Kujdes, rusët e kuptojnë ndryshe paqen!

Nga: James Kirchik / Politico
Përktheu: Jorgji Kote
NĂ« periudhĂ«n e LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ« kishte njĂ« rregull tĂ« mirĂ« bazĂ«: Kur njĂ« organizatĂ« kishte nĂ« emĂ«rtimin e saj fjalĂ«n âPaqeâ kjo do tĂ« thoshte se ajo ishte njĂ« organ ose grup organesh tĂ« Bashkimit Sovjetik. Fillimet e kĂ«saj dukurie janĂ« nĂ« âKongresin BotĂ«ror tĂ« IntelektualĂ«ve pĂ«r Mbrojtjen e Paqesâ tĂ« mbledhur nĂ« vitin 1948 nĂ« Breslau, Poloni. Kjo veprimtari masive e sponsorizuar nga Bashkimi Sovjetik dhe regjimi i tij marionetĂ« nĂ« Poloni u zhvillua vetĂ«m dy muaj pas vendosjes sĂ« bllokadĂ«s sovjetike mbi Berlinin PerĂ«ndimor, e cila vazhdoi gati njĂ« vit (qershor 1948 - maj 1949). NdĂ«r emrat e shquar tĂ« tĂ« huajve perĂ«ndimorĂ« tĂ« pranishĂ«m nĂ« atĂ« takim ishin kritiku kulturor francez Julien Benda, dramaturgu gjerman Bertolt Brecht dhe shkrimtari amerikan Howard Fast. FolĂ«sit lavdĂ«ruan BS-nĂ« dhe forca tĂ« tjera âprogresiveâ si kampionĂ« tĂ« paqes, ndĂ«rsa shtetet perĂ«ndimore u etiketuan si âluftĂ«nxitĂ«sâ.
NdĂ«rkohĂ«, mĂ« 1949, viti i parĂ« i provave bĂ«rthamore sovjetike, nĂ« Paris u mblodh âKomiteti BotĂ«ror i LuftĂ«tarĂ«ve tĂ« Paqesâ ndĂ«rsa nĂ« Hotel âWaldorf - Astoriaâ nĂ« Nju-Jork, bastion i proletariatit siç thuhej atĂ«herĂ« me ironi, u zhvillua Konferenca e KulturĂ«s dhe e ShkencĂ«s pĂ«r Paqe BotĂ«rore. âAtdheu ynĂ« Ă«shtĂ« pĂ«r paqen dhe miqĂ«sinĂ« mes popujveâ, deklaroi Alexander Fadejew, kryetar i ShoqatĂ«s sĂ« ShkrimtarĂ«ve SovjetikĂ« - njĂ« besim ky i kundĂ«rvihej veprimeve tĂ« dhunshme nĂ«pĂ«rmjet tĂ« cilave BS-ja betononte sundimin e saj mbi EvropĂ«n Qendrore dhe Lindore.
Duke e reklamuar veten si âpartizanĂ« tĂ« paqesâ sovjetikĂ«t dhe simpatizantĂ«t e tyre nĂ« PerĂ«ndim, krijuan njĂ« diktonomi cinike sipas tĂ« cilĂ«s, kushdo qĂ« i kundĂ«rshtonte ata, nĂ« mĂ«nyrĂ« indirekte favorizonte luftĂ«n. NĂ« fund tĂ« fundit, cili njeri, cili vend mund tĂ« kundĂ«rshtonte diçka fisnike si paqja? MirĂ«po, ky krim gjuhĂ«sor shfrytĂ«zohej pĂ«r tĂ« fshehur krime shumĂ« mĂ« tĂ« prekshme dhe mĂ« tĂ« rĂ«nda, mbasi kur sovjetikĂ«t promovonin me tĂ« madhe dashurinĂ« e tyre pĂ«r paqen, ata ushtronin dhunĂ« ose kĂ«rcĂ«nime pĂ«r pushtim territoresh dhe nĂ«nshtrimin e popujve.
Sot, Rusia po ecën sipas të njëjtit model dhe bën propozime për paqe, të cilat janë të ngjashme me kërkesat e njëanshme që Putini bënte përpara agresionit kundër Ukrainës. E, megjithatë, Qeveria e presidentit Trump i përdor ato si pikënisje ujdish dhe duke i bërë presion Ukrainës që ta pranojë atë paqe.
NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, na vjen nĂ« ndihmĂ« historiku i pĂ«rpjekjeve tĂ« mĂ«parshme tĂ« MoskĂ«s pĂ«r âPaqeâ. AsnjĂ« organizatĂ« tjetĂ«r nĂ« BS nuk ka qenĂ« aq e shquar sa KĂ«shilli BotĂ«ror i Paqes i krijuar nĂ« Paris (World Peace Council - WPC). Nisma mĂ« spektakolare e WPC-sĂ« ishte âApeli i Stokholmitâ ku kĂ«rkohej ndalimi i pĂ«rdorimit tĂ« armĂ«ve atomike. Sipas pohimeve tĂ« ndryshme, atĂ« apel e nĂ«nshkruan 600 milionĂ« vetĂ« nĂ« gjithĂ« botĂ«n dhe me siguri tĂ« gjithĂ« tĂ« rriturit nĂ« Bashkimin Sovjetik. Franca e pĂ«rzuri WPC-nĂ« qysh nĂ« vitin 1951 me arsyetimin se ajo nismĂ« ishte ndĂ«rmarrĂ« nga njĂ« fuqi e huaj komuniste. AtĂ«herĂ« ai grup u fut nĂ« zonĂ«n sovjetike tĂ« VjenĂ«s, ku ministri i BrendshĂ«m austriak i akuzoi se e gjithĂ« kjo ânuk ka tĂ« bĂ«jĂ« me paqenâ. Kur edhe atje ata u bĂ«nĂ« tĂ« padĂ«shirueshĂ«m, ata shkuan nĂ« FinlandĂ«n asnjanĂ«se ku WPC qĂ«ndroi deri nĂ« pĂ«rfundimin e konfliktit Lindje-PerĂ«ndim.
Pas pĂ«rfundimit tĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, lufta mĂ« shkatĂ«rrimtare e njerĂ«zimit, miliona njerĂ«z ishin tĂ« gatshĂ«m tâi bashkoheshin kryqĂ«zatĂ«s sovjetike pĂ«r paqe. GjatĂ« gjithĂ« viteve 1950-â60, nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n lindĂ«n organizata, tĂ« cilat nĂ«n flamurin e paqes artikulonin fraza tĂ« njĂ«jta mbi paqen si edhe WPC-ja. Ato i quanin manovrat e NATO-s si luftĂ«nxitĂ«se, ndĂ«rkohĂ« qĂ« me retorika justifikonin dhe mbronin invazionet sovjetike kundĂ«r shteteve sovrane si âgaranci pĂ«r paqeâ. NĂ« ShBA funksiononin âLiga Amerikane pĂ«r Paqe dhe Demokraciâ, âKryqĂ«zata Amerikane e Paqesâ, âMobilizimi Amerikan pĂ«r Paqeâ, âKomiteti KombĂ«tar pĂ«r Fitoren e Paqesâ dhe dhjetĂ«ra organizata tĂ« tjera âpaqebĂ«rĂ«seâ nĂ« njĂ« linjĂ«, e cila nuk kishte asnjĂ« dallim nga ajo vija e MPJ-sĂ« sovjetike. ShumĂ« nga pjesĂ«marrĂ«sit atje ishin komunistĂ« dhe simpatizantĂ«, edhe pse shumĂ« prej tyre kishin qĂ«llime tĂ« mira ose ishin idealistĂ« qĂ« besonin lehtĂ« gjithçka.
Atyre qĂ« tregonin me gisht hipokrizinĂ« e njĂ« perandorie tĂ« ndĂ«rtuar dhe tĂ« sunduar nĂ«pĂ«rmjet pĂ«rdorimit tĂ« forcĂ«s brutale ushtarake, duke deklaruar pa fund dĂ«shirĂ«n e saj pĂ«r âpaqeâ sovjetikĂ«t dhe aleatĂ«t e tyre nĂ« PerĂ«ndim e kishin nĂ« majĂ« tĂ« gjuhĂ«s pĂ«rgjigjen pĂ«r ta: âNjĂ« nga mĂ«simet bazĂ« tĂ« marksizmit Ă«shtĂ« se kapitalizmi çon detyrimisht nĂ« imperializĂ«m dhe nĂ« luftĂ«. Ndaj dhe mposhtja e kapitalizmit Ă«shtĂ« e vetmja rrugĂ« pĂ«r paqe tĂ« qĂ«ndrueshmeâ. MbĂ«shtetja pĂ«r lĂ«vizjet e armatosura revolucionare nĂ« vendet jo komuniste (siç bĂ«nĂ« sovjetikĂ«t nĂ« Nikaragua deri nĂ« AngolĂ«) apo invazioni nĂ« vendet komuniste qĂ« donin tĂ« devijonin (si nĂ« Ăeki dhe nĂ« Hungari), nuk janĂ« gjĂ« tjetĂ«r veçse njĂ« mjet pĂ«r tĂ« vendosur nĂ« mĂ«nyrĂ« parandaluese paqen (kĂ«tĂ« e quajnĂ« ndryshe edhe luftĂ« preventive). NjĂ« gazetĂ« komuniste hungareze e pĂ«rshkruante kĂ«shtu kĂ«tĂ« fakt: âBrenda lĂ«vizjes sĂ« paqes, ne nuk mund tĂ« lejojmĂ« asnjĂ« shenjĂ« pacifizimi tĂ« dĂ«mshĂ«mâ.
