Prej disa ditĂ«sh platforma e-Albania po pĂ«rballet me njĂ« bllokim teknik serioz, qĂ« ka sjellĂ« pasoja pĂ«r tĂ« gjithĂ«: qytetarĂ« brenda dhe jashtĂ«Â ShqipĂ«risĂ«, por edhe biznese. NĂ« sistem nuk shfaqen data tĂ« lira pĂ«r rezervime, pĂ«r shĂ«rbime si aplikime pĂ«r pasaportĂ«, shĂ«rbime konsullore, dhe procedura tĂ« lidhura me QendrĂ«n KombĂ«tare tĂ« Biznesit (QKB), si regjistrime, [âŠ]
Bizneset po hasin vĂ«shtirĂ«si tĂ« shumta gjatĂ« ditĂ«ve tĂ« fundit pĂ«r kryerjen e shĂ«rbimeve online, po ashtu dhe individĂ«t. NdonĂ«se tashmĂ« kemi dhe Ministren e Shtetit pĂ«r InteligjencĂ«n Artificiale, me emrin âDiellaâ, qĂ« vepron nĂ« formĂ« virtuale, dhe ShqipĂ«ria doli nĂ« lajmet ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r kĂ«tĂ« risi, realiteti Ă«shtĂ« krejt ndryshe. NĂ« orĂ«n 14.00 nĂ«se hap [âŠ]
ShqipĂ«ria, ky vend i vogĂ«l sa njĂ« qytet nĂ« Itali apo Turqi, Ă«shtĂ« kthyer nĂ« parajsĂ«n âoffshoreâ pĂ«r shumĂ« individĂ« me tĂ« kaluar kriminale nga shumĂ« vende tĂ« botĂ«s. IndianĂ«, koreanĂ«, kinezĂ«, turq, italianĂ«, grekĂ«, izraelitĂ«, etj, etj., kanĂ« gjetur parajsĂ«n fiskalĂ« nĂ« vendin tonĂ«. AfĂ«rsia me EuropĂ«n, klima apo lidhja e vetĂ« shtetit me [âŠ]
TIRANĂ, 13 dhjetor/ATSH/ NĂ« epokĂ«n digjitale, ku komunikimi zhvillohet me shpejtĂ«si marramendĂ«se dhe rrjetet sociale janĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e pandashme e jetĂ«s sonĂ«, dhuna online Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« fenomen shqetĂ«sues qĂ« po prek gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« qytetarĂ«t shqiptarĂ«, veçanĂ«risht tĂ« rinjtĂ«.
NĂ« kuadĂ«r tĂ« fushatĂ«s sĂ« â16 ditĂ«ve tĂ« aktivizmit kundĂ«r dhunĂ«s me bazĂ« gjinoreâ, institucionet shtetĂ«rore dhe nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« veçantĂ« Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK), kanĂ« marrĂ« njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« pĂ«rballjen me kĂ«tĂ« sfidĂ« tĂ« re, duke ndĂ«rtuar mekanizma tĂ« mbrojtjes, raportimit dhe ndĂ«rgjegjĂ«simit publik.
Floreta Faber, zĂ«vendĂ«sdrejtoresha e AKSK-sĂ«, tha pĂ«r ATSH-nĂ« se âdhuna online pĂ«rkufizohet si çdo formĂ« agresioni, kĂ«rcĂ«nimi apo ofendimi qĂ« ndodh pĂ«rmes internetit dhe platformave digjitaleâ.
âNĂ« ShqipĂ«ri, format mĂ« tĂ« pĂ«rhapura janĂ« bullizmi kibernetik, shantazhi digjital, mashtrimet me identitete tĂ« rreme dhe gjuha e urrejtjes nĂ« rrjetet sociale. KĂ«to forma janĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e pĂ«rditshmĂ«risĂ« digjitale, shpesh duke kaluar pa u vĂ«nĂ« re, derisa pasojat e tyre prekin rĂ«ndĂ« jetĂ«n e individĂ«ve, sidomos tĂ« miturve. ShoqĂ«ria shqiptare po tregon njĂ« ndjeshmĂ«ri nĂ« rritje ndaj kĂ«tij fenomeni, por reagimi mbetet ende i kufizuar. ShumĂ« raste tĂ« dhunĂ«s online nuk raportohen, pĂ«r shkak tĂ« frikĂ«s, turpit apo mungesĂ«s sĂ« besimit tek institucionet. MegjithatĂ«, fushatat e ndĂ«rgjegjĂ«simit tĂ« zhvilluara nga AKSK dhe Ministria e Arsimit kanĂ« ndihmuar nĂ« rritjen e raportimeve dhe nĂ« krijimin e njĂ« kulture tĂ« re pĂ«rgjegjĂ«sie digjitaleâ, tha Faber.
Sipas Faber, âtĂ« miturit janĂ« grup-mosha mĂ« e rrezikuar dhe janĂ« mĂ« tĂ« ekspozuar ndaj bullizmit kibernetik, pasi janĂ« pĂ«rdoruesit mĂ« aktivĂ« tĂ« rrjeteve sociale dhe shpesh nuk kanĂ« njohuritĂ« e duhura pĂ«r mbrojtjen e tĂ« dhĂ«nave personaleâ.
âSipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« AKSK dhe PolicisĂ« sĂ« Shtetit pĂ«r vitin 2025, janĂ« regjistruar mbi 1200 raste tĂ« bullizmit kibernetik, nga tĂ« cilat 35 pĂ«r qind kanĂ« pasur si viktima tĂ« mitur, rreth 20 pĂ«r qind e rasteve lidhen me publikimin e materialeve personale pa pĂ«lqim, ndĂ«rsa vetĂ«m 40 pĂ«r qind e tyre janĂ« raportuar zyrtarisht. KĂ«to shifra tregojnĂ« njĂ« rritje tĂ« dukshme tĂ« raportimeve, por edhe tĂ« vetĂ« fenomenitâ, tha ajo.
Faber tha se trajtimi i një denoncimi për dhunë kibernetike ndjek një procedurë të qartë institucionale.
âFillimisht, viktima ose prindi bĂ«n raportimin pranĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit ose pĂ«rmes portalit tĂ« AKSK: https://aksk.gov.al/raporto-3/. MĂ« pas, ekspertĂ«t kryejnĂ« verifikimin teknik pĂ«r tĂ« identifikuar burimin e sulmit apo llogarinĂ« anonime. NĂ« rastet kur konstatohet shkelje ligjore, njoftohen institucionet pĂ«rgjegjĂ«se dhe hapet çështja penale. Paralelisht, pĂ«rfshihen edhe strukturat e mbrojtjes sĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe psikologĂ«t shkollorĂ«, pĂ«r tĂ« garantuar mbĂ«shtetje emocionale dhe sociale pĂ«r viktimĂ«nâ, u shpreh Faber.
ZĂ«vendĂ«sdrejtoresha e AKSK-sĂ«, theksoi mĂ« tej se ânĂ« aspektin ligjor, ShqipĂ«ria ka bĂ«rĂ« hapa pĂ«rpara nĂ« pĂ«rfshirjen e krimeve kompjuterike nĂ« Kodin Penal, por ende mungon njĂ« nen specifik qĂ« tĂ« trajtojĂ« bullizmin kibernetik ndaj tĂ« miturve. AKSK ka propozuar ndryshime ligjore qĂ« do tĂ« parashikojnĂ« dĂ«nime mĂ« tĂ« qarta pĂ«r shpĂ«rndarjen e materialeve personale dhe pĂ«r pĂ«rdorimin e identiteteve tĂ« rreme me qĂ«llim abuzimi. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« nevojĂ« urgjente, pasi realiteti digjital po ecĂ«n mĂ« shpejt se ligjiâ.
âNjĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« luftĂ« ka edhe shkolla. Ministria e Arsimit ka nxjerrĂ« udhĂ«zime tĂ« posaçme qĂ« detyrojnĂ« institucionet arsimore tĂ« kenĂ« njĂ« koordinator pĂ«r sigurinĂ« digjitale, si dhe tĂ« trajnojnĂ« mĂ«suesit pĂ«r identifikimin e rasteve tĂ« bullizmit online. Edukimi pĂ«r pĂ«rdorimin e sigurt tĂ« internetit Ă«shtĂ« integruar nĂ« lĂ«ndĂ«t e teknologjisĂ« dhe qytetarisĂ«, me synimin pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« kulturĂ« mbrojtjeje qĂ« fillon qĂ« nĂ« bankat e shkollĂ«sâ, vijoi ajo.
âNdikimi i dhunĂ«s online nĂ« shĂ«ndetin mendor Ă«shtĂ« i thellĂ«. PsikologĂ«t raportojnĂ« raste gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« shpeshta tĂ« ankthit, depresionit, izolimit social dhe uljes sĂ« vetĂ«vlerĂ«simit te fĂ«mijĂ«t qĂ« janĂ« viktima tĂ« bullizmit digjital. PrindĂ«rit duhet tĂ« jenĂ« tĂ« vĂ«mendshĂ«m ndaj shenjave paralajmĂ«ruese, si ndryshime tĂ« papritura nĂ« sjellje, refuzim pĂ«r tĂ« pĂ«rdorur telefonin apo rrjetet sociale, nervozizĂ«m pas pĂ«rdorimit tĂ« internetit dhe humbje interesi pĂ«r aktivitetet e zakonshme. KĂ«to sinjale mund tĂ« jenĂ« tregues tĂ« qartĂ« tĂ« njĂ« pĂ«rvoje traumatike onlineâ, shtoi Faber.
PĂ«r tĂ« pĂ«rforcuar mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve, AKSK ka ofruar platformĂ«n âRaportoâ, qĂ« mundĂ«son raportimin anonim tĂ« rasteve tĂ« dhunĂ«s online.
Faber nĂ«nvizoi se âtĂ« dhĂ«nat mĂ« tĂ« fundit tregojnĂ« qĂ« gjatĂ« periudhĂ«s janar-shtator nĂ« kĂ«tĂ« platformĂ« janĂ« raportuar 184 raste tĂ« pĂ«rmbajtjeve keqdashĂ«se online. Rreth 69 pĂ«r qind e personave tĂ« prekur nga kĂ«to pĂ«rmbajtje keqdashĂ«se online ishin tĂ« mitur, nĂ«n 18 vjeçâ.
âNdĂ«rsa vajzat dhe gratĂ« pĂ«rbĂ«nin 73 pĂ«r qind tĂ« viktimave tĂ« kĂ«tyre pĂ«rmbajtjeve tĂ« paligjshme. Gjithashtu, janĂ« zhvilluar fushata kombĂ«tare, tĂ« cilat synojnĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simin e nxĂ«nĂ«sve, prindĂ«rve dhe mĂ«suesve pĂ«r rreziqet e botĂ«s digjitale. Sipas sondazheve tĂ« fundit, mbi 60 pĂ«r qind e tĂ« rinjve shqiptarĂ« kanĂ« dĂ«gjuar pĂ«r kĂ«to fushata, por vetĂ«m 35 pĂ«r qind deklarojnĂ« se kanĂ« ndryshuar sjelljen e tyre online, çka tregon se ndĂ«rgjegjĂ«simi duhet tĂ« shoqĂ«rohet me edukim praktik dhe tĂ« vazhdueshĂ«mâ, theksoi ajo.
Faber u shpreh se dhuna online është një sfidë që kërkon përgjigje të koordinuar nga të gjitha nivelet e shoqërisë.
âQeveria shqiptare, pĂ«rmes AKSK dhe institucioneve tĂ« tjera, ka hedhur themelet e njĂ« sistemi tĂ« mbrojtjes digjitale, por puna duhet tĂ« thellohet pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« mjedis virtual tĂ« sigurt pĂ«r çdo fĂ«mijĂ« dhe qytetar. VetĂ«m pĂ«rmes bashkĂ«punimit mes shtetit, shkollĂ«s dhe familjes mund tĂ« ndĂ«rtohet njĂ« kulturĂ« e re digjitale, ku teknologjia tĂ« jetĂ« mjet zhvillimi dhe jo burim frike apo abuzimiâ, pĂ«rfundoi Faber.
Kërcënimet ndaj gazetarëve po shndërrohen në praktikë shqetësuese në Shqipëri, veçanërisht kur ndodhin pas raportimeve që prekin institucionet publike dhe mungesën e llogaridhënies.
Rasti i fundit ndaj gazetarit Osman Stafa, pas raportimeve nga Onkologjiku, rikthen në qendër të vëmendjes cenueshmërinë e gazetarëve në terren dhe mangësitë në garantimin e sigurisë së tyre.
Rasti i gazetarit Osman Stafa
NjĂ« kĂ«rcĂ«nim me jetĂ« iu dĂ«rgua gazetarit Osman Stafa nĂ« âInstagramâ, pas raportimeve tĂ« tij pĂ«r kushtet nĂ« Spitalin Onkologjik. Mesazhi i kĂ«rkonte tĂ« mos shfaqej mĂ« nĂ« spital, me paralajmĂ«rimin se nĂ«se do tĂ« bĂ«nte tĂ« kundĂ«rtĂ«n do tĂ« kishte pasoja.
Stafa e cilësoi kërcënimin përpjekje për ta trembur dhe tërhequr nga raportimet, të cilat kanë qenë të vazhdueshme duke ekspozuar vështirësitë që përballin pacientët e sëmurë në trajtimin e kancerit. Ai tha për Citizens.al se do ta vijojë punën në spital pa asnjë ndryshim.
âNĂ«se unĂ« do tĂ« pĂ«rballem me ata qĂ« janĂ« pas kĂ«saj gjĂ«sĂ« [mesazhit], ose do tĂ« mĂ« rrihnin, ose do tĂ« mĂ« vrisnin,â tregoi Stafa pĂ«r pĂ«rmbajtjen e mesazhit duke shtuar se pĂ«r tĂ« ka pasur âzero ndikimâ.
Sipas tij, profili që i dërgoi mesazhin është hapur vetëm dy muajt e fundit. Rasti është denoncuar në polici, e cila ka nisur procedurat për identifikimin e autorëve.
âKjo Ă«shtĂ« sfida qĂ« po u bĂ«j kĂ«tyre personave, qĂ« çfarĂ«do qĂ« tĂ« bĂ«ni, mua nuk mĂ« intimidoni me kĂ«rcĂ«nime tĂ« tilla,â theksoi Stafa.
Gazetari u shpreh se procedurat për identifikimin e personave që kërcënojnë ngjashëm në rrjetet sociale zgjasin 3-4 muaj, por që sidoqoftë autorët mundet të identifikohen.
