Me ndryshimin e fundit tĂ« politikave tĂ« administratĂ«s Trump nĂ« Bosnje dhe HercegovinĂ« dhe me publikimin e StrategjisĂ« sĂ« re tĂ« SigurisĂ« KombĂ«tare mĂ« herĂ«t kĂ«tĂ« muaj, paqartĂ«sia mbi politikĂ«n amerikane ndaj rajonit tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor ka marrĂ« fund. ĂĂ«shtja Ă«shtĂ« nĂ«se Bashkimi Evropian â qendra de facto e gravitetit e botĂ«s demokratike tĂ« mbetur [âŠ]
Presidenti i FrancĂ«s, Emmanuel Macron, e ka pĂ«rfunduar njĂ« udhĂ«tim nĂ« KinĂ«, ku mes tjerash kĂ«rkoi ndihmĂ«n e Pekinit qĂ« tâi bĂ«jĂ« presion RusisĂ« pĂ«r tâu pajtuar pĂ«r njĂ« armĂ«pushim nĂ« UkrainĂ«, teksa rriten pĂ«rpjekjet diplomatike tĂ« PerĂ«ndimit pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s.
MirĂ«po analistĂ«t dhe zyrtarĂ«t evropianĂ« me tĂ« cilĂ«t ka biseduar Radio Evropa e LirĂ«, kanĂ« dyshime nĂ«se Pekini do tâi çojĂ« nĂ« fund thirrjet e PerĂ«ndimit ashtu qĂ« presidenti rus, Vladimir Putin, tĂ« heqĂ« dorĂ« nga kĂ«rkesat e tij dhe tĂ« marrĂ« fund konflikti i nisur gati katĂ«r vjet mĂ« parĂ«.
Ndonëse pati shumë simbolika dhe fokus në mundësitë tregtare, vizita e Macronit nuk përfundoi me ndonjë rezultat të madh.
EkspertĂ«t nuk besojnĂ« se Kina do ta tĂ«rheqĂ« mbĂ«shtetjen qĂ« i ka ofruar RusisĂ« pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« luftĂ«s dhe Xi Jinping ka pak arsye tâi kĂ«rkojĂ« Putinit qĂ« tĂ« pajtohet pĂ«r paqe dhe tĂ« pranojĂ« plane qĂ« lideri rus tashmĂ« i ka hedhur poshtĂ«.
Plani origjinal amerikan për paqe, prej 28 pikash, lidhur me përfundim të luftës, është përshkruar në Ukrainë si tejet i favorshëm për Rusinë, ndonëse propozimi është përditësuar në mënyrë që aty të përfshihen edhe shqetësimet e Kievit.
âNuk besoj se ekziston ndonjĂ« shtysĂ« pĂ«r Pekinin qĂ« tĂ« angazhohet nĂ« tentimet pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«sâ, ka thĂ«nĂ« Claus Soong, analist nĂ« Institutin MERICS me seli nĂ« Berlin.
âPĂ«r KinĂ«n, Evropa nuk e ka vlerĂ«n e njĂ«jtĂ« sa Rusiaâ.
Pasi është mirëpritur me qilim të kuq dhe ushtri në Pekin, më 4 dhjetor, Marconi ka paralajmëruar në takimin me Xinë për presionin në sistemin politik ndërkombëtar të nxitur nga lufta në Ukrainë dhe nevojën e arritjes së paqes afatgjatë.
âPo pĂ«rballemi me rrezikun e shpĂ«rbĂ«rjes sĂ« rendit ndĂ«rkombĂ«tar qĂ« ka rezultuar me paqe nĂ« botĂ« pĂ«r dekada, dhe nĂ« kĂ«tĂ« kontekst, dialogu mes KinĂ«s dhe FrancĂ«s Ă«shtĂ« mĂ« i nevojshĂ«m se kurrĂ«â, ka thĂ«nĂ« Macron.
Presidenti francez i ka bĂ«rĂ« thirrje XisĂ« qĂ« tĂ« angazhohet nĂ« pĂ«rpjekjet evropiane pĂ«r tĂ«â arritur, sa mĂ« shpejt qĂ« Ă«shtĂ« e mundur, njĂ« armĂ«pushim nĂ« formĂ«n e moratoriumit nĂ« sulme qĂ« shĂ«njestrojnĂ« infrastrukturĂ«n kritikeâ.
Xi nuk i Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur nĂ« mĂ«nyrĂ« direkte thirrjes sĂ« Macronit, por ka thĂ«nĂ« se âKina mbĂ«shtet tĂ« gjitha pĂ«rpjekjet nĂ« drejtim tĂ« paqesâ dhe ka bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r njĂ« marrĂ«veshje tĂ« pranueshme pĂ«r tĂ« gjitha palĂ«t.
Pekini nuk i Ă«shtĂ« referuar kurrĂ« si luftĂ« pushtimit tĂ« nisur nga Moska nĂ« UkrainĂ« mĂ« 2022, dhe e ka quajtur atĂ« âkonfliktâ.
Pavarësisht shumë thirrjeve të zyrtarëve evropianë që Kina ta frenojë Moskën, pozicioni i Pekinit ka mbetur i njëjtë.
âKina mund tâi shkaktojĂ« dĂ«m shumĂ« serioz ekonomik Bashkimit Evropianâ, ka thĂ«nĂ« Yurii Poita nga Qendra pĂ«r Studime mbi UshtrinĂ«, Konvertimin dhe Ăarmatosjen, me bazĂ« nĂ« Kiev, nĂ« disa pĂ«rgjigje pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
âPĂ«r kĂ«tĂ« arsye thirrjet e Macronit pĂ«r KinĂ«n qĂ« tĂ« ketĂ« ndikim nĂ« Rusi janĂ« thuajse simbolike. Askush nĂ« EvropĂ« nuk beson qĂ« Pekini do tĂ« reagojĂ«â.
Pse shkoi Macroni në Kinë?
Lidhjet ekonomike kanĂ« qenĂ« arsyeja kryesore pĂ«r udhĂ«timin e Macronit, e cila ka pĂ«rfunduar mĂ« 5 dhjetor me njĂ« vizitĂ« nĂ« qytetin Ăengdu, bashkĂ« me XinĂ«.
Para udhëtimit, zyrtarët francezë kanë ndarë të dhëna të reja me gazetarët në Bruksel, lidhur me mungesën e madhe të balancit tregtar mes Francës dhe Kinës, duke përfshirë deficitin prej 47 miliardë eurosh, shifër dyfish më e madhe sesa një dekadë më parë.
KĂ«ta zyrtarĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« se qĂ«llimi i tyre Ă«shtĂ« tâi ribalancojnĂ« kĂ«to qarkullime tregtareâ gjatĂ« vizitĂ«s.
BashkĂ« me Macronin kanĂ« qenĂ« 35 udhĂ«heqĂ«s tĂ« kompanive franceze â prej prodhuesve tĂ« konjakut e deri te kompanitĂ« tjera mĂ« luksoze.
Takimi në kryeqytetin kinez më 4 dhjetor ka rezultuar më 12 marrëveshje për bashkëpunim që mbulojnë fushat si moshimi i popullsisë, energjia bërthamore, ruajtja e pandave, por nuk është bërë e ditur asnjë shifër monetare.
Bashkimi Evropian me 27 vende anëtare, ka deficit të madh tregtar me Kinën: mbi 300 miliardë euro vetëm vitin e kaluar.
AnalistĂ«t besojnĂ« se Pekini mund tâi shfrytĂ«zojĂ« lidhjet miqĂ«sore me FrancĂ«n pĂ«r ta zgjerur ndikimin brenda BE-sĂ«, mirĂ«po Ă«shtĂ« i bllokuar momentalisht nga paaftĂ«sia pĂ«r tâi ofruar Parisit koncensione tĂ« mĂ«dha.
Një porosi e shumëpritur e aeroplanëve Airbus nuk pritet të ecë përpara, pasi mund të ndikojë në diskutimet e vazhdueshme tregtare mes Kinës dhe Shteteve të Bashkuara, të cilat po i kërkojnë Kinës të bëjë porosi të reja të aeroplanëve amerikanë Boeing.
