Maqedonia e ka gjetur veten lart në listën e zezë evropiane kur bëhet fjalë për femicidin, vrasjen e grave nga partnerët e tyre, përcjell Telegrafi Maqedoni.

Sipas të dhënave të vitit 2023 nga Eurostat, shërbimi statistikor i Komisionit Evropian, vendi renditet i treti në Evropë për sa i përket shkallës së vrasjeve të tilla, pas Letonisë dhe Lituanisë.

Shkalla më e lartë u regjistrua në Letoni, ku 17 gra për milion banorë u vranë në vitin 2023.

Në Lituani, shifra ishte 10 gra për milion banorë. Në Maqedoni, gjatë së njëjtës periudhë, u raportuan gjashtë vrasje për një milion banorë.

Pas Maqedonisë pason Bosnja dhe Hercegovina me pesë vrasje për një milion banorë, ndjekur nga Austria, Mbretëria e Bashkuar dhe Ukraina me nga katër secila.

Në anën tjetër të listës është Malta, ku nuk u regjistrua asnjë rast femicide në vitin 2023, ndërsa Greqia dhe Mali i Zi kanë nga një rast për një milion banorë secila.

Të dhënat e Eurostat tregojnë se brenda Bashkimit Evropian, mesatarisht, katër gra për një milion banorë vriten nga partnerët e tyre, ndërsa shkalla për burrat është dukshëm më e ulët, 2.2 burra për një milion banorë./Telegrafi/

Ministrja për Evropë dhe Punët e Jashtme të Republikës së Shqipërisë, Elisa Spiropali, do të zhvillojë një vizitë zyrtare në Republikën e Maqedonisë së Veriut më 22 dhe 23 dhjetor.

Spiropali do të pritet në Shkup nga Presidentja e Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gordana Siljanovska-Davkova, Kryeministri Hristijan Mickoski, Kryetari i Parlamentit Afrim Gashi dhe Ministri për Punë dhe Tregti të Jashtme, Timço Mucunski.
Sot në orën 11.30, Spiropali dhe Mucunski do të mbajnë një konferencë të përbashkët për shtyp.

Gjatë kësaj vizite ajo do të rikonfirmojë mbështetjen e fortë për integrimin europian të Maqedonisë së Veriut, duke theksuar se zgjerimi i BE-së mbetet një instrument strategjik për paqe, stabilitet dhe qëndrueshmëri demokratike në Europën Juglindore.
Në fokus të takimeve do të jetë edhe projekti i Korridorit VIII si një projekt strategjik energjetik dhe i sigurisë, që lidh Mesdheun me Detin e Zi.

Ministrja do të takohet në Tetovë me Kryetarin e Bashkimit Demokratik për Integrim, Ali Ahmeti, dhe me Kryetarin e Aleancës për Shqiptarët, Arben Taravari.

Ajo do të zhvillojë gjithashtu një takim edhe me Kryetarët e koalicionit qeveritar VLEN, Izet Mexhiti, Bilal Kasami dhe Bekim Sali.
Spiropali do të takohet me Kryetarin e Komisionit të Jashtëm të Kuvendit Musa Xhaferri, me deputetet nga të gjitha partitë politike shqiptare dhe me përfaqësues shqiptarë të pushtetit lokal.

Ministrja do të vlerësojë rolin vendimtar të faktorit shqiptar në Maqedoninë e Veriut në ruajtjen e stabilitetit dhe avancimin e proceseve euroatlantike, si dhe rëndësinë e Marrëveshjes së Ohrit si themel i harmonisë shumëetnike dhe kohezionit social.
Spiropali do të zhvillojë një vizitë në Institutin e Trashëgimisë Kulturore dhe Shpirtërore të Shqiptarëve në Shkup.

Vizita do të përmbyllet me një bashkëbisedim në Universitetin e Tetovës.

Ministrja për Europën dhe Punët e Jashtme, Elisa Spiropali, do të zhvillojë një vizitë zyrtare në Republikën e Maqedonisë së Veriut në dy ditët e ardhshme, 22 dhe 23 dhjetor.

Spiropali do të pritet në Shkup nga Presidentja e Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gordana Siljanovska-Davkova, Kryeministri Hristijan Mickoski, Kryetari i Parlamentit Afrim Gashi dhe Ministri për Punë dhe Tregti të Jashtme, Timço Mucunski.

Nesër në orën 11.30, Spiropali dhe Mucunski do të mbajnë një konferencë të përbashkët për shtyp.

Spiropali do të ketë gjithashtu edhe një darkë pune me Zëvendës Kryeministrin për Mirëqeverisje dhe Antikorrupsionin, Arben Fetai dhe Ministrin e Integrimit në detyrë, Orhan Murtezani.

Gjatë kësaj vizite ajo do të rikonfirmojë mbështetjen e fortë për integrimin europian të Maqedonisë së Veriut, duke theksuar se zgjerimi i BE-së mbetet një instrument strategjik për paqe, stabilitet dhe qëndrueshmëri demokratike në Europën Juglindore.

Në fokus të takimeve do të jetë edhe projekti i Korridorit VIII si një projekt strategjik energjetik dhe i sigurisë, që lidh Mesdheun me Detin e Zi.

Ministrja do të takohet në Tetovë me Kryetarin e Bashkimit Demokratik për Integrim, Ali Ahmeti, dhe me Kryetarin e Aleancës për Shqiptarët, Arben Taravari.

Ajo do të zhvillojë gjithashtu një takim edhe me Kryetarët e koalicionit qeveritar VLEN, Izet Mexhiti, Bilal Kasami dhe Bekim Sali.