âNĂ« momentin qĂ« bĂ«j kallĂ«zim pĂ«r kĂ«rcĂ«nim jete pĂ«r shkak tĂ« detyrĂ«s, policia ia referon prokurorisĂ«, prokuroria e çon nĂ« gjykatĂ« dhe me vendim gjykate i shkohet kompanisĂ« Meta, e cila sjell mĂ« pas tĂ« dhĂ«nat nĂ« çfarĂ« e-maili Ă«shtĂ« adresa dhe me çfarĂ« numĂ«r telefoniâ, pĂ«rfundoi Stafa.
Organizatat e medias solidaritet dhe apel për hetim të menjëhershëm
Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt (SafeJournalists) përshëndeti denoncimin e menjëhershëm dhe vlerësoi raportimet e Stafës për Onkologjikun, që sipas tyre kanë rritur ndërgjegjësimin publik dhe kërkesën për llogaridhënie.
Ajo i bëri thirrje policisë dhe prokurorisë që ta trajtojnë rastin me prioritet, të identifikojnë autorin dhe të garantojnë që gazetarët të raportojnë lirisht pa frikë në punën e tyre.
â[âŠ] gazetarĂ«t tĂ« kenĂ« mundĂ«si tĂ« raportojnĂ« lirisht pĂ«r çështje me interes publik, pĂ«rfshirĂ« funksionimin e institucioneve shĂ«ndetĂ«sore, pa pasur frikĂ« nga hakmarrjaâ, u tha nĂ« deklaratĂ«.
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë kërkoi hetim të posaçëm, duke theksuar se kërcënimi lidhet me një cikël të gjatë investigimesh në institucionin kryesor spitalor të vendit.
Asociacioni i Gazetarëve të Shqipërisë e quajti rastin sulm të drejtpërdrejtë ndaj lirisë së shprehjes dhe theksoi se intimidimet anonime synojnë heshtjen e zbulimit të abuzimeve që dëmtojnë pacientët më vulnerabël.
Gazetari i News 24, Osman Stafa, Ă«shtĂ« kĂ«rcĂ«nuar nĂ«pĂ«mjet njĂ« mesazhi anonim nĂ« rrjetin social tĂ« Instagramit, njĂ« veprim qĂ« haptazi lidhet me denoncimet e tij ndaj situatĂ«s nĂ« Spitalin Onkologjik. Rrjeti pĂ«r Gazetari tĂ« SigurtĂ« nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor (Safe Journalists) reagoi lidhur me kĂ«tĂ« episod, duke dĂ«nuar aktin dhe duke bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r hetim [âŠ]
Katër në dhjetë gra përballen me dhunë online dhe shumë prej tyre ndihen të pasigurta, kështu thonë të dhënat e grumbulluara nga UN Women, i cili ka nxjerrë në pah rrezikun që hasin gratë në Shqipëri përmes teknologjisë.
Sipas të dhënave të analizuara janë 1,804 raportime dhune në policinë e shtetit përmes teknologjisë ku ndër më të shpeshtat ishin keqpërdorimi i telefonit (36%) dhe përndjekja (33%).
Nga rastet rezultoi se gratë janë 1.3 herë më të ekspozuara ndaj dhunës online kryesisht te keqpërdorimi dhe dhunimi i privatësisë. Format të tjera të shpeshta të dhunës së hasur online ishin: zhvatja, bullizimi, gjuha e urrejtjes etj.
Statistikat shqetësuese
83.1% e përdoruesve të internetit raportojnë rritje të dhunës online ndaj vajzave dhe grave.
23.4% e grave që përjetuan dhunë online patën pasoja psikologjike; 45.3% e tyre u ndjenë të pasigurta.
90% e dhunës online kryhet nga burra 15-44 vjeç; 66% e tyre jetojnë në zona urbane.
70% e rasteve të dhunës online u hasën përmes platformës TikTok.
Dhuna online, pjesë e realitetit
Fushata globale â16 DitĂ«t e Aktivizmit KundĂ«r DhunĂ«s me BazĂ« Gjinoreâ kĂ«tĂ« vit u fokusua te dhuna online. Zhvillimi i mjeteve tĂ« komunikimit ka transferuar dhunĂ«n nga âofflineâ nĂ« âonlineâ, duke e bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« hapĂ«sirĂ« njĂ« terren tĂ« rrezikshĂ«m pĂ«r gratĂ«.
Sipas organizatave në Shqipëri, dhuna digjitale, veçanërisht ndaj grave, po rritet me shpejtësi, duke sjellë pasoja të rënda psikologjike dhe sociale.
âNĂ« LinjĂ«n e KĂ«shillimit ndeshim mĂ« shpesh raste ngacmimi dhe kĂ«rcĂ«nimesh online pĂ«rmes rrjeteve sociale dhe aplikacioneve si WhatsApp, Telegram apo Signalâ, tha pĂ«r Citizens.al Ejnxhi Pepa nga Linja e KĂ«shillimit pĂ«r Gra dhe Vajza.
Pepa thotĂ« se format mĂ« tĂ« pĂ«rhapura pĂ«rfshijnĂ« pĂ«rndjekjen digjitale, shantazhin me materiale intime, shpĂ«rndarjen pa pĂ«lqim tĂ« imazheve, manipulimet âdeepfakeâ, fyerjet dhe sulmet ndaj reputacionit, pa lĂ«nĂ« mĂ«njanĂ« edhe hapjen e profileve tĂ« rreme, qĂ« sipas saj janĂ« kthyer nĂ« raste tĂ« zakonshme.
Ajo thotë se tashmë këto lloje sulmesh po shënjestrojnë dhe aktivistë apo mbrojtës të të drejtave të njeriut.
âKĂ«to forma tĂ« dhunĂ«s digjitale shpesh lidhen drejtpĂ«rdrejt me dhunĂ«n âofflineâ dhe e pĂ«rforcojnĂ« atĂ«â, shtoi Pepa.
Rritje e raportimeve, sfida institucionale
Nga janari në nëntor 2025, Ministria e Brendshme ka regjistruar 439 raste dhune kibernetike me 600 postime online, 73% prej të cilave u raportuan vetëm në Tiranë. Ndërkohë, gjatë dy viteve të fundit (2024-2025), linja 116-117 raportoi për 705 gra dhe vajza që kanë kërkuar ndihmë për dhunë digjitale.
âTendenca ka qenĂ« nĂ« rritje pĂ«r disa vite, por veçanĂ«risht kohĂ«t e fundit kemi marrĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r raste tĂ« pĂ«rndjekjes online, shantazhit dhe shpĂ«rndarjes sĂ« imazheve intime,â tha Ejnxhi Pepa.
âShumĂ« gra dhe vajza e kanĂ« pezulluar denoncimin pĂ«r shkak tĂ« pengesave proceduriale. KĂ«rkesa nga gjykatat pĂ«r adresĂ«n fizike tĂ« dhunuesit online Ă«shtĂ« absurde kur agresorĂ«t pĂ«rdorin profile anonimeâ, argumenton Ines Leskaj nga AWEN duke nxjerrĂ« nĂ« pah tĂ« metĂ«n kryesore tĂ« sistemit.
Gratë nga komunitetet e margjinalizuara, vajzat me aftësi të kufizuara, komuniteti LGBTIQ+ dhe gratë në zonat rurale janë më të ekspozuara ndaj kësaj dhune.
Sipas Altin Hazizaj, drejtues i Qendrës për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (CRCA), i cili menaxhon edhe Qendrën Kombëtare për Internet të Sigurt në Shqipëri (ISigurt.al), grupmosha më e prekur është ajo e adoleshencës dhe rinisë së hershme, si për djemtë ashtu edhe për vajzat.