Xi nuk Ă«shtĂ« zotuar as pĂ«r tâi lehtĂ«suar kushtet pĂ«r prodhuesit francezĂ« tĂ« konjakut apo pĂ«r pĂ«rpunuesit e mishit tĂ« derrit, pasi diçka e tillĂ« do ta ndikonte nĂ« negociatat me Brukselin lidhur me tarifat e vendosura nĂ« makinat elektrike tĂ« prodhuara nga Kina.
Pavarësisht këtyre aspekteve, Soong nga Instituti MERICS beson se Macroni ende ka synime të qarta që ta bëjë për vete Pekinin, teksa zyrtarë të administratës së presidentit amerikan, Donald Trump bëjnë thirrje të vazhdueshme për zhvendosje të vëmendjes drejt hemisferës perëndimore.
âMacroni duhet tĂ« pĂ«rfitojĂ« nga lidhjet me KinĂ«n dhe tĂ« shohĂ« se çfarĂ« mund tĂ« dalĂ« nga kjo marrĂ«dhĂ«nieâ, ka thĂ«nĂ« Soong.
âMiqĂ«sia me kalkulimeâ mes KinĂ«s dhe RusisĂ«
Kina vazhdon tĂ« jetĂ« tregu kryesor pĂ«r eksportuesit evropianĂ« â prej aviacionit deri te kimikatet industriale â dhe Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« treg edhe mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pas vendosjes sĂ« tarifave amerikane nĂ« importet evropiane.
Kina është edhe shteti që e furnizon Evropën me materiale të rralla dhe minerale të rralla të tokës, duke e bërë të domosdoshme për zinxhirët strategjikë të furnizimit në kontinent.
Ministri i Jashtëm i Estonisë, Margus Tsahkna, i cili e ka vizituar Pekinin në fillim të nëntorit, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se dialogu me Kinën ende është i dobishëm, edhe nëse Pekini është ai që ia mundëson Rusisë vazhdimin e luftës.
Kina ka thĂ«nĂ« disa herĂ« se Ă«shtĂ« neutrale nĂ« luftĂ«, mirĂ«po ka vazhduar tâi thellojĂ« lidhjet politike dhe ekomomike me RusinĂ«. Kievi dhe aleatĂ«t perĂ«ndimorĂ« kanĂ« deklaruar disa herĂ« se Pekini e ka furnizuar MoskĂ«n me disa pajisje qĂ« mund tĂ« pĂ«rdoren nĂ« fushĂ«betejĂ« kundĂ«r UkrainĂ«s. Kina Ă«shtĂ« edhe blerĂ«sja kryesore e naftĂ«s sĂ« RusisĂ«.
PavarĂ«sisht tĂ« gjitha kĂ«tyre, Kina vazhdon tĂ« ketĂ« prezencĂ« tĂ« madhe nĂ« EvropĂ«, sepse aty e ka ndĂ«r tregjet mĂ« tĂ« mĂ«dha pĂ«r mallrat e saj. âKy Ă«shtĂ« njĂ« aspekt qĂ« duhet tĂ« shfrytĂ«zohet qĂ« Kina tĂ« mos mbĂ«shtesĂ« mĂ« RusinĂ«â, ka thĂ«nĂ« Tsahkna.
Si mund ta shfrytëzojë Evropë këtë aspekt mbetet një pyetje e hapur.
Ministri i Jashtëm kinez, Wang Yi, e ka vizituar Moskën këtë javë dhe është takuar me homologun e tij rus, Sergei Lavrov, si dhe për ta përshëndetur të dërguarin e posaçëm amerikan, Steve Witkoff dhe Jared Kushnerin, dhëndrin e presidentit amerikan, Donald Trump më 2 nëntor, teksa dy zyrtarët amerikanë janë takuar me palën ruse për të diskutuar si mund të përfundohet lufta në Ukrainë.
Kryediplomati kinez ka qenĂ« nĂ« Kremlin pĂ«r, siç Ă«shtĂ« thĂ«nĂ«, bisedime strategjike rutinore, mirĂ«po koha koincidon me pĂ«rpjekjet e reja diplomatike tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s.
âKjo Ă«shtĂ« miqĂ«si me kalkulimeâ, ka thĂ«nĂ« Nataliia Butyrska nga Instituti Qendra e Re Evropiane, me seli nĂ« Kiev, nĂ« disa pĂ«rgjigje pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
âKina nuk ka interes qĂ« Rusia tĂ« kthehet nĂ« kampin perĂ«ndimor. I duhen burimet e RusisĂ« dhe roli i saj nĂ« kundĂ«rshtimin e hapur ndaj PerĂ«ndimitâ.
Nicolas Tenzer, ish-zyrtar francez dhe hulumtues i lartĂ« nĂ« QendrĂ«n pĂ«r Analizim tĂ« Politikave Evropiane, ka thĂ«nĂ« se âKina po pĂ«rdor RusinĂ« si mjet pĂ«r ta ndarĂ« PerĂ«ndiminâ.
â[Xi] dĂ«shiron ta rishkruajĂ« tĂ«rĂ«sisht rendin ndĂ«rkombĂ«tarâ, ka thĂ«nĂ« Tenzer.
âXi frikĂ«sohet nga pĂ«rhapja demokratike, sikurse tĂ« gjithĂ« diktatorĂ«t. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, besoj se Xi e mbĂ«shtet Putininâ.
Tenzer beson se Kina Ă«shtĂ« e gatshme tĂ« ruajĂ« lidhje tĂ« forta ekonomike me EvropĂ«n, pasi diçka e tillĂ« i ndihmon Pekinit tĂ« mbrohet nga sanksionet e mundshme nĂ«se e sulmon Tajvanin â ishullin qĂ« vetĂ«qeveriset, tĂ« cilin Pekini pretendon se Ă«shtĂ« i tij dhe Ă«shtĂ« zotuar se do ta marrĂ«, qoftĂ« edhe me forcĂ«.
Pekini ka tentuar të marrë mbështetjen e Francës lidhur me Tajvanin gjatë udhëtimit të Macronit, teksa lidhjet diplomatike me Tokion sa shkojnë e përkeqësohen.
Kryeministrja e Japonisë, Sanae Takaichi, ka sugjeruar muajin e kaluar se një konflikt në Tajvan mund të përbëjë kërcënim ekzistencial për Japoninë.
Macroni nuk ka folur publikisht për Tajvanin gjatë udhëtimit të tij, mirëpo zyrtarët evropianë janë duke vëzhguar nga afër tensionet në rajon, të vetëdijshëm që lufta e zgjatur në Ukrainë mund ta dobësojë Rusinë dhe Perëndimin, dhe ta tërheqë vëmendjen nga Kina dhe Indo-Paqësori.
âKina po i rrit kapacitetet ushtarake shumĂ« pĂ«rtej asaj qĂ« i duhet pĂ«r vetĂ«mbrojtje. Pyetje Ă«shtĂ« pse?â, ka thĂ«nĂ« ministrja e Jashtme e LetonisĂ«, Baiba Braze, nĂ« disa pĂ«rgjigje pĂ«r Radion Evropa e LirĂ« nĂ« margjina tĂ« takimit tĂ« ministrave tĂ« JashtĂ«m tĂ« vendeve tĂ« NATO-s, tĂ« mbajtur nĂ« Bruksel mĂ« 3 dhjetor.
âNe e shohim qartĂ« qĂ« Kina po e mundĂ«son luftĂ«n e RusisĂ« nĂ« UkrainĂ«. ĂshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« flasim pĂ«r kĂ«to sfida me KinĂ«n pĂ«rmes njĂ« dialogu tĂ« hapur. Rusia nuk Ă«shtĂ« KinĂ«, Kina nuk Ă«shtĂ« Rusiâ. /REL/
Padituria e plotë, e ushqyer nga qëllimet dashakeqe, paragjykimet historike dhe moskuptimi i ndërsjellë, janë shpesh shkëndija vendimtare që ndez konfliktet ndërkombëtare që vlojnë. Nëse Adolf Hitleri - shumë i padijshëm ndaj ShBA-së - do ta kishte kuptuar vërtet fuqinë industriale amerikane, a do të kishte bërë atë shpallje fatale lufte ndaj Uashingtonit në vitin 1941?
