Nga Gazeta “SI”- Jeta e At’ Zef Pllumit ishte një udhëtim i gjatë dhimbjeje, i mbushur me sakrifica dhe vuajtje të panumërta. Por At Zefi mbeti besnik ndaj Fjalës së Zotit, ndaj bindjeve të fesë dhe ndaj vlerave kulturore e kombëtare. Përreth tri dekadave, ai i ruajti këto thesare shpirtërore në errësirën e burgjeve komuniste, dhe më pas i solli nga nata në dritë, nga vuajtja në liri, nga heshtja në ringjallje.

Edhe në mes të vështirësive më të mëdha, At Zefi shpalos devotshmërinë dhe dashurinë e tij për fenë, si rituale, por edhe si një ringjallje shpirtërore për katundet e Malësisë, si një dritë që ndriçonte zemrat dhe shpirtin e njerëzve, duke i mbajtur gjallë shpresën dhe besimin.

Me hyrjen në fuqi të Statutit të Kishës rreth viteve 1950, At Zef Pllumi, i sapodalë nga burgjet dhe i emëruar famulltar në Shosh, rrëfen në librin e tij të kujtimeve “Rrno vetëm për me tregue” ditët kur regjimi komunist nisi të lejonte, festimin e Krishtlindjes në vitin 1958 :

“Mora vesht se qysh me himjen në fuqi të Statutit të Kishës, organet e pushtetit kishin lejue edhe festimin e Natës së Këshëndellave , sikurse lutej dikur.  Fillova pregatitjet : sajova nja dy –tri vjersha Këshëndellash , simbas mendësisë së maleve, Zoti më faltë , por e paraqitshëm sikur Krishti të kishte le ndër këto malet tona e jo në Betlehem. Po gjithashtu pikturova nja dy-tre engjuj; nuk ishëm piktor profesionist, megjithëkëta paesazhet e dekoracionit i kam ushtrue që në fëmijni. Në ni kand të Kishës pregatita Shpellën e Betlehemit me gjethe, lule, bar e shkambij.

Dërgova në Shkodër Vatën, djalin e ri, me nji adresë në dorë, për me ble 10 litër benzinë dhe dy petromaksa. Njanin e vuna në punë menjiherë e, kur e ndeza , dola me të në dorë aty jashtë. Shëndriti e gjithë Kodra e Kishës së Shën Qurkut. Njerëzit atë natë e kishin pa së largu prej katundeve  tjera që shtriheshin ndër shpate e brija të maleve. Mandej hyna në kasollen time të mjerë. Ata dy fëmijë, Pepa e Marashi, ishin tepër të gëzuem. N’e nesre ndër gjithë lagjet e Ndregjinaj, Gjoshaj , Pilotaj edhe Palaj u përhap fjala- si duket ma shumë prej atyne dy fëmijëve- se frati i ri kishte ble dy elektrikë, nji për vedi e nji për lopën. Pa kalue mirë 24 orë, filluen me ardhë njerëz me më këshillue: “More zotni, lopët tona hanë edhe në terr , por a ke gja më u vu përpara”. Të gjithve ua lashë tehin mbarë. Vetëm kurr mbërriti Nata e Këshëndellave, porsa filluen me u dukë nga të gjitha anët e brijave e shpateve flakët e vravashkave të cilat drejtoheshin të gjitha për ka Kisha, pregatita edhe petromaksin e dytë.  Mbasi e ndeza dola jashtë. Bora e ngrime ndriste nën dritën e petromaksit.

Nuk fyente erë. E vendosa atë dritë jashtë, deri që filluen me mbërrijtë çetat e para të njerëzve ; vetëm atëherë e shtina në Kishë, e cila shndriri si hiçmos kurrë. Nga gjashtë dritat e Kishës shpërthejshin rreze që ndritshin borën e bardhë. Nga larg dukeshin si rreze qiellore. Ndërsa udhëtarët, pelegrinët çobanë e mbretën të maleve drejtoheshin kah drita e asaj komete toksore. Kje me të vëertëtë një natë e mrekullueshme. Drita asht ma e fortë se sytë dhe deperton drejt e në mendje e zemra të njerëzve. (Vetëm qorrat mbeten përgjithmonë qorra). U ngazëllye i gjithë populli e me të edhe unë. Ajo kje e para natë që kishëm rreth vedit të mbledhun përfaqësuesit nga të gjitha lagjet e Shoshit.

Para se më fillue ceremonitë fetare të natës, fëmijt e mësuem prej meje filluen programin festiv. Kënduen disa kangë e sidomos recituen aq bukur vjershat e pregatituna për atë natë, sa populli, i kënaqum prej fëmijve të vet, më dhanë lavdet mue se kishëm pasë aq kujdes më i mësue ashtu. E vetmja gja që u prishej ishte mendimi i largimit tem porsa të shkrihej bora e të dalin prandvera”

Fragment i shkëputur nga “Rrno vetëm për me tregue” At’Zef Pllumi ( Botimet Françeskane)

The post Nata e Këshndellave… appeared first on Gazeta Si.

Gazeta “Si”- Këto janë 25 librat më të mirë të vitit 2025, nga novela me subjekt mbi klimen e deri tek debutimet virtuoze, të përzgjedhur nga BBC. Vepra që kanë lënë gjurmë këtë vit dhe që lexuesit nuk duhet t’i humbasin.

“The Director” – Daniel Kehlmann

Roman historik pjesërisht i trilluar nga shkrimtari gjerman Kehlmann, i cili eksploron artin, fuqinë dhe kompromisin përmes jetës së regjisorit të madh austriak GW Pabst gjatë epokës së Weimer-it. Pabst largohet nga regjimi nazist drejt Los Anxhelosit, por nuk arrin sukses gjatë Epokës së Artë të Hollivudit. Më pas, Goebbels e angazhon për të realizuar filma për Ministrinë e Propagandës së Rajhut. Kritika e London Review of Books e përshkruan librin si një eksplorim të ëndrrave dhe kompromisit, ndërsa New York Times vlerëson përkthimin dhe fuqinë e tregimit.

“Big Kiss, Bye-Bye” – Claire-Louise Bennett

Një grua që ka lënë qytetin dhe jeton në fshat përballet me kujtimet e të dashurit të kaluar Javier dhe me njw letër nga një shoqe e vjetër. Libri eksploron lidhjet njerëzore, dëshirën për liri dhe procesin e lamtumirës. Bennett njihet si “priftëresha e izolimit”, ndërsa The London Review of Books thekson stilin e saj neo-barok, të gjallë dhe të dallueshëm.

“Endling” – Maria Reva

Ngjarjet zhvillohen në Ukrainën e vitit 2022, ku tre gra punojnë për një agjenci kanadeze që ofron “nuse me porosi” për burrat perëndimorë. Libri ndjek jetën e tyre dhe të një guaskë të rrezikuar, “Lefty”, në një udhëtim dramatik mes tensioneve politike dhe planeve të pazakonta.

“What We Can Know” – Ian McEwan

Në romanin e tij të 18-të, McEwan ndërthur dy periudha: vitin 2014, ku një poet i njohur reciton një poezi të thellë mbi dështimet morale të të pasurve, dhe vitin 2119, ku një studiues shqyrton arkivat e shekullit XXI dhe zbulon histori dashurie dhe krimi. Libri është i mbushur me satirë, reflektim mbi artin dhe kujtesën.

“Seascraper” – Benjamin Wood

Një novela kompakte e vendosur në qytetin bregdetar imagjinar Longferry, ndjek jetën e Thomas Flett, një djaloshi që ëndërron të bëhet muzikant folk ndërsa punon duke mbledhur karkaleca. Arritja e veprës qëndron në përshkrimet atmosferike dhe trajtimin e dëshirës artistike.

“Will There Ever Be Another You” – Patricia Lockwood

Një grua e re përballet me jetën që po shpërbëhet për shkak të një sëmundjeje kronike. Narrativa fragmentare eksploron identitetin dhe mbijetesën, ndërsa kritikët vlerësojnë kombinimin e bukurisë së gjuhës dhe humorit.

“Helm” – Sarah Hall

Pas 20 vitesh kërkime, Hall sjell një roman historiko-klimatik që ndjek erën unike britanike dhe punën e klimatologes Dr. Selima Satur. Libri është një kombinim i poezisë dhe prozës virtuoze, duke shpalosur marrëdhëniet midis njeriut dhe natyrës.

“Good and Evil and Other Stories” – Samanta Schweblin

Përmbledhja me gjashtë tregime të shkurtra tregon personazhe në momente vendimtare. Schweblin kombinon frikën dhe dhembshurinë, duke krijuar histori psikologjikisht të pasura dhe të pastra.

“Flashlight” – Susan Choi

Një vajzë 10-vjeçare zhduket në Japoni dhe historia ndjek familjen e saj nga Koreja e Veriut në SHBA. Libri kombinon satirën, dramën dhe trillerin ndërkombëtar, duke eksploruar identitetin dhe marrëdhëniet familjare.

“Katabasis” – RF Kuang

Një roman dark që nis në Universitetin e Cambridge, ku protagonistja Alice Law dhe rivalja e saj Peter Murdoch zbulojnë gabimet e profesorëve dhe eksplorojnë ferrin si metaforë të universit. Libri është një kombinim i humorit të zi dhe ndërtimit të botës.

“Bring the House Down” – Charlotte Runcie

Një debutim që eksploron marrëdhënien midis artistit dhe kritikës, zemërimin femëror dhe kulturën e “cancel-it”. Ngjarjet zhvillohen gjatë Edinburgh Fringe Festival dhe tregojnë kompleksitetin e kritikës kulturore.

“The Loneliness of Sonia and Sunny” – Kiran Desai

Pas 20 vitesh, Desai rikthehet me një roman gjigant mbi dashurinë, identitetin dhe historinë postkoloniale. Libri ndjek marrëdhënien mes dy grave nga New York dhe Vermont, duke përballuar sfida të ndryshme sociale dhe personale.

“Bad Bad Girl” – Gish Jen

Një roman që kombinon memoaret dhe trillimin, eksploron marrëdhëniet e një nëne dhe vajze dhe sfidat e identitetit amerikan në një kohë ndryshimesh demografike.