âPor çka tĂ« bĂ«n pĂ«rshtypje Ă«shtĂ« se gjatĂ« 3 viteve tĂ« fundit Ă«shtĂ« rritur edhe numri i ankesave nga zonja nĂ« moshĂ« mĂ« tĂ« madhe plus 40 apo 50 vjeçâ, shprehet Hazizaj, duke shtuar se kjo situatĂ« flet pĂ«r shtrirjen e gjerĂ« tĂ« internetit dhe nivelin e pamjaftueshĂ«m tĂ« aftĂ«sive dixhitale nĂ« mosha mĂ« tĂ« mĂ«dha.
Pranë ISigurt.al gjatë vitit 2024 thuajse 60% e të gjitha ankesave të raportuara kanë të bëjnë me një formë të dhunës me bazë gjinore.
â70-80 pĂ«rqind e viktimave online janĂ« vajza dhe gra tĂ« reja, ndonĂ«se ato jo gjithnjĂ« preferojnĂ« tĂ« raportojnĂ« vetĂ«, por nĂ«pĂ«rmjet njĂ« tĂ« njohuri, shoku apo shoqeje apo mĂ«suesiâ, tha pĂ«r Citizens.al Altin Hazizaj, drejtuesi i QendrĂ«s pĂ«r Mbrojtjen e tĂ« Drejtave tĂ« FĂ«mijĂ«ve (CRCA).
Rastet e raportuara në këtë platformë janë shtuar pas pandemisë së Covid-19.
âNĂ« vitin 2023 ne trajtuam diku tek 300 ankesa, ndĂ«rsa nĂ« vitin 2024 ato u rriten tek 409 raste tĂ« regjistruara. KĂ«tĂ« vit vetĂ«m nĂ« gjashtĂ« muajt e parĂ« ne kemi trajtuar mĂ« shumĂ« se 400 incidente kibernetikeâ, sjell nĂ« vĂ«mendje Altin Hazizaj.
Boshllëqe ligjore dhe nevoja për reforma
Shqipëria nuk ka ende një përkufizim ligjor për dhunën online. Ejnxhi Pepa thotë se përgjithësisht organizatat dhe institucionet i referohen përkufizimit të ekspertëve ndërkombëtarë të Këshillit të Evropës në veprimtarinë kundër dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje (GREVIO).
Por brenda dhjetorit pritet tĂ« kalojĂ« nĂ« Kuvend drafti i ligjit âPĂ«r parandalimin dhe mbrojtjen ndaj dhunĂ«s ndaj grave dhe dhunĂ«s nĂ« familjeâ, i cili pĂ«rfshin pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« edhe dhunĂ«n digjitale.
âLigji do ta pĂ«rkufizojĂ« si çdo veprim qĂ« kryhet ose rĂ«ndohet pĂ«rmes teknologjisĂ« dhe cenon tĂ« drejtat e viktimĂ«sâ, thekson Ejnxhi Pepa.
Sipas draftit paraprak, dhuna online pĂ«rfshihet nĂ« Nenin 10 ku flitet pĂ«r âdhunĂ«n e lehtĂ«suar nga teknologjiaâ. Ky nen e pĂ«rcakton dhunĂ«n e lehtĂ«suar nga teknologjia si çdo veprim qĂ« kryhet pĂ«rmes mjeteve digjitale pa pĂ«lqim dhe qĂ« shkakton dĂ«m fizik, emocional apo social.
Ai përfshin gjuhën e urrejtjes, shpërndarjen e imazheve intime pa pëlqim, përndjekjen dhe ngacmimin digjital. Në thelb, neni synon të mbrojtje nga abuzimet online që cenojnë sigurinë dhe dinjitetin.
Pepa dhe Leskaj mendojnë njësoj se strukturat ekzistuese për krimet kibernetike janë të pamjaftueshme në Shqipëri.
âZvarritja dhe mbivendosja e çështjeve nĂ« polici dhe prokurori ngadalĂ«sojnĂ« sĂ« tepĂ«rmi marrjen e masave,â vĂ«ren Leskaj teksa tregon se aktualisht krimet kibernetike mundet tĂ« denoncohen dhe ndiqen nĂ« prokurori, por rezultatet e tyre vonojnĂ«.
Nga ana tjetër, Pepa citon monitorime të GREVIO-s, sipas së cilave strukturat shqiptare nuk janë të trajnuara për dimensionin gjinor dhe kjo qasje ende nuk është integruar me mekanizmat e mbrojtjes nga dhuna.
Ajo shton se Shqipërisë i mungojnë edhe protokollet e unifikuara për trajtimin e rasteve të dhunës digjitale dhe po kështu infrastruktura teknike për ruajtjen dhe sigurimin e provave.
âKĂ«to boshllĂ«qe synohen tĂ« pĂ«rmirĂ«sohen me ndryshimet e fundme tĂ« legjislacionitâ, shprehet Leskaj duke iu referuar ligjit tĂ« ri.
Por sipas Pepës po aq urgjente janë edhe fushatat e ndërgjegjësimit, pasi ka prirje për të mos i raportuar rastet.
âNĂ«nraportimi mbetet shumĂ« i lartĂ«. NĂ« nivel vendor, Mekanizmat e Koordinuar tĂ« Mbrojtjes nga Dhuna duhet tĂ« forcohen pĂ«r tĂ« garantuar njĂ« reagim tĂ« shpejtĂ«, tĂ« unifikuar dhe tĂ« ndjeshĂ«m gjinor pĂ«r çdo rastâ, pĂ«rfundon ajo.
Altin Hazizaj shprehet se kuadri ligjor ka nevojĂ« tĂ« forcohet sa mĂ« shpejt dhe se duhen ligje sipas modelit tĂ« BE-sĂ« dhe jo âmodeleve qĂ« krijohen ndonjĂ«herĂ« nga halli nĂ« ShqipĂ«riâ.
âMungesa e shumĂ« krimeve qĂ« ndodhin nĂ« hapĂ«sirĂ«n kibernetike nĂ« Kodin Penal e bĂ«n mbrojtjen e viktimave tĂ« vĂ«shtirĂ«â, thekson mĂ« tej Hazizaj.
Hazizaj shprehet se vitin e ardhshëm Shqipëria duhet të zbatojë një nga aktet më të rëndesishme të BE-së, ligjin e shërbimeve digjitale (DSA).
âKjo do te na zgjidhte edhe problemin e dytĂ« kryesor, pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« qĂ« kanĂ« tĂ« gjitha platformat online, faqet, profilet etj., pĂ«r tĂ« respektuar tĂ« drejtat bazĂ« tĂ« çdo individi edhe nĂ« hapĂ«sirĂ«n kibernetikeâ, pĂ«rfundon Hazizaj.
TIRANĂ, 3 dhjetor /ATSH/ Agjencia ShtetĂ«rore e KadastrĂ«s ka njoftuar se nga sot qytetarĂ«t mund tĂ« kryejnĂ« pagesat pĂ«r tĂ« gjitha shĂ«rbimet kadastrale edhe pĂ«rmes aplikacionit nĂ« njĂ« nga bankat e nivelit tĂ« dytĂ«, duke e bĂ«rĂ« procesin mĂ« tĂ« shpejtĂ«, mĂ« tĂ« thjeshtĂ« dhe mĂ« tĂ« sigurt.
Sipas Kadastrës, mjafton që përdoruesit të skanojnë faturën përkatëse në aplikacion, dhe pagesa reflektohet menjëherë në sistemin e Kadastrës, duke mundësuar fillimin pa vonesë të trajtimit të aplikimit.
