modest pĂ«r nga pĂ«rmasat, ShqipĂ«ria kontribuon me profesionalizĂ«m, seriozitet dhe vullnet tĂ« palĂ«kundur pĂ«r sigurinĂ« kolektiveâ, u shpreh Vengu, duke nĂ«nvizuar se besimi i partnerĂ«ve ndĂ«rkombĂ«tarĂ« nĂ« Forcat e Armatosura shqiptare Ă«shtĂ« rezultat i punĂ«s dhe pĂ«rkushtimit tĂ« vazhdueshĂ«m.
NjĂ« startup nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar i quajtur KARRI po zhvillon njĂ« radio dore âtĂ« zgjuarâ pĂ«r fĂ«mijĂ« si njĂ« alternativĂ« pa ekran ndaj telefonave inteligjentĂ«.
Kompania me seli në Londër është e përqendruar në lidhjen e sigurt të prindërve dhe fëmijëve përmes një pajisjeje të aktivizuar nga të dhënat, të integruar me një aplikacion telefoni inteligjent për prindërit.
Audienca e synuar: I projektuar për fëmijë të moshës katër deri në dhjetë vjeç.
Pa ekran: Pajisja nuk ka ekran, duke inkurajuar lojërat në botën reale dhe duke shmangur rreziqet dhe shpërqendrimet e mundshme të internetit.
Komunikim i Sigurt: Fëmijët mund të dërgojnë mesazhe duke shtypur një buton dhe duke folur. Prindërit i menaxhojnë komunikimet nëpërmjet një aplikacioni të sigurt për telefonat inteligjentë.
Gjurmimi me GPS: Prindërit mund të gjurmojnë vendndodhjen e fëmijës së tyre nëpërmjet GPS-it dhe të krijojnë "zona të sigurta", duke marrë njoftime automatike nëse fëmija largohet nga zona.
Kanalet: Pajisja u lejon fëmijëve të komunikojnë me njëri-tjetrin dhe me anëtarët e miratuar të familjes në kanale të menagjuara.
Qëndrueshmëria: Përshkruhet si një pajisje e fortë dhe e papërshkueshme nga uji.
KARRI ka siguruar mbi 2 milionë paund në financim paraprak për të kaluar produktin nga prototipi në prodhim masiv dhe shpërndarje në Mbretërinë e Bashkuar. /Telegrafi/
Një analizë alarmante, bazuar në të dhëna satelitore prej dy dekadash, zbulon se sipërfaqe të mëdha të Evropës po mbeten pa ujë.
Rezervat e ujit të ëmbël po pakësohen në të gjithë Evropën jugore dhe qendrore, nga Spanja dhe Italia në Poloni dhe pjesë të Mbretërisë së Bashkuar, raporton The Guardian .
Shkencëtarët nga University College London (UCL), në bashkëpunim me The Watershed Investigations dhe Guardian, analizuan të dhënat e mbledhura nga viti 2002 deri në vitin 2024 duke përdorur satelitë që monitorojnë ndryshimet në fushën gravitacionale të Tokës.
Meqenëse uji ka masë, ndryshimet në nivelet e ujërave nëntokësore, lumenjve, liqeneve, lagështisë së tokës dhe akullnajave janë të dukshme në sinjalin e gravitetit, duke u lejuar satelitëve të "peshojnë" në mënyrë efektive se sa ujë ruhet në një zonë.
Rezultatet e analizës zbulojnë një ndarje të mprehtë: veriu dhe veriperëndimi i Evropës - veçanërisht Skandinavia, pjesë të Mbretërisë së Bashkuar dhe Portugalisë - po bëhen më të lagështa.
Në të njëjtën kohë, pjesë të mëdha të jugut dhe juglindjes, duke përfshirë Spanjën, Italinë, Francën, Zvicrën, Gjermaninë, Rumaninë, Ukrainën dhe gjithashtu pjesë të Mbretërisë së Bashkuar, po thahen me shpejtësi.
Shkencëtarët thonë se ndarja e klimës është e dukshme në të dhëna.
Kjo duhet të jetë një "thirrje zgjimi" për politikanët që janë ende skeptikë në lidhje me uljen e emetimeve, sipas Mohammad Shamsudduha, profesor i specializuar në krizat e ujit.
Sipas analizës së shkencëtarëve, edhe rezervat e fshehura të ujërave të ëmbla të Evropës po shterohen në mënyrë të rrezikshme.
Por kjo krizë duket të jetë globale.
Problemi nuk kufizohet vetëm në Evropë. Globalisht, me thatësi po përballen edhe vende në Lindjen e Mesme, Azi, Amerikën e Jugut, përgjatë bregdetit perëndimor të SHBA-së dhe në të gjithë Kanadanë, dhe tendenca dramatike janë të dukshme edhe në Grenlandë, Islandë dhe Svalbard.
Një shembull ekstrem vjen nga Irani, ku kryeqyteti Teheran po i afrohet "ditës zero" - momentit kur uji nuk do të rrjedhë më.