Spiropali do të takohet me Kryetarin e Komisionit të Jashtëm të Kuvendit Musa Xhaferri, me deputetet nga të gjitha partitë politike shqiptare dhe me përfaqësues shqiptarë të pushtetit lokal.

Ministrja do të vlerësojë rolin vendimtar të faktorit shqiptar në Maqedoninë e Veriut në ruajtjen e stabilitetit dhe avancimin e proceseve euroatlantike, si dhe rëndësinë e Marrëveshjes së Ohrit si themel i harmonisë shumëetnike dhe kohezionit social.

Spiropali do të zhvillojë një vizitë në Institutin e Trashëgimisë Kulturore dhe Shpirtërore të Shqiptarëve në Shkup.

Vizita do të përmbyllet me një bashkëbisedim në Universitetin e Tetovës.

Dy persona, shtetas të Maqedonisë së Veriut, kanë humbur jetën në një aksident të rëndë trafiku që ndodhi herët në mëngjes në autostradën Beograd – Nish në Serbi.

Sipas informacioneve nga mediat serbe, që i përcjellë Shenja, aksidenti ndodhi pranë daljeve të Umçarit, pasi vetura e markës “Seat” me targa gjermane ka humbur kontrollin dhe ka dalë jashtë rrugës.

Raportohet se nga makina e aksidentuar u nxorën trupat e një burri dhe një gruaje, të cilët u konfirmuan se janë shtetas të Maqedonisë së Veriut.

Sipas raportimeve, në automjet ndodhej edhe një person tjetër, pasagjer, i cili mbijetoi përplasjen, por pësoi lëndime të rënda trupore dhe u dërgua urgjent në spital për trajtim mjekësor.

Ministri për Çështje Evropiane, Orhan Murtezani, sot zhvilloi takim me ambasadoren e Republikës Federale të Gjermanisë në Republikën e Maqedonisë së Veriut, Petra Dreksler, si dhe me përfaqësuesit e Shoqatës Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar (GIZ).

Gjatë takimit u shkëmbyen mendime për bashkëpunimin e mëtejshëm dhe mbështetjen permanente cilën Gjermania dhe GIZ-i e ofrojnë në procesin e integrimit evropian të shtetit, me theks të veçantë në përforcimin e kapaciteteve institucionale të Ministrisë për Çështje Evropiane.

"Në kuadër të diskutimeve u theksua rëndësia e mjeteve digjitale për menaxhimin më efikas me proceset reformuese dhe për avancimin e koordinimit dhe monitorimit të obligimeve të lidhura me agjendën evropiane. Në këtë kontekst, u theksua roli i GIZ-it si partner strategjik, i cili përmes projekteve konkrete kontribuon për modernizimin e administratës publike dhe në implementimin e reformave konkrete nga Agjenda reformuese. Pas takimit pasoi pranim-dorëzimi zyrtar i donacionit të sistemit softuerik për Agjendën reformuese, ku Ministria për Çështje Evropiane u pajis me zgjidhje bashkëkohore digjitale për monitorimin dhe njoftimin në impelemtimin e Agjendës reformuese. Platforma softuerike paraqet sistem të integruar e cila mundëson automatizimin e proceseve punuese, menaxhimin e centralizuar me të dhënat, vendosjen e sistemit për paralajmërim të hershëm, si dhe transparencë dhe efikasitet më të mirë në punë. Platforma gjendet në fazë të avancuar përgatitore dhe në vijim do të pasojë periudha e testimit dhe e trajnimeve për shfrytëzuesit, përkatësisht për anëtarët e strukturës së Agjendës reformuese", thuhet në njoftimin e ministrisë.

Donacioni është realizuar në kuadër të projektit për mbështetjen e strukturave negociuese për integrimin evropian dhe paraqet kontribut të rëndësishëm drejt avancimit të kapaciteteve administrative dhe teknike të Ministrisë për Çështje Evropiane.

Me këtë aktivitet konfirmohet përkushtimi i përbashkët i Ministrisë, si dhe i Republikës Federale të Gjermanisë përmes GIZ-it, për implementimin e suksesshëm të reformave dhe për përafrimin e mëtejshëm të Maqedonisë së Veriut drejt Bashkimit Evropian.

Maqedonia kryeson listën si vendi më i ndotur në Evropë, sipas të dhënave nga harta e Agjencisë Evropiane të Mjedisit, e cila gjurmon indeksin e cilësisë së ajrit në vendet evropiane.

Sipas këtyre të dhënave, Maqedonia është në kategorinë më të keqe kur bëhet fjalë për përqendrimet e grimcave PM2.5 dhe PM10, me ndotje jashtëzakonisht të lartë të ajrit.

Përqendrimet e matura të PM2.5 në vend janë disa herë mbi kufirin maksimal të lejuar prej 25 mikrogramësh për metër kub, gjë që përbën një rrezik serioz për shëndetin e popullsisë. Këto grimca janë ndër ndotësit më të rrezikshëm, pasi ato depërtojnë lehtësisht thellë në mushkëritë dhe qarkullimin e gjakut të njerëzve.

Edhe pse Maqedonia u rendit e 59-ta nga 180 vende në botë sipas Indeksit të Performancës Mjedisore vitin e kaluar, situata e cilësisë së ajrit mbetet shqetësuese. Sipas renditjes së ndotjes së ajrit, vendi ishte vetëm i 128-ti, gjë që tregon një hendek serioz midis politikave formale mjedisore dhe situatës reale në terren.