Kur Bashkimi Sovjetik pushtoi Afganistanin nĂ« vitin 1979, duket qartĂ« se nuk kishte asnjĂ« ide se nĂ« çfarĂ« po futej. Humbja poshtĂ«ruese kontribuoi ndjeshĂ«m nĂ« shpĂ«rbĂ«rjen e mĂ«vonshme tĂ« vendit. NĂ« vitin 1990, Sadam Huseini i Irakut sulmoi Kuvajtin, i bindur se kishte njĂ« âdritĂ« tĂ« gjelbĂ«râ nga ShtĂ«pia e BardhĂ«. NĂ« tĂ« gjitha kĂ«to raste, marrĂ«zia pati gjykime tĂ« gabuara katastrofale qĂ« rezultuan tĂ« jenĂ« fatale.
MarrĂ«dhĂ«niet pĂ«rçarĂ«se tĂ« KinĂ«s me demokracitĂ« perĂ«ndimore vuajnĂ« nga verbĂ«ritĂ« e ngjashme tĂ« rrezikshme. Publikimi i fundit nĂ« mediat shtetĂ«rore i artikujve âshpjeguesâ, me sa duket i synuar pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« siguri rreth sĂ« ardhmes sĂ« Tajvanit nĂ«n sundimin kinez, e pĂ«rfaqĂ«son kĂ«tĂ« mungesĂ« njohjeje tĂ« ndĂ«rsjellĂ« - deri nĂ« nivel komik.
Kur (jo nĂ«se) Kina merr kontrollin, âpatriotĂ«tâ e verifikuar do tĂ« qeverisin Tajvanin nĂ«n njĂ« regjim tĂ« miratuar nga Pekini, i modeluar sipas Hong-Kongut, thuhej nĂ« artikuj. Si? Nga kĂ«ndvĂ«shtrimi i Taipeit dhe PerĂ«ndimit, Hong-Kongu Ă«shtĂ« tregim paralajmĂ«rues pĂ«r shtypje tĂ« tmerrshme, ligje brutale sigurie, censurĂ« - dhe premtime tĂ« thyera kineze qĂ« nga dorĂ«zimi i vitit 1997 nga Britania.
Sa e habitshme Ă«shtĂ« qĂ« edhe burokrati mĂ« i indoktrinuar komunist mund tĂ« mendojĂ« se qytetarĂ«t e Tajvanit, tĂ« cilĂ«t çmojnĂ« demokracinĂ« dhe pavarĂ«sinĂ« de facto tĂ« tyre, do ta ndiqnin me vullnet kĂ«tĂ« rrugĂ«. PĂ«r tĂ« siguruar paqe dhe mirĂ«qenie, separatistĂ«t do tĂ« shtypeshin, deklaruan me gĂ«zim mediat shtetĂ«rore. ĂshtĂ« e qartĂ« - Pekini thjesht nuk e kupton.
Rrethimi i pamëshirshëm i Kinës ndaj Tajvanit, tradicionalisht i mbështetur nga ShBA-ja, ka kaluar përtej presionit të thjeshtë ushtarak (edhe pse ai po rritet). Përpjekjet për të zbatuar izolimin ekonomik dhe diplomatik të ishullit - dhe për të përmbysur qeverinë e tij të zgjedhur, properëndimore - plotësohen nga spiunazhi, sabotazhi kibernetik, mbikëqyrja masive dhe gënjeshtra, teoritë konspirative dhe dezinformimi idiotik.
Duke shpallur njĂ« rritje prej 40 miliardĂ« dollarĂ«sh nĂ« shpenzimet pĂ«r mbrojtje, javĂ«n e kaluar, presidenti i Tajvanit, Lai Ching-te, paralajmĂ«roi se kĂ«rcĂ«nimi pĂ«r aneksim po âintensifikohetâ. NĂ« njĂ« jehonĂ« tĂ« UkrainĂ«s, e cila pĂ«rballet me presione tĂ« ngjashme nga Rusia dhe po ashtu Ă«shtĂ« e pasigurt pĂ«r mbĂ«shtetjen e ShBA-sĂ«, Lai tha se skenari mĂ« shqetĂ«sues ishte ai qĂ« tajvanezĂ«t e nĂ«pĂ«rkĂ«mbur thjesht tĂ« dorĂ«zoheshin.
âZgjedhja e parĂ« e udhĂ«heqĂ«sit kinez Xi Jinping Ă«shtĂ« tĂ« fitojĂ« pa njĂ« luftĂ« shkatĂ«rruese dhe tĂ« paparashikueshmeâ, shkroi analisti Hal Brands. âMetoda e tij Ă«shtĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se, njĂ« pĂ«rshkallĂ«zim i qĂ«ndrueshĂ«m i detyrimit ... Kjo Ă«shtĂ« âstrategji klasike anakondeâ, e menduar pĂ«r ta shtrĂ«nguar vazhdimisht derisa Tajvani tĂ« dorĂ«zohet. Sipas kĂ«saj logjike, izolimi dhe demoralizimi pĂ«rfundimisht do tĂ« prodhojnĂ« kapitullimâ.
Xi do tĂ« pĂ«rdorte gjithsesi forcĂ«n ushtarake, nĂ«se detyrimi dĂ«shton, parashikoi Brands. Por, qĂ«llimi kryesor i KinĂ«s synon âtĂ« krijojĂ« njĂ« ndjesi, nĂ« Tajvan, se fuqia kineze Ă«shtĂ« masive; tĂ« nxisĂ« bindjen, nĂ« ShBA, se ndĂ«rhyrja Ă«shtĂ« thjesht shumĂ« e kushtueshme; dhe, kĂ«sisoj tĂ« bind popullin e Tajvanit, njĂ« ditĂ«, se opsioni i tyre mĂ« i mirĂ« Ă«shtĂ« tĂ« dorĂ«zohen pa luftĂ«â.
MarrĂ«zia politike, e rrĂ«njosur nĂ« armiqĂ«si historike, po ashtu po ushqen krizĂ«n mĂ« tĂ« nxehtĂ« tĂ« dekadĂ«s nĂ« marrĂ«dhĂ«niet KinĂ«-Japoni. Ajo shpĂ«rtheu kur kryeministrja e re e JaponisĂ«, e krahut tĂ« djathtĂ«, Sanae Takaichi, iu pĂ«rgjigj njĂ« pyetjeje tĂ« rastĂ«sishme nĂ« Parlament. Mbrojtja e Tajvanit dhe rrugĂ«ve tregtare pĂ«rreth, nga pushtimi kinez, pĂ«rfshirĂ« mjetet ushtarake, ishte, tha ajo, njĂ« çështje ekzistenciale âqĂ« kĂ«rcĂ«non [mbijetesĂ«n e JaponisĂ«]â.
Takaichi, favoritja e ish-kryeministrit tĂ« rreptĂ«, Shinzo Abe, thjesht tha atĂ« qĂ« ajo dhe shumĂ« japonezĂ« kanĂ« besuar prej kohĂ«sh - por, ta thuash me zĂ« tĂ« lartĂ«, publikisht, e bĂ«ri tĂ« jetĂ« deklaratĂ« zyrtare. NjĂ« KinĂ« e tĂ«rbuar vendosi menjĂ«herĂ« sanksione dhe bojkotime; tĂ« dyja palĂ«t lĂ«vizĂ«n asetet ushtarake drejt ishujve tĂ« kontestuar. Konsulli i pĂ«rgjithshĂ«m i KinĂ«s nĂ« Osaka kĂ«rkoi nĂ« njĂ« postim nĂ« Twitter qĂ« Takaichit âtâi pritet kokĂ«â, postim i cili u fshi mĂ« pas.
Kjo ishte njĂ« sjellje idiote. Reagimi histerik i KinĂ«s - ndaj asaj qĂ« ishte nĂ« thelb njĂ« deklaratĂ« e sĂ« dukshmes - Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht i ekzagjeruar, duke treguar nervozizĂ«m pĂ«r atĂ« se ku mund tĂ« çojĂ« politika e saj ndaj Tajvanit. Veprimi provokues i Takaichit si âzonjĂ« e hekurtâ ka fituar mbĂ«shtetje publike, tregojnĂ« sondazhet, edhe pse ndodhi pothuajse rastĂ«sisht. Por, padituria nuk Ă«shtĂ« lumturi. Rreziku pĂ«r njĂ« konflikt tĂ« vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« i madh.
