MILANO, 15 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Të imagjinosh një përvojë pozitive mund të ndryshojë mënyrën se si truri ruan informacionin, duke na bërë më të motivuar dhe duke kushtëzuar zgjedhjet tona.

”Rezultatet tregojnë se ne mund të mësojmë nga përvojat e imagjinuara, dhe në tru, kjo ndodh në të njëjtën mënyrë siç mësojmë nga përvojat reale”, pohon koordinatori i studimit Roland Benoit, profesor në Universitetin e Kolorados.

“Kjo nënkupton se imagjinata nuk është pasive por përkundrazi, ajo mund të formësojë në mënyrë aktive atë që presim dhe atë që zgjedhim”, shton ai.

Neuroshkencëtarët e zbuluan këtë në një eksperiment që përfshinte 50 vullnetarë, të cilëve iu kërkua të listonin 30 persona dhe t’i ndanin në tre grupe sipas faktit nëse i konsideronin të këndshëm, neutralë ose të pakëndshëm.

Pjesëmarrësit më pas iu nënshtruan imazherisë funksionale të rezonancës magnetike për të monitoruar aktivitetin e trurit të tyre ndërsa ata imagjinonin intensivisht të kishin një përvojë pozitive ose negative me secilin prej personave neutralë.

Në fund të testit, pjesëmarrësit zhvilluan një preferencë për njerëzit me të cilët ishin argëtuar më shumë në imagjinatën e tyre, dhe në një test pasues, ata treguan se i vlerësonin më shumë ata.

Kjo i atribuohet aktivizimit të rajonit të trurit të quajtur striatum ventral, i cili rregullon gabimin në parashikimin e shpërblimit dhe punon në bashkëpunim me korteksin prefrontal dorso-medial, i përfshirë në ruajtjen e kujtimeve të individëve.

Rezultatet e këtij kërkimi mund të ofrojnë mënyra të reja për të adresuar problemet e shëndetit mendor, për të përmirësuar marrëdhëniet dhe madje për të rritur performancën e atletëve dhe muzikantëve./ a.jor.

The post FOKUS – Të menduarit pozitivisht motivon zgjedhjet tona appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

MILANO, 6 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Kujtimet më të qëndrueshme janë rezultat i një mekanizmi në zhvillim të vazhdueshëm. Kujtesa afatgjatë rregullohet nga një rrjedhë kohëmatësish molekularë që aktivizohen në momente të ndryshme, madje edhe gjatë periudhave të gjata kohore, dhe që vendosin nëse një kujtim do të ruhet përgjithmonë apo do të fshihet.

Rezultatet e gjetura nga studimi i botuar në revistën ”Nature”, në koordinim me universitetin ”Rockefeller” në Nju Jork mund të na ndihmojnë të kuptojmë më mirë çrregullimet e kujtesës si ato të shkaktuara nga sëmundja e Alzheimerit.

Për shembull, mund të na lejojë të anashkalojmë zonat e dëmtuara të trurit dhe të drejtojmë kujtimet përmes qarqeve alternative.

Hulumtuesit e udhëhequr nga Priya Rajasethupathy kërkuan t’u përgjigjen pyetjeve themelore se si formohet kujtesa, duke vëzhguar sjelljen e minjve në një sistem realiteti virtual dhe më pas duke studiuar mekanizmat në veprim në trurin e tyre, ndërsa ata formonin kujtime pak a shumë të qëndrueshme.

Të dhënat e mbledhura lejuan identifikimin e tre rregullatorëve kryesorë që veprojnë në zona të ndryshme të trurit.

Informacioni që duhet të mbahet mend fillimisht ruhet në zonën e trurit të quajtur hipokampus, ku aktivizohet kohëmatësi i parë molekular, i quajtur ”Camta 1”.

Pas njëfarë kohe, hyn në funksion kohëmatësi i dytë, Tcf4, i cili lejon ruajtjen e kujtesës dhe së fundmi, kohëmatësi Ash1l konsolidon më tej kujtesën afatgjatë.

Përveç hipokampusit, përfshihen edhe rajone të talamusit, i cili shërben si lidhje midis kujtimeve afatshkurtra dhe afatgjata, dhe korteksit anterior cingulate, shtëpia e kujtesës afatgjatë./  a.jor.

The post FOKUS – Si vendos truri se cilat kujtime të ruajë? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Çrregullimet e papritura të të folurit dhe artikulimit janë dy simptoma tipike të një goditjeje në tru. Shtrembërimi i gojës dhe i fytyrës tregon gjithashtu dëmtime serioze të trurit. Dobësi e papritur e muskujve në një krah ose këmbë me vështirësi në qëndrim dhe ecje, mpirje ose humbje të ndjesisë në gjysmën e trupit, marramendje e papritur, të […]

The post Goditja në tru/ Dy simptomat e papritura që duhet të na çojnë në spital appeared first on BoldNews.al.

LONDËR, 28  nëntor /ATSH/ – Një studim i ri me mbi 27 000 të rritur në Britaninë e Madhe tregon se njerëzit me cilësi të dobët të gjumit kanë tru që duket më i vjetër se mosha e tyre reale, sipas “The Independent”.

Studiuesit përdorën më shumë se 1 000 tregues nga skanimet MRI dhe një model inteligjence artificiale për të vlerësuar “moshën e trurit”.

Rezultatet treguan se ata me zakone të dobëta gjumi kishin mesatarisht një vit plakje shtesë të trurit krahasuar me moshën kronologjike.

Studiuesit analizuan pesë faktorë të gjumit: kronotipin, kohëzgjatjen e gjumit, pagjumësinë, gërhitjen dhe përgjumjen gjatë ditës.

Duke i kombinuar këto në një “vlerësim të shëndetit të gjumit”, u zbulua se çdo ulje me një pikë në këtë vlerësim lidhej me rreth gjashtë muaj plakje shtesë të trurit.

Më problematikë rezultuan kronotipi i vonë dhe gjumi shumë i shkurtër ose shumë i gjatë.

Një tru që duket më i vjetër lidhet me rrezik më të lartë për rënie njohëse, demencë dhe sëmundje neurologjike.

Edhe pse një vit duket pak, ky ndryshim mund të grumbullohet me kalimin e kohës dhe të ndikojë dukshëm në shëndetin mendor dhe njohës të individit.

Një pjesë e lidhjes mes gjumit të dobët dhe plakjes së trurit mund të shpjegohet me inflamacionin.