Ndotja nga grimcat në vend buron kryesisht nga djegia e naftës, derivateve të naftës dhe qymyrit, thotë profesori Trajçe Stafilov nga Instituti i Kimisë. Sipas tij, këto burime janë ndër faktorët kryesorë për përqendrime të larta të grimcave PM në ajër, veçanërisht në dimër.

"Që nga viti 2002, çdo pesë vjet ne kemi kryer hulumtime mbi ndotjen e ajrit, veçanërisht në rajonet ku ka ndotje historike industriale përmes biomonitorimit me myshqe duke marrë mostra nga të njëjtat vende për të ndjekur trendet. Prania e kadmiumit, plumbit, zinkut, të cilat janë rezultat i punës së Shkritores së Velesit, minierave në pjesën lindore të vendit, Jugohrom dhe Makstil, po shqyrtohet. Mund të konfirmojmë se ndotja që vumë re në fillim të hulumtimit ishte e pranishme edhe në vitin 2020. Ne morëm mostra këtë vit dhe aktualisht po i analizojmë ato, por nuk presim ndryshime të mëdha", tha Stafilov në një forum shkencor të organizuar nga Shoqata Ekologjike e Maqedonisë.

Në Maqedoni një nga pesë njerëz (22%) të moshës nga 16 deri në 74 vjet, këtë vit ka shfrytëzuar mjete të inteligjencës artificiale (AI). Shumica i kanë shfrytëzuar për qëllime personale (15,76%), ndërsa 8,55% i kanë përdorur për punë. Pothuajse një nga dhjetë (9,4%) e kanë shfrytëzuar për arsim formal.

Në nivel të BE-së pothuajse një e treta (32,7%) e njerëzve të moshës nga 16 deri në 74 vjeç kanë shfrytëzuar mjete të IA. Shumica i kanë shfrytëzuar për qëllime personale (25,1%), ndërsa 15,1% i kanë shfrytëzuar për punë, ndërsa 9,4% për arsim formal, tregojnë të dhënat për përdorimin e TIK në amvisëritë dhe nga ana e individëve të publikuar nga Eurostat.

Si arsye më të shpeshtë pse nuk kanë përdorur mjete IA 43% e qytetarëve në Maqedoninë e Veriut thanë se nuk kishin nevojë, 11% nuk e dinin si t’i përdorin, ndërsa 2% për shkak të brengës për privatësinë dhe sigurinë.

Në Evropë lider në shfrytëzimin e mjeteve IA është Norvegjia (56,32%), ndërsa më pak 17,19% e kanë shfrytëzuar qytetarët në Turqi.
Nga vendet e rajonit më së shumti mjete për inteligjencën gjenerative artificiale thanë se përdorin qytetarët e Greqisë (44,09%) dhe Sllovenisë (37,56%). Pastaj vijon Kroacia (27,52%), Bullgaria (22,5%) dhe Maqedonia (22,03%). Më pak mjete të IA shfrytëzojnë qytetarët e Serbisë (18,64%) dhe Bosnja e Hercegovina (20,26%).

Në nivelin e BE-së, përdorimi i mjeteve të inteligjencës artificiale gjeneruese është më i përhapur në Danimarkë (48.4%), Estoni (46.6%) dhe Maltë (46.5%). Në të kundërt, përqindja më e ulët e njerëzve që përdorin mjete të inteligjencës artificiale gjeneruese vërehet në Rumani (17.8%) dhe Itali (19.9%).

Në BE, 94% e individëve kanë përdorur internet në tre muajt e fundit të vitit 2025, ndërsa katër për qind e kanë kaluar gjithë vitin pa përdorur internet.

Për lidhshmëri me internet, pajisje celulare kanë përdorur pothuajse 9 nga 10 persona në BE, ndërsa 74% e individëve kanë porositur ose blerë shërbime ose mallra përmes internetit.

Në vend vitin e kaluar 91 për qind e amvisërive kishin qasje në internet, që është rritje e dukshme krahasuar me vitin 2015, kur ai numër arrinte 69%. Rreth 6,86 për qind e qytetarëve e kanë kaluar gjithë vitin pa përdorur internet.

Për lidhje në internet pjesa më e madhe e njerëzve kanë përdorur pajisje celulare (91,5%), rreth 20% kompjuterë desktop, 35% laptopë dhe 9% tabletë.

Më së shpeshti ose 86 për qind e njerëzve në vend kanë përdorur internet për të telefonuar ose për video biseda, 78 për qind për qasje në mediat sociale dhe 41% për pagesa dhe marrje të postës elektronike. Rreth 42% e qytetarëve kanë porositur ose blerë shërbime ose mallra përmes internetit vitin e kaluar, që është dyfish më shumë krahasuar me vitin 2020 kur atë e kanë bërë 21 për qind.

Kryeministri në dorëheqje, Rosen Zheljazkov, ishte në Bruksel, ku mori pjesë në takimin vjetor BE–Ballkani Perëndimor.

“Qëndrimi ynë ka qenë gjithmonë parimor – nuk kemi çështje të pazgjidhura me Republikën e Maqedonisë së Veriut, nuk zhvillojmë asnjë kontest me RMV-në për çështje që lidhen me të ashtuquajturin kompromis i korrikut 2022, pasi kjo tashmë është një qëndrim i përbashkët evropian”, deklaroi Rosen Zheljazkov.

Ai theksoi se pozicioni i Bullgarisë si vend anëtar është që çdo shtet kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, mbi bazën e meritave të veta, të vlerësohet për progresin e tij dhe jo nga një shtet i veçantë anëtar.

“Vlerësimi i progresit për hapjen e Klasterit 1, i cili lidhet me kornizën negociuese, tregon njëfarë hezitimi nga ana e kolegëve në Shkup, por kjo nuk është çështje për të cilën ne japim mendimin apo qëndrimin tonë”, tha kryeministri bullgar në dorëheqje.

