Kryeministria, kampione e refuzimit të informacionit në vitin 2025
Nga konferenca e 7-tĂ« kombĂ«tare pĂ«r tĂ« drejtĂ«n e informimit, kryeministri Edi Rama pĂ«rsĂ«riti leksionet mbi transparencĂ«n.Â
âNgurrimi pĂ«r tĂ« ndarĂ« me kĂ«do qoftĂ« qĂ« i kĂ«rkon informacionet qĂ« janĂ« fakte administrative, Ă«shtĂ« absurd dhe vetĂ«m pengon apo dĂ«mton mĂ« shumĂ«âŠâ, deklaroi ai. Por kjo deklaratĂ« bie ndesh me realitetin e pĂ«rditshĂ«m tĂ« gazetarĂ«ve dhe qytetarĂ«ve qĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« drejtĂ«n e tyre ligjore pĂ«r informim.
Faktoje.al, gjatĂ« vitit 2025, ka dĂ«rguar mbi 200 kĂ«rkesa pĂ«r informacion.Â
Nga 183 kĂ«rkesa drejtuar institucioneve shqiptare, shumica e pĂ«rgjigjeve ishin tĂ« pjesshme, tĂ« pĂ«rgjithshme ose shmangnin pyetjen konkrete. NĂ« 42 raste, gazetarĂ«t u detyruan tâi drejtohen Komisionerit pĂ«r tĂ« DrejtĂ«n e Informimit, duke dĂ«shmuar nivelin e lartĂ« tĂ« refuzimit institucional.Â
Edhe partitë politike nuk e zbatojnë në mënyrë të njëtrajtshme ligjin. Nga 5 kërkesa për informim, Partia Socialiste nuk ktheu përgjigje për asnjërën nga dy kërkesat, ndërsa Partia Demokratike dha dy përgjigje të plota dhe një të pjesshme.
Ndryshe nga praktika shqiptare, institucionet ndĂ«rkombĂ«tare si KE, NATO, OLAF dhe DASH i kthyen tĂ« gjitha pĂ«rgjigjet pĂ«r 25 kĂ«rkesat e dĂ«rguara.Â
Kryeministria, institucioni më refuzues
Institucioni qĂ« mban rekordin e shkeljeve tĂ« ligjit pĂ«r informacion nĂ« vitin 2025 Ă«shtĂ« Kryeministria.Â
- MarrĂ«veshja SHBAâShqipĂ«ri pĂ«r luftĂ«n kundĂ«r manipulimit tĂ« informacionit tĂ« shtetit tĂ« huaj
Ky Ă«shtĂ« njĂ« nga rastet mĂ« flagrante tĂ« mungesĂ«s sĂ« transparencĂ«s. Faktoje kĂ«rkoi dokumentacionin mbi marrĂ«veshjen e nĂ«nshkruar mes ShqipĂ«risĂ« dhe SHBA-sĂ«, e cila lidhet me ngritjen e mekanizmave kundĂ«r manipulimit tĂ« informacionit nga shtete tĂ« huaja. Kryeministria nuk dha asnjĂ« pĂ«rgjigje edhe pse rasti u ankimua tek Komisioneri pĂ«r tĂ« DrejtĂ«n e Informimit.Â
- MarrĂ«veshja me Grupin Titan nĂ« Forumin BEâBallkani PerĂ«ndimor
Faktoje kĂ«rkoi informacion mbi marrĂ«veshjen e nĂ«nshkruar gjatĂ« Forumit tĂ« parĂ« tĂ« Investimeve BEâBallkani PerĂ«ndimor, e cila ishte bĂ«rĂ« publike pĂ«rmes rrjeteve sociale tĂ« kryeministrit. Institucioni kĂ«rkoi âsaktĂ«sim tĂ« aktit miratuesâ (ligj, VKM, urdhĂ«r etj.), ndĂ«rkohĂ« qĂ« bĂ«hej fjalĂ« pĂ«r njĂ« marrĂ«veshje tĂ« shpallur publikisht. Ne i dĂ«rguam linkun zyrtar tĂ« aktivitetit, por Kryeministria pĂ«rsĂ«ri refuzoi tĂ« japĂ« dokumentin, duke thĂ«nĂ« se ânga linku nuk arrijmĂ« tĂ« identifikojmĂ« informacionin e kĂ«rkuarâ. KĂ«rkesa u zvarrit me kĂ«rkesa tĂ« pĂ«rsĂ«ritura pĂ«r sqarime, pa dhĂ«nĂ« kurrĂ« dokumentin e kĂ«rkuar edhe pas ankimimit tek Komisioneri pĂ«r tĂ« DrejtĂ«n pĂ«r Informim.Â
- Lista e këshilltarëve të jashtëm dhe konsulentëve të kontraktuar
Faktoje kĂ«rkoi listĂ«n e personave tĂ« angazhuar si kĂ«shilltarĂ« tĂ« jashtĂ«m, pĂ«rfshirĂ« ekspertĂ« tĂ« huaj, si dhe informacion mbi pagesat e tyre, bazuar nĂ« VKM nr. 325, datĂ« 31.05.2023. Ky akt parashikon pagesa deri nĂ« 1 milion lekĂ«/muaj pĂ«r kĂ«shilltarĂ«t e kontraktuar. Kryeministria nuk dha asnjĂ« informacion, pavarĂ«sisht se kĂ«rkesa citonte qartĂ« aktin ligjor dhe objektin e saj. Pas ankimimit nuk ka asnjĂ« masĂ« tĂ« raportuar nga Komisioneri.Â
âJashtĂ« objektit tĂ« ligjitâ
NdĂ«rsa tre rastet e para tregojnĂ« mungesĂ« totale pĂ«rgjigjeje, nĂ« tre raste tĂ« tjera kĂ«rkesat e Faktoje.al ndaj KryeministrisĂ« u mbyllĂ«n me argumentin se janĂ« jashtĂ« objektit tĂ« ligjit ose u deleguan nĂ« institucione tĂ« tjera.Â
- Deklarata pĂ«r çlirimin e hapĂ«sirave publike nĂ« TiranĂ«Â
MĂ« 19 korrik, kryeministri Rama shkroi se âsipas planit tĂ« punĂ«s vetĂ«m nĂ« TiranĂ« arrin deri nesĂ«r nĂ« rreth 20 mijĂ« metra katrorĂ« sipĂ«rfaqja e hapĂ«sirave publike tĂ« çliruaraâ. Faktoje kĂ«rkoi tĂ« dhĂ«na konkrete mbi kĂ«tĂ« deklaratĂ«. Kryeministria nuk dha pĂ«rgjigje, ndĂ«rsa Komisioneri e pĂ«rcolli rastin tek Bashkia TiranĂ«, duke shmangur pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« e institucionit qĂ« e bĂ«ri deklaratĂ«n.