Autoritetet po planifikojnë racionimin dhe presidenti i vendit, Masoud Pezeshkian, ka thënë se nëse kjo dështon, Teherani mund të duhet të evakuohet. /Telegrafi/
Princi William i Uellsit ka vizituar fëmijët e Gazës që po trajtohen në Mbretërinë e Bashkuar.
Ai u âprek nga guximiâ qĂ« ata treguan pasi pĂ«rjetuan gjĂ«ra âme tĂ« cilat asnjĂ« fĂ«mijĂ« nuk duhet tĂ« pĂ«rballet kurrĂ«â.
Në maj, dy fëmijë nga Gaza u bënë të parët që udhëtuan për në Mbretërinë e Bashkuar për kujdes të specializuar mjekësor.
Puna për të filluar evakuime të mëtejshme për trajtim të specializuar nga NHS filloi në vjeshtë, shkruan skynews.
Raportohet se 50 fëmijë dhe familjet e tyre të ngushta janë dërguar në Mbretërinë e Bashkuar që nga 21 nëntori, sipas Departamentit të Shëndetësisë dhe Kujdesit Social (DHSC).
"Kohët e fundit, Lartësia e Tij Mbretërore, Princi i Uellsit, takoi një numër të vogël fëmijësh nga Gaza të cilët aktualisht po marrin kujdes të specializuar në Mbretërinë e Bashkuar", tha një zëdhënës i Pallatit Kensington.
"Princi dëshiroi t'u ofronte një moment ngushëllimi këtyre të rinjve që kanë përjetuar përvoja që asnjë fëmijë nuk duhet t'i përjetojë kurrë."
William gjithashtu donte të ofronte "mirënjohjen e tij të përzemërt për ekipet e NHS që ofrojnë kujdes të jashtëzakonshëm gjatë një kohe kaq të vështirë", shtoi deklarata.
âLartĂ«sia e Tij MbretĂ«rore u prek nga guximi i treguar nga fĂ«mijĂ«t dhe familjet e tyre dhe nga pĂ«rkushtimi i ekipit qĂ« po i mbĂ«shtet ata me kaq profesionalizĂ«m dhe humanizĂ«m."
Ndryshe, në vitin 2018, princi vizitoi një kamp refugjatësh palestinezë në Bregun Perëndimor, duke u bërë anëtari i parë i Familjes Mbretërore që bëri një udhëtim zyrtar në zonë. /Telegrafi/
Mijëra fluturime nga Airbus janë pezulluar pasi u zbulua se rrezatimi intensiv diellor mund të ndërhynte në kompjuterët e kontrollit të fluturimit në bord, duke çuar në vonesa në të gjithë botën.
Rreth 6,000 aeroplanë A320 mendohet se janë prekur, gjysma e flotës globale të kompanisë evropiane, por kuptohet që shumica do të jenë në gjendje të fluturojnë përsëri pasi t'i nënshtrohen një përditësimi të shpejtë të softuerit.
Rregullatori i aviacionit në Mbretërinë e Bashkuar tha se do të ketë "disa ndërprerje dhe anulime të fluturimeve", megjithëse ndikimi në aeroporte duket të jetë i kufizuar.
Airbus tha se e zbuloi problemin pas një hetimi mbi një incident në të cilin një aeroplan që fluturonte midis SHBA-së dhe Meksikës humbi papritur lartësinë në tetor.
Aeroplani i JetBlue Airways bëri një ulje emergjente në Florida pasi të paktën 15 persona u lënduan.
Përveç A320, aeroplanit më të shitur të kompanisë, kjo dobësi ndikon edhe në modelet A318, A319 dhe A321.
Kuptohet që në rreth 5,100 aeroplanë Airbus, problemi mund të adresohet duke përdorur një përditësim relativisht të thjeshtë të softuerit që zakonisht do të zgjaste rreth tre orë.
Megjithatë, 900 aeroplanët e mbetur, të cilët janë versione më të vjetra, do të duhet të zëvendësojnë fizikisht kompjuterët në bord dhe nuk do të lejohen të transportojnë përsëri pasagjerë derisa puna të jetë përfunduar.
Kohëzgjatja që do të duhet do të varet nga disponueshmëria e kompjuterëve zëvendësues.
Airbus tha se pranoi se kjo do të çojë në "ndërprerje operacionale për pasagjerët dhe klientët" dhe ka kërkuar falje. /
Analistja e aviacionit Sally Gethin tha se situata ishte "shumë e pazakontë", duke vënë në dukje se ndërprerjet do të vareshin nga "qasjet e ndryshme" që linjat ajrore do të ndërmarrin ndaj përditësimit të softuerit. /Telegrafi/
Gjermania dhe Franca kohët e fundit lansuan strategji të reja hapësinore. Po vendet e tjera?
Në të gjithë Evropën, agjencitë hapësinore po zgjerojnë strategjitë e tyre për të kombinuar shkencën me sigurinë.
Vende të tilla si Gjermania, Franca, Italia dhe Mbretëria e Bashkuar po investojnë në satelitë hapësinorë, mbrojtje dhe aftësi lëshimi për të mbrojtur asetet, për të rritur konkurrencën dhe për t'iu përgjigjur kërcënimeve të reja në orbitë.
