Sondazhet dĂ«shmojnĂ« se ekziston njĂ« mendim i gjerĂ« pĂ«r rolin aktiv qĂ« kanĂ« nĂ« procese zgjedhore grupet informale dhe kriminale. Zgjedhjet nuk shihen mĂ« vetĂ«m si garĂ« pĂ«r vota dhe emra kandidatĂ«sh, por edhe garĂ« influencash tĂ« jashtme, sponsorizimesh, financimesh dhe ndikimesh informale. Raporti i fundit i OSBE/ODIHR ishte i qartĂ« nĂ« kritikat, adresimet dhe [âŠ]
ĂĂ«shtja e pronĂ«s ka qenĂ« njĂ« nga temat mĂ« tĂ« pĂ«rfolura nĂ« tre dekadat e fundit nĂ« ShqipĂ«ri dhe mbetet ende njĂ« problem i pazgjidhur, qoftĂ« ky regjistrimi, apo grabitja e njĂ« prone deri nĂ« konflikte tĂ« mĂ«tejshme pĂ«r tĂ« njĂ«jtin subjekt. PjesĂ« e kĂ«tij trendi Ă«shtĂ« edhe Ibrahim Metaliaj, njĂ« 88-vjeçar nga Dragobia e [âŠ]
Vila qeveritare âNr. 5â, njohur edhe si âVilla Number Redâ (shkurt âNo. Redâ), u rindĂ«rtua pĂ«rmes njĂ« serie procedurash tĂ« mbyllura, kontratash konfidenciale dhe vendimmarrjesh tĂ« paqarta pĂ«r publikun.
Me rreth 6 milionë euro fonde publike të shpenzuara për projektim, zbatim dhe mbikëqyrje, rindërtimi i saj u zhvillua pa një garë të hapur dhe pa transparencë mbi autorësinë reale arkitekturore dhe artistike.
Të dhënat e analizuara nga Citizens.al tregojnë se të gjitha kontratat u dhanë përmes negocimit pa shpallje paraprake, ndërsa ofertat fituese ishin thuajse në kufirin maksimal të fondeve limit.
Ky kombinim â procedura tĂ« mbyllura, afate tĂ« nxituara dhe mungesĂ« dokumentimi â ngre dyshime serioze pĂ«r favorizime dhe abuzime me paratĂ« publike.
Sinjalizimi i Citizens.al për këto çështje ka bërë që Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH) të shprehet pozitivisht për përfshirjen e saj në planin auditues të vitit 2026.
Projektuesi: âAtelier 4â, kontratĂ« me 98.5% e fondit limit
Rezidencat shtetërore menaxhohen nga Drejtoria e Shërbimeve Qeveritare (DSHQ).
PĂ«r projektimin e rindĂ«rtimit tĂ« vilĂ«s âNo. Redâ, DSHQ zgjodhi dhe lidhi kontratĂ« me studion âAtelier 4â, pĂ«rmes negocimit pa shpallje paraprake.
Kontrata u nĂ«nshkrua mĂ« 17 nĂ«ntor 2022, me njĂ« vlerĂ« 3.9 milionĂ« lekĂ« â 98.5% e fondit limit prej 3,952,500 lekĂ«sh.
Studio, (e drejtuar kryesisht nga Alban Efthimi), kishte vetëm 45 ditë kohë për dorëzimin e projektit.
Zbatuesi: âAd-Starâ, kontratĂ« sa 99% e fondit limit
Katër muaj pas nënshkrimit të kontratës për projektimin, më 15 mars 2023, DSHQ zhvilloi procedurën e zbatimit të punimeve, duke vepruar sërish me negocim të mbyllur.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« negocimi pa shpallje paraprake? Procedura me nivelin mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« transparencĂ«s. (Kliko mbi tekst)
Kjo procedurë lejon lidhjen e kontratave pa garë dhe pa thirrje paraprake. Kompanitë ftohen direkt nga kontraktori. Ajo lejohet në raste të veçanta, përfshirë urgjencat e paparashikueshme dhe të pashkaktuar nga autoriteti kontraktor. Ligji kërkon që përdorimi i kësaj procedure të shoqërohet me një arsyetim të dokumentuar, që duhet të jetë i verifikueshëm.
Kompania âAd-Starâ, (sipĂ«rmarrje e Alfred ĂomĂ«s), u shpall fituese mĂ« 3 prill dhe u kontraktua 15 ditĂ« mĂ« vonĂ«. Ajo ofroi 494.7 milionĂ« lekĂ«, qĂ« pĂ«rbĂ«nte 99% tĂ« fondit limit prej 499,696,978 lekĂ«sh.
Vila Nr. 5 njohur si No. Red/Instagram.
Afati i punimeve u caktua vetĂ«m 6 muaj. Por vila u hap dy vite mĂ« pas nĂ« qershor 2025. NjĂ« pritje me ftesa private u organizua nga Kryeministri nĂ« kuadĂ«r tĂ« festivalit tĂ« arkitekturĂ«s âBread & Heartâ.
DSHQ nuk dha informacion se kur pĂ«rfunduan punimet apo se kur e mori ndĂ«rtesĂ«n nĂ« dorĂ«zim.Â
MbikĂ«qyrja e punimeve: âDriconsâ, kontratĂ« me 95% tĂ« fondit
Në të njëjtën datë me tenderin e ndërtimit, pra 15 mars 2023, u zhvillua edhe tenderi për mbikëqyrjen e punimeve. Sërish DSHQ veproi me procedurë të mbyllur.
Fituesi, kompania âDriconsâ (sipĂ«rmarrje e Vladimir Topit), u kontraktua mĂ« 18 prill 2023. Dricons ofroi 5.6 milionĂ« lekĂ«, sa 95% e fondit maksimal prej 5,901,353.33 lekĂ«sh.
Rreth dy muaj më vonë, në qershor 2023, Topi u arrestua nga SPAK. Ai u akuzua se kishte korruptuar Sekretaren e Përgjithshme të Ministrisë së Shëndetësisë.
Dyshohej se kishte përfituar favorizim në tenderët për mbikëqyrjen e punimeve në disa qendra shëndetësore në Tiranë dhe Durrës.
Deri nĂ« gusht 2023, âDriconsâ ndryshoi pronar dy herĂ« me vlera simbolike prej 100 mijĂ« lekĂ« (1,000 euro). NĂ« vitin 2024 kompania kaloi nĂ« emĂ«r tĂ« bashkĂ«shortes sĂ« Topit, sĂ«rish pĂ«r tĂ« njĂ«jtĂ«n shumĂ«.
Vila Nr. 5 njohur si No. Red/Instagram.
AtĂ« vit Topi u dĂ«nua me njĂ« vit burg. Rasti i tij thellon dyshimet mbi mungesĂ«n e kontrollit nĂ« kontratat publike. VeçanĂ«risht pĂ«r objekte tĂ« rĂ«ndĂ«sisĂ« sĂ« veçantĂ« si rezidenca qeveritare nĂ« fjalĂ«: âVila Number Redâ.
Në prokurimet e mbyllura, pa njoftime paraprake institucionet zgjedhin vetë kompanitë që do të ftojnë në tenderë. Kjo praktikë është kritikuar shpesh nga KLSH. Ajo konsiderohet e cenueshme ndaj abuzimeve dhe favorizimeve.
Sipas ligjit 162/2020 âPĂ«r Prokurimet Publikeâ, tenderĂ«t e mbyllur aplikohen vetĂ«m kur tenderĂ«t e hapur kanĂ« dĂ«shtuar. Ato lejohen kur ka emergjencĂ«, rrezik sigurie, mungesĂ« konkurrence ose arsye tĂ« veçanta teknike.
Sidoqoftë, kërkohen argumentime të dokumentuara për arsyet pse shmanget tenderimi i hapur.
NĂ« rastin e vilĂ«s âNo. Redâ, rindĂ«rtimi i saj nuk pĂ«rbĂ«nte ndonjĂ« emergjencĂ«. PavarĂ«sisht kĂ«rkesave tĂ« pĂ«rsĂ«ritura tĂ« Citizens.al, institucionet nuk zbuluan dokumentim qĂ« e justifikoi shmangien e tenderit tĂ« hapur, pĂ«rkundrazi. DSHQ, tha se ka proceduar sipas ligjit 36/2020 âPĂ«r prokurimet nĂ« fushĂ«n e mbrojtjes dhe sigurisĂ«â. Pra, jo sipas ligjit tĂ« zakonshĂ«m.
Citizens.al pati komunikim tĂ« zgjatur me DSHQ. U kĂ«rkua arsyetimi i procedurĂ«s sĂ« mbyllur dhe kopje e kontratave me palĂ«t e pĂ«rfshira. Por DSHQ kĂ«mbĂ«nguli, edhe pas ndĂ«rhyrjes sĂ« Komisionerit pĂ«r tĂ« DrejtĂ«n e Informimit, se ato ishin âkonfidencialeâ.
Gjatë hapjes së Vilës Nr. 5, njohur si No. Red/Instagram.