Kjo përplasje - dhe kambanat e alarmit të Lait - e kanë sjellë çështjen e Tajvanit në qendër, pikërisht kur Xi po përpiqet ta neutralizojë atë si problem dypalësh ShBA-Kinë. Këtë vit Xi e ka zmbrapsur me sukses ngacmimin tarifor të Donald Trumpit. Në veçanti, kufizimet ndëshkuese dhe hakmarrëse të eksportit të mineraleve të rralla goditën rëndë Uashingtonin. Ato shënuan një moment kur ndryshoi fuqia gjeopolitike globale.
Pa një strategji, Trumpi tani ka kaluar nga një luftë tregtare në një mirënjohje të tejskajshme për një ftesë për të vizituar Pekinin në prillin e ardhshëm - e pranuar gjatë një telefonate përulëse me Xinë javën e kaluar. Më pas, Trumpi nuk ofroi asnjë garanci publike për Tajvanin dhe, në një telefonatë të veçantë, i kërkoi aleates së tij japoneze, Takaichi, të heshtë. Përulësia e tij ndaj Xisë forcoi frikën në Taipei dhe Tokio se, ashtu siç e di Ukraina, ai është kronikisht i pabesueshëm.
Nga ana e tij, Xi e pĂ«rdori telefonatĂ«n pĂ«r tĂ« nĂ«nkuptuar fuqishĂ«m se, nĂ«se Trumpi me tĂ« vĂ«rtetĂ« dĂ«shiron njĂ« marrĂ«veshje tĂ« madhe dhe tĂ« bukur tregtare pĂ«r tâu mburrur nĂ« vend, ShBA-ja duhet tĂ« pranojĂ« zyrtarisht se e drejta sovrane e KinĂ«s mbi Tajvanin Ă«shtĂ« âpjesĂ« pĂ«rbĂ«rĂ«se e rendit ndĂ«rkombĂ«tar tĂ« pasluftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«roreâ.
Dyshimet po rriten se Trumpi, në fund të fundit, mund ta nënshtrojë mbrojtjen e Tajvanit ndaj një marrëdhënieje paqësore me Kinën. Aktualisht, ai po luhatet. Paketat e premtuara të armëve vonohen ose nuk mbërrijnë fare. Tajvani kërkoi një marrëveshje të lirë tregtare. Në vend të saj, u godit me tarifa 32 përqind të cilat më vonë u ulën. Tani, si më parë, padituria në këtë dinamikë është krejtësisht e Trumpit. Xi vazhdon të luajë me të si të dojë.
Tajvani dhe Japonia nuk janĂ« tĂ« vendet e vetme qĂ« shqetĂ«sohen se Trumpi nuk e kupton se çfarĂ« po rrezikohet. âPĂ«rqendrimi i njĂ«anshĂ«m i administratĂ«s nĂ« tregti e ka çuar atĂ« tĂ« fshehĂ« nĂ«n qilim pikat mĂ« tĂ« ndĂ«rlikuara tĂ« mospajtimeve diplomatikeâ, shkroi Jonathan Czin, njĂ« specialist pĂ«r KinĂ«n, duke iu referuar shkeljeve tĂ« pakontrolluara tĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut nga ana e Pekinit, luftĂ«s kibernetike kundĂ«r PerĂ«ndimit, ballafaqimeve tĂ« armatosura me Filipinet dhe ekspansionizmit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m nĂ« Detin e KinĂ«s Jugore.
Ashtu si nĂ« Ăekosllovaki nĂ« vitin 1938, si nĂ« UkrainĂ« dhe tani, ndoshta, nĂ« Tajvan. âHistoria ka treguar se kompromisi me agresionin sjell vetĂ«m luftĂ« dhe skllavĂ«riâ, paralajmĂ«roi Lai. Por, Trumpi nuk lexon histori. Padituria e tij vret. /Telegrafi/
Tajvani do të përgatitet për luftime brenda dy viteve të ardhshme mes kërcënimeve "në rritje" nga Kina, deklaroi presidenti i vendit, shkruan Sky News.
Lai Ching-te mbajti një konferencë për shtyp të mërkurën në mëngjes mes një presioni në rritje ushtarak dhe politik nga Pekini, i cili e sheh ishullin e qeverisur në mënyrë demokratike si territorin e vet.
Duke folur pasi njoftoi planet për të rritur shpenzimet e mbrojtjes me një buxhet "special" prej 40 miliardë dollarësh, Lai tha se regjimi i Xi Jinping po "përshpejton përgatitjet ushtarake për të marrë Tajvanin me forcë".
Kjo vjen pasi Xi përdori një telefonatë me Donald Trump për të përshkruar kthimin e Tajvanit në Kinën kontinentale si "një pjesë integrale të rendit ndërkombëtar të pasluftës".
Tajvani e ka hedhur poshtë këtë pohim dhe perspektivën e bërjes pjesë e Kinës.
Kina i ka ofruar Tajvanit një model "një vend, dy sisteme", por ky qëndrim nuk mbështetet nga asnjë parti politike kryesore.
Ky model është parimi sipas të cilit Hong Kongu është qeverisur nga Pekini, por vitet e fundit kanë parë një erozion në rritje të lirive civile atje. Një marrëveshje e tillë nuk mbështetet nga asnjë parti politike kryesore në Tajvan.
Lai tha se qeveria do të punojë për të kundërshtuar çdo përpjekje për "shtypje" nga Kina, dhe për të arritur një "nivel të lartë të gatishmërisë luftarake" deri në vitin 2027.
Buxheti shtesë i mbrojtjes do të shpenzohet për pajisje duke përfshirë raketa dhe dronë, si dhe investime në inteligjencën artificiale, me një bashkëpunim më të madh me SHBA-në.
SHBA-të nuk kanë mbajtur një anë kur bëhet fjalë për sovranitetin e Tajvanit, por janë kundër çdo përdorimi force për të pushtuar territorin.
Megjithatë, administrata Trump ka qenë gjithashtu e paqartë nëse do të vendoste trupa nëse do të shpërthente ndonjë luftë në Ngushticën e Tajvanit.
Uashingtoni ka ushtruar presion mbi Tajvanin për të rritur shpenzimet e veta të mbrojtjes, ashtu siç ka bërë me aleatët e saj në Evropë.
Lai - i cili i përshkroi marrëdhëniet me SHBA-në si "të forta si shkëmbi" - paralajmëroi se çdo përpjekje për kompromis përballë agresionit "do të sjellë vetëm luftë".
Ai e përshkroi "skenarin më kërcënues" jo si veprim ushtarak, por si dorëzim. /Telegrafi/
Presidenti i SHBA-sĂ«, Donald Trump, tha tĂ« hĂ«nĂ«n se pati njĂ« telefonatĂ« âshumĂ« tĂ« mirĂ«â me Xi Jinping, duke shtuar se pranoi njĂ« ftesĂ« nga udhĂ«heqĂ«si kinez pĂ«r tĂ« vizituar Pekinin nĂ« prill.
âSapo pata njĂ« telefonatĂ« shumĂ« tĂ« mirĂ« me Presidentin Xi tĂ« KinĂ«s. Diskutuam shumĂ« tema, duke pĂ«rfshirĂ« UkrainĂ«n/RusinĂ«, Fentanilin, SojĂ«n dhe Produkte tĂ« tjera BujqĂ«soreâ, shkroi Trump nĂ« Truth Social.
Ai e pĂ«rshkroi marrĂ«dhĂ«nien e SHBA-sĂ« me KinĂ«n si âjashtĂ«zakonisht tĂ« fortĂ«!â.
âPresidenti Xi mĂ« ftoi tĂ« vizitoja Pekinin nĂ« prill, gjĂ« qĂ« e pranova, dhe ia ktheva se ai do tĂ« jetĂ« mysafiri im pĂ«r njĂ« vizitĂ« shtetĂ«rore nĂ« SHBA mĂ« vonĂ« gjatĂ« vititâ.
Më herët të hënën, agjencia shtetërore kineze e lajmeve Xinhua raportoi se të dy udhëheqësit diskutuan bashkëpunimin dypalësh dhe çështjen e Tajvanit në një telefonatë.