Theksi në mbrojtje vjen në mes të kërcënimeve të bllokimit të GPS, raketave të reja kinetike dhe varësisë nga sistemet e huaja që kërcënojnë të kufizojnë aksesin në hapësirë të Evropës.
Gjermania
Gjermania zbuloi strategjinë e saj të parë kombëtare për të ardhmen e hapësirës, me fokus në siguri.
Plani i ri , i zbuluar nĂ« nĂ«ntor, mbulon projektet e fluturimeve hapĂ«sinore, zgjerimin e rrjeteve satelitore dhe bashkĂ«punimet ndĂ«rkombĂ«tare nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« vendi tĂ« bĂ«het âmĂ« i aftĂ« pĂ«r veprimâ nĂ« hapĂ«sirĂ«, thuhet nĂ« njĂ« deklaratĂ« qeveritare.
âSistemet hapĂ«sinore janĂ« bĂ«rĂ« njĂ« pjesĂ« integrale e jetĂ«s sonë⊠dĂ«shtimi ose ndĂ«rprerja e tyre do tĂ« kishte pasoja serioze pĂ«r sigurinĂ« dhe jetĂ«n tonĂ« tĂ« pĂ«rditshmeâ, tha ministri i mbrojtjes Boris Pistorius nĂ« njĂ« deklaratĂ«.
Gjithashtu, ai cakton 35 miliardĂ« euro investime tĂ« reja pĂ«r sektorin hapĂ«sinor ânĂ« vitet e ardhshmeâ, pĂ«r tĂ« mbrojtur gjermanĂ«t nga incidente tĂ« tilla si ndĂ«rprerjet e sinjalit GPS nga Rusia nĂ« rajonin e Detit Baltik.
Franca
Presidenti Emmanuel Macron njoftoi në nëntor se strategjia e re hapësinore e Francës do të bashkojë kërkimin shkencor dhe sigurinë.
Plani francez ka pesë qëllime kryesore: ruajtjen e aksesit konkurrues në hapësirë, ndërtimin e një ekonomie hapësinore, ruajtjen e një arkitekture ushtarake hapësinore, investimin në kërkim dhe nxitjen e bashkëpunimit ndërkombëtar.
Ndër qëllimet e listuara në plan është modernizimi i qendrës hapësinore në Guianën Franceze, ku Ariane 6 përfundimisht do të kryejë fluturime komerciale.
Plani përfshin një investim shtesë prej 4.2 miliardë eurosh në mbrojtjen hapësinore, duke e çuar investimin total në mbi 10 miliardë euro deri në vitin 2030.
Macron tha se plani përputhet me konkurrencën në hapësirë, siç janë armët energjetike dhe laserët.
Një nga armët në të cilat Franca mund të investojë janë satelitët me mision patrullimi të quajtur Orbit Guard dhe Toutatis, të cilët do të jenë në gjendje të mbrojnë asetet e vendit në orbitë.
Plani do të forcojë gjithashtu aftësitë ushtarake në inteligjencë, sisteme paralajmërimi të hershëm dhe komunikime.
Franca do të kontribuojë më shumë në kërkimet në shkencat e Tokës për të ndihmuar përpjekjet për qëndrueshmëri ndaj klimës.
Bëhet e ditur se plani i fundit bazohet në Aktin e Programimit Ushtarak të Francës , i cili premtoi të ndërtonte sisteme që mund të zbulonin akte të dyshimta ose agresive në hapësirë.
Vendi ka lansuar gjithashtu Paktin Hapësinor, një grup për të lehtësuar bisedat midis ushtrisë dhe aktorëve të industrisë hapësinore.
Italia
Në tetor, buxheti i Italisë caktoi 109 milionë euro për nisjen e një plani të mbrojtjes hapësinore.
Ndërsa aktualisht është duke u zhvilluar, qeveria tha se do të jetë një plan që do ta ndihmojë Italinë të përgjigjet ndaj kërcënimeve të mundshme që mund të ndodhin në dy dekadat e ardhshme.
Plani pĂ«rfundimisht do tĂ« identifikojĂ« âaftĂ«sitĂ« afatshkurtra dhe do tĂ« mbushĂ« boshllĂ«qet operacionaleâ, nĂ« mbrojtje tĂ« tij.
Qeveria ndau 131 milionĂ« euro shtesĂ« pĂ«r mbikĂ«qyrjen e hapĂ«sirĂ«s ose âmonitorimin e objekteve hapĂ«sinoreâ, pĂ«r tĂ« mbrojtur asetet kombĂ«tare hapĂ«sinore, pĂ«r tĂ« mbajtur nĂ«n vĂ«zhgim mbeturinat hapĂ«sinore dhe pĂ«r tĂ« ruajtur njĂ« âqasje tĂ« sigurtâ nĂ« hapĂ«sirĂ«.
U ndanë gjithashtu 186 milionë euro për satelitin Sicral 3 me frekuencë të lartë që do të përmirësojë komunikimet e sigurta midis qeverisë italiane dhe ushtrisë.