Studimi gjeti se nivelet e larta të inflamacionit në gjak shpjegonin rreth 10% të efektit.

Inflamacioni mund të dëmtojë enët e gjakut, të rrisë grumbullimin e proteinave toksike dhe të përshpejtojë vdekjen e qelizave nervore.

Proceset e tjera përfshijnë dëmtimin e sistemit glinfatik , mekanizmi i pastrimit të mbetjeve në tru, i cili është më aktiv gjatë gjumit. Gjumi i dobët mund ta ngadalësojë këtë sistem, duke lejuar grumbullimin e substancave të dëmshme.

Për më tepër, gjumi i çrregullt lidhet me rrezik më të madh për diabet, obezitet dhe sëmundje të zemrës,të gjitha këto dëmtojnë trurin.

Mesazhi kryesor i studimit është i thjeshtë: zakonet e mira të gjumit janë të domosdoshme për shëndetin afatgjatë të trurit.

Ruajtja e një orari të rregullt gjumi, shmangia e ekraneve dhe kafeinës para gjumit dhe krijimi i një ambienti të qetë mund të ndihmojnë në ngadalësimin e plakjes së trurit dhe ruajtjen e funksioneve njohëse./   /Ad.Ab./

The post MJEKËSI – Gjumi i dobët mund ta plakë trurin më shpejt appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Shkencëtarët e ETH Zürich kanë zhvilluar mikrorobota më të vegjël se dy milimetra, të cilët mund të lëvizin nëpër enët e gjakut dhe të dërgojnë barnat pikërisht në zonën ku nevojiten, me qëllim parandalimin ose trajtimin e goditjes në tru

Rezultatet janë publikuar në revistën prestigjioze Science. Edhe pse nuk janë testuar ende te njerëzit, robotët kanë treguar sukses të lartë në eksperimente te kafshë të mëdha, përfshirë derrat dhe delet, duke shënuar një hap të rëndësishëm drejt aplikimeve klinike.

Mikroroboti ka formën e një kapsule të vogël sferike dhe përbëhet nga një gel biokompatibël brenda të cilit vendosen barnat kundër mpiksjeve ose tumoreve. Ai përmban nanopjesëza oksidi hekuri, që e bëjnë të kontrollueshëm përmes fushave magnetike, si dhe elementë kontrasti që lejojnë monitorimin përmes rrezeve X.

Lëvizja e robotit drejtohet nga jashtë trupit me magnete të fuqishme, duke e bërë të mundur navigimin e tij në arterie, madje edhe kundër rrjedhës së gjakut. Kur arrin në vendin e bllokimit, aktivizohet një fushë magnetike me frekuencë të lartë që nxeht kapsulën, shkrijë gelin dhe liron ilaçin drejtpërdrejt në mpiksjen e gjakut.

Kjo teknologji konsiderohet revolucionare sepse mundëson administrim shumë më të saktë të ilaçeve dhe redukton ndjeshëm efektet anësore, të cilat shpesh shfaqen kur barnat shpërndahen në gjithë trupin.

Dërgimi i fokusuar i barit në vendin e problemit ul rrezikun e gjakderdhjes, toksicitetit sistemik dhe dëmtimit të indeve të shëndetshme, ndërsa rrit efikasitetin tek zona e mpiksjes. Ky është një përparim i veçantë, duke pasur parasysh që goditja në tru mbetet një nga shkaqet kryesore të vdekshmërisë dhe paaftësisë në nivel global, transmeton Telegrafi.

- YouTube www.youtube.com

Sfida më e madhe për studiuesit ka qenë navigimi i robotit në qarkullimin real të gjakut. Fabian Landers, autori kryesor i studimit, shpjegon se sistemi duhet të përballojë rrjedha të fuqishme dhe presione të mëdha: “Është e jashtëzakonshme sa shumë gjak pompohet nëpër enët tona dhe me çfarë shpejtësie.”

Për ta zgjidhur këtë, ekipi zhvilloi tre strategji lëvizjeje: rrotullim pranë murit të enës ku rrjedha është më e qetë, tërheqje magnetike drejt destinacionit dhe lëvizje kundër rrjedhës. Në testimet laboratorike, robotët kanë arritur shpejtësi deri në 4 mm/s, çka tregon potencial të madh për funksionim në kushte reale biologjike.

Fazat e ardhshme parashikojnë testime të zgjeruara te kafshët e mëdha, vlerësim të sigurisë së materialeve dhe fushave magnetike, si dhe përgatitje për miratime rregullatore që duhet të paraprijnë provat klinike te njeriu. Përtej goditjes në tru, teknologjia mund të përdoret në trajtimin e tumoreve, infeksioneve të lokalizuara dhe bllokimeve të tjera vaskulare.

Nëse arrin në aplikim klinik, kjo teknologji mund të transformojë mënyrën se si administrohen ilaçet në trup, duke hapur një epokë të re të mjekësisë precize. /Telegrafi/

Truri reagon ndaj mungesës së oksigjenit me shenja delikate, që shpesh i ngatërrojmë me lodhje ose stres. Njohja e tyre në kohë mund të parandalojë dëmtimin e përhershëm të qelizave nervore

Ndjenja e papritur e humbjes së ekuilibrit, shpesh e shoqëruar me përzierje, lëkundje ose ndjesinë sikur gjithçka rrotullohet, është pasojë e dëmtimit të strukturave në trungun e trurit ose në trurin e vogël.

Marramendja është një simptomë e shpeshtë dhe shpesh e nënvlerësuar, që mund të jetë e padëmshme, por edhe shenjë e një çrregullimi serioz neurologjik. Veçanërisht është e rëndësishme të njihet marramendja si simptomë e goditjes në tru.

Kur marramendja është shenjë e goditjes në tru

Ndërsa në situatat e përditshme shfaqet si një shqetësim kalimtar, në disa raste marramendja mund të sinjalizojë fillimin e një goditjeje në tru, sidomos kur shoqërohet me shenja të tjera neurologjike dhe kur shfaqet papritur, pa ndonjë shkak të qartë të jashtëm.

Gjatë fazës akute të marramendjes së shkaktuar nga goditja në tru, personi humbet aftësinë për t’u lëvizur në mënyrë të pavarur. Kjo ndjenjë e menjëhershme e humbjes së ekuilibrit, e shoqëruar me përzierje, lëkundje ose ndjesinë sikur gjithçka rrotullohet, është pasojë e dëmtimit të strukturave të trungut të trurit ose trurit të vogël, pjesët që janë përgjegjëse për koordinimin e lëvizjeve dhe ruajtjen e stabilitetit trupor, transmeton Telegrafi.