“Dream Count” – Chimamanda Ngozi Adichie

Një histori e ndërlikuar mbi miqësinë e tre grave nigeriane dhe sfidat e tyre jetësore. Libri ndërthur kujtimet e fëmijërisë me jetën aktuale, duke eksploruar tema të mëdha si pushteti, kolonializmi dhe racizmi.

“We Do Not Part” – Han Kang

Libri shqyrton marrëdhënien midis dy grave dhe historinë e dhunshme të Koresë, duke kombinuar ëndrrat dhe realitetin. Han Kang vazhdon linjën e saj të stilit unik dhe eksperimental.

“Stag Dance” – Torrey Peters

Një përmbledhje tregimesh që eksplorojnë tema romantike, historike dhe distopike, me një stil të hollësishëm dhe humoristik.

“Theft” – Abdulrazak Gurnah

Një roman rritjeje në Afrikën Lindore paskoloniale që eksploron miqësinë dhe tradhtinë ndërmjet tre adoleshentëve.

“Universality” – Natasha Brown

Një roman satirik mbi identitetin dhe kulturën e “cancel-it” në Mbretërinë e Bashkuar, duke përdorur humor dhe kritikë sociale të hollësishme.

“The Names” – Florence Knapp

Një roman mbi fatin dhe zgjedhjet, ku një nënë zgjedh emrin e foshnjës së saj të porsalindur dhe historia zhvillohet mbi dekada, duke rikujtuar personazhet në intervale shtatëvjeçare.

“The Emperor of Gladness” – Ocean Vuong

Historia e Hai, një djalë i ri homoseksual që largohet nga shtëpia dhe lidhet me kolegët e tij, ndërsa eksploron sfidat e jetës rurale dhe miqësitë njerëzore.

“Eden’s Shore” – Oisín Fagan

Një epikë detare e shekullit XVIII mbi një skllavist që synon të krijojë një komunitet utopik në Brazil, me përshkrime të detajuara të dhunës dhe aventurës.

“Dream State” – Eric Puchner

Një saga familjare mbi dashurinë, tradhtinë dhe zgjedhjet që ndikojnë në breza të ndryshëm, vendosur në Montana imagjinare.

“The Dream Hotel” – Laila Lalami

Një roman spekulativ mbi teknologjinë dhe mbikqyrjen, ku personazhet përballen me pasojat e ëndrrave dhe privatësisë.

“Confessions” – Catherine Airey

Një debutim mbi tre breza grave dhe ndikimin e të kaluarës në jetët e tyre, me një rrëfim të hollësishëm dhe surprizues.

“Flesh” – David Szalay

Fitues i Booker Prize 2025, libri ndjek jetën e një djali hungarez dhe kalimin e tij nga adoleshenca në shoqërinë londineze, duke eksploruar jetën dhe atë që është e pashprehshme.

Burimi: BBC

The post 25 librat më të mirë të 2025-ës appeared first on Gazeta Si.

Nga Liridon Mulaj- Çfarë do të përjetonte Martin Camaj po të ishte gjallë sot dhe të shihte veprën e tij të plotë të botuar në një vëllim?

Një nga studiuesit e tij, Anton Nikë Berisha, e dha një përgjigje edhe pse nën zë. “Ai do të ishte çmendur!” Një frazë emocionale që shpjegon më së miri pasionin, por edhe brengën e shkrimtarit të madh Martin Camaj për fatin e veprës së tij pas vdekjes, një brengë që e mundoi sa ishte gjallë.

Pikërisht sot, në ambientet e qendrës “Sotir Kolea”, u vendos një drejtësi hyjnore, siç e quajti Bujar Hudhri, botuesi i veprës së plotë të Martin Camajt, tashmë në tre formate të ndryshme: fillimisht në 10 vëllime, më pas në 3 vëllime, kryesisht për studiuesit dhe së fundmi në një vëllim të vetëm. Një botim monumental që lartëson dhe nderon jo vetëm figurën e Martin Camajt, por edhe letërsinë shqipe.

Bujar Hudhri: Kadare i hapi derën lexuesit duke thënë: ‘Ja ku e keni të barabartin tim, Martin Camajn.’

Gjatë prezantimit të veprës së Camajt në një vëllim të vetëm, mes studiuesve, njerëzve të letrave dhe lexuesve, botuesi Bujar Hudhri u shpreh se botimi i një kolosi si Camaj ishte një nga privilegjet e jetës së tij.

“Ndihesha i privilegjuar sepse, kur e mora në shqyrtim këtë vepër, pata ndihmën e ajkës së kulturës kombëtare për përgatitjen e botimit. Kjo është një histori 15-vjeçare që nis që në vitin 2010, në 85-vjetorin e lindjes së Martin Camajt, kur studiuesi Bardhyl Demiraj, nëpërmjet një letre, më lutej ta botoja veprën e Camajt. Unë fjalën lutje e lexoj si nder, dhe ashtu iu përgjigja. Ishte vërtet nder, sepse sapo kisha botuar veprën e Kadaresë në 20 vëllime dhe do të botoja Camajn.

Kishte njëfarë skepticizmi për faktin se isha botues i Kadaresë, duke ditur edhe historikun. Por unë jo vetëm që e botova në 10 vëllime me shpenzimet e mia, pa asnjë ndihmë nga shteti, por edhe parathënien e botimit të Camajt e shkroi vetë Ismail Kadare. Në një farë mënyre, Kadare i hapi derën lexuesit duke thënë: ‘Ja ku e keni të barabartin tim, Martin Camajn.’”

Hudhri shpjegoi edhe idenë e këtij botimi të fundit, në një vëllim të vetëm:

“Ky botim i veprës së plotë të Camajt nuk është për shitje masive, por i konceptuar për biblioteka dhe muze, pra si diçka e çmuar. Vjen kuptimplotë sidomos sot, kur në këtë bibliotekë emri i Camajt mungonte. Ne e sjellim këtë vepër në këtë tempull të librit, në zemër të Tiranës.”

Matteo Mandala: Camaj më shtyu të braktis filozofinë për albanologjinë dhe prej asaj ditë nuk i jam ndarë

Studiuesi arbëresh Matteo Mandalà, autor i parathënies së këtij botimi, u shpreh i lumtur për përmbledhjen në një vëllim të vetëm të të gjithë krijimtarisë së mrekullueshme të Camajt. Ai ndau edhe përvojat e tij personale:

“Patëm fatin ta njihnim Martinin në aktivitete, kur ishte ende prodhimtar. Unë e kam njohur në fazën e fundit të jetës së tij, kur Martini ishte i sëmurë. E takova në vitin 1985, në një konferencë shkencore mbi çështjet arbëreshe. Martini deshi të më takonte, edhe pse unë isha ende student dhe merresha me filozofi. Ai më shtyu të merresha me albanologjinë, dhe prej asaj dite nuk u shkëputa më as nga albanologjia, as nga Martin Camaj.”

Mandalà shpjegoi edhe arsyet pse iu drejtua pikërisht Onufrit për botimin e Camajt, përtej kundërshtive të disa studiuesve që lidhnin çështjen me marrëdhëniet e botuesit me Kadaresë:

“Rrugëtimi drejt botimit të Camajt nisi nga një takim në Universitetin e Kalabrisë me studiuesin Bardhyl Demiraj. Ai ishte i shqetësuar dhe, kur e pyeta, më tha se nuk po gjente botues për Martin Camajn në Shqipëri. Aty për aty i thashë se do ta zgjidhja unë dhe telefonova Bujarin për t’i kërkuar ta botonte te Onufri. Madje i kërkova që parathënien ta shkruante Ismaili. Pse? Sepse në një botë të përparuar intelektualët duhet të dialogojnë. Nëse intelektualët nuk dialogojnë, nuk ka të ardhme. Bujari e botoi, dhe fakti që u botua Camaj në vitin 2010 përmbushi një dëshirë të madhe të vetë Martinit: që lexuesi shqiptar ta kishte në dorë veprën e tij të plotë.”

Anton Nikë Berisha: I gjithë kuptimi i veprës së Camajt qëndron te thellësia

Studiuesi Anton Nikë Berisha, ish-student i Camajt, theksoi frikën e tij se lexuesi mund të mos e kuptonte veprën:

“Unë pata fatin ta njihja nga viti 1972 dhe në vitin 1979 fillova letërkëmbimin me të. Në një letër më la amanet që çdo gjë e tij që do botohej, andej e këtej kufirit, duhej të kalonte nga unë. Ai shkroi, por nuk kishte lexues dhe studiues. Me romanin Rrathët punoi 18 vjet dhe me të fitoi aftësitë e një prozatori të vërtetë. Frika e tij ishte se teksti i tij nuk do të kuptohej. Për fat të keq kam dëgjuar edhe studiues që e thonë këtë. Por vepra e Camajt komunikon me lexuesin. Ajo ka dy rrafshe: sipërfaqësorin dhe të thellin, dhe i gjithë kuptimi i saj qëndron te thellësia.”

Francesco Altimari: Kujdesi estetik mbi imazhin e botimeve të tij ishte mbresëlënës

Nga ana e tjetër, i pranishëm në prezantim studiuesi dhe albanologu  Francesco Altimari theksoi anën estetike të veprës së Camajt, që nga kopertinat e tij mbreslënëse

“Të gjitha veprat e tij karakterizohen nga kujdesi i skajshëm në zgjedhjen e figurave pamore që do të pasqyronin përmbajtjen. Kishte një lidhje mes kapakut dhe tekstit. Nuk është rastësi që bashkëpunonte me artistë si Gjelosh Gjoka. Duhet një ekspozitë e kopertinave të librave të tij për të treguar këtë kujdes të jashtëzakonshëm.” u shpreh Altimari

Martin Camaj e pati yllin e ndritshëm në ballë gjatë gjithë jetës. Fillimisht si albanolog e studiues i rrallë, e më pas si poet e prozator. Përtej peripecive dhe jetës larg atdheut për shkak të regjimit komunist, duket se fati, “por edhe drejtësia hyjnore” deshën që vepra e tij të botohej në Shqipëri më në fund në vitin 2010, në 10 vëllime luksoze nga “Botime Onufri”, dhe këtë vit, në 100-vjetorin e lindjes së tij, në një botim monumental që përmbledh gjithë veprën. Një botim që siç e quajti dishepulli i tij, profesor Matteo Mandalà  duhet të ruhet në çdo bibliotekë si një “Bibël njerëzore”

The post Vepra e Martin Camaj-t në një vëllim / Hudhri: U vendos një ‘drejtësi hyjnore’ appeared first on Gazeta Si.