Sistemi u zhvillua për herë të parë në vitin 2001 nga Telespazio dhe Thales Alenia Space.
Thales mori një kontratë prej 100 milionë eurosh nga Agjencia Italiane e Hapësirës për të ndërtuar një rrjet fabrikash satelitësh në të gjithë Italinë që duhet të jetë plotësisht funksionale deri në vitin 2026, sipas raportimeve lokale.
Italia po investon gjithashtu në një konstelacion satelitësh për vëzhgimin e Tokës që do të monitorojnë ndryshimet mjedisore dhe do të mbështesin shërbimet kritike në vend.
Lëshimi i parë për konstelacionin e ardhshëm Iride ndodhi në janar 2025.
Vendi po punon me Gjermaninë dhe Francën për zhvillimin e disa lëshuesve evropianë, përfshirë Ariane 6 dhe Vega-C.
Mbretëria e Bashkuar
Plani i Agjencisë Hapësinore të Mbretërisë së Bashkuar, i publikuar në shtator, do të përdorë hapësirën për të forcuar ekonominë e vendit, për të rritur sigurinë dhe për të vazhduar të zhbllokojë "zbulime globale që frymëzojnë miliona njerëz".
Vendi do të investojë në aftësi të vogla lëshimi, të tilla si automjete lëshimi, porte hapësinore miqësore me mjedisin dhe në zhvillimin e fushave të komunikimit satelitor.
Ekziston gjithashtu një shtytje nga Mbretëria e Bashkuar për të ndërtuar kapacitetet e duhura për të riparuar, përmirësuar ose montuar satelitët ndërsa janë në orbitë.
Agjencia Hapësinore e Mbretërisë së Bashkuar thotë se do t'i arrijë planet e saj duke ndërtuar vende pune gjithëpërfshirëse, duke bërë më shumë investime në fushat e shkencës dhe inovacionit dhe përmes partneriteteve ndërkombëtare.
Suedia
Vendi nordik nisi strategjinë e tij të parë hapësinore të mbrojtjes dhe sigurisë në vitin 2024.
Strategjia bazohet nĂ« katĂ«r shtylla: autonomia nĂ« hapĂ«sirĂ«, zhvillimi i njĂ« âportofoli tĂ« fuqishĂ«mâ tĂ« aseteve hapĂ«sinore pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur mbrojtjen kombĂ«tare, sigurinĂ« kolektive dhe zhvillimin e njohurive pĂ«rkatĂ«se pĂ«r projektet e mbrojtjes.
Për ta bërë këtë, strategjia thoshte se shteti do të zgjerojë bashkëpunimin midis agjencive qeveritare, kompanive private në sektorin e hapësirës dhe potencialisht do të përshtatë legjislacionin hapësinor.
Qeveria ka ndarë gjithashtu 1 miliard korona (914 milionë euro) për Forcat e Armatosura Suedeze për zbulim dhe mbikëqyrje.
Politika e mbrojtjes thotë se vendndodhja e Suedisë pranë Polit të Veriut e bën atë një vend ideal për të operuar, monitoruar dhe lëshuar satelitë polarë në veçanti.
Strategjia e Suedisë thoshte se po ndërton kapacitete lëshimi për portin hapësinor Esrange, një vend lëshimi në veri.
Firefly Aerospace do të lëshojë satelitë nga stacioni vitin e ardhshëm, sipas Korporatës Hapësinore Suedeze.
Holanda
Hapësira është një nga fushat kryesore të identifikuara nga Holanda në Strategjinë e saj të Mbrojtjes Holandeze për fundin e dekadës.
Ajo përcakton një sërë objektivash hapësinore për katër vitet e ardhshme.
Deri në vitin 2027, ushtria do të ketë një rrjet satelitësh që do t'i ofrojnë asaj informacion të besueshëm.
Deri në vitin 2030, holandezët duan të përdorin algoritme të përparuara të Al për të ndjekur objektet në hapësirë, për të regjistruar vëzhgimet e Tokës dhe për të koordinuar komunikimin satelitor.
Nga: Robert Fox / Independent PĂ«rkthimi: Telegrafi.com
Të enjten, sekretari i Mbrojtjes, John Healey, paralajmëroi Vladimir Putinin dhe ushtrinë e tij pas raporteve për veprime agresive nga anija ruse e vëzhgimit Yantar, kundrejt një aeroplani të RAF-it [Forcat Ajrore Mbretërore] të dërguar për ta ndjekur atë në Veri të Skocisë.
Healey tha se ekuipazhi i Yantar-it kishte drejtuar rreze lazeri ndaj pilotĂ«ve tĂ« njĂ« aeroplani patrullues detar, RAF P-8. âAjo qĂ« bĂ«ri Rusia Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht e rrezikshmeâ, paralajmĂ«roi ai. âJu shohim. E dimĂ« çfarĂ« po bĂ«ni. Dhe, nĂ«se Yantar-i kalon mĂ« nĂ« Jug kĂ«tĂ« javĂ«, jemi gatiâ.