Në vazhdimin e seancës së 76-të, deputetët do të marrin vendimin përfundimtar për marrëveshjen me Sofjen - ratifikimin e ndërtimit të tunelit hekurudhor ndërkufitar që duhet të lidhë më në fund dy qytetet me hekurudhë.

Marrëveshja, e hedhur në letër më 6 nëntor në Gjueshevë nga ministrat Nikoloski dhe Karaxhov, përcakton të gjitha pikat e rëndësishme: nga zgjidhjet teknike deri te strukturat financiare.

Tuneli prej 2.4 kilometrash, i cili është i ndarë gjeometrikisht saktësisht përgjysmë midis dy vendeve, do të shtrihet në rrugën Sofje - Gjueshevë - Kriva Palanka - Shkup.

Përveç hekurudhës, Kuvendi do të vendosë edhe për të ardhmen e prodhimit vendas të energjisë elektrike. Në rend të ditës, me procedurë të shkurtuar, janë garancitë shtetërore për projektet ambicioze të ESM-së: Kapacitete të reja diellore të FEC Bitola 3 me mbështetje nga BERZH dhe banka gjermane KfW dhe fonde shtesë për rivitalizimin e hidrocentraleve ekzistuese.

Paketa e reformës ekonomike përfshin gjithashtu ndryshime në Ligjin e Buxhetit dhe Ligjin e Shpronësimit, të cilat synojnë përshpejtimin e investimeve kapitale përmes procedurave të thjeshtuara.

Atmosfera në legjislaturë do të nxehet më tej nga Rezoluta që dënon manipulimet e opozitës. Qeveria po kërkon konfirmimin e strategjive të saj kundër migracionit të paligjshëm, duke iu kundërpërgjigjur drejtpërdrejt retorikës së kundërshtarëve politikë.

Së fundmi, deputetët do të kalojnë nëpër një "pistë të shpejtë" të gjerë ndryshimesh legjislative që prekin pothuajse çdo sferë: ndryshime në ligjet për policinë, automjetet dhe sigurinë në trafik, korrigjime në ekzekutimin e sanksioneve dhe dispozitave kundërvajtëse, dhe ripërcaktimin e rregullave për çmimet shtetërore.

Lidhja Auto-Moto e Maqedonisë njofton se trafiku në vend po zhvillohet pa pengesa dhe në rrugë të thata.

Komunikacioni jashtë mjediseve urbane po zhvillohet me intensitet të moderuar.

"Në vendkalimet kufitare nuk ka pritje të gjata për hyrje dhe dalje nga vendi", thonë nga LAMM.

Nga atje u bëjnë thirrje shoferëve që të kenë kujdes me shpejtësinë e automjeteve, veçanërisht nëpër luginat e vendit ku mund të ketë rrëshqitje të dheut./Telegrafi/

Shqipëria ka përqindjen më të ulët të të rinjve të cilët nuk ndjekin shkollën në moshën 15 vjeç e lart. Të dhënat e Eurostat dhe INSTAT tregojnë se në vendin tonë përqindja e popullsisë së moshës 15 vjeç e lart që nuk ka ndjekur asnjëherë shkollën është 3.2 për qind, afro 10 herë më pak se Europa.

Po ashtu, Shqipëria paraqitet me shifra shumë të ulëta të braktisjes së shkollës në grupmoshën 15–34 vjeç dhe në krahasim me vendet e rajonit si Maqedonia e Veriut apo edhe Italia.

Greqia ka nivelin më të ulët të braktisjes së shkollës tek të rinjtë me 2.2%, e ndjekur nga Shqipëria me 3.1%, Maqedonia e Veriut me 6.4% dhe Italia, e cila ka shifrën më të lartë me 8.1%.

Të dhënat e Eurostat tregojnë se 14.2% e njerëzve të moshës 15–34 vjeç në BE kanë braktisur arsimin ose trajnimin formal të paktën një herë gjatë jetës së tyre.
Shkallët më të larta të braktisjes u regjistruan në Holandë (32.2%), Danimarkë (27.1%), Luksemburg (24.8%) dhe Estoni (24.4%).

Në të gjitha nivelet e arsimit (të ulët, të mesëm dhe të lartë), arsyeja më e zakonshme për mospërfundimin e një programi arsimor ishte se nuk i plotësonte pritjet ose ishte shumë i vështirë. Kjo u pasua nga arsye të tjera familjare ose personale dhe preferenca për punë./ Tv Klan

Ndërsa zviceranët paguajnë deri në 60 përqind më shumë se mesatarja evropiane për të njëjtën shportë ushqimore, çmimet në Maqedoni janë më të ulëtat në kontinent. Dallimet në çmimet e ushqimeve në të gjithë Evropën janë të mëdha, dhe të dhënat e fundit të Eurostat zbulojnë se ku blerjet janë më të përballueshme dhe ku do të ushtrojnë më shumë presion mbi buxhetet e familjeve, shkruan "Euronews".

Ushqimi përfaqëson një nga shpenzimet më të mëdha për familjet evropiane, me një mesatare prej 11.9% të konsumit total në Bashkimin Evropian, ndërsa në vende si Rumania kjo pjesë rritet në 20%. Krahasimi i çmimeve bazohet në indeksin e Eurostat, ku çmimi mesatar i shportës së ushqimit në BE është 100. Një vlerë mbi 100 tregon çmime më të larta se mesatarja, ndërsa një vlerë nën 100 tregon çmime më të përballueshme.