Vajza e presidentit të SHBA-së, Donald Trump, Ivanka në një postim në “Instagram” ka publikuar tre libra për Shqipërinë dhe ka përcjellur atë me një mesazh “Kërkim”.

“Albania: From Anarchy to Balkan Identity” nga Miranda Vickers dhe James Pettifer, “The Albanians: A Modern History” nga Miranda Vickers dhe “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” nga Ismail Kadare, janë librat të cilat Ivanka Trump, po lexon.

Vajza e Donald Trump dhe gruaja e Jared Kushner, një nga investitorët në ishullin e Sazanit ka ndarë në media sociale kërkimet që ajo po bën rreth Shqipërisë dhe shqiptarëve.

Në një foto të postuar në llogarinë e saj në Instagram vajza e presidentit amerikan shfaqen 3 libra: ‘Albania: From Anarchy to Balkan Identity’ nga Miranda Vickers dhe James Pettifer, ‘The Albanians: A modern history’ po nga Miranda Vickers dhe ‘Gjenerali i ushtrisë së vdekur’ nga Ismail Kadare.
Poshtë 3 librave Ivanka ka shkruar: ‘Kërkim!’.

The post Vajza e Donald Trump ndan foton, ja librat që po lexon për të mësuar më shumë rreth Shqipërisë dhe Ballkanit appeared first on Albeu.com.

Një rrjedhje uji në fund të nëntorit dëmtoi disa qindra vepra në departamentin egjiptian të Luvrit. Lajmin e njoftoi muzeu i Parisit të dielën, disa javë pas vjedhjes së bizhuterive e cila ngriti shqetësime mbi infrastrukturën dhe sigurinë e Luvrit. Zëvendës administratori i muzeut, Francis Steinbock tha se rrjedhja e ujit u zbulua më 26 nëntor dhe […]

The post Rrjedhja e ujit dëmton 400 libra egjiptianë dhe punime shkencore në Muzeun e Luvrit appeared first on BoldNews.al.

Prej më shumë se 10 vitesh, pranë Spitalit “Nënë Tereza”, Bashkim Gjoka është një figurë e njohur për kalimtarët. Mes dhjetëra librave të vendosur në trotuar, 75-vjeçari nga Gramshi pret çdo ditë blerësit e tij.

“Kam 10 vite që shes libra vetëm rreth zonës së spitalit “Nënë Tereza”. Në vitin 2015-2016 fillova të shes libra, mund ta përkufizoj për të rritur fitimin, një ekonomi më të mirë nga librat. Me këtë sy e shikoja të ardhmen time ekonomike”.

Para se të shiste libra, jeta e tij ka kaluar në shumë stacione të tjera të vështira. Pas mbylljes së uzinave,  ku prodhoheshin armë, Bashkimi punoi si shitës ambulant për të siguruar të holla për familjen.

“Sa dola nga puna në 92, fillova shitës ambulant, shisja shapka, ora, gjëra që mbaja më lehtë se vija e merrja mallin në Tiranë për në Grmash. 6 orë rrugë në atë kohë”.

Në vitin 2004 u zhvendos në kryeqytet për të jetuar, vetë i pesti anëtar në familje. Nga shitës ambulant, kaloi në atë të librave. Sepse siç thotë, librat janë më të lehta për tu mbajtur. Megjithatë, shitjet nuk janë më si dikur.

“Kur erdha në 2004 në Tiranë, gjeta variantin e kësaj me libra se më parë shisja ora. Puna e librave që bëj tani më e lehtë, marr nja 30-40 libra boll kam. Nuk janë të gjitha ditët e mira, sidomos pas 2023. Shumë ditë iki siç vij, nuk mërzitem, se thash e kompensoj me pensionin. Dita më e mirë është 1 mijë e dyqind lekë. Në muaj mund të fitoj këto dy ditë”.

I keqardhur ai thotë se interesi i të rinjve për librat ka rënë nga viti në vit.  Tani më së shumti, ndalen pranë tij pensionistët që kërkojnë klasikët shqiptarë.

”Ata që lexojnë libra e romane, moshat e treta më shumë. Mbi 65 vjeç kërkojnë librat e viteve  para 90-ës, Dritëro Agollin, Kotelin, Kadaren”.

Puna e librave është vetëm kapitulli i fundit i një jete të mbushur me sakrifica. Ai kujton vitet e rinisë, kur u detyrua të punonte që në moshën 16 vjeçare në uzinë për të ndihmuar familjen.

“Në fillim thashë si do t’i mësoj unë këto pajisje… Por për një javë ia mora dorën. Ishte e vështirë, shumë e vështirë. Një punëtor që kishte gjashtë muaj para meje preu dorën gjatë punës.”

Edhe pse vitet më të bukura të rinisë i kaloi duke punuar në uzinë, punë mjaftë e vështirë, ai sot, kujton me nostalgji prodhimin e armës së parë në fabrikë, një proces që kërkoi përkushtim dhe kohë.

“Prodhuam kallashnikovin e parë, për tre muaj, 300 copë. Doli me shumë sukses, gradualisht hoqëm karabinët dhe filluam kallashnikovët, në një vit shkoi 10 mijë cope”.

Sot, pas një jete të kaluar mes uzinave, maleve dhe rrugëve të fshatit Gramsh, pensionisti Bashkim Gjoka gjen qetësi mes librave, pranë rrugës së njohur “Bardhyl” në kryeqytet. Ai del çdo ditë nga ora 9 deri në 12, jo vetëm për të shitur, por, për të mos u shkëputur nga njerëzit./abcnews.al

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA, në bashkëpunim me shoqatat patriotike, shkollat shqipe dhe klubet e studentëve në New York, New Jersey, Philadelphia dhe në komunitetet e tjera shqiptare, ka bërë të ditur organizimin e edicionit të parë të Festivalit të Librit Shqiptar – AlbanianBookFest në Shtetet e Bashkuara. Aktiviteti synon të shndërrohet në një festë të librit, kulturës dhe identitetit kombëtar për mbarë diasporën.

Gjatë dy ditëve të festivalit, libri shqip nga të gjitha trevat shqiptare do të vihet në qendër të vëmendjes. Letërsia, gjuhësia, historia, kultura dhe trashëgimia shqiptare do të prezantohen në një hapësirë të përbashkët kushtuar vlerave atdhetare dhe kulturore.

Sekretar i shoqataës panshqiptare “Vatra” në SH.B.A  Dr. Pashko Camaj u shpreh për mediat se ishte entuziast për këtë event i cili u frymëzua nga Konica dhe Noli dhe synon të shndërrohet në një traditë.

 “Albanian BookFest lindi nga nevoja për të krijuar në SHBA një hapësirë ku libri shqiptar të jetë i pranishëm për komunitetin tonë. ‘Vatra’, e frymëzuar nga trashëgimia e Nolit dhe Konicës, e përqafoi menjëherë këtë ide. Jam i lumtur që kjo nismë po merr jetë dhe shpresoj të kthehet në një traditë të përvitshme, madje të shtrihet edhe në qytete të tjera. Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë do të marrë pjesë me autorë dhe libra të diasporës, duke krijuar një lidhje të drejtpërdrejtë me lexuesit. Besoj se ky festival do të bëhet një urë e fortë midis kulturës shqiptare dhe botës, një festë e librit, gjuhës dhe shpirtit shqiptar.”

Në këtë edicion do të marrin pjesë 26 shtëpi botuese prestigjioze nga Shqipëria, Kosova dhe trojet e tjera shqiptare, mes tyre Onufri, Toena, Fishta, Buzuku, Dukagjini e të tjera. Po ashtu do të ekspozohen vepra të autorëve më të njohur të letërsisë shqipe, përfshirë Ismail Kadarenë, Gjergj Fishtën, Petro Markon, Mira Meksin, Besnik Mustafajn, Primo Shllakun, Martin Camajn, Visar Zhitin etj., të prezantuara së fundmi edhe në Panairin e Librit të Tiranës. Ceremonia e hapjes do të mbahet në datë 28 Nëntor, dhe panairi do të qëndrojë i hapur deri më 30 Nentor.

The post Organizohet për herë të parë në SHBA panairi i librit shqiptar appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”- Moderniteti i lëngshëm është libri që i ndryshoi jetën Zigmunt Bauman-it , duke e bërë atë një yll ndërkombëtar, dhe që ndryshoi, njëkohësisht, mënyrën tonë të të parit të shoqërisë bashkëkohore. Ai zbuloi mekanizmat që, drejt fundit të shekullit XX, kishin bërë të brishta marrëdhëniet personale dhe kishin krijuar një gjendje pasigurie.

Që atëherë e gjatë gjithë dekadës së parë të viteve 2000, vetëdija se jetojmë në një shoqëri të lëngshme, pa vlera të qëndrueshme, u bë shenja globale e një tërë brezi.

Trashëgimtare e post-modernitetit, të cilin Bauman e kishte mbështetur me bindje deri pak vite më parë, ideja e lëngëzimit social gjeti konfirmim në përdorimin e teknologjive të reja digjitale, përgjegjëse pjesërisht për individualizmin dhe izolimin personal, pavarësisht lirisë së pakufizuar të komunikimit.

Bauman ishte interpretuesi i modernitetit të vonë dhe i krizës që pasoi rrëzimin e shpresave për liri, barazi dhe progres që moderniteti “i ngurtë” kishte premtuar. Përvoja e tij personale ishte, në këtë kuptim, vendimtare: hebre polak, i detyruar si adoleshent katërmbëdhjetëvjeçar të linte Poznanin e tij për t’u strehuar në Bashkimin Sovjetik pas pushtimit nazist të vitit 1939, ai kishte luftuar në fraksionin polak të Ushtrisë së Kuqe. Pas luftës kishte shërbyer si agjent sekret i KBW-së, një formacion në shërbim të qeverisë staliniste për ndjekjen e kundërshtarëve të regjimit komunist.

