❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Yesterday — 22 December 2025Main stream

Hamza nga ICK: Qeveria ime do të mbështesë fuqishëm ekonominë digjitale dhe inovatorët

✇Telegrafi
By: Driton Gajraku
22 December 2025 at 15:34


Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës dhe kandidati për Kryeministër, Bedri Hamza, ka vizituar sot Innovation Centre Kosovo (ICK), duke theksuar rolin kyç që teknologjia dhe inovacioni po luajnë në ndërtimin e ekonomisë së re të vendit.

Gjatë vizitës, Hamza u njoh nga afër me punën e vajzave dhe djemve të sektorit të teknologjisë, të cilët po zhvillojnë zgjidhje inovative në fusha si Inteligjenca Artificiale, siguria kibernetike dhe printimi 3D.

Ai bëri të ditur se edhe vetë fushata e tij zgjedhore po përdor teknologji të avancuara, si dëshmi konkrete e orientimit drejt së ardhmes.

“NjĂ« pjesĂ« e fushatĂ«s sime Ă«shtĂ« duke u gjeneruar me InteligjencĂ« Artificiale, si dĂ«shmi e vizionit dhe pĂ«rkushtimit tonĂ« pĂ«r inovacionin dhe tĂ« ardhmen”, theksoi Hamza.

Kandidati për Kryeministër nënvizoi se mbështetja për sektorin e dijes dhe inovacionit do të jetë prioritet i qeverisjes së tij.

“Si kryeministĂ«r, do tĂ« punoj qĂ« Kosova tĂ« bĂ«het njĂ« shtet i dijes, me ekonomi digjitale tĂ« zhvilluar dhe mbĂ«shtetje tĂ« vazhdueshme pĂ«r inovatorĂ«t tanĂ«â€, u shpreh Hamza.

Sipas tij, investimi në teknologji, inovacion dhe të rinjtë kreativë është çelësi për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik dhe për krijimin e vendeve të reja të punës me vlerë të shtuar për Kosovën.


Shpallen fituesit e Maratonës Kombëtare të Sigurisë Kibernetike 2025

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
22 December 2025 at 14:03

TIRANË, 22 dhjetor /ATSH/ Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike ka pĂ«rmbyllur MaratonĂ«n KombĂ«tare tĂ« SigurisĂ« Kibernetike 2025, njĂ« iniciativĂ« qĂ« u zhvillua pĂ«rgjatĂ« disa muajve, me qĂ«llim identifikimin e talenteve tĂ« reja nĂ« nivel kombĂ«tar.

AKSK njofton se maratona u organizua në tre kategori kryesore: Maratona për Universitetet dhe Shkollat Profesionale, Maratona për Vajzat dhe Gratë, si dhe Maratona Speciale për personat me nevoja të veçanta, duke reflektuar një qasje të gjerë dhe gjithëpërfshirëse. Formati i kësaj nisme ngjalli interes të lartë, me mbi 1000 aplikantë, prej të cilëve më shumë se 500 konkurrentë u përzgjodhën për të marrë pjesë aktive në fazat konkurruese.

Sipas AKSK, pjesëmarrësit u testuan përmes sfidave teknike të nivelit profesional, të implementuara dhe të administruara përmes platformës SimSpace, e financuar nga Departamenti Amerikan i Shtetit. Sfidat përfshinë analiza, menaxhim incidentesh, simulime proaktive, si dhe zgjidhje skenarësh me kompleksitet të lartë.

Në aktivitetin e finales së maratonës, organizuar nga Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike, Igli Tafa, Drejtor i Përgjithshëm i Autoritetit Kombëtar për Sigurinë Kibernetike, theksoi se Maratona Kombëtare e Sigurisë Kibernetike është një format që bashkon studentë të universiteteve, vajza dhe gra, si dhe persona me aftësi të kufizuara.

Ai nënvizoi se kjo maratonë shërben si një mekanizëm konkret për identifikimin e talenteve dhe ndërtimin e kapaciteteve profesionale, të domosdoshme për mbrojtjen e infrastrukturave kritike dhe të rëndësishme të informacionit në vend, si dhe për zhvillimin e sigurt të shërbimeve digjitale në vend.

Fituesit e Maratonës Kombëtare të Sigurisë Kibernetike 2025

Maratona për vajzat dhe gratë:

Vendi I: Ana Kaci

Vendi II: Adriana Roci

Vendi III: Irva Dafa

Maratona për studentët:

Vendi I: Earta Joca

Vendi II: Sidrit Zela

Vendi III: Orgito Leka

Vendi III: Firdeus Dikelari

Vendi III: Asim Lecini

Vendi III: Emanuel Dervishi

Vendi III: Abdurrahman Sejta

Vendi III: Arkel Lahi

Maratona speciale për persona me aftësi të kufizuara:

Vendi I: Dorina Olldashi

Vendi II: Erblin Karaj

Vendi III: Alvaro Dunja

Maratona për Universitetet:

Vendi I: Akademia e Forcave të Armatosura

Vendi II: Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit

Vendi III: Universiteti “NeĂ« York”

/e.i/a.f/

The post Shpallen fituesit e Maratonës Kombëtare të Sigurisë Kibernetike 2025 appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Before yesterdayMain stream

AKSK: Rriten rastet e dhunës online, të miturit grupi më i rrezikuar

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
13 December 2025 at 11:00

TIRANË, 13 dhjetor/ATSH/ NĂ« epokĂ«n digjitale, ku komunikimi zhvillohet me shpejtĂ«si marramendĂ«se dhe rrjetet sociale janĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e pandashme e jetĂ«s sonĂ«, dhuna online Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« fenomen shqetĂ«sues qĂ« po prek gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« qytetarĂ«t shqiptarĂ«, veçanĂ«risht tĂ« rinjtĂ«.

NĂ« kuadĂ«r tĂ« fushatĂ«s sĂ« “16 ditĂ«ve tĂ« aktivizmit kundĂ«r dhunĂ«s me bazĂ« gjinore”, institucionet shtetĂ«rore dhe nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« veçantĂ« Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK), kanĂ« marrĂ« njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« pĂ«rballjen me kĂ«tĂ« sfidĂ« tĂ« re, duke ndĂ«rtuar mekanizma tĂ« mbrojtjes, raportimit dhe ndĂ«rgjegjĂ«simit publik.

Floreta Faber, zĂ«vendĂ«sdrejtoresha e AKSK-sĂ«, tha pĂ«r ATSH-nĂ« se “dhuna online pĂ«rkufizohet si çdo formĂ« agresioni, kĂ«rcĂ«nimi apo ofendimi qĂ« ndodh pĂ«rmes internetit dhe platformave digjitale”.

“NĂ« ShqipĂ«ri, format mĂ« tĂ« pĂ«rhapura janĂ« bullizmi kibernetik, shantazhi digjital, mashtrimet me identitete tĂ« rreme dhe gjuha e urrejtjes nĂ« rrjetet sociale. KĂ«to forma janĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e pĂ«rditshmĂ«risĂ« digjitale, shpesh duke kaluar pa u vĂ«nĂ« re, derisa pasojat e tyre prekin rĂ«ndĂ« jetĂ«n e individĂ«ve, sidomos tĂ« miturve. ShoqĂ«ria shqiptare po tregon njĂ« ndjeshmĂ«ri nĂ« rritje ndaj kĂ«tij fenomeni, por reagimi mbetet ende i kufizuar. ShumĂ« raste tĂ« dhunĂ«s online nuk raportohen, pĂ«r shkak tĂ« frikĂ«s, turpit apo mungesĂ«s sĂ« besimit tek institucionet. MegjithatĂ«, fushatat e ndĂ«rgjegjĂ«simit tĂ« zhvilluara nga AKSK dhe Ministria e Arsimit kanĂ« ndihmuar nĂ« rritjen e raportimeve dhe nĂ« krijimin e njĂ« kulture tĂ« re pĂ«rgjegjĂ«sie digjitale”, tha Faber.

Sipas Faber, “tĂ« miturit janĂ« grup-mosha mĂ« e rrezikuar dhe janĂ« mĂ« tĂ« ekspozuar ndaj bullizmit kibernetik, pasi janĂ« pĂ«rdoruesit mĂ« aktivĂ« tĂ« rrjeteve sociale dhe shpesh nuk kanĂ« njohuritĂ« e duhura pĂ«r mbrojtjen e tĂ« dhĂ«nave personale”.

“Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« AKSK dhe PolicisĂ« sĂ« Shtetit pĂ«r vitin 2025, janĂ« regjistruar mbi 1200 raste tĂ« bullizmit kibernetik, nga tĂ« cilat 35 pĂ«r qind kanĂ« pasur si viktima tĂ« mitur, rreth 20 pĂ«r qind e rasteve lidhen me publikimin e materialeve personale pa pĂ«lqim, ndĂ«rsa vetĂ«m 40 pĂ«r qind e tyre janĂ« raportuar zyrtarisht. KĂ«to shifra tregojnĂ« njĂ« rritje tĂ« dukshme tĂ« raportimeve, por edhe tĂ« vetĂ« fenomenit”, tha ajo.

Faber tha se trajtimi i një denoncimi për dhunë kibernetike ndjek një procedurë të qartë institucionale.

“Fillimisht, viktima ose prindi bĂ«n raportimin pranĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit ose pĂ«rmes portalit tĂ« AKSK: https://aksk.gov.al/raporto-3/. MĂ« pas, ekspertĂ«t kryejnĂ« verifikimin teknik pĂ«r tĂ« identifikuar burimin e sulmit apo llogarinĂ« anonime. NĂ« rastet kur konstatohet shkelje ligjore, njoftohen institucionet pĂ«rgjegjĂ«se dhe hapet çështja penale. Paralelisht, pĂ«rfshihen edhe strukturat e mbrojtjes sĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe psikologĂ«t shkollorĂ«, pĂ«r tĂ« garantuar mbĂ«shtetje emocionale dhe sociale pĂ«r viktimĂ«n”, u shpreh Faber.

ZĂ«vendĂ«sdrejtoresha e AKSK-sĂ«, theksoi mĂ« tej se “nĂ« aspektin ligjor, ShqipĂ«ria ka bĂ«rĂ« hapa pĂ«rpara nĂ« pĂ«rfshirjen e krimeve kompjuterike nĂ« Kodin Penal, por ende mungon njĂ« nen specifik qĂ« tĂ« trajtojĂ« bullizmin kibernetik ndaj tĂ« miturve. AKSK ka propozuar ndryshime ligjore qĂ« do tĂ« parashikojnĂ« dĂ«nime mĂ« tĂ« qarta pĂ«r shpĂ«rndarjen e materialeve personale dhe pĂ«r pĂ«rdorimin e identiteteve tĂ« rreme me qĂ«llim abuzimi. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« nevojĂ« urgjente, pasi realiteti digjital po ecĂ«n mĂ« shpejt se ligji”.

“NjĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« luftĂ« ka edhe shkolla. Ministria e Arsimit ka nxjerrĂ« udhĂ«zime tĂ« posaçme qĂ« detyrojnĂ« institucionet arsimore tĂ« kenĂ« njĂ« koordinator pĂ«r sigurinĂ« digjitale, si dhe tĂ« trajnojnĂ« mĂ«suesit pĂ«r identifikimin e rasteve tĂ« bullizmit online. Edukimi pĂ«r pĂ«rdorimin e sigurt tĂ« internetit Ă«shtĂ« integruar nĂ« lĂ«ndĂ«t e teknologjisĂ« dhe qytetarisĂ«, me synimin pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« kulturĂ« mbrojtjeje qĂ« fillon qĂ« nĂ« bankat e shkollĂ«s”, vijoi ajo.