Të përgatitur për çfarë, mund të pyesni? Aktivitetet e Yantar-it rreth ishujve britanikë janë vërejtur prej pothuajse tri vjetësh. Verën parafundit, roja bregdetare irlandeze e vërejti anijen duke qëndruar për gati një muaj pranë Limerikut, afër një prej nyjave kryesore të kabllove transatlantike të komunikimit. Kjo anije i përket agjencisë GUGI të Rusisë, një komandë e veçantë detare tashmë përgjegjëse për mbikëqyrjen oqeanike dhe sabotimin. Në inventarin e GUGI-t përfshihet edhe nëndetësja Belgorod që mund të lëshojë dronë sulmues nënujorë, të aftë për të prerë kabllot nënujore dhe tubacionet e naftës dhe gazit.
VetĂ«m disa orĂ« para se Healey tâi drejtohej Putinit me paralajmĂ«rimin, Komiteti i Mbrojtjes nĂ« Parlament pĂ«rfundoi, pas njĂ« hetimi tĂ« gjatĂ«, se MbretĂ«ria e Bashkuar nuk Ă«shtĂ« nĂ« gjendje tĂ« mbrojĂ« veten, territoret e saj apo aleatĂ«t - veçanĂ«risht territorin e saj tĂ« brendshĂ«m. Raporti, i titulluar âPyetje mbi aftĂ«sinĂ« themelore tĂ« BritanisĂ« pĂ«r tâu mbrojturâ, e thotĂ« troç: âPĂ«rfundim: E vĂ«mĂ« nĂ« dyshim aftĂ«sinĂ« e MinistrisĂ« sĂ« Mbrojtjes pĂ«r tĂ« mbrojtur BritaninĂ« dhe territoret pĂ«rtej detit nĂ« rast krize ose konfliktiâ.
Britania nuk po përmbush detyrimin e saj kryesor sipas nenit 3 të Kartës themeluese të NATO-s, që e detyron një shtet të jetë në gjendje të mbrojë veten, në mënyrë që të mund të ndihmojë aleatët. Në mënyrë gati unike, Britania ende nuk ka një plan kombëtar të mbrojtjes të përshtatur me standardet e NATO-s, edhe pse është anëtare themeluese e aleancës.
Ndër dobësitë më të mëdha të theksuara në raport janë mbrojtja e pamjaftueshme nga raketat dhe dronët, veçanërisht për objektet kyçe si Aeroporti Hithrou, Qendra Financiare e Londrës dhe portet e kontejnerëve në bregun lindor.
Imagjinoni kĂ«tĂ« skenar: njĂ« mĂ«ngjes me mjegull, nĂ« nĂ«ntor, radarĂ«t holandezĂ« tĂ« mbrojtjes ajrore paralajmĂ«rojnĂ« se njĂ« tufĂ« dronĂ«sh ushtarakĂ« ose raketash lundruese subsonike po i afrohen grykĂ«derdhjes sĂ« TemzĂ«s dhe LondrĂ«s qendrore. âKemi vetĂ«m njĂ« grusht baterish tĂ« raketave ajrore Sabre, tĂ« shpĂ«rndara mes Ishujve Fokland, PolonisĂ« dhe fushĂ«s SolisbĂ«ri pĂ«r stĂ«rvitjeâ, thotĂ« analisti kryesor dhe ish-oficeri i Mbrojtjes Territoriale, Francis Tusa. âDo tĂ« duheshin disa minuta pĂ«r tĂ« ngritur nĂ« ajĂ«r fluturimin e shpejtĂ« reagues Typhoon nga Koningsbaji. Deri atĂ«herĂ«, dronĂ«t e armatosur mund jenĂ« mbi stacionin Uoterlu nĂ« orarin me trafikun mĂ« tĂ« dendurâ.
Armët e reja të luftës në Ukrainë - raketat Iskander e Kinshal, dronët sulmues me dizajn kinez - paraqesin rreziqe të reja. Mbrojtja ajrore e Anglisë është pak më e mirë sesa ajo e përdorur gjatë Lojërave Olimpike të vitit 2012 në Londër - dhe, edhe atëherë ishte mjaft e dobët. Një goditje e vetme mund të rrëzojë infrastrukturën e qarqeve lindore: rrjetin elektrik, portet e kontejnerëve në Tilbëri ose Filiksstou, bankat e Qytetit të Londrës, stacionet kryesore të hekurudhave si Uoterlu ose Pedington, dhe Aeroportin Hithrou.
Në qershor, qeveria publikoi Rishikimin Strategjik të Mbrojtjes dhe Strategjinë e Sigurisë Kombëtare. U premtua rritje e shpenzimeve për mbrojtje - deri në 2.5 përqind të PBB-së deri në vitin 2027, dhe ndoshta 3.5 përqind deri në 2030 - kohë kur do të ketë një qeveri të re përballë një grupi të ri problemesh.