Xi i tha Trump se tĂ« dy vendet duhet tĂ« âruajnĂ« vrullin nĂ« lidhjeâ, sipas Xinhua, pas njĂ« takimi muajin e kaluar nĂ« KorenĂ« e Jugut ku tĂ« dy udhĂ«heqĂ«sit kĂ«rkuan tĂ« lehtĂ«sonin njĂ« luftĂ« tĂ« ashpĂ«r tregtare.
NĂ« postimin e tij nĂ« Truth Social, Trump tha se telefonata me Xi ishte njĂ« vazhdim i takimit tĂ« tyre âshumĂ« tĂ« suksesshĂ«mâ nĂ« KorenĂ« e Jugut. âQĂ« atĂ«herĂ«, ka pasur pĂ«rparim tĂ« konsiderueshĂ«m nga tĂ« dyja palĂ«t nĂ« mbajtjen e marrĂ«veshjeve tona tĂ« azhurnuara dhe tĂ« saktaâ.
Trump dhe Xi u takuan në tetor për herë të parë që nga viti 2019, duke u angazhuar në bisedime të ndjekura nga afër, ndërsa dy ekonomitë kryesore të botës kanë mbetur të bllokuara në një luftë tregtare. /Telegrafi/
NdĂ«rsa shumica e njerĂ«zve e konsiderojnĂ« rivalitetin midis KinĂ«s dhe AmerikĂ«s si njĂ« luftĂ« tĂ« re tĂ« ftohtĂ« midis dy gjigantĂ«ve botĂ«rorĂ«, e vĂ«rteta Ă«shtĂ« se tĂ« dy vendet janĂ« shumĂ« tĂ« kufizuar. PresidentĂ«t Donald Trump dhe Xi Jinping i ndiejnĂ« secili dobĂ«sitĂ« e palĂ«s tjetĂ«r, qĂ« do tĂ« thotĂ« se nuk mund tâi fshehin tĂ« vetat.
Bota e ka pritur me padurim takimin e kësaj jave midis presidentit amerikan, Donald Trump, dhe presidentit kinez, Xi Jinping. A mundet një takim ballë për ballë - këtë herë në Samitin e Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor në Korenë e Jugut - të zgjidhë një konflikt që ka gjeneruar tituj gjithnjë e më alarmues këtë vit?
Ndërsa shumica e njerëzve e konsiderojnë rivalitetin midis Kinës dhe Amerikës si një luftë të re të ftohtë - një luftë për epërsi globale, me secilën palë që kërkon të zgjerojë ndikimin e saj financiar, tregtar dhe ushtarak në çdo cep të botës - e vërteta është se të dy vendet janë të kufizuara fort.
ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ«, retorika e udhĂ«heqĂ«sve tĂ« tyre mbĂ«shtet tezĂ«n e gazetarit tĂ« Financial Times, Martin Wolf, se po dĂ«shmojmĂ« njĂ« pĂ«rplasje midis dy superfuqive grabitqare nĂ« njĂ« epokĂ« tĂ« re polarizimi dhe konflikti. Xi flet rregullisht pĂ«r ândryshime tĂ« mĂ«dha tĂ« papara nĂ« njĂ« shekullâ, me tĂ« cilat ai nĂ«nkupton se Shtetet e Bashkuara po bien dhe Kina po ngrihet, ndĂ«rsa Sekretari i Thesarit i SHBA-sĂ«, Scott Bessent, i sheh kontrollet e fundit mbi eksportet e KinĂ«s si ânjĂ« shenjĂ« se sa e dobĂ«t Ă«shtĂ« ekonomia e tyreâ.
TĂ« dyja palĂ«t kanĂ« tĂ« drejtĂ«. Kina e di se Amerika Ă«shtĂ« shumĂ« e varur nga mineralet kritike kineze dhe metalet e rralla tĂ« tokĂ«s - nga galiumi dhe germaniumi te disprosiumi dhe samariumi. Ădo ndĂ«rprerje e furnizimit me kĂ«to materiale mund tĂ« ndalojĂ« prodhimin amerikan tĂ« gjysmĂ«pĂ«rçuesve tĂ« pĂ«rparuar dhe teknologjive tĂ« tjera. NdĂ«rsa kapaciteti i minierave dhe pĂ«rpunimit mund tĂ« zhvillohet pĂ«rfundimisht diku tjetĂ«r, pĂ«rfshirĂ« ShBA-nĂ«, kjo nuk do tĂ« ndodhĂ« shpejt ose me çmim tĂ« ulĂ«t. PĂ«r momentin, ShBA-ja Ă«shtĂ« e bllokuar nĂ« varĂ«sinĂ« e saj, me pak zgjedhje pĂ«rveçse tĂ« bĂ«jĂ« kompromis.
Por, Kina gjithashtu ka dobĂ«si. Ajo ende ka nevojĂ« pĂ«r eksporte pĂ«r tĂ« nxitur rritjen e ekonomisĂ« sĂ« saj dhe kĂ«shtu nuk mund tĂ« pĂ«rballojĂ« njĂ« kolaps nĂ« tregtinĂ« botĂ«rore. VetĂ«m ky fakt e pĂ«rgĂ«njeshtron argumentin se jemi nĂ« njĂ« luftĂ« tĂ« re tĂ« ftohtĂ«: Lufta e FtohtĂ« origjinale nuk pĂ«rfshinte pothuajse asnjĂ« varĂ«si ekonomike midis ShBA-sĂ« dhe Bashkimit Sovjetik. Ndoshta sâdo tâu pĂ«lqejĂ«, por mbĂ«shtetĂ«sit aktualĂ« tĂ« luftĂ«s sĂ« ftohtĂ« po shtyhen drejt njĂ« lloj armĂ«pushimi, nĂ« rrugĂ«n drejt njĂ« lloj angazhimi afatgjatĂ«.
NjĂ« marrĂ«veshje e tillĂ« sjell edhe problemet e veta, duke pasur parasysh retorikĂ«n armiqĂ«sore tĂ« tĂ« dy palĂ«ve. GjatĂ« dekadĂ«s sĂ« fundit, demokratĂ«t dhe republikanĂ«t amerikanĂ« njĂ«soj kanĂ« filluar ta shohin KinĂ«n si njĂ« kĂ«rcĂ«nim themelor, ndĂ«rsa autoritetet kineze kanĂ« paraqitur njĂ« pamje tĂ« ngjashme pĂ«r AmerikĂ«n. ĂfarĂ« do tĂ« mendojĂ« publiku vendas nĂ« tĂ« dy vendet nĂ«se udhĂ«heqĂ«sit e tyre fillojnĂ« tĂ« afrohen me njĂ« fuqi tĂ« supozuar armiqĂ«sore?
Refuzimi i fortë i mundshëm do të ishte shumë i ndryshëm nga fundi i Luftës së Ftohtë, kur amerikanët nuk ishin më pak të gëzuar se rusët kur panë Ronald Reagan dhe Mikhail Gorbachev të shtrëngonin duart në samitin e tyre të vitit 1986 në Reikjavik. Për atë brez, konkurrenca ushtarake kishte filluar të dukej qesharake, por për brezin tonë, rivaliteti ende ndihet i natyrshëm dhe i pashmangshëm. Në këto rrethana, rreziqet politike të arritjes së një marrëveshjeje janë të mëdha.
ShqetĂ«simet afatgjata tĂ« tĂ« dy fuqive janĂ« edhe mĂ« tĂ« vĂ«shtira pĂ«r tâu zgjidhur. Niveli i borxhit tĂ« AmerikĂ«s, pĂ«r shembull, pritet tĂ« tejkalojĂ« atĂ« tĂ« GreqisĂ« dhe ItalisĂ« deri nĂ« fund tĂ« dekadĂ«s, dhe Kina pĂ«rballet me vĂ«shtirĂ«si ekonomike pĂ«r shkak tĂ« plakjes sĂ« shpejtĂ« dhe rĂ«nies demografike. Duke pasur parasysh shkallĂ«n e kĂ«tyre sfidave, hegjemonĂ«t e sotĂ«m duken si gjigantĂ« me kokĂ« hekuri, por me kĂ«mbĂ« prej balte.