NĂ« vitin 1954, Ministria Sovjetike e Mbrojtjes jepte tĂ« njĂ«jtin argument se: âKur luftojnĂ« pĂ«r paqen, komunistĂ«t nuk janĂ« pacifistĂ« dhe nuk kufizohen vetĂ«m te paqja dhe te propaganda paqĂ«sore. Ata pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« idenĂ« se pĂ«r shmangien e njĂ« lufte duhet doemos tĂ« shkatĂ«rrohet imperializmi. QĂ«ndrimet borgjeze pacifike ndaj luftĂ«s, duke theksuar tmerret e luftĂ«s dhe urrejtjen ndaj tĂ« gjitha luftĂ«rave janĂ« tĂ« huaja pĂ«r ta. KomunistĂ«t janĂ« kundĂ«r luftĂ«rave imperialiste, mbasi ato janĂ« luftĂ«ra kundĂ«r revolucionare, por ata janĂ« nĂ« favor tĂ« luftĂ«rave çlirimtare, antiimperialiste dhe revolucionareâ
NjĂ« hipokrizi e tillĂ« e hapur Ă«shtĂ« e njohur pĂ«r tĂ« gjithĂ« pĂ«r ata qĂ« e kanĂ« lexuar romanin distopik tĂ« Orwellit, â1984â, ku fjalia âLufta Ă«shtĂ« baras me paqenâ simbolizon njĂ« shembull paradigmatik tĂ« âtĂ« folurit tĂ« dyfishtĂ«â totalitar. KomunistĂ«t dhe simpatizantĂ«t kishin divizĂ«n e tyre: Ădo veprim ushtarak i BS-sĂ« quhej antiimperialist, ndĂ«rsa çdo akt ushtarak i vendeve perĂ«ndimore gjykohej si âimperialistâ. VetĂ«mohimi i kĂ«rkuar pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« njĂ« gjimnastikĂ« tĂ« tillĂ« mendore shpjegon si BS-ja dhe mbĂ«shtetĂ«sit e saj rrĂ«shqitĂ«n me lehtĂ«si duke e cilĂ«suar GjermaninĂ« naziste si fontanĂ«n e fashizmit, por duke nĂ«nshkruar Traktatin e mossulmimit me Berlinin dhe tre vite mĂ« vonĂ« me luftĂ«n kundĂ«r tij.
Nuk Ă«shtĂ« rastĂ«si qĂ« Ofensiva pĂ«r âPaqeâ nĂ« vitet e para tĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ« filloi kur BS-ja nuk kishte ende potencial kĂ«rcĂ«nimi bĂ«rthamor. Vala tjetĂ«r e madhe e âPaqesâ ndodhi nĂ« fillim tĂ« viteve â80, kur presidenti Ronald Reagan u shpreh pĂ«r pĂ«rmbysjen e komunizmit dhe ndĂ«rprerjen e bashkekzistencĂ«s paqĂ«sore me tĂ«. FushĂ«beteja u bĂ« Evropa PerĂ«ndimore, ku pati debate tĂ« ashpra mbi planin pĂ«r stacionimin e raketave me rreze tĂ« mesme veprimi âPershing 2â nĂ« pĂ«rgjigje tĂ« vendosjes sĂ« raketave ruse âSS 20â. âNew Jork Timesâ nĂ« vitin 1983 njoftonte me titull tĂ« madh se qeveritĂ« e DanimarkĂ«s dhe tĂ« ZvicrĂ«s arritĂ«n tĂ« zbulonin sovjetikĂ« tĂ« veshur me petkun e diplomatit, por tĂ« cilĂ«t ishin oficerĂ« tĂ« KGB-sĂ« qĂ« bĂ«nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tâu infiltruar nĂ« Grupet nĂ« PerĂ«ndim qĂ« ishin kundĂ«r stacionimit tĂ« raketave âPershingâ.
Debati mĂ« i ashpĂ«r ndodhi nĂ« GjermaninĂ« PerĂ«ndimore, ku Partia e GjelbĂ«r akuzoi komunistĂ«t se kishin sabotuar pĂ«rpjekjet pĂ«r organizimin e njĂ« demonstrate tĂ« madhe kundĂ«r Reaganit dhe NATO-s gjatĂ« Samitit tĂ« kĂ«saj tĂ« fundit nĂ« Bon. Frytet e kĂ«tij infiltrimi u panĂ« edhe nĂ« rezolutĂ«n e kĂ«saj ngjarjeje: Ajo dĂ«nonte politikĂ«n e jashtme amerikane, por heshte pĂ«r agresionin sovjetik kundĂ«r Afganistanit dhe vendosjen e Ligjit tĂ« LuftĂ«s nĂ« Poloni gjatĂ« sundimit tĂ« JuntĂ«s Ushtarake atje, pĂ«rfaqĂ«suesi i tĂ« cilĂ«s u shfaq edhe nĂ« njĂ« konferencĂ« tĂ« KĂ«shillit BotĂ«ror tĂ« Paqes. Politika e jashtme e heshtur sovjetike u shfaq edhe nĂ« sloganin e lĂ«vizjes sĂ« paqes kundĂ«r raketave âPershingâ: âJo mĂ« raketa tĂ« reja nĂ« EvropĂ«â.