ShĂ«rbimet ushtarake janĂ« tĂ« nĂ«nfinancuara dhe tĂ« papĂ«rgatitura pĂ«r krizĂ«n pĂ«r pĂ«rkeqĂ«sim tĂ« sigurisĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« EvropĂ«n. Ushtria nuk ka municione, pajisje dhe staf tĂ« mjaftueshĂ«m. Ka vetĂ«m 14 artileri tĂ« mesme 155 milimetĂ«rshe, âdhe mĂ« shumĂ« topa ceremonialĂ« sesa armĂ« funksionale pĂ«r operacioneâ, thotĂ« njĂ« gjenerali aktiv. Dy aeroplanmbajtĂ«set e mĂ«dha nuk funksionojnĂ« ende siç duhet. Ushtria e ka vĂ«nĂ« gjithĂ« interesin te tanku zbulues Ajax, qĂ« do tĂ« kushtojĂ« gati shtatĂ« miliardĂ« paundĂ« pĂ«r 590 njĂ«si, tĂ« cilat sapo kanĂ« filluar tĂ« hyjnĂ« nĂ« pĂ«rdorim - dhjetĂ« vjet me vonesĂ«.
KĂ«tĂ« javĂ«, brigadieri Ben Barry, analist veteran i Institutit NdĂ«rkombĂ«tar pĂ«r Studime Strategjike, dha njĂ« vlerĂ«sim tĂ« zymtĂ« nĂ« librin e tij Rritja dhe rĂ«nia e UshtrisĂ« britanike, 1970-2025: âUshtria Britanike mezi mund tĂ« nxjerrĂ« njĂ« brigadĂ« tĂ« blinduar pĂ«r nevojĂ« tĂ« NATO-sĂ« nĂ« EvropĂ«n Lindore. Polonia po pĂ«rgatit gjashtĂ« divizione tĂ« blinduara dhe Gjermania forca tĂ« ngjashmeâ.
Gjenerali Rupert Smith, ish-komandant i lartĂ« i NATO-s nga Britania dhe zĂ«vendĂ«skomandant i aleatĂ«ve gjatĂ« krizĂ«s sĂ« KosovĂ«s mĂ« 1999, e sheh luftĂ«n nĂ« UkrainĂ« nĂ« njĂ« pikĂ« veçanĂ«risht tĂ« rrezikshme pĂ«r aleancĂ«n e NATO-s, pĂ«rfshirĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar. âRusia po ndjek njĂ« formĂ« tĂ« luftĂ«s mĂ« tĂ« âtĂ« paqartĂ«â nĂ« tĂ« gjithĂ« rajonin dhe pĂ«rtej UkrainĂ«sâ, thekson ai.
Me njĂ« armĂ«pushim tĂ« ngatĂ«rruar e tĂ« pĂ«rkohshĂ«m qĂ« mund tĂ« ndodhĂ« muajt e ardhshĂ«m nĂ« UkrainĂ«, perspektivat bĂ«hen tĂ« rrezikshme dhe tĂ« paqarta. âKemi njĂ« komb gjigand tĂ« armatosur nĂ« UkrainĂ«, me mendje tĂ« vete. Rusia ka gjasa ta shfrytĂ«zojĂ« pushimin pĂ«r tâu riorganizuar dhe armatosur sĂ«rishâ. Vija e pĂ«rplasjes do tĂ« jetĂ« âmĂ« e gjatĂ« dhe mĂ« e paqĂ«ndrueshme sesa nĂ« çdo kohĂ« gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ« mes NATO-s dhe Traktatit tĂ« VarshavĂ«sâ.
Mbajtja e paqes, zbatimi i armëpushimit, mbikëqyrja e çarmatimit - do të jenë një makth. Ukraina sot është më e armatosur në sasi dhe cilësi sesa shumica e forcave të NATO-s, përfshirë Britaninë. Rusia aktualisht ka potencialisht dy milionë ushtarë aktivë dhe rezervistë, si dhe shumë të tjerë në milici lokale, xhandarmëri dhe polici sigurie. Ekonomia, edhe pse e dobët, tashmë është përshtatur për luftë - dhe duket se Putini nuk ka ndërmend ta ndryshojë këtë kurs.
Disa nga autorĂ«t e Rishikimit tĂ« Mbrojtjes nĂ« Britani besojnĂ« se Evropa tani Ă«shtĂ« nĂ«n kĂ«rcĂ«nim tĂ« shtuar nga Rusia. âNuk jemi mĂ« nĂ« paqeâ, deklaroi kancelari gjerman, Friedrich, Merz, javĂ«n e kaluar. MegjithatĂ«, nĂ« rrethin e brendshĂ«m tĂ« Kryeministri dhe nĂ« ZyrĂ«n e Kabinetit, ka ende njerĂ«z qĂ« nuk e pranojnĂ« realitetin. âNe nuk jemi nĂ« luftĂ« me RusinĂ«â, tha kohĂ«t e fundit njĂ« zyrtar i lartĂ« - si tĂ« ishte duke lexuar nga ndonjĂ« libĂ«r optimist tĂ« tipit Poliana.