DSHQ argumentoi se vila âNo. Redâ, pĂ«rmban elementĂ« qĂ« lidhen me informacione sekrete. Kjo duke qenĂ« se shĂ«rben pĂ«r qĂ«llime shtetĂ«rore. PĂ«r kĂ«tĂ«, ajo tha se procedurat dhe kontratat nuk mund as tĂ« deklasifikohen pasi cenohet siguria.
Por, faktet tregojnĂ« se vila u pĂ«rdor pĂ«r aktivitete civile pa asnjĂ« lidhje me sigurinĂ« kombĂ«tare. Aty u pritĂ«n arkitektĂ«t e festivalit âBread & Heartâ dhe u shpallĂ«n thirrjet e KorporatĂ«s sĂ« Investimeve Shqiptare (KISH) pĂ«r projektin Parku i Besimit.
Për ligjin 36/2020 ka pasur kritika se mund të keqpërdorej për prokurime jo-detyrimisht ushtarake, në varësi të interpretimeve. Ky ishte dhe argumenti që përdori ish-Presidenti Ilir Meta kur e ktheu për rishqyrtim në maj 2020.
Citizens.al vendosi në dijeni KLSH-në për këtë situatë, institucioni u përgjigj se planifikon të kontrollojë procedurat e ndjekura nga DSHQ gjatë vitit 2026. Kjo drejtori rezulton të mos jetë kontrolluar më parë për prokurime të tilla.
NjĂ« dhuratĂ«, shumĂ« pikĂ«pyetjeâŠ
PavarĂ«sisht se DSHQ kontraktoi zyrtarisht studion âAtelier 4â pĂ«r projektimin e rindĂ«rtimit tĂ« VilĂ«s Nr. 5, projekti i Ă«shtĂ« atribuuar gjerĂ«sisht online studios ndĂ«rkombĂ«tare Bofill Taller de Arquitectura (link; link; link).
Në një komunikim zyrtar me Citizens.al, Bofill konfirmoi se ka zhvilluar një koncept-projekt për Vilën 5, të cilin ia ka ofruar pa pagesë Qeverisë Shqiptare, si një iniciativë e vetë studios dhe pa asnjë marrëdhënie kontraktuale apo shpenzim publik.
Studio shpjegoi se ka qenë e pranishme në Shqipëri prej vitit 2021 dhe se u interesua për vilën si një rezidencë qeveritare e papërdorur dhe e lënë e papërfunduar.
Vila Nr. 5 njohur si No. Red/Instagram.
Sipas saj, koncepti u zhvillua si një propozim krijues dhe iu dorëzua shtetit për përdorim të lirë, në rast se ndërtesa do të rindërtohej në të ardhmen.
Bofill theksoi gjithashtu se ngjyra e kuqe Ă«shtĂ« njĂ« element karakteristik i filozofisĂ« sĂ« saj arkitekturore, e lidhur me traditĂ«n mesdhetare, dhe se pĂ«rdorimi i saj nĂ« kĂ«tĂ« vilĂ« ishte âi vetĂ«kuptueshĂ«mâ nĂ« raport me kontekstin dhe peizazhin.
Megjithatë, studio nuk sqaroi mënyrën konkrete të dorëzimit të konceptit pranë institucioneve shqiptare, nëse ishte në dijeni të faktit që qeveria kontraktoi më pas Atelier 4 për projektimin e të njëjtës godinë, apo nëse ka pasur ndonjë formë komunikimi apo koordinimi mes palëve.
Pyetjet e mëtejshme nga Citizens.al mbi këto çështje mbetën pa përgjigje.
Heshtja e âAtelier 4â dhe paqartĂ«sitĂ« mbi rolet zyrtare
Citizens.al iu drejtua në mënyrë të përsëritur studios Atelier 4, si përmes email-eve zyrtare ashtu edhe përmes kontaktit direkt me një prej aksionerëve, Andi Eftimi.
Kërkuam koment për të sqaruar: rolin konkret të Atelier 4 në projekt, nëse autorësia arkitektonike apo konceptuale ishte e saj apo e nënkontraktuar, nëse koncepti i Bofill ishte përdorur, adaptuar apo referuar, dhe nëse DSHQ ishte njoftuar për ndonjë bashkëpunim të mundshëm.
Asnjë nga këto kërkesa të Citizens.al nuk mori përgjigje.
Kjo mungesë transparence lë të hapur pikëpyetje thelbësore mbi përmbajtjen reale të kontratës 3.9 milionë lekëshe për projektimin, mbi procesin e vendimmarrjes arkitekturore dhe mbi ndarjen e përgjegjësive profesionale për një objekt qeveritar të financuar me fonde publike dhe të trajtuar si objekt të sigurisë së veçantë.
Vila Nr. 5 njohur si No. Red/Instagram.
Ngjashëm paqartësi dhe marrëdhënie jashtë kontratave publike hasen edhe në ndërhyrjet artistike në interierin e vilës.
NĂ« brendĂ«si tĂ« saj janĂ« menduar shkrime me elementĂ« vizualĂ«, disa prej tĂ« cilave u bĂ«nĂ« edhe gjatĂ« hapjes zyrtare tĂ« saj gjatĂ« festivalit âBread & Heartâ nga arkitektĂ«t e ftuar. Por ndĂ«rhyrjet artistike duket se u realizuan jashtĂ« kontratave publike tĂ« shpallura.
Sipas konfirmimit të marrë nga Destil Creative Hub, qendra u kontraktua nga kompania zbatuese Ad-Star, në një marrëdhënie private, për të kuruar ndërhyrjen artistike dhe për të angazhuar disa artistë, mes tyre Loumaye Hadrien, Ledia Kostandini dhe Lib Shkupolli.
NĂ« rrjet, artistja nga Brukseli, Val Smets, pretendon autorĂ«sinĂ« e fragmenteve tĂ« Ismail KadaresĂ« pĂ«rcjellĂ« artistikisht nĂ« muret e katit tĂ« parĂ«. Ajo thotĂ« se puna âu komisionua nga Kryeministriâ gjatĂ« muajve janar dhe prill 2025 dhe tematika ishte me kĂ«rkesĂ«.
Ndryshe, Destil tha për Citizens.al se nuk kishte një tematikë të diktuar dhe se artistët ndërhynë lirshëm në mure, sipas qasjes së tyre personale.
Ky fragment i procesit nxjerr në pah një tjetër zonë gri, ndërthurjen mes fondeve publike, kontratave private dhe autorësisë artistike, pa një dokumentim të qartë institucional mbi rolet, kufijtë dhe përgjegjësitë.
Nuk ka vjedhje dhe as mashtrim me 11 mijĂ« pensione. Raporti i KLSH-sĂ« pĂ«r Institutin e Sigurimeve ShoqĂ«rore flet pĂ«r pagesa tĂ« parapaguara dhe diferenca qĂ« rikuperohen ligjĂ«risht. ISSH sqaroi pĂ«r Faktoje se rastet abuzive nĂ« ShqipĂ«ri janĂ« vetĂ«m dy, jo mijĂ«ra siç u keqinformua nĂ« media.Â
Esmeralda TopiÂ
NĂ« fund tĂ« muajit nĂ«ntor, njĂ« raport i Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit (KLSH) mbi Institutin e Sigurimeve ShoqĂ«rore (ISSH) u bĂ« lajm viral. Portale tĂ« ndryshme e interpretuan si â11 mijĂ« pensione tĂ« marra pas vdekjesâ, duke krijuar pĂ«rshtypjen e njĂ« skandali masiv.Â
Lajmi u publikua nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n javĂ« kur Italia u trondit nga njĂ« rast mashtrimi me pensionin qĂ« buri bujĂ«. NjĂ« burrĂ« 56-vjeçar mbante trupin e nĂ«nĂ«s sĂ« tij pĂ«r tre vite nĂ« shtĂ«pi, ndĂ«rsa vazhdonte tĂ« merrte pensionin e saj, duke pĂ«rfituar rreth 53 mijĂ« euro nĂ« vit.Â
Ky rast dramatizoi situatën në Shqipëri, duke keqinterpretuar raportin e Kontrollit të Lartë të Shtetit. Por krahasimi nuk qëndron.
ĂfarĂ« thotĂ« raporti i KLSH-sĂ«?
Auditimi i Kontrollit të Lartë të Shtetit pranë ISSH-së gjatë vitit 2024 evidentoi 11,030 raste pagesash pas vdekjes, me një dëm financiar prej 114,8 milionë lekësh. Nga këto, mbi 100 milionë lekë janë rikuperuar, ndërsa rreth 14,7 milionë lekë mbeten ende në proces arkëtimi.