Të dy shohin se nuk kanë tjetër zgjedhje përveçse të guxojnë dhe të dy po shpresojnë të njëjtën gjë. Ndoshta, me investim të mjaftueshëm, IA do të zgjidhë vështirësitë e tyre përkatëse. Në fund të fundit, ata që e lavdërojnë teknologjinë premtojnë një rritje dramatike të produktivitetit. Në ShBA, kjo do të thotë rritje më e shpejtë ekonomike, duke ulur automatikisht raportin borxh/PPB. Në Kinë, IA, i kombinuar me robotikën, mund të zgjidhë problemin e mbështetjes së një popullsie të plakur në rritje (për të mos përmendur fuqizimin e regjimit aktual të mbikëqyrjes dhe kontrollit shoqëror).
Por, nuk ka asnjĂ« garanci qĂ« investimet nĂ« IA do tĂ« japin rezultate. TĂ« dy vendet supozojnĂ« se pĂ«rfitimet nga inteligjenca artificiale [IA] do tâi takojnĂ« kryesisht atij qĂ« vepron i pari me sukses. Por, ky nuk Ă«shtĂ« i vetmi skenar i mundshĂ«m. Me njĂ« avantazh tĂ« konsiderueshĂ«m nĂ« çipet e avancuara ose nĂ« pajisjet e pĂ«rdorura pĂ«r prodhimin e tyre, ShBA-ja mund tĂ« mbetet nĂ« krye tĂ« inovacionit nĂ« IA; ose mund tĂ« mos ndodhĂ« kĂ«shtu. Ne thjesht nuk dimĂ« sa larg ka shkuar Kina nĂ« zhvillimin e njĂ« sistemi alternativ tĂ« IA-sĂ«.
Shfaqja e papritur e DeepSeek-ut - kur njĂ« start-up kinez publikoi njĂ« model IA-sĂ« gjenerues me performancĂ« tĂ« lartĂ«, i zhvilluar me njĂ« kosto shumĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«t se rivalĂ«t e tij amerikanĂ« - tregon se pĂ«rfitimi nga puna e tĂ« tjerĂ«ve Ă«shtĂ« e lehtĂ«. Me rritjen e njĂ« klase tĂ« mesme globale tĂ« arsimuar dhe punĂ«tore, barrierat tradicionale pĂ«r kapĂ«rcimin e zhvillimit po bien. Forcat institucionale qĂ« e bĂ«nĂ« teknologjinĂ« e avancuar privilegj vetĂ«m tĂ« ekonomive tĂ« zhvilluara janĂ« dobĂ«suar. ĂshtĂ« shumĂ« e lehtĂ« tĂ« imagjinohet qĂ« pĂ«rparime dhe zbulime tĂ« mĂ«dha tĂ« vijnĂ« nga vende mĂ« tĂ« vogla, tĂ« cilat mĂ« pas do tĂ« kenĂ« mĂ« shumĂ« mundĂ«si pĂ«r tâi rezistuar presionit tĂ« superfuqive grabitqare.
Kumari mund të krijojë varësi të madhe. Trump ka vënë shumë baste të mëdha - për paqe në Lindjen e Mesme, për bombardimin e Iranit dhe në Ukrainë - dhe disa prej tyre mund të japin frytet e tyre. Më i fundit, një ndihmë prej 20 miliardë dollarësh amerikanë për Argjentinën, ishte jashtëzakonisht i rrezikshëm, duke pasur parasysh se sondazhet parashikonin një poshtërim në mes të mandatit për aleatin e tij ideologjik, presidentin argjentinas Javier Milei. Por, Milei i tejkaloi parashikimet - për momentin.
MegjithatĂ«, Trumpi duhet tĂ« tregohet i kujdesshĂ«m. NjĂ« nga gjĂ«rat qĂ« e tĂ«rheq edhe mĂ« shumĂ« nĂ« varĂ«si njĂ« lojtar bixhozi Ă«shtĂ« njĂ« fitore e madhe nĂ« fillim. NĂ«se Trump dhe Xi ndihen me fat, njĂ« takim personal mund tâi shtyjĂ« tĂ« dy tĂ« rrisin bastet. Por nĂ«se tĂ« dy shohin se nuk kanĂ« tjetĂ«r zgjedhje pĂ«rveçse tâi vĂ«nĂ« tĂ« gjitha fishat e tyre te IA-ja, kjo Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« njĂ« shenjĂ« dĂ«shpĂ«rimi sesa besimi. /Project Syndicate/
Xi Jinping nuk njihet pĂ«r âbuzĂ«qeshjet e tij tĂ« lehtaâ.
UdhĂ«heqĂ«si mĂ« i fuqishĂ«m komunist i KinĂ«s nĂ« dekada ka ndĂ«rtuar ânjĂ« reputacion tĂ« pĂ«rforcuarâ nga media shtetĂ«rore gjatĂ« sundimit tĂ« tij 12-vjeçar si njĂ« dorĂ« serioze dhe e qĂ«ndrueshme.
Por imazhet e publikuara nga Shtëpia e Bardhë tregojnë një anë tjetër të Xi - dhe një që nuk është e dukshme në imazhet e publikuara në vendin e tij, shkruan CNN, përcjell Telegrafi.
Xi mori pjesë në samitin e Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor (APEC) në Korenë e Jugut, ku u takua me presidentin e SHBA-së, Donald Trump për një takim dypalësh në Bazën Ajrore Gimhae në Busan.
Të gjithë sytë ishin se si udhëheqësit e dy ekonomive më të mëdha në botë do të zgjidhnin mosmarrëveshjet e tyre mbi një sërë temash, nga soja dhe fentanili te mineralet e rralla të tokës dhe çipat kompjuterikë.
Por përveç diplomacisë së ashpër, fotografitë e publikuara nga Shtëpia e Bardhë kapën një moment të rrallë të sinqertë midis dy udhëheqësve.
Në një dhomë të mbushur me diplomatë të veshur me kostume, Trump u pa në një imazh me krahun e shtrirë mbi tryezën e negociatave për t'i treguar Xi një copë letër.
ĂfarĂ«do qĂ« Ă«shtĂ« shkruar ose shtypur nĂ« letĂ«r mbetet e panjohur.
Në një imazh tjetër, udhëheqësi kinez duket se buzëqesh me sytë mbyllur, me ministrin e Jashtëm Wang Yi duke qeshur pranë tij.
Nuk është e qartë nëse imazhet janë rregulluar në rend kronologjik.
Ndërkohë, dy ditë më vonë, Xi u kap në kamera duke bërë një shaka kur shkëmbeu dhurata me presidentin e Koresë së Jugut, Lee Jae Myung.
Dhe siç vlerëson CNN, dy momentet e papritura nga Xi bien ndesh me imazhin e tij të krijuar me kujdes në vend, ku ai u shfaq së fundmi duke kryesuar një paradë ushtarake me një kostum të Maos, një veshje e lidhur me Mao Ce Dunin, themeluesin e Kinës komuniste.
Paraardhësi i Xi, Jiang Zemin, i cili shërbeu si president midis viteve 1993 dhe 2003, ishte i njohur për personalitetin e tij, talentin kozmopolit dhe gatishmërinë për të treguar aftësitë e tij gjuhësore dhe për të bashkëvepruar me gazetarët.
Megjithatë, Xi ka ndjekur një kurs të ndryshëm. Së bashku me frenimin e lirisë së shprehjes në Kinë, ai ka ruajtur kontroll të rreptë mbi imazhin e tij dhe rrjedhën e informacionit.
Politika e elitës është bërë aq e errët nën sundimin e tij saqë ekspertët kërkojnë çdo të dhënë për drejtimin e Kinës - nga analizimi i fjalëve të Xi për kuptimin e tyre të vërtetë deri te vlerësimi i ngjyrës së flokëve të tij. /Telegrafi/
Presidenti amerikan Donald Trump e kaloi pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« javĂ«s sĂ« fundit tĂ« tetorit nĂ« Azi. Ai arriti tĂ« siguronte armĂ«pushime nĂ« disa fronte tĂ« njĂ« lufte tregtare qĂ« nĂ« masĂ« tĂ« madhe ishte krijuar nga vetĂ« ai, pasi kishte vendosur tarifa si ndaj miqve ashtu edhe ndaj kundĂ«rshtarĂ«ve. Ajo qĂ« ai nuk [âŠ]
Presidenti amerikan Donald Trump tha se Xi Jinping i kupton pasojat nëse Kina pushton Tajvanin, ndërsa refuzoi të thoshte konkretisht se Shtetet e Bashkuara do ta mbronin ishullin, sipas një fragmenti të një interviste të CBS News të transmetuar të dielën.
