Login
Pse âArmĂ«pushimi i Krishtlindjeveâ Ă«shtĂ« miti mĂ« i madh i futbollit gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« ParĂ« BotĂ«rore
ĂshtĂ« pothuajse Krishtlindje dhe, si çdo vit, rikthehet njĂ« nga historitĂ« mĂ« tĂ« mitizuara qĂ« lidh futbollin me kĂ«tĂ« festĂ«: rrĂ«fimi pĂ«r njĂ« ndeshje futbolli tĂ« luajtur mes ushtarĂ«ve britanikĂ« dhe gjermanĂ« gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« ParĂ« BotĂ«rore.
Sipas legjendës, më 25 dhjetor 1914, ushtarët e dy palëve ndërluftuese lanë armët, dolën nga llogoret dhe jo vetëm që u vëllazëruan në tokën e askujt, por edhe luajtën futboll mes tyre. Një histori që prej dekadash ka prekur imagjinatën kolektive dhe është shndërruar në simbol të njerëzimit përballë barbarisë së luftës.
Por cila është e vërteta? Si ndodhi armëpushimi i Krishtlindjeve dhe a u luajt vërtet futboll në mes të fushëbetejës?
Armëpushimi i Krishtlindjeve, një realitet i dokumentuar
Gjithçka nisi më 7 dhjetor 1914, kur Papa Benedikti XV u bëri thirrje qeverive të vendeve ndërluftuese që të ndalonin armiqësitë gjatë festave të Krishtlindjeve. Megjithatë, kjo iniciativë paqësore u refuzua nga shtabet ushtarake.
Megjithatë, mbrëmjen e 24 dhjetorit, diçka e pazakontë ndodhi në frontin perëndimor. Ushtarët e Forcës Britanike dëgjuan trupat gjermane në llogoret përballë duke kënduar këngë patriotike dhe këngë të Krishtlindjeve. Përgjatë llogoreve u panë fenerë dhe pemë të vogla festive, ndërsa përshëndetje filluan të jehonin nga njëra anë në tjetrën.
Të nesërmen, më 25 dhjetor, ushtarët britanikë dhe gjermanë dolën nga llogoret dhe u takuan në tokën e askujt. Ata shkëmbyen dhurata, cigare dhe suvenire, varrosën të rënët, riparuan llogore. Raste të ngjashme u shënuan përgjatë një pjese të madhe të frontit franko-gjerman.
Me dëshmi të shumta të dëshmitarëve okularë, nuk ka asnjë dyshim se një armëpushim i përkohshëm u zhvillua në Krishtlindjet e vitit 1914.
Jo kudo mbretëroi paqja
Megjithatë, kjo marrëveshje e heshtur paqeje nuk u respektua kudo. Në disa sektorë luftimet vazhduan dhe pati viktima. Disa oficerë u shprehën të pakënaqur, duke u shqetësuar se vëllazërimi me armikun mund të minonte disiplinën dhe shpirtin luftarak të trupave.
Pas vitit 1914, komandat e larta ushtarake nĂ« tĂ« dyja anĂ«t u pĂ«rpoqĂ«n aktivisht tĂ« parandalonin çdo pĂ«rsĂ«ritje tĂ« incidenteve tĂ« ngjashme. Edhe pse pati raste tĂ« izoluara armĂ«pushimesh tĂ« shkurtra mĂ« vonĂ« gjatĂ« luftĂ«s â jo domosdoshmĂ«risht vetĂ«m pĂ«r Krishtlindje â asgjĂ« nuk iu afrua shkallĂ«s sĂ« ngjarjeve tĂ« dhjetorit 1914.
Po futbolli? KĂ«tu nis miti
Nga të gjitha ngjarjet e asaj dite, më e famshmja mbetet historia e një ndeshjeje futbolli, e cila thuhet se është luajtur në baltën e ftohtë të Flandrës. Pikërisht kjo pjesë është kthyer në elementin më mitik të armëpushimit të Krishtlindjeve.
Shumë historianë dyshojnë seriozisht nëse një ndeshje e tillë u zhvillua ndonjëherë. Kjo nuk do të thotë se ushtarët nuk luanin futboll në përgjithësi, apo se ideja nuk u përmend gjatë armëpushimit. Dyshimi lidhet me faktin nëse u zhvillua realisht një ndeshje mes gjermanëve dhe britanikëve në tokën e askujt.