Por raporti i KLSH sqaron diçka thelbĂ«sore qĂ« mediat e kanĂ« anashkaluar.Â
âpĂ«rfshihen tĂ« gjitha rastet e tĂ«rheqjes pas datĂ«s sĂ« vdekjes, gjithashtu edhe rastet kur pĂ«rfituesi i pensionit e ka tĂ«rhequr vetĂ« pensionin, por ka ndĂ«rruar jetĂ« nĂ« po atĂ« muaj. MeqĂ«nĂ«se pensioni Ă«shtĂ« njĂ« pagesĂ« qĂ« merret paradhĂ«nie, pjesa pas datĂ«s sĂ« vdekjes duhet mbajtur nga grantiâ, shkruhet nĂ« raport.Â
Pra nuk bĂ«hĂ«t fjalĂ« pĂ«r mashtrime nga persona tĂ« tjerĂ« apo familjarĂ«, por pĂ«r pensionistĂ« qĂ« kanĂ« marrĂ« pensionin dhe mĂ« pas kanĂ« ndĂ«rruar jetĂ«.Â
ISSH: Nuk ka vjedhje
Drejtori i Institutit tĂ« Sigurimeve ShoqĂ«rore, Astrit Hado, sqaron pĂ«r Faktoje.al natyrĂ«n e kĂ«tyre pagesave. Ai theksoi se shifra 11 mijĂ« Ă«shtĂ« keqinterpretuar.Â
âAjo qĂ« dua tĂ« sqaroj Ă«shtĂ« kjo: ato nuk janĂ« pensione tĂ« njerĂ«zve qĂ« kanĂ« vdekur dhe kanĂ« marrĂ« pensione pasi kanĂ« vdekur, pra i ka tĂ«rhequr dikush tjetĂ«r. PĂ«rgjithĂ«sisht kĂ«to janĂ« raste kur qytetarĂ«t kanĂ« ndĂ«rruar jetĂ« pasi kanĂ« marrĂ« pensioninâ
Hado shpjegon më tej se pensionet në Shqipëri parapaguhen në fillim të muajit. Për shembull, nëse një pensionist merr pensionin më 1 dhjetor dhe ndërron jetë më 10 dhjetor, ai ka tërhequr pensionin e plotë, por ligjërisht i takon vetëm pjesa deri në datën e vdekjes. Diferenca duhet rikthyer në fondin e sigurimeve shoqërore. Dhe shifra 11 mijë përfaqëson këtë fenomen.
âNĂ« kĂ«tĂ« rast nuk ka vjedhje, nuk ka marrje tĂ« pensionit tĂ« pamerituar, nuk ka shkelje, nuk ka abuzim. DĂ«mi ka qenĂ« diku tek 37 milionĂ« lekĂ«, janĂ« rikuperuar 29.5 dhe janĂ« pĂ«r tâu rikuperuar 6.7. Nuk ka dĂ«m ekonomikâ, thekson Hado.
Sipas ekspertëve të ekonomisë, keqinformimi mbi raportin e KLSH-së nuk është vetëm çështje financiare. Ata paralajmërojnë se raportimi i pasaktë dëmton reputacionin dhe krijon konfuzion shoqëror.
âDĂ«mi sĂ« pari pĂ«r vetĂ« gazetarĂ«t: humbasin besimin si burim informacioni dhe analizash serioze; dĂ«mtojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« jo tĂ« drejtĂ« reputacionin e institucioneve duke i bĂ«rĂ« ato mĂ« tĂ« dobĂ«ta para publikut. E gjithĂ« kjo, me kohĂ«, krijon njĂ« çoroditje shoqĂ«rore dhe zhvlerĂ«sim tĂ« sĂ« vĂ«rtetĂ«sâ, thekson Selami Xhepa.Â
2 raste mashtrimi
Instituti i Sigurimeve Shoqërore pranon se ka patur edhe raste abuzive, por ato janë të izoluara dhe nuk bëhët fjalë për mijëra. Përkundrazi, janë vetëm dy raste.
âEdhe ShqipĂ«ria nuk bĂ«n pĂ«rjashtim nga kĂ«to lloj mashtrimesh sepse ka individĂ« qĂ« mund tĂ« ndĂ«rrojnĂ« jetĂ« dhe familjet nuk i çâregjisrojnĂ«. Dhe kĂ«to raste ne sigurisht i kontrollojmĂ«â, thotĂ« drejtori Astrit Hado, duke shtuar se kryesisht janĂ« raste nĂ«pĂ«r rrethe apo fshatra.
âNjĂ« nĂ« fakt ka dalĂ« nga njĂ« emision investigativ qĂ« kishte 8-9 vjet qĂ« kishte ndĂ«rruar jetĂ« nuk ishte deklaruar. Dhe rezultoi qĂ« as i biri se kishte marr nĂ« fakt, e kishin marrĂ« punonjĂ«sit e postĂ«s me njĂ« administratorâ, tregon drejtori i ISSH-sĂ«.
âNjĂ« rast tjetĂ«r qĂ« kishim, ishte individ qĂ« kishte ndĂ«rruar jetĂ« para 10 vjetĂ«sh nĂ« SpanjĂ« dhe ishte marrĂ« pensioni. Jo nga familjarĂ«t, nga dikush tjetĂ«r. Rast qĂ« e investiguam deri nĂ« fund dhe morĂ«m edhe masat e nevojshmeâ, pĂ«rfundon Hado.Â
Por ndonëse të pakta në numër, për ekspertin e ekonomisë Klodian Muço edhe këto raste kërkojnë zgjidhje.
âDuhet gjetur njĂ« mekanizĂ«m i kontrollit tĂ« vazhdueshĂ«m ndĂ«rmjet atyre qĂ« pĂ«rfitojnĂ« pensionin dhe atyre qĂ« kontrollojnĂ«. Problematikat ndodhin kur personat qĂ« humbasin jetĂ«n nuk çâregjsitrohen dhe familjarĂ«t pĂ«rfitojnĂ« nga kjo situatĂ«, mĂ« tepĂ«r se koordinim, duhet zgjidhjeâ, argumenton ai.Â
PĂ«rfundim
11 mijë pagesa pas vdekjes nuk do të thotë 11 mijë vjedhje pensionesh. Bëhet fjalë kryesisht për një mekanizëm teknik të parapagimit të pensionit dhe për raste që korrigjohen ligjërisht. Mashtrimet ekzistojnë, por janë të rralla dhe jo skandal masiv.
Shkolla tĂ« pasigurta Ă«shtĂ« ky konkluzioni qĂ« arrin Kontrolli i LartĂ« i Shtetit pas njĂ« auditimi tĂ« kryer nga shtatori 2021 deri nĂ« 2024. Monitorimi nĂ« gati 4 vite pĂ«r rolin e oficerĂ«ve tĂ« sigurisĂ« edhe punĂ«n e bĂ«rĂ«Â nĂ« institucionet arsimore ka rezultuar njĂ« proces jo efektiv, pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« koordinimit institucional, [âŠ]
Kontrolli i LartĂ« i Shtetit ka zbuluar shkelje dhe abuzime deri nĂ« pagesa tĂ« dyfishta nĂ« shĂ«rbimin e hemodializĂ«s, e cila Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« me koncesion nga shteti pĂ«r pacientĂ«t me probleme renale nĂ« 5 qendra si ShkodĂ«r, VlorĂ«, LezhĂ«, Elbasan e Korçë. TĂ« pesta qendrat i janĂ« dhĂ«nĂ« me koncesion kompanisĂ« Dia Vita nĂ« pronĂ«si tĂ« [âŠ]
FamiljarĂ« tĂ« Fatmir Xhafajt, pa asnjĂ« lidhje me sektorin e energjisĂ«, blejnĂ« njĂ« kompani pa asnjĂ« lloj aktiviteti, qĂ« vĂ«shtirĂ« se mund tĂ« quhen biznese aktive. AplikojnĂ« dhe pĂ«rfitojnĂ« pa asnjĂ« pengesĂ« pĂ«r tâu bĂ«rĂ« prodhues energjie, nĂ« fushĂ«n e parqeve fotovoltaike nĂ« Fier, qĂ« duket se Ă«shtĂ« shndĂ«rruar nĂ« parkun e korrupsionit pĂ«r prodhuesit [âŠ]
Shpenzimet e universiteteve publike rikthehen sërish në qendër të vëmendjes, ndërsa Qëndresa Qytetare ekspozoi sot vlerën dhe numrin e përgjithshëm të kontratave, prokurimeve dhe tenderëve të institucioneve të arsimit të lartë.
Ekspozita e sotme pranĂ« Rektoratit tĂ« Universitetit tĂ« TiranĂ«s (UT), e paraqiti panoramĂ«n institucionale si njĂ« âbunker transparenceâ, ku mungesa e llogaridhĂ«nies duket tĂ« jetĂ« shndĂ«rruar nĂ« normĂ«.
Të dhënat e analizuara nga Qëndresa Qytetare për vitin 2025 tregojnë një model keqmenaxhimi financiar.
Prokuroria e Posaçme (SPAK) dhe Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH) kanë zbuluar qindra mijëra euro abuzime me prokurimet publike, ndërsa universitetet e rretheve shpenzojnë deri në 77% të buxhetit vetëm për paga e honorare, pa investime, pa laboratorë dhe pa kërkim shkencor.