Sipas të dhënave të vitit 2024, Zvicra është deri tani vendi më i shtrenjtë me një indeks prej 161.1, që do të thotë se çmimet e ushqimeve janë 61.1% më të larta se mesatarja e BE-së.

Pas saj vijnë Islanda (146.3) dhe Norvegjia (130.6), vende që gjithashtu nuk janë anëtare të BE-së.

Brenda BE-së, banorët e Luksemburgut paguajnë me çmime deri 25.7% më të larta se mesatarja. Çmime të larta regjistrohen edhe në Danimarkë, Irlandë, Francë, Austri dhe Maltë.

Nga ana tjetër, ushqimi më i lirë në Evropë është në Maqedoni, me çmime 27% më të ulëta se mesatarja e BE-së.

Brenda BE-së, Rumania është në situatën më të favorshme, ku e njëjta shportë ushqimore është për 25.4% më e lirë. Çmimet e ulëta të ushqimeve janë karakteristikë e Evropës Juglindore dhe Ballkanit Perëndimor, kështu që Turqia, Bosnja dhe Hercegovina, Mali i Zi dhe Bullgaria janë gjithashtu dukshëm nën mesataren./Telegrafi/

Pas më shumë se dhjetë vjetësh ndërprerjeje, naftësjellësi Selanik–Shkup po kthehet sërish në funksion, pasi në vitin 2013 kompania greke “Hellenic Petroleum”, sot HELLENiQ Energy, e nxori jashtë përdorimit duke e konsideruar jofitimprurës, informon Radio Evropa e Lirë.

Rinisja e transportit të derivateve të naftës drejt Maqedonisë së Veriut pritet të ndodhë deri në fund të vitit, tha kryeministri maqedonas, Hristijan Mickoski.

“Ne si shtet po i zbatojmë të gjitha hapat që ky naftësjellës, i cili për shumë vite ishte dëmtuar dhe konservuar, të vihet në funksion. Po vazhdojnë inspektimet, mendoj se tashmë kanë përfunduar, pritet të nisin provat e presionit. Në Qeveri ka kaluar edhe çmimorja, pres që këtë vit ky naftësjellës të vihet në funksion”, deklaroi Mickoski.

Ndërtimi i naftësjellësit ishte pjesë e marrëveshjes së vitit 1999 që qeveria e udhëhequr nga kryeministri i atëhershëm dhe udhëheqësi i OBRM-PDUKM-së, Lubço Georgievski, e nënshkroi me kompaninë greke “Hellenic Petroleum” për blerjen e rafinerisë së vetme të naftës në shtet, OKTA.

Tani ky sistem tubacionesh do të quhet produktsjellës, pasi nga Selaniku në Shkup do të transportojë vetëm derivate të përpunuara të naftës, ndërsa përmes naftësjellësit zakonisht transportohet naftë e papërpunuar nga portet ose fushat naftëmbajtëse drejtpërdrejt në rafineri, ku më pas përpunohet.

Gypat e naftësjellësit Selanik-Shkup janë të gjatë rreth 213 kilometra, me kapacitet për të transportuar 2.5 milionë tonë karburant në vit, nga terminalet e “Hellenic Petroleum” deri te rafineria OKTA në Shkup, ku karburanti disel do të depozitohet.

Sipas marrëveshjes mes Qeverisë maqedonase dhe kompanisë greke, transporti i karburatit do të kushtojë 20 euro për ton, konfirmuan për Radion Evropa e Lirë nga Komisioni Rregullativ për Energjetikë dhe Burime Ujore.

Kush do të përfitojë?

Nëse produktsjellësi punon me kapacitet të plotë prej 2.5 milionë tonësh në vit, vlera totale e shërbimit do të arrinte rreth 50 milionë euro në vit.

Të ardhurat do të ndahen mes Qeverisë së Maqedonisë, e cila përmes ndërmarrjes shtetërore “Naftovod” ka 20 për qind të aksioneve në kompaninë e përbashkët “Vardaks”, ku hisedari më i madh është “Hellenic Petroleum” me 80 për qind të aksioneve.

Me njoftimet e Qeverisë maqedonase se po i përfundon procedurat e fundit, përmes këtij tubacioni do të mund të qarkullojë karburanti sapo Ministria e Transportit të lëshojë “lejen për përdorim”.

Me këtë do të hyjë në fuqi edhe licenca që Komisioni Rregullativ për Energjetikë dhe Burime Ujore tashmë ia ka lëshuar “Vardaks”-it në vitin 2023, me vlefshmëri prej 35 vjetësh, përkatësisht deri në vitin 2058.

“Kur operatori ‘Vardaks’ ta marrë lejen e përdorimit nga shteti, kjo licencë do të hyjë në fuqi”, tha për REL-in kryetari i Komisionit Rregullativ për Energjetikë dhe Burime Ujore, Marko Bislimovski.

REL-i i është drejtuar Qeverisë maqedonase me pyetjen se cilat janë përfitimet e pritshme për sistemin energjetik dhe ekonomik të vendit nga ky tubacion, por deri në publikimin e këtij teksti, ekzekutivi në Shkup nuk është përgjigjur.

Polemikë politike rreth tubacionit të naftës OBRM–Partia Popullore, e themeluar nga ish-kryeministri Georgievski pasi u largua nga OBRM-PDUKMja, pretendon se riaktivizimi aktual i naftësjellësit Selanik-Shkup ka për qëllim t’i ndihmojë Serbisë në krizën aktuale me naftë.

Nga kjo parti thonë se janë të habitur nga shpejtësia me të cilën po finalizohet procesi dhe pyesin pse ata, që prej vitesh kundërshtonin projektin, tani heshtin.