Kjo ka alarmuar komitetin e mbrojtjes nĂ« Parlament, si dhe kryetarin e tij nga radhĂ«t e laburistĂ«ve, deputetin Tan Dhesi. Ai beson se qeveria po ofron shumĂ« pak dhe shumĂ« vonĂ«, dhe nuk po u tregon tĂ« vĂ«rtetĂ«n qytetarĂ«ve. âNevojitet njĂ« pĂ«rpjekje e koordinuar pĂ«r tâia komunikuar publikut nivelin e kĂ«rcĂ«nimit me tĂ« cilin pĂ«rballemi dhe çfarĂ« tĂ« presin nĂ« rast konfliktiâ. /Telegrafi/
Shkollat u detyruan të mbyllen dhe fluturimet u anuluan pas reshjeve të dendura të dëborës që përfshiu Mbretërinë e Bashkuar
Qindra shkolla janë detyruar të mbyllen, shtëpitë kanë mbetur pa energji elektrike dhe disa rrugë kanë mbyllur qarkullimin dhe fluturimet janë ndërprerë pasi bora ra në pjesë të mëdha të Mbretërisë së Bashkuar.
Sipas mediave britanike, përcjell Telegrafi, rreth 100 shkolla në Skocinë veriore, 57 në Uells dhe 41 në Yorkshire nuk kanë pasur zgjidhje tjetër veçse të mbyllin dyert e tyre sot.
Shoferët në Yorkshire të Veriut u detyruan të braktisin makinat e tyre dhe të ecin në këmbë pas reshjeve të dendura të borës, me mot më të acartë dimëror që pritet të vijë sot.
Ata janë paralajmëruar gjithashtu të bëjnë vetëm udhëtime që janë të nevojshme pasi bora e dendur gjatë natës goditi rrugët dhe pengoi mbledhjen e mbeturinave.
Ndërkohë, disa pjesë të Anglisë verilindore, ku ka hyrë në fuqi një paralajmërim i verdhë për borë, mund të përballen me kushte stuhie dëbore, tha Zyra Meteorologjike.
Reshjet e dëborës dhe të shiut vazhduan të godisnin brigjet e Mbretërisë së Bashkuar gjatë natës deri të enjten, me zonat më të prekura që pritet të përballen me ndërprerje të udhëtimit dhe ndërprerje të mundshme të energjisë elektrike, sipas parashikuesit të motit.
ShĂ«rbimi kombĂ«tar i motit tha se komunitetet rurale mund tĂ« izolohen nĂ« zonĂ«n e paralajmĂ«rimit tĂ« qelibartĂ« ndĂ«rsa godasin erĂ«rat e forta, duke krijuar âkushte tĂ« rastit tĂ« stuhisĂ«â, me mundĂ«sinĂ« e rrufeve si njĂ« rrezik tĂ« mĂ«tejshĂ«m.
Autoritetet kanë paralajmëruar gjithashtu se kur godasin bora dhe akulli, rrugët mund të bëhen shpejt të rrezikshme.
Andaj, âdistancat e ndalimit mund tĂ« rriten dhjetĂ«fish nĂ« sipĂ«rfaqet e akullta, kĂ«shtu qĂ« ngadalĂ«simi dhe lĂ«nia e hapĂ«sirĂ«s sĂ« mjaftueshme Ă«shtĂ« absolutisht jetikeâ.
Hekurudha Kombëtare u ka kërkuar udhëtarëve të trenave të kontrollojnë udhëtimet e tyre para se të udhëtojnë gjatë motit me borë dhe akull. /Telegrafi/
Nga Armand Shkullaku Rreth 700 familje shqiptare, pĂ«rfshirĂ« edhe fĂ«mijĂ«t, tĂ« cilave u Ă«shtĂ« refuzuar azili nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar, do tĂ« pĂ«rfshihen nĂ« njĂ« proces tĂ« dĂ«bimit nga ky vend. Vendimin e bĂ«ri tĂ« njohur pak ditĂ« mĂ« parĂ« nĂ« parlamentin britanik, ministrja e Brendshme, Shabana Mahmood, qĂ« pĂ«r ironi tĂ« fatit i pĂ«rket [âŠ]
Portali rus pro-Kremlinit âVzglyadâ ka publikuar njĂ« listĂ« tĂ« âqeverive armiqĂ«soreâ tĂ« RusisĂ«, me shtetet qĂ« raporton se e kundĂ«rshtojnĂ« haptazi RusinĂ« dhe qĂ« i qĂ«ndrojnĂ« kundĂ«r pĂ«r shkak tĂ« rrethanave politike.
Mbretëria e Bashkuar u rendit e para me një rezultat prej 75 pikësh falë sanksioneve, mbështetjes për transferimin e aseteve të ngrira ruse në Ukrainë dhe ndihmës ushtarake për Kievin.
Gjermania dhe Franca u renditën të dytat me 70 pikë, ndërsa Holanda dhe Estonia të tretat me 65 pikë.
SHBA u rendit e katërta me 55 pikë, gjë që Vzglyad ia atribuon pezullimit të përkohshëm të ndihmës ushtarake amerikane për Ukrainën.
NĂ« vendin e pestĂ« ishte njĂ« grup prej shtatĂ« vendesh â Danimarka, Italia, Kanadaja, Lituania, Polonia, Finlanda dhe Suedia â tĂ« gjitha me nga 50 pikĂ«.