Pasi u pushua nga Universiteti i Varshavës për pjesëmarrje në protestat studentore, u detyrua të emigronte në Izrael bashkë me bashkëshorten Janina dhe tre vajzat, pas fushatës antisemite të vitit 1968. Por edhe në Tel Aviv e Haifa, ku mbante katedrën e Sociologjisë, ai u ndje në siklet: kundërshtonte politikën nacionaliste të qeverisë izraelite dhe ishte i zhgënjyer nga pamundësia për të ndërtuar një shtet binacional që do të mundësonte bashkëjetesën paqësore mes hebrenjve dhe palestinezëve.

Sërish në mërgim, ai gjeti më në fund një vendbanim në Britaninë e Madhe, ku Universiteti i Leeds-it i ofroi katedrën e Sociologjisë: vend ideal për të jetuar larg çdo nacionalizmi.

Edhe universiteti megjithatë i rrinte ngushtë.  Vetëm pas daljes në pension në vitin 1990 gjeti kohën për t’iu përkushtuar studimeve të tij dhe, në veçanti, vëzhgimit kritik të botës ku kishte jetuar. Ai kishte kaluar shekullin XX me të gjitha kontradiktat e tij, dhunat, tragjeditë, margjinalizimet dhe përfshirjet e detyruara, dallimet e klasave, feve dhe kulturave; tani ishte në gjendje, falë përvojës, të nxirrte përfundime.

Moderniteti i lëngshëm është rezultati i përgjithshëm i një refleksioni të thellë që merr parasysh një jetë të tërë dhe, veçanërisht, zhvillimin e trazuar të Neuzeit, “kohës së re”, që nisi në shekullin XVII me synimin për të çliruar njerëzimin nga errësira dhe nga çrregullimi shoqëror, e që përfundoi me Shoah-n, projektin më antihuman të “kopshtarisë sociale”. Një përpjekje ekstreme dhe perverse për ta racionalizuar dhe rregulluar shoqërinë me dhunë, ku dallimet duhej të zhdukeshin për të krijuar një botë homogjene dhe plotësisht të kontrollueshme.

Që nga ai moment moderniteti hyri në krizë, i tronditur nga fakti se kishte vënë arsyen instrumentale në plan të parë, duke besuar se ajo mund të mbizotëronte pa marrë parasysh parimet themelore mbi të cilat bazohet njerëzimi.

Moderniteti pas totalitarizmave (ku Bauman përfshin edhe komunizmin) nuk mund të bënte tjetër veçse të shpërbëhej, të bëhej i lëngshëm.

Një modernitet i lëngëzuar nuk nënkupton domosdoshmërisht një gjykim negativ: Bauman mbetet gjithmonë i bindur për vlerat e modernitetit dhe epërsinë e tyre në kohë; ai refuzon kritikët, duke filluar me Nietzsche-n dhe të gjithë mendimtarët antimodernë që pasuan nga fundi i shekullit 19.

Ai mirëpret çdo element të traditës progresiste dhe ndikohet pozitivisht nga Marshall Berman, autori i Gjithçka e fortë shndërrohet në ajër (1982), ndërtuar mbi një frazë emblemë të Marx-it në Manifestin e Partisë Komuniste.

Origjina e Modernitetit të lëngshëm, pra, qëndron në praktikën kapitaliste të shkatërrimit dhe rindërtimit të vazhdueshëm, duke iu shmangur çdo pretendimi për përjetësi. Kështu lind një modernitet i vonë që, për të kapërcyer krizën e pashmangshme të vjetërsimit, bëhet i lëngshëm dhe përshtatet, duke kërkuar një gjallëri të re përmes ndryshimit të vazhdueshëm.

Një ndryshim tepër i shpejtë, sa të bëhet i pakuptueshëm dhe i dhimbshëm për njerëzit që e përjetojnë, por që mund të rezervojë ende surpriza. Për Bauman-in, në fakt, shoqëria e lëngshme nuk është lajmërimi i fundit të historisë, por një kalim vital dhe i domosdoshëm, në bindjen se “modernitetit nuk i jemi afruar as edhe pak”.

Zygmunt Bauman (Poznan, 19 nëntor 1925 – Leeds, 9 janar 2017) ishte një nga intelektualët më të njohur e më me ndikim të gjysmës së dytë të shekullit XX. Hebre, ai u arratis në BRSS pas pushtimit nazist të Polonisë. Pasi u kthye në Varshavë, u zhvendos në Britaninë e Madhe, ku dha mësim Sociologji në Universitetin e Leeds-it (1971-1990). I formuar në traditën marksiste, pasi u mor me çështje të stratifikimit social dhe lëvizjes punëtore, studioi raportin mes modernitetit dhe totalitarizmit, duke zhvilluar konceptin e shoqërisë “të lëngshme”. Moderniteti i lëngshëm u botua në vitin 2000.

The post Si u bë ‘Moderniteti i lëngshëm’ i Bauman, ‘bibla’ e sociologjisë moderne appeared first on Gazeta Si.

Neritan Seferkolli, një nga ish zyrtarët e lartë të Partisë LIBRA të Ben Blushit, ku edhe garoi për kryetar, përmes një komunikimi publik në rrjetet sociale ka akuzuar shkrimtarin për përvetësim të fondeve publike. Ai shkruan se Ben Blushi është hiti i Panairit të Librit këtë vit me librin ku provokon myslimanët dhe e akuzon […]

The post Ish-nr.2 i LIBRA akuza Blushit: Mori 265 mijë € nga fondet e partisë! Pastroi 8 mln € paga nga Top Channel appeared first on BoldNews.al.

Nga Gazeta “SI”- Në një mbrëmje plot emocione në Londër, shkrimtari britaniko-hungarez David Szalay u shpall fitues i Çmimit prestigjioz Booker 2025 për romanin e tij më të ri,“Flesh”, një histori e fuqishme që ndjek jetën e një emigranti hungarez të përfshirë në kërkimin e pasurisë, identitetit dhe kuptimit të vetvetes.

Në këtë vepër, Szalay përdor një stil të ftohtë dhe të ngjeshur duke eksploruar anët më të errëta të mashkullit modern. Protagonisti i tij kalon nga shërbimi ushtarak në Hungari te puna për njerëzit super të pasur në Londër, ndërsa jeta e tij përfshin afera, zhgënjime dhe momente të dhimbshme vetmie.

Kryetari i jurisë, shkrimtari irlandez Roddy Doyle, e përshkroi romanin si “të veçantë dhe të jashtëzakonshëm”.

“Nuk kishim lexuar kurrë diçka të ngjashme,” – tha Doyle. – “Në shumë mënyra është një libër i errët, por është një kënaqësi ta lexosh.”

Szalay fitoi ndaj pesë finalistëve të tjerë të njohur, përfshirë Kiran Desai, fituesen e Booker-it të vitit 2006, dhe Andrew Miller. Në garë ishin gjithashtu romanet “Flashlight” e Susan Choi, “Audition” e Katie Kitamura dhe “The Rest of Our Lives” e Ben Markovits.

Juria e këtij viti përfshinte emra të njohur si aktorja Sarah Jessica Parker, shkrimtaret Ayobami Adebayo dhe Kiley Reid, si dhe kritiku Chris Power. Ata shqyrtuan 135 vepra përpara se të zgjidhnin romanin e Szalay-t si më të mirin e vitit.

Në një intervistë të mëparshme për organizatën e Çmimit Booker, Szalay shpjegoi se kishte dashur të shkruante një histori që lidhte Hungarinë me Anglinë, për të reflektuar mbi ndasitë kulturore dhe ekonomike të Evropës bashkëkohore.

“Të shkruash për një emigrant hungarez në kohën kur Hungaria iu bashkua Bashkimit Evropian më dukej si mënyra më e qartë për ta bërë këtë,” – tha ai.

Ceremonia përfundoi me dorëzimin e çmimit nga Samantha Harvey, fituesja e vitit të kaluar për romanin “Orbital”.

I lindur në Montreal dhe i rritur në Londër, David Szalay jeton sot në Vjenë dhe është autor i gjashtë romaneve . . Meromanin “Flesh” ai forcon statusin e tij si një nga zërat më të rëndësishëm të letërsisë bashkëkohore evropiane.

The post David Szalay fiton Çmimin ‘Booker 2025’ appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”- Panairi i librit është në prag. Në datë 12 nëntor në Pallatin e Kongreseve, mbi njëqind shtëpi botuese prezantojnë para lexuesit botimet e reja në harkun e një viti.

I konceptuar si një festë e librit dhe e lexuesve, panairi bën që botuesit të përqendrojnë energjitë e tyre në këtë periudhë të vitit, por edhe lexuesit të mirëfilltë i imponon medoemos një shpenzim të dedikuar për blerjen e disa librave.

Me të drejtë, lart e poshtë thuhet se panairi, më shumë sesa letërsi dhe tituj të mirë, sjell një lloj kakofonie, e cila shpesh bëhet e lodhshme dhe ç’orientuese, për arsye se titujt e rinj janë me mijëra, por mungon edhe orientimi drejt letërsisë së mirë, asaj që me të vërtetë meriton kërshërinë e lexuesit të mirëfilltë.

Në këtë artikull, Gazetasi.al do të përpiqet t’iu japë një ndihmë të gjithë atyre lexuesve që e presin me kureshtje këtë event, por nuk janë të sigurt se çfarë librash të blejnë.

Më poshtë do t’ju sjellim 10 titujt e rinj të këtij panairi, të cilët meritojnë vërtet të lexohen dhe të bëhen pjesë e bibliotekave tuaja.

1. Georgi Gospodinov – Kopshtari dhe vdekja (Botime Toena)

I cilësuar si gjeniu i letërsisë së sotme evropiane, Gospodinov vjen në shqip me këtë roman të ri, dedikuar babait të tij. “Im atë ishte kopshtar. Tani është kopsht” – nis rrëfimin Gospodinov, duke na parapërgatitur që në fillim se romani do të ketë në qendër një marrëdhënie sa të dashur aq edhe komplekse mes babait dhe birit. I përkthyer në shumë gjuhë të botës, ardhja në shqip e këtij romani nga Milena Selimi, nga gjuha e parë , ajo bullgare është një garanci se do ta shijojmë këtë roman në të gjithë përmasën e tij. Mos harroni, Selimi me “Kohëstrehim”, rrëmbeu dy nga çmimet më të rëndësishme të përkthimit në Shqipëri: atë të Panairit të Librit 2024 dhe çmimin “At’ Gjergj Fishta” në Lezhë. Në mos qoftë kjo një garanci, atëherë çfarë tjetër mund të jetë?

