Tereza ishte 19 vjeç, kur shkoi si novice (fillestare) në Indi, ku u përball me mjerimin, urinë dhe sëmundjen. Ajo jetoi si murgeshë dhe mësuese në Kalkuta, në urdhërin katolik Loreto, i cili i kushtohej arsimit dhe punës misionare në Indi. Kalkuta ishte e mbipopulluar, shërbimet shtetërore ishin të mbingarkuara dhe sistemi shëndetësor pothuajse inekzistent. Menjëherë pas shpalljes së pavarësisë nga Britania e Madhe, pas rreth 200 vjetësh sundimi kolonial, India përballej me sfida të mëdha. Në vend kishte trazira, mijëra njerëz humbën jetën në incidente të dhunshme.

Në këtë kaos na çon filmi “Tereza – Një jetë mes dritës dhe hijes”, pa zbukurime estetike, në një qytet me zhurma, ngushtësi dhe dyndje njerëzish. Tereza, e lindur në vitin 1910 si Anjezë Gonxhe Bojaxhiu në Shkupin e sotëm, shfaqet aty si një grua, që misionin e saj e kërkon mes rrënojave dhe vështirësive. Gjatë një udhëtimi me tren ajo duhet të ketë përjetuar “vokacionin e saj”: jo për të jetuar më vetëm për Zotin, por në mes të më varfërve ndër të varfërit.

Një grua që rebelohet kundër kishës së saj

Filmi tregon Terezën (të luajtur në mënyrë të jashtëzakonshme nga Noomi Rapace) jo si një figurë të mbinatyrshme të dritës, por si një grua që përplaset me kishën e saj. Sepse projekti i saj ishte revolucionar: të linte manastirin, të themelonte urdhërin e saj, të zhvendosej në mes të lagjeve të varfëra, të ndihmonte njerëzit e sëmurë dhe ata që po vdisnin – si një murgeshë urdhëri jashtë urdhërit. Kisha e frenoi, sepse dëshira e Terezës nënkuptonte largim nga traditat e vjetra dhe mosbindje. Por ajo mbeti kokëfortë. Vetëm në vitin 1948 Vatikani u dorëzua dhe në vitin 1950 ajo themeloi më në fund urdhërin global të “Misionareve të Bamirësisë”.

I pasur nga ana vizuale, por i kursyer nga ana gjuhësore, i shoqëruar nga kitarat elektrike, filmi tregon lagjet e varfëra të Kalkutës me njerëz të vrarë nga varfëria dhe sëmundjet, botën ideale të shkollës së vajzave, ku nxënëset veshin fustane rozë dhe dhomat spartane të murgeshave në muret e manastirit, ku Tereza drejtonte me autoritet si nënë superiore.

Vanitet apo bamirësi?

Filmi i qaset Terezës në mënyrë kritike, por me respekt, kështu që disa polemika lihen më tepër të nënkuptohen. Në një skenë të qetë ajo pyet veten, nëse angazhimi i saj vjen vërtet nga bamirësia e pastër apo vaniteti, një moment që e lë shkurtimisht mënjanë mitin dhe tregon një Terezë, që pyet veten. Më vonë ajo diskuton me priftin, që drejton manastirin, në lidhje me abortin. Ai i kujton asaj që të mos i gjykojë gratë, por të marrë parasysh arsyet, që i shtyjnë gratë të ndërmarrin këtë hap. Dhe befas lind pyetja: nëse të kuptuarit e tjetrit lejon edhe kundërshtimin ndaj institucionit të kishës, që dënon abortin.

Ana e errët e mitit

Megjithë adhurimin imazhi i Terezës së vërtetë, e shenjtëruar nga Papa Françesku në vitin 2016, ishte plasaritur shumë kohë më parë. Që në të gjallë të saj ajo qe një figurë e diskutueshme. Organizatat e të drejtave të njeriut e akuzonin për mungesën e qetësuesve dhe higjienës në strehimoret e saj dhe se ato ishin më shumë si bujtina sesa spitale. Se ajo merrte qindra miliona dollarë donacione nga burime ndonjëherë të dyshimta, por standardet mjekësore të objekteve të saj ishin të mjera.

Gazetari britanik Christopher Hitchens shprehej: “Ajo donte varfërinë, jo të varfërit”. U pajtua me «vuajtjen si dhuratë nga Zoti» dhe nuk bëri asgjë për t’i dhënë fund vuajtjes. Ajo e barazoi mjerimin e të varfërve me vuajtjen e Krishtit; asaj i atribuohet të ketë thënë: “Është një gjë e bukur të shohësh të varfërit, që pranojnë fatin e tyre dhe ta vuajnë atë si Krishti”.

Tereza qe e ashpër në çështjen e abortit. Në fjalimin e saj në marrjen e çmimit Nobel (1979) ajo e përshkroi abortin si “vrasje” dhe “shkatërruesin më të madh të paqes”. Si rezultat ajo u bë një udhëheqëse morale e lëvizjeve konservatore dhe në të njëjtën kohë objektiv i kritikës feministe, që e akuzoi atë se ia nënshtronte të drejtat e grave idealit të gatishmërisë për të bërë sakrifica.

Megjithatë për regjisoren e filmit, Teona Strugar Mitevska, Tereza kishte tipare feministe: “Ajo ia dha vetes lirinë, për të qenë ajo që ishte, për të arritur qëllimin e saj. Kjo e bën atë për mendimin tim një figurë jashtëzakonisht feministe”, u shpreh Mitevska në një intervistë për revistën kinematografike filmdienst.

Sa feministe ishte Tereza?

Si një grua, që fitoi autoritet në një kishë patriarkale, themeloi një vepër të saj dhe u dëgjua në mbarë botën, Tereza me siguri mund të lexohet si një figurë e fortë femërore. Ajo kundërshtoi direktivat, u largua nga manastiri, drejtoi mijëra murgesha – një formë fuqie për të vepruar, e cila nuk ishte e vetëkuptueshme. Në të njëjtën kohë ajo përfaqësoi një imazh të gruas, që fokusohej te amësia, sakrifica dhe bindja. Puna e saj i dedikohej atyre që vuanin, jo ndryshimit të strukturave. Feministe në kuptimin emancipues vështirë se ishte, por në kuptimin e prezencës dhe lidershipit femëror absolutisht që po.

Në vitet e saj të fundit vuajti nga dyshime të rënda. Letrat dhe shënimet në ditarin e saj, që u botuan në vitin 2007, përmbajnë shumë vetmi dhe pyetjen e përsëritur, nëse Zoti ekziston. Gruaja, që personifikonte shpresën në mbarë botën, shkruante se brenda saj ishte “ftohtësi akulli” dhe se qielli nuk do të thoshte më asgjë për të: “Më duket si një vend bosh”. Ndoshta  është kjo ajo që e bën figurën e saj kaq njerëzore.

Përse filmi vjen në kohën e duhur

Debatet për abortin, varfëria, konfliktet fetare, autoriteti femëror në kishë, shumë gjëra janë jashtëzakonisht aktuale. Filmi konfrontohet me pyetjen: A mund të jetë një grua e shenjtë, dhe në të njëjtën kohë politikisht problematike? Ajo tregon Terezën si një personazh me kufizime. Ndoshta këtu qëndron rëndësia e saj sot: jo si një figurë e shenjtë e ndriçuar, por si një figurë që ngre pikëpyetje. Pra ky film, i cili nuk shpjegon asgjë, por vetëm vëzhgon, është ndoshta një arsye e mirë për të folur për Terezën në një mënyrë të re./KM

TIRANË, 22 dhjetor/ATSH/ 18 vjet më parë, u nda nga jeta regjisorja aq e dashur për publikun, Xhanfise Keko.

E njohur si regjisorja që ngriti në një nivel të lartë filmin për fëmijë, Xhanfise Keko u nderua dhe vlerësua jo vetëm nga spektatori. Ajo mban titullin “Nderi i Kombit” dhe mbetet një emër i paharruar i kinematografisë shqiptare dhe një zë i rrallë me ndjeshmëri artistike.