“Ndikimi i dhunĂ«s online nĂ« shĂ«ndetin mendor Ă«shtĂ« i thellĂ«. PsikologĂ«t raportojnĂ« raste gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« shpeshta tĂ« ankthit, depresionit, izolimit social dhe uljes sĂ« vetĂ«vlerĂ«simit te fĂ«mijĂ«t qĂ« janĂ« viktima tĂ« bullizmit digjital. PrindĂ«rit duhet tĂ« jenĂ« tĂ« vĂ«mendshĂ«m ndaj shenjave paralajmĂ«ruese, si ndryshime tĂ« papritura nĂ« sjellje, refuzim pĂ«r tĂ« pĂ«rdorur telefonin apo rrjetet sociale, nervozizĂ«m pas pĂ«rdorimit tĂ« internetit dhe humbje interesi pĂ«r aktivitetet e zakonshme. KĂ«to sinjale mund tĂ« jenĂ« tregues tĂ« qartĂ« tĂ« njĂ« pĂ«rvoje traumatike online”, shtoi Faber.

PĂ«r tĂ« pĂ«rforcuar mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve, AKSK ka ofruar platformĂ«n “Raporto”, qĂ« mundĂ«son raportimin anonim tĂ« rasteve tĂ« dhunĂ«s online.

Faber nĂ«nvizoi se “tĂ« dhĂ«nat mĂ« tĂ« fundit tregojnĂ« qĂ« gjatĂ« periudhĂ«s janar-shtator nĂ« kĂ«tĂ« platformĂ« janĂ« raportuar 184 raste tĂ« pĂ«rmbajtjeve keqdashĂ«se online. Rreth 69 pĂ«r qind e personave tĂ« prekur nga kĂ«to pĂ«rmbajtje keqdashĂ«se online ishin tĂ« mitur, nĂ«n 18 vjeç”.

“NdĂ«rsa vajzat dhe gratĂ« pĂ«rbĂ«nin 73 pĂ«r qind tĂ« viktimave tĂ« kĂ«tyre pĂ«rmbajtjeve tĂ« paligjshme. Gjithashtu, janĂ« zhvilluar fushata kombĂ«tare, tĂ« cilat synojnĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simin e nxĂ«nĂ«sve, prindĂ«rve dhe mĂ«suesve pĂ«r rreziqet e botĂ«s digjitale. Sipas sondazheve tĂ« fundit, mbi 60 pĂ«r qind e tĂ« rinjve shqiptarĂ« kanĂ« dĂ«gjuar pĂ«r kĂ«to fushata, por vetĂ«m 35 pĂ«r qind deklarojnĂ« se kanĂ« ndryshuar sjelljen e tyre online, çka tregon se ndĂ«rgjegjĂ«simi duhet tĂ« shoqĂ«rohet me edukim praktik dhe tĂ« vazhdueshĂ«m”, theksoi ajo.

Faber u shpreh se dhuna online është një sfidë që kërkon përgjigje të koordinuar nga të gjitha nivelet e shoqërisë.

“Qeveria shqiptare, pĂ«rmes AKSK dhe institucioneve tĂ« tjera, ka hedhur themelet e njĂ« sistemi tĂ« mbrojtjes digjitale, por puna duhet tĂ« thellohet pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« mjedis virtual tĂ« sigurt pĂ«r çdo fĂ«mijĂ« dhe qytetar. VetĂ«m pĂ«rmes bashkĂ«punimit mes shtetit, shkollĂ«s dhe familjes mund tĂ« ndĂ«rtohet njĂ« kulturĂ« e re digjitale, ku teknologjia tĂ« jetĂ« mjet zhvillimi dhe jo burim frike apo abuzimi”, pĂ«rfundoi Faber.

/e.i/a.f/r.e/

The post AKSK: Rriten rastet e dhunës online, të miturit grupi më i rrezikuar appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Guvernatori Ismaili prezanton zhvillimet ekonomike të Kosovës në Bankën Qendrore të Estonisë

✇Telegrafi
By: Ismail Jakupi
5 December 2025 at 17:12


Delegacioni i Bankës Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK) ka realizuar një vizitë zyrtare në Bankën Qendrore të Estonisë (Eesti Pank) dhe në Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare të Estonisë (Finantsinspektsioon), me synim forcimin e bashkëpunimit institucional, shkëmbimin e përvojave dhe thellimin e bashkëpunimit në fushat kryesore brenda mandateve të institucioneve.

Delegacioni i BQK-sĂ«, i udhĂ«hequr nga Guvernatori z. Ahmet Ismaili sĂ« bashku me anĂ«tarĂ« tĂ« ekipit menaxhues, u mirĂ«prit nĂ« BankĂ«n Qendrore tĂ« EstonisĂ« nga Guvernatori z. Madis MĂŒller dhe ZĂ«vendĂ«sguvernatori z. Ülo Kaasik. Vizita filloi me njĂ« takim tĂ« nivelit tĂ« lartĂ« mes Guvernatorit Ismaili dhe Guvernatorit MĂŒller, gjatĂ« tĂ« cilit pala ai paraqiti rolin, kornizĂ«n operacionale dhe prioritetet strategjike tĂ« Eesti Pank. Guvernatori Ismaili me pas bĂ«ri njĂ« prezantim gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s mbi zhvillimet makroekonomike nĂ« KosovĂ«s dhe Ballkanin PerĂ«ndimor, duke theksuar zhvillimet e fundit nĂ« sektorin financiar, iniciativat kryesore reformuese dhe avancimin e KosovĂ«s drejt pĂ«rafrimit me standardet evropiane rregullatore dhe mbikĂ«qyrĂ«se.

Pas diskutimeve të nivelit të lartë, ekipet teknike nga të dy institucionet vazhduan me sesione të detajuara mbi analizën e skenarëve dhe projeksionet makroekonomike, kornizat e mbikëqyrjes makroprudenciale, qasjet për monitorimin e rrezikut dhe përdorimin e instrumenteve mbikëqyrëse. Ata diskutuan gjithashtu raportimin e të dhënave dhe menaxhimin e cilësisë, veçanërisht qasjen në të dhëna të cilësisë së lartë nga bankat, si dhe strategjitë e komunikimit në kontekstin e mandateve të bankave qendrore. Këto shkëmbime u mundësuan të dy institucioneve ndarjen e qasjeve metodologjike dhe identifikimin e fushave ku bashkëpunimi i mëtejshëm mund të sjellë vlerë të shtuar.

Në kuadër të vizitës, delegacioni i BQK-së u takua me edhe z. Andres KurgpÔld, anëtar i Bordit Menaxhues të Autoritetit të Mbikëqyrës Financiare. Takimi ofroi mundësi për të shkëmbyer pikëpamje mbi strukturën dhe performancën e tregut financiar, zhvillimet e fundit mbikëqyrëse dhe sfidat e reja. Guvernatori Ismaili paraqiti informata mbi sektorin financiar të Kosovës, duke theksuar stabilitetin, avancimet rregullatore dhe prioritetet aktuale. Diskutimet adresuan gjithashtu kornizat mbikëqyrëse dhe rregullatore, zhvillimet në ekosistemin e pagesave dhe rreziqet e reja të lidhura me digjitalizimi dhe sigurinë kibernetike.

Në nivel teknik, ekspertët e BQK-së dhe ata të Autoritetit të Mbikëqyrës Financiare zhvilluan diskutime mbi sektorin financiar dhe kornizat e tij analitike, qasjet ndaj sjelljes në treg dhe mbrojtjes së konsumatorit, si dhe strukturën e mbikëqyrjes mikroprudenciale, përfshirë mbikëqyrjen bankare dhe proceset e përmbylljes bankare.

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës shpreh mirënjohjen më të lartë për Bankën e Estonisë për organizimin e takimeve dhe mikpritjen e ngrohtë gjatë gjithë vizitës. Njëkohësisht falënderon Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare të Estonisë për takimet e vlefshme dhe të dobishme gjatë diskutimeve. BQK angazhohet për thellimin e mëtejshëm të bashkëpunimit dypalësh dhe vazhdimin e përpjekjeve të përbashkëta për të promovuar stabilitetin financiar dhe cilësinë e mbikëqyrjes sipas standardeve evropiane.


Ngrihet Ekipi i Përgjigjes ndaj Emergjencave dhe Krizës së Sigurisë Kibernetike

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Marseda Qefalia
3 December 2025 at 18:58

TIRANË, 3 dhjetor /ATSH/ KĂ«shilli i Ministrave miratoi sot vendimin pĂ«r ngritjen e Ekipit tĂ« PĂ«rgjigjes ndaj Emergjencave dhe KrizĂ«s sĂ« SigurisĂ« Kibernetike (CERT), njĂ« strukturĂ« ad hoc qĂ« do tĂ« veprojĂ« pranĂ« Autoritetit KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK).

CERT-i do të jetë përgjegjëse për trajtimin në kohë dhe me eficiencë të emergjencave dhe të krizës së sigurisë kibernetike në vend.

Ekipi do të kryesohet nga AKSK dhe do të përbëhet nga përfaqësues të institucioneve të tjera shtetërore, përfshirë Ministrinë e Brendshme, Ministrinë e Mbrojtjes, SHISH, Policinë e Shtetit, AKEP dhe AKSHI, si dhe nga ekspertë të sigurisë kibernetike, IT-së dhe teknologjive operative (OT).

Përzgjedhja e ekspertëve do të kryhet përmes një procedure të hapur, njëmujore, ku kandidatët duhet të plotësojnë kriteret profesionale, përfshirë të paktën 7 vite përvojë si dhe të zotërojnë njohuri të thelluara në fushën e sigurisë kibernetike dhe të teknologjisë së informacionit.

Sipas vendimit të qeverisë, CERT-i mblidhet nga AKSK-ja në rast emergjence dhe krize kibernetike për hartimin e planit të masave, menaxhimin dhe zgjidhjen e emergjencës e të krizës kibernetike.

Vendimi parashikon edhe mundësinë e angazhimit të ekspertëve shtesë nga institucione të tjera publike, sipas nevojës së situatës.

Lexo këtu vendimin e plotë.

/m.q/a.f/r.e/

The post Ngrihet Ekipi i Përgjigjes ndaj Emergjencave dhe Krizës së Sigurisë Kibernetike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

IPKO mbyll me sukses edicionin e tretĂ« tĂ« KonferencĂ«s sĂ« SigurisĂ« Kibernetike –Inovacion, Partneritet dhe QĂ«ndrueshmĂ«ri Digjitale nĂ« qendĂ«r tĂ« vĂ«mendjes

✇Telegrafi
By: IPKO
13 November 2025 at 17:57


IPKO Telecommunications, në bashkëpunim me Telekom Slovenije, organizoi me sukses Konferencën e Tretë të Sigurisë Kibernetike, duke e kthyer Prishtinën në epiqendër të diskutimeve rajonale për të ardhmen e sigurisë digjitale.
Ngjarja, e mbajtur më 12 nëntor 2025, mblodhi mbi 450 pjesëmarrës, përfaqësues nga institucione, kompani teknologjike, banka, universitete dhe organizata ndërkombëtare, duke e bërë këtë edicion më të madhin dhe më gjithëpërfshirësin deri më tani.