Ky shërbim i ri online vjen si pjesë e përpjekjeve të Kadastrës për të lehtësuar procedurat për qytetarët, duke reduktuar pritjen, shmangur sportelet dhe rritur aksesin në shërbimet digjitale.
Pavarësisht se 83% e shqiptarëve janë përdorues të internetit çdo ditë, kur vjen puna për blerje apo kryerje të transaksioneve bankare, parapëlqejnë rrugët tradicionale.
Gjatë vitit 2024, sipas Eurostat, vetëm 16.3% e shqiptarëve (grupmosha 16-74 vjeçarë) kanë porositur mallra ose shërbime në internet, të fundit në Europë. Ndërsa në Holandë, në rajonin qendror të Utrecht, regjistrohet përqindja më e lartë në BE, ku 91.5% e njerëzve porosisnin online produkte apo shërbime gjatë 2024. Shqipëria renditet e fundit edhe sa i përket përdorimit të bankingut online, me vetëm 15.1% të popullsisë që përdori internetin për shërbime bankare në 2024, kundrejt mesatares së BE-së prej 67.2%. Përdorues ditorë të internetit përkufizohen si persona të moshës 16 deri në 74 vjeç që përdorin internetin në shtëpi, në punë ose gjetkë, për qëllime private apo profesionale, pavarësisht pajisjes apo llojit të lidhjes që përdorin.
NĂ« vitin 2024, pothuajse 9 nga çdo 10 persona tĂ« moshĂ«s 16â74 vjeç nĂ« BE pĂ«rdorĂ«n internetin çdo ditĂ«. NĂ« vitin 2024, 88.3% e njerĂ«zve tĂ« moshĂ«s 16â74 vjeç nĂ« BE raportuan se pĂ«rdornin internetin çdo ditĂ« gjatĂ« 3 muajve qĂ« paraprinĂ« anketĂ«n e ICT*-sĂ«. Ky nivel ishte 2.4 pikĂ« pĂ«rqindjeje mĂ« i lartĂ« se nĂ« vitin 2023 dhe 11.4 pikĂ« mĂ« i lartĂ« se nĂ« vitin 2019. NĂ« vitet e fundit, sektori bankar i BE-sĂ« ka parĂ« njĂ« rritje tĂ« ndjeshme tĂ« shĂ«rbimeve online. KonsumatorĂ«t tani vizitojnĂ« degĂ«t lokale mĂ« rrallĂ« ose fare, numri i degĂ«ve Ă«shtĂ« tkurrur dhe transfertat online apo pagesat elektronike janĂ« bĂ«rĂ« normĂ«.
Bankingu në internet ul nevojën për degë fizike dhe kostot e lidhura me to. Për më tepër, ai shpesh ofron lehtësi më të madhe, duke mundësuar që transaksionet bankare dhe aktivitetet e tjera të kryhen në çdo kohë të ditës dhe nga pothuajse çdo vend. Në vitin 2024, 67.2% e popullsisë së BE-së të moshës 16 deri në 74 vjeç përdori internetin për banking gjatë 3 muajve që paraprinë anketën e ICT-së.
Mbi 90.0% e njerĂ«zve nĂ« çdo rajon tĂ« DanimarkĂ«s, HolandĂ«s dhe FinlandĂ«s pĂ«rdorĂ«n bankingun online. NĂ« BelgjikĂ«, Ăeki, IrlandĂ«, Suedi dhe vendet baltike, shumica e rajoneve regjistruan gjithashtu pĂ«rqindje relativisht tĂ« larta (tĂ« paktĂ«n 80.0%); e njĂ«jta situatĂ« u vĂ«rejt edhe nĂ« Qipro.
Në vitin 2024, përqindjet më të ulëta të njerëzve që përdornin bankingun online u regjistruan në Bullgari, Rumani dhe Italinë jugore. Në këto zona ndikojnë disa faktorë: prania e lartë e zonave rurale, niveli i kufizuar i aftësive digjitale dhe një strukturë demografike më e moshuar që preferon pagesat me para në dorë. Shqipëria, me vetëm 15.1%, renditet edhe më poshtë se këto rajone./Monitor
Pavarësisht se 83% e shqiptarëve janë përdorues të internetit çdo ditë, kur vjen puna për blerje apo kryerje të transaksioneve bankare, parapëlqejnë rrugët tradicionale.
Gjatë vitit 2024, sipas Eurostat, vetëm 16.3% e shqiptarëve (grupmosha 16-74 vjeçarë) kanë porositur mallra ose shërbime në internet, të fundit në Europë. Ndërsa në Holandë, në rajonin qendror të Utrecht, regjistrohet përqindja më e lartë në BE, ku 91.5% e njerëzve porosisnin online produkte apo shërbime gjatë 2024. Shqipëria renditet e fundit edhe sa i përket përdorimit të bankingut online, me vetëm 15.1% të popullsisë që përdori internetin për shërbime bankare në 2024, kundrejt mesatares së BE-së prej 67.2%. Përdorues ditorë të internetit përkufizohen si persona të moshës 16 deri në 74 vjeç që përdorin internetin në shtëpi, në punë ose gjetkë, për qëllime private apo profesionale, pavarësisht pajisjes apo llojit të lidhjes që përdorin.
NĂ« vitin 2024, pothuajse 9 nga çdo 10 persona tĂ« moshĂ«s 16â74 vjeç nĂ« BE pĂ«rdorĂ«n internetin çdo ditĂ«. NĂ« vitin 2024, 88.3% e njerĂ«zve tĂ« moshĂ«s 16â74 vjeç nĂ« BE raportuan se pĂ«rdornin internetin çdo ditĂ« gjatĂ« 3 muajve qĂ« paraprinĂ« anketĂ«n e ICT*-sĂ«. Ky nivel ishte 2.4 pikĂ« pĂ«rqindjeje mĂ« i lartĂ« se nĂ« vitin 2023 dhe 11.4 pikĂ« mĂ« i lartĂ« se nĂ« vitin 2019. NĂ« vitet e fundit, sektori bankar i BE-sĂ« ka parĂ« njĂ« rritje tĂ« ndjeshme tĂ« shĂ«rbimeve online. KonsumatorĂ«t tani vizitojnĂ« degĂ«t lokale mĂ« rrallĂ« ose fare, numri i degĂ«ve Ă«shtĂ« tkurrur dhe transfertat online apo pagesat elektronike janĂ« bĂ«rĂ« normĂ«.
Bankingu në internet ul nevojën për degë fizike dhe kostot e lidhura me to. Për më tepër, ai shpesh ofron lehtësi më të madhe, duke mundësuar që transaksionet bankare dhe aktivitetet e tjera të kryhen në çdo kohë të ditës dhe nga pothuajse çdo vend. Në vitin 2024, 67.2% e popullsisë së BE-së të moshës 16 deri në 74 vjeç përdori internetin për banking gjatë 3 muajve që paraprinë anketën e ICT-së.
Mbi 90.0% e njerĂ«zve nĂ« çdo rajon tĂ« DanimarkĂ«s, HolandĂ«s dhe FinlandĂ«s pĂ«rdorĂ«n bankingun online. NĂ« BelgjikĂ«, Ăeki, IrlandĂ«, Suedi dhe vendet baltike, shumica e rajoneve regjistruan gjithashtu pĂ«rqindje relativisht tĂ« larta (tĂ« paktĂ«n 80.0%); e njĂ«jta situatĂ« u vĂ«rejt edhe nĂ« Qipro.
