TIRANË, 7 tetor /ATSH/ – A është transformuar rajoni më i paqëndrueshëm në botë?
Plani 20 pikësh i presidentit Trump për një armëpushim në Gaza dhe një fushatë rindërtimi që e pason atë, janë një përpjekje për të përfituar nga ndryshimet rrënjësore dhe shkatërrimi i madh pas sulmit të Hamasit më 7 tetor ndaj Izraelit, që sot shënon përvjetorin e dytë, shkruan usatoday.com.
Më 3 tetor, Hamasi, tashmë i dobësuar, ra dakord për planin e lirimit të pengjeve pjesë e iniciativës së zbuluar në Shtëpinë e Bardhë me kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, në krah të presidentit. Në përgjigjen e grupit të armatosur palestinez nuk kishte dispozita të tjera që detajonin të ardhmen e Gazës, përfshirë disa që Hamasi i ka refuzuar prej kohësh.
Por, sipas analistëve këto dy vite trazira dhe ndryshime në rajon mund të kenë hapur shtigje të reja drejt paqes.
Sulmet e 7 tetorit që i morën jetën 1 200 personave dhe përgjigjja ushtarake që shkatërroi Gazën kanë ndryshuar peizazhin e rajonit.
Pasojat kanë kontribuar në rrëzimin e një regjimi në Siri, përmbysjen e programit bërthamor në Iran, izolimin e Izraelit në botë dhe rritjen e shpresave të Trump për të fituar një Çmimin Nobel për Paqen.
“Në fakt, sot jam shumë më optimist sesa një dekadë më pare”, tha së fundmi Michael Oren, një ish-ambasador izraelit në Shtetet e Bashkuara, për podkastin “The Excerpt” të UsaToday.
Edhe pas dy prej viteve më të vështira në historinë e Izraelit dhe Lindjes së Mesme, ai sheh mundësi mes ndryshimeve gjeopolitike në rajon.
Por, edhe vetë Netanyahu deklaroi, se nuk ishte ende e qartë nëse momenti i radhës do të sillte një armëpushim apo një luftë më të ashpër.
Pas përgjigjes së Hamasit, Trump i bëri thirrje Izraelit të ndalonte bombardimin e Gazës, por u shpreh gjithashtu në një videomesazh se “duhet ta konkretizojmë vendimin tonë. Historia na tregon se procesi i ardhshëm i negociatave nuk ka gjasa të jetë i lehtë”.
Ashtu si sulmet terroriste të 11 shtatorit në Shtetet e Bashkuara në vitin 2001, sulmi i 7 tetorit në Izrael në vitin 2023, i nisur nga enklava palestineze, la një plagë kaq të thellë saqë njihet thjesht nga data e tij.
Ja disa nga gjërat që kanë ndryshuar gjatë këtyre dy viteve.
Gaza është shkatërruar plotësisht
Në Gaza, Ministria e Shëndetësisë e drejtuar nga Hamasi thotë se më shumë se 66 000 njerëz janë vrarë, gjysma e tyre gra dhe fëmijë, dhe agjencitë humanitare tani paralajmërojnë për krizë urie.
Gjatë dy viteve të fundit, pothuajse të gjithë banorët e Gazës, të cilët mendohet se janë rreth dymilionë, janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre, për të shmangur bombardimet izraelite. Në qytetin e dendur të Gazës, fotografitë satelitore tregojnë se blloqe të tëra ndërtesash janë rrafshuar.
Një panel i mbështetur nga OKB-ja arriti në përfundimin se një në tre persona në Gaza po kalon ditë të tëra pa ushqim.
Netanyahu mohon një “politikë urie” kundër Gazës dhe akuzon Hamasin për devijimin e ndihmës humanitare për qëllimet e veta.
Por, pasi u kthye nga një udhëtim i Kongresit për mbledhjen e fakteve në rajon, senatori amerikan Chris Van Hollen i Merilendit akuzoi qeverinë Netanyahu për shkatërrimin e qëllimshëm të qyteteve në rrënoja dhe kthimin mbrapsht të ndihmës humanitare me qëllim që t’i detyrojë palestinezët të largohen.
Izraeli po “zbaton një plan për spastrimin etnik të palestinezëve nga Gaza dhe po përdor urinë si armë lufte “, tha Van Hollen, anëtar i Komitetit të Marrëdhënieve me Jashtë dhe një zë kryesor demokrat në konflikt.
Izraeli është i izoluar
Edhe fluturimi i Netanyahut për në Nju Jork për takimin vjetor të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në shtator vuri ne pah se si shkatërrimi në Gaza ka shkatërruar pozicionin e tij dhe të Izraelit në botë.
Aeroplani i tij ndoqi një rrugë të tërthortë në një përpjekje të dukshme për të shmangur fluturimin mbi vendet që mund të përpiqen të zbatojnë urdhër-arrestin e lëshuar kundër tij nëntorin e kaluar nga Gjykata Ndërkombëtare Penale për krime të dyshuara lufte.
Në një tjetër shenjë e distancës së re ndaj Izraelit, madje edhe nga aleatët tradicionalë, Franca, Britania e Madhe, Kanadaja, Australia, Belgjika dhe të tjerë njoftuan se do të njihnin një shtet palestinez – një hap që Netanyahu thotë se Izraeli nuk do ta pranonte kurrë.
Kur ai doli në podium për të folur, dhjetëra diplomatë dolën në shenjë proteste.
Netanyahu gjithesesi mbajti një qëndrim sfidues.
Në OKB, ai i tha Hamasit se “Izraeli do t’ju ndjekë” nëse pengjet nuk lirohen.
Rajoni është tronditur
Vende të tjera në rajon janë prekur nga trazirat.
Izraeli thotë se sulmet e tij ajrore kundër forcave të Hezbollahut në Siri ishin një faktor për rënien e papritur të regjimit të Asadit atje në dhjetor 2024.
Ndërkohë, i nxitur nga 7 tetori, Izraeli nisi sulme ajrore në objektet bërthamore të Iranit në qershor, të cilat i paralajmëronte prej kohësh.
Trump më pas urdhëroi sulme ajrore amerikane duke përdorur bomba të dizajnuara për të shkatërruar objektet e fshehura thellë nën tokë.
“Pas 7 tetorit, mësuam se nuk do të presim që armiqtë tanë të na surprizojnë përsëri”, tha për NPR në atë kohë ambasadori i Izraelit në OKB, Danny Danon.
Disa pengje janë ende rob
Shumica e 251 pengjeve të marra më 7 tetor 2023 janë liruar ose trupat e tyre janë kthyer sipas marrëveshjeve të mëparshme të armëpushimit.
”Rreth 20 pengje të gjalla mbeten robër në kushte të dëshpëruara”, thonë zyrtarët izraelitë, dhe rreth 25 të tjerë besohet se kanë vdekur, por trupat e tyre nuk u janë kthyer familjeve.
Familjet e pengjeve kërkuan lirimin e tyre në një demonstratë jashtë OKB-së gjatë Asamblesë së Përgjithshme në Nju Jork në fund të shtatorit.
Banderola e tyre e kuqe dhe e verdhë shkruante “48 pengje po presin që udhëheqësit të marrin vendime të guximshme”./ /f.k/ a.jor.
The post ANALIZË – Si e kanë ndryshuar dy vjet luftë Gazën, Izraelin dhe botën? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.