Këtë vit, konferenca solli një format të ri dhe më interaktiv, që bashkoi ekspertizën, inovacionin dhe partneritetin në një ambient ku dialogu profesional u ndërthur me demonstrime reale të teknologjive më të avancuara.
Një risi e veçantë ishte Cybersecurity Exhibition, ku partnerët strategjikë të IPKO-s Check Point, CyberArk, UpGuard, Whalebone, ShieldIoT/MasterCard dhe Detenta prezantuan produktet dhe zgjidhjet më të reja për mbrojtjen e të dhënave, infrastrukturave dhe transaksioneve digjitale.

Në fjalimin e hapjes, Kryeshefi Ekzekutiv i IPKO Telecommunications, z. Andrås Påli, theksoi se siguria kibernetike është bërë një nga shtyllat themelore të zhvillimit ekonomik dhe stabilitetit kombëtar:

“NĂ« njĂ« botĂ« gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« ndĂ«rlidhur, siguria kibernetike nuk Ă«shtĂ« mĂ« njĂ« zgjedhje — Ă«shtĂ« domosdoshmĂ«ri. VetĂ«m pĂ«rmes partneritetit, besimit dhe inovacionit tĂ« pĂ«rbashkĂ«t mund tĂ« ndĂ«rtojmĂ« njĂ« tĂ« ardhme digjitale tĂ« qĂ«ndrueshme pĂ«r KosovĂ«n dhe rajonin. IPKO do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« udhĂ«heqĂ« kĂ«tĂ« platformĂ« si njĂ« urĂ« e bashkĂ«punimit rajonal nĂ« fushĂ«n e sigurisĂ« kibernetike. Kjo konferencĂ« nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« ngjarje, Ă«shtĂ« njĂ« angazhim i pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r tĂ« mbrojtur dhe fuqizuar tĂ« ardhmen digjitale tĂ« KosovĂ«s,” u shpreh PĂĄli.

Gjatë ditës, konferenca solli prezantime nga liderë globalë të industrisë, përfshirë Metod Platiƥe nga Telekom Slovenije dhe Marko Ostanek nga Check Point, të cilët ndanë trendet më të fundit dhe praktikat më efektive për parandalimin e sulmeve dhe forcimin e rezistencës digjitale të organizatave.

Pas sesioneve të para, pjesëmarrësit patën mundësinë të eksploronin zonën ekspozuese të partnerëve, ku u prezantuan zgjidhje inovative në fushën e sigurisë së rrjeteve, cloud-it dhe mbrojtjes së të dhënave.

Kjo pjesë e konferencës solli në një vend teknologjitë më të avancuara, ekspertizën ndërkombëtare dhe praktikat më efektive të industrisë, duke e shndërruar ngjarjen në një hub të vërtetë të inovacionit dhe bashkëpunimit profesional në fushën e sigurisë kibernetike.

Pika qendrore e ngjarjes ishte paneli i diskutimit kryesor, me temĂ«n “Siguria kibernetike si shtyllĂ« e qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« kombĂ«tare dhe zhvillimit digjital”, i moderuar nga Valon Canhasi, me pjesĂ«marrjen e:

  • z. AndrĂĄs PĂĄli, CEO i IPKO Telecommunications
  • z. Ejup Maqedonci, MinistĂ«r i Mbrojtjes i RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s (nĂ« detyrĂ«)
  • Prof. Blerim Rexha, Universiteti i PrishtinĂ«s, FIEK
  • z. Elvin Mala, UdhĂ«heqĂ«s i Divizionit pĂ«r MbikĂ«qyrjen e Sistemeve tĂ« TI-sĂ«, BQK
  • z. Vladislav Gurman, ZĂ«vendĂ«spresident nĂ« Whalebone

Diskutimi solli perspektiva të thelluara mbi rolin e bashkëpunimit ndërinstitucional, ngritjen e kapaciteteve kombëtare dhe ndërtimin e kulturës së vetëdijes kibernetike si faktor kyç për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik e teknologjik.

Në përmbyllje, z. Noam Segev nga MasterCard prezantoi inovacionet më të fundit të kompanisë në sigurinë e pagesave dhe mbrojtjen e të dhënave financiare, duke theksuar rëndësinë e integrimit të inteligjencës artificiale në sistemet moderne të mbrojtjes.

IPKO është operatori lider i telekomunikacionit dhe teknologjisë në Kosovë. Me fokus në inovacion, cilësi dhe siguri digjitale, IPKO ofron zgjidhje dhe shërbime të avancuara të sigurisë kibernetike për biznese dhe institucione, duke mbështetur mbrojtjen e të dhënave, rrjeteve dhe infrastrukturës kritike. Përmes investimeve strategjike dhe partneriteteve ndërkombëtare, IPKO po ndërton një ekosistem digjital më të sigurt, më të qëndrueshëm dhe më të besueshëm për të ardhmen e Kosovës dhe rajonit.

Rreth 200 raste bullizmi online, AKSK platformë të avancuar për raportim dhe edukim

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
9 November 2025 at 09:00

TIRANË, 9 nĂ«ntor /ATSH/ NĂ« njĂ« kohĂ« ku transformimi digjital po ndikon nĂ« tĂ« gjitha aspektet e jetĂ«s shoqĂ«rore, ekonomike dhe institucionale, siguria kibernetike ka marrĂ« njĂ« rĂ«ndĂ«si tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« ShqipĂ«ri dhe jo vetĂ«m.

Vendi ynë, si pjesë e pandashme e ekosistemit global të informacionit, është e angazhuar të përballet me sfidat dhe të përqafoj mundësitë që ofron hapësira kibernetike, për të siguruar një mjedis digjital të sigurt dhe të besueshëm për qytetarët, bizneset dhe institucionet e saj.

NĂ« zbatim tĂ« ligjit “PĂ«r sigurinĂ« kibernetike”, Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK) ka njĂ« rol tĂ« veçantĂ« nĂ« mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve nga rreziqet qĂ« paraqiten nĂ« mjedisin online. QĂ«llimi Ă«shtĂ« krijimi dhe forcimi i njĂ« mjedisi tĂ« sigurt dixhital, ku fĂ«mijĂ«t dhe adoleshentĂ«t tĂ« mund tĂ« mĂ«sojnĂ«, komunikojnĂ« dhe ndĂ«rveprojnĂ« pa u ekspozuar ndaj kĂ«rcĂ«nimeve.

Era Gjata, pĂ«rgjegjĂ«se nĂ« sektorin e Koordinimit tĂ« Projekteve NdĂ«rkombĂ«tare, Zhvillimit Strategjik dhe Identifikimit pranĂ« AKSK-sĂ« tha pĂ«r AgjencinĂ« Telegrafike Shqiptare se “mbrojtja online e fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve Ă«shtĂ« njĂ« prioritet pĂ«r vendin tonĂ«, pasi rritja e pĂ«rdorimit tĂ« teknologjisĂ« dhe internetit nga tĂ« miturit Ă«shtĂ« shoqĂ«ruar me rritjen e ekspozimit ndaj rreziqeve dhe kĂ«rcĂ«nimeve online”.

“NĂ« StrategjinĂ« KombĂ«tare tĂ« SigurisĂ« Kibernetike 2025–2030, nxitja e kulturĂ«s kibernetike Ă«shtĂ« njĂ« politikat qĂ« synon edukimin e pĂ«rdoruesve pĂ«r njĂ« sjellje tĂ« ndĂ«rgjegjshme dhe tĂ« sigurt nĂ« hapĂ«sirĂ«n digjitale. Nga ana tjetĂ«r, qeveria shqiptare po promovon zhvillimin dhe pĂ«rdorimin e teknologjive tĂ« avancuara, si Inteligjenca Artificiale dhe identifikimi elektronik. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« brezi i ardhshĂ«m tĂ« pajiset me njohuritĂ« dhe aftĂ«sitĂ« e duhura pĂ«r t’u mbrojtur dhe pĂ«r t’u orientuar nĂ« njĂ« mjedis dixhital gjithnjĂ« e mĂ« kompleks. Edukimi i tyre me pĂ«rgjegjĂ«si krijon bazat pĂ«r njĂ« shoqĂ«ri tĂ« sigurt nĂ« tĂ« ardhmen”, tha ajo.

Sipas Gjatës, një ndër fenomenet më të përhapura është bullizmi kibernetik, nga e cila fëmijët përjetojnë nënçmime, poshtërime apo përhapje të informacionit shpifës në rrjete sociale dhe platforma komunikimi.

“Sipas raportimeve tĂ« adresuara pranĂ« AKSK, 200 raportime pĂ«r vitin 2025, shumica e rasteve tĂ« identifikuara deri mĂ« tani pĂ«rfshijnĂ« vajza, tĂ« cilat shpesh janĂ« mĂ« tĂ« ekspozuara ndaj presionit dhe gjuhĂ«s dhunuese online. PĂ«rveç bullizmit, rreziqe tĂ« tjera tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«rfshijnĂ« mashtrimet online, pĂ«rfshirĂ« manipulime pĂ«r dĂ«rgim informacioni personal, akses nĂ« llogari, apo pĂ«rfitime financiare tĂ« paligjshme, ekspozimi ndaj pĂ«rmbajtjeve tĂ« papĂ«rshtatshme, si materiale tĂ« dhunshme, pornografike apo qĂ« nxisin sjellje tĂ« rrezikshme, kontaktet me persona tĂ« panjohur, ku mund tĂ« ndodhin tentativa mashtruese, shfrytĂ«zuese apo manipulime emocionale”, vijoi ajo.

Gjata tha se AKSK ka ndĂ«rmarrĂ« njĂ« sĂ«rĂ« programesh dhe fushatash ndĂ«rgjegjĂ«simi pĂ«r sigurinĂ« online, duke zhvilluar takime tĂ« rregullta me nxĂ«nĂ«s dhe tĂ« rinj pĂ«r t’i pajisur ata me njohuri praktike mbi mbrojtjen nĂ« mjedisin digjital.

“SĂ« fundmi, nĂ« bashkĂ«punim me MinistrinĂ« e Arsimit dhe me mbĂ«shtetjen e PrezencĂ«s sĂ« OSBE-sĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, Ă«shtĂ« realizuar njĂ« program trajnimi pĂ«r 41 senatorĂ« nga gjimnazet e TiranĂ«s. KĂ«ta nxĂ«nĂ«s u trajnuan mbi higjienĂ«n kibernetike, etikĂ«n online dhe sigurinĂ« digjitale, me qĂ«llim qĂ« mĂ« pas tĂ« shĂ«rbejnĂ« si trajnerĂ« nĂ« shkollat e tyre dhe tĂ« promovojnĂ« te bashkĂ«moshatarĂ«t pĂ«rdorimin e sigurt tĂ« teknologjisĂ« digjitale”, theksoi ajo.

Gjata theksoi se AKSK nuk ka bashkëpunime direkte me kompanitë e medieve sociale, por punon ngushtë dhe në koordinim të vazhdueshëm me Policinë e Shtetit dhe institucionet përgjegjëse për mbrojtjen e fëmijëve dhe të rinjve.