2. Jonathan Haidt – Brezi i ankthit (Botime Pegi)

Një libër i domosdoshëm jo vetëm për prindërit, por edhe për vetë brezin Z të cilit ky libër i dedikohet. Një manual shterues se si teknologjia e ka vrarë marrëdhënien njerëzore të këtij brezi duke i shndërruar ata në individë të inkapsuluar brenda një bote sa të pafundme e po aq të rrezikshme. Në përkthimin e Arlind Fazliut, ky libër tashmë e ka nisur rrugëtimin e tij te lexuesi. Për të gjithë të pavendosurit dhe kryesisht prindërit, ky libër do të jetë një vlerë e shtuar në çdo bibliotekë, pasi do t’ju bëjë të kuptoni se çfarë fshihet pas fëmijëve tuaj.

3. Javier Cercas – Anatomia e një çasti (Botime Dudaj)

Javier Cercas është mbase shkrimtari spanjoll më i njohur i dekadës së fundit. Romanet e tij, herë autobiografikë e herë historikë, lidhen ngushtë me Spanjën dhe historinë e saj. I përkthyer prej kohësh në shqip dhe prezent edhe në Shqipëri disa herë në takime me lexues, Cercas është njëkohësisht shkrimtar i madh, por edhe tejet modest, çka e bën atë ndër më të kërkuarit e viteve të fundit nëpër panaire dhe auditore kudo në Evropë. “Anatomia e një çasti” sjell të gjallë dëshminë për grushtin e shtetit të vitit 1981 në Spanjë, duke lënë këtë radhë anash trillimin dhe duke na sjellë një roman në kufijtë e librit historik.

4. Balil Gjini – Egrushja (Botime Albas)

Autentik dhe i pazakontë në letërsinë shqipe, Balil Gjini mbetet një ishull i cili rishfaqet herë pas here në horizontet letrare për të na thënë se është aty, i palëvizshëm dhe plot frymëzim. Gjuha e pastër, e rrjedhshme, gati-gati klasike, e bën Balil Gjinin një prej shkrimtarëve më të veçantë të letërsisë shqipe, i cili rrëfen por edhe përcjell rrëfime dhe ndodhi të zakonshme të sjella në mënyrë të pazakontë. Nëse doni të njihni më tepër Balil Gjinin dhe rrëfimtarinë e tij, lexoni “Egrushja”, një roman atipik dhe kaq i domosdoshëm në një letërsi thuajse të uniformizuar.

5. Shpëtim Selmani – Askush nuk e meriton zemërimin tim (Botime Onufri)

Ironik, kritik dhe thuajse tragjik, Selmani është një nga shkrimtarët më autentikë të letërsisë shqipe sot. Rrëfimet e tij bazohen në jetën e tij, duke qenë thellësisht autobiografike. Ngjarjet e zakonshme të jetës së tij prej shkrimtari vijnë përmes romanit , të rrëfyera në mënyrë të jashtëzakonshme, duke e shndërruar rëndomësinë e akteve të përditshme në një revoltë, gati si një lojë kukafshehtasi mes individit dhe sistemit.

Aktor në profesion, çmimi evropian i letërsisë në vitin 2021 i dha atij dimensionin tjetër: atë të shkrimtarit. Nëse doni të lexoni sesi dikush e përbuz sistemin dhe njëkohësisht vuan pasojat e luftës së Kosovës si një i rritur tashmë, lexojeni Selmanin – është tërësisht ishull. Proza e tij nuk ka rregulla, por ka thelbin e revoltës, atë për të cilën të gjithë kemi nevojë.

6. Visar Zhiti – Dritë që ecën zbathur (Botime Onufri)

Nuk ka sesi të mungojë poezia në këtë panair dhe kush më mirë se Visar Zhiti mund të jetë qëllimi për dashamirësit e poezisë. I rikthyer pas njëzet vitesh me një botim të ri në poezi, Zhiti sjell për lexuesit poezinë e mirë shqipe, atë me të cilën ne krenohemi. Verdikti i dhënë që në titull na përgatit se poezitë e këtij vëllimi sjellin dritë dhe shpresë të rrëmbyer nga vitet e errëta të diktaturës, të cilën autori e vuajti në asht. Lexoni poezitë e Zhitit, por me kujdes, sepse janë si ilaçi: çdo natë nga pak, që magjia dhe shërimi të jenë të ngadalta.

7. Ardian Vehbiu – Në atë vend (Botime Albas)

Ai e njeh mirë gjuhën dhe po ashtu rrëfimtarinë; në këtë mënyrë Vehbiu ngjan me një xhongler të fjalëve që i vendos si të dojë dhe ku të dojë. Eksperimental me prozën e tij, këtë radhë vjen me një roman mbi udhëtimet imagjinare, por që qartazi janë të bazuara në një realitet të njohur për të gjithë ne. I athët gati në aciditet, Vehbiu provokon në të gjitha mënyrat (është zeja e tij dhe mirë bën), herë me prozë e herë me artikuj të ndryshëm të cilët janë një kontribut i jashtëzakonshëm në debatin publik, i cili duket se prej kohësh është fikur.

Vehbiu përpiqet ta mbajë gjallë pra, jo vetëm nëpërmjet “Peizazheve”, por edhe me prozën e tij fiksionale, e cila me siguri vlen të lexohet dhe të komentohet. Nëse jeni njeri i mirë dhe me shumë dilema në vetvete, lexoni Vehbiun që të “mëkatoni” pak më shpesh. Si? Duke dyshuar në gjithçka. E sugjerojmë fort këtë libër.

8. Olsi Lelaj – Mish dhe kocka (Botime Berk)

Olsi Lelaj është padyshim një nga antropologët më të zotët në hapësirën shqiptare. Referimet e tij janë shumë interesante, aq sa ai ligjëron mbi njeriun dhe habitatin e tij në situata dhe vendndodhje të ndryshme, me një gjuhë dhe saktësi mbresëlënëse, saqë shpesh harrojmë se ai flet për ne, shqiptarët. Libri i ri “Mish dhe kocka” është një studim mbi gjurmët e kohës politike në trupin e njeriut dhe sesi reflektohet kjo kohë duke ngjizur imazhe dhe akte të përjetshme në lëkurë dhe mish. E kishit menduar më parë këtë qasje? E di që jo, ndaj lexoni Lelajn për të kuptuar sesi politika shpesh është jo vetëm asfiksuese, por edhe frymëzuese.

9.Ylljet Aliçka – Gjëra që ngjasin (Botime Mediaprint)

Nëse doni të lexoni romane me tema serioze të trajtuara me sarkazëm dhe plot humor, lexoni Ylljet Aliçkën. Mjeshtër i sarkazmës dhe ironisë, ai sjell në këtë roman temën sensitive të ngujimit dhe gjakmarrjes, por në një tjetër kontekst: atë të spekullimit dhe trillimit të një ngjarjeje që nuk ekziston.

Fundin po ua lë ta zbuloni vetë, por jini të sigurt se do qeshni herë pas here me vete dhe në fund sigurisht do reflektoni për fenomene të cilat kanë ekzistuar dhe ekzistojnë, edhe nëse jo, dikush do t’i shpikë patjetër. Emër tashmë i konsoliduar i letrave shqipe, i përkthyer në mbi pesëmbëdhjetë gjuhë, Aliçka nuk zhgënjen asnjëherë. Fundja, a nuk është mjeshtëri ta bësh lexuesin të qeshë? Kujdes, me ngjarje shumë serioze. Zbulojeni vetë.

10. Flogerta Krypi – Në aeroport nuk shiten bibla (Botime Argeta)

Flogerta është një nga zërat më të pastër dhe të sinqertë të brezit të ri të shkrimtareve gra në Shqipëri. Me mbi 10 libra tashmë në një moshë relativisht të re, ajo është një nga shkrimtaret më të dashura të brezit të ri e po aq autentike.

E çrregullt në biseda, e drejtpërdrejtë dhe stoike, ajo shpesh letërsinë e saj e “bërtet” në auditore dhe kudo ka takime me lexues dhe dashamirës. Pas përvojës së fundit me një libër për fëmijë, dedikuar të birit, Flogerta rikthehet te letërsia për të rritur me një roman që trajton tema universale nga një kënd krejt personal. Lexojeni Flogertën për të kuptuar shpirtin rebel dhe po aq të ndjeshëm të një shkrimtareje e cila jetën e saj e ndan mes Shqipërisë, Gjermanisë dhe Londrës. Është garanci e letërsisë së mirë.

Këto janë dhjetë sugjerimet tona për blerjet e këtij panairi. Kriteret kanë qenë të qarta: pavarësisht zhanrit, moshës, përkatësisë fetare apo bindjeve politike, në thelb është letërsia e mirë, e përkthyer por më së shumti shqiptare, e cila meriton vërtet vëmendjen e lexuesit. Me kast nuk janë vënë emrat e konsoliduar të letërsisë shqipe si Besnik Mustafaj, Agron Tufa, Mira Meksi apo Ben Blushi, të cilët tashmë e kanë lexuesin e tyre besnike që i ndjek dhe i lexon gjithmonë. Ndaj, me bindjen se pas panairit do të na falënderoni për këto sugjerime, ju urojmë blerje të mbara, por më kryesorja: lexime të mbara, në mënyrë që libri i blerë sivjet të lexohet para se t’i mbërrijë panairi i ardhshëm. Librat do t’ju marrin inat nëse ndodh.

The post Panairi i librit / 10 titujt e rinj që sugjerojmë për lexim appeared first on Gazeta Si.

Nga Eduardo Lago –Nju Jorku nuk ka qenë kurrë vetëm Nju Jork, argumenton historiani Mike Wallace në librin e tij “Gotham at War”, i cili doli në librari vetëm disa javë para zgjedhjeve për kryetar bashkie të qytetit.