Çfarë është marramendja qendrore

Në dallim nga marramendjet kalimtare të shkaktuara nga çrregullime të veshit, si marramendja pozicionale beninje (BPPV) apo sëmundja e Menierit, marramendja qendrore që shoqëron goditjen në tru zgjat më shumë, nga 20 minuta deri në 24 orë. Zakonisht ajo shfaqet së bashku me simptoma të tjera neurologjike: shikim të dyfishtë, dobësi në gjymtyrë, vështirësi në të folur ose paqëndrueshmëri gjatë ecjes.

Ky lloj marramendjeje nuk duhet ngatërruar me sulmet ishemike kalimtare (TIA), të cilat zgjasin më shkurt dhe kalojnë pa dëmtime të përhershme. Në rastin e goditjes në tru, marramendja shoqërohet me dëmtim të përhershëm të funksionit të pjesës së trurit që preket nga mungesa e qarkullimit të gjakut.

Faktorë të tjerë rreziku: marramendja, hipertensioni, diabeti…

Vlerësimi i gjendjes së pacientit në këto raste përfshin analizimin e faktorëve të rrezikut: presionit të lartë të gjakut, diabetit, niveleve të larta të yndyrave në gjak dhe duhanpirjes, si dhe përcaktimin e mekanizmit të goditjes, nëse ka ndodhur për shkak të trombozës, embolisë apo çrregullimeve të tjera vaskulare.

Pikërisht për këtë arsye, çdo marramendje e papritur dhe e fortë, që e bën të pamundur ecjen e pavarur, është shenjë alarmi dhe kërkon vlerësim mjekësor urgjent. Njohja në kohë e këtij simptomi mund të jetë vendimtare për të parandaluar pasojat e përhershme të goditjes në tru dhe për të shpëtuar jetën.

Simptoma të tjera të goditjes në tru

Përveç marramendjes, mund të shfaqen edhe këto shenja:

• dobësi ose mpirje e papritur e fytyrës, krahut ose këmbës, zakonisht në njërën anë të trupit
• çrregullim i të folurit (vështirësi në shqiptim, të folur të pakuptueshëm ose pamundësi për të kuptuar të tjerët)
• humbje e menjëhershme e shikimit në një ose të dy sytë, ose shikim i dyfishtë (diplopi)
• humbje ekuilibri, pasiguri gjatë ecjes, pengim ose anuesje në njërën anë
• dhimbje koke e papritur dhe shumë e fortë, pa shkak të njohur
• konfuzion, çorientim ose humbje vetëdijeje.

Këto shenja, sidomos kur shfaqen së bashku me marramendje akute, kërkojnë ndërhyrje të menjëhershme mjekësore.

Çdo minut është i çmuar - diagnostikimi i shpejtë dhe trajtimi në kohë mund të parandalojnë dëmtimet e përhershme të trurit dhe të rrisin ndjeshëm shanset për shërim. /Telegrafi/

Një studim i vitit 2015 nga Universiteti i Granadas ka treguar se konsumimi i moderuar i birrës mund të ketë efekte pozitive në shëndetin e trurit. Sipas studimit, burra që pinë 1-2 gota birrë në ditë dhe gra që pinë një gotë në ditë mund të përfitojnë nga përmirësimi i qarkullimit të gjakut dhe reduktimi i inflamacionit në tru.

Sekreti qëndron tek polifenolët, komponime natyrale që gjenden edhe në verë të kuqe dhe çokollatë të errët. Këto substanca mund të ndihmojnë në rritjen e neuroneve të reja dhe të mbrojnë qelizat e trurit nga dëmtimi. Polifenolët gjenden më shumë në birrat e errëta, si stauti dhe porteri, duke i bërë ato opsione më të pasura për përfitime të mundshme kognitive.

Ekspertët theksojnë se efektet pozitive vijnë vetëm nga konsumi i moderuar. Konsumi i tepërt i alkoolit është i dëmshëm dhe mund të sjellë probleme serioze shëndetësore, duke përfshirë dëmtim të trurit dhe sëmundje të zemrës.

Kjo zbulim sjell një perspektivë interesante mbi mënyrën se si pijet e njohura mund të ndikojnë në shëndetin mendor. Edhe pse nuk është një “përrallë magjike”, birra e moderuar mund të ketë një rol të vogël, por të dobishëm, në mirëqenien e trurit.

Ekspertët këshillojnë që konsumuesit të respektojnë kufijtë e moderimit dhe të kombinojnë pijet me një stil jetese të shëndetshëm, përfshirë ushqimin e balancuar dhe aktivitetin fizik.

The post E pabesueshme! Birra mund t’ju bëjë më të zgjuar! appeared first on iconstyle.al.

TIRANË, 8 nëntor /ATSH/ – Një teknikë imazherie joinvazive mund ”të përkthejë” mendimet e tua në fjali, sipas revistës ”Nature”.

Leximi i mendjes së një personi duke përdorur një regjistrim të aktivitetit të trurit tani është një hap më afër realitetit.

Kjo teknikë e re gjeneron fjali përshkruese të asaj që një person po sheh ose përfytyron në mendjen e tij duke përdorur një lexim të aktivitetit të tij të trurit, me një saktësi mbresëlënëse.

Teknika ofron gjithashtu të dhëna se si truri përfaqëson botën përpara se mendimet të shprehen në fjalë.

Dhe mund të jetë në gjendje të ndihmojë njerëzit me vështirësi gjuhësore, të tilla si ato të shkaktuara nga goditjet në tru, të komunikojnë më mirë.

Studiuesit kanë qenë në gjendje të parashikojnë me saktësi se çfarë po sheh ose dëgjon një person duke përdorur aktivitetin e trurit të tyre për më shumë se një dekadë.

Por, deshifrimi i interpretimit të trurit të përmbajtjes komplekse, siç janë videot e shkurtra ose format abstrakte, ka rezultuar të jetë më i vështirë./  a.jor.