“AKSK bashkĂ«punon ngushtĂ« me tĂ« gjitha institucionet kompetente nĂ« vend, pĂ«rfshirĂ« MinistrinĂ« e Arsimit dhe Sportit, PolicinĂ« e Shtetit, AKEP, ASHDMF dhe tĂ« tjera, pĂ«r organizimin e fushatave ndĂ«rgjegjĂ«suese, edukimin digjital tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe trajtimin e rasteve tĂ« pĂ«rmbajtjeve tĂ« dĂ«mshme ose tĂ« paligjshme nĂ« internet. Po ashtu, Autoriteti ka bashkĂ«punime me partnerĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, si ITU (Unioni NdĂ«rkombĂ«tar i Telekomunikacionit), me tĂ« cilin u implementua projekti pilot pĂ«r Mbrojtjen e FĂ«mijĂ«ve Online gjatĂ« viteve 2021–2023. Ky bashkĂ«punim ka mundĂ«suar ndarjen e pĂ«rvojave, zhvillimin e praktikave tĂ« mira dhe forcimin e kapaciteteve pĂ«r mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve nĂ« mjedisin digjital, nĂ« pĂ«rputhje me standardet ndĂ«rkombĂ«tare”, tha Gjata.

PĂ«rgjegjĂ«sja e sektorit tĂ« Koordinimit tĂ« Projekteve NdĂ«rkombĂ«tare, Zhvillimit Strategjik dhe Identifikimit, u shpreh se “AKSK synon tĂ« vazhdojĂ« dhe tĂ« forcojĂ« punĂ«n pĂ«r mbrojtjen online tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve pĂ«rmes fushatave ndĂ«rgjegjĂ«suese, trajnimeve tĂ« vazhdueshme pĂ«r punonjĂ«sit qĂ« merren me fĂ«mijĂ«t, oficerĂ«t e sigurisĂ« nĂ« shkolla, mĂ«suesit dhe specialistĂ«t e mbrojtjes sĂ« tĂ« miturve, si dhe pĂ«rmes spoteve dhe aktiviteteve edukative qĂ« rrisin vetĂ«dijen ndaj kĂ«rcĂ«nimeve tĂ« reja nĂ« mjedisin digjital”.

“NĂ« plan afatgjatĂ«, AKSK po punon pĂ«r krijimin e njĂ« platforme tĂ« avancuar pĂ«r raportim dhe edukim, e cila do tĂ« mundĂ«sojĂ« raportimin e incidenteve online dhe ndĂ«rveprimin e institucioneve pĂ«rgjegjĂ«se. Platforma do t’u lejojĂ« raportuesve tĂ« ndjekin vetĂ« raportimet e tyre, duke siguruar transparencĂ«, gjurmueshmĂ«ri dhe koordinim mĂ« tĂ« mirĂ« mes institucioneve, si dhe duke rritur efikasitetin nĂ« reagimin ndaj kĂ«rcĂ«nimeve dhe mbrojtjen e tĂ« rinjve nĂ« hapĂ«sirĂ«n digjitale”, pĂ«rfundoi Gjata.

/e.i/a.f/r.e/

The post Rreth 200 raste bullizmi online, AKSK platformë të avancuar për raportim dhe edukim appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Prezantohet metodologjia kombëtare për vlerësimin e rrezikut të Sigurisë Kibernetike

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
7 November 2025 at 17:33

TIRANË, 7 nĂ«ntor /ATSH/ NĂ« kuadĂ«r tĂ« forcimit tĂ« sigurisĂ« kibernetike dhe garantimit tĂ« qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« kombĂ«tare ndaj kĂ«rcĂ«nimeve, Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK) organizoi aktivitetin “Menaxhimi i Rrezikut Kibernetik dhe VlerĂ«simi i Tij”, me pjesĂ«marrjen e rreth 300 pĂ«rfaqĂ«suesve nga infrastrukturat kritike dhe tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« informacionit.

Në fjalën e tij hapëse, Drejtori i Përgjithshëm i AKSK, Igli Tafa, theksoi se të dhënat dhe informacioni janë arma më e fuqishme e një shteti, duke nënvizuar domosdoshmërinë e standardizimit të qasjes ndaj rrezikut, si dhe të ndërtimit të një kulture të përbashkët të parandalimit dhe menaxhimit.

“VetĂ«m duke folur me njĂ« gjuhĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r rrezikun mund tĂ« kalojmĂ« nga njĂ« shoqĂ«ri reaguese nĂ« njĂ« shoqĂ«ri parandaluese. Duhet tĂ« ndĂ«rtojmĂ« besim, tĂ« ndajmĂ« informacionin dhe tĂ« investojmĂ« nĂ« standarde dhe kapacitete njerĂ«zore”, u shpreh Tafa, duke theksuar gjithashtu se inteligjenca artificiale po shndĂ«rrohet nĂ« njĂ« mjet tĂ« dyfishtĂ«, qĂ« mund tĂ« fuqizojĂ« mbrojtjen, por edhe tĂ« pĂ«rshpejtojĂ« sulmet kibernetike nĂ«se nuk trajtohet me kujdes dhe pĂ«rgjegjĂ«si.

Gjatë aktivitetit, ekspertët e AKSK prezantuan Metodologjinë Kombëtare për Vlerësimin e Rrezikut të Sigurisë Kibernetike, një instrument që përcakton hapat, burimet e informacionit dhe procesin e implementimit për matjen dhe menaxhimin e rrezikut në nivel institucional.

Gjithashtu, u prezantua Raporti Kombëtar i Vlerësimit të Rrezikut, i cili përmbledh gjetjet kryesore dhe trendet sektoriale në nivel kombëtar, duke ofruar një panoramë të qartë mbi sfidat dhe prioritetet për përmirësimin e sigurisë digjitale.

Në qendër të këtij procesi qëndron nevoja për bashkërendim, standardizim dhe veprim të përbashkët, për të ndërtuar një hapësirë digjitale më të sigurt, më të qëndrueshme dhe më të besueshme për të gjithë.

/e.i/a.f/

The post Prezantohet metodologjia kombëtare për vlerësimin e rrezikut të Sigurisë Kibernetike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Tafa: Pajisjet DPI nuk përgjojnë, ato mbrojnë fëmijët në hapësirën digjitale

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
29 October 2025 at 10:26

TIRANË, 29 tetor /ATSH/ Drejtori i Autoritetit KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike, Igli Tafa, nĂ« njĂ« deklaratĂ« pĂ«r mediet, sqaroi se pajisjet DPI (Deep Packet Inspection) nuk pĂ«rdoren pĂ«r tĂ« realizuar pĂ«rgjim apo profilizim tĂ« qytetarĂ«ve, por pĂ«rdoren pĂ«r garantimin e njĂ« mjedisi digjital mĂ« tĂ« sigurt pĂ«r fĂ«mijĂ«t.

“Nuk ekziston asnjĂ« mundĂ«si shkencore apo teknologjike qĂ« pĂ«rmes pajisjeve DPI tĂ« kryhet pĂ«rgjim ose tĂ« krijohet profilizim i individĂ«ve gjatĂ« komunikimeve tĂ« tyre”, theksoi Tafa.

Ai shpjegoi se çdo përdorues në internet del me një IP publike që i përket entitetit dhe jo individit, duke përjashtuar kështu mundësinë e identifikimit personal. Po ashtu, theksoi se komunikimet elektronike janë të enkriptuara, përmes çelësave dhe algoritmeve simetrike dhe asimetrike, gjë që i bën teknikisht të paarritshme ndërhyrjet apo leximin e përmbajtjes së tyre.

“Çdo interpretim ndryshe Ă«shtĂ« i pabazuar nĂ« fakte shkencore. Ky Ă«shtĂ« realiteti teknik qĂ« e them si drejtues i institucionit dhe si profesor me mbi 20 vite eksperiencĂ« nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«â€, u shpreh Tafa, duke shtuar se njĂ« pjesĂ« e debatit publik shpesh krijon keqinformim dhe konfuzion te qytetarĂ«t.

Në vijim, Tafa theksoi se pajisjet DPI janë instaluar për të garantuar mbrojtjen e fëmijëve nga platformat dhe përmbajtjet e rrezikshme dhe nuk përfshijnë asnjë mekanizëm që cenon privatësinë e individëve.

/e.i/r.e/a.f/

The post Tafa: Pajisjet DPI nuk përgjojnë, ato mbrojnë fëmijët në hapësirën digjitale appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Tafa: Standardizimi i proceseve brenda institucioneve, çelësi i mbrojtjes kibernetike

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
27 October 2025 at 13:00

TIRANË, 27 tetor/ATSH/ Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK) zhvilloi sot aktivitetin mbi “Qeverisjen e MirĂ« tĂ« SigurisĂ« Kibernetike”, me pjesĂ«marrjen e pĂ«rfaqĂ«suesve nga tĂ« gjitha infrastrukturat kritike dhe tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« informacionit.

Ky ishte takimi i parë i një serie prej gjashtë sesionesh që do të zhvillohen gjatë javëve në vijim, me qëllim ngritjen e një qasjeje të unifikuar kombëtare për menaxhimin, standardizimin dhe mbrojtjen e sigurisë kibernetike në Shqipëri.

Në hapje të aktivitetit, drejtori i përgjithshëm i AKSK, Igli Tafa, theksoi se qeverisja e mirë është mburoja më e fortë kundër rreziqeve kibernetike, duke nënvizuar se siguria digjitale nuk varet vetëm nga teknologjia, por mbi të gjitha nga mënyra se si qeveriset dhe standardizohet puna brenda institucioneve.

Sipas tij, standardizimi i proceseve të pune mund të reduktojë deri në 80% të rreziqeve që burojnë nga mungesa e investimeve teknologjike:

“NĂ«se qeverisim mirĂ«, ne parandalojmĂ« shumicĂ«n e sulmeve qĂ« lĂ«nĂ« gjurmĂ«, sepse siguria fillon nga mĂ«nyra si menaxhojmĂ«, si planifikojmĂ« dhe si ndĂ«rtojmĂ« standarde pĂ«r çdo proces”, tha Tafa.

Tafa vuri në dukje se shpesh dobësitë nuk lidhen me mungesën e sistemeve teknologjike, por me keqqeverisjen, mungesën e koordinimit dhe gabimet njerëzore që ndodhin në procese të përditshme pune.

Në fjalën e tij, Drejtori i AKSK theksoi se siguria kibernetike nuk është më një detyrë teknike, por një proces i gjerë qeverisjeje, që kërkon sinkronizim, komunikim të hapur dhe bashkëpunim të vazhdueshëm midis sektorit publik dhe privat.

Ai shtoi se përballë sulmeve gjithnjë e më të sofistikuara, institucionet duhet të kalojnë nga modeli reaktiv drejt qasjes parandaluese, duke e filluar sigurinë që nga strukturimi i punës dhe ndërtimi i standardeve të brendshme.

“ËshtĂ« mĂ« e lehtĂ« tĂ« parandalosh sesa tĂ« “kurosh”’. Prandaj duhet tĂ« fillojmĂ« sot me themelin, qeverisjen e mirĂ« kibernetike”, u shpreh ai.

Në vijim të aktivitetit, ekspertët e AKSK prezantuan rregulloren e re të masave të sigurisë sipas VKM Nr. 531, datë 25.09.2025, zhvillimet e fundit mbi sistemin e digjitalizuar të kontrollit dhe verifikimit të sigurisë kibernetike.