- Pyetjet mbi bazĂ«n ligjore tĂ« deklaratave tĂ« KryeministritÂ
NĂ« njĂ« tjetĂ«r rast, kĂ«rkesa pĂ«r tĂ« sqaruar mbi çlirimin e hapĂ«sirave publike u konsiderua nga Komisioneri si âjashtĂ« objektit tĂ« ligjit pĂ«r tĂ« drejtĂ«n e informimitâ, duke e mbyllur shqyrtimin pa dhĂ«nĂ« informacion. Argumenti ishte se pyetjet pĂ«r interpretim nuk pĂ«rbĂ«jnĂ« dokumentacion publik.
- Udhëtimi i Kryeministrit në SHBA
Faktoje kĂ«rkoi informacion mbi planifikimin e vizitĂ«s sĂ« RamĂ«s nĂ« SHBA, nĂ« kuadĂ«r tĂ« AsamblesĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« OKB-sĂ«.Â
Pyetjet u refuzuan si âjashtĂ« objektit tĂ« ligjit pĂ«r informimâ. Komisioneri e mbylli shqyrtimin, duke lĂ«nĂ« pa pĂ«rgjigje nĂ«se vizita ishte planifikuar dhe nĂ«se po pse nuk u realizua.
Ligji dhe âMaliqiâ
Ligji nr. 119/2014 âPĂ«r tĂ« drejtĂ«n e informimitâ garanton akses publik, por praktika e institucioneve shqiptare tregon vonesa sistematike, mungesĂ« transparence dhe mosdhĂ«nie tĂ« pĂ«rsĂ«ritur tĂ« informacionit.
Qendra Res-Publica qĂ« ka mbi 10 vite qĂ« monitoron zbatimin e tĂ« drejtĂ«s sĂ« informimit nĂ« ShqipĂ«ri, në raportin e fundit vlerĂ«son se gati 1/3 e rasteve institucionet nuk japin asnjĂ« pĂ«rgjigje, duke e cilĂ«suar refuzimin si problem serioz dhe tĂ« rrĂ«njosur.Â
âKjo sjellje jo vetĂ«m qĂ« bie ndesh me frymĂ«n e ligjit, por i shndĂ«rron kĂ«rkesat pĂ«r informacion nĂ« njĂ« proces tĂ« pasigurt, ku qytetari nuk ka garanci se do tĂ« marrĂ« njĂ« reagim, pavarĂ«sisht detyrimit ligjorâ nĂ«nvizon raporti.Â
E ardhmja, parashikon studiuesi Afrim Krasniqi, do tĂ« bĂ«het edhe mĂ« e vĂ«shtirĂ«.Â
âPĂ«r shkak tĂ« skandaleve tĂ« vazhdueshme, pĂ«r shkak tĂ« konfliktit tĂ« madh qĂ« ka midis vizionit tĂ« qeverisĂ« pĂ«r informimin dhe nevojave qĂ« ka media dhe shoqĂ«ria civile pĂ«r mĂ« shumĂ« informacion dhe transparencĂ«â, pĂ«rfundon ai.Â
Përfundim
Praktika e institucioneve, sidomos e KryeministrisĂ«, tregon se e drejta e informimit vazhdon tĂ« cungohet nĂ« ShqipĂ«ri. Ndaj deklaratĂ«n e kryeministrit Edi Rama, seângurrimi pĂ«r tĂ« ndarĂ« me kĂ«do qoftĂ« qĂ« i kĂ«rkon informacionet qĂ« janĂ« fakte administrative, Ă«shtĂ« absurd dhe vetĂ«m pengon apo dĂ«mton mĂ« shumĂ«âŠâ, e kategorizojmĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«.Â
The post Kryeministria, kampione e refuzimit të informacionit në vitin 2025 appeared first on Faktoje.al.