Xhanfise Çipi Keko lindi më 27 janar të 1928, në Gjirokastër. I kreu studimet në Moskë për montazh kinomatografik. Një suport në karrierën e saj ishte edhe bashkëshorti, regjisori dokumentarist Endri Keko.

Pionierja e filmit shqiptar për fëmijë e nisi rrugëtimin e saj artistik që në vitin 1952, si montazhiere dhe dokumentariste. Në karrierën e saj, realizoi 12 filma artistike të metrazhit të gjatë të cilët u vlerësuan edhe jashtë vendit. Filmat e saj nuk ishin thjesht histori në ekran, por edhe mësime njerëzore dhe kujtime që vijojnë të jetojnë me publikun.

Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit, në këtë përvjetor të humbjes së saj, u shpreh se, Xhanfisja i dha fëmijërisë sonë fytyrë, zë dhe ëndërr, duke e parë botën me sy të pastër e zemër të madhe.

/a.f/

The post Xhanfise Keko, regjisorja që bëri histori me filmat për fëmijë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

SOFJE, 22 dhjetor /ATSH-BTA/ – Të jesh një person i formuar nga dy kultura, ajo shqiptare dhe bullgare, është një pasuri e madhe, thotë përkthyesja e lindur në Tiranë, Milena Selimi.

Për punën e saj si shkrimtare, gazetare dhe përkthyese nga bullgarishtja në shqip, Selimi u nderua si Ambasadore Bullgare e Kulturës për vitin 2024 në një ceremoni të mbajtur në Radion Kombëtare Bullgare.

Milena Selimi u lind në Tiranë në një familje me rrënjë të thella në kulturë dhe arte.

Nëna e saj, Yanka Trifonova-Selimi, me origjinë nga Dobriçi, Bullgaria Verilindore, është përkthyese nga bullgarishtja në shqip dhe gazetare, ndërsa babai i saj, Skënder Selimi, është themelues i shkollës shqiptare të baletit, koreograf dhe mjeshtër baleti.

Nëna e Milena Selimit ishte e para që përktheu Georgi Gospodinov në shqip, duke filluar me ”Natural novel”.

Vetë Milena Selimi ka përkthyer disa nga veprat kryesore të Gospodinovit në shqip, duke përfshirë ”The Physics of Sorrow, Time Shelter”, për të cilën mori çmimin për Përkthimin më të Mirë në Panairin e Librit të Tiranës në vitin 2024, si edhe ”Death and the Gardener”.

Ndër librat bullgarë që ajo ka përkthyer në shqip janë ”Mission London” nga Alek Popov, ”Beans” nga Elin Rahnev, ”Summit” nga Milen Ruskov, ”Is There Anyone Who Loves You” nga Kalin Terziyski dhe ”Hagabula” nga Todor P. Todorov.

Për tezën e saj të diplomimit mbi poezinë bullgare, ajo përktheu edhe poezi nga Peyo Yavorov, Elisaveta Bagryana, Blaga Dimitrova, Dora Gabe dhe Nikola Vaptsarov.

Përveç kësaj, Milena Selimi është përfaqësuese e pakicës kombëtare bullgare në Komitetin për Pakicat Kombëtare të Shqipërisë, i njohur zyrtarisht në Shqipëri në vitin 2017.

Në intervistën e saj me BTA-në, Selimi foli për pasurinë e përkatësisë në dy kultura – bullgare dhe shqipe, për atë që ka marrë dhe mësuar nga nëna e saj, për atë që është e papërkthyeshme midis shqipes dhe bullgarishtes, për rolin e përkthyeses si “roje kufitare” dhe për detyrën e përbashkët bashkëkohore të prezantimit të letërsive të Bullgarisë dhe Shqipërisë përtej kufijve kombëtarë.

E pyetur se cila është gjëja më e rëndësishme që ka trashëguar nga nëna e saj, një bullgare që e bëri jetën e saj në Tiranë, përtej vetë përkthimit dhe në lidhje me identitetin bullgar, Selimi reflektoi mbi rrugën e saj personale si përkthyese dhe ndjenjën e ekzistencës midis dy kulturave dhe dy gjuhëve.

”Përkthimi më erdhi si një domosdoshmëri për mbijetesën e rrënjëve të mia bullgare. Dhe kjo vjen nga nëna ime, sepse prej saj gjithmonë kam marrë këmbëngulje dhe dashuri. Kur jeton jashtë Bullgarisë, është shumë e vështirë të dish vërtet se çfarë po ndodh në vend. Nostalgjia mbetet, iluzionet mbeten. Ndoshta ne bullgarët që jetojmë jashtë vendit, si unë ashtu edhe nëna ime, e shohim Bullgarinë në një mënyrë tjetër. Nuk e di nëse kjo është mirë apo jo, por dua ta falënderoj nënën time për këtë. Sepse vërtet, të jesh person i të dy kulturave, shqipe dhe bullgare, është një pasuri e madhe”, tha Selimi.

E pyetur nëse ka diçka të papërkthyeshme midis shqipes dhe bullgarishtes, Selimi vuri në dukje se ndërsa punonte në përkthimin e saj më të fundit ”Death and the Gardener” ajo ”luftoi” me përkthimin e frazës bullgare “nyama strashno” (“nuk ka asgjë për t’u shqetësuar”), e cila është me rëndësi kyçe në roman.

Ajo shtoi se gjithmonë ka një mënyrë për të përkthyer fjalët dhe se mundësia për të folur me autoren mund të jetë e paçmuar.

“Kam qenë shumë me fat që përkthej autorë bashkëkohorë, gjë që më ka lejuar të flas drejtpërdrejt me ta”, tha ajo.

Sipas Selimit, përkthyesi është një “roje kufitare” që përcakton kufijtë e përkthimit dhe mbart misionin jetësor të “transportimit të fjalës në bregun tjetër”.

Ajo shtoi se si përkthyese profesioniste, përgjegjësia e saj është të sigurojë që çdo fjalë të jetë në vendin e duhur dhe të mbartë kuptimin e saj, sepse librat që ajo përkthen do të mbeten në raftin e librave të dikujt.

E pyetur se çfarë do t’u thoshte bullgarëve për letërsinë shqipe, duke pasur parasysh se letërsitë ballkanike shpesh nuk kërkojnë njëra-tjetrën dhe kanë tendencë të orientohen më shumë drejt Perëndimit, Selimi shpjegoi se kjo është pjesërisht për shkak të burimeve të kufizuara financiare.

Ajo shprehu mirënjohjen e saj për rrjetin ”Traduki”, i cili gjatë dekadës së fundit ka mbështetur përkthimin e autorëve bullgarë në gjuhën shqipe dhe të autorëve shqiptarë në gjuhë të tjera, si gjermanishtja.

Selimi vuri në dukje gjithashtu se ka një interes në rritje për autorët shqiptarë në Bullgari, duke kujtuar titujt e fundit si “Gjithkush çmendet sipas mënyrës së tij” nga Stefan Capaliku, “Këmbanat e së dielës” nga Anna Kove dhe veprat e Grigor Banushit, përfshirë “Simfoninë e papërfunduar” si dhe autorë të tjerë që janë përkthyer tashmë ose janë duke u përkthyer aktualisht.

Selimi shprehu shpresën se këta shkrimtarë do të vazhdojnë të lexohen jo vetëm në bullgarisht, por edhe në gjuhë të tjera, pasi ata janë autorë me rëndësi të madhe në letërsinë shqipe./  a.jor.

The post FOKUS – Selimi: Të jetosh mes dy kulturave përbën një pasuri të madhe appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 22 dhjetor/ATSH- Edlira Ruzi/ Katër herë zbriti Meri Popins nga oxhaku i familjes Benks, në 4 shfaqjet e vëna në skenën e Teatrit të Kukullave në Tiranë.