The post FOKUS – IA deshifron trurin duke shndërruar mendimet në tekst appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Një studim i ri nga Universiteti i Australisë Perëndimore ka përmbysur bindjen e zakonshme se mprehtësia mendore bie me kalimin e moshës. Sipas kërkuesve, performanca njohëse arrin kulmin jo në rini, por midis moshës 55 dhe 60 vjeç, duke përfaqësuar periudhën më të fortë për arsyetim, vendimmarrje dhe zgjidhje të problemeve komplekse.

Studiuesi kryesor, Dr. Gilles Gignac, e përshkruan këtë fazë si “pikën ideale” të ekuilibrit mes përvojës, njohurive dhe stabilitetit emocional. “Është koha të mos e shohim moshën e mesme si fillimin e rënies, por si kulmin e pjekurisë mendore,” tha ai.

Duke analizuar të dhënat nga dhjetëra kërkime, ekipi përfshiu 16 tipare njohëse e të personalitetit, si kujtesa, arsyetimi moral, inteligjenca emocionale dhe “Pesë tiparet e mëdha”, ekstraversioni, ndërgjegjja, hapja, pëlqyeshmëria dhe stabiliteti emocional. Rezultatet treguan se funksioni i përgjithshëm mendor rritet gradualisht gjatë gjithë jetës së të rriturve, arrin kulmin në fund të të 50-ave dhe mbetet i qëndrueshëm deri në fillim të të 60-ave.

Tipare të caktuara, si ndërgjegjshmëria dhe arsyetimi moral, madje vazhdojnë të përmirësohen edhe pas moshës 65 vjeç. Kjo shpjegon pse, sipas autorëve, personat më të përshtatshëm për role lidershipi apo vendimmarrjeje të lartë shpesh janë midis 55 dhe 60 vjeç.

Në përfundim, studimi sugjeron se mosha e mesme nuk është fillimi i rënies, por periudha ku përvoja dhe mençuria arrijnë bashkë kulmin e tyre intelektual.

The post Studim i ri: Truri ynë arrin kulmin mendor në moshën 55–60 vjeç appeared first on iconstyle.al.

Kim Kardashian ka zbuluar se është diagnostikuar me një aneurizëm në tru, të cilin ajo pretendon se është për shkak të stresit të madh të shkaktuar nga divorci i saj i stuhishëm nga Kanye West.

Biznesmenja 45-vjeçare dhe themeluesja e SKIMS e ndau informacionin me motrën e saj, Kourtney, në premierën e sezonit të shtatë të “Keeping Up with the Kardashians”.

Më konkretisht, Kardashian tha se mjekët gjetën një aneurizëm “të vogël” në trurin e saj pas një rezonance magnetike. Në episod, Kourtney tregohet e tronditur nga njoftimi, ndërsa Kim më vonë tregohet duke hyrë në rezonancë magnetike. Ajo tha se sipas mjekëve, aneurizma u shkaktua nga stresi intensiv.

Në “Keeping Up With The Kardashians “, Kim foli hapur për divorcin e saj të vështirë nga Kanye West ndërsa po bënte një rezonancë magnetike. Pak më vonë, ylli i reality show-t duket se shpërthen në lot ndërsa flet në telefon dhe pyet me dëshpërim: “Pse po ndodh kjo?”

Aneurizmat e trurit – Simptomat e rrezikshme dhe teknikat e trajtimit

Aneurizmat cerebrale janë zgjerime patologjike të arterieve cerebrale dhe ndodhin më shpesh, sipas neurokirurgut, Alexandros Andreou, në bifurkacionet e arterieve të mëdha, të cilat ndodhen në bazën e trurit. Shfaqja e aneurizmave vlerësohet në 1-5% në popullatën e përgjithshme, më shpesh midis moshës 35 dhe 60 vjeç (gratë me burrat 3:2).

Muri i aneurizmave është i hollë dhe i brishtë, duke rezultuar në këputjen e tyre dhe shfaqjen e hemorragjisë, më së shpeshti subaraknoide. Vetëm 0.25% e aneurizmave vlerësohet se përfundimisht shkaktojnë hemorragji. Frekuenca e hemorragjisë subaraknoide varion nga 2 në 22.5 raste për 100,000 njerëz në vit.

Faktorë rëndues

Pirja e duhanit dhe hipertensioni arterial janë faktorë rreziku për formimin e aneurizmave, si dhe për këputjen e tyre. Gjithashtu, abuzimi me alkoolin dhe historia familjare, si dhe sëmundje të ndryshme trashëgimore ose të tjera shoqërohen më shpesh me aneurizmat cerebrale. Ekzistojnë prova të forta se ushtrimet sistematike dhe adoptimi i një stili jetese të shëndetshëm kontribuojnë ndjeshëm në uljen e frekuencës së zhvillimit dhe këputjes së aneurizmave.

Si manifestohen ato?

Manifestimi më serioz i aneurizmave cerebrale është hemorragjia subaraknoide. Ajo zakonisht paraqitet me një fillim akut të dhimbjes së fortë të kokës, e cila shpesh përshkruhet nga pacientët si “dhimbja e kokës më e keqe e jetës sime”. Përveç kësaj, një përqindje e madhe e pacientëve (10%) vdesin para se të arrijnë në spital, ndërsa të tjerët paraqiten me simptoma të rënda neurologjike. Hemorragjitë e rënda kanë një shkallë të lartë vdekshmërie dhe paaftësie.

Një përqindje në rritje e aneurizmave tani gjenden para se të shpërthejnë. Diagnoza e këtyre aneurizmave, të cilat quhen “të parupturuara”, bëhet gjatë hetimit të gjakderdhjes nga një aneurizëm tjetër (30%), ose gjatë hetimit të një gjendjeje tjetër patologjike që nuk lidhet me aneurizmën (dhimbje koke, kriza, marramendje, etj.). Madhësia, forma dhe vendndodhja lidhen me mundësinë e shpërthimit të një aneurizme të parupturuar. Aneurizmat e vogla kanë më pak gjasa të gjakosen.

Në disa raste (10-15%), aneurizmat e parupturuara mund të rriten në madhësi dhe të shkaktojnë simptoma për shkak të presionit mbi trurin ose nervat kranial.

The post Kim Kardashian tregon për herë të parë diagnozën tronditëse appeared first on iconstyle.al.

Një studim i ri, i publikuar në Proceedings of the National Academy of Sciences, ka zbuluar se truri i burrave tkurret më shpejt se ai i grave ndërsa plaken. Megjithatë, ky ndryshim nuk shpjegon pse gratë kanë ende më shumë gjasa të preken nga sëmundja e Alzheimerit, theksojnë autorët.