Vëllimi është një masterklas mbi mësimet e historisë. Duke mbuluar periudhën nga viti 1933 deri në vitin 1945, rrëfimi i tij themelor është rezistenca e palëkundur që Nju Jorku ngriti kundër përparimit të fashizmit, ndërsa hija e tij përhapej në të gjithë Evropën me ngritjen e figurave si Hitleri dhe Musolini, dhe rrezikun global që pasoi, duke kulmuar përfundimisht në një luftë botërore në të cilën Shtetet e Bashkuara luajtën një rol vendimtar. Duke pasur parasysh madhësinë e komuniteteve të emigrantëve nga Evropa Qendrore dhe Jugore, mizoritë e kryera nga nazistët dhe fashistët , si dhe ato që ndodhën gjatë Luftës Civile Spanjolle  u ndjenë nga qyteti si plagë më vete.

Gotham at War rrëfen me saktësi rrëqethëse se si jehonat e ngjarjeve përtej Atlantikut rezonuan intensivisht përgjatë Hudsonit, ndërsa Nju Jorku u përfshi aktivisht në një lëvizje kolektive rezistence që përfshinte të gjitha format e protestës: nga bojkoti i produkteve gjermane te demonstratat kundër Hitlerit dhe Musolinit, dhe mbështetja për Republikën Spanjolle, duke përfshirë lehtësimin e largimit të Brigadës Abraham Lincoln për të luftuar në mbrojtje të saj.

Qyteti i përjetoi këto konflikte në mënyrë të thellë, dhe puna e Wallace zbulon qartë paralelet midis asaj epoke dhe të tashmes. Nju Jorku shërben edhe një herë si simptomë dhe pasqyrim i asaj që po ndodh në mbarë vendin. Trump kërcënoi me hakmarrje nëse Mamdani fitonte zgjedhjet. Nju Jorku është, edhe një herë, një qytet në luftë.

Vëllimi prej një mijë faqesh, i sapobotuar, shënon përfundimin e një trilogjie që kurorëzon një jetë të tërë kërkimi kushtuar historisë së Gothamit , një emër që Washington Irving e gjeti në kronikat mesjetare angleze dhe e aplikoi për Nju Jorkun. Në fund të viteve 1930, termi kishte filluar të tregonte edhe qytetin që shërbente si vendndodhje për aventurat e Batmanit.

Wallace përfshin detaje interesante, si ai i vitit 1941, kur kopertina e një numri të Timely Comics paraqiste paraqitjen e parë të Kapiten Amerikës, heroit të ardhshëm të Marvel-it, që shfaqej duke goditur Hitlerin në fytyrë. Komiku shiti një milion kopje në kohë rekord.

Është thuajse një mrekulli që Gotham at War pa dritën e botimit  jo vetëm sepse është e vështirë të besohet se një vepër me përmasa të tilla mund të përfundohej nga një person i vetëm, por edhe sepse shëndeti i përkeqësuar i autorit kishte ngritur frikën se ai mund të mos ishte në gjendje ta përfundonte këtë detyrë monumentale. Për fat të mirë, ai ia doli. Më 8 tetor, ditën e publikimit zyrtar të librit, mbi 500 njerëz mbushën auditorin pranë Qendrës Gotham, të cilën Wallace e themeloi vetë dhe që ndodhet në Qendrën e Studimeve të Avancuara të CUNY-t në Fifth Avenue.

I lindur, ashtu si Donald Trump, në lagjen Queens të Nju Jorkut, Wallace mori diplomat e tij bachelor, master dhe doktoraturë në Universitetin e Kolumbias, një institucion liberal me një histori të gjatë aktivizmi, në të cilin ai mori pjesë gjatë lëvizjeve për të drejtat civile të viteve 1960. Gotham, titulli i vëllimit të parë në trilogjinë e Wallace kushtuar qytetit të tij të lindjes, u shkrua në bashkëpunim me të ndjerin Edwin G. Burrows dhe u vlerësua me Çmimin Pulitzer në vitin 1998. Ky vëllim gjurmon historinë e qytetit që nga origjinat e tij – duke filluar me mbërritjen e holandezëve në shekullin e 17-të – deri në Ditën e Vitit të Ri, 1898, kur katër lagjet e pavarura që rrethonin Manhattanin (Brooklyn, Queens, Staten Island dhe Bronx) u bashkuan për të formuar një metropol të vetëm.

Vëllimi i dytë, Gotham i Madh (2017), mbulon vetëm dy dekada  nga Dita e Vitit të Ri 1899 deri në fund të vitit 1919 – por e bën këtë me një nivel të jashtëzakonshëm rigoroziteti e përpikërie, që kombinon vëmendjen skrupuloze ndaj detajeve me një vizion të gjerë e të qartë mbi ngjarjet historike kryesore. Në mënyrë të ngjashme, pjesa e fundit e trilogjisë, Gotham në Luftë, thur një tapet të dendur historik që përfshin të gjitha klasat shoqërore dhe grupet njerëzore që bashkohen në atë që Wallace e quan “kryeqyteti i kapitalizmit”.

Përmes 168 “mozaikëve kulturorë”, libri paraqet figura të ndryshme si Joe Louis, Frank Sinatra, Franz Boas, Max Ernst, Claude Lévi-Strauss, André Breton, Kardinali Spellman, Franklin Delano Roosevelt dhe Lucky Luciano. Wallace eksploron lëvizjet sociale, kulturore dhe fetare; racizmin, xhazin, librat komikë, botën e botimeve, industrinë e regjistrimit, luftërat e punëtorëve, ngritjen e ekspresionizmit abstrakt dhe zhvillimet shkencore si bomba atomike dhe shpikja e radarit.

Duke i ndërthurur të gjitha këto, libri tregon një histori rezistence, duke theksuar se atëherë si tani , Nju Jorku ka qenë gjithmonë një inkubator i lëvizjeve alternative dhe një mbrojtës i kauzave rebele.

Burimi: El Pais

The post Si i rezistoi Nju Jorku fashizmit në vitet 1930… dhe si po i kundërvihet Trumpit sot appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”- Prishtina do të shndërrohet në vendtakimin e krijuesve këtë javë, teksa më 4 dhe 5 nëntor 2025 zhvillohet edicioni i pestë i Festivalit të Prozës Artistike “FICTION FEST”.

I organizuar nga QKE “Sheshi”, ky festival tashmë i konsoliduar vjen si një prej aktiviteteve më të rëndësishme të vjeshtës kulturore, duke sjellë pranë njëri‑tjetrit autorë të zëshëm të letërsisë bashkëkohore shqipe.

Për dy net radhazi, festivali do të mbledhë shkrimtarë, lexues dhe dashamirës të prozës në një atmosferë të ngrohtë diskutimesh dhe leximesh letrare. Ky edicion do të mbahet në ambientet e restorantit “Amaro”, në rrugën “Eqrem Çabej” në Prishtinë, duke krijuar një hapësirë intime dhe të afërt mes autorëve dhe publikut.

Mbrëmja e parë, që nis më 4 nëntor në orën 18:00, do të sjellë pranë publikut pesë emra të njohur të letrave shqipe: Rita Petro, Mark Pashku, Bardhyl Zaimi, Suad Arilla dhe Shpresa Qeriqi. Secili prej tyre do të ndajë fragmente nga krijimtaria e vet dhe do të hapë biseda mbi procesin krijues, temat që i frymëzojnë dhe vendin që zë proza artistike në kulturën e sotme shqiptare.

Po aq e pasur pritet të jetë edhe mbrëmja e dytë, më 5 nëntor, po ashtu në orën 18:00, ku të ftuar janë shkrimtarët Besnik Mustafaj, Sali Bashota, Bardh Frangu, Shpëtim Selmani dhe Dhurata Hoti. Të njohur për stilin e tyre të veçantë dhe kontributin në prozën moderne shqipe, autorët do të sjellin një gamë të gjerë zërash dhe perspektivash, duke e kthyer festivalin në një mozaik të krijimtarisë së sotme letrare.

Organizatorët theksojnë se qëllimi i “FICTION FEST” mbetet krijimi i një platforme që nxit dialogun, leximin dhe vizibilitetin e autorëve shqiptarë, veçanërisht në zhanrin e prozës artistike, i cili çdo vit sjell risi të çmuara.

The post Prishtina mirëpret edicionin e pestë të ‘FICTION FEST’/Dy mbrëmje dedikuar letërsisë shqipe appeared first on Gazeta Si.

Nga Liridon Mulaj- Të shkruash për dritën, ta shndërrosh atë në element shprese pas një jete të gjatë thuajse në errësirë dhe larg kësaj drite, është një sipërmarrje që vetëm poeti Visar Zhiti mund ta bëjë. Ashtu si poezia e tij, e cila buron nga errësira si konotacion gjeografik dhe historik, për të sjellë te lexuesi atë çka mbetet jashtë saj dhe që vërtet vlen të sublimohet, dritën.

Edhe titulli i veprës së tij më të fundit me poezi e merr frymëzimin nga drita: “Dritë që ecën zbathur”, vëllim i cili me të drejtë u vlerësua nga Agim Vinca si metafora e madhe e dritës që buron nga Bibla.

Visari gjendet në Shqipëri këto ditë. Ka ardhur enkas për botimin e tij më të ri. Nga Tirana në Shkodër e më pas në qytete të tjera të Shqipërisë, ai udhëton për ta prezantuar librin e tij të fundit, duke shfrytëzuar kështu ditët e pakta që kalon në atdhe. Janë të shumtë lexuesit dhe kolegët që kërkojnë ta takojnë, të bisedojnë me të, t’i marrin një autograf – ca nga dashuria për poezinë, e ca edhe nga malli për poetin. Ata janë mbledhur në librarinë Onufri, për të marrë pjesë në prezantimin e librit të tij më të ri.

Vetë Zhiti, në fjalën e tij, thekson se jetojmë në një kohë prozaike, jo dhe aq dashamirëse ndaj poezisë, edhe pse lexues të kësaj të fundit do të ketë gjithmonë:

“Jetojmë në kohë shumë prozaike, tepër dëshpëruese dhe zhgënjyese, kur bëhet fjalë për poezinë. E kam fjalën për librin tim më të fundit me poezi, që del pas 20 vjetësh. Ndoshta nuk e kam ndjerë shumë këtë boshllëk të botimit të poezive. Kam botuar në gazeta dhe vende të tjera, por këtu kam edhe ngazëllimin e këtij libri, sepse u thirra – dhe më pëlqeu kjo thirrje.”