Në vitin 2024, përqindjet më të ulëta të njerëzve që përdornin bankingun online u regjistruan në Bullgari, Rumani dhe Italinë jugore. Në këto zona ndikojnë disa faktorë: prania e lartë e zonave rurale, niveli i kufizuar i aftësive digjitale dhe një strukturë demografike më e moshuar që preferon pagesat me para në dorë. Shqipëria, me vetëm 15.1%, renditet edhe më poshtë se këto rajone./Monitor
TIRANĂ, 25 nĂ«ntor /ATSH/ Ministrja e Brendshme, Albana Koçiu mori pjesĂ« sot nĂ« KonferencĂ«n Rajonale tĂ« OSBE-sĂ« pĂ«r EvropĂ«n Juglindore, me temĂ«: âDhuna me BazĂ« Gjinore Online dhe Radikalizimi drejt DhunĂ«s nĂ« EpokĂ«n Digjitaleâ, aktivitet qĂ« shĂ«non nisjen e 16 DitĂ«ve tĂ« Aktivizmit kundĂ«r DhunĂ«s me BazĂ« Gjinore.
Në një postim në rrjetet sociale, Koçiu theksoi rritjen e rreziqeve në hapësirën digjitale, përfshirë bullizmin, shantazhin dhe format e radikalizimit.
Ajo nënvizoi se dhuna ndaj grave mbetet një shqetësim serioz dhe kërkon veprim të koordinuar.
âDhuna ndaj grave nuk Ă«shtĂ« statistikĂ«, Ă«shtĂ« alarm pĂ«r veprim. KĂ«tĂ« vit fokusi Ă«shtĂ« te rreziqet online: bullizmi, shantazhi digjital dhe radikalizimiâ, nĂ«nvizoi Koçiu
Ministrja bëri të ditur se institucioni që drejton po zgjeron bashkëpunimin me platformat globale, po fuqizon hetimet për veprat penale online dhe po zbaton programe të sigurisë në shkolla, me synim përmirësimin e mekanizmave të mbrojtjes dhe parandalimit.
âMinistria e PunĂ«ve tĂ« Brendshme po thellon bashkĂ«punimin me platformat globale, po forcon hetimet e veprave nĂ« internet dhe po fuqizon programet e sigurisĂ« nĂ« shkolla, pĂ«r njĂ« qasje mĂ« tĂ« fortĂ« dhe mĂ« tĂ« koordinuar ndaj kĂ«tyre fenomeneveâ, theksoi Koçiu.
Ministria e Financave informon se ndryshimet dhe plotësimet e miratuara në Ligjin e TVSH-së nuk do të ndikojnë në mënyrën se si qytetarët marrin dërgesat e tyre nga jashtë vendit, përfshirë ato të porositura përmes platformës TEMU.
"DĂ«rgesat qĂ« qytetarĂ«t porosisin nga TEMU deri mĂ« tani kanĂ« pasur TVSH tĂ« pĂ«rllogaritur nĂ« çmimin e produktit. Kjo praktikĂ« vazhdon edhe pas ndryshimeve nĂ« ligj â TVSH-ja do tĂ« mbetet e pĂ«rllogaritur nĂ« çmimin e produktit, si deri tani. Kjo do tĂ« thotĂ« qĂ« qytetarĂ«t nuk do tĂ« paguajnĂ« asgjĂ« shtesĂ« kur marrin dĂ«rgesĂ«n, as nuk do tĂ« kenĂ« detyrim tĂ« ri pagese".
"TVSH-ja që është përllogaritur tashmë në çmimin ndaj shtetit paguhet nga dërguesi ose operatori postar i autorizuar me të cilin platforma ka marrëveshje. Ministria e Financave thekson edhe një herë se ndryshimet ligjore nuk ndryshojnë metodën e pranimit dhe zhdoganimit të dërgesave", thonë nga Ministria e Financave.
Kuvendi i votoi ndryshimet në Ligjin e Tatimit mbi Vlerën e Shtuar, të cilat shfuqizojnë lirimet nga TVSH-ja për dërgesat online me vlerë deri në 22 euro.
Siç thonë nga ministria, qëllimi i këtyre ndryshimeve ligjore është përforcimi i ekonomisë vendase, mbështetja e kompanive lokale dhe krijimi i vendeve të reja të punës.
"ĐĐ” kĂ«to ndryshime dhe plotĂ«sime tĂ« Ligjit tĂ« TVSH-sĂ« bĂ«het hap i rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« mbrojtjen dhe zhvillimin e ekonomisĂ« vendore, veçanĂ«risht nĂ« kushtet e globalizimit intensiv dhe rritjes sĂ« tregtisĂ« dixhitale, ndĂ«rsa do kontribuojĂ« edhe nĂ« uljen e ekonomisĂ« gri. Sistemi i mĂ«parshĂ«m lejonte abuzime tĂ« mundshme - importimin e mallrave tĂ« liruara nga TVSH-ja qĂ« mĂ« pas shiten nĂ« tregun vendas. Zgjidhjet e reja ligjore e parandalojnĂ« kĂ«tĂ« praktikĂ« dhe sigurojnĂ« mjedis tregu tĂ« drejtĂ« dhe tĂ« kontrolluar", thonĂ« nga Ministria e Financave./Telegrafi/
Drejtoria pĂ«r Hetimin e Krimeve Kibernetike njoftoi tĂ« enjten se ka arrestuar njĂ« shtetas 29-vjeçar, banues nĂ« TiranĂ«, me akuzĂ«n e veprĂ«s penale âPornografia me tĂ« miturâ. âPas informacioneve tĂ« ardhura nga autoritetet policore gjermane dhe nga EUROPOL-i, Drejtoria pĂ«r Hetimin e Krimeve Kibernetike, nĂ« bashkĂ«punim me DrejtorinĂ« e ForcĂ«s sĂ« Posaçme Operacionale, ka kryer [âŠ]
TIRANĂ, 9 nĂ«ntor /ATSH/ NĂ« njĂ« kohĂ« ku transformimi digjital po ndikon nĂ« tĂ« gjitha aspektet e jetĂ«s shoqĂ«rore, ekonomike dhe institucionale, siguria kibernetike ka marrĂ« njĂ« rĂ«ndĂ«si tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« ShqipĂ«ri dhe jo vetĂ«m.
Vendi ynë, si pjesë e pandashme e ekosistemit global të informacionit, është e angazhuar të përballet me sfidat dhe të përqafoj mundësitë që ofron hapësira kibernetike, për të siguruar një mjedis digjital të sigurt dhe të besueshëm për qytetarët, bizneset dhe institucionet e saj.
NĂ« zbatim tĂ« ligjit âPĂ«r sigurinĂ« kibernetikeâ, Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK) ka njĂ« rol tĂ« veçantĂ« nĂ« mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve nga rreziqet qĂ« paraqiten nĂ« mjedisin online. QĂ«llimi Ă«shtĂ« krijimi dhe forcimi i njĂ« mjedisi tĂ« sigurt dixhital, ku fĂ«mijĂ«t dhe adoleshentĂ«t tĂ« mund tĂ« mĂ«sojnĂ«, komunikojnĂ« dhe ndĂ«rveprojnĂ« pa u ekspozuar ndaj kĂ«rcĂ«nimeve.
