2025, një vit i vështirë për gazetarët dhe lirinë e medias
Viti 2025 shënoi tensione të vazhdueshme për median në Shqipëri, ku ndërhyrjet politike, pasiguria në punë dhe kërcënimet ndaj gazetarëve mbeten probleme sistemike.
Raportimet e Citizens.al ndërtuan një panoramë domethënëse të një sektori që operon me nevojën për më shumë liri dhe pavarësi përballë realitetit të presioneve të shumta.
Ndërhyrja shtetërore ndaj News24, precedent shqetësues
Mësymja e policisë dhe ushtrisë në mjediset News 24 gjatë verës, ishte një nga episodet më të rënda të vitit sa i përket lirisë së medias.
Aksioni nisi mëngjesin e 9 gushtit, ku policia rrethoi godinën, personeli u nxor jashtë. Më pas u ndërpre energjia elektrike e për rrjedhojë edhe transmetimi.
Ditë më vonë ushtria zbrazi mjediset e brendshme duke sekuestruar pajisjet dhe sendet e punonjësve të News24.
Kjo ngriti shqetësime serioze për ndërhyrje ndaj punës së gazetarëve dhe medias.
Objekti, administrohej prej vitit 2003 me një kontratë qiraje nga grupi mediatik i familjes Hysenbelliu, që përfshin News 24, BalkanWeb, Panorama, Panoram Sport etj. Por prej marsit 2025 godina i ishte transferuar kompanisë shtetërore të prodhimit të armëve KAYO.
Megjithatë procesi i kalimit të pronësisë nuk ishte transparent dhe mes familjes Hysenbelliu dhe qeverisë kishte kontestime, për të cilat çështja i kishte kaluar dhe gjykatave.
Bastisja dhe injorimi i vendimeve gjyqësore që e shpalli të paligjshëm sekuestrimin e sendeve të gazetarëve u lexuan si sulm frontal ndaj lirisë së medias.
Ndërkohë, solidariteti i gazetarëve dhe denoncimi i paligjshmërive në aksionin e policisë dhe ushtrisë tregoi se komuniteti i medias mbetet vigjilent, por edhe i ekspozuar ndaj presioneve.
RTSH në krizë të zgjatur
Radio Televizioni Shqiptar (RTSH) u bë simbol i keqmenaxhimit dhe ndërhyrjeve politike.
Pas disa muajsh me drejtor të komanduar pas dorëheqjes së Alfred Pezës, procesi për zgjedhjen e drejtorit të ri të përgjithshëm u zhvillua me mungesë transparence dhe shkelje të statutit.
Pati akuza për shkelje dhe abuzime. Por pezullimi i konkurrimit, dorëheqjet dhe më pas shkarkimi i Këshillit Drejtues paralizuan mirë-funksionimin e RTSH-së në një vit zgjedhor.
Zgjedhja e Këshillit të ri e më pas dhe drejtueses së re të RTSH-së, Eni Vasilit, nuk i qetësoi shqetësimet. Organizatat e medias paralajmëruan rrezikun e kapjes politike, ndërsa zhvillimet e mëvonshme treguan se problemet nuk ishin vetëm në aspektin drejtues apo procedurial.
Kriza financiare që kishte kapluar RTSH-në, rëndoi mbi gazetarët dhe punonjësit ku pati: vonesa pagash, ndërprerje bashkëpunimesh dhe pasiguri në punë.
Radio-televizioni publik u shndërrua kështu në shembull keqadministrimi.
Zgjedhjet: Pabarazi, presion dhe propagandë
Zgjedhjet parlamentare të 11 majit testuan integritetin e gazetarisë në Shqipëri. Organizatat e medias dhe shoqërisë civile kërkuan respektim të parimeve themelore të lirisë, transparencës dhe debatit publik, por shkeljet ishin të dukshme gjatë fushatës dhe po ashtu gjatë ditës së votimit.
Qasja e gazetarëve në takimet dhe aktivitetet politike ishte e kufizuar. Partitë shmangën debatet e kandidatëve ballë-për-ballë dhe nuk ndanë agjenda të qarta.