Ky shfrytĂ«zim i pĂ«rpjekjeve njerĂ«zore pĂ«r paqe qĂ« ka vijuar pĂ«r dekada tĂ« tĂ«ra tregon se sa shumĂ« ndryshon kuptimi i fjalĂ«s paqe. NĂ« shoqĂ«ritĂ« e lira kuptimi i saj Ă«shtĂ« i qartĂ«: jo luftĂ«. Por, pĂ«r burrat nĂ« Kremlin, âPaqjaâ Ă«shtĂ« koncept subjektiv qĂ« i pĂ«rfshin tĂ« gjitha qĂ«llimet e saj, pĂ«r aq kohĂ« sa aty nuk pĂ«rmendet fjala âdhunĂ«â
Disidenti sovjetik, Vladimir Bukowski, nĂ« vitin 1982 shkruante: âNdoshta ideologĂ«t bolshevikĂ« kanĂ« qenĂ« tĂ« vetĂ«dijshĂ«m qysh nĂ« fillim se sa armĂ« e fuqishme Ă«shtĂ« tundimi nga paqja - se sa lehtĂ« mund tĂ« besojnĂ« njerĂ«zit dhe sa iracionalĂ« mund tĂ« bĂ«hen, pĂ«r aq kohĂ« sa te ata krijohet qoftĂ« edhe shpresa mĂ« e vogĂ«l se paqja Ă«shtĂ« afĂ«râ.
Lufta e Ftohtë tani mund të konsiderohet vërtet e kaluar, por zhvillimet më të fundit tregojnë se besimi me lehtësi dhe irracionaliteti ndaj iluzionit rus ka vazhduar të përhapet më tej.
KĂ«shtu, presidenti Donald Trump e quajti veten âPresident i Paqesâ dhe qeveria e tij menjĂ«herĂ« ndĂ«rmori dy hapa pĂ«r ta formalizuar kĂ«tĂ« vetĂ«vlerĂ«sim. Fillimisht, Departamenti Amerikan i Shtetit njoftoi se Instituti amerikan pĂ«r Paqe do tĂ« quhet âDonald J. Trump Institute of Peaceâ duke vlerĂ«suar kĂ«sisoj âUjdibĂ«rĂ«sin mĂ« tĂ« madh nĂ« historinĂ« e kombit tonĂ«â. Edhe mĂ« domethĂ«nĂ«se ishte publikimi i strategjisĂ« sĂ« re amerikane. Ajo thekson meritat e mĂ«dha tĂ« Donald Trump si paqebĂ«rĂ«s, por, ndĂ«rkohĂ«, kuptimi i saj mbi âPaqenâ Ă«shtĂ« shqetĂ«sues, mbasi ngjason shumĂ« me konceptin rus mbi paqen.
NĂ« radhĂ« tĂ« parĂ«, nĂ« StrategjinĂ« e re amerikane, Rusia nuk konsiderohet mĂ« si kĂ«rcĂ«nim. NjĂ« kontrast i madh ky me kĂ«ndvĂ«shtrimin e vetĂ« Trumpit gjatĂ« presidencĂ«s sĂ« tij tĂ« parĂ«, ku nĂ« strategjinĂ« e atĂ«hershme tĂ« sigurisĂ« kombĂ«tare 2017 shkruhej âRusia po kĂ«rkon tĂ« formojĂ« njĂ« botĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me vlerat dhe interesat amerikane, me synimin tĂ« dobĂ«sojĂ« ndikimin amerikan nĂ« botĂ« dhe tĂ« na ndajĂ« nga aleatĂ«t dhe partnerĂ«t tanĂ«; ajo âkĂ«rkon tĂ« varrosĂ« fuqinĂ«, ndikimin, interesat, sigurinĂ« dhe mirĂ«qenien amerikaneâ. Strategjia KombĂ«tare e SigurisĂ« 2017 e akuzonte RusinĂ« pĂ«r programin e saj tĂ« armatimit, e cila synonte tĂ« minonte legjitimitetin e demokracive dhe pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim âRusia do tĂ« ndĂ«rmarrĂ« masa subversive pĂ«r tĂ« dobĂ«suar besueshmĂ«rinĂ« dhe angazhimin amerikan pĂ«r EvropĂ«n, tĂ« minojnĂ« unitetin transatlantik dhe tĂ« dobĂ«sojnĂ« institucionet dhe regjimet evropianeâ.
NdĂ«rsa, nĂ« StrategjinĂ« e re tĂ« SigurisĂ« KombĂ«tare, administrata e presidentit Trump bĂ«n thirrje pĂ«r âtâi dhĂ«nĂ« fund perceptimit dhe realitetit pĂ«r NATO-n si njĂ« aleancĂ« pĂ«rherĂ« nĂ« zgjerimâ, duke i dhĂ«nĂ« kĂ«shtu fund 35 vjetĂ«ve tĂ« mbĂ«shtetjes dypartiake amerikane pĂ«r zgjerimin e AleancĂ«s Atlantike me vende demokratike evropiane, tĂ« cilat plotĂ«sojnĂ« kriteret e anĂ«tarĂ«simit. Gjithashtu, administrata amerikane fajĂ«son aleatĂ«t tanĂ« demokratikĂ« mĂ« shumĂ« sesa shtetin agresor pĂ«r mungesĂ«n e paqes nĂ« UkrainĂ«. Sigurisht qĂ« ânjĂ« pjesĂ« e madhe e shumicĂ«s evropiane duan paqeâ, thotĂ« dokumenti. MirĂ«po, problemi tani shtrohet se pĂ«r çfarĂ« lloj âpaqejeâ bĂ«het fjalĂ«? Sepse njĂ« sondazh i zhvilluar nĂ« fillim tĂ« muajit dhjetor nga njĂ« revistĂ« franceze zbuloi se 80 pĂ«rqind e evropianĂ«ve nuk besojnĂ« se Rusia kĂ«rkon me tĂ« vĂ«rtetĂ« paqe, ndĂ«rsa 61 pĂ«rqind duan qĂ« vendet e tyre tĂ« vijojnĂ« dhe tĂ« shtojnĂ« mbĂ«shtetjen ndaj UkrainĂ«s.