Partia e Lubço Georgievskit shtoi se argumentet për përfitimet nga naftësjellësi kanë qenë të vlefshme që para 25 vjetësh dhe akuzoi se vendi është lënë me vetëdije pa përfitime ekonomike dhe gjeostrategjike.

Kryeministri Hristijan Mickoski tha se roli i Qeverisë është të sigurojë infrastrukturën dhe rregulloren, por jo të hyjë në operacione biznesi.

“Ne si Qeveri nuk jemi shoqëri aksionare për të furnizuar Serbinë ose vende të tjera. Këtë e bëjnë kompani private që merren me biznes”, tha Mickoski, duke iu përgjigjur pyetjes nëse shteti do të përpiqet të përfitojë nga kriza e naftës në Serbi përmes eksportit të derivateve në këtë linjë.

Transport më i lirë dhe më i sigurt

Teorikisht, transporti i drejtpërdrejtë i derivateve të naftës nga Selaniku në Shkup përmes tubacionit do të duhej të sillte më shumë siguri dhe shmangie të rreziqeve që i shoqërojnë transportin me kamionë dhe cisterna.

Sipas profesorit Dejan Trajkovski nga Fakulteti Teknik i Bitolës në Universitetin “Shën Klimenti i Ohrit”, naftësjellësin riktheu në vëmendje edhe problemet me hekurudhën në vend dhe çmimin më të ulët të transportit përmes tubacioneve.

“Në çdo rast, kjo është mënyra më e duhur e transportit, sidomos duke pasur parasysh se tashmë e kemi”, tha Trajkovski.

Ndërtimi i naftësjellësit u përfundua në vitin 2002, por dhjetë vjet më vonë, në vitin 2013, në OKTA u ndal plotësisht përpunimi i naftës, me ç’rast rafineria përfundoi në falimentim dhe transporti i naftës nëpër tubacion u ndërpre.

Arsyet, sipas “Hellenic Petroleum” në atë kohë, ishin se nuk ishte fitimprurëse dhe kishte pengesa përmes rregulloreve të shumta.
Që nga shitja e OKTA-s në vitin 1999 nga Qeveria e atëhershme maqedonase, lindën mosmarrëveshje që përfunduan para Gjykatës Ndërkombëtare të Arbitrazhit në Paris.

Me atë marrëveshje, të cilën një pjesë e opinionit të ekspertëve në Maqedoni të Veriut e vlerësuan si të dëmshëm për shtetin, OKTA iu shit kompanisë “Hellenic Petroleum” për 32 milionë euro, dhe marrëveshja ndër të tjera parashihte ndërtimin e naftësjellësit, si edhe detyrimin që për 20 vjet Maqedonia e Veriut të blinte të paktën 500.000 tonë naftë në vit nga Greqia.

Procedurat e arbitrazhitPasuan tre procese të ndara arbitrazhi në Gjykatën Ndërkombëtare të Arbitrazhit në Paris, të lidhura me marrëveshjen për OKTA-n dhe naftësjellësin.

I fundit ishte në dhjetor 2022, kur gjykata vendosi kundër Maqedonisë së Veriut dhe në favor të “Hellenic Petroleum”, ndërsa padia kishte të bënte me mosrespektimin e detyrimeve të marrëveshjes, duke detyruar shtetin të paguajë gjithsej 21.47 milionë euro dëmshpërblim, shumë që është përgjysmuar krahasuar me kërkesën fillestare së bashku me interesat, e cila arrinte në 42.6 milionë euro.

Qeveria atëherë njoftoi se ekipi i angazhuar juridik nga Franca, zyra “Dechert”, kishte arritur të përgjysmonte shumën e kërkuar si dëmshpërblim.

Më herët, në vitin 2019, Maqedonia e Veriut kërkonte mënyrë për të arritur marrëveshje me “Hellenic Petroleum” pas vendimit të atëhershëm të Gjykatës së Parisit prej 32 milionë dollarësh, që lidhej me moszbatimin e marrëveshjes për blerjen e mazutit.

Vendimi i parë ishte në vitin 2007 dhe erdhi pasi Gjykata Kushtetuese e vendit në vitin 2002 anuloi disa pjesë të marrëveshjes me “Hellenic Petroleum”, me të cilin kompania greke fitoi 52 milionë euro dëmshpërblim.

Me riaktualizimin e rinisjes së tubacionit, Esad Rahiq, i cili gjatë Qeverisë së kaluar në vitin 2020 u bë drejtor i ndërmarrjes shtetërore “Naftovod”, tha se pagesa e penaliteteve nga paditë është ndër arsyet kryesore që naftësjellësi duhej të kishte nisur punën shumë më herët.

“Sa më shpejt të hapej dhe të fillonte të punonte, aq më shpejt do të shlyheshin penalitetet nga paditë”, tha ai.

Rahiq shtoi se vendi ka për obligim ta hapë tubacionin, të cilin e quan investim strategjik prej rreth 100 milionë dollarësh, dhe tregoi se për këtë ka biseduar me dy ish–kryeministrat, Zoran Zaev dhe Dimitar Kovaçevski.

Ai u kishte propozuar që sistemi të vihej në përdorim që atëherë, si edhe të vazhdohej ndërtimi për lidhje me Kosovën, por theksoi se propozime të tilla nuk janë realizuar. /REL/

Profesoresha e së drejtës kushtetuese në Fakultetin Juridik “Justiniani i Parë” dhe ish-ministre e Arsimit dhe Drejtësisë, Renata Deskoska, është zgjedhur nënkryetare e Komisionit të Venecias.