Studiuesit analizuan mbi 12,000 skanime të trurit nga afro 5,000 persona të shëndetshëm, të moshave nga 17 deri në 95 vjeç. Çdo pjesëmarrës iu nënshtrua të paktën dy skanimeve MRI për të matur ndryshimet në vëllimin e trurit gjatë kohës.

Sipas autores kryesore të studimit, Anne Ravndal nga Universiteti i Oslos, qëllimi ishte të kuptohej nëse ndryshimet në tru gjatë plakjes ndodhin ndryshe te burrat dhe gratë, duke qenë se mosha është faktori kryesor i rrezikut për Alzheimerin.

Rezultatet treguan se truri i burrave tkurret më shpejt, veçanërisht në rajonet që lidhen me kujtesën, emocionet dhe përpunimin shqisor, si hipokampusi dhe zona parahipokampale. Në të kundërt, truri i grave ruan më shumë stabilitet, edhe pse u vu re një zmadhim i lehtë në barkushet (hapësirat e mbushura me lëngje të trurit).

Sipas Ravndal, kjo tregon se plakja normale nuk mjafton për të shpjeguar diferencat gjinore në rastet e Alzheimerit. Ajo sugjeron se faktorë si jetëgjatësia, ndryshimet hormonale apo sjellja ndaj kujdesit shëndetësor mund të ndikojnë gjithashtu.

Studimi nuk përfshiu persona me demencë, prandaj nevojiten kërkime të mëtejshme për të kuptuar mekanizmat e saktë.

The post Shkenca flet: Pse truri i burrave plaket më shpejt se ai i grave? appeared first on iconstyle.al.

Hulumtimet e fundit kanë nxjerrë në pah një përparim të rëndësishëm në fushën e shëndetit të trurit dhe parandalimit të çrregullimeve si Sëmundja e Alzheimerit. Një studim i publikuar së fundmi në American Journal of Clinical Nutrition zbuloi se një dietë mesdhetare e përforcuar me përbërës “jeshil”, siç është çaji jeshil, ishte e lidhur me një ngadalësim të dëmtimeve të strukturës së trurit.

Çfarë përfshinte studimi?
Studimi i njohur si DIRECT PLUS ishte i gjatë, 18 muaj, në të cilin u përfshinë rreth 284 persona me obezitet abdominal dhe dislipidemi (mesatarisht 51 vjeç, BMI=31.2).

Pjesëmarrësit u ndanë në tre grupe:

• Një grup që ndoqi udhëzimet standarde për ushqim të shëndetshëm.
• Një grup që ndoqi një dietë tradicionale mesdhetare (me reduktim të mishit të kuq, konsum të shpendëve/peshkut, më pak karbohidrate të thjeshta).
• Një grup që ndoqi një dietetë mesdhetare “e gjelbër”: e njëjta bazë mesdhetare, por me shtesë përbërësish të pasur me polifenole – si çaji jeshil (3‑4 kupa në ditë), dhe “Mankai” (një bimë lundruese, Wolffia globosa), si dhe konsum më i ulët i mishit të kuq/përpunuar.

Çfarë u zbulua?

• Grupi me dietën e gjelbër tregoi një ngadalësim të dukshëm të atrofisë së trurit (më pak tkurrje të hipokampit dhe zgjerim të ventrikujve lateralë) krahasuar me grupin standard të dietës.
• Përmirësimi i kontrollit të sheqerit në gjak (HbA1c, HOMA‑IR) dhe reduktimi i inflamacionit ishin të ndërlidhura me rezultatet më të mira në strukturën e trurit.
• Konsumi më i lartë i çajit jeshil, Mankai dhe arra (në të gjitha grupet mesdhetare) ishte i lidhur me ngadalësim më të madh të plakjes së trurit.

Pse është kjo e rëndësishme?
Truri ynë plak gradualisht: humbje neuronesh, tkurrje të hipokampit, zgjerim të hapësirave ventrikulare janë shenja të plakjes së trurit dhe janë të lidhura me rritjen e rrezikut për sëmundje neurodegjenerative si Alzheimeri. Studimi tregon se me ndërhyrje ushqimore relativisht të lehta mund të ndikojmë në këtë proces.
Sipas raportimeve të institucioneve si Harvard T.H. Chan School of Public Health, rezultatet sugjerojnë se “një dietë mesdhetare e përforcuar me përbërës ‘jeshil’ mund të ngadalësojë plakjen e trurit”.

Çfarë mund të bëjmë në praktikë?

• Të adoptojmë bazën e dietës mesdhetare: konsum i lartë i perimeve, frutave, arrave, vaj ulliri ekstra i virgjër; përdorim i peshkut/shpendëve në vend të mishit të kuq, dhe konsum i karbohidrateve të thjeshta të reduktuar.
• Të shtojmë përbërës të pasur me polifenole: të paktën disa kupa çaj jeshil në ditë, arra, dhe sa më shumë “ushqime jeshile” pa mish të kuq/përpunuar.
• Të kujdesemi për kontrollin e sheqerit në gjak dhe faktorët e tjerë metabolikë (presioni, kolesteroli) sepse këta janë ndërmjetës të rëndësishëm për shëndetin e trurit.
• Të shohim këtë si një strategji parandalimi, jo si një “kurë” për çrregullime si Alzheimeri, por si një mjet i përbashkët për të ruajtur shëndetin njohës gjatë plakjes.

The post Njihuni me ushqimet që luftojnë plakjen e trurit appeared first on iconstyle.al.

Një studim i ri tregon se truri i njeriut mban mend fyerjet dhe kritikat për shumë më gjatë sesa komplimentet dhe fjalët e mira. Fjalët negative, për shkak të reagimeve më të forta hormonale dhe nervore që shkaktojnë, mbesin në mendje për vite të tëra, ndonëse lavdërimet shpesh zhduken pas një muaji.

Truri është i ndërtuar për të mbrojtur individin, dhe në këtë proces, kujton më fort emocionet negative, pasi ato shërbejnë si sinjale të mundshme rreziku. Kjo është arsyeja pse një fyerje mund të të mbetet në mendje për dekada, ndërsa një kompliment i thjeshtë, i konsideruar si një sinjal i sigurt, harrohet shpejt.