Nga ana e tyre, liderĂ«t evropianĂ« shprehen me njĂ« kuptim mĂ« tĂ« sofistikuar tĂ« fjalĂ«s âPaqeâ, duke argumentuar se çdo âujdi pĂ«r njĂ« paqe qĂ« nuk pĂ«rfshin garancitĂ« e sigurimit pĂ«r UkrainĂ«n do tĂ« ishte thjesht njĂ« pauzĂ« pĂ«r frymĂ«marrje derisa Putini ta ndjejĂ« veten tĂ« pĂ«rgatitur pĂ«r tĂ« sulmuar sĂ«rish.
TĂ« gjitha kĂ«to ngjarje pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« sfond tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r tĂ« kuptuar zinxhirin e ngjarjeve qĂ« janĂ« zhvilluar muajt e kaluar, duke pĂ«rfshirĂ« edhe propozimin mĂ« tĂ« fundit tĂ« AdministratĂ«s amerikane pĂ«r âPlanin e Paqesâ pĂ«r pĂ«rfundimin e luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«. MĂ« 20 nĂ«ntor tĂ« vitit tĂ« kaluar nĂ« media rrodhi informacioni mbi kĂ«tĂ« plan me 28 Pika. I pĂ«rgatitur me kujdes nga Steve Witkoff, njĂ« zhvillues i pasurive tĂ« patundshme nĂ« Nju-Jork dhe president i klubeve tĂ« golfit me inpute nga shefi i tij emĂ«ror, sekretari i Shtetit, Marco Rubio, dhe dhĂ«ndĂ«ri i presidentit, Jared Kushner, ky propozim pranonte kĂ«rkesat kryesore ruse dhe shkelte shumĂ« vija tĂ« kuqe ukrainase. NĂ« kĂ«mbim tĂ« pĂ«rfundimit tĂ« armiqĂ«sive midis tyre, kjo marrĂ«veshje do tâi jepte RusisĂ« mĂ« shumĂ« territor se sa ka pushtuar, zyrtarisht do ta ndalonte UkrainĂ«n tĂ« hynte ndonjĂ«herĂ« nĂ« NATO, do tĂ« vendoste njĂ« tavan nĂ« madhĂ«sinĂ« e ushtrisĂ« sĂ« saj, do tĂ« parandalonte ushtarĂ« nga vendet e NATO-s tĂ« stacionoheshin nĂ« tokĂ«n ukrainase, do tĂ« zhbllokonte miliarda euro tĂ« aseteve ruse tĂ« depozituara nĂ« bankat perĂ«ndimore dhe, kryesorja, do tĂ« hiqte sanksionet ekonomike ndaj MoskĂ«s tĂ« vendosura qysh nĂ« vitin 2014 pas aneksimit prej saj tĂ« KrimesĂ«.
NĂ« kĂ«mbim pĂ«r tĂ« gjitha kĂ«to âtĂ« miraâ nga Rusia, Ukraina do tĂ« kishte disa garanci tĂ« paqarta sigurie qĂ« nuk ishin mĂ« shumĂ« se njĂ« e ârĂ«nĂ« nĂ« shpatullaâ.