Ai ia dedikon daljen në dritë të këtij botimi një shkrimtari tjetër, Andreas Dushit  i cili, edhe pse i përket një brezi dhe kohe tjetër, sipas Zhitit, ka qenë nxitësi kryesor për të botuar poezitë e shkruara dhe të ruajtura prej vitesh.

“Desha të thosha se e kam ndjerë thirrjen. Më ka ardhur shumë mirë që një i ri në moshë, Andreas Dushi, më nxiti ta sillja librin. Edhe kjo thirrje në vetvete ishte një poezi. Shikova poezitë, kisha disa të largëta, thuajse të 30 viteve më parë. Falë punës përkushtuese dhe të bukur të Enxhi Hudhrit, doli një libër që për poezinë është vërtet një fat. Ndjehem me fat që miqtë e mi janë në gëzimin tim të këtij botimi,” – përmbyll fjalën e tij Visar Zhiti.

Ndërkaq, vetë Andreas Dushi e cilëson Zhitin si poetin e ndjeshmërisë së lartë njerëzore, por edhe urbane:

“E kam lexuar librin në pjesë, në vëllime, dhe më pas të botuar. Poezitë e këtij libri dëshmojnë atë që tashmë ne e dimë: që Visar është poet i ndjeshmërisë më të madhe njerëzore, por po ashtu edhe i ndjeshmërisë më të thellë urbane.

Tematikat e këtyre poezive nisin që prej viteve të largëta të fëmijërisë, prej kujtimit dhe marrjes nga kujtesa kolektive të një tipari, dhe vazhdojnë deri në ditët e sotme, duke dëshmuar fuqinë e poezisë së Visarit,” – thotë Dushi.

I pranishëm në prezantim, edhe pse rastësisht në Tiranë, është edhe poeti dhe studiuesi Agim Vinca, një ndër studiuesit e parë të veprës së Visar Zhitit:

“Unë kam shkruar shumë herët për poezinë e Visarit, që në vitin 1993, me dy librat e tij të parë në poezi pas viteve ’90. Libri i tij ‘Hedh një kafkë te këmbët tuaja’ për mua është një nga librat më të fuqishëm të poezisë shqipe.”

Vinca e cilëson Visar Zhitin si poetin e dritës

“Në titullin e librit është një metaforë e madhe ,  metafora e dritës, që e ka zanafillën nga Bibla. Visar Zhiti, përgjithësisht, është poeti i dritës. I është dashur ta përhapë atë. E kam ndjekur veprën e Visarit dhe mendoj se kjo vepër është një e tërë koherente dhe tematike, duke e bërë atë një nga zërat më autentikë në letrat shqipe. Visari është poet i të gjithë kombit shqiptar. Ai mbetet i pranishëm në të gjitha trevat shqiptare, atje ku lexohet poezia dhe ku e duan poezinë.”

Por Visar Zhiti, edhe pse një penë e madhe e letërsisë shqipe, mbetet një njeri i përulur dhe modest. Sa herë takohesh me të, ai, krejt me ndrojtje, të lë një autograf në faqen e parë bosh të librit më të ri dhe buzëqesh , një buzëqeshje që dëshmon mirënjohje dhe përulësi ndaj lexuesit të tij.

Shkrimtari dhe poeti i mirë e do lexuesin e tij, dhe e përgatit për të vërtetat e mëdha, qoftë duke njomur penën në gjak, qoftë duke shkulur nga errësira atë pakëz dritë që vjen rrallë, por sa herë që vjen, është e plotë dhe tronditëse. Të tilla janë edhe poezitë e Visarit.

The post Poeti i dritës, Visar Zhiti appeared first on Gazeta Si.

Pas dritave të ekranit të madh, zhvillohet një proces i gjatë dhe i ndërlikuar që lidh botën e letërsisë me atë të kinemasë.

Adaptimi i librave në filma konsiderohet një art më vete – një ndërthurje delikate mes respektimit të veprës origjinale dhe përshtatjes së saj për ekranin e madh.

Sipas ekspertëve të industrisë, ky proces fillon shumë përpara se të shkruhet skenari. Shtëpitë filmike kërkojnë vazhdimisht libra të njohur ose të vlerësuar nga kritika që kanë potencial për t’u shndërruar në filma të suksesshëm. Pasi të sigurohen të drejtat për adaptim, punësohet një skenarist për të përkthyer fjalët e autorit në dialogë, skena dhe ritëm filmik.

Shkrimtarët përballen me sfida të shumta – nga zgjedhja e pjesëve të historisë që duhen ruajtur, deri te përshtatja e strukturës për një format dyorësh. Ndërkohë, regjisorët përpiqen të kapin frymën e mjediseve të librit, duke zgjedhur vende xhirimi që pasqyrojnë sa më mirë realitetin e përshkruar në faqe.

Gjatë xhirimeve, autorët shpesh marrin rolin e konsulentëve, duke ofruar këshilla për ruajtjen e besnikërisë ndaj materialit origjinal. Edhe muzika luan një rol kyç – kompozitorët krijojnë tema që pasqyrojnë emocionet dhe karakteret e librit, duke i dhënë filmave ndjesinë e një “leximi” të ri vizual.

Në fund, adaptimet e suksesshme përfitojnë të dyja palët: filmat fitojnë popullaritet falë bazës së lexuesve, ndërsa librat shënojnë rritje të ndjeshme në shitje pas publikimit të filmit. Është një cikël frymëzimi të ndërsjellë, ku fjala e shkruar dhe imazhi vizual bashkohen për të treguar të njëjtën histori në dy forma të ndryshme arti.

Sinjali – aty ku e vërteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/

The post Si kthehen faqet e librit në skena filmi? appeared first on Sinjali.

Nga Gazeta “SI”- Një çmim i ri letrar për fëmijë, i quajtur “Children’s Booker Prize”, do të nisë në vitin 2026 dhe do të ndahet për herë të parë në 2027.

Ai do të vlerësojë librat më të mirë bashkëkohorë për fëmijë të moshës 8 deri në 12 vjeç, dhe synon të frymëzojë më shumë të rinj të lexojnë.

Frank Cottrell-Boyce, fitues i titullit UK Children’s Laureate dhe autor i librit të njohur Millions, do të jetë kryetari i parë i jurisë. Ai do të bashkëpunojë me dy gjyqtarë të tjerë të rritur për të përzgjedhur tetë libra finaliste, pas së cilës tre fëmijë do të ndihmojnë në zgjedhjen e librit fitues.

Sipas Gaby Wood, drejtoreshës së Booker Prize Foundation, ky është projekti më ambicioz që fondacioni ka ndërmarrë në 20 vitet e fundit , me synimin që ndikimi i tij të zgjasë për dekada.

Të paktën 30,000 kopje të librave të përzgjedhur dhe fitues do t’u dhurohen fëmijëve në Mbretërinë e Bashkuar dhe Irlandë.

Çmimi do të jetë ndërkombëtar, i hapur për autorë nga e gjithë bota që shkruajnë në anglisht ose për libra të përkthyer në anglisht, për sa kohë që janë botuar në Angli ose Irlandë midis 1 nëntorit 2025 dhe 31 tetorit 2026.

Ashtu si në çmimin kryesor Booker Prize, autorët e listës së shkurtër do të marrin 2,500 paund secili, ndërsa fituesi do të marrë 50,000 paund.

Shpallja e tetë librave finalistë dhe tre gjyqtarëve fëmijë do të bëhet në nëntor 2026, dhe fituesi do të publikohet në shkurt 2027, në një ngjarje të veçantë për lexuesit e rinj.

Shkrimtarët e njohur për fëmijë, si Dame Jacqueline Wilson dhe Anne Fine, e kanë përshëndetur këtë nismë, duke e quajtur “një ide të mrekullueshme” dhe “një mundësi për të dhënë më shumë vëmendje letërsisë për fëmijë”, e cila shpesh është lënë në hije nga letërsia për të rritur.

Krijimi i këtij çmimi përkon me një periudhë kur leximi për kënaqësi tek fëmijët është në nivelin më të ulët në 20 vitet e fundit, sipas National Literacy Trust, e cila ka shpallur vitin 2026 si “Vitin Kombëtar të Leximit” për të nxitur dashurinë për librin tek brezat e rinj.

Burimi: BBC

The post ‘Children’s Booker Prize’/ Prezantohet çmimi i ri dedikuar letërsisë për fëmijë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”- Në një ceremoni të mbajtur në Pallatin e Kulturës “Ded Ndue Lazri” në Lezhë, u shpallën çmimet fituese të Konkursit Letrar Mbarëkombëtar “At’ Gjergj Fishta”.

Juria, e përbërë nga poeti Rudolf Marku, poetja dhe pedagogia Erenestina Gjergji si dhe gazetari dhe politikani Bajram Kosumi, përzgjodhi më të mirët për secilën kategori konkurruese.

Çmimi për prozën më të mirë të vitit iu dha autorit Ermal Hasimja për romanin “E shkuar e pakryer”, botuar nga “Albas”.  Vepra e Hasimjes u vlerësua për:

“Arritje të larta artistike, tematike, motivore dhe ligjërimore në romanin shqiptar. Autori arrin të bashkojë tema universale, siç janë diktatura dhe robëria; tema nacionale, si ndarja e familjes shqiptare në dy pjesë , në Tiranë dhe në Gjakovë , për shkak të mbylljes së kufirit për afro dyzet vjet midis Shqipërisë dhe Jugosllavisë; dhe tema personale, si përballja e individit me dhunën politike, shtetërore, nacionale dhe me varfërinë ekonomike. Duke depërtuar në psikologjinë e personazheve, autori dërgon mesazhe për mënyrën se si mund ta trajtojmë të kaluarën tonë të dhimbshme dhe se si një shoqëri nuk mund të jetë e shëndoshë sot nëse e fsheh të kaluarën e djeshme. Ndryshe, sillemi në një rreth vicioz të krimit dhe të amnezisë kolektive.”