Ekspertët thonë se emocionet negative aktivizojnë një përgjigje më të fortë nga truri dhe trupi, duke bërë që fjalët e këqija të jenë më të dukshme dhe më të mbërthyera në kujtesë. Përkundrazi, komplimentet shpesh i përjetojmë si një formë sigurie, prandaj nuk i mbajmë mend për një kohë të gjatë.

Një pjesë e rëndësishme e këtyre studimeve thekson rëndësinë e kujdesit ndaj vetes dhe të tjerëve, duke pasur parasysh se fjalët kanë peshë dhe mund të ndikojnë në mendjen dhe emocionet tona për vite të tëra.

Kujdesi emocional dhe një komunikim më pozitiv mund të ndihmojnë për të krijuar një mjedis më mbështetës dhe më të shëndetshëm për të gjithë.

The post Një fyerje e vetme mund të jetojë 20 vite në mendjen tënde, ndërsa një kompliment zhduket për 30 ditë! appeared first on iconstyle.al.

UDINE, 10 tetor /ATSH/ – Ashtu si shpërthimet e fishekzjarrëve ose zhurmat e pjatave kur thyen, edhe bullizmi mund të “rizgjojë” gjendje alarmante dhe ankthe tek viktimat që e vuajnë atë, madje edhe shumë vite pas përvojës së tmerrshme, shkruan salute.eu.

”Ky lloj çrregullimi i stresit posttraumatik aktivizon gjendjen  emocionale të trurit si dhe sistemet autonome të reagimit ndaj kërcënimeve”, deklarojnë studiuesit e universiteteve të Turqisë dhe Finlandës të cilët kryen studimet dhe i botuan ato në ”Journal of Neuroscience”.

“Rezultatet na tregojnë se sa të thella mund të jenë plagët dhe shenjat e një viktime të bullizmit”, komenton Matteo Balestrieri, ish-profesor i Psikiatrisë në Universitetin e Udines.

“Ngacmimi mund të gjenerojë trauma, dhe ata që e kanë vuajtur atë janë më të ndjeshëm për ta kujtuar atë, edhe nëse kanë kaluar vite”, shpjegon Balestrieri.

”Është si një plagë gjithmonë e hapur dhe të dëshmosh diçka të tillë është si t’i hedhësh kripë, duke e bërë të digjet edhe më shumë”, shton ai.   /os/

The post PSIKOLOGJI – Bullizmi një ”plagë” në tru që nuk shërohet kurrë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Shkencëtarët kanë zbuluar se sa herë që qëndrojmë të qetë dhe kontrollojmë zemërimin, ne në fakt po i japim trurit mundësinë të rritet dhe të bëhet më i balancuar. Ky proces është i njohur si neuroplastika, aftësia e trurit për të krijuar dhe modifikuar lidhje të reja neurale në përgjigje të përvojave dhe veprimeve tona.

Një studim i vitit 2015 nga Universiteti i Kalifornisë tregoi se duke u rezistuar impulseve të zemërimit, truri forcon rrugët neurale që lidhen me vetëkontrollin dhe empatin, duke dobësuar ato që janë të lidhura me agresionin. Kjo ndihmon në zhvillimin e një truri më të qëndrueshëm dhe më empatik, duke na bërë të aftë të reagojmë në mënyrë më të matur dhe të kontrolluar në situata të vështira.

Kur ne mbajmë zemërimin nën kontroll, ne aktivizojmë korteksin prefrontal, pjesën e trurit që është përgjegjëse për rregullimin emocional dhe marrjen e vendimeve. Kjo është arsyeja pse çdo herë që reagojmë me qetësi, forcojmë aftësinë për të menduar më qartë dhe për të vepruar me dashuri dhe mirëkuptim, në vend të agresivitetit.

Përfundimisht, neuroplastika ndihmon në ndërtimin e një truri që është më i qetë, më i aftë për të menaxhuar stresin dhe për të krijuar lidhje më të shëndetshme me të tjerët. Ky proces është një mundësi e jashtëzakonshme për çdo individ që dëshiron të rritet emocionalisht dhe të bëhet më i qëndrueshëm në jetën e përditshme.

The post Neuroshkenca tregon: Çdo akt i vetëkontrollit forcon një tru më të balancuar appeared first on iconstyle.al.

Një studim i ri ka zbuluar se grupi i gjakut mund të ndikojë në rrezikun për të pësuar goditje në tru (insult), duke treguar se mënyra se si është ndërtuar biologjikisht trupi ynë ndikon drejtpërdrejt në shëndet

Që në vitin 2022 ishte vërejtur lidhja mes grupit të gjakut dhe rrezikut për goditje në tru, por hulumtimet e fundit e kanë thelluar edhe më shumë këtë njohuri.

Grupi i gjakut dhe rreziku nga goditja në tru

Ndoshta jeni të njohur me grupet e gjakut A, B, AB dhe O, të cilat përcaktohen nga prania e markuesve kimikë (antigjeneve) në sipërfaqen e qelizave të kuqe të gjakut. Edhe brenda këtyre grupeve kryesore ekzistojnë nënvariante të vogla, të shkaktuara nga mutacione gjenetike.

Në këtë studim, shkencëtarët analizuan të dhënat nga 48 hulumtime gjenetike, që përfshinin rreth 17.000 pacientë me goditje në tru dhe afro 600.000 persona pa histori të tillë. Të gjithë pjesëmarrësit ishin të moshës 18–59 vjeç.

Rezultatet zbuluan një lidhje të qartë midis gjenit që përcakton nënvariantin A1 të grupit të gjakut dhe rrezikut të shtuar për goditje në tru në moshë të re.

Sipas studimit, personat me grupin e gjakut A kishin 16% rrezik më të lartë për të pësuar goditje në tru para moshës 60 vjeç, ndërsa ata me grupin O1 kishin 12% rrezik më të ulët, raporton Science Alert, përcjell Telegrafi.

Megjithatë, studiuesit theksojnë se ky rrezik shtesë është i vogël dhe nuk kërkon shqetësim apo kontrolle më të shpeshta mjekësore.

“Ende nuk e dimë saktësisht pse grupi A bart një rrezik më të lartë”, thotë Dr. Steven Kittner, neurolog vaskular në Universitetin e Maryland-it.

“Ndoshta lidhet me faktorët e koagulimit të gjakut, si trombocitet, qelizat që mbulojnë enët e gjakut dhe proteinat e tjera që marrin pjesë në formimin e mpiksjeve.”