Era Gjata, pĂ«rgjegjĂ«se nĂ« sektorin e Koordinimit tĂ« Projekteve NdĂ«rkombĂ«tare, Zhvillimit Strategjik dhe Identifikimit pranĂ« AKSK-sĂ« tha pĂ«r AgjencinĂ« Telegrafike Shqiptare se âmbrojtja online e fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve Ă«shtĂ« njĂ« prioritet pĂ«r vendin tonĂ«, pasi rritja e pĂ«rdorimit tĂ« teknologjisĂ« dhe internetit nga tĂ« miturit Ă«shtĂ« shoqĂ«ruar me rritjen e ekspozimit ndaj rreziqeve dhe kĂ«rcĂ«nimeve onlineâ.
âNĂ« StrategjinĂ« KombĂ«tare tĂ« SigurisĂ« Kibernetike 2025â2030, nxitja e kulturĂ«s kibernetike Ă«shtĂ« njĂ« politikat qĂ« synon edukimin e pĂ«rdoruesve pĂ«r njĂ« sjellje tĂ« ndĂ«rgjegjshme dhe tĂ« sigurt nĂ« hapĂ«sirĂ«n digjitale. Nga ana tjetĂ«r, qeveria shqiptare po promovon zhvillimin dhe pĂ«rdorimin e teknologjive tĂ« avancuara, si Inteligjenca Artificiale dhe identifikimi elektronik. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« brezi i ardhshĂ«m tĂ« pajiset me njohuritĂ« dhe aftĂ«sitĂ« e duhura pĂ«r tâu mbrojtur dhe pĂ«r tâu orientuar nĂ« njĂ« mjedis dixhital gjithnjĂ« e mĂ« kompleks. Edukimi i tyre me pĂ«rgjegjĂ«si krijon bazat pĂ«r njĂ« shoqĂ«ri tĂ« sigurt nĂ« tĂ« ardhmenâ, tha ajo.
Sipas Gjatës, një ndër fenomenet më të përhapura është bullizmi kibernetik, nga e cila fëmijët përjetojnë nënçmime, poshtërime apo përhapje të informacionit shpifës në rrjete sociale dhe platforma komunikimi.
âSipas raportimeve tĂ« adresuara pranĂ« AKSK, 200 raportime pĂ«r vitin 2025, shumica e rasteve tĂ« identifikuara deri mĂ« tani pĂ«rfshijnĂ« vajza, tĂ« cilat shpesh janĂ« mĂ« tĂ« ekspozuara ndaj presionit dhe gjuhĂ«s dhunuese online. PĂ«rveç bullizmit, rreziqe tĂ« tjera tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«rfshijnĂ« mashtrimet online, pĂ«rfshirĂ« manipulime pĂ«r dĂ«rgim informacioni personal, akses nĂ« llogari, apo pĂ«rfitime financiare tĂ« paligjshme, ekspozimi ndaj pĂ«rmbajtjeve tĂ« papĂ«rshtatshme, si materiale tĂ« dhunshme, pornografike apo qĂ« nxisin sjellje tĂ« rrezikshme, kontaktet me persona tĂ« panjohur, ku mund tĂ« ndodhin tentativa mashtruese, shfrytĂ«zuese apo manipulime emocionaleâ, vijoi ajo.
Gjata tha se AKSK ka ndĂ«rmarrĂ« njĂ« sĂ«rĂ« programesh dhe fushatash ndĂ«rgjegjĂ«simi pĂ«r sigurinĂ« online, duke zhvilluar takime tĂ« rregullta me nxĂ«nĂ«s dhe tĂ« rinj pĂ«r tâi pajisur ata me njohuri praktike mbi mbrojtjen nĂ« mjedisin digjital.
âSĂ« fundmi, nĂ« bashkĂ«punim me MinistrinĂ« e Arsimit dhe me mbĂ«shtetjen e PrezencĂ«s sĂ« OSBE-sĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, Ă«shtĂ« realizuar njĂ« program trajnimi pĂ«r 41 senatorĂ« nga gjimnazet e TiranĂ«s. KĂ«ta nxĂ«nĂ«s u trajnuan mbi higjienĂ«n kibernetike, etikĂ«n online dhe sigurinĂ« digjitale, me qĂ«llim qĂ« mĂ« pas tĂ« shĂ«rbejnĂ« si trajnerĂ« nĂ« shkollat e tyre dhe tĂ« promovojnĂ« te bashkĂ«moshatarĂ«t pĂ«rdorimin e sigurt tĂ« teknologjisĂ« digjitaleâ, theksoi ajo.
Gjata theksoi se AKSK nuk ka bashkëpunime direkte me kompanitë e medieve sociale, por punon ngushtë dhe në koordinim të vazhdueshëm me Policinë e Shtetit dhe institucionet përgjegjëse për mbrojtjen e fëmijëve dhe të rinjve.
âAKSK bashkĂ«punon ngushtĂ« me tĂ« gjitha institucionet kompetente nĂ« vend, pĂ«rfshirĂ« MinistrinĂ« e Arsimit dhe Sportit, PolicinĂ« e Shtetit, AKEP, ASHDMF dhe tĂ« tjera, pĂ«r organizimin e fushatave ndĂ«rgjegjĂ«suese, edukimin digjital tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe trajtimin e rasteve tĂ« pĂ«rmbajtjeve tĂ« dĂ«mshme ose tĂ« paligjshme nĂ« internet. Po ashtu, Autoriteti ka bashkĂ«punime me partnerĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, si ITU (Unioni NdĂ«rkombĂ«tar i Telekomunikacionit), me tĂ« cilin u implementua projekti pilot pĂ«r Mbrojtjen e FĂ«mijĂ«ve Online gjatĂ« viteve 2021â2023. Ky bashkĂ«punim ka mundĂ«suar ndarjen e pĂ«rvojave, zhvillimin e praktikave tĂ« mira dhe forcimin e kapaciteteve pĂ«r mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve nĂ« mjedisin digjital, nĂ« pĂ«rputhje me standardet ndĂ«rkombĂ«tareâ, tha Gjata.
PĂ«rgjegjĂ«sja e sektorit tĂ« Koordinimit tĂ« Projekteve NdĂ«rkombĂ«tare, Zhvillimit Strategjik dhe Identifikimit, u shpreh se âAKSK synon tĂ« vazhdojĂ« dhe tĂ« forcojĂ« punĂ«n pĂ«r mbrojtjen online tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve pĂ«rmes fushatave ndĂ«rgjegjĂ«suese, trajnimeve tĂ« vazhdueshme pĂ«r punonjĂ«sit qĂ« merren me fĂ«mijĂ«t, oficerĂ«t e sigurisĂ« nĂ« shkolla, mĂ«suesit dhe specialistĂ«t e mbrojtjes sĂ« tĂ« miturve, si dhe pĂ«rmes spoteve dhe aktiviteteve edukative qĂ« rrisin vetĂ«dijen ndaj kĂ«rcĂ«nimeve tĂ« reja nĂ« mjedisin digjitalâ.
âNĂ« plan afatgjatĂ«, AKSK po punon pĂ«r krijimin e njĂ« platforme tĂ« avancuar pĂ«r raportim dhe edukim, e cila do tĂ« mundĂ«sojĂ« raportimin e incidenteve online dhe ndĂ«rveprimin e institucioneve pĂ«rgjegjĂ«se. Platforma do tâu lejojĂ« raportuesve tĂ« ndjekin vetĂ« raportimet e tyre, duke siguruar transparencĂ«, gjurmueshmĂ«ri dhe koordinim mĂ« tĂ« mirĂ« mes institucioneve, si dhe duke rritur efikasitetin nĂ« reagimin ndaj kĂ«rcĂ«nimeve dhe mbrojtjen e tĂ« rinjve nĂ« hapĂ«sirĂ«n digjitaleâ, pĂ«rfundoi Gjata.