Premiera absolute e muzikalit aq të dashur botërisht, u duartrokit gjatë edhe nga fëmijët e kryeqytetit dhe prindërit që i shoqëronin. Çadra fluturuese, çanta magjike, zëri i ëmbël i Venera Lumanit si edhe loja e natyrshme e dy fëmijëve protagonistë, sollën në sallë një frymë përralle duke i përhumbur në ëndërrime.

Ashtu si në Broadway, Meri zbriti plot sharm e magji edhe në Teatrin e Kukullave duke sjell gëzim, por edhe rregull e këshilla. Misheli Kadeli e Luana Thomai, dy fëmijët nga Qendra Kombëtare e Kulturës për Fëmijë, që interpretuan Majkëll Benks dhe Xhejn Benks, u argëtuan me dadon e tyre speciale, por edhe mësuan një nga një fjalët magjike.

Siç ndryshoi dhoma e tyre, që u bë e rregullt dhe e bukur kur misioni i Merit mbaroi, edhe jeta e fëmijëve mori një udhë tjetër.  Bashkë me Majkëllin dhe Xhejnin, edhe spektatorët e vegjël mësuan se është e rëndësishme të thuash “të lutem” apo “faleminderit”.

E veçanta e shfaqjes ishte bashkëpunimi mes Teatrit të Kukullave dhe QKKF. Përveç Mishelit e Luanës, në shfaqje morën pjesë edhe 10 balerinë të vegjël të cilët shoqërojnë Merin në disa prej 8 pjesëve të kënduara të shfaqjes. Prania e aktorëve të vegjël, bëri që edhe bashkëmoshatarët e tyre spektatorë të përfshiheshin më shumë në historinë e Merit.

“Meri Popins” ishte muzikali i shumëpritur në mbyllje të këtij viti, me regji të Endri Çelës. Interesi i publikut ishte i madh dhe kjo u vu re edhe nga radha e gjatë në biletarinë e Teatrit të Kukullave.

Meri do të shfaqet sërish fundjavën e ardhshme në teatër, në datat 27 dhe 28 dhjetor.

1 nga 13

/a.f/

The post “Meri Popins”, muzikali i shumëpritur përfshin fëmijët në një botë me ëndrra appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Kantautorja irlandeze bën atë që bëjnë muzikantët më të mirë: kristalizon në mënyrë perfekte kohën e saj, ndërsa në mënyrë frymëzuese mban një qëndrim kundër saj.

Nga John Harris

Si është ndjerë njeriu të jetë gjallë në vitin 2025? Përgjigjja bazë ndoshta prek disa aspekte të përvojës së shekullit të 21-të. Njëri është tmerri dhe konflikti që duket se përcaktojnë lajmet pothuajse çdo ditë. Një tjetër qendërzohet rreth presioneve materiale që mbërthejnë gjithnjë e më shumë vendet gjoja paqësore: kriza e pafundme e kostos së jetesës dhe pamundësia për miliona njerëz për të pasur një punë të sigurt, një shtëpi të besueshme dhe një ide disi të qëndrueshme për të ardhmen.

Diçka tjetër kërkon vëmendje: përzierja gjithëpërfshirëse e absurditetit, ligësisë dhe zemërimit të ushqyer nga interneti. Bigotizmi lulëzon kudo. Ajo që ne ende e quajmë në mënyrë qesharake “media sociale” tani duket se operon mbi bazën se historia ideale përzien elemente jashtëzakonisht të pabesueshme me nxitjen e indinjatës morale. Mund të kontrolloni profilin tuaj në një gjendje kureshtjeje të lehtë, por e gjeni veten menjëherë të tërhequr në atë që rezulton prej saj: stuhi të mëdha talljeje, urrejtjeje dhe bërtitjeje të polarizuar.

Çmimet më të mëdha duket se u shkojnë figurave publike që arrijnë ta kthejnë gjithë këtë në avantazhin e tyre me cinizëm – që është historia thelbësore e kujtdo, nga yjet moderne të pornografisë, te “influencuesit” ekstremistë, e deri te presidenti aktual i SHBA-së. Zhurma që rezulton duket se vetëm shton ndjenjën e anomisë dhe çorientimit, veçanërisht tek brezi që lindi në një botë të rimodeluar nga interneti. Marr email tri ose katër herë në javë që pikturojnë këtë tablo, të përmbledhur qartë në një deklaratë për shtyp nga Shoqata Britanike për Këshillim dhe Psikoterapi: “Të rinjtë po mbijetojnë, nuk po lulëzojnë; shumë prej tyre ndihen të shkëputur dhe pesimistë për të ardhmen e tyre.”

Gazetaria ndoshta mund të gërvishtë vetëm sipërfaqen. Evokimi dhe eksplorimi i vërtetë i gjithë këtij lëmshi surreal është detyrë e romaneve, dramave, filmave dhe muzikës. Dhe kur vjen puna te muzika, ky vit ka sjellë një perlë të vërtetë: Euro-Country, albumi i tretë i kantautores irlandeze Ciara Mary-Alice Thompson, e njohur më mirë si CMAT.

Për të cituar krijuesen e tij 29-vjeçare: “Çdo këngë prek një detaj emocional të asaj se si është të rritesh në këtë epokë të kapitalizmit dhe çfarë na ka bërë ai të gjithëve.” Është një album plot me vizione njerëzish që bëhen gjithnjë e më të vetmuar dhe të tjetërsuar, por që gjithashtu mban qëndrim për humanizmin bazë: ai dhëmb, në thelb, dhe kombinon portretet e një bote gjithnjë e më të zymtë me një insistim të nënkuptuar se ne të gjithë mund të luajmë rolin tonë për diçka më të mirë.

Nuk është domosdoshmërisht e nevojshme t’i dini të gjitha këto për të vlerësuar gjenialitetin e CMAT. Shumë nga këngët e saj më të mira janë për çështje të zemrës. Kushdo që e ka parë atë live do ta dijë se ajo është një prezencë ekstravagante, qesharake dhe plot vetëbesim në skenë. Por pika kryesore mbetet: muzikantët më të mirë janë gjithmonë “rrufe-pritësit” e kohës së tyre, dhe ajo është padyshim shembulli më i mirë i vitit 2025.

Disa nga tekstet më depërtuese të albumit fokusohen në vendlindjen e saj. Kopertina e Euro-Country paraqet Thompson duke dalë nga një shatërvan në një zonë tregtare pranë qytetit të saj të lindjes, Dunboyne. Vendi prej nga vjen ajo, ka thënë ajo, po karakterizohet gjithnjë e më shumë nga “qendrat tregtare, çimentoja dhe rrugët”, ku “për vite me radhë nuk ka pasur pothuajse asnjë shërbim social… dhe të gjithë kanë qenë vetëm në Facebook, duke lundruar dhe duke u radikalizuar nga e djathta ekstreme.”

Nëse vërtet dëshironi të kuptoni se si ekonomia e ashpër mund të jetë një fyerje për shpirtin njerëzor, Irlanda mund të jetë prizmi i përsosur. Shtatë vjet më parë, pashë një vend ku, siç thuhej rreth e rrotull qytetit: “Familjet e pastreha qëndrojnë në hotele, dhe turistët qëndrojnë në shtëpi.”

Kjo është ajo për të cilën flet kënga titullare e Euro-Country. “Ishte normale,” këndon Thompson, “të ndërtoje shtëpi që qëndrojnë bosh edhe tani.” Ajo i referohet edhe asaj që u ndodhi njerëzve që besuan te ëndrra dhe mbetën të rrënuar: “Isha 12 vjeç kur baballarët filluan të vrisnin veten rreth meje.” Është një varg i fuqishëm për t’u shkruar dhe kënduar.