Trump tha se Tajvani "asnjëherë nuk u përmend si temë" kur u takua me presidentin kinez në Korenë e Jugut të enjten për takimin e tyre të parë ballë për ballë në gjashtë vjet.
I pyetur në emisionin "60 Minutes" të CBS nëse do të urdhëronte forcat amerikane të vepronin nëse Kina do të lëvizte ushtarakisht kundër Tajvanit, Trump tha: "Do ta zbuloni nëse ndodh, dhe ai e kupton përgjigjen për këtë".
Por Trump refuzoi të shpjegonte se çfarë donte të thoshte në intervistën e zhvilluar të premten në resortin e tij Mar-a-Lago në Florida, duke shtuar: "Nuk mund t'i jap sekretet e mia. Pala tjetër e di".
Presidenti amerikan pretendoi se Xi dhe ata pranë tij kishin "thënë hapur" se "'ne nuk do të bënim kurrë asgjë ndërsa Presidenti Trump është president', sepse ata i dinë pasojat".
Kina pretendon se Tajvani vetëqeverisës është territori i saj.
Sipas politikës së saj të hershme, Shtetet e Bashkuara njohin vetëm Pekinin, por i ofrojnë ishullit armë për vetëmbrojtje.
ĂĂ«shtja vazhdon tĂ« shkaktojĂ« tensione, tĂ« cilat Trump dhe Xi duket se i kanĂ« shmangur nĂ« samitin e tyre, duke u pĂ«rqendruar nĂ« vend tĂ« kĂ«saj nĂ« lehtĂ«simin e luftĂ«s tregtare midis Uashingtonit dhe Pekinit. /Telegrafi/
Bota e ka pritur me padurim takimin e kĂ«saj jave midis presidentit amerikan, Donald Trump, dhe presidentit kinez, Xi Jinping. A mundet njĂ« takim ballĂ« pĂ«r ballĂ« â kĂ«tĂ« herĂ« nĂ« Samitin e BashkĂ«punimit Ekonomik Azi-PaqĂ«sor nĂ« KorenĂ« e Jugut â tĂ« zgjidhĂ« njĂ« konflikt qĂ« ka gjeneruar tituj gjithnjĂ« e mĂ« alarmues kĂ«tĂ« vit? [âŠ]
Donald Trump u shfaq entuziast pas takimit me presidentin kinez Xi Jinping. âNĂ« njĂ« shkallĂ« nga 1 nĂ« 10? Do tâi jepja 12â, deklaroi ai. NdĂ«rsa Xi zgjodhi njĂ« ton mĂ« realist. âDuhet tĂ« punojmĂ« bashkĂ« pĂ«r tĂ« mirĂ«n e botĂ«s dhe tĂ« mos mbetemi tĂ« bllokuar nĂ« njĂ« rreth vicioz hakmarrjeshâ, u shpreh presidenti kinez. [âŠ]
Sekretari i Thesarit të SHBA-së, Scott Bessent, tha të dielën se ka arritur një "kornizë shumë të konsiderueshme" me zëvendëskryeministrin kinez He Lifeng, e cila do të shmangë tarifat 100% të SHBA-së mbi mallrat kineze dhe do të arrijë një shtyrje të kontrolleve të eksportit të metaleve të rralla nga Kina.
Bessent tha gjatë regjistrimit të një interviste me programin "Meet the Press" të NBC-së, se korniza e arritur në Kuala Lumpur, Malajzi, do t'i lejojë presidentit Donald Trump dhe presidentit kinez Xi Jinping, të diskutojnë bashkëpunimin e mëtejshëm tregtar javën e ardhshme.
Agjenda do të përfshijë tregtinë më të balancuar SHBA-Kinë, blerjet kineze të sojës amerikane dhe produkteve të tjera bujqësore, si dhe vënien nën kontroll të krizës së fentanilit në SHBA, transmeton Telegrafi.
I pyetur nëse parashikonte që SHBA-të do të vazhdonin me kërcënimin e Trump për tarifa 100% mbi mallrat kineze, Bessent tha: "Jo, nuk e bëj këtë dhe gjithashtu parashikoj që të marrim një lloj shtyrjeje për kontrollet e eksportit të metaleve të rralla që kinezët kishin diskutuar".
Bessent shtoi se kushtet përfundimtare do të vendoseshin nga të dy udhëheqësit. /Telegrafi/
Presidenti amerikan Donald Trump ka thënë se do të donte ndihmën e Kinës për t'u marrë me Rusinë, ndërsa kërkon t'i japë fund luftës në Ukrainë.
âDo tĂ« doja qĂ« Kina tĂ« na ndihmonte me RusinĂ«â, tha presidenti amerikan nĂ« bordin e Air Force One, ndĂ«rsa fluturonte pĂ«r nĂ« Azi pĂ«r njĂ« turne tĂ« shpejtĂ«, ku do tĂ« takohet me presidentin e KinĂ«s, Xi Jinping, nĂ« KorenĂ« e Jugut.
Kina është aleati më i madh i Rusisë dhe një mbështetje jetësore për Moskën që kur u vendosën sanksionet perëndimore për shkak të luftës së saj në Ukrainë.
Bëhet e ditur se përfundimi i luftës Rusi-Ukrainë është bërë një pikë qendrore për Trumpin në muajt e fundit, me një marrëveshje armëpushimi që deri më tani i ka shpëtuar, pavarësisht premtimeve të tij të fushatës për ta zgjidhur situatën shpejt.
Një samit me Putinin në gusht nuk dha ndonjë rezultat të prekshëm dhe Trump është bërë gjithnjë e më i frustruar me Moskën.
"Sa herë që flas me Vladimirin, zhvilloj biseda të mira dhe pastaj ato nuk çojnë askund", tha Trump më parë këtë javë.
Të mërkurën, ai njoftoi sanksione të reja kundër dy kompanive më të mëdha të naftës në Rusi - ndërhyrjet e para të drejtpërdrejta që administrata Trump i ka imponuar Rusisë për shkak të luftës.
Cili është rëndësia e sanksioneve amerikane ndaj naftës ruse?
Ndërsa takimi i Trump me Xi pritet të përqendrohet ende në marrëdhëniet armiqësore tregtare midis SHBA-së dhe Kinës , Trump tha se do të bisedonte me Xi për "gjithçka", përfshirë luftën në Ukrainë.
"Do të doja ta shihja Kinën të na ndihmonte me Rusinë. Kam një marrëdhënie shumë të mirë... me Presidentin Xi. Shumë të mirë", tha ai, duke shtuar se Xi dëshiron ta shohë luftën të përfundojë.
Më herët këtë javë, Trump tha se presidenti kinez "mund të ketë një ndikim të madh te Putini". /Telegrafi/
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, do të takohet me Presidentin kinez Xi Jinping javën e ardhshme, si pjesë e një udhëtimi në Azi, njoftoi të enjten Sekretarja e Shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt.
Trump do të niset për në Malajzi dhe Korenë e Jugut, ku do të takohet me Xi të enjten e ardhshme në kuadër të Samitit të Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor (APEC). Leavitt nuk dha detaje të mëtejshme mbi takimin.
Njoftimi vjen në mes të një lufte tregtare në përshkallëzim midis dy vendeve. Trump kërcënoi javën e kaluar të vendoste një tarifë shtesë prej 100% për mallrat kineze duke filluar nga nëntori.
Kjo shĂ«noi njĂ« pĂ«rshkallĂ«zim tĂ« mprehtĂ« tĂ« tensioneve pas vendimit tĂ« Pekinit pĂ«r tĂ« futur kufizime mĂ« tĂ« rrepta nĂ« eksportin e metaleve tĂ« rralla, megjithĂ«se ai tha mĂ« parĂ« se tarifat e larta ânuk janĂ« tĂ« qĂ«ndrueshmeâ. Politika e re e Pekinit nuk synon nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qartĂ« SHBA-nĂ«, por kompanitĂ« amerikane tĂ« teknologjisĂ« sĂ« lartĂ« janĂ« shumĂ« tĂ« varura nga furnizimet kineze tĂ« metaleve tĂ« rralla.