Republika e Moldavisë është ndër vendet në Evropë që nuk e njeh shtetin e Kosovës. Por, së fundi ka pasur një lëvizje ku kosovarët mund të udhëtojnë në këtë ish-republikë sovjetike duke aplikuar për vizë online dhe me pasaportë të Kosovës.
Kjo ndodh nĂ« njĂ« vend qĂ« po âluftonâ pĂ«r anĂ«tarĂ«sim dhe integrim nĂ« Bashkimin Evropian, por qĂ« gjithashtu ndikohet nga Rusia nĂ« ekonomi, politikĂ«, shoqĂ«ri dhe media.
E ardhmja mbetet pĂ«r tâu parĂ«, por nĂ« fund tĂ« tetorit nĂ« kryeqytetin Chisinau u mbajt njĂ« punĂ«tori pĂ«r media â organizuar nga Deutsche Welle (DW, Departamenti i Distribuimit pĂ«r EvropĂ«) me temĂ«n âStrategjitĂ« e mediave sociale pĂ«r publikuesit dhe transmetuesit nĂ« situata krizeâ.
Telegrafi ishte pjesë e këtij aktiviteti, mes përfaqësuesve të mediave nga rreth dhjetë shtete evropiane, përfshirë Bashkimin Evropian, Ballkanin dhe Moldavinë për të ndarë përvoja mbi transformimin digjital, strategjitë e përmbajtjes online dhe rolin e mediave lokale në situata krize dhe dezinformimi.
Në fokus të punëtorisë ishin videot e shkurtra, përmbajtja vizuale, mënyrat për të rritur angazhimin në rrjete sociale dhe ndërtimin e strategjive efektive të komunikimit në kohë sfidash.
Në sesionet e ndarjes së përvojave, u theksua rëndësia e përshtatjes së redaksive tradicionale me platformat e reja, si dhe roli i mediave rajonale në ruajtjen e besueshmërisë dhe etikës profesionale përballë krizave të informacionit.
Programi i punëtorisë përfshiu sesione praktike dhe diskutime profesionale.
Adelheid Feilcke prezantoi strategjinĂ« e DW-sĂ« pĂ«r videot e shkurtra, ndĂ«rsa Johanna RĂŒdiger ndau qasjen e DW-sĂ« pĂ«r ndĂ«rtimin e strategjive tĂ« mediave sociale nĂ« kohĂ« krize.
NjĂ« pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e diskutimit ishte sesioni âNewsfluencer, viral, trend & collabsâ me ekipin e DW-sĂ«, i fokusuar nĂ« mĂ«nyrat kreative tĂ« bashkĂ«punimit dhe pĂ«rfshirjes sĂ« audiencĂ«s nĂ« platformat digjitale.
Pjesëmarrësit patën gjithashtu mundësi të vizitonin redaksi lokale, të diskutonin për situatën politike dhe mediatike në Moldavi, si dhe për sfidat që lidhen me dezinformimin, presionin politik ndaj mediave dhe pavarësinë editoriale në vendet e rajonit lindor të Evropës.
Programi pĂ«rfshiu vizita nĂ« redaksinĂ« e âZiarul de Gardaâ, njĂ« ndĂ«r gazetat e pakta hulumtuese javore qĂ« publikon artikuj kundĂ«r korrupsionit dhe shkeljeve tĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut.
Gjithashtu, vizita në TV8, një kanal televiziv privat i njohur me qasje pro-evropiane si alternativë ndaj mediave të lidhura me Rusinë dhe pronarët oligarkë të ndikuar nga Moska.
U diskutua gjithashtu me përfaqësues të mediave dhe organizatave nga Moldavia për rregullimin dhe manipulimin mediatik, si dhe për aspektet ligjore të funksionimit të medias.
Ky aktivitet profesional u organizua nga "DW Distribution Europe" si pjesë e nismave për bashkëpunim rajonal në fushën e mediave dhe inovacionit digjital.
PĂ«rfaqĂ«suesit e DW e vlerĂ«suan pjesĂ«marrjen si njĂ« mundĂ«si pĂ«r âshkĂ«mbim idesh dhe pĂ«rvojash ndĂ«rmjet partnerĂ«ve kryesorĂ« tĂ« Deutsche Welle nga rajoni, vendet e Ballkanit dhe BE-sĂ«".
Kjo punĂ«tori e DW dĂ«shmoi se sfidat e mediave nĂ« epokĂ«n e krizave janĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, por zgjidhjet gjithashtu ekzistojnĂ« â pĂ«rmes bashkĂ«punimit, inovacionit dhe profesionalizmit qĂ« tejkalon kufijtĂ« politikĂ« dhe shtetĂ«rorĂ«. /Telegrafi/.
GjashtĂ« vite nga mbyllja e pikave fizike tĂ« basteve nĂ« tĂ« gjithĂ« ShqipĂ«rinĂ«, dhe pothuajse dy vite pas hyrjes nĂ« fuqi tĂ« ligjit tĂ« ri, bastet sportive mbeten njĂ« fushĂ« gri. Miliona euro mungojnĂ« nĂ« buxhetin e shtetit, ndĂ«rsa tregu i basteve operon nĂ« informalitet. Bastet njĂ« pjesĂ« e madhe edhe mund tĂ« jenĂ« zhdukur [âŠ]
TIRANĂ, 18 tetor/ATSH/ ShqipĂ«ria po konsolidohet gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« si njĂ« vend qĂ« ofron mundĂ«si reale pĂ«r investitorĂ«t e huaj, duke garantuar njĂ« klimĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme dhe transparente pĂ«r zhvillimin e projekteve strategjike.
Si pjesë e kësaj qasjeje, brenda vitit të ardhshëm pritet të vihet në funksion nga Agjencia Shqiptare e Zhvillimit të Investimeve (AIDA), një platformë online e dedikuar posaçërisht për investitorët e huaj, që do të shërbejë si një pikë unike informacioni dhe orientimi në kohë reale për tregun dhe projektet në Shqipëri.
Kjo nismë është pjesë e strategjisë për të rritur më tej flukset e investimeve të huaja direkte, të cilat arritën në një nivel rekord prej 759 milionë eurosh në gjysmën e parë të vitit 2025, duke shënuar performancën më të lartë të regjistruar ndonjëherë për këtë periudhë. Ndërsa në fund të vitit 2024, investimet e huaja direkte kapën vlerën 1,58 miliardë euro.
Rritja më e dukshme është regjistruar në sektorët ku Shqipëria ka avantazhe krahasuese.
Turizmi mbetet sektori më i spikatur, me investime në rritje në strukturat akomoduese kryesisht në jug të vendit.
Një tjetër drejtim strategjik është energjia e rinovueshme, ku projektet për parqe diellore dhe me erë po fitojnë terren falë skemave konkurruese të dhënies me koncesion.
Interes në rritje po shënohet edhe në fushën e teknologjisë dhe shërbimeve të IT, falë kostove të ulëta të punës dhe përjashtimeve tatimore të parashikuara.
Për të tërhequr investime më të mëdha në këtë sektor, qeveria po synon të rrisë kapacitetet e institucioneve arsimore dhe po krijon zona të dedikuara për zhvillim teknologjik.
Platforma e re online për investitorët e huaj pritet të jetë një instrument kyç për të lehtësuar komunikimin dhe procedurat, duke e bërë Shqipërinë më konkurruese dhe më tërheqëse në hartën e investimeve ndërkombëtare. /j.p/
Login