Ka këngë të tjera që shkrijnë personalen me politiken. Iceberg flet për pasigurinë – financiare dhe personale – që i thyen njerëzit. Por momenti kyç i triumfit të albumit është The Jamie Oliver Petrol Station, i cili kap në mënyrë perfekte rrotullimin e pështirë dhe të përshpejtuar të shekullit të 21-të. Ai portretizon Thompson duke ndaluar në autostradë për një sanduiç, duke gjetur një pikë shitjeje me emrin e kuzhinierit të famshëm dhe duke shpërthyer në një tërbim që as ajo vetë nuk e kupton. “Po e çoj dëm kohën duke vluar nga mërira,” këndon ajo. Telefoni i saj është një prezencë e nënkuptuar: vargjet më thumbuese mund të ishin postuar lehtësisht në internet. Teksti lë të kuptohet diçka e vërtetë: ndërsa ne shfryjmë kundër njerëzve të tjerë, shkaqet reale që na vendosin në atë gjendje – strehimi, punët dhe të tjerat – vazhdojnë të na bluajnë.

Thompson bën atë që bëjnë këngëtarët dhe tekstshkruesit më të mirë: kristalizon kohën e tyre duke mbajtur qëndrim kundër saj. Në shumë vepra të mëdha arti, ka gjithmonë një ndjenjë sfide. Arti i saj është plot me të, prandaj është një përcjellës aq brilant i diçkaje që ky vit ndonjëherë kërcënoi ta shuante: një lloj shprese shumë njerëzore.

Përgatiti për botim: L.Veizi

Eva Caca provonon në Sarandë librin “Anotomia e një vra’sëseje”   Sot në Sarandë u zhvillua promovimi i romanit intriguese “Anatomia e një vra’sëseje”, një vepër e autorës shqiptare Eva Caca që ka tërhequr vëmendjen e lexuesve dhe kritikëve për tematikën e saj të fortë dhe stilin narrativ unik.     Aktiviteti u zhvillua në […]

The post Eva Caca provonon në Sarandë librin “Anotomia e një vra’sëseje” – VIDEO appeared first on Saranda Web.

TIRANË, 21 dhjetor /ATSH/ Festivali i 64-t i Këngës në RTSH, uli siparin duke shpallur si fitues të këtij edicioni, Alis me këngën “Nan”.

Përmes një postimi në rrjetet sociale, kryeministri Edi Rama uroi këngëtarin triumfues Alis Kallaçi, ndërsa ndau edhe disa momente përmbledhëse nga katër netët e Festivalit të Këngës.

Alis, me këtë fitore, bëhet automatikisht përfaqësues i Shqipërisë në edicionin e ardhshëm të Eurosong-ut, që do të mbahet në Vjenë të Austrisë. “Nan” mori 152 pikë, 68 prej të cilave nga juria, dhe të tjerat nga votimi i publikut përmes sms-ve.

Në vend të dytë dhe të tretë u renditen respektivisht: Inis Neziri dhe Sheila.

Në natën e katërt e njëkohësisht të fundit të festivalit konkurruan 23 këngëtarë. Por përveç tyre, performuan edhe të ftuarit specialë. Një prej tyre, ishte këngëtarja e dashur për publikun shqiptar, Bleona Qerreti, e cila u ngjit në skenë me hitin e saj të paharruar “Lërmëni”.

Një moment emocionues i këtij festivali ishte dueti edhe mes dy të mëdhenjve të muzikës pop shqiptare, Elsa Lila dhe Aleksandër Gjoka. Të ftuarit e tjerë ishin këngëtarët e grupit “Shkodra elektronike” të cilët prezantuan krijimin e ri, “Fosforon”.

Ndërkohë një tjetër pikë kulminante e Festivalit të 64-t të Këngës në RTSH, ishte prania e të ftuarit special Tommy Cash, këngëtari estonez, me këngën hit-botëror, “Espresso macchiato”, i cili elektrizoi skenën e Pallatit të Kongreseve.

/m.q/j.p/

The post Rama uron fituesin e Festivalit të Këngës në RTSH appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Kënga “Nan” do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurovision 2026, që do të mbahet në Vjenë.

Ishte këngëtari shkodran, Alis, ai që fitoi Festivalin e 64 të Këngës në RTSH dhe në këtë mënyrë të drejtën për në Festivalin Europian.

Alis, mori 152 pikë nga votat e publikut dhe jurisë, ndërkohë që në vendin e dytë u rendit Inis Neziri me 102 pikë dhe në vendin e tretë Sheila me 93 pikë.

Sipas vlerësimit të jurisë, Alis u rendit në vendin e parë, Sheila në vendin e dytë dhe Vedat Ademi në vendin e tretë.

Dy tempuj arkaikë dhe një domus me mbetjet e një peshku të madh pa kokë, të prerë qëllimisht, janë zbuluar nën teatrin romak të Sibarit.

Zbulimet e fundit në Kalabri, në të ashtuquajturin Parco del Cavallo, hedhin dritë të re mbi historinë e rajonit të Sibaritidës dhe të gjithë Magna Graecia-s.

Fushata e fundit e gërmimeve në Sibari, në zemër të Magna Graecia, përfundoi vetëm dy javë më parë dhe solli në dritë një sekuencë stratigrafike komplekse dhe të papritur në zonën e teatrit gjysmërrethor të Copia Thurii-t të lashtë. Kur flasim për Sibarin, vështrimi shtrihet mbi të gjithë zonën e gjerë arkeologjike Sybaris–Thurii–Copiae: qytete që mbivendosen në kohë, kufijtë e të cilave ndërthuren dhe bashkohen, duke lënë gjurmë të dukshme të ndikimit të ndërsjellë.

Hetimet e reja u kryen në thellësi në Parco del Cavallo, ose më saktë në zonën qendrore të hapur për publikun, e cila ia detyron emrin zbulimit të këmbëve dhe bishtit të një kali prej bronzi. Përdorimi i metodave moderne të kërkimit në terren ka lejuar të gjurmohen mbi pesë shekuj histori: nga mbetjet e një kompleksi të madh arkitekturor që i atribuohet fazës arkaike të Sybaris, deri te teatri romak, duke kaluar përmes fazës urbane të Thuriit.

Zbulimet përbëjnë gjithashtu një kontribut të rëndësishëm në debatin mbi vendndodhjen dhe evolucionin e qyteteve të lashta të Magna Graecia-s, duke ofruar, mbi bazën e metodologjisë rigoroze arkeologjike, një përgjigje për pyetjen ironike që ka qarkulluar në debatet lokale: “Më falni, ku shkon Sybaris dhe ku Thurii?”.

Por arkeologjia nuk është vetëm gërmim. Puna në Parkun Arkeologjik të Sibarit shoqërohet me një proces të gjerë sistemimi të depozitave arkeologjike. Falë financimit të PNRR-së, po realizohet dixhitalizimi sistematik i rreth 22 mijë kutive me materiale, të grumbulluara gjatë më shumë se pesëdhjetë viteve kërkime. Këto objekte janë kryesisht të pabotuara, shpesh as të pastruara, dhe deri më tani kanë qenë pothuajse të panjohura jo vetëm për publikun, por edhe për komunitetin shkencor.

Aktualisht, njëmbëdhjetë arkeologë po punojnë në sit, si në fushën e gërmimeve ashtu edhe në atë të konservimit. Ata koordinohen nga profesorët Michele Silani dhe Giuseppina Renda të Universitetit Luigi Vanvitelli të Kampanias, dhe drejtohen nga profesor Carlo Rescigno i Shkollës Jugore të Studimeve të Avancuara dhe Filippo Demma, drejtor i Parqeve Arkeologjike të Sibarit dhe Krotonës. Projekti përfshin gjithashtu bashkëpunime me Fondazione Scuola del Patrimonio, Shkollën e Arkeologjisë IMT në Lucca, universitetet e Bochumit dhe Bernës, Akademinë Daneze në Romë, Universitetin Princeton dhe Universitetin Mount Allison në Kanada.