PĂ«rshtypja se Witkoffit kishte rĂ«nĂ« viktimĂ« e kuptimit rus tĂ« fjalĂ«s âPaqeâ u pĂ«rforcua nga njĂ« telefonatĂ« e tij mĂ« 14 tetor me homologun rus, e cila rrodhi e zbardhur te âBloombergâ nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit tĂ« kaluar. Witkoffi i kishte thĂ«nĂ« Yuri Ushakovit, kĂ«shilltari mĂ« i lartĂ« i Putinit pĂ«r politikĂ«n e jashtm,e se âFederata Ruse ka dashur gjithmonĂ« njĂ« plan paqejeâ, diçka e çuditshme ta thuash pĂ«r njĂ« vend qĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« paprovokuar ka sulmuar ushtarakisht fqinjin e tij 11 vjet mĂ« parĂ«. âUnĂ« e besoj kĂ«tĂ«. I tregova edhe presidentit qĂ« e besoj atĂ«â. Witkoff i kishte sugjeruar Ushakovit qĂ« Putini ta telefononte Trumpin pĂ«rpara se ky i fundit tĂ« takonte presidentin Zelensky mĂ« 17 Tetor; Ushakov e zbatoi sugjerimin e Witkoffit dhe mĂ« 16 Tetor Trump foli mbi dy orĂ« nĂ« telefon me Putinin. TĂ« nesĂ«rmen, Trumpi refuzoi tâi dĂ«rgonte UkrainĂ«s raketat e fuqishme âTomahawkâ qĂ« ai kishte lĂ«nĂ« tĂ« kuptonte se do tâia dĂ«rgonte disa ditĂ« mĂ« parĂ« dhe i bĂ«ri presion Zelenskyt qĂ« tâi dorĂ«zonte tokat qĂ« rusĂ«t aktualisht nuk i kanĂ« nĂ«n kontroll. Dy ditĂ« pas rrjedhjes se transkriptit tĂ« telefonatĂ«s sĂ« Witkoffit, Putini e mbrojti atĂ« nga akuzat si pro-rus, duke thĂ«nĂ« se âWitkoffi Ă«shtĂ« njeri inteligjentâ. MirĂ«po, ashtu si âPaqeâ edhe fjala â Inteligjentâ nĂ« rusisht ka kuptim tĂ« ndryshĂ«m.
RusĂ«t kanĂ« kohĂ« qĂ« i konsiderojnĂ« afaristĂ«t amerikanĂ« tĂ« tipit Witkoff si objektiva tĂ« lehtĂ«. PavarĂ«sisht tĂ« gjitha sulmeve tĂ« tyre kundĂ«r tĂ« kĂ«qijave tĂ« kapitalizmit, shpesh liderĂ«t sovjetikĂ« janĂ« rreshtuar nĂ« njĂ« vijĂ« me afaristĂ«t perĂ«ndimorĂ«, duke kundĂ«rshtuar kryesisht gjithçka qĂ« pengon tregtinĂ« Lindje-PerĂ«ndim. NĂ« fakt, AFL-CIO (Federata Amerikane e PunĂ«s dhe Kongresi i Organizatave Industriale) ka kontribuar shumĂ« mĂ« tepĂ«r pĂ«r tĂ« pĂ«rmbysur komunizmin nĂ« EvropĂ«n Lindore se sa âFortune 500â. AfĂ«rsia ndĂ«rmjet kapitalizmit shtetĂ«ror dhe Kremlinit u bĂ« edhe mĂ« e theksuar pas shembjes sĂ« komunizmit, kur Rusia u kthye nĂ« njĂ« sindikatĂ« kriminale, duke u hequr si ekonomi kombĂ«tare.
Putini e di mirĂ« se afaristĂ«t nuk njihen pĂ«r merakun e tyre mbi moralin, mbasi fitimi i parave pĂ«r ta ka epĂ«rsi mbi koncepte tĂ« tilla abstrakte si âpaqjaâ. Ndaj, edhe Kremlini i drejtohet mentalitetit tĂ« administratĂ«s sĂ« presidentit Trump, e cila ngjason me mentalitetin e bordit tĂ« njĂ« korporate, duke evidentuar pĂ«rfitimet ekonomike qĂ« do tĂ« ketĂ« ShBA-ja (dhe afaristĂ«t, sidomos), nĂ«se konflikti do tĂ« pĂ«rfundojĂ« sipas kushteve ruse. MirĂ«po, suksesi pĂ«r çdo lloj ujdie kĂ«rkon domosdoshmĂ«risht heqjen e sanksioneve ruse.
NĂ« zbatim tĂ« kĂ«tij objektivi, Witkoffi i ka anashkaluar kanalet normale diplomatike, shpesh duke refuzuar tĂ« bashkĂ«rendohet me aleatĂ«t evropianĂ«; kjo mbasi, sipas tij, pĂ«rdorimi i metodave tĂ« sigurta Ă«shtĂ« âi bezdisshĂ«mâ pĂ«r tĂ«. Ishte pikĂ«risht kjo pakujdesia e treguar me sigurinĂ« operacionale qĂ« shkaktoi interceptimin dhe rrjedhjen e telefonatĂ«s sĂ« tij me Ushakovin.