Çfarë do të thotë kjo në praktikë

Edhe pse rezultatet mund të tingëllojnë shqetësuese, ato duhen parë në kontekst. Në Shtetet e Bashkuara, çdo vit ndodhin rreth 800.000 goditje në tru, dhe rreth 75% e tyre tek personat mbi 65 vjeç. Rreziku pothuajse dyfishohet çdo dhjetë vjet pas moshës 55 vjeç.

Pjesëmarrësit në studim jetonin në Amerikën e Veriut, Evropë, Japoni, Pakistan dhe Australi, ndërsa personat me origjinë jo-evropiane përbënin vetëm 35% të kampionit. Studiuesit theksojnë se hulumtimet e ardhshme me popullata më të larmishme mund të ndihmojnë në kuptimin më të saktë të këtyre gjetjeve.

Një analizë tjetër interesante tregoi se rreziku i shtuar te grupi A lidhet vetëm me goditjet e hershme, ndërsa goditjet që ndodhin pas moshës 60 vjeç kanë shpesh mekanizma të ndryshëm, më së shumti të lidhur me aterosklerozën.

Po ashtu, studimi vuri re se personat me grupin e gjakut B kishin rreth 11% rrezik më të lartë për goditje në tru, pavarësisht moshës.

Lidhja me sëmundjet kardiovaskulare

Hulumtime të mëparshme kanë treguar se gjenet e sistemit ABO, që përcaktojnë grupin e gjakut, mund të lidhen me kalcifikimin e arterieve koronare dhe rrezikun më të lartë për infarkt në zemër.

Gjithashtu, variantet gjenetike A dhe B janë lidhur me një rrezik pak më të lartë për trombozë venoze (mpiksje gjaku në venat e thella).

Ky studim, i botuar në revistën Neurology, ofron një vlerë të çmuar shkencore për të kuptuar ndikimin e gjeneve në shëndetin e zemrës dhe enëve të gjakut.

Megjithatë, autorët theksojnë se nevojiten kërkime të mëtejshme për të shpjeguar plotësisht mekanizmat që rrisin rrezikun e goditjes në tru tek disa grupe gjaku. /Telegrafi/

Çfarë gabimi bëjmë më shpesh në mëngjes – dhe pse mund të jetë fatal për shëndetin

Një nga gabimet më të zakonshme që bëjmë në rutinën e mëngjesit është fillimi i ditës me kafe, në vend që t’i japim trupit ujë. Shumëkush nuk e kupton se ky zakon i përditshëm, i padëmshëm në dukje, mund të rrisë ndjeshëm rrezikun për sulme në zemër dhe goditje në tru.

Pse ndodh kjo?

Në orët e para të mëngjesit, gjaku është më i trashë, për shkak të mungesës së lëngjeve gjatë natës. Pikërisht për këtë arsye, sipas studimeve kardiologjike, shumica e infarkteve dhe goditjeve në tru ndodhin herët në mëngjes. Trupi ka nevojë urgjente për ujë për të holluar gjakun dhe për të aktivizuar qarkullimin.

Por çfarë bëjmë shpesh? Në vend të ujit, konsumojmë menjëherë kafe. Dhe këtu qëndron problemi: kafeja është diuretik – një filxhan kafe bën që trupi të nxjerrë deri në 6–7 herë më shumë ujë sesa ka marrë. Rezultati është dehidratimi i mëtejshëm, trashja e gjakut dhe një barrë e shtuar mbi zemrën dhe enët e gjakut, transmeton Telegrafi.

Pasojat afatgjata

Konsumimi i përditshëm i kafesë në këtë mënyrë, pa ujë të mjaftueshëm, krijon një paradoks: në vend që trupi të marrë lëngje për të shpëlarë indet dhe për të larguar toksinat, gjaku bëhet edhe më i trashë, enët e gjakut humbasin elasticitetin dhe bëhen më të forta e më të brishta.

Me kalimin e viteve, ky cikël çon në dëmtim kronik të sistemit kardiovaskular, duke rritur ndjeshëm rrezikun për hipertension, aterosklerozë, infarkt miokardi dhe goditje cerebrale.

Mjekësia moderne thekson: njeriu është aq i vjetër sa të vjetra janë enët e tij të gjakut. Pa ujë të mjaftueshëm, indet përreth enëve dëmtohen, gjaku nuk qarkullon siç duhet dhe zemra detyrohet të punojë më fort.

Në situata të tilla, shpesh pacientëve u përshkruhen diuretikë për të ulur tensionin, gjë që e përkeqëson edhe më shumë mungesën e ujit në trup. Kështu krijohet një rreth vicioz, ku organizmi humb gjithnjë e më shumë lëngje vit pas viti.

Çfarë thonë ekspertët

Mayo Clinic dhe Harvard Health theksojnë se hidrimi i rregullt është i domosdoshëm për ruajtjen e shëndetit të zemrës dhe për parandalimin e komplikimeve kardiovaskulare.

Sipas European Society of Cardiology, personat që pijnë mjaftueshëm ujë kanë rrezik më të ulët për hipertension dhe sëmundje koronare.

Studime të publikuara në Journal of the American Heart Association kanë treguar se dehidratimi i përsëritur lidhet me rritje të presionit të gjakut dhe dëmtim të arterieve në afatgjatë.

Çfarë të bëjmë?

▪ Fillojeni ditën me një gotë të madhe ujë para kafesë.
▪ Mos e konsumoni kafenë me stomakun bosh dhe gjithmonë shoqërojeni me ujë.
▪ Sigurohuni që gjatë ditës të pini mjaftueshëm lëngje (1.5–2 litra ujë, varësisht nga aktiviteti fizik dhe kushtet klimatike).
▪ Dëgjoni trupin tuaj: dhimbja e kokës, lodhja dhe rënia e përqendrimit shpesh janë shenja të dehidratimit, jo vetëm të mungesës së gjumit.

/Telegrafi/

Shkencëtarët lidhin grupin e gjakut me rrezikun e goditjes në tru para moshës 60-vjeçare. Një studim i publikuar në revistën Neurology ka zbuluar se personat me disa grupe të caktuara gjaku mund të kenë një rrezik më të lartë për goditje në tru para moshës 60-vjeçare.

Duke analizuar gati 17 mijë pacientë dhe 600 mijë persona të shëndetshëm, studiuesit kanë gjetur se mbartësit e gjenit A1 kanë 16 për qind më shumë rrezik për goditje para moshës 60-vjeçare. Në të kundërt, individët me gjenin O1 kanë 12 për qind më pak rrezik, ndërsa gjeni B lidhet me një rritje prej 11 për qind të rrezikut.