Ky proces shënon një hap të rëndësishëm drejt modernizimit të mekanizmave të qeverisjes kibernetike, duke forcuar përgjegjshmërinë institucionale dhe rritur transparencën në raport me sigurinë.

/e.i/r.e/a.f/

The post Tafa: Standardizimi i proceseve brenda institucioneve, çelësi i mbrojtjes kibernetike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Tafa: Qendra Sektoriale të Monitorimit për forcimin e mbrojtjes kibernetike

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
27 October 2025 at 08:16

TIRANË, 27 tetor/ATSH/ Drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m i Autoritetit KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike, Igli Tafa mori pjesĂ« nĂ« forumin “Siguria Kibernetike nĂ« Sektorin Bankar 2025”, organizuar nga Shoqata Shqiptare e Bankave nĂ« bashkĂ«punim me ShoqatĂ«n e Bankave tĂ« KosovĂ«s, nĂ« kuadĂ«r tĂ« Muajit tĂ« SigurisĂ« Kibernetike.

NĂ« fjalĂ«n e tij, Tafa theksoi se sektori financiar Ă«shtĂ« nĂ« fokus tĂ« StrategjisĂ« KombĂ«tare pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike 2025–2030 tĂ« sapomiratuar, si njĂ« nga shtyllat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r garantimin e besimit dhe stabilitetit ekonomik.

Ai nënvizoi se ngritja e Qendrave Sektoriale të Monitorimit (SOC) do të forcojë mbrojtjen, do të mundësojë reagim në kohë reale ndaj incidenteve dhe do të rrisë bashkëpunimin ndërmjet institucioneve.

Duke folur për politikat shtetërore që mbështesin zhvillimin dhe sigurinë financiare, drejtori solli në vëmendje pjesëmarrjen e Shqipërisë në SEPA dhe zhvillimin e open banking, si shembuj të qasjeve që kombinojnë modernizimin digjital me sigurinë dhe transparencën.

Në përmbyllje, Tafa theksoi se siguria kibernetike është bazë e stabilitetit ekonomik, dhe se bashkëpunimi ndërinstitucional, teknologjitë e reja dhe vizioni afatgjatë janë thelbësore për ndërtimin e një ekosistemi financiar të qëndrueshëm dhe të mbrojtur digjitalisht.

/e.i/r.e/a.f/

The post Tafa: Qendra Sektoriale të Monitorimit për forcimin e mbrojtjes kibernetike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Shqipëria ndër vendet me performancën më të lartë në sigurinë kibernetike, suksesi në Cyber National Security Index

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
26 October 2025 at 08:00

TIRANË, 26 tetor /ATSH/ NĂ« njĂ« realitet global ku teknologjia Ă«shtĂ« nĂ« zemĂ«r tĂ« zhvillimit ekonomik dhe tĂ« qeverisjes publike, siguria kibernetike Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« çështje thelbĂ«sore tĂ« sovranitetit kombĂ«tar dhe tĂ« besimit publik.

Shqipëria, përmes reformave të thella në këtë fushë, ka arritur rezultat historik duke u vlerësuar me 85 pikë dhe duke u renditur në vendin e 18-të në botë në Cyber National Security Index (NCSI).

Në një intervistë për ATSH-në, drejtoresha e Monitorimit dhe Reagimit të Incidenteve Kibernetike, Qendrës Operacionale SOC CSIRT pranë Autoritetit Kombëtar për Sigurinë Kibernetike, Esmeralda Kazia, ndalet tek ky sukses, reformat që e mundësuan si dhe sfidat dhe prioritetet e ardhshme të Shqipërisë në ndërtimin e një arkitekture të qëndrueshme kombëtare të mbrojtjes digjitale.

Kazia thotĂ« se “ky vlerĂ«sim pĂ«rfaqĂ«son njĂ« arritje tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, duke reflektuar forcimin e sistemit tĂ« saj kombĂ«tar tĂ« sigurisĂ« kibernetike dhe pĂ«rputhshmĂ«rinĂ« me standardet ndĂ«rkombĂ«tare”.

“Sipas tabelĂ«s zyrtare tĂ« NCSI, rezultati aktual shoqĂ«rohet me pozicionimin global nr. 18, qĂ« e vendos ShqipĂ«rinĂ« ndĂ«r vendet me performancĂ«n mĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« rajon. Kjo pikĂ« e lartĂ« Ă«shtĂ« tregues i gatishmĂ«risĂ« strategjike, pĂ«rmirĂ«simit tĂ« kornizĂ«s ligjore nĂ« pĂ«rputhje me NIS2, forcimit tĂ« kapaciteteve operacionale dhe zhvillimit tĂ« sistemeve tĂ« monitorimit tĂ« avancuar qĂ« garantojnĂ« njĂ« mbrojtje tĂ« qĂ«ndrueshme tĂ« infrastrukturĂ«s kritike kombĂ«tare”, tha Kazia.

Sipas saj, kjo arritje ndikon ndjeshëm në imazhin dhe besueshmërinë e Shqipërisë në arenën ndërkombëtare, sa i takon sigurisë kibernetike.

“Ky rezultat forcon ndjeshĂ«m imazhin e ShqipĂ«risĂ« si njĂ« vend qĂ« po ndĂ«rton me seriozitet njĂ« arkitekturĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme tĂ« sigurisĂ« digjitale dhe po pĂ«rmbush standardet mĂ« tĂ« avancuara tĂ« BE-sĂ« dhe NATO-s. PĂ«rputhshmĂ«ria me NIS2, zbatimi i Cyber Resilience Act dhe progresi nĂ« 5G Security Toolbox, nĂ« bashkĂ«punim me autoritetet e tjera pĂ«rkatĂ«se, e bĂ«jnĂ« ShqipĂ«rinĂ« njĂ« partner tĂ« besueshĂ«m nĂ« sistemin evropian tĂ« mbrojtjes kibernetike. Ky pozicionim rrit gjithashtu besueshmĂ«rinĂ« ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r investimet e huaja dhe bashkĂ«punimet teknologjike nĂ« fushĂ«n digjitale”, pohoi ajo.

Kazia rendit disa nga faktorët kryesorë që çuan në këtë ngritje me 36 vende të Shqipërisë në harkun kohor të një viti.

“NĂ« planin ligjor, ShqipĂ«ria ka pĂ«rfunduar transpozimin e NIS2, duke forcuar pĂ«rgjegjĂ«sitĂ« e operatorĂ«ve tĂ« shĂ«rbimeve thelbĂ«sore dhe mekanizmat e raportimit tĂ« incidenteve. NĂ« planin operativ, Ă«shtĂ« ngritur dhe funksionalizuar Qendra KombĂ«tare Operacionale e SigurisĂ« (SOC), e cila ofron monitorim 24/7 dhe zbulim tĂ« hershĂ«m tĂ« kĂ«rcĂ«nimeve pĂ«rmes kombinimit tĂ« teknologjive me agjentĂ« dhe pa agjentĂ«. NdĂ«rkohĂ«, analiza e mangĂ«sive (gap analysis) ka ndihmuar nĂ« identifikimin e boshllĂ«qeve teknike e procesuale dhe nĂ« pĂ«rcaktimin e prioriteteve pĂ«r ndĂ«rhyrje tĂ« drejtuara. NĂ« bashkĂ«punim me autoritetet e tjera pĂ«rkatĂ«se, Ă«shtĂ« zbatuar gjithashtu 5G Security Toolbox, duke siguruar qĂ« rrjetet e gjeneratĂ«s sĂ« pestĂ« tĂ« komunikimit tĂ« zhvillohen me garanci tĂ« plota sigurie dhe rezistence ndaj kĂ«rcĂ«nimeve hibride”, pohoi ajo.

Drejtoresha e Monitorimit dhe Reagimit të Incidenteve Kibernetike pranë AKSK-së tha për ATSH se pas sulmit të vitit 2022, Shqipëria ndërmori një ristrukturim të plotë të arkitekturës së mbrojtjes digjitale.

“Sistemi kombĂ«tar i reagimit Ă«shtĂ« transformuar nga model reaktiv, nĂ« model proaktiv dhe inteligjent, ku SOC operon me teknologji tĂ« avancuara pĂ«r parandalim, detektim dhe reagim tĂ« menjĂ«hershĂ«m ndaj incidenteve. ËshtĂ« pĂ«rmirĂ«suar ndjeshĂ«m koha mesatare e pĂ«rgjigjes, janĂ« pĂ«rditĂ«suar playbook-et operative dhe Ă«shtĂ« implementuar filozofia Zero Trust Architecture, nĂ« pĂ«rputhje me parimet e Cyber Resilience Act. Kjo ka rritur ndjeshĂ«m reziliencĂ«n e institucioneve publike dhe tĂ« infrastrukturave kritike ndaj sulmeve tĂ« sofistikuara dhe atyre ndaj zinxhirĂ«ve tĂ« furnizimit”, nĂ«nvizoi ajo.

Sa i takon mbrojtjes aktuale tĂ« tĂ« dhĂ«nave tĂ« qytetarĂ«ve dhe institucioneve publike pĂ«rballĂ« sulmeve apo kĂ«rcĂ«nimeve digjitale tĂ« huaja, Kazia u shpreh se “mbrojtja aktuale Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« e avancuar dhe e centralizuar se mĂ« parĂ«â€.

“Sistemet e SOC ofrojnĂ« monitorim nĂ« kohĂ« reale, reagim tĂ« automatizuar dhe bashkĂ«punim tĂ« menjĂ«hershĂ«m me strukturat ligjzbatuese dhe partnere ndĂ«rkombĂ«tare. MegjithatĂ«, siguria kibernetike Ă«shtĂ« njĂ« proces i vazhdueshĂ«m, dhe AKSK zbaton filozofinĂ« defence-in-depth, duke testuar rregullisht qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e rrjeteve nĂ« pĂ«rputhje me standardet e Cyber Resilience Act dhe NIS2”, tha Kazia.

Kazia u ndal edhe te prioritetet e radhës për sigurinë kibernetike në Shqipëri, duke theksuar se këto synime janë të orientuara drejt integrimit të plotë në hapësirën digjitale evropiane.

“Zbatimi i NIS2 dhe Cyber Resilience Act, krijimi i skemĂ«s kombĂ«tare tĂ« certifikimit tĂ« sigurisĂ«, forcimi i mbrojtjes sĂ« infrastrukturĂ«s kritike dhe zgjerimi i mbikĂ«qyrjes teknologjike me inteligjencĂ« artificiale pĂ«r zbulim tĂ« hershĂ«m tĂ« anomalive janĂ« disa prej prioriteteve. NĂ« bashkĂ«punim me autoritetet pĂ«rkatĂ«se, do tĂ« zgjerohet zbatimi i 5G Security Toolbox, duke garantuar siguri tĂ« shtuar pĂ«r rrjetet e avancuara tĂ« komunikimit dhe integritetin e zinxhirit tĂ« furnizimit”, pĂ«rfundoi Kazia.