Sipas drejtuesit tĂ« organizatĂ«s, Rigels Xhemollari, refuzimi i transparencĂ«s Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« standard. Ai tha gjatĂ« hapjes sĂ« aktivitetit se Universiteti i TiranĂ«s dhe Universiteti i MjekĂ«sisĂ« nuk kanĂ« pranuar tĂ« japin as kontratat e blerjeve tĂ« detergjenteve, duke i konsideruar ato âsekrete tregtareâ.
âMĂ« falni, si mund tĂ« jetĂ« sekret tregtar detergjenti, montimi i dyerve, apo dhe ceremonia e diplomimit tĂ« studentĂ«ve. PavarĂ«sisht se kĂ«tĂ« çështje e kemi fituar edhe nĂ« gjykatĂ« kĂ«to universitete vijojnĂ« ta shpĂ«rdorojnĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« transparencĂ«,â tha drejtuesi i QĂ«ndresĂ«s Qytetare.
Xhemollari theksoi se kjo prirje vjen teksa këtë vit SPAK ka lëshuar 28 masa sigurie ndaj zyrtarëve të Universitetit Bujqësor, të përfshirë në nëntë procedura të dyshuara për abuzime me rreth 900,000 euro dhe paralelisht, KLSH ka propozuar gjithashtu 35 masa disiplinore për dy universitete të tjera, si dhe Akademinë e Shkencave.
Këto masa, sipas Qëndresës Qytetare, tregojnë dhe njëherë dinamikën dhe përmasën e korrupsionit në universitete.
âSot shpresa e vetme Ă«shtĂ« qĂ« institucionet e drejtĂ«sisĂ«, tĂ« thellohen nĂ« hetime dhe tĂ« vazhdojnĂ« edhe me raste tĂ« tjera qĂ« tĂ« kthehen sytĂ« te universitetet pĂ«r tĂ« parĂ« se si shkojnĂ« kĂ«to shpenzime, ku shkojnĂ«, a janĂ« tĂ« prekshme apo kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me tenderĂ« tĂ« korruptuar,â tha Kolindo Vjerdha, aktivist i QĂ«ndresĂ«s.
Në total, tetë universitetet publike shpenzuan këtë vit 103 milion euro, por vetëm 4.2% shkoi për kërkim shkencor.
Shkodra dhe Korça arrijnë nivelin kritik: 77% e buxhetit u përdor vetëm për paga, duke e reduktuar funksionin akademik në minimum.
Një tjetër kontradiktë lidhet me shpenzimet e sigurisë. UT pagoi 1.65 milion euro për roje, Elbasani rreth 1 milion, ndërsa Politekniku 842 mijë euro. Për kontekst, Universiteti i Durrësit shpenzon katër herë më pak, pa pasur asnjë ndryshim në nivelin e sigurisë në kampuse.
âUniversiteti Ă«shtĂ« katandisur nĂ« njĂ« njĂ«si qĂ« bĂ«n tenderĂ« dhe paguan rroga, pra njĂ« lloj institucioni i vdekur, i cili nuk bĂ«n ndonjĂ« dallim tĂ« madh, ku ta di unĂ«, nga njĂ« bashki, komunale e njĂ« qyteti dytĂ«sor nĂ« ShqipĂ«ri,â komentoi Ervin Goci, pedagog.
Sipas Qëndresës Qytetare, hendeku mes shpenzimeve dhe shërbimeve të ofruara për studentët është i dukshëm.
UPT deklaroi 70 mijë euro shpenzime vjetore për bojë printerësh. Kjo u konsiderua si shpenzim abuziv për sa kohë studentët si për shembull ata të Arkitekturës paguajnë nga 100 deri në 200 euro në muaj për printime jashtë institucionit.
Në disa fakultete raportohen blerje kompjuterësh, materialesh laboratorike dhe pajisjesh të cilat, sipas Qëndresës Qytetare, as studentët, as pedagogët nuk i kanë parë ndonjëherë.
Këto modele shpenzimesh sugjerojnë mungesë planifikimi, por edhe dyshime për tenderime klienteliste.
âNdodhemi tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« njĂ« sistem arsimor, i cili nuk na jep mbrapsht minimalisht dinjitetin e njĂ« studenti, pĂ«r mua problemi qĂ«ndron se sa nga kĂ«to shpenzime kthehen mbrapsht te studentĂ«t?â komentoi Mateo Yskollari, aktivist i QĂ«ndresĂ«s.
Pa transparencë dhe pa monitorim të brendshëm, universitetet rrezikojnë të kthehen në struktura që konsumojnë vetëm paga dhe kontrata, pa prodhuar dije, kërkim apo inovacion.
NĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«, QĂ«ndresa Qytetare kĂ«rkoi ribĂ«rjen e portalit âU-Transparencaâ, rritjen e fondeve pĂ«r kĂ«rkim shkencor dhe forcimin e auditimit tĂ« brendshĂ«m.
Xhemollari theksoi se universitetet publike financohen nga taksat e qytetarëve dhe tarifat e studentëve, dhe për rrjedhojë ato nuk mund të funksionojnë me kontrata sekrete, tenderë të dyshimtë dhe vija të prishura llogaridhënieje.
âĂĂ«shtja nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m financiare, por lidhet me cilĂ«sinĂ« e dijes, besimin publik dhe tĂ« ardhmen e arsimit tĂ« lartĂ« nĂ« vend,â theksoi Xhemollari.
Borxhi doganor i vendit vijon tĂ« zgjerohet vit pas viti, ndĂ«rkohĂ« qĂ« auditimi mĂ« i fundit i realizuar nga KLSH mbi detyrimet e papaguara ka nxjerrĂ« nĂ« pah njĂ« tablo tĂ« rĂ«nduar jo vetĂ«m sa i pĂ«rket vlerĂ«s sĂ« stokut, por edhe mĂ«nyrĂ«s sĂ« administrimit, rikuperimit dhe monitorimit tĂ« tij nga strukturat doganore. TĂ« dhĂ«nat [âŠ]
Konsumi i ujit tĂ« pijshĂ«m tĂ« ambalazhuar ka pĂ«suar rritje vit pas viti por cilĂ«sia e tij nuk Ă«shtĂ« e garantuar pĂ«r qytetarĂ«t. TĂ« paktĂ«n kĂ«tĂ« konstaton raporti i fundit i Kontrollit Ă« LartĂ« tĂ« Shtetit qĂ« Ă«shtĂ« ndalur nĂ« njĂ« auditim specifik pĂ«r kĂ«tĂ« segment. Konkretisht KLSH vlerĂ«son se sistemi i ngritur nuk ka [âŠ]
TIRANĂ, 13 nĂ«ntor /ATSH/ Kontrolli i LartĂ« i Shtetit (KLSH) paraqiti sot, nĂ« Komisionin Parlamentar pĂ«r Nismat Qytetare, BashkĂ«punimin dhe MbikĂ«qyrjen Institucionale, projektbuxhetin pĂ«r vitin 2026, i cili synon tĂ« mbĂ«shtesĂ« me burime tĂ« mjaftueshme rolin auditues tĂ« institucionit.
Përfaqësuesja e KLSH-së, Alketa Kalleshi, bëri të ditur sot se projektbuxheti parashikon një fond total prej 885 milionë lekësh, të ndarë në tre zëra kryesorë: paga dhe sigurime, shpenzime për mallra e shërbime, si dhe shpenzime kapitale në vlerën 91,6 milionë lekë.
Sipas Kalleshit, pĂ«r vitin 2026 KLSH ka kĂ«rkuar rritjen e numrit tĂ« punonjĂ«sve nĂ« 253, ose 10 mĂ« shumĂ« se organika aktuale. âKĂ«rkesa jonĂ« pĂ«r shtimin e personelit mbĂ«shtetet nĂ« rritjen e kĂ«rkesave nga Kuvendi dhe nevojĂ«n pĂ«r mĂ« shumĂ« auditime nĂ« fusha me ndjeshmĂ«ri tĂ« lartĂ« publike, sidomos nĂ« kuadĂ«r tĂ« integrimit evropianâ, tha ajo.
Në zërin e mallrave dhe shërbimeve, KLSH ka kërkuar një fond prej 117,3 milionë lekësh, rreth 44,6 milionë lekë më shumë se një vit më parë, për të mbuluar nevojat shtesë që lidhen me auditimet dhe organizimin e një eventi ndërkombëtar në vitin 2026.
Ndërsa për shpenzimet kapitale, institucioni ka kërkuar 91,6 milionë lekë, me një rritje prej 60 milionë lekësh krahasuar me vitin 2025. Kjo shumë do të përdoret për investimin në ndërtimin e një godine të re në ish-parkun e automjeteve të KLSH-së, si dhe për teknologji dhe rehabilitim infrastrukture, me një fond prej 31,6 milionë lekësh.
Në total, krahasuar me buxhetin prej 694 milionë lekësh të vitit 2025, KLSH parashikon një rritje prej 13%, duke e çuar fondin për vitin 2026 në 885 milionë lekë.