Është e rëndësishme të theksohet se kjo lidhje është vërejtur vetëm tek goditjet që ndodhin para moshës 60; nuk është parë ndonjë lidhje domethënëse tek të moshuarit, gjë që sugjeron se mekanizmat e goditjes ndryshojnë midis të rinjve dhe të moshuarve.

Shkencëtarët sugjerojnë se këto dallime mund të kenë lidhje me mpiksjen e gjakut dhe funksionin e enëve të gjakut. Megjithatë, ata theksojnë se rreziku i përgjithshëm mbetet i ulët dhe personat me grupin A nuk kanë nevojë për ndjekje të veçantë, pasi shumica e goditjeve ndodhin pas moshës 65-vjeçare./abcnews.al

Një analizë në shkallë të gjerë sugjeron që grupi i gjakut mund të ndikojë në rrezikun e një goditjeje në tru të hershme, veçanërisht para moshës 60 vjeç. Gjetjet, të botuara në vitin 2022, tregojnë grupin e gjakut A si më të prekshmin , megjithëse ekspertët këmbëngulin se rreziku shtesë është i vogël dhe nuk justifikon alarmin ose shqyrtimin special; diçka që është përsëritur në Science Alert.

Si lidhet grupi i gjakut A me goditjet në tru në fazat e hershme?

Studiuesit shqyrtuan të dhënat nga 48 studime gjenetike që përfshinin më shumë se 17,000 pacientë që kishin pësuar goditje në tru dhe gati 600,000 njerëz të shëndetshëm si grup kontrolli, siç është vënë në dukje nga Science Alert.

Ata zbuluan se ata me variacione gjenetike të lidhura me grupin e gjakut A1 kishin një rrezik 16% më të lartë për të pësuar goditje në tru para moshës 60 vjeç , ndërsa njerëzit me grup gjaku O1 dukeshin më të mbrojtur, me një rrezik 12% më të ulët.

Ky efekt u vu re vetëm në rastet e fillimit të hershëm , pasi tek njerëzit mbi 60 vjeç lidhja u bë praktikisht zero. Ekspertët besojnë se ky fakt mund të lidhet me formimin e mpiksjeve të gjakut , të cilat janë më të rëndësishme në goditjet e hershme sesa në ato që ndodhin në moshat e vjetra, ku arterioskleroza është zakonisht shkaku kryesor, sipas ekspertëve.

Çfarë nënkupton ky zbulim?

Edhe pse lidhja midis grupit të gjakut dhe goditjes në tru mund të duket kurioze, është e qëndrueshme që ky informacion duhet të merret me kujdes.

Rreziku i rritur tek njerëzit me grup gjaku A është relativisht i vogël, por faktorët e stilit të jetës , siç janë dieta, aktiviteti fizik, presioni i lartë i gjakut ose pirja e duhanit, janë ende shumë më të rëndësishëm . Përveç kësaj, shumica e goditjeve në tru ndodhin pas moshës 65 vjeç dhe rreziku rritet me moshën pavarësisht nga grupi i gjakut.

Studiuesit këmbëngulin se, në vend që të shqetësohemi për grupin e gjakut, çelësi është dhe gjithmonë do të jetë kontrollimi i faktorëve të njohur të rrezikut dhe miratimi i zakoneve të shëndetshme për të mbrojtur shëndetin vaskular gjatë gjithë jetës, duke pasur parasysh se stili ynë i jetesës është një faktor kyç në kujdesin për veten tonë si nga brenda ashtu edhe nga jashtë.

The post Grupi i gjakut dhe lidhja e tij me rrezikun e goditjes në tru: çfarë zbulon një studim i ri gjenetik appeared first on iconstyle.al.

Goditja në tru është një nga shkaqet kryesore të humbjes së jetës dhe aftësisë funksionale në mbarë botën. Ekspertët e shëndetit theksojnë se një nga mënyrat më të thjeshta për të ulur rrezikun është të ushqehemi në mënyrë të shëndetshme. Sipas studimeve të fundit, disa ushqime kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në mbrojtjen e enëve të gjakut, përmirësimin e qarkullimit dhe uljen e inflamacionit.

Më poshtë janë 8 ushqime që rekomandohen nga mjekët për të zvogëluar rrezikun e goditjes në tru:

1. Peshku i yndyrshëm

Salmoni, skumbria dhe sardelet janë të pasura me acide yndyrore omega-3, të cilat ndihmojnë në uljen e presionit të gjakut dhe përmirësimin e shëndetit të zemrës e trurit.

2. Arrat dhe bajamet

Arrat, bajamet dhe frutat e thata përmbajnë yndyra të shëndetshme, magnez dhe antioksidantë që ulin kolesterolin e keq (LDL) dhe forcojnë sistemin kardiovaskular.

3. Frutat e pyllit

Boronicat, mjedrat dhe luleshtrydhet janë të pasura me flavonoide dhe vitamina, që ndihmojnë në uljen e inflamacionit dhe përmirësojnë elasticitetin e enëve të gjakut.

4. Perimet me gjethe jeshile

Spinaqi, kale dhe rukola kanë shumë vitaminë K, fibra dhe minerale që ndikojnë në uljen e presionit të gjakut dhe parandalimin e mpiksjes së gjakut.

5. Fasule dhe thjerrëza

Përmbajnë proteina bimore, fibra dhe hekur, duke ndihmuar në mbajtjen e niveleve të qëndrueshme të sheqerit në gjak dhe përmirësimin e qarkullimit.

6. Avokado

E pasur me kalium, një mineral thelbësor për kontrollin e presionit të gjakut, dhe yndyra të shëndetshme që reduktojnë inflamacionin.

7. Drithërat integrale

Tërshëra, orizi integral dhe quinoa furnizojnë trupin me fibra që ndihmojnë në uljen e kolesterolit dhe mbrojtjen e zemrës e trurit.

8. Çokollata e zezë

Konsumuar në sasi të moderuara, çokollata e zezë me përmbajtje të lartë kakaoje (minimumi 70%) është e pasur me antioksidantë që përmirësojnë qarkullimin e gjakut.

The post Konsumimi i këtyre 8 ushqimeve mund të zvogëlojë rrezikun e goditjes në tru appeared first on iconstyle.al.