Rezultatet paraprake të këtij misioni të fundit arkeologjik do të prezantohen nga arkeologët Raffaele Palma dhe Marco Pallonetti, të cilët drejtuan punën e gërmimit dhe dokumentimit. Drejtori Demma foli ekskluzivisht për këto zbulime, duke shpjeguar se gërmimi, i përfunduar dy javë më parë, ka zbuluar një stratigrafi befasuese: blloqe të mëdha guri, të paprekura dhe të palatuara, në themelin e murit të jashtëm të teatrit, që i përkasin të paktën katër frizave të ndryshme dorike dhe jonike, të atribuueshme ndaj dy, ndoshta katër, ndërtesave monumentale të shkatërruara nga zjarri në mesin e shekullit VI p.e.s.

Në të njëjtën zonë, përgjatë një stenopòs-i (rrugë e ngushtë anësore e periudhës klasike), u identifikua një ambient që i përkiste një domus-i të fazës republikane të Copia-s. Në këtë dhomë u gjetën guaska dhe shtylla kurrizore e një peshku të madh – ndoshta ton apo amberjack – ende e lidhur, por pa kokë, e cila nuk u gjet kurrë. As peshku, as guaskat nuk tregojnë gjurmë gatimi apo përpunimi ushqimor, çka sugjeron një braktisje të menjëhershme dhe të dhunshme të ambientit.

Fillimi i Epokës Perandorake solli shkatërrimin e të gjitha strukturave të mëparshme dhe ndërtimin e teatrit romak, për të cilin u ripërdorën blloqe arkitektonike të ndërtesave arkaike. Fragmentet dekorative të prera u shfrytëzuan madje për krijimin e dyshemesë së kantierit të ndërtimit, mbi të cilën janë gjetur objekte që lejojnë rindërtimin e jetës së përditshme të punëtorëve: nga furra të vogla terrakote deri te monedha të humbura.

Në përmbledhje, këto zbulime ofrojnë për herë të parë një sekuencë të plotë stratigrafike që lejon interpretimin konkret të mbivendosjes urbane të Sybaris-it, Thurii-t dhe Copia-s. Ato hedhin dritë të re mbi organizimin monumental të qytetit arkaik, jetën e kolonëve latinë dhe transformimet urbane që shoqëruan historinë e këtij territori.

Siç thekson Demma, ky është thelbi i arkeologjisë: nga një detaj i vogël të rindërtosh një histori të madhe, për sa kohë që kërkimi mbështetet nga metodologjia shkencore dhe investimi afatgjatë.

Përgatiti për botim: L.Veizi

Në një kohë kur rrjetet sociale dhe përmbajtjet e shkurtra dominojnë vëmendjen e publikut, librat klasikë po përjetojnë një rikthim të papritur, veçanërisht mes të rinjve. Veprat e autorëve të mëdhenj botërorë dhe shqiptarë po lexohen sërish, jo vetëm si detyrime shkollore, por si burim reflektimi, identiteti dhe thellimi kulturor.

Studiuesit e letërsisë shpjegojnë se brezi i ri po kërkon tek klasikët përgjigje për pyetje që mbeten aktuale edhe sot: dashuria, morali, pushteti, liria dhe konflikti i brendshëm i njeriut. Ndryshe nga përmbajtjet e shpejta digjitale, librat klasikë ofrojnë kohë për reflektim dhe një lidhje më të thellë emocionale me tekstin.

Një rol të rëndësishëm në këtë rikthim po luajnë edhe botimet e reja, me përkthime të përditësuara dhe dizajn modern, të cilat i bëjnë veprat klasike më tërheqëse për lexuesin e sotëm. Gjithashtu, klubet e librit, diskutimet online dhe rekomandimet në rrjetet sociale kanë ndikuar në afrimin e të rinjve me letërsinë e vjetër.

Ekspertët theksojnë se ky interes nuk është thjesht një modë kalimtare, por një shenjë e nevojës për thellësi kulturore në një shoqëri gjithnjë e më të shpejtë. Rikthimi te librat klasikë shihet si një formë rezistence ndaj sipërfaqësisë dhe si një mënyrë për të ruajtur trashëgiminë letrare për brezat e ardhshëm./KM

Kënga ekskluzive për shitësin online pengon një “hat-trick” të vendit të parë të Krishtlindjes për Wham!; ndërsa Kylie bëhet gruaja e parë që siguron single No 1 në Mbretërinë e Bashkuar në katër dekada të ndryshme

Ben Beaumont-Thomas

Kylie Minogue ka fituar vendin e saj të parë No 1 të Krishtlindjes në Mbretërinë e Bashkuar, dhe të tetin No 1 në total, me këngën Xmas.

Ajo mposhti konkurrencën nga Last Christmas e Wham!, super-hiti i transmetimeve, i cili ka qenë No 1 i Krishtlindjes për dy vitet e fundit: ishte kryesuesi i javës së kaluar, por këtë herë zbret në vendin e dytë. Në garë ishte edhe Lullaby nga fushata bamirëse Together for Palestine, që arriti në vendin e pestë.

“Është e vështirë ta shpreh me fjalë sa e veçantë ndihet kjo,” i tha Kylie Official Charts. “Të jesh No 1 i Krishtlindjes është vërtet dhurata më e mrekullueshme.”

Ky është No 1 i parë i Kylie-t pas 22 vitesh, që nga Slow në 2003, dhe vetëm hiti i saj i dytë solo në Top 10 që nga All the Lovers në 2010. Xmas e bën atë gruan e parë që siguron single No 1 në MB në katër dekada të ndryshme, dhe ajo është një nga të paktat australiane që kryesojnë listën e Krishtlindjes – e mëparshmja ishte Nicole Kidman, me duetin me Robbie Williams Somethin’ Stupid në 2001.

Në njëfarë mënyre, Kylie ka qenë edhe më parë pjesë e një No 1 të Krishtlindjes, por vetëm si një pjesë e vogël e versionit të vitit 1989 të Do They Know It’s Christmas? nga Band Aid, duke performuar përkrah Cliff Richard, Bananarama dhe shumë të tjerë – kënga nuk llogaritet si një hit zyrtar i Kylie-t në tabela. Një vit më parë ajo kishte qenë pranë majës me duetin tepër sentimental me Jason Donovan, Especially for You, por Cliff Richard i mbajti larg No 1 me Mistletoe and Wine, që sipas disa ishte edhe më sentimental.

Suksesi i Xmas u ndihmua nga shitjet e versioneve CD dhe vinil, por është edhe më i veçantë sepse nuk është i disponueshëm në shumicën e shërbimeve të transmetimit: Kylie e regjistroi atë si një këngë ekskluzive për Amazon Music.

Shitësi online e ka identifikuar muzikën e Krishtlindjes si një tërheqje të madhe për klientët vitet e fundit, duke përdorur këngë ekskluzive për t’i joshur ata të regjistrohen në shërbimin e tij të transmetimit muzikor (këngët mund të dëgjohen edhe në YouTube). Këto ekskluzive shpesh luhen edhe kur muzika e Krishtlindjes kërkohet në pajisjet Alexa të Amazon-it, duke ndihmuar në rritjen e suksesit të tyre në tabela.

Është hera e parë që një këngë e porositur nga Amazon arrin No 1 të Krishtlindjes, megjithëse përpjekje të mëparshme kanë qenë shumë pranë. Vitin e kaluar It Can’t Be Christmas e Tom Grennan arriti në vendin e tretë, dhe në 2023 It’s Christmas to Me e Sam Ryder arriti në vendin e dytë. Koveri ekskluziv për Amazon i Ellie Goulding i këngës River të Joni Mitchell, i publikuar në 2019, arriti No 1 menjëherë pas Krishtlindjes atë vit. Katy Perry, Olivia Dean, Laufey, Jorja Smith dhe George Ezra janë ndër artistët e tjerë që kanë regjistruar këngë Krishtlindjeje për Amazon.