Sebi Alla Kryetari i Kontrollit të Lartë të Shtetit, Arben Shehu, prezantoi në Kuvend raportin e vitit 2024 të institucionit që drejton, duke dhënë shifra si mbi shtimin e auditimeve në institucionet shtetërore, ashtu edhe në referimet në prokurori për raste të shkeljeve të rënda.
Drejtuesi i KLSH-së theksoi se gjatë vitit 2024 janë kryer 159 auditime në të gjitha nivelet e qeverisjes.
âGjatĂ« 2024, kemi kryer 159 auditime nĂ« gjithĂ« nivelet e qeverisjes. Sipas llojit, 45 auditime janĂ« financiare, 43 pĂ«rputhshmĂ«rie, 35 tĂ« kombinuara, 15 performance, 8 tĂ« teknologjisĂ« sĂ« informacionit, dhe 13 mbi zbatimin e rekomandimeve. JanĂ« kryer nĂ« 205 subjekte, 97 njĂ«si tĂ« qeverisjes qendrore, 75 tĂ« qeverisjes vendore, 13 institucione tĂ« pavarura dhe 20 ende publikĂ«â, tha Shehu.
Rekomandime dhe kallëzime penale
Pas auditimit tĂ« kryer nĂ« institucionet publike, qĂ«ndrore dhe lokale, KLSH pĂ«r vitin 2024 ka dhĂ«nĂ« njĂ« shifĂ«r tĂ« lartĂ« rekomandimesh, por edhe opinione nĂ« lidhje me gjetjet e ekspertĂ«ve pas verifikimeve. âPĂ«r kĂ«to auditime, janĂ« dhĂ«nĂ« 194 opinione, shoqĂ«ruar me 4378 rekomandime dhe masa organizative e administrativeâ, tha Shehu.
Sipas tij, gjatë 2024, kanë bërë 13 kallëzime penale, që përfshijnë rastet kur auditimi ka konstatuar veprime apo mosveprime në shkelje të ligjit. Po ashtu, kanë vënë në dispozicion të Prokurorive edhe 35 materiale për hetime.
Shehu gjatë fjalës së tij konfirmoi se janë në proces auditimi edhe për Bankers Petroleum, rruga Thumanë-Kashar dhe anijet energjetike në Vlorë.
I pyetur se pĂ«rse vazhdon pagesa pĂ«r kontratat PPP tĂ« Check up Sterilizimit dhe dializĂ«s, ku vetĂ« KLSH ka evidentuar pagesa tĂ« tepĂ«rta pĂ«r raste qĂ« nuk janĂ« kryer, ai tha: âDuke pasur parasysh vĂ«mendjen e cila Ă«shtĂ« drejtuar institucionit nga deputeti Erion Brace pĂ«r njĂ« vĂ«mendje tĂ« veçantĂ« tĂ« kĂ«tyre koncesioneve nĂ« tĂ«rĂ«si, KLSH pas njĂ« analize tĂ« kĂ«tyre ditĂ«ve, ka vendosur kryerjen e veprimeve nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« veçantĂ« pĂ«r tĂ« plotĂ«suar kĂ«rkesat. PĂ«r veprimet tona audituese do tâju vendosim nĂ« dijeni.â
Shëndetësia dhe mjedisi
Duke u ndalur në të dhënat kryesore të raportit, Shehu tha se problematika të shumta janë zbuluar në sektorin e shëndetësisë dhe në çështjet mjedisore.
âNĂ« sektorin e shĂ«ndetĂ«sisĂ«, auditimet evidentuan mangĂ«si nĂ« administrimin e pajisjeve edhe personelit mjekĂ«sor duke krijuar varĂ«si nga shĂ«rbimet e jashtme dhe rritje tĂ« kostove. ShpĂ«rndarja e tyre nuk Ă«shtĂ« nĂ« pĂ«rputhje me nevojat reale tĂ« popullsisĂ«, ndĂ«rsa pĂ«rkujdesja ndaj pacientĂ«ve rezulton e pamjaftueshmeâ, tha Shehu.
Një tjetër pikë e nënvizuar ishte çështja e trajtimit dhe menaxhimit të mbetjeve urbane, por edhe atyre spitalore që kanë ndikim të drejtpërdrejtë në mjedis.
âNĂ« fushĂ«n e mjedisit, menaxhimi i mbetjeve urbane dhe spitalore paraqet problematika tĂ« ndjeshme, ku mungesa e infrastrukturĂ«s sĂ« duhur dhe praktikave tĂ« sigurta rrezikon shĂ«ndetin publik dhe ndikon negativisht nĂ« mjedisâ, tha kreu i KLSH-sĂ«.
TIRANĂ, 6 nĂ«ntor/ATSH/ Kryetari i Komisionit pĂ«r Nismat Qytetare, BashkĂ«punimin dhe MbikĂ«qyrjen Institucionale, deputeti i PartisĂ« Socialiste, Fatmir Xhafaj deklaroi sot nĂ« Kuvend, se zbatimi i plotĂ« i rekomandimeve tĂ« Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit Ă«shtĂ« thelbĂ«sor pĂ«r rritjen e integritetit tĂ« administratĂ«s dhe tĂ« besimit qytetar pĂ«r pĂ«rdorimin e fondeve publike.
Gjatë raportimit vjetor në Kuvend të Kontrollit të Lartë të Shtetit, Xhafaj vlerësoi rritjen e auditimeve në sektorë me risk të lartë fiskalë si prokurimet publike, investimet infrastrukturore, shërbimet publike, si dhe zgjerimin e auditimeve të performancës për mbikëqyrjen e shpenzimeve publike.
Por, sipas tij, mbetet i ulët zbatimi i rekomandimeve të KLSH-së pasi rezulton se vetëm rreth 60% e subjekteve të audituara kanë raportuar për efektshmërinë e rekomandimeve të dhëna.
Xhafaj theksoi se rekomandimet e KLSH-së duhet të synojnë korrigjimin e shkeljeve të shkaktuara dhe shpërblimin e dëmeve të konstatuara, por edhe forcimin e mekanizmave të brendshëm të kontrollit dhe transparencës në administratën publike.
Kjo, sipas tij, âĂ«shtĂ« thelbĂ«sore pĂ«r parandalimin e shkeljeve dhe rritjen e performancĂ«s sĂ« institucioneve nĂ« pĂ«rdorimin e buxhetit tĂ« shtetitâ.
Xhafaj nĂ«nvizoi se duhet vĂ«mendje edhe lidhur me performancĂ«n e KLSH-sĂ«. âJanĂ« shqetĂ«suese pĂ«r KLSH-nĂ« pretendimet e ngritura lidhur me afatet qĂ« zbatohen pĂ«r raportet nĂ« institucionet e audituara dhe ato qĂ« lidhen me dĂ«rgimin e raportit pĂ«rfundimtar te subjekti i audituarâ, tha Xhafaj.
Xhafaj kujtoi para deputetëve se KLSH nuk auditon personat apo funksionet por institucionet. Po ashtu ai theksoi se progresraportit të KE-së kërkon forcimin e veprimtarisë së auditit. /j.p/
Deputeti i PS, Fatmir Xhafaj kĂ«rcenoi Kontrollin e LartĂ« tĂ« Shtetit, pasi Arben Shehu renditi njĂ« sĂ«re shkeljesh e abuzimesh nga mazhoranca socialiste. Pas raportimit, Xhafaj kĂ«rcĂ«noi se mazhoranca do tĂ« nisĂ« punĂ«n pĂ«r kontrollin e kontrollorit, njĂ« shantazh i hapur ndaj njĂ« institucioni tĂ« pavarur publik. âRaporti i prezantuar tregon njĂ« realitet kompleks, njĂ« [âŠ]
Deputeti socialist Erion Braçe, teksa foli pĂ«r gjetjet e Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit nĂ« raportin vjetor tĂ« vitit 2024, zbuloi edhe disa nga detajet pikante tĂ« shkeljeve apo sjelljes prej tĂ« forti tĂ« inspektorĂ«ve tĂ« drejtorive shtetĂ«rore, kryesisht nĂ« Dogana dhe Tatime. Konkretisht ai solli rastin e njĂ« kontrolli tĂ« Tatimeve dhe gjobĂ«s sĂ« [âŠ]
TIRANĂ, 6 nĂ«ntor/ATSH/ Kryetari i Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit (KLSH), Arben Shehu, prezantoi sot nĂ« Kuvend raportin vjetor pĂ«r veprimtarinĂ« audituese tĂ« institucionit pĂ«r vitin 2024.
NĂ« fjalĂ«n e tij, Shehu tha se âKLSH ka realizuar gjithsej 159 auditime nĂ« institucionet publike, qĂ« pĂ«rfshijnĂ« auditime financiare, pĂ«rputhshmĂ«rie, performance, tĂ« sistemeve IT, tĂ« kombinuara, tematike dhe verifikueseâ.