/e.i/j.p/r.e/

The post Shqipëria ndër vendet me performancën më të lartë në sigurinë kibernetike, suksesi në Cyber National Security Index appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Prioritet siguria kibernetike, Policia e Shtetit dhe Shoqata Shqiptare e Bankave nënshkruajnë marrëveshjen

✇Koha Jone
By: redi
23 October 2025 at 15:43

Drejtoria e Policisë së Shtetit dhe Shoqata Shqiptare e Bankave kanë nënshkruar Memorandum Mirëkuptimi me prioritet sigurinë kibernetike. Memorandumi u nënshkrua në ambientet e Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë së Shtetit, nga Drejtori i Policisë së Shtetit, Ilir Proda dhe Presidenti i Shoqatës Shqiptare të Bankave, Bledar Shella. Akti tregues i vullnetit të ndërsjellë të palëve


Source

Parandalimi i krimeve kibernetike, Policia e Shtetit memorandum mirëkuptimi me Shoqatën e Bankave

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Marseda Qefalia
23 October 2025 at 14:15

TIRANË, 23 tetor /ATSH/ Drejtoria e PĂ«rgjithshme e PolicisĂ« sĂ« Shtetit dhe Shoqata Shqiptare e Bankave (AAB) nĂ«nshkruan sot njĂ« Memorandum MirĂ«kuptimi me prioritet sigurinĂ« kibernetike.

Memorandumi u nënshkrua në ambientet e Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë së Shtetit, nga Drejtori i Përgjithshëm i Policisë së Shtetit, Ilir Proda dhe Presidenti i Shoqatës Shqiptare të Bankave, Bledar Shella. Akti, tregues i vullnetit të ndërsjellë të palëve, për të kontribuar me kuadër ligjor dhe ekspertizë teknike, te çështjet e përbashkëta të sigurisë kibernetike.

Proda nënvizoi gjatë fjalës së tij në ceremoninë e nënshkrimit, se bashkëpunime të tilla janë thelbësore për parandalimin e krimeve kibernetike, rritjen e kapaciteteve profesionale dhe ndërtimin e një mjedisi të besueshëm digjital.

Ndërkaq, Presidenti i Shoqatës Shqiptare të Bankave, Bledar Shella theksoi rëndësinë e këtij bashkëpunimi, duke u shprehur se siguria kibernetike është një nga sfidat më të mëdha të kohës sonë dhe kërkon bashkërendim institucional.

Më tej, Shella u shpreh kjo marrëveshje forcon partneritetin ndërmjet sistemit bankar dhe institucioneve ligjzbatuese, duke krijuar një bazë solide për parandalimin e krimeve digjitale dhe mbrojtjen e qytetarëve dhe të bizneseve.

Ky Memorandum Mirëkuptimi i bashkon të dy institucionet në një partneritet afatgjatë, të bazuar në reciprocitet, konfidencialitet dhe respektim të legjislacionit në fuqi.

Ai synon tĂ« krijojĂ« njĂ« mjedis bashkĂ«punues pĂ«r t’u pĂ«rballur mĂ« efektivisht me sfidat e epokĂ«s digjitale dhe pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« ekosistem financiar mĂ« tĂ« sigurtĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. /j.p/

1 nga 3

The post Parandalimi i krimeve kibernetike, Policia e Shtetit memorandum mirëkuptimi me Shoqatën e Bankave appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

'Deepfake' po ecën më shpejt se e vërteta, Blerton Abazi paralajmëron për rrezikun ndaj demokracisë

✇Telegrafi
By: Muhamet Hajrullahu
20 October 2025 at 14:20


NĂ« “PĂ«rballje Podcast”, profesori i sigurisĂ« kibernetike nĂ« UBT, Blerton Abazi, ka folur pĂ«r ndikimin qĂ« teknologjia dhe dezinformimi po e kanĂ« mbi proceset demokratike, duke theksuar se siguria kibernetike sot nuk Ă«shtĂ« mĂ« vetĂ«m çështje teknike, por edhe çështje besueshmĂ«rie dhe demokracie.

“NĂ«se deri tani kemi folur pĂ«r sigurinĂ« kibernetike, pĂ«r pjesĂ«n e dezinformimit dhe deepfake vetĂ«m nĂ« aspektin teknik, tash kjo nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« vetĂ«m me pjesĂ« teknike, por ka tĂ« bĂ«jĂ« edhe me besueshmĂ«ri,” tha Abazi.


NĂ« “PĂ«rballje Podcast”, profesori i sigurisĂ« kibernetike nĂ« UBT, Blerton Abazi, ka folur pĂ«r ndikimin qĂ« teknologjia dhe dezinformimi po e kanĂ« mbi proceset demokratike, duke theksuar se siguria kibernetike sot nuk Ă«shtĂ« mĂ« vetĂ«m çështje teknike, por edhe çështje besueshmĂ«rie dhe demokracie.“NĂ«se de...

Ai paralajmëroi se në momentin kur qytetarët fillojnë të dyshojnë në integritetin e votës, rrezikohet vetë baza e demokracisë.

- YouTube www.youtube.com

“NĂ«se zĂ«ri i qytetarĂ«ve, ose qytetarĂ«t vetĂ«, dyshojnĂ« qĂ« vota e tyre Ă«shtĂ« manipuluar pĂ«rmes formave tĂ« ndryshme, atĂ«herĂ« ne kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« rrezik pĂ«r vetĂ« demokracinĂ«â€, ka deklaruar ai.

Abazi foli edhe pĂ«r pĂ«rhapjen e shpejtĂ« tĂ« videove tĂ« manipuluara (deepfake) dhe vĂ«shtirĂ«sitĂ« qĂ« kanĂ« institucionet dhe mediat pĂ«r t’i ndaluar ato nĂ« kohĂ«.

“Modelet e tilla nĂ« siguri kibernetike, por edhe nĂ« deepfake, janĂ« rritur aq shumĂ« sa qĂ« shpejtĂ«sia e publikimit tĂ« atyre videove Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« e shpejtĂ« sesa pĂ«rgjigja e verifikuesve tĂ« fakteve pĂ«r t’i ndaluar ato.”

Edhe kur videot arrijnë të ndalen, shtoi ai, pasojat mbeten.

“GjurmĂ«t dhe pasojat po mbesin mbrapa derisa po verifikohen.”

Profesori theksoi se tashmë nuk është e mundur të ndalohen plotësisht manipulimet digjitale, por mund të menaxhohen dhe kufizohen pasojat e tyre përmes vetëdijesimit publik dhe përgjegjësisë institucionale.

“Ka teknologji qĂ« mund t’i identifikojnĂ«, por zhvillimi i tyre Ă«shtĂ« shumĂ« i shpejtĂ«. Prandaj qytetarĂ«t dhe kompanitĂ« duhet tĂ« mendojnĂ« mĂ« shumĂ« si t’i menaxhojnĂ« kĂ«to video, sesa t’i ndalojnĂ« ato, sepse tashmĂ« Ă«shtĂ« e pamundur tĂ« ndalohen plotĂ«sisht”, ka shtuar ai.

Ky diskutim u zhvillua nĂ« kuadĂ«r tĂ« serisĂ« “Integriteti Medial dhe Demokracia nĂ« KosovĂ«â€ tĂ« “PĂ«rballje Podcast”, qĂ« trajton ndikimin e dezinformimit dhe temat tjera. /Telegrafi/


Dialog rajonal në Tiranë mbi politikat e sigurisë kibernetike

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
20 October 2025 at 14:23

TIRANË, 20 tetor /ATSH/ Autoriteti KombĂ«tar pĂ«r SigurinĂ« Kibernetike (AKSK) dhe Ministria e PunĂ«ve tĂ« Jashtme e MbretĂ«risĂ« sĂ« HollandĂ«s, nĂ« bashkĂ«punim me Observer Research Foundation America dhe Albania Sustainable Development Organization, organizuan nĂ« TiranĂ« njĂ« dialog rajonal mbi politikat e sigurisĂ« kibernetike.

Ky aktivitet mblodhi 50 pjesëmarrës nga qeveria, biznesi dhe shoqëria civile nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor. Sipas njoftimit të AKSK-së, në këtë tryezë u trajtuan mënyrat për të përmirësuar bashkëpunimin rajonal në mbrojtjen kibernetike, reagimin ndaj incidenteve, diplomacinë kibernetike dhe ngritjen e kapaciteteve.

Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i AKSK, Igli Tafa, u shpreh se “ende ekziston njĂ« hendek i ndjeshĂ«m nĂ« fushĂ«n e sigurisĂ« kibernetike nĂ« tĂ« gjithĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor. Sfida tĂ« tilla nuk mund tĂ« pĂ«rballohen tĂ« vetĂ«m, por vetĂ«m pĂ«rmes bashkĂ«punimit dhe ndĂ«rtimit tĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« kapaciteteve mund tĂ« ecim pĂ«rpara”.

Ernst Noorman, ambasador i Posaçëm pĂ«r Çështjet e SigurisĂ« Kibernetike nĂ« MinistrinĂ« e PunĂ«ve tĂ« Jashtme tĂ« MbretĂ«risĂ« sĂ« HolandĂ«s, theksoi se “siguria kibernetike kĂ«rkon pĂ«rfshirje tĂ« shumĂ« aktorĂ«ve, nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m çështje qeveritare, por pĂ«rfshin gjithĂ« shoqĂ«rinĂ«. Me digjitalizimin qĂ« sjell efikasitet, sfidat bĂ«hen gjithnjĂ« e mĂ« komplekse. Veprimi i koordinuar dhe besimi i ndĂ«rsjellĂ« janĂ« thelbĂ«sorĂ« nĂ«se duam tĂ« ecim pĂ«rpara sĂ« bashku”.

Ky dialog ndërtohet mbi rezultatet e takimeve të mëparshme të zhvilluara në Tiranë në nëntor 2024 dhe në Shkup, Maqedonia e Veriut, në qershor 2022 dhe shtator 2023.


/e.i/j.p/

The post Dialog rajonal në Tiranë mbi politikat e sigurisë kibernetike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

​Si mund tĂ« ndikojĂ« “deepfake” nĂ« zgjedhje? EkspertĂ«t flasin pĂ«r sigurinĂ« kibernetike dhe manipulimin online

✇Telegrafi
By: Muhamet Hajrullahu
20 October 2025 at 08:55



Kosova ka pĂ«rfunduar raundin e parĂ« tĂ« zgjedhjeve lokale, dhe nĂ« “PĂ«rballje Podcast” Ă«shtĂ« diskutuar pĂ«r njĂ« temĂ« qĂ« lidhet drejtpĂ«rdrejt me proceset demokratike tĂ« vendit, deepfake dhe siguria kibernetike gjatĂ« zgjedhjeve.

Të ftuar në episod ishin Dren Gërguri, ligjërues në Gazetari në Universitetin e Prishtinës, dhe Blerton Abazi, profesor i Sigurisë Kibernetike në UBT.

Rreziku i manipulimit digjital

NĂ« hapje tĂ« bisedĂ«s, Dren GĂ«rguri sqaroi se “deepfake Ă«shtĂ« çdo audio apo video e gjeneruar me inteligjencĂ« artificiale, ku mund tĂ« paraqitet dikush qĂ« thotĂ« diçka qĂ« nĂ« fakt nuk e ka thĂ«nĂ«â€.

Ai theksoi se niveli i pĂ«rsosmĂ«risĂ« sĂ« kĂ«tyre materialeve ka arritur nĂ« atĂ« pikĂ« sa â€œĂ«shtĂ« shumĂ« e vĂ«shtirĂ« pĂ«r syrin e njeriut tĂ« dallojĂ« nĂ«se njĂ« video Ă«shtĂ« reale apo e ndĂ«rtuar artificialisht”.