Duke folur për Music Week ndërsa fushata e Kylie-t po niste, Alex Nutton nga Amazon Music theksoi “investime të konsiderueshme dhe mbështetje promovuese në porositjen e këngëve të reja të Krishtlindjes këto vitet e fundit… Një këngë e shkëlqyer Krishtlindjeje ka fuqinë t’i rezistojë kohës. Kur i porosisim këto këngë, synimi ynë është gjithmonë të krijojmë një të preferuar të re festive, tek e cila klientët do të kthehen vit pas viti.”

Sa i përket shitjeve të pastra, Together for Palestine doli në krye, por Lullaby u transmetua relativisht pak. Kënga është një përshtatje e ninullës palestineze Yamma Mwel El Hawa, me një përzierje të tekstit origjinal në arabisht dhe vargjeve të reja të shkruara nga Peter Gabriel. Ajo interpretohet nga artistë palestinezë si Nai Barghouti, së bashku me artistë britanikë përfshirë Neneh Cherry, Celeste, Leigh-Anne Pinnock dhe bashkë-krijuesin e Together for Palestine, Brian Eno.

Më herët këtë muaj, Eno i tha Guardian-it se “nuk do të zhgënjehej plotësisht” nëse kënga nuk do të arrinte No 1, sepse “singlet e Krishtlindjes janë një gjë më vete.” Të ardhurat nga kënga do t’u shpërndahen kauzave palestineze përmes bamirësisë Choose Love.

Pjesa tjetër e tabelës është, siç pritej, e mbushur me këngë Krishtlindjeje: gjithsej 27. All I Want for Christmas Is You e Mariah Carey dhe Rockin’ Around the Christmas Tree e Brenda Lee janë në vendet 3 dhe 4; ndërsa këngë festive nga Pogues, Kelly Clarkson, Elton John dhe Bobby Helms shfaqen të gjitha në Top 10 (me Raindance të Dave dhe Tems si përjashtim jo-festiv në vendin 7).

Në tabelën e albumeve, ribotimi i 50-vjetorit i Wish You Were Here të Pink Floyd është No 1, duke u siguruar atyre thyerjen e një rekordi të rrallë: koha më e gjatë mes paraqitjes së parë të një albumi në No 1 dhe rikthimit të tij më të fundit në majë. Më parë këtë rekord e mbante Abbey Road i Beatles, që kryesoi në 1969 dhe sërish në 2019, me një diferencë pak më të shkurtër prej 49 vitesh e 252 ditësh.

Wish You Were Here është albumi i dytë No 1 i Pink Floyd në MB këtë vit, pas albumit live Pink Floyd at Pompeii – MCMLXXII. Ata kanë pasur edhe më parë një single No 1 të Krishtlindjes, me Another Brick in the Wall në 1979.

Përgatiti për botim: L.Veizi

TIRANË, 21 dhjetor/ATSH/ Aktori Xhenan Sylavej ndau rrugëtimin e tij artistik dhe përvojën profesionale mes Shqipërisë dhe Turqisë, gjatë pjesëmarrjes në podkastin “Flasim” me kryeministrin Edi Rama.

Ai u diplomua për aktrim në Universitetin e Arteve, nën drejtimin e regjisorit dhe pedagogut të njohur Zhevded Ferri.

Sylavej rrëfeu se ëndrra për t’u bërë aktor ka lindur që në moshën 5-vjeçare, ndërsa ndikim të veçantë kanë pasur edhe serialet turke dhe teknikat e interpretimit të aktorëve, të cilat e shtynë të mendojë për specializim në Turqi.

Pas përfundimit të Universitetit të Arteve, ai mori iniciativën për të vënë në skenë një shfaqje, por si aktor i ri ndjeu nevojën për më shumë përvojë dhe për këtë arsye vendosi të vijonte specializimin edhe për dy vite të tjera në Stamboll, me mbështetjen e familjes.

Gjatë qëndrimit në Turqi, ai mori përsipër një nga sfidat më të rëndësishme të karrierës së tij, organizimin dhe realizimin e shfaqjes “Romeo dhe Zhuljeta”, në bashkëpunim me regjisorin e njohur turk Sakur Gülxümah. “Ishte një rrugë e re, pa garanci, pa shtigje të hapura, por e mbushur me sakrifica, emocione dhe mësime të vlefshme”, u shpreh ai.

Sylavej u rikthye në Shqipëri për arsye familjare, por edhe me një vizion më të gjerë për artin dhe kulturën. Sipas tij, shfaqja “Romeo dhe Zhuljeta” u soll në Shqipëri falë mbështetjes së Ministrisë së Kulturës, duke shënuar një tjetër hap të rëndësishëm në angazhimin e tij artistik.

Aktualisht, ai ka nisur një projekt të ri, të cilin e ka dorëzuar pranë Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, me titull “Viti kalendarik shekspirian”, një nismë që synon të përfshijë institucione të ndryshme kulturore në aktivitete kushtuar veprës së William Shakespeare. /j.p/

The post Aktori Xhenan Sylavej tregon rrugëtimin e tij mes skenës shqiptare dhe asaj turke appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 21 dhjetor/ATSH/ Rrugëtimi i regjisores së re Evi Gjoni në kinematografi është ndërtuar mbi pasionin e hershëm për rrëfimin vizual. Me dy filma të shkurtër të përzgjedhur në festivale jashtë vendit dhe me vlerësime kombëtare e ndërkombëtare, ajo po afirmohet si një nga zërat e rinj të kinemasë shqiptare.

Në podkastin “Flasim” me kryeministrin Edi Rama, regjisorja Gjoni tregoi se filmi për të është më shumë sesa profesion, duke e cilësuar atë si një mënyrë për të shprehur identitetin dhe për të ndërtuar ura komunikimi përmes artit.

“Filmi për mua është më shumë se profesion”, u shpreh ajo.

Bijë e Valter Gjonit, i njohur si një figurë emblematike e protokollit në Bashkinë e Tiranës, Evi Gjoni tregoi se lidhja me krijimtarinë ka nisur herët. Gjatë adoleshencës, ajo filloi të shkruante jo në formën e një ditari, por si skenarë me skena të shkurtra, shpesh të ndërthurura me pasionin për fotografinë, për të krijuar imazhe që pasqyronin botën e saj të brendshme dhe realitetin përreth.

Rrugëtimi profesional i saj u formësua nga bashkëpunimi dhe mësimi pranë emrave të njohur të kinemasë shqiptare, si Kristaq Mitro dhe Artan Minarolli, si dhe nga përgatitja në master me Mevlan Shanaj. Një moment i veçantë, sipas saj, ishte takimi me regjisorin Gjergj Xhuvani, pas përfundimit të maturës, i cili e orientoi në përgatitjen për konkursin e Akademisë së Arteve, konkurs që ajo e fitoi.

Gjoni rrëfeu gjithashtu pse Shqipëria mbetet vendi ku ajo synon të vijojë ndërtimin e karrierës së saj, pa pasur në plan largimin jashtë vendit. Ajo theksoi se, ndonëse problematikat profesionale janë të ngjashme kudo, ka zgjedhur të qëndrojë në Shqipëri për shkak të vlerave morale dhe kulturore që, sipas saj, ruhen ende fort në vend. Ajo vlerësoi rolin e komunitetit dhe të familjes, duke i cilësuar si faktorë të rëndësishëm shoqërorë.

“Kam kuptuar se, edhe në raport me kolegët e mi që kam njohur në trajnime, festivale filmi apo aktivitete të tjera ndërkombëtare, ne jetojmë pothuajse njësoj. Kemi të njëjtat problematika dhe na gëzojnë të njëjtat gjëra. Megjithatë, një arsye pse më pëlqen Shqipëria dhe pse kam zgjedhur të mos largohem është fakti se ne nuk i kemi humbur disa vlera morale dhe kulturore, të cilat kolegët e mi që jetojnë në vende të tjera të Europës i kanë humbur. Jo vetëm ne, por edhe pjesa e Ballkanit dhe e Europës Lindore ruan ende disa vlera të rëndësishme. Shoh se ende bëjmë gjëra për komunitetin dhe për njëri-tjetrin, si dhe i kushtojmë një fokus shumë të fortë familjes. Këto janë gjëra që më pëlqejnë dhe ndoshta lidhen edhe me mënyrën se si jam rritur”, u shpreh ajo.