âSipas llojit tĂ« auditimeve janĂ« kryer 45 auditime financiare, 43 pĂ«rputhshmĂ«rie, 35 tĂ« kombinuara, 15 performance, 8 IT dhe 13 pĂ«r zbatimin e rekomandimeve. Sa i takon fushĂ«mbulimit nĂ« auditim kĂ«to misione janĂ« kryer nĂ« 205 subjekte publike, pĂ«rfshirĂ« 97 tĂ« qeverisjes qendrore, 75 tĂ« vetĂ«qeverisjes vendore, 13 institucione tĂ« pavarura dhe 20 shoqĂ«ri publike me shumicĂ« shtetĂ«roreâ, nĂ«nvizoi Shehu.
Kjo shtrirje institucionale dhe territoriale, vijoi Shehu, tregon përpjekjet e vazhdueshme të institucionit për të siguruar një mbulim të plotë dhe të balancuar.
Sipas tij, në përfundim të auditimeve janë dhënë 194 opinione dhe konkluzione, përfshirë 80 financiare, 78 përputhshmërie, 15 performance, 8 IT dhe 13 për zbatimin e rekomandimeve.
Shehu bĂ«ri tĂ« ditur se ânĂ« 29 raste Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« opinion i pamodifikuar, nĂ« 7 raste opinion i kundĂ«rt pĂ«r shkak tĂ« shkeljeve materiale e tĂ« pĂ«rhapura, ndĂ«rsa pjesa tjetĂ«r janĂ« opinione tĂ« kualifikuaraâ.
Kreu i KLSH sqaroi se auditimet, janë shoqëruar me 4378 rekomandime, përfshirë 2594 masa organizative, 28 përmirësime ligjore, 1059 masa disiplinore e administrative, 184 masa me dëm ekonomik dhe 513 për adresimin e parregullsive me efekt financiar negativ.
Nga verifikimi i zbatimit të rekomandimeve të auditimeve të vitit 2023, Shehu tha se rezultoi se rreth 70% e tyre janë zbatuar plotësisht, pjesërisht ose janë në proces, ndërsa niveli i pranueshmërisë mbetet 99%.
Sipas tij, në bashkitë e audituara u konstatuan prona të paregjistruara, asete pa certifikata pronësie, mungesë harmonizimi të të dhënave kontabël me sistemin e Thesarit dhe shkelje të parimeve të kontabilitetit publik në regjistrimin e detyrimeve.
Auditimet e përputhshmërisë nxorën në pah mosrespektim të kuadrit ligjor në prokurime, menaxhimin buxhetor dhe raportimin fiskal.
KLSH, sipas Shehut, evidentoi shkelje në administrimin e kontratave koncesionare e PPP, me pagesa për shërbime të pakryera dhe angazhime pa fonde në vlerë 6,7 miliardë lekë, ndërsa detyrimet e akumuluara të ndërmarrjeve të ujësjellës kanalizimeve arritën në 30,9 miliardë lekë dhe stoku i detyrimeve të prapambetura në 8,1 miliardë lekë.
Në Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave, vijoi Shehu, u konstatua stok borxhi doganor prej 47,6 miliardë lekësh, me rikuperim vetëm 1,2% gjatë vitit, dhe dobësi në kontrollin ndaj kontrabandës, çka solli opinion të kualifikuar.
Në Administratën Tatimore, shtoi ai, stoku i borxhit tatimor arriti në 155,2 miliardë lekë për mbi 181 mijë tatimpagues, me shtesë vjetore prej 40 miliardë lekësh dhe 2,35 miliardë jashtë sistemit elektronik.
Sipas Shehut, nga 2982 kontrolle të planifikuara, 109 nuk u realizuan, për shkak të mungesës së koordinimit mes strukturave përkatëse.
âAuditimet evidentuan gjithashtu parregullsi nĂ« prokurime publike, kufizim tĂ« konkurrencĂ«s, procedura me njĂ« operator tĂ« vetĂ«m, vonesa nĂ« zbatimin e kontratave dhe pagesa pĂ«r punime tĂ« papĂ«rfunduaraâ, deklaroi Shehu.
Në fushën e administrimit të burimeve njerëzore, vuri në dukje ai, u konstatuan largime të padrejta nga puna dhe vendimmarrje pa dokumentacion mbështetës, që kanë shkaktuar kosto shtesë për buxhetin e shtetit.
Gjatë vitit 2024, KLSH, tha Shehu, ka referuar 13 kallëzime penale dhe ka përcjellë 35 materiale të tjera informuese për çështje që kërkojnë hetim të mëtejshëm nga organet e drejtësisë.
Duke iu përgjigjur pyetjes së deputetes së PD-së, Ledina Alolli, se përse vazhdon pagesa për kontratat PPP të check up, sterilizimit dhe dializës, kur vetë KLSH ka evidentuar pagesa të tepërta për raste që nuk janë kryer, Shehu u përgjigj se KLSH ka kryer procedura auditimi për të cilat institucionet janë njohur dhe janë në dispozicion të Kuvendit të Shqipërisë në mënyrë periodike.
âDuke pasur parasysh kĂ«rkesĂ«n, e cila Ă«shtĂ« drejtuar institucionit nga deputeti Braçe pĂ«r njĂ« vĂ«mendje tĂ« veçantĂ« tĂ« kĂ«tyre kontratave dhe jo vetĂ«m tĂ« kontratave nĂ« shĂ«ndetĂ«si, por tĂ« koncesioneve nĂ« tĂ«rĂ«si KLSH pas njĂ« analize tĂ« kĂ«tyre ditĂ«ve ka vendosur kryerjen e veprimeve institucionale nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« veçantĂ«. KĂ«rkesa e deputetit Braçe Ă«shtĂ« vlerĂ«suar jo vetĂ«m me njĂ« rĂ«ndĂ«si tĂ« veçantĂ«, por me njĂ« emergjencĂ« dhe pĂ«r shkak tĂ« afateve nĂ« disa raste pĂ«r tĂ« shfrytĂ«zuar çdo lloj elementi kohor nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« institucionet tĂ« kryejnĂ« detyrimin me pĂ«rgjegjshmĂ«rinĂ« dhe me efikasitetin maksimalâ, u shpreh Shehu.
Kreu i KLSH-së garantoi se deputetët do të vihen në dijeni në mënyrë të menjëhershme.
Kreu i KLSH informoi gjithashtu se KLSH është në proces auditues për Bankers Petrolium për rrugën Thumanë- Kashar dhe anijet energjetike në Vlorë.
âKy Ă«shtĂ« detyrimi ynĂ« qĂ« tâiu vĂ«mĂ« nĂ« dispozicion konkluzionet tona nĂ«pĂ«rmjet raportit pĂ«rfundimtar shtoj kĂ«tu qĂ« jemi tĂ« gatshĂ«m dhe kjo Ă«shtĂ« e padiskutueshme, çdo moment tĂ« investohemi nĂ« mĂ«nyrĂ« maksimale pĂ«r ato raste qĂ« ju vlerĂ«soni qĂ« janĂ« me impakt tĂ« lartĂ«â, pĂ«rfundoi Shehu. /k.s/
Kryetari i PartisĂ« Demokratike, Sali Berisha, akuzoi mazhorancĂ«n pĂ«r abuzimet financiare pak pasi kryetari i KLSH-sĂ« mbajti raportin vjetor nĂ« Kuvend ditĂ«n e sotme. NdĂ«rsa iu referua edhe raportit tĂ« Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit pĂ«r çështjen e medikamenteve tĂ« Onkologjikut pĂ«r tĂ« sĂ«murĂ«t me kancer dhe shkeljet e shumta atje, Berisha tha se ky [âŠ]
Kreu i Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit, Arben Shehu, po raporton sot nĂ« Kuvendin e ShqipĂ«risĂ« pĂ«r gjetjet e auditimeve tĂ« vitit 2025, duke hedhur dritĂ« mbi mangĂ«sitĂ« e theksuara nĂ« menaxhimin e fondeve publike dhe zbatimin e kontratave shtetĂ«rore. Sipas Shehut, janĂ« audituar 205 subjekte, pĂ«rfshirĂ« 97 njĂ«si qendrore dhe 75 njĂ«si vendore. Rezultatet [âŠ]
PikĂ«risht sot, ditĂ«n kur u njoftua arrestimi i Spartak Zekja, kreu i Fondit tĂ« Sigurimeve tĂ« Detyrueshme tĂ« Kujdesit ShĂ«ndetĂ«sor i larguar pak ditĂ« mĂ« parĂ« nga ky post, â pasi akuzohet se Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« njĂ« skemĂ« mashtrimi me ilaçet e rimbursueshme qĂ« pĂ«rdoren pĂ«r trajtimin e sĂ«mundjeve kronike tĂ« frymĂ«marrjes â KLSh evidenton [âŠ]
KLSH, në një raport të hollësishëm mbi ndotjen e Liqenit Artificial në Tiranë, duke iu referuar disa analizave konstaton probleme serioze nga ngordhja e gjallesave deri në ndotjen në nivele të larta nga shkarkimi i ujërave të zeza.