Sipas tij, ky zhvillim po e sfidon ndjeshëm gazetarinë profesionale dhe publikun në ndarjen e informacionit të saktë nga mashtrimet.

- YouTube www.youtube.com

Gërguri paralajmëroi se përdorimi i videove të manipuluara mund të ketë pasoja të rënda për perceptimin publik dhe për besimin në institucione:

“NĂ« momentin qĂ« qytetarĂ«t nuk janĂ« tĂ« sigurt çka Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«, krijohet njĂ« mjegull ku askush nuk di çka tĂ« besojĂ« mĂ«. Dhe kjo Ă«shtĂ« e mjaftueshme pĂ«r ta cenuar procesin zgjedhor”, tha GĂ«rguri nĂ« “PĂ«rballje Podcast” me kryeredaktorin Muhamet Hajrullahu.

Ai solli edhe shembuj konkretĂ« tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« narrativave tĂ« rreme qĂ« vijnĂ« nga Serbia dhe Rusia, tĂ« cilat sipas tij “pĂ«rdorin tĂ« njĂ«jtat taktika propagandistike prej vitesh, duke e paraqitur KosovĂ«n si vend nĂ« krizĂ«, dhe pĂ«rmes pĂ«rsĂ«ritjes e kthejnĂ« tĂ« pavĂ«rtetĂ«n nĂ« diçka qĂ« duket e besueshme”.

Siguria kibernetike, një çështje e demokracisë

Nga ana tjetër, profesori Blerton Abazi nënvizoi se siguria kibernetike sot nuk kufizohet vetëm në aspektin teknik.

“Kjo nuk Ă«shtĂ« mĂ« vetĂ«m çështje e rrjeteve apo e serverĂ«ve. NĂ«se qytetarĂ«t dyshojnĂ« qĂ« vota e tyre mund tĂ« manipulohet pĂ«rmes formave digjitale, atĂ«herĂ« kemi rrezik pĂ«r vetĂ« demokracinĂ«,” tha ai.

Abazi rikujtoi rastet kur vonesat teknike nĂ« publikimin e rezultateve zgjedhore kishin krijuar terren pĂ«r pĂ«rhapjen e dezinformimit, duke theksuar se “mungesa e komunikimit tĂ« shpejtĂ« institucional krijon hapĂ«sirĂ« pĂ«r panik dhe pĂ«r narrativa tĂ« rreme qĂ« dĂ«mtojnĂ« besimin e qytetarĂ«ve”.

Ai tregoi gjithashtu se nĂ« shumĂ« raste, problemet qĂ« paraqiten si “sulme kibernetike” janĂ« thjesht dĂ«shtime teknike apo abuzime tĂ« brendshme, por mungesa e sqarimit publik i kthen nĂ« kriza besimi.

“NjĂ« platformĂ« e pa testuar mirĂ« mund tĂ« dĂ«shtojĂ« dhe qytetarĂ«t e pĂ«rjetojnĂ« si manipulim. NĂ« kĂ«to raste, transparenca Ă«shtĂ« mbrojtja mĂ« e mirĂ«.”

G\u00ebrguri e Abazi me kryredaktorin e Telegrafit Muhamet Hajrullahu, Foto: Pjetër Monreca

Inteligjenca artificiale – mundĂ«si dhe rrezik

Të dy ekspertët u ndalën edhe te ndikimi global i inteligjencës artificiale.

GĂ«rguri theksoi se tashmĂ« janĂ« shĂ«nuar raste ku “nĂ« takime online, njĂ« drejtues kompanie Ă«shtĂ« zĂ«vendĂ«suar nga njĂ« deepfake qĂ« nĂ« kohĂ« reale jepte urdhra dhe kryente transaksione financiare”, duke vjedhur mijĂ«ra dollarĂ«.

“Kjo tregon se kemi hyrĂ« nĂ« njĂ« epokĂ« ku manipulimi nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m çështje montazhi, por edhe i komunikimit tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«. Prandaj vetĂ«dija dhe edukimi janĂ« mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme se kurrĂ«â€, theksoi ai.

Abazi shtoi se kjo â€œĂ«shtĂ« njĂ« luftĂ« e pafund mes ofensivĂ«s dhe mbrojtjes”:

“Sa herĂ« qĂ« zhvillohet njĂ« mekanizĂ«m i ri pĂ«r t’i detektuar manipulimet, zhvillohet menjĂ«herĂ« njĂ« tjetĂ«r pĂ«r t’i shmangur ato. ËshtĂ« njĂ« betejĂ« e pandalshme teknologjike qĂ« kĂ«rkon reagim tĂ« vazhdueshĂ«m institucional.”

ÇfarĂ« duhet bĂ«rĂ«?

Në përmbyllje, të ftuarit theksuan se Kosova ka nevojë për një bashkërendim të qëndrueshëm mes institucioneve, mediave dhe sektorit privat për të ndërtuar një sistem funksional të mbrojtjes digjitale.

Abazi theksoi: “Ende nuk kemi njĂ« Agjenci tĂ« funksionalizuar tĂ« SigurisĂ« Kibernetike. Infrastruktura ekziston, por mungon koordinimi dhe ndĂ«rgjegjĂ«simi. Siguria kibernetike nuk mund tĂ« jetĂ« vetĂ«m pĂ«rgjegjĂ«si e institucioneve – Ă«shtĂ« detyrĂ« e tĂ« gjithĂ«ve, pĂ«rfshirĂ« sektorin privat dhe vetĂ« qytetarĂ«t.”

Ndërsa Gërguri e mbylli me rëndësinë e edukimit medial dhe të mendimit kritik:

“Sikurse mjeku qĂ« Ă«shtĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r shĂ«ndetin, gazetari Ă«shtĂ« thelbĂ«sor pĂ«r shĂ«ndetin informativ tĂ« shoqĂ«risĂ«. Duhet tĂ« mĂ«sojmĂ« ta verifikojmĂ« çdo informacion pĂ«rpara se ta besojmĂ«, sidomos nĂ« kohĂ«n e inteligjencĂ«s artificiale.”

Ky Ă«shtĂ« episodi i tretĂ« i “PĂ«rballje Podcast” (Integriteti Medial dhe Demokracia nĂ« KosovĂ«), njĂ« seri prej tetĂ« episodesh qĂ« synon tĂ« nxisĂ« debat pĂ«r rolin e mediave, dezinformimin dhe sfidat e besueshmĂ«risĂ« gjatĂ« zgjedhjeve nĂ« KosovĂ«. /Telegrafi/.


A është Kosova e përgatitur për luftën kibernetike? Eksperti italian jep alarmin

✇Telegrafi
By: Jehona Hulaj
19 October 2025 at 13:45


Sulmet kibernetike po bëhen gjithnjë e më të sofistikuara dhe të lidhura ngushtë me zhvillimet gjeopolitike globale. Kosova nuk ka mbetur jashtë kësaj vale kërcënimesh, duke u shndërruar në një objektiv të aktorëve shtetërorë që ndjekin agjenda të caktuara.

Viteve të fundit vendi jonë ka shënuar raste të sulmeve kibernetike ndaj ueb-faqeve të institucioneve publike, të cilat dyshohet se u bënë nga grupe hakerësh prorusë. Cak i këtyre sulmeve ishin edhe mediat. Para disa muajve, nën sulme kibernetike u ndodh edhe Agjencia e Lajmeve KosovaPress.

E për të përballuar sulme të tilla, eksperti ndërkombëtar i sigurisë kibernetike, Paolo Palumbo, thotë se Kosova duhet të përmirësojë kapacitetet e mbrojtjes kibernetike.

“ÇfarĂ« Kosova po pĂ«rjeton, Ă«shtĂ« pjesĂ« e shĂ«njestrimit nga ato shtete qĂ« pĂ«rmende. KĂ«to vende kanĂ« agjendat dhe qĂ«llimet e tyre, dhe ndĂ«rmarrin veprime tĂ« caktuara pĂ«r t’i arritur ato. NĂ« kĂ«tĂ« kuptim, Kosova mund tĂ« jetĂ« nĂ« anĂ«n qĂ« merr goditjet e disa prej kĂ«tyre sulmeve pĂ«r kĂ«tĂ« arsye tĂ« veçantĂ«...3:49 Qeveria dhe sektori privat nĂ« KosovĂ« duhet tĂ« pĂ«rballen me kĂ«tĂ« sfidĂ«. Kjo nĂ«nkupton zhvillimin e marrĂ«dhĂ«nieve me institucione dhe kompani jashtĂ« KosovĂ«s, por edhe forcimin e kapaciteteve tĂ« veta pĂ«r t’u mbrojtur nga kĂ«to sulme.

Kjo pĂ«rfshin krijimin e njĂ« ekipi kombĂ«tar pĂ«r reagim ndaj incidenteve (CERT) ose ngritjen e njĂ« ekipi tĂ« inteligjencĂ«s pĂ«r kĂ«rcĂ«nimet, forcimin e sektorit ushtarak, rritjen e kapaciteteve tĂ« inteligjencĂ«s, investimin nĂ« kontrolle dhe korniza sigurie, si dhe rritjen e ndĂ«rgjegjĂ«simit pĂ«r sigurinĂ« kibernetike nĂ« nivel shtetĂ«ror dhe nĂ« bizneset private. Dhe kjo Ă«shtĂ« diçka shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme nĂ« nivel qeveritar, ata duhet tĂ« vlerĂ«sojnĂ« kĂ«to sfida, por gjithashtu edhe nĂ« nivelin mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« kompanive tĂ« ndryshme, qĂ« duhet ta marrin kĂ«tĂ« shumĂ« seriozisht nĂ«se duan tĂ« mbeten konkurrues, veçanĂ«risht me njĂ« tĂ« ardhme gjithnjĂ« e mĂ« digjitalizuar”, thotĂ« ai.

Siguria kibernetike nënkupton zbatim të teknologjive, proceseve dhe kontrolleve për të mbrojtur sistemet, rrjetet, programet, pajisjet dhe të dhënat nga sulmet kibernetike.

Për të luftuar kërcënimet ekzistuese dhe për të mbrojtur infrastrukturën kritike, Kosova duhet të bashkëpunojë me partnerët ndërkombëtarë, thotë në intervistën për KosovaPress, Paolo Palumbo.

Sipas tij, ky është një proces që kërkon kohë dhe përkushtim, por është thelbësor për sigurinë.

“Kjo lidhet me mĂ«nyrĂ«n se si tĂ« bashkĂ«punohet me entitete ndĂ«rkombĂ«tare, por Kosova duhet tĂ« fillojĂ« tĂ« veprojĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« organike pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar kapacitetet e saj. Kjo nĂ«nkupton, para sĂ« gjithash, fitimin e dukshmĂ«risĂ« mbi kĂ«rcĂ«nimet qĂ« pĂ«rballet, mĂ« pas sigurimin e aftĂ«sive pĂ«r t’u pĂ«rballur me to, dhe nĂ« fund forcimin e pjesĂ«ve tĂ« infrastrukturĂ«s qĂ« konsiderohen strategjike. Nuk do tĂ« jetĂ« njĂ« rrugĂ«tim i lehtĂ«, por Ă«shtĂ« njĂ« proces shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m qĂ« do tĂ« japĂ« rezultat nĂ« planin afatgjatĂ«â€, nĂ«nvizon Palumbo.