Ajo nënvizoi gjithashtu se perceptimi për Shqipërinë jashtë vendit po ndryshon dhe se ekziston interes i madh për historitë shqiptare. Sipas saj, Shqipëria vlerësohet tashmë shumë më tepër ndërkombëtarisht, duke i atribuar një meritë të veçantë edhe kryeministrit Rama.

“Pata fatin të realizoj dy filma të shkurtër dhe të kem mundësinë ta përfaqësoj Shqipërinë edhe jashtë vendit. Aty kam kuptuar se imazhi për Shqipërinë është ndryshe kudo që ne shkojmë dhe se, me kalimin e kohës, ky perceptim ka ndryshuar. Kjo besoj edhe falë punës suaj, kryeministër. Shoh se ka interes të madh për historinë shqiptare dhe për vendin tonë, kudo ku shkojmë. Në çdo moment që marr pjesë në një trajnim apo festival, nuk jam vetëm Evi, por jam Evi Gjoni nga Shqipëria dhe, dashje pa dashje, bëhesh ambasadore e vendit tënd. Kjo është gjithmonë një përgjegjësi e madhe”, tha ajo.

Regjisorja u shpreh optimiste për të ardhmen e sektorit të kinemasë në Shqipëri, duke përmendur nismat institucionale në fushën e kulturës dhe bashkëpunimet ndërkombëtare, përfshirë edhe ardhjen e një grupi profesionistësh që punojnë në Hollywood, të cilat po krijojnë mundësi të reja për artistët e rinj dhe po e bëjnë vendin një hapësirë gjithnjë e më tërheqëse për krijimtarinë filmike.

Në fund Gjoni i dhuroi kryeministrit rama librin e shkruar nga i ati, Valteri “Qytetarët e nderit të Tiranës”. /j.p/

The post Regjisorja e re Evi Gjoni rrëfen rrugëtimin në kinematografi appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 21 dhjetor /ATSH/ Kryeministri Edi Rama deklaroi sot se, Teatri i ri Kombëtar do të jetë më i bukuri në të gjithë Ballkanin dhe do të jetë një nga teatrot më të bukur të të gjithë Europës.

I pyetur gjatë podkastit “Flasim – episodi 11, sezoni 5”, se si do të funksionojë Teatri i ri Kombëtar si strukturë apo proces artistik, Rama u shpreh se kjo është çështje e komunitetit artistik.

“Ajo që mund të them është që do të jetë Teatri më i bukur Kombëtar, apo qoftë edhe jo kombëtar, nuk ka rëndësi se ka dhe teatro të bukura që tjera që nuk janë teatri Kombëtar, por do të jetë më i bukuri në të gjithë Ballkanin padiskutim dhe do të jetë një nga teatrot më të bukur të të gjithë Europës. Pastaj se çfarë do të jetë në aspektin përmbajtësor kjo i takon komunitetit”, tha Rama.

Kryeministri u shpreh se, “shumë mirë që do të kemi një super teatër nga pikëpamja e infrastrukturës, por ta bësh atë teatër të jetojë në mënyrë të përditshme me kualitet është sfida e sfidave”.

Ajo që ka rëndësi, theksoi Rama, “është që ai teatër do të jetë në gjendje të mikpresë edhe trupa të huaja, do të jetë në gjendje të mikpresë patjetër edhe trupa dhe aktorë nga territoret shqipfolëse, do të jetë në gjendje të ofrojë shumë, nga pikëpamja e infrastrukturës”.

Pastaj, shtoi kreu i qeverisë, “nga pikëpamje menaxhimit ne nuk jemi ende në një fazë të zhvillimit tonë që të kemi kapacitete menaxhimi të institucioneve kulturore që të jenë të atilla që ta çojnë institucionin në një nivel tjetër dhe që të bëjnë diferencën, flas në tërësi. Patjetër që tek tuk jemi dhe menaxher shumë të mirë”.

Kryeministri foli gjithashtu edhe për projekte të tjera në kulturë që po zhvillohen paralelisht.

“Ne po bëjmë Galerinë e re Kombëtare, po transformojmë Muzeun Kombëtar. Kemi një program shumë ambicioz për këtë mandat që të bëjmë disa muze më të vegjël në Tiranë. Po bëjmë, besoj me shumë sukses një Muze të Historisë së hebrenjve të Shqipërisë në Vlorë. Po përgatitetmi të fillojmë punë për Muzeun “Besa” këtu në Tiranë. Për Muzeun e Artit Islamik. Kemi një sërë gjërash që po shkojnë paralelisht”, tha Rama.

Kryeministri theksoi se, “pikëpyetja për të gjithë këto investime është niveli i menaxhimit në lartësinë e arkitekturës, në lartësinë e kësaj infrastrukture të re, por hap pas hapi”.

/gj.m/

j.p/

The post Rama: Teatri i ri Kombëtar, më i bukuri në Ballkan appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 21 dhjetor/ATSH/ Aeda Durishti, 20 vjeçe, aktualisht studente në Universitetin e Arteve në degën pikturë–tekstil–modë, ndau historinë e saj të rrugëtimit në art, si një shembull frymëzues për të rinjtë që synojnë të ndërtojnë të ardhmen e tyre në Shqipëri.

E ftuar në podkastin “Flasim” të kryeministrit Edi Rama, Aeda tregoi se kontaktin e parë me botën e modës e pati që në moshën 11-vjeçare.

Sot, ajo zotëron një atelie veshjesh, punon si moderatore në televizion dhe jep mësim pikture, duke e shndërruar pasionin në profesion.

Sipas saj, prindërit luajtën një rol kyç në këtë rrugëtim, pasi vunë re herët prirjet e saj për pikturën dhe e mbështetën duke e regjistruar në një kurs arti.

“Punova shumë dhe, hap pas hapi, pa e kuptuar, e gjeta veten në liceun artistik”, rrëfeu Aeda, duke theksuar se kjo shkollë i dha jo vetëm formim artistik.

Ajo pranoi se ka qenë e dyzuar për zgjedhjen mes pikturës dhe dizajnit të modës, sidomos për shkak të paragjykimit se piktura nuk ofron siguri ekonomike.

Megjithatë, realiteti, sipas saj, ka qenë i kundërt. Edhe pse zgjodhi fashion design si degë studimi, të ardhurat kryesore i ka siguruar nga piktura.

Për këtë arsye, ajo apeloi prindërit që të mbështesin ëndrrat dhe talentet e fëmijëve të tyre, duke besuar se pasioni, kur shoqërohet me punë dhe përkushtim, mund të kthehet në një rrugë të qëndrueshme profesionale. /j.p/

The post Kur pasioni bëhet profesion, historia e Aeda Durishtit në art dhe modë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Këngëtari shkodran Alis me këngën “Nân” ka rrëmbyer çmimin e parë të Festivalit të 64 të Këngës në RTSH, duke fituar si zemrat e publikut, ashtu edhe vlerësimin maksimal të jurisë. Ky sukses i siguron artistit të drejtën për të përfaqësuar Shqipërinë në Eurovision 2026, që do të zhvillohet në Vjenë, Austri.

Performanca e Alis u veçua për potencën vokale të jashtëzakonshme, interpretimin unik dhe një mesazh universal për dashurinë, duke e bërë këngën “Nân” të prekë publikun në mënyrë të veçantë. Emocioni dhe energjia që Alis transmetoi në skenë krijuan një moment të paharrueshëm të natës finale, i shoqëruar me ovacione dhe duartrokitje të gjata.

Çmimi i parë iu dorëzua Alis nga kryetari i jurisë së Festivalit të Këngës, Ramë Lahaj. Në total, Alis grumbulloi 152 pikë nga kombinimi i votave të publikut dhe pikëve të jurisë.