PĂ«r Mitâhatin 68-vjeçar, Liqeni Artificial nĂ« kryeqytet Ă«shtĂ« vendi ku ai kalon mĂ« shumĂ« kohĂ«n sesa nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij qĂ« e ka mes kaosit tĂ« trafikut, pranĂ« TiranĂ«s sĂ« Re. âĂshtĂ« si jetĂ« e dytĂ« kĂ«tuâ-thotĂ« ai teksa vijon-âshĂ«tis shpesh sa tĂ« mundem, mĂ« parĂ« edhe pĂ«shkoja pĂ«r qejf, por tani ka diçka qĂ« nuk shkon. Shoh shumĂ« peshq tĂ« ngordhur dhe kanĂ« vendosur tabela qĂ« nuk tĂ« lenĂ« tĂ« peshkoshâ-thotĂ« ai pĂ«r Faktoje.al, pa qenĂ« nĂ« dijeni se aty ku ai kalon mĂ« shumĂ« se gjysmĂ«n e ditĂ«s, po vdesin gjallesat nga ndotja e madhe, pĂ«rfshi edhe peshqit. âPĂ«rmbajtja e rritur e nutrientĂ«ve (fosfateve etj.) si dhe saturimi i vogĂ«l me oksigjen, tregon se ky liqen Ă«shtĂ« nĂ« gjendje eutrofike (âI sĂ«murĂ«â). PĂ«rkeqĂ«simi i kĂ«saj gjendje do e bĂ«jĂ« tĂ« pamundur jetesĂ«n e gjallesave nĂ« kĂ«tĂ« trup ujorâ. Ky Ă«shtĂ« njĂ« nga pĂ«rkufizimet e studimit tĂ« hollĂ«sishĂ«m tĂ« bĂ«rĂ« pĂ«r ndodtjen e Liqenit Artificial, i publikuar nĂ« njĂ« raport tĂ« Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit. Eksperti i mjedisit, prof Gavrosh Zela, tha pĂ«r Faktoje.al se situata e ndotjes nĂ« Liqenin Artificial Ă«shtĂ« shumĂ« problematike dhe nevojitet marrja e masave tĂ« menjĂ«hershme. âDuhet ndĂ«rprerĂ« niveli i ndotjes kryesore qĂ« vjen nga shkarkimi u ujĂ«rave urbane tĂ« papĂ«rpunuara dhe situata duhet mbajtur nĂ« monitorim tĂ« pĂ«rhershĂ«mâ-thotĂ« Zela. Nga njĂ« vĂ«zhgim nĂ« terren nĂ« paraditen e 29 tetorit, konstatuam me sy ndotje tĂ« theksuar, ku edhe njĂ« breshkĂ« uji ka marrĂ« ngjyrĂ«n e errĂ«t tĂ« ujĂ«rave tĂ« zeza qĂ« rrjedhin nga âTirana e ngjeshur urbaneâ.Â
Tetë pika të errëta
NĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« prej 4.5 hektarĂ«sh, Liqeni Artificial ndodhet nĂ« pozicionin gjeografik qĂ« fatkeqĂ«sisht po shĂ«rben si âvĂ«ndshkarkim i ujĂ«rave tĂ« ndotura tĂ« patrajtuara urbane (ujĂ«ra tĂ« zeza)â nĂ« tetĂ« pika kyçe tĂ« saj. NĂ« pjesĂ«n jugore tĂ« liqenit, ku nis Unaza e Madhe, problem janĂ« shkarkimet e ujĂ«rave tĂ« zeza qĂ« vijnĂ« nga zona urbane e âLiqenit tĂ« ThatĂ«â, e mbushur me shumĂ« pallate dhe njĂ«si shĂ«rbimi. EkspertĂ«t kanĂ« konstatuar 16 pika derdhjesh tĂ« ujĂ«rave, ku nĂ« tetĂ« prej tyre cilĂ«sohen shumĂ« problematike, me prurje tĂ« mĂ«dha tĂ« ujĂ«rave tĂ« ndotur. Gjithashtu edhe nĂ« pjesĂ«n veriore tĂ« liqenit, prania e disa lokaleve dhe pallateve nĂ« nisje tĂ« digĂ«s cilĂ«sohet njĂ« tjetĂ«r vatĂ«r ndotjeje. âPĂ«rmbajtja e lartĂ« e nutrientĂ«ve dhe e ulĂ«t e oksigjenit tregon se nĂ« liqen ka derdhje tĂ« shumta, qoftĂ« tĂ« substancave tĂ« pasura me azot dhe fosfor, qoftĂ« edhe tĂ« substancave reduktuese, tĂ« cilat konsumojnĂ« oksigjenin.
Gjithashtu, kur ka njĂ« akumulim tĂ« biomasĂ«s (bimĂ«sisĂ«), pas âvdekjesâ sĂ« bimĂ«ve ose algave, fillon procesi i dekompozimit, i cili kĂ«rkon oksigjen dhe çon nĂ« njĂ« ulje tĂ« pĂ«rmbajtjes sĂ« oksigjenit tĂ« tretur nĂ« ujĂ«, veçanĂ«risht nĂ« orĂ«t e errĂ«sirĂ«s, kur fotosinteza ndalon dhe ndodh respiracioni. Kjo e bĂ«n ekuilibrin e oksigjenit njĂ« faktor delikat tĂ« cilin duhet ta monitorojmĂ« nĂ« liqenâ-citon raporti i KLSH-sĂ« nĂ« njĂ« studim mĂ« tĂ« fundit pĂ«rgjatĂ« viteve 2024-2025. âNevojiten masa tĂ« menjhershmĂ«, sĂ« pari duhet ndĂ«rprerja e kanalizimeve aktuale dhe tĂ« futen nĂ« sistemin e ujĂ«rave tĂ« zeza tĂ« TiranĂ«s. SĂ« dyti, kĂ«rkon monitorim tĂ« vazhdueshĂ«m dhe nxitjen e bizneseve apo pjesĂ«s urbane tĂ« popullatĂ«s qĂ« tĂ« vendosin impiante tĂ« decentralizuara pĂ«r trajtimin e ujĂ«rave tĂ« ndoturâ-thotĂ« prof Zela, ndĂ«rsa thekson se me situatĂ«n aktuale tĂ« ndotjes, nevoja mĂ« e madhe Ă«shtĂ« mbushja me ujĂ« tĂ« pastĂ«r tĂ« liqenit, çka mund tĂ« sillte njĂ« mundĂ«si pastrimi dhe uljen e nivelit tĂ« ndotjes.
Analizat
ProfesorĂ« tĂ« Fakultetit tĂ« Shkencave tĂ« NatyrĂ«s u kontraktuan nga Agjencia e Parqeve dhe Rekreacionit pĂ«r tĂ« kryer analiza mbi nivelin e ndotjes sĂ« ujĂ«rave tĂ« Liqenit Artificial. âKjo dukuri (ky lulĂ«zim algash) nĂ« Liqenin Artificial tĂ« TiranĂ«s Ă«shtĂ« pasojĂ« dhe sinjal i ngarkesĂ«s relativisht tĂ« lartĂ« (ndotjes) me lĂ«ndĂ« ushqyese (azot dhe sidomos fosfor) qĂ« kanĂ« shumĂ« mundĂ«si tĂ« vijnĂ« nga ujĂ«rat e patrajtuara urbane, por jo vetĂ«m, tĂ« cilat mund tĂ« grumbullohen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« vazhdueshme nĂ« kĂ«tĂ« liqen⊠Mbetet e ngutshme pĂ«r BashkinĂ« TiranĂ« grumbullimi dhe largimi i shkarkimeve nga liqeni! Por sidomos mbetet sfidĂ« grumbullimi dhe trajtimi i ujĂ«rave tĂ« zeza pĂ«r gjithĂ« pellgun e TiranĂ«s, si domosdoshmĂ«ri pĂ«r cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s pĂ«r njeriun dhe pĂ«r gjithĂ« botĂ«n e gjallĂ«â-thonĂ« nĂ« raport ekspertĂ«t e Fakutetit tĂ« Shkencave tĂ« NatyrĂ«s. âRritja e temperaturave dhe zvogĂ«limi i vĂ«llimit tĂ« ujĂ«rave ka gjasĂ« tĂ« pĂ«rkeqĂ«sojĂ« situatĂ«n gjatĂ« stinĂ«s sĂ« verĂ«s.