E derisa sulmet kibernetike vazhdojnë të rriten në sofistikim, me sulmuesit që përdorin një larmi gjithnjë e në zgjerim të taktikave, eksperti italian tregon se këto përfshijnë inxhinierinë sociale, malware dhe ransomware.

Ai vë në pah rreziqet që vijnë nga teknologjitë me përdorim të dyfishtë, të cilat mund të përdoren si për qëllime mbrojtëse, ashtu edhe për qëllime ushtarake apo joetike.

Ai thekson se inteligjenca artificiale është një ndër teknologjitë më të ndjeshme, duke kërkuar vëmendje të shtuar në mënyrën se si kontrollohet dhe menaxhohet përdorimi i saj.

“NĂ« pĂ«rgjithĂ«si, koncepti i teknologjive me pĂ«rdorim tĂ« dyfishtĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« i zbatueshĂ«m nĂ« sigurinĂ« kibernetike. KĂ«to teknologji zakonisht krijohen me njĂ« qĂ«llim mbrojtĂ«s ose tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m, por mund tĂ« pĂ«rdoren gjithashtu pĂ«r qĂ«llime jo-etike ose ushtarake. Ky Ă«shtĂ« koncepti i teknologjive me pĂ«rdorim tĂ« dyfishtĂ«. Inteligjenca artificiale Ă«shtĂ« njĂ« nga kĂ«to mjete, dhe kompleksiteti qĂ« e shoqĂ«ron kĂ«tĂ« teknologji Ă«shtĂ« arsyeja pse duhet tĂ« jemi mĂ« tĂ« kujdesshĂ«m, sepse duhet tĂ« sigurohemi qĂ« kĂ«to teknologji tĂ« mos jenĂ« tĂ« disponueshme pĂ«r ata qĂ« mund tĂ« na shkaktojnĂ« dĂ«m”, thotĂ« ai.

Në intervistën e tij për KosovaPress, Palumbo nënvizon lidhjen mes zhvillimeve gjeopolitike dhe sulmeve kibernetike. Sipas tij, ndonëse këto dukuri mund të duken të ndara, ekziston një ndërveprim i qartë mes tyre, sidomos në kontekstin e shteteve që veprojnë në bazë të agjendave kombëtare. Një shembull i qartë është lufta në Ukrainë, ku sulmet kibernetike përdoren si mjet hakmarrjeje dhe presioni.

“Situata Ă«shtĂ« e komplikuar, dhe eventet gjeopolitike duket qĂ« janĂ« tĂ« ndara nga sulmet kibernetike tĂ« pĂ«rditshme, por e vĂ«rteta Ă«shtĂ«, sidomos kur mendon pĂ«r Aktin KombĂ«tar tĂ« shtetit, Ă«shtĂ« njĂ« lidhshmĂ«ri e madhe mes kĂ«tyre ngjarjeve tĂ« mĂ«dha dhe çfarĂ« shohim nĂ« fushĂ«n praktike. PĂ«r shembull, nĂ« kontekstin e luftĂ«s ruse kundĂ«r UkrainĂ«s, shohim shumĂ« hakmarrje dhe sulme kibernetike nga Rusia ose ‘proxy’ ruse, si pĂ«rgjigje ndaj gjĂ«rave qĂ« PerĂ«ndimi po bĂ«n”, thotĂ« Palumbo. /KP/

Deepfake dhe siguria kibernetike nĂ« “PĂ«rballje Podcast” me Dren GĂ«rguri e Blerton Abazi

✇Telegrafi
By: Muhamet Hajrullahu
17 October 2025 at 14:51


Kosova sapo ka pĂ«rfunduar raundin e parĂ« tĂ« zgjedhjeve lokale, dhe nĂ« “PĂ«rballje Podcast” u diskutua pĂ«r deepfake dhe sigurinĂ« kibernetike gjatĂ« zgjedhjeve me Dren GĂ«rguri, ligjĂ«rues nĂ« Gazetari nĂ« UP, dhe Blerton Abazi, profesor i SigurisĂ« Kibernetike nĂ« UBT.

Temat e trajtuara në këtë episod ishin deepfake dhe manipulimi digjital e si po ndryshon perceptimi publik dhe si mund të ndikojë në besueshmërinë e mediave?

Gjithashtu u diskutua rĂ«ndĂ«sia e sigurisĂ« kibernetike gjatĂ« zgjedhjeve, rreziqet online dhe mĂ«nyrat pĂ«r t’u mbrojtur institucionet dhe qytetarĂ«t.

Dren G\u00ebrguri, Blerton Abazi dhe Muhamet Hajrullahu, kryeredaktor i Telegrafi.com Foto: Pjetër Monreca

Ky Ă«shtĂ« episodi i tretĂ« i “PĂ«rballje Podcast” (Integriteti Medial dhe Demokracia nĂ« KosovĂ«), njĂ« seri prej tetĂ« episodesh kushtuar integritetit medial, luftĂ«s kundĂ«r dezinformimit dhe sfidave qĂ« mediat pĂ«rballen gjatĂ« zgjedhjeve nĂ« KosovĂ«.

Episodi do të publikohet së shpejti në Telegrafi.com dhe rrjetet sociale./Telegrafi/.


Tafa: Dy projekte bashkëpunimi me Arabinë Saudite në sigurinë kibernetike

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Ermira Isufaj
15 October 2025 at 11:43

TIRANË, 15 tetor /ATSH/ Drejtori i Autoritetit KombĂ«tar tĂ« SigurisĂ« Kibernetike, Igli Tafa mori pjesĂ« nĂ« Forumin Global tĂ« SigurisĂ« Kibernetike, qĂ« po zhvillohet nĂ« Riad tĂ« ArabisĂ« Saudite me ftesĂ« zyrtare nga organizatorĂ«t e kĂ«tij takimi tĂ« pĂ«rvitshĂ«m.

Ky forum i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, kĂ«tĂ« vit u mbajt nĂ«n temĂ«n “Zhvillimi i bashkĂ«renduar nĂ« hapĂ«sirĂ«n kibernetike”.

Gjatë vizitës, Tafa mori pjesë në dy panele ndërkombëtare të nivelit të lartë, zhvilloi takime dypalëshe me homologët nga Arabia Saudite dhe Omani, ku diskutoi nxitjen e bashkëpunimit me vendet e tjera të Gjirit, si dhe dakordësoi nënshkrimin e një marrëveshjeje ndërkombëtare me United States Telecommunications Training Institute (USTTI), duke forcuar më tej rolin e Shqipërisë në ekosistemin global të sigurisë kibernetike.

Në një panel mbi ligjin kibernetik dhe rregullimin e revolucionit teknologjik, Tafa ndau përvojën e Shqipërisë në forcimin e kuadrit ligjor dhe institucional për sigurinë kibernetike, përmes përafrimit me Direktivën NIS2, miratimit të ligjit të ri për sigurinë kibernetike dhe zbatimit të 21 akteve nënligjore, nga të cilat 16 janë tashmë finalizuar.

Ai theksoi rëndësinë e ndërtimit të një kuadri të qëndrueshëm digjital, të mbështetur në bashkëpunim institucional, zhvillimin e kapaciteteve profesionale dhe përfshirjen e sektorit privat, për të garantuar qëndrueshmëri dhe mbrojtje afatgjatë ndaj rreziqeve në rritje.

Në diskutim, Shqipëria u vlerësua si një histori suksesi, duke u renditur ndër 20 vendet e para në botë për sigurinë kibernetike, sipas Indeksit Global të Sigurisë Kibernetike, një arritje që pasqyron reformat ligjore dhe institucionale të ndërmarra në vitet e fundit.

Në panelin kushtuar fuqizimit të grave në sigurinë kibernetike, drejtori i AKSK-së nënvizoi nevojën për veprim të menjëhershëm dhe të matshëm, përmes ndërtimit të rrugëve të qarta nga arsimi te lidershipi, përfshirjes së indikatorëve gjinorë në strategjitë kombëtare, si dhe krijimit të mjediseve pune fleksibël dhe të sigurta.

Tafa nënvizoi se barazia gjinore duhet të trajtohet si shtyllë thelbësore e sigurisë kibernetike globale, duke theksuar se vetëm përmes veprimit të koordinuar dhe përgjegjës mund të arrihet qëndrueshmëri dhe gjithëpërfshirje reale në këtë sektor strategjik.

Në kuadër të forumit, Tafa zhvilloi takime zyrtare dypalëshe me homologët e tij nga Mbretëria e Arabisë Saudite dhe Shteti i Omanit, ku u diskutuan nisma konkrete bashkëpunimi dhe projekte të përbashkëta për forcimin e kapaciteteve kombëtare në fushën e sigurisë kibernetike.

Në takimin me Autoritetin Kombëtar për Sigurinë Kibernetike të Mbretërisë së Arabisë Saudite (NCSA), Tafa prezantoi dy projekte konkrete bashkëpunimi si ngritjen e Qendrës Kombëtare të Ekselencës për Sigurinë Kibernetike, me asistencën e NCSA-së dhe krijimin e Qendrës së Monitorimit, Reagimit dhe Menaxhimit të Incidenteve Kibernetike për sektorin e Shëndetësisë në Shqipëri.

Në takimin me Autoritetin Kombëtar për Sigurinë Kibernetike të Shtetit të Omanit, u prezantua projekti për ngritjen e një platforme të përbashkët trajnimi, për rritjen e kapaciteteve profesionale në sektorët publik dhe privat. Palët ranë dakord të vijojnë me nënshkrimin e një marrëveshjeje bashkëpunimi, që do të formalizojë këtë partneritet.

Sipas njoftimit të AKSK-së, Tafa zhvilloi takime edhe me përfaqësues të Katarit, Kuvajtit dhe Bahreinit, me fokus në zhvillimin e kapaciteteve për përballjen e rreziqeve që burojnë nga Inteligjenca Artificiale dhe Kompjuterët Kuantikë, dhe ndërtimin e një shtrese mbrojtëse kundër rreziqeve kuantike (Quantum Resistance Layer) për infrastrukturat kritike kombëtare.

AKSK nënvizon se këto takime hapën rrugën për zgjerimin e bashkëpunimit rajonal dhe krijimin e partneriteteve të reja teknologjike dhe institucionale në mbështetje të qëndrueshmërisë digjitale.

Në vijim të takimit ndërmjet drejtorit të përgjithshëm të AKSK-së dhe drejtorit ekzekutiv të USTTI, u dakordësua nënshkrimi i një Marrëveshjeje Mirëkuptimi (MoU) për forcimin e kapaciteteve njerëzore në fushën e sigurisë kibernetike, përmes zhvillimit të programeve të trajnimit, shkëmbimit të praktikave më të mira dhe ndarjes së përvojave profesionale.

Në njoftimin e AKSK-së thuhet se përmes këtyre angazhimeve, Shqipëria riafirmoi rolin e saj si partner i besueshëm dhe kontribuues në agjendën ndërkombëtare të sigurisë kibernetike, duke avancuar bashkëpunimin rajonal dhe ndërinstitucional për forcimin e qëndrueshmërisë digjitale.

/e.i/r.e/a.f/

The post Tafa: Dy projekte bashkëpunimi me Arabinë Saudite në sigurinë kibernetike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

❌
❌