Në vendin e dytë u rendit Inis Neziri me 102 pikë, ndërsa Sheila u pozicionua në vendin e tretë me 93 pikë.

Sipas vlerësimit të jurisë profesionale, Alis u rendit në vendin e parë, Sheila në vendin e dytë dhe Vedat Ademi në vendin e tretë. Formula e votimit për përcaktimin e fituesit ishte 50% pikët e jurisë dhe 50% votat e publikut, duke garantuar një rezultat të balancuar dhe transparent.

Momenti i marrjes së kupës ishte tejet emocional për Alis. Artisti u përlot në skenë, puthi trofeun dhe, si dhuratë për publikun, interpretoi edhe një herë këngën fituese, duke ngrohur zemrat e të pranishmëve dhe duke mbyllur festivalin me një atmosferë të fuqishme emocionale.

Fitorja e Alis konfirmon edhe një herë rëndësinë e Festivalit të Këngës si gara më prestigjioze muzikore në vend, që promovon talentet shqiptare dhe i jep mundësinë një artisti të shndërrohet në ambasador të muzikës shqiptare në skenën më të madhe evropiane.

The post Alis triumfon në Fest 64, “Nân” do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurovision 2026 first appeared on JavaNews.al.

TIRANË, 21 dhjetor/ATSH/ Festivali i 64-t i Këngës në RTSH, uli sot siparin e tij, duke shpallur si fitues të këtij edicioni, Alis me këngën “Nan”.

Në vend të dytë dhe të tretë u renditen respektivisht: Inis Neziri dhe Sheila.

Alis, me këtë fitore, bëhet automatikisht përfaqësues i Shqipërisë në edicionin e ardhshëm të Eurosong-ut, që do të mbahet në Vjenë të Austrisë. “Nan” mori 152 pikë, 68 prej të cilave nga juria, dhe të tjerat nga votimi i publikut përmes sms-ve.

Në natën e katërt e njëkohësisht të fundit të festivalit konkurruan 23 këngëtarë. Por përveç tyre, performuan edhe të ftuarit specialë. Një prej tyre, ishte këngëtarja e dashur për publikun shqiptar, Bleona Qerreti, e cila u ngjit në skenë me hitin e saj të paharruar “Lërmëni”. Organizatorët kishin përgatitur disa surpriza për publikun në sallë dhe atë pas ekranit të televizorit. Një moment emocionues i këtij festivali ishte dueti mes dy të mëdhenjve të muzikës pop shqiptare, Elsa Lila dhe Aleksandër Gjoka. Pas performancës muzikore ata falenderuan publikun për mbështjeten e vazhdueshme. “Është falë jush që ne artistët ekzitojmë”, tha Elsa Lila, pas interpretimit të këngës “Vibracione”.

Të ftuarit e tjerë ishin këngëtarët e grupit “Shkodra elektronike” të cilët prezantuan krijimin e ri, “Fosforon”.

Ndërkohë një tjetër pikë kulminante e Festivalit të 64-t të Këngës në RTSH, ishte prania e të ftuarit special Tommy Cash, këngëtari estonez, me këngën hit-botëror, “Espresso macchiato”, i cili elektrizoi skenën e Pallatit të Kongreseve. Tommy Cash në përfundim të këngëve që interpretoi i premtoi publikut se do të kthehet për të ndenjur më gjatë dhe për të dhënë një koncert të vërtetë.

/r.e/

The post Alis kurorëzohet fitues i Fest 64, do të përfaqësojë Shqipërinë në Vjenë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 20 dhjetor/ Sot kujtohet ditëlindja e regjisorit, skenaristit dhe pedagogut të njohur të filmit shqiptar, Gjergj Xhuvani (1963–2019).

Gjergj Xhuvani mbetet një nga figurat më të rëndësishme të kinematografisë shqiptare, autor i filmave të njohur si “Lindje, Perëndim, Lindje”, “Në kërkim të kujt”, “I dashur armik” dhe “Parrullat”.

Përmes veprës së tij artistike dhe kontributit si pedagog, ai la një trashëgimi të qëndrueshme në zhvillimin e filmit shqiptar dhe në formimin e brezave të rinj të kineastëve.

Kujtimi i tij mbetet i gjallë përmes veprës dhe ndikimit që la në kulturën shqiptare.

The post Përkujtohet ditëlindja e regjisorit dhe skenaristit Gjergj Xhuvani appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 20 dhjetor /ATSH/ Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Arabe u shënua në Tiranë me një ceremoni festive të organizuar nga Ambasada e Mbretërisë së Arabisë Saudite në Republikën e Shqipërisë, me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të institucioneve shtetërore, trupit diplomatik, akademikëve, studiuesve dhe figurave të jetës kulturore.

Qeveria shqiptare u përfaqësua nga ministri i Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, Andis Salla, zëvendësministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme, Miriam Shyti, si dhe përfaqësues të institucioneve qendrore dhe vendore. Të pranishëm ishin gjithashtu rektorë dhe pedagogë nga universitete publike, anëtarë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, si dhe studiues dhe përkthyes të gjuhës arabe.

Aktiviteti u zhvillua në kuadër të Ditës Botërore të Gjuhës Arabe, nën temën “Rrugë të reja për gjuhën arabe: politika dhe praktika për një të ardhme gjuhësore më gjithëpërfshirëse”, duke theksuar rolin e arabishtes si trashëgimi historike dhe gjuhë bashkëkohore që nxit dialogun dhe zhvillimin.

Në fjalën e hapjes, atasheu kulturor i Ambasadës saudite, Muteb Alharithi, vlerësoi arabishten si një gjuhë qytetërimi dhe komunikimi ndërkulturor. Ndërsa ambasadori i Mbretërisë së Arabisë Saudite në Shqipëri, Faisal Ghazi Hifzi, theksoi rëndësinë e ruajtjes dhe zhvillimit të gjuhës arabe si një përgjegjësi e përbashkët, në përputhje me progresin shkencor dhe teknologjik.

Ambasadori Hifzi nënvizoi angazhimin e Arabisë Saudite për promovimin e arabishtes përmes Akademisë Globale të Gjuhës Arabe “Mbreti Salman”, si dhe bashkëpunimin kulturor në rritje mes Arabisë Saudite dhe Shqipërisë.

Nga ana e tij, ministri Andis Salla vuri në dukje kontributin e gjuhës arabe në qytetërimin botëror dhe rëndësinë e saj në përcjelljen e vlerave universale të paqes dhe bashkëjetesës.

Në emër të Akademisë Globale të Gjuhës Arabe “Mbreti Salman”, Faisal Al Harbi prezantoi iniciativat ndërkombëtare të Akademisë në fushën e arsimit, politikave gjuhësore dhe bashkëpunimit global.

Ceremonia u mbyll me ndarjen e çmimeve dhe vlerësimeve për personalitete dhe institucione që kontribuan në promovimin e gjuhës arabe.

Dita Botërore e Gjuhës Arabe festohet çdo vit më 18 dhjetor dhe synon të promovojë diversitetin gjuhësor dhe dialogun kulturor, duke forcuar mirëkuptimin mes popujve.

1 nga 5

/r.e/

The post Festohet në Tiranë Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Arabe appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Shkodra është kryeqyteti i festimeve të fundvitit në Shqipëri. Rezervimet në hotele dhe bujtina janë në nivele rekord.

Turistë dhe qytetarë mbushin sheshet dhe rrugët e qytetit. Festimet shtrihen deri në zonat malore të Thethit.

“Turizmi nuk është vetëm në qendër. Ai është i shpërndarë në të gjithë territorin, duke kthyer rajonin në destinacion të kërkuar për festat,” tha Drejtori i Turizmit, Renato Lumçi.

Çdo natë ofrohet muzikë live, performanca dhe aktivitete për fëmijë. Bujtinat qëndrojnë të hapura çdo ditë për shkak të kërkesës së lartë nga turistët vendas dhe të huaj.

Me moton “Shkodra në festë”, qyteti ofron një atmosferë festive për banorët dhe vizitorët.