Si rrjedhojĂ«, kĂ«rkohet ndĂ«rhyrje e menjĂ«hershme pĂ«r tĂ« verifikuar e ndaluar tĂ« gjithĂ« shkarkimet e ujĂ«rave tĂ« pĂ«rdorura urbane, industriale, etj., qĂ« mund tĂ« vijnĂ« si rrjedhojĂ« e aktivitetit brenda territorit te PMLAT ose tĂ« pĂ«rzierjes sĂ« jashtĂ«ligjshme tĂ« ujĂ«rave tĂ« zeza me kanalet e ujĂ«rave tĂ« bardha/ tĂ« shiut qĂ« shkarkojnĂ« nĂ« liqen. Si rrjedhojĂ« Ă«shtĂ« e domosdoshme tĂ« kryhen analizat e ngarkesave tĂ« koliformĂ«ve fekale dhe totalĂ« (CFU)â-theksojnĂ« mĂ« tej ata. Sa i takon vlerĂ«simit kimiko-biologjik, nga njĂ« sondazh i kryer nga Departamenti i InxhinierisĂ« Kimike nĂ« Universitetin Politeknik tĂ« TiranĂ«s rezultoi se pĂ«rmbajtja e nutrienteve nĂ« mostrat e marra nĂ« liqen, gjatĂ« muajit janar 2025 ishte shumĂ« e lartĂ«. âUjĂ«rat quhen tĂ« eutrofikuar kur pĂ«rmbajtja e fosforit Ă«shtĂ« 0.020 mg/L. NdĂ«rkaq, analizat e kryera nga Universiteti Politeknik tĂ« TiranĂ«s treguan vlera shumĂ«fish mĂ« tĂ« larta tĂ« pĂ«rmbajtjes sĂ« fosforit, rreth 0.070 mg/L. Gjithashtu, pĂ«rmbajtja e oksigjenit, edhe pse nĂ« periudhĂ« dimri, ishte me njĂ« saturim rreth 55%, vlerĂ« mjaft e ulĂ«t pĂ«r kĂ«tĂ« periudhĂ«. Pa dyshim, nĂ« stinĂ«n e verĂ«s, pĂ«rmbajtja e oksigjenit do tĂ« jetĂ« mĂ« e ulĂ«t dhe gjendja do tĂ« pĂ«rkeqĂ«sohetâ-thekson raporti, duke iu referuar pĂ«rgjigjes sĂ« analizave tĂ« dala nga kampionĂ« tĂ« ujit tĂ« marra nĂ« disa pika tĂ« Liqenit Artificial.
Përgjegjësit e (pa) përgjegjshëm
PĂ«r situatĂ«n alarmante, audituesit e KLSH-sĂ«, duke u nisur nga raportet e ekspertĂ«ve tĂ« Fakultetit tĂ« Shkencave tĂ« NatyrĂ«s, tĂ« AgjencisĂ« KombĂ«tare tĂ« Mjedisit dhe tĂ« Departamenti i InxhinierisĂ« Kimike nĂ« Universitetin Politeknik tĂ« TiranĂ«s, tĂ« cilĂ«t kryen analizim tĂ« thelluar pĂ«r ndotjen e liqenit, kĂ«rkuan qĂ« institucionet pĂ«rgjegjĂ«se tĂ« merrnin masat e nevojshme. KLSH nĂ« raport, tĂ« cilĂ«n Faktoje e disponon tĂ« plotĂ«, theksojnĂ« pĂ«rplasjen institucionale mes drejtorive nĂ« varĂ«si tĂ« BashkisĂ« TiranĂ«, ku asnjĂ«ra prej tyre nuk merrte pĂ«rsipĂ«r pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« pĂ«r problemin e ndotjes sĂ« theksuar tĂ« Liqenit Artificial. âDuke vlerĂ«suar si shkaktues potencial tĂ« ndotjes prurjet e ujĂ«rave tĂ« ndotura nĂ«pĂ«rmjet kanaleve tĂ« ujĂ«rave tĂ« shiut/ tĂ« bardha qĂ« derdhen nĂ« liqenin artificial tĂ« TiranĂ«s, grupi i auditimit ka kĂ«rkuar njĂ« planimetri tĂ« shtrirjes sĂ« kĂ«tij rrjeti, informacion mbi gjendjen e tyre, si dhe procedurat pĂ«rkatĂ«se pĂ«r pastrimin dhe mirĂ«mbajtjen e tyre, nga strukturat e varĂ«sisĂ« sĂ« BashkisĂ« TiranĂ«, si APR (Agjencia e Parqeve dhe Rekreacionit), UKT (UjĂ«sjellĂ«s Kanalizimet TiranĂ«) dhe DPN2â-thotĂ« raprti. Po çfarĂ« pĂ«rgjigje morĂ«n? NĂ« shkresa tĂ« ndryshme, institucionet ia veshin pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«s, kjo vĂ«rtetohet edhe nga dokumentacioni i mbĂ«rritur pĂ«r KLSH-nĂ«. raporti.
âPĂ«r sa mĂ« sipĂ«r, APR bĂ«n me dije se nuk disponon planimetri tĂ« kanaleve tĂ« ujĂ«rave tĂ« shiut dhe se nga punonjĂ«sit e kĂ«tij institucioni, kryhet vetĂ«m pastrimi fizik i mbetjeve tĂ« dukshme, si p.sh. gjethe, degĂ«, materiale plastike/ plastmasi, kartona, letra, etj. Ky lloj pastrimi kryhet rregullisht nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« ato tĂ« jenĂ« tĂ« pastra dhe tĂ« mos krijojnĂ« problematika me reshjet e dendura. Gjithashtu edhe Drejtoria e PĂ«rgjithshme e MirĂ«mbajtjes, RrugĂ«, Ndriçim, SinjalistikĂ« (DNP 2), nĂ« pĂ«rgjigjen e pyetĂ«sorit dĂ«rguar elektronikisht nĂ« datĂ«n 12.03.2025, bĂ«n me dije se nuk disponon hartĂ«/ planimetri tĂ« kanaleve tĂ« ujĂ«rave tĂ« shiut, pasi liqeni i TiranĂ«s nuk menaxhohet nga kjo drejtori. NĂ« shkresĂ« citohet se ânga verifikimet e kryera nga njĂ« grup i ngritur pĂ«r kĂ«tĂ« çështje rezultoi qĂ« nĂ« liqenin artificial tĂ« TiranĂ«s nuk ka asnjĂ« pikĂ« shkarkimi tĂ« ujĂ«rave tĂ« shiut, pasi ato shkarkohen nĂ« kolektorĂ«t e ujĂ«rave tĂ« zeza tĂ« cilat menaxhohen nga UKT sh.aâ. NdĂ«rsa UKT, nĂ« pĂ«rgjigjen e pyetĂ«sorit dĂ«rguar elektronikisht nĂ« datĂ«n 18.03.2024, shprehet se âReferuar rrjetit tĂ« largimit tĂ« ujĂ«rave tĂ« shiut ju informojmĂ« se administrimi dhe mirĂ«mbajtja e tyre nuk bĂ«het nga UKT, por nga Bashkia TiranĂ« nĂ«pĂ«rmjet DrejtorisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« RrugĂ«ve dhe Ndriçimit Publik, si dhe APR qĂ« menaxhon territorin e PMLATâ-thekson raporti.
Ndotje në çdo drejtim
MĂ« tej KLSH shprehet se pavarĂ«sisht se nĂ« shkresat e institucioneve tĂ« varĂ«sisĂ« sĂ« BashkisĂ« TiranĂ« dhe dokumentacionin e gjeneruar nga Agjencia KombĂ«tare e Mjedisit citohet se âĂ«shtĂ« konstatuar se nĂ« 6 nga 8 pikat e shkarkimit tĂ« ujĂ«rave tĂ« bardha kishte rrjedhjeâ, asnjĂ« nga institucionet e varĂ«sisĂ« sĂ« BashkisĂ« TiranĂ« (qĂ« drejtpĂ«rdrejt ose tĂ«rthorazi lidhen me administrimin e atij territori, pastrimin e mirĂ«mbajtjen sĂ« kanaleve tĂ« ujĂ«rave tĂ« shiut apo tĂ« rrjetit tĂ« kanalizimeve), nuk administron njĂ« planimetri tĂ« kĂ«tyre kanaleve tĂ« ujĂ«rave tĂ« bardha qĂ« derdhen nĂ« liqen, pĂ«r tĂ« evidentuar shtrirjen dhe rrugĂ«n qĂ« kanalet ndjekin, pĂ«r tâu derdhur nĂ« fund nĂ« liqen, njĂ«kohĂ«sisht pĂ«r tĂ« vlerĂ«suar zonat urbane nĂ«pĂ«rmjet tĂ« cilave kĂ«to kanale kalojnĂ« dhe qĂ« mund tĂ« kenĂ« ndĂ«rhyrje nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« jashtĂ«ligjshme duke lidhur kanalizimet e ujĂ«rave tĂ« zeza me kanalet e ujĂ«rave tĂ« shiut. Nalizimi mĂ« i fundit qĂ« i pĂ«rket kĂ«tij viti rezultoi se uji i Liqenit Artificial Ă«shtĂ« i ndotur rreth 50 pikĂ« mĂ« shumĂ« se norma, ndĂ«rsa e cilĂ«sojnĂ« âtĂ« sĂ«murĂ«â dhe nĂ« rrezik tĂ« madh qĂ« nĂ«se nuk merren masat bimĂ«sia dhe gjallesat tĂ« zhduken, duke e kthyer nĂ« âliqe tĂ« vdekurâ.
Login