Ndryshe nga teoria e paqes demokratike, pohimi i vĂ«rtetĂ« empirik se demokracitĂ« nuk shkojnĂ« nĂ« luftĂ« kundĂ«r njĂ«ra-tjetrĂ«s si edhe nocioni se vendet qĂ« bĂ«jnĂ« tregti nuk luftojnĂ« kundĂ«r njeri-tjetrit Ă«shtĂ« njĂ« ide e vjetĂ«r absurde, e cila empirikisht nuk Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. Ajo Ă«shtĂ« pjesĂ« e besimit amerikan (dhe mĂ« shumĂ« e republikanĂ«ve) se vendi qeveriset mĂ« mirĂ« si biznes, njĂ« broçkull qĂ« shkon deri te obsesioni pĂ«r fitime e Trumpit nĂ« vitet â80 kur ai premtonte nĂ« fushatat presidenciale tĂ« Ross Perotit, Steve Forbesit, Herman Cainit dhe Carly Fiorinas se mund tâi jepte fund me njĂ« dorĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ« âbrenda njĂ« oreâ. Ashtu si tradita e politikĂ«s sĂ« jashtme ârealisteâ prej nga ajo vjen, edhe ky kĂ«ndvĂ«shtrim teknokratik i njĂ« mendjeje tĂ« vetme racionaliste nuk ka vend pĂ«r moral ose ideologji nĂ« marrĂ«dhĂ«niet ndĂ«rkombĂ«tare dhe as pĂ«r tâu joshur nga mundĂ«sia qĂ« kur Putini tĂ« ligjĂ«rojĂ« pafund mbi pandashmĂ«rinĂ« e popujve tĂ« RusisĂ« dhe UkrainĂ«s, ai ka seriozisht dhe Ă«shtĂ« gati tĂ« sakrifikojĂ« qindra mijra tĂ« rinj pĂ«r ta realizuar atĂ« ide.
Ashtu siç ndodh edhe nĂ« njĂ« ekip me afaristĂ« kokĂ«fortĂ« tĂ« cilĂ«t rrahin gjoksin pĂ«r aftĂ«sitĂ« e tyre tĂ« forta negociuese, Trumpi, Witkoffi dhe Kushneri po ushtrojnĂ« trysni nĂ« mĂ«nyrĂ« aspak proporcionale mbi viktimĂ«n e konfliktit, ndĂ«rkohĂ« qĂ« po e lejojnĂ« agresorin âta kalojĂ« lumin pa u lagurâ. NĂ« rastin mĂ« tĂ« mirĂ«, ato duket se besojnĂ« qĂ« tĂ« dy vendet janĂ« fajtorĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n masĂ« dhe se ShBA-ja nuk duhet tĂ« mbajĂ« anĂ« midis njĂ« demokracie tĂ« lidhur me PerĂ«ndimin (pavarĂ«sisht nga defektet e saj) dhe njĂ« kundĂ«rshtari tĂ« vjetĂ«r antiamerikan.
âAi duhet ta dijĂ« se do tĂ« bjerĂ« kokĂ«poshtĂ«â, i tha Witkoff gazetarit Tucker Carlson, pĂ«r Zelenskyn, duke rĂ«nĂ« dakord me pohimin se Ukraina do ta humbasĂ« luftĂ«n, diçka e çuditshme pĂ«r njĂ« diplomat amerikan qĂ« flet kĂ«shtu duke krijuar shqetĂ«sime pĂ«r edhe pĂ«r dhĂ«nien e miliarda dollarĂ«ve ndihma ushtarake tĂ« ShBA-sĂ«. KĂ«to deklarata ilustrojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« dhimbshme mungesĂ«n e pĂ«rvojĂ«s diplomatike tĂ« Witkoffit dhe besimin e tij te narrativa ruse se pengesĂ« pĂ«r paqen na qenka Zelensky. PĂ«rpara bisedimeve tĂ« paqes nĂ« fillim tĂ« muajit dhjetor, Putini vlerĂ«soi takimin e tij me Witkoffin dhe Kushnerin, sepse veprimet e vendeve evropiane âsynojnĂ« vetĂ«m njĂ« gjĂ«: tĂ« bllokojnĂ« tĂ«rĂ«sisht kĂ«tĂ« proces paqejeâ.
QĂ« Witkoff duhet jetĂ« ai tip njeriu qĂ« i merr si tĂ« mirĂ«qena fjalĂ«t e diktatorit, kjo u duk sheshit qysh nĂ« fillimet e administratĂ«s sĂ« re amerikane. NĂ« intervistĂ«n e tij me Carlson nĂ« mars, Witkoffi diskutoi mbi njĂ« takim qĂ« ai kishte zhvilluar me Putinin pĂ«r tĂ« diskutuar paraprakisht njĂ« marrĂ«veshje tĂ« mundshme pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s. Witkoffi kishte propozuar njĂ« ndĂ«rprerje 30-ditore tĂ« sulmeve ruse ndaj objekteve energjetike ukrainase, tĂ« cilin Putini e formalizoi gjatĂ« bisedĂ«s telefonike me Trumpin gjashtĂ« ditĂ« mĂ« vonĂ«. âIshte diçka e fisshme prej tij tĂ« mĂ« pranonte dhe tĂ« mĂ« priste muaâ i tha Witkoffi, Carlsonit, pĂ«r presidentin rus tĂ« cilin Witkoffi e lavdĂ«roi se kishte qenĂ« â i sjellshĂ«mâ me mua, edhe pse nĂ« fakt Putini e detyroi atĂ« tĂ« priste plot tetĂ« orĂ«!