Letrat e ushtarĂ«ve tĂ« asaj kohe janĂ« plot me pĂ«rshkrime tĂ« çuditjes dhe emocionit pĂ«r atĂ« qĂ« po ndodhte. Mes tyre ishte edhe romancieri i ardhshĂ«m Henry Williamson, i cili mĂ« 26 dhjetor i shkroi nĂ«nĂ«s sĂ« tij â letĂ«r e botuar mĂ« vonĂ« nĂ« Daily Express â duke pĂ«rshkruar shtrĂ«ngime duarsh dhe shkĂ«mbime dhuratash mes armiqve.
Në disa letra përmenden edhe ndeshje futbolli, ose të paktën biseda për to. Në një letër anonime thuhej se britanikët kishin propozuar një ndeshje për Krishtlindje, por gjermanët refuzuan, qoftë për shkak të tokës së ngrirë, qoftë sepse oficerët nuk e lejuan.
Sipas historianit Simon Jones, shumĂ« nga kĂ«to pĂ«rmendje bazohen nĂ« thashetheme tĂ« dorĂ«s sĂ« tretĂ« â ushtarĂ« qĂ« kishin dĂ«gjuar se âdiku tjetĂ«râ po luhej futboll.
Nuk ekziston asnjĂ« fotografi e ândeshjes sĂ« Krishtlindjeveâ
Fotografitë autentike të armëpushimit, të ruajtura në Muzeun Perandorak të Luftës në Britani, tregojnë ushtarë që buzëqeshin, pozohen bashkë dhe shikojnë kamerën. Por asnjë prej tyre nuk tregon një ndeshje futbolli.
PĂ«r tĂ« mbushur kĂ«tĂ« boshllĂ«k vizual, njĂ« fotografi e ushtarĂ«ve qĂ« luajnĂ« futboll nĂ« Greqi Ă«shtĂ« atribuar gabimisht kĂ«saj ngjarjeje. Edhe pse historianĂ«t e kanĂ« sqaruar prej kohĂ«sh se kjo foto nuk ka lidhje me armĂ«pushimin e Krishtlindjeve, miti vazhdon tĂ« jetojĂ« â ndoshta sepse njerĂ«zit duan ta besojnĂ«.
Në realitet, fotografia tregon ushtarë të Divizionit të 26-të Britanik në Selanik.
Një histori që u rrit me kalimin e kohës
Ka prova se ideja e futbollit u diskutua nĂ« Krishtlindjet e vitit 1914, por gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« dĂ«shmi sugjerojnĂ« se ndeshja nuk u zhvillua kurrĂ«. Kushtet ishin tĂ« tmerrshme: toka e askujt ishte e shkatĂ«rruar, e mbushur me baltĂ«, kratere dhe tela me gjemba. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, askush nuk do tâi lejonte ushtarĂ«t e armikut tĂ« kalonin pas vijave.
Madje, të paktën një letër përmend se ata nuk arritën as të gjenin një top futbolli.
NjĂ« nga âprovatâ mĂ« tĂ« cituara Ă«shtĂ« njĂ« letĂ«r e botuar nĂ« The Times mĂ« 1 janar 1915, ku njĂ« mjek shkruante se britanikĂ«t kishin âluajtur futboll me saksonĂ«t dhe kishin humbur 2â3â. Por kjo ishte thjesht njĂ« rrĂ«fim i dĂ«gjuar nga dikush tjetĂ«r, pa emra njĂ«sish apo detaje konkrete, çka e bĂ«n tĂ« pamundur verifikimin.
Me kalimin e viteve, sa më shumë njerëz pretenduan se kishin qenë pjesë e ndeshjes, aq më shumë u shtuan ekzagjerimet. Një shembull i tillë është oficeri britanik Peter Jackson, i cili më vonë pranoi se e kishte trilluar historinë e pjesëmarrjes së tij.
Një mit që njerëzit duan ta besojnë
Armëpushimi i Krishtlindjeve ishte real. Vëllazërimi ishte real. Por ndeshja legjendare e futbollit, ashtu siç njihet sot, mbetet më shumë mit sesa fakt historik.
NĂ« fund tĂ« fundit, si çdo histori e mirĂ« e Krishtlindjeve, ajo mbijeton sepse njerĂ«zit kanĂ« nevojĂ« tĂ« besojnĂ« nĂ« mrekulli â edhe nĂ« mes tĂ« luftĂ«s mĂ« tĂ« pĂ«rgjakshme qĂ« bota kishte njohur deri atĂ«herĂ«. /Telegrafi/
Zekirija Ramadani prononcohet pas ndeshjes, ja cilin kundĂ«rshtar preferon ai nĂ« âplay-offâ 