Ajo bëhet përfaqësuesja e parë nga Maqedonia e Veriut dhe nga një vend joanëtar i Bashkimit Evropian në këtë funksion të lartë.

Deskoska theksoi se zgjedhja është vlerësim për kontributin e saj profesional, duke kujtuar se ka marrë pjesë në hartimin e 14 opinioneve të Komisionit, të miratuara njëzëri.

Ali Ahmeti sot nga Shkupi bëri thirrje që të shpallen të pafajshëm ish-krerët e UÇK-së, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi, si dhe ushtarë tjerë që akuzohen nga Gjykata e Hagës. Ahmeti në fjalimin e tij nga sheshi "Skënderbeu", tha se ish-krerët e UÇK-së akuzohet për vepra që asnjëherë nuk i kanë bërë, duke thënë se kanë luftuar për lirinë e popullit.

Ahmeti gjithashtu tha se Gjykata e Hagës duhet t'u jep mirënjohje e lëvdatë ish-krerëve të UÇK-së, e jo t'i dënojë.

"UÇK dënonte çdo veprim fashist dhe veprim kundër popullatës civile. UÇK e shpalli veten ushtri e popullit që lufton për lirinë e popullit të vet. Është e vërtetë e madhe që objektivin e madh nuk e arritëm për të ndërtuar hierarki, prandaj nuk do të donim që akuzat që bëhen për shtëpinë e verdhë, akuzat që bëhen për ndërmarrje të përbashkët kriminale të njollosin historinë e luftës çlirimtare".

"Ky proces duhet të marrë epilog të pafajësisë, pasi Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi, Rexhep Selimi dhe ushtarë që ndodhen pas grilave, akuzohen për vepra të pabëra. Gjithë procesin e kemi përcjellë dhe na dridhej lëkura kur dëgjonim akuza që neve na i kishte bërë Beogradi dhe Moska, si kriminel e banditë. Ne e kemi dashur lirinë, por jo duke ua mohuar lirinë popuj tjerëve", tha Ahmeti.

Ai gjithashtu theksoi se protesta e sotme nuk është kundër shtetit të Maqedonisë, duke shtuar se ish-krerët e UÇK-së që ndodhen në Hagë kanë kontribuar për stabilitetin dhe të ardhmen e Maqedonisë së Veriut.

Ai poashtu përmendi dëshmitë e gjeneralit Wesley Clark, James Rubin dhe Christofer Hill, për të cilët shprehi mirënjohje

"Jemi mirënjohës ndaj dëshmisë së gjeneralit Clark, mirënjohës ndaj James Rubin, si dhe ambasadorit që punoi shumë në rajon për paqe dhe stabilitet Christofer Hill", tha Ahmeti./Telegrafi/

Mijëra protestues në sheshin “Skënderbeu” në Shkup, kanë protestuar në mbrojtje të ish-krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Protesta e thirrur nga OVL-UÇK ka nisur në ora 13:00 në sheshin “Skënderbe” në Shkup.

Ajo është përkrahur nga shumë figura politike, nisur nga kryetari i Bashkimit Demokratik për Integrim, Ali Ahmeti, i cili ka bërë thirrje për pjesëmarrje masive në tubimin e sotëm.

Protesta ka karakter paqësor, ndërsa kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, tha se edhe pse nuk e përkrah protestën do të mundësojë siguri dhe mbarëvajtje të qetë të tubimit.

Nis protesta në Shkup në mbrojtje të krerëve të UÇK-së, pamje nga sheshi "Skënderbeu" telegrafi.com

Një avion i vogël është rrëzuar në Liqenin e Mavrovës gjatë ditës së sotme. Në avion kanë qenë dy persona, prej të cilëve njëri është i lënduar, informuan nga Qendra për Menaxhim me Kriza (QMK).

“Incidenti është raportuar në numrin 112, ndërsa informacioni menjëherë është përcjellë nga QMK te SPB-Tetovë, Ndihma e Shpejtë dhe Qendra Rajonale për Menaxhim me Kriza (QRMK-Tetovë) për ndërhyrje të menjëhershme”, njoftoi QMK.

Avioni, siç theksojnë, është i markës “Piper” me regjistrim N5005W dhe është i destinuar për transport të katër personave. Dy udhëtarët që kanë qenë në avion janë shtetas të Kosovës.

Avioni rezulton se është i prodhuar në vitin 1961, ndërsa është i regjistruar në Shtete e Bashkuara të Amerikës. Sipas, aircraft-data.com, pronari i avionit është D. M, ndërsa theksohet se vendi është Ridgefield Park, New Jersey, SHBA.
Ndërsa avioni ka status valid dhe certifikatë të vlefshme deri në vitin 2028.

Sipas të dhënave, avioni ka qarkulluar edhe më herët në hapësirën ajrore të Maqedonisë së Veriut, është shfaqur edhe në evente aviacioni, për shembull në një shfaqje ajrore në Shkup/Stenkovec, Maqedoni, më 16 shtator 2023 .

Përndryshe, Piper Cherokee PA-28 është një avion i projektuar fillimisht në vitet 1960 si avion i thjeshtë për trajnim dhe fluturime rekreative.

SPB Tetovë jep detaje për rrëzimin e avionit në Mavrovë, janë lënduar dy shtetas të Kosovës

Në profilin e tij në rrjetet social, D.M ka shkruar se jeton në Londër, ndërsa është pilot privat në “The Pilot Centre Denham UK”, ndërsa gjatë ditës së djeshme ka publikuar fotografi duke fluturuar mbi Tetovë.