Çmimi për vëllimin më të mirë poetik iu dha poetit Lulzim Tafa për vëllimin poetik “Ekspozitë me ëndrra”, botuar nga shtëpia botuese “Onufri”, me motivacionin:

“Për krijimin e një poezie, që ecën në gjurmët më të mira të poezisë moderne Shqipe, duke bërë së bashku copëzat e Historisë me Gjuhën konçize dhe emocionale të Poezisë, identitetin vetjak me atë historik, përmes një koherence të qëndrueshme autentike të krijimtarisë”

Ndërkohë çmimi për përkthimin më të mirë shkoi për përkthyesen Milena Selimi, me romanin “Kohëstrehim” të shkrimtarit bullgar Georgi Gospodinov, botuar nga “Toena”. Juria e vlerësoi Selimin me motivacionin: “Për ruajtjen e vlerave filozofike, estetike dhe stilistike si ekuivalencë narrative në gjuhën pritëse shqipe prej gjuhës burimore bullgare, si kontribut në pasurimin e vlerave shpirtërore, të trashëgimisë dhe të ndërveprimit kulturor mes popujve.

Ky edicioni i Çmimeve “At’ Gjergj Fishta” konfirmon vazhdimin e kësaj tradite cila prej pese vitesh përzgjedh tre vepra në krijimtarinë letrare si më të mirat në hapësirën mbarëkombëtare shqiptare në kuadrin e një viti kalendarik.

The post Shpallen fituesit e çmimeve letrare mbarëkombëtare ‘At’ Gjergj Fishta’ appeared first on Gazeta Si.

Nicolas Sarkozy është bërë ish-presidenti i parë francez që shkon në burg, pasi ka filluar dënimin me pesë vjet heqje lirie për komplot në financimin e fushatës së tij elektorale me para nga diktatori i ndjerë libian Muammar Gaddafi. Që nga koha e udhëheqësit kolaboracionist të Luftës së Dytë Botërore, Philippe Pétain, i cili u […]

The post Cilët janë dy librat që Sarkozy mori me vete në qelinë “VIP”, ja simbolika e tyre appeared first on BoldNews.al.

Gazeta Si – Në librin e tij “Invincibili”, gazetari italian, Nello Trocchia rrëfen rritjen e heshtur dhe të pamëshirshme të krimit shqiptar në Itali, duke e ndërthurur atë me problemet politike, gjyqësore dhe sociale të tridhjetë viteve të fundit.

Libri i tij ka qenë temë diskutimi në emisionet televizive shqiptare për ditë të tëra dhe deputetët e opozitës po e diskutojnë gjithashtu për zbulimet që përmban.

Një korrespondent i gazetës “Domani”, Trocchia është autori i artikullit mbi dhunën në burgun Santa Maria Capua Vetere dhe ka raportuar hetime mbi mafien dhe korrupsionin politik.

Si fillon kjo histori?

Me mbërritjen e shqiptarëve në Itali në bordin e anijes ‘Vlora’, më 8 gusht 1991: të gjithë i kujtojmë ato imazhe. Nga porti i Barit, ata njerëz u pritën me urrejtje dhe shkopinj gome, por edhe me solidaritet.

Dhe pastaj çfarë ndodh?

Problemi është ky: ndërsa e kemi kriminalizuar emigrimin dhe kemi bërë luftë kundër të varfërve, i kemi harruar plotësisht trafikantët e drogës. Shqiptarët që u bënë kriminelë u rritën dhe u ushqyen nga mafiet tradicionale përmes furnizimit me atë që mafia italiane kishte nevojë: armë pas shpërbërjes së regjimeve komuniste në Jugosllavi dhe Shqipëri, trafikim njerëzor – ata që iknin, sepse ishin të varfër – dhe tregtinë e prostitucionit që kriminelët shqiptarë e zhvillonin kur shumë klane italiane nuk e bënin më këtë. Dhe pastaj është dhuna: doza e garantuar e dhunës e përdorur për të mbledhur borxhet. E gjithë kjo, për sa i përket furnizimeve dhe aseteve kriminale, u ka dhënë shqiptarëve mundësinë të bëhen një mafie dominuese në Evropën e sotme.

Çfarë lidhje ka Roma (kryeqyteti italian) me këtë?

Roma është platforma e nisjes, sepse trafikantët shqiptarë të drogës mësuan shumë atje. Ata mësuan të bënin sikur ishin të varur nga droga. Në libër, unë tregoj historinë – e pabesueshme duke pasur parasysh heshtjen e politikanëve dhe opinionit publik – të një trafikanti droge, Dorian Petoku, të cilin e zbulova se ishte në një qendër rehabilitimi me ish-bashkëpunëtorët e tij. Ai, një trafikant droge, e deklaroi veten të varur nga lëndët narkotike falë dokumenteve që kishte siguruar. Unë raportova gjithçka, por ishte e kotë. Sot, Dorian Petoku është në Dubai, duke pritur ekstradimin, pasi ishte arratisur pas hetimeve të mia. Gjëja tjetër që ata mësuan në Romë, është të bëjnë sikur janë të çmendur. Pastaj, ata krijuan marrëdhënie me personazhe të famshëm dhe u zhytën në rrjete, padyshim duke përfshirë profesionistë. Në Romë, gjithashtu ishte edhe “shqiptari i fundit”, Fabrizio Piscitelli, i vrarë më 7 gusht 2019, fanatiku i drogës me kontakte në botën e krimit dhe botën e sipërme. Në Romë, ekziston kjo lidhje midis zezakëve, kriminelëve dhe nëntokës. Aty është ndërtuar një nga kolonat e krimit të organizuar roman. Ka shumë prej tyre, dhe sot ata luajnë një rol të madh në trafikun e drogës: Roma është një qytet i trafikut të drogës dhe mbi të gjitha, i pastrimit të parave.

E ardhmja?

Mafia shqiptare është tashmë në të njëjtin nivel me “Ndrangheta”-n. Portet e Anversës dhe Roterdamit janë gjithashtu në duart e grupeve shqiptare që ndahen në grupe. Një anëtar i penduar i një prej klaneve më të fuqishme të “Ndrangheta”-s, Mancuso, më tha: ‘Ki kujdes, ka një ndryshim midis nesh. Ata kanë një strukturë familjare, janë të papërmbajtshëm, dinë të organizohen mirë dhe kanë një ushtri me njerëz me role dhe hierarki të ndryshme. Ne, si “Ndrangheta” (Mancuso tani është një dëshmitar, bashkëpunëtor i drejtësisë), nuk i kemi më ata, sepse ka një mori informacionesh mbi njerëzit dhe figurat kryesore të lidhura me “Ndrangheta”-n. Prandaj, kjo trashëgimi hetimore mbi figurat kryesore të shqiptarëve, nuk ekziston’.

A është “mafia” shqiptare e pranishme edhe në Milano?

Po. Por të jemi të qartë: kur flasim për mafien, flasim për krim të strukturuar, pasi shumë gjykata ende nuk e kanë njohur termin dhe akuzën e “mafies”. Kur u formua konsorciumi midis “Ndrangheta”-s, Camorra-s dhe Mafias Siçiliane në Milano – tani është duke u zhvilluar një gjyq i quajtur “Hydra” – dolën në pah lidhjet me politikën dhe botën e biznesit. Shqiptarët ishin atje që çke me atë punë. Në krye, për të rrahur dhe frikësuar, për të pastruar para, për të filluar të uleshin në atë tavolinë dhe për të marrë pjesë në ndarjen e parave.

Pse ekzistojnë mafiet, ose krimi i organizuar?

Mafiet janë një formë pushteti; ato ekzistojnë kur pushtetet e tjera nuk janë të gatshme ose të paafta për të ndërtuar hegjemoni dhe një pakt besimi me komunitetet. Por ato ekzistojnë edhe kur pushtete të tjera i shfrytëzojnë ato. Pushteti i mafies, historikisht, është përdorur si skllavëri kriminale nga pushtete të tjera në kohë të rëndësishme. Në vitet 1990, me krizën e komunizmit në Shqipëri dhe kapitalizmin e egër të skemës financiare piramidale që la shumë shqiptarë të falimentuar, rrjetet kriminale shqiptare luajtën një rol të rëndësishëm në organizimin e mbërritjeve, trafikimit dhe reagimeve edhe në Shqipëri. Ata bastisën depot e armëve dhe iu përgjigjën nevojave të mafies italiane, por edhe të autoriteteve shqiptare të paafta për të adresuar situatën.

A ndiheni vetëm?

Ndihesha – dhe ndonjëherë ndihem – vetëm. Por ne jemi zgjedhjet tona, jo pasojat tona. Është e trishtueshme kur i gjen banditët dhe boksierët për të cilët shkruan në trena. Personi që kishte shkruar “Amen” para fytyrës sime, ishte në të njëjtin tren me mua që më çonte në Romë. Arrita, pavarësisht adrenalinës, të flisja me të, por kisha frikë nga më e keqja. Për fat të mirë, isha vetëm dhe jo me familjen time. Ndonjëherë kam dëshpërim, ndonjëherë frikë, ndonjëherë vërej mungesën e vëmendjes së institucioneve, por e bëj këtë punë, sepse e di që njerëzit për të cilët shkruaj si viktima, si të shtypur, janë afër punës sime.

A do të dëshironit një eskortë për sigurinë tuaj?

Do të doja të isha në gjendje të vazhdoja të bëja punën time. Që nga viti 2015, kam pasur një patrullë karabinierësh për shkak të kërcënimeve që kam marrë, por që atëherë, më ka ndodhur gjithçka: grushte, shqelma dhe sulme. Kjo vigjilencë nuk ka qenë shumë e dobishme; vazhdoj të mbështetem te ata që paguhen për të marrë vendime që duhet të sigurojnë që unë, si shumë të tjerë, të mund të kryej një detyrë kushtetuese: të informoj.

Burimi: “Corriere della Sera”; Përshtati: Gazeta “Si”

The post Libri mbi mafien shqiptare, gazetari italian: Janë si ‘Ndrangheta’, të heshtur dhe pa mëshirë! (video) appeared first on Gazeta Si.