Transparenca në komunikimet e fushatës, si etiketimi i qartë i përmbajtjeve të paguara dhe ndarja e burimeve shtetërore nga aktiviteti partiak, ishin parime që u shkelën.
Disa televizione madje shitën haptazi “paketa mbulimi” dhe intervista të porositura pa i etiketuar si reklama politike. Nga ana tjetër, kanalet zyrtare online të qeverisë u kthyen në hapësira propagande partiake.
Rritja e përmbajtjeve anonime, të amplifikuara edhe përmes inteligjencës artificiale, e turbulluan më shumë burimin e mesazheve zgjedhore.
Gjatë ditës së zgjedhjeve u shënuan sulme verbale dhe fizike ndaj gazetarëve. Rastet e Ambrozia Metës dhe Elsa Xhindoles ishin treguesit kryesor të trysnisë që u has nga gazetarët në terren.
Paralelisht, u shënuan kufizime arbitrare për filmime dhe qasje në qendra votimi. Rasti i gazetarit Enriko Gaba, të cilit iu kërkua të mos filmonte “më shumë se 15 minuta” në një qendër votimi ishte rasti më konkret.
Pati edhe presione të drejtpërdrejta ndaj reporterëve. Armando Rabi u kërcënua nga një 26-vjeçar me pretendimin se “po e filmonte pa leje”.
Monitorimet treguan për vijim të praktikës së kasetave: ku partitë u dërgojnë mediave pamje dhe kronika të gatshme, teksa ekranet u dominuan nga aktorët e mëdhenj politikë teksa u lanë hapësira minimale për zëra alternativë.
Raporti i OSBE-ODIHR evidentoi censurë dhe trajtim të pabarabartë të partive politike në media.
Një vit që testoi kufijtë e lirisë mediatike
Në maj, Shqipëria u rendit në vendin e 80-të në Indeksin e Lirisë së Shtypit të “Reporterëve pa Kufij” (RSF), duke shënuar përmirësim krahasuar me vitin paraardhës.
Megjithatë, raporti theksoi probleme të thella: ndikim politik mbi median, kuadri ligjor i dobët, rregullatorë të politizuar dhe konflikte interesi mes biznesit dhe pushtetit.
Shumica e mediave private mbeten të përqendruara në pak duar me lidhje politike, sidomos në sektorë si ndërtimi. Ndërsa shumë platforma online operojnë pa modele të qëndrueshme financimi dhe transparence.
Vendimi për mbylljen e TikTok-ut u pa si kufizim disproporcional i shprehjes dhe përfundoi në Gjykatën Kushtetuese, duke hapur debatin për kontrollin e hapësirës digjitale.
Ndërkohë, një sinjal pozitiv erdhi nga Kushtetuesja, e cila në rastin e gazetarit Elton Qyno kundër SPAK-ut, mbrojti të drejtën e tij për ruajtjen e burimeve, duke krijuar precedent të rëndësishëm për gazetarinë hulumtuese.
Ndërkohë, në terren, presionet vazhduan. Gazetarë u përballën me sulme verbale, denigrim dhe kërcënime.
Pseudonimi i përdorur në kallëzimin ndaj kryebashkiakut Erion Veliaj – Nesti Angoni – kthyer në disa profile Facebook-u, sulmoi gazetaren Glidona Daci, me një gjuhë denigruese dhe shantazhuese.
Refuzimi agresiv i për t’u shprehur në një lidhje të drejtpërdrejtë nga figura të Partisë Demokratike në një protestë nxitën qasje kërcënuese të turmës ndaj gazetares Sara Demushi.
Në fund të vitit, mesazhe kërcënuese iu drejtuan gazetarit Osman Stafa, i cili ka raportuar vazhdimisht për kushtet në Spitalin Onkologjik. Një profil anonim në Instagram i bënte thirrje që mos të shfaqej më në spital, përndryshe do të kishte pasoja për jetën.
Rastet në fjalë treguan se rreziku për gazetarët mbetet real dhe i pranishëm, pavarësisht përmirësimeve në klasifikimet ndërkombëtare si ato të RSF-së.
The post 2025, një vit i vështirë për gazetarët dhe lirinë e medias appeared first on Citizens.al.
