Ndërkaq, edhe nga Sektori për Punë të Brendshme në Tetovë njoftojnë se në bord ka qenë D.M, i cili ka deklaruar se ka pasur problem me motorin e avionit.

“Sot (12.12.2025) në ora 12:35 në SPB Tetovë – DPB Gostivar është raportuar se një avion i vogël sportiv ka rënë në Liqenin e Mavrovës, në afërsi të digës “Kanali i Beliçit”. Sipas raportimit, nga avioni në tokë kanë arritur të dalin dy shtetas kosovarë, XH.P.(41) dhe D.M.(64), i cili drejtonte mjetin fluturues. Ata kanë pësuar lëndime dhe janë transportuar në Qendrën Mjekësore Gostivar për të marrë ndihmë mjekësore. Punonjës policie nga Departamenti i Policisë Mavrovë kanë dalë menjëherë në vendngjarje dhe gjatë bisedës me ta, D.M. ka deklaruar se për shkak të një problemi me motorin ka aterruar në liqen”, thonë nga SPB-Tetovë./TV21/

Komisioni për vendime për kundërvajtje pranë Komisionit për mbrojtjen e konkurrencës njoftoi se në kuadër të punës së vazhdueshme për të përcaktuar shkeljet e mundshme të Ligjit për Mbrojtjen e Konkurrencës, ka inspektuar disa autoshkolla në territorin e Maqedonisë së Veriut, me çka veprimi i Komisionit ka përfshirë aktivitete që lidhen me mbi 40 autoshkolla.

"Gjatë inspektimit, u gjetën indikacione që tregojnë për mundësinë e sjelljes së koordinuar të autoshkollave - kartel në formimin e çmimeve për trajnimin e kandidatëve për shoferë, që paraqet shkelje të mundshme të Nenit 7 paragrafi (1) të Ligjit për mbrojtjen e konkurrencës", thuhet në njoftimin e Komisionit për mbrojtjen e konkurrencës.

Nga Komisioni thonë se do të vazhdojë me mbledhjen intensive të provave dhe përcaktimin e detajuar të të gjitha fakteve relevante dhe nëse konfirmohet ekzistenca e veprimeve të ndaluara kontraktuale, do të merren masa të përshtatshme në përputhje me Ligjin.

Nga Komisioni thonë se mbeten të përkushtuar për të mbrojtur tregun konkurrues dhe interesat e konsumatorëve.

Një pjesë e madhe e lagjes Qendër të Shkupit do të jetë pa ngrohje sot dhe nesër nga ora 11:00 deri në orën 16:00 për shkak të lidhjes së ndërtesave të reja në sistem, njoftoi EMV.

“Për shkak të lidhjes së planifikuar të objekteve në rrugën Kole Nedelkovski nr. 15A dhe rrugën Vasil Gjorgov nr. 21B dhe 23B, të enjten ose të premten, midis orës 11:00 dhe 16:00, një pjesë e rrjetit të shpërndarjes do të zbrazet, duke rezultuar në një ndërprerje të përkohshme të furnizimit me energji termike për objektet e mëposhtme:

Risto Shishkov Nr.20,22,27A,28,34A,35,39
Miroslav Krleža nr 51, 52, 54A, 61, 62, 65, 67
Ilinden Nr.47,49,55,57,59,62,64,70,80 J.H. Jinot nr 19,21,23
Kosta Veselinov nr. 4, 5, 6A
Naum N.Borche Nr. 58,66,68,70,73,74,79,79G (DG 13th Nëntor),81,87,88,88A,88B
Orce Nikolov nr 69,71,74,75,75B,79,83A,83B,85,86A,89,90,
Orce Nikolov 91,93,94,96,97,100,101,106,107,110
Oton Zupancic nr 22 Merimanga nr 1,9,12
Pirinska Nr. 35,44 (Ambasada Ruse),45,50,52
Rosa Plaveva Nr. 1A,4
Çedomir Minderovic nr 22,26,35
Fronti Popullor Nr. 3 (hyrja 3 dhe 4)
Vasil Gjorgov Nr. 21”, thuhet në deklaratë.

Kategoritë e dala nga Lufta e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës përmes një video mesazhi iu kanë bërë thirrje qytetarëve që të bashkohen në protestën e organizuar më 13 dhjetor në orën 13:00 në Shkup të Maqedonisë Veriore.

Ndërkaq, një ditë më parë ata njoftuan se protesta e paralajmëruar do të jetë e qetë, paqësore dhe gjithëpërfshirëse, duke u organizuar në mbrojtje të dinjitetit të tyre dhe kundër padrejtësive në Hagë.

Në një deklaratë për opinionin publik, organizatorët shprehen shqetësim lidhur me komentet e Kryeministrit maqedonas, Dimitar Mickoski, për formimin e një “shtabi krize”, të cilat sipas tyre vetëm krijojnë tension të panevojshëm dhe tentojnë të paraqesin një tubim demokratik si rrezik.

Protesta më 13 dhjetor në Shkup, OVL e UÇK-së me video mesazh: Bashkohuni me ne

Organizatorët theksuan se protesta është planifikuar në koordinim të plotë, nuk ka prapavijë partiake dhe nuk ka arsye për dramatizim.

Ata gjithashtu iu bëjnë thirrje institucioneve të shtetit të Maqedonisë së Veriut që të ruajnë profesionalizmin dhe të mos politizojnë të drejtën kushtetuese për tubim dhe protestë.

“Kjo është një shprehje e lirë e qytetarëve, e garantuar nga ligji, dhe ne do ta ushtroni me përgjegjësi dhe dinjitet”, thuhej në deklaratë. /Telegrafi/