Por, ajo çka i ka lĂ«nĂ« mĂ« shumĂ« mbresa Witkoffit nga takimi me liderin rus ishte hendeku i thellĂ« midis njĂ« burracaku keqbĂ«rĂ«s tĂ« portretizuar nga media perĂ«ndimore dhe Putini i vĂ«rtetĂ« qĂ« Witkoffi ka njohur gjatĂ« takimeve ballĂ« pĂ«r ballĂ« me tĂ«. NĂ« fakt, tĂ« gjitha provat qĂ« Witkoffi donte dhe kishte nevojĂ« tĂ« kuptonte kornizĂ«n âe fisshmeâ mendore tĂ« ish-oficerit tĂ« KGB-sĂ«, ishte dhurata e Putinit me njĂ« portret tĂ« Trumpit dhe lutja e tij pĂ«r presidentin pas dĂ«shtimit tĂ« atentatit kundĂ«r tij gjatĂ« korrikut 2024.
PĂ«r fat tĂ« keq, nuk ka transkript tĂ« kĂ«saj bisede, por edhe nĂ«se do tĂ« kishte njĂ« tĂ« tillĂ«, ne nuk do tĂ« mund tĂ« mbĂ«shteteshin tek ajo mbasi Witkoffi, duke injoruar çdo protokoll dhe logjikĂ«n diplomatike, nuk pranoi tĂ« merrte me vete njĂ« pĂ«rkthyes nga Departamenti i Shtetit. âĂshtĂ« njĂ« lloj lidhje tĂ« cilĂ«n ne kemi mundur ta rivendosim nĂ« njĂ« fjalĂ« tĂ« thjeshtĂ« qĂ« quhet komunikim, pĂ«r tĂ« cilĂ«n, siç e dini shumĂ« njerĂ«z, thonĂ« se unĂ« nuk duhet ta bĂ«ja sepse Putini Ă«shtĂ« njeri i keqâ, ka shpjeguar mĂ« vonĂ« Witkoffi. âMirĂ«po, unĂ« nuk e shoh Putinin si njeri tĂ« keqâ.
Ashtu si edhe presidenti tĂ« cilit ai i shĂ«rben, Witkoffi shfaq besim tĂ« verbĂ«r gjatĂ« bisedave me njĂ« kundĂ«rshtar. Kur Witkoffi i referohet nĂ« mĂ«nyrĂ« sarkastike njĂ« fjale tĂ« thjeshtĂ« si âkomunikimâ, ai po krijon njĂ« njeri kashte, si krijesĂ« e MAGA-s, duke pohuar se edhe vetĂ« kritikĂ«t e politikĂ«s sĂ« jashtme tĂ« Trumpit janĂ« kundĂ«r diplomacisĂ«. Por, problemi kĂ«tu nuk Ă«shtĂ« se po bisedohet me njĂ« kundĂ«rshtar, por se kĂ«to bisedime po bĂ«hen si qĂ«llim nĂ« vetvete. Ja, mĂ« konkretisht pĂ«r çështjen nĂ« fjalĂ«, lidhur me ndalimin e bombardimeve ruse mbi objektet energjetike ukrainase pĂ«r njĂ« afat 30-ditor qĂ« Witkoffi pretendon se e siguroi nga Putini. NĂ« fakt, rusĂ«t e kanĂ« shkelur atĂ« me dhjetĂ«ra herĂ« dhe kjo mjafton pĂ«r tĂ« treguar se sa âburrĂ« i mirĂ«â Ă«shtĂ« Putini.
Sot, KĂ«shilli BotĂ«ror i Paqes Ă«shtĂ« praktikisht jashtĂ« funksionit, por misioni, taktikat dhe retorika e tij vazhdojnĂ«. Llomotitjet e pareshtura tĂ« Kremlinit pĂ«r âpaqeâ kanĂ« tĂ« njĂ«jtin qĂ«llim qĂ« kishin edhe gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ«: tĂ« zbutin PerĂ«ndimin me qĂ«llim qĂ« tâi hapin rrugĂ«n agresionit dhe ekspansionit tĂ« mĂ«tejshĂ«m rus. Duke pĂ«rfituar nga frika perĂ«ndimore ndaj njĂ« Lufte tĂ« TretĂ« BotĂ«rore (njĂ« model tjetĂ«r sovjetik qĂ« Trumpi dhe shokĂ«t e tij e propaganduan gjatĂ« fushatĂ«s presidenciale tĂ« vitit 2016), ajo shpreh njĂ« dĂ«shirĂ« vetĂ«m nĂ« dukje pĂ«r paqe, por nĂ« realitet nĂ«nkupton kĂ«rcĂ«nim pĂ«r luftĂ«.
Dikur naivët që ranë preh e këtij mentaliteti ishin nga e majta, ndërsa sot viktima të sofizmave gjuhësore ruse të epokës sovjetike po bëhen gjithmonë e më shumë sektorë në rritje të së djathtës. Të dyja palët vuajnë sepse nuk arrijnë të kuptojnë natyrën e vërtetë të regjimit në Kremlin, i cili mbështetet në dhunë dhe në kërcënim të përhershëm për mbijetesë.
Ndaj, tĂ« pranosh â Paqenâ sipas kushteve tĂ« MoskĂ«s, do tĂ« thotĂ« tâi lejosh rusĂ«t tĂ« bĂ«jnĂ« çâtu dojĂ« qejfi.




