Ndërsa Trump tha javë më parë se do të takohej me Xi në samitin e APEC-ut, ai nuk e njoftoi datën e saktë. Megjithatë, ai gjithashtu përmendi mundësinë e anulimit të plotë të takimit të tyre për shkak të zemërimit për kufizimet e eksportit kinez të mineraleve të rralla.
Më vonë të mërkurën, presidenti amerikan tha se të dy udhëheqësit do të arrinin marrëveshje për gjithçka, nga tregtia te energjia bërthamore, duke shtuar se ai gjithashtu planifikon të trajtojë blerjet e naftës ruse nga Kina.
Takimi në Korenë e Jugut do të jetë i pari ballë për ballë për udhëheqësit që kur Trump u rikthye në pushtet në janar. Ata kanë folur të paktën tre herë këtë vit, por u takuan për herë të fundit personalisht në vitin 2019 gjatë mandatit të parë të Trump në detyrë.
Presidenti i SHBA-sĂ«, Donald Trump, do tĂ« takohet javĂ«n e ardhshme me Presidentin kinez Xi Jinping nĂ« KorenĂ« e Jugut, gjatĂ« Samitit tĂ« BashkĂ«punimit Ekonomik Azi-PaqĂ«sor (APEC), njoftoi Sekretarja e Shtypit e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Karoline Leavitt. Trump do tĂ« nisĂ« udhĂ«timin nĂ« Malajzi dhe KorenĂ« e Jugut, ku do tĂ« zhvillohet takimi me Xi [âŠ]
Presidenti amerikan Donald Trump do të takohet me presidentin kinez Xi Jinping javën e ardhshme gjatë vizitës së tij në Azi, konfirmoi Shtëpia e Bardhë të enjten.
Sekretarja e Shtypit Karoline Leavitt tha se Trump do të niset për në Malajzi të premten vonë në mbrëmje përpara se të shkojë në Korenë e Jugut, ku takimi me Xi do të zhvillohet të enjten e ardhshme (30 tetor), përcjell Telegrafi.
Bisedimet - të parat midis dy udhëheqësve në mandatin e dytë të Trump - pritet të përqendrohen në tregti, lidhjet e Kinës me Rusinë dhe përpjekjet për t'i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Trump tha të mërkurën (23 tetor) se priste të arrinte marrëveshje të shumta me Xi, duke mbuluar çështje që variojnë nga blerjet e sojës dhe tensionet tregtare deri te kontrolli i armëve bërthamore dhe lufta e Rusisë në Ukrainë.
BREAKING:
Trump will meet with Xi on Thursday, just 49 hours before the massive sanctions are to be implemented.
Duke folur me gazetarët në Zyrën Ovale së bashku me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte, Trump shprehu optimizëm për takimin e ardhshëm.
"Mendoj se do të bëjmë një marrëveshje", tha ai, duke sugjeruar se Xi kishte ndryshuar qëndrimin e tij për konfliktin në Ukrainë.
âAi tani do tĂ« donte â nuk jam i sigurt nĂ«se e bĂ«ri nĂ« fillim â tani do tĂ« donte qĂ« ajo luftĂ« tĂ« mbaronteâ, shtoi Trump.
Presidenti amerikan gjithashtu ka lënë të kuptohet për bashkëpunim të mundshëm në kontrollin e armëve bërthamore, duke iu referuar diskutimeve të fundit me presidentin rus Vladimir Putin. /Telegrafi/
MĂ« 27 korrik 2025, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian shpallĂ«n njĂ« marrĂ«veshje paraprake tregtare dhe investimesh nĂ« Turnberry, Skoci. Por nĂ« fakt, asgjĂ« nuk u nĂ«nshkrua, dhe edhe sikur tĂ« ishte nĂ«nshkruar, nuk do tĂ« vlente as sa letra mbi tĂ« cilĂ«n ishte shkruar. NĂ« fund tĂ« fundit, presidenti amerikan Donald Trump nĂ«nshkroi njĂ« [âŠ]
Presidenti i SHBA, Donald Trump, ka konfirmuar se do tĂ« takohet me homologun kinez, Xi Jinping, gjatĂ« samitit tĂ« BashkĂ«punimit Ekonomik Azi-PaqĂ«sor (APEC) nĂ« KorenĂ« e Jugut, brenda dy javĂ«sh. Deklarata u bĂ« gjatĂ« njĂ« interviste pĂ«r Fox News, e cila do tĂ« transmetohet tĂ« dielĂ«n mĂ« 19 tetor. Trump pritet tĂ« udhĂ«tojĂ« mĂ« 29 [âŠ]
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, deklaroi se një sulm kinez ndaj Tajvanit mund ta provokojë Rusinë të veprojë kundër NATO-s. Ai theksoi se këto dy vende duhet të shihen si një entitet i vetëm.
Nëse Kina vendos të sulmojë Tajvanin, kjo mund ta detyrojë Rusinë të "ndërmarrë veprime kundër NATO-s", tha i pari i NATO-s.
âNe duhet t'i shohim ato si njĂ«, sepse, pĂ«r shembull, nĂ«se Kina vendos tĂ« ndĂ«rmarrĂ« veprime kundĂ«r Tajvanit, ka shumĂ« tĂ« ngjarĂ« qĂ« Kina do ta detyrojĂ« partnerin e saj tĂ« vogĂ«l nĂ« kĂ«tĂ« marrĂ«dhĂ«nie, pra RusinĂ« nĂ«n udhĂ«heqjen e Vladimir Putinit, tĂ« ndĂ«rmarrĂ« veprime kundĂ«r NATO-s pĂ«r tĂ« na pushtuarâ.
Ai gjithashtu theksoi se Aleanca është dukshëm më e fortë se rusët, kështu që nuk ka nevojë të rrëzohen aeroplanët rusë që shkelin hapësirën ajrore të vendeve anëtare. /Telegrafi/
Presidenti i SHBA-sĂ«, Donald Trump, u ka thĂ«nĂ« amerikanĂ«ve tĂ« mos âshqetĂ«sohen pĂ«r KinĂ«nâ.
"Mos u shqetësoni për Kinën, gjithçka do të shkojë mirë! Presidenti shumë i respektuar Xi sapo pati një moment të keq. Ai nuk dëshiron një depresion për vendin e tij, dhe as unë. Shtetet e Bashkuara duan ta ndihmojnë Kinën, jo ta dëmtojnë atë", shkroi Trump në rrjetin social Truth Social.
Kujtojmë se të premten, Trump rinisi ofensivën e tij tregtare kundër Kinës, në hakmarrje për kufizimet e vendosura nga Pekini në sektorin e mineraleve të rralla me rëndësi të lartë strategjike.
Të premten, ai akuzoi Kinën se ka ndërmarrë një hap të paprecedentë.
Me atë rast, ai njoftoi se Shtetet e Bashkuara do të vendosnin tarifa shtesë prej 100 përqind për mallrat kineze, përveç atyre që janë tashmë në fuqi, duke njoftuar se ato do të hynin në fuqi më 1 nëntor ose para kësaj date.
Ndryshe, marrëdhëniet tregtare midis Kinës dhe SHBA-së, të cilat kanë parë ulje-ngritje në vitin 2025, kanë qenë në një gjendje qetësie në javët e fundit.
Trump foli me Xi në shtator dhe e përshkroi bisedën si "shumë produktive".
I kënaqur me diskutimet rreth të ardhmes së TikTok në SHBA, ai madje përmendi një udhëtim në Kinë vitin e ardhshëm, si dhe një vizitë të homologut të tij në Shtetet e Bashkuara.
Megjithatë, në një mosmarrëveshje të re tregtare, Kina njoftoi të premten se do të vendoste tarifa "speciale" për anijet amerikane në portet e saj, në hakmarrje për masa të ngjashme të ndërmarra nga Uashingtoni në prill.
Shtetet e Bashkuara, nga ana e tyre, thanë se kishin hequr "miliona" produkte kineze të ndaluara nga platformat e tregtisë elektronike. /Telegrafi/
Login