Më pas vijnë Norvegjia dhe Belgjika, dhe në vendin e shtatë janë Kroacia, Spanja dhe Greqia, me nga 40 pikë secila.
Më poshtë janë Portugalia dhe Sllovenia, dhe më pas Hungaria dhe Luksemburgu.
Gazeta citon gjithashtu deklaratën e Sergei Lavrov se Rusia po e përdor termin "vende armike" gjithnjë e më pak dhe "qeveri armike" gjithnjë e më shumë.
Vendet qĂ« konsideroheshin mĂ« pak âmiqĂ«soreâ ndaj RusisĂ« ishin ShqipĂ«ria, Bahamas, Lihtenshtajni, Mikronezia, Monako, Koreja e Jugut dhe San Marino â tĂ« cilat morĂ«n vetĂ«m pesĂ« pikĂ«.
Kosova nuk është përfshirë në këtë listë. /Telegrafi/
Stuhia Claudia shkaktoi mot të keq në Portugali, me Distriktin Faro që u përball me shira të rrëmbyeshëm dhe erëra të forta.
Mijëra shtëpi mbetën pa energji elektrike për shkak të përmbytjeve të përhapura gjerësisht.
Stuhia Claudia përfshiu Portugalinë, duke shkaktuar përmbytje dhe rrëzime pemësh në të gjithë Algarve dhe duke e lënë veçanërisht të prekur Distriktin Faro.
Në Faro u përmbytën rrugë e u rrëzuan pemë.
Zyrtarët ende nuk e kanë konfirmuar numrin e përgjithshëm të incidenteve.
ANEPC raportoi më shumë se 2,200 thirrje në të gjithë vendin që nga e enjtja në orët e para të mëngjesit, kryesisht për përmbytje dhe pastrim rrugësh.
Setubal dhe Faro mbeten nën paralajmërime portokalli ndërsa stuhia vazhdon në lindje, megjithëse nuk u raportuan viktima në Faro.
Mijëra shtëpi mbetën pa energji elektrike, ndërsa pjesë të Seixal dhe Montijo u përballën me përmbytje të mëdha.
Stuhia goditi edhe Ishujt Kanarie dhe parashikohet të arrijë në Mbretërinë e Bashkuar. /Telegrafi/
Një nënë shqiptare e tre fëmijëve është bërë gruaja e parë që ekstradohet nga Britania në vendin e saj të lindjes për t'u përballur me burgim pas vendimit të një gjyqtari.
Lirie Delishi, 25 vjeç, u kap duke u përpjekur të përdorte një pasaportë të falsifikuar rumune kur u përpoq të fluturonte nga Tirana për në Romë në vitin 2019.
Prokurorët në Shqipëri janë përpjekur të ekstradojnë Delishin, fëmijët e të cilës përfshijnë një foshnjë të porsalindur, për të vuajtur një dënim me katër muaj burg në vend.
Tani, gjykatĂ«si John Zani ka vendosur qĂ« rreziku qĂ« MbretĂ«ria e Bashkuar tĂ« shihet si njĂ« âstrehĂ« e sigurtâ pĂ«r kriminelĂ«t ia kalonte argumentit tĂ« Delishit se ekstradimi i saj do tĂ« shkelte tĂ« drejtat e saj pĂ«r njĂ« jetĂ« familjare sipas KonventĂ«s Evropiane pĂ«r tĂ« Drejtat e Njeriut (KEDNJ).
Prandaj, gjykatësi ka mbështetur ekstradimin e Delishit - megjithëse besohet se ajo është ende në Mbretërinë e Bashkuar në pritje të një apeli ndaj vendimit të tij, raporton Daily Mail.
Delishi tani pritet të vuajë dënimin me foshnjën e saj në Burgun e Pojskës, i cili është burgu i vetëm për gra në Shqipëri dhe ka kapacitet për pak më shumë se 100 gra. /Telegrafi/
Në Ditën e Përkujtimit të Mbretërisë së Bashkuar, Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, së bashku me ambasadorin britanik Jonathan Hargreaves dhe përfaqësues vendorë e ndërkombëtarë, bën homazhe për t'i nderuar pjesëtarët e Forcave të Armatosura Britanike që humbën jetën gjatë shërbimit me forcat e NATO-s në Kosovë (KFOR).
Në njoftimin e presidnces thuhet se "Katërmbëdhjetë ushtarët britanikë që sakrifikuan jetën gjatë misionit në Kosovë, u vlerësuan si urë e fortë lidhjeje dhe dëshmi e miqësisë së përhershme ndërmjet Kosovës dhe Mbretërisë së Bashkuar".
Tutje, thuhet se presidentja Osmani theksoi se ata do të nderohen në çdo përvjetor, si kujtesë e rrugës së vështirë drejt lirisë dhe gjithashtu në shenjë falënderimi për rolin vendimtar të Mbretërisë së Bashkuar, në rrugën tonë drejt lirisë, pavarësisë dhe shtetndërtimit. /Telegrafi/
Login
