❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

TAJVAN – Tajpei: Kina ka lĂ«shuar 27 raketa kundĂ«r ishullit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Admir Abule

PEKIN/TAJPEI, 30 dhjetor /ATSH-DPA/ – Manovrat ushtarake nĂ« shkallĂ« tĂ« gjerĂ« tĂ« KinĂ«s rreth Tajvanit vazhduan sot nĂ« ditĂ«n e dytĂ« rresht.

Ministria e Mbrojtjes e Tajvanit njoftoi se brenda 24 orëve u regjistruan 130 fluturime të avionëve ushtarakë kinezë rreth ishullit, shifra e dytë më e lartë e shënuar ndonjëherë për këtë periudhë.

Ushtria Çlirimtare Popullore e KinĂ«s kishte paralajmĂ«ruar se do tĂ« zhvillonte manovra me municion tĂ« vĂ«rtetĂ« nĂ« shtatĂ« zona tĂ« caktuara pranĂ« Tajvanit.

Sipas autoriteteve tajvaneze, ushtria kineze lëshoi sot 27 raketa nga provinca Fujian në  mëngjes dhe pasdite.

”Disa nga raketat ranĂ« brenda zonĂ«s sĂ« vazhdueshme detare prej 24 miljesh tĂ« Tajvanit, por mbetĂ«n jashtĂ« ujĂ«rave territoriale prej 12 miljesh”, thanĂ« zyrtarĂ«t nĂ« Tajpei.

Ndërkohë, dhjetëra avionë kinezë kaluan vijën e mesit të Ngushticës së Tajvanit dhe hynë në hapësirën ajrore të ishullit.

Ministria e Mbrojtjes shtoi se edhe anije të shumta kineze iu afruan ose hynë në ujërat e kufizuara.

Forcat e armatosura të Tajvanit monitoruan situatën dhe reaguan përmes forcave të përbashkëta dhe sistemeve mbrojtëse.

Pekini e konsideron Tajvanin pjesë të territorit të tij dhe ka deklaruar vazhdimisht se synon ta vendosë nën kontroll, nëse është e nevojshme edhe me forcë ushtarake. Ishulli qeveriset në mënyrë demokratike prej dekadash./  /Ad.Ab./ a.jor.

The post TAJVAN – Tajpei: Kina ka lĂ«shuar 27 raketa kundĂ«r ishullit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

FOKUS – Tajlanda dhe Kamboxhia bisedime paqeje nĂ« KinĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Admir Abule

PEKIN, 28 dhjetor /ATSH -DPA/ Ministrat e jashtëm të Tajlandës dhe Kamboxhias kanë mbërritur në Kinë për bisedime diplomatike, pasi dy vendet fqinje ranë dakord për një armëpushim pas disa javësh përplasjesh kufitare, njoftuan sot zyrtarët.

Takimet mbahen sot dhe nesĂ«r nĂ« provincĂ«n jugperĂ«ndimore kineze Yunnan, nĂ«n drejtimin e ministrit tĂ« JashtĂ«m tĂ« KinĂ«s, Wang Yi, raportoi agjencia shtetĂ«rore e lajmeve “Xinhua” duke cituar MinistrinĂ« e Jashtme kineze.

Në bisedimet dypalëshe me homologun kamboxhian, Prak Sokhonn, Wang Yi u bëri thirrje palëve të punojnë për një armëpushim gjithëpërfshirës dhe afatgjatë, si dhe për rindërtimin e besimit të ndërsjellë.

Nga ana e tij, Sokhonn shprehu shpresën se bisedimet trepalëshe do të kontribuojnë në arritjen e një paqeje të përhershme mes dy vendeve.

Në konsultime pritet të marrin pjesë edhe përfaqësues të forcave të armatosura të Kinës, Tajlandës dhe Kamboxhias, me synimin për të forcuar zbatimin e armëpushimit, për të rifilluar shkëmbimet dhe për të ndërtuar besim politik mes vendeve fqinje.

Ministria e Jashtme kineze theksoi se Pekini synon të ofrojë një platformë dialogu dhe të luajë një rol konstruktiv në stabilizimin e marrëdhënieve dypalëshe.

Ftesa e Kinës vjen një ditë pasi Tajlanda dhe Kamboxhia ranë dakord për një armëpushim të menjëhershëm, i cili u formalizua me nënshkrimin e një deklarate të përbashkët nga ministrat e mbrojtjes të të dyja vendeve.

Sipas MinistrisĂ« sĂ« Jashtme tĂ« TajlandĂ«s, marrĂ«veshja parashikon qĂ« armĂ«pushimi tĂ« monitorohet pĂ«r 72 orĂ« pĂ«r tĂ« garantuar zbatimin e tij, ndĂ«rsa raportimet e sotme tregojnĂ« se ai po respektohet. ShumĂ« banorĂ« tĂ« zhvendosur nga dhuna tashmĂ« janĂ« kthyer nĂ« fshatrat e tyre pĂ«rgjatĂ« kufirit, raportoi gazeta “Bangkok Post”. /Ad.Ab./

The post FOKUS – Tajlanda dhe Kamboxhia bisedime paqeje nĂ« KinĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Djegia e makinës në Pogradec, pronari i mjetit person me precedent penal (Emri)

✇BoldNews
By: armand

Ditën e sotme, një automjet në Pogradec u përfshi nga flakët. Pronari i automjetit që u përfshi ditën e sotme nga flakët, Artur Musollari, është një person i njohur për strukturat e rendit në Pogradec. Ai rezulton të jetë arrestuar në vitin 2023, pasi u kap në flagrancë i armatosur dhe i dyshuar se po [
]

The post Djegia e makinës në Pogradec, pronari i mjetit person me precedent penal (Emri) appeared first on BoldNews.al.

↗

KINË – PĂ«rurohet tuneli-autostradĂ« mĂ« i gjatĂ« nĂ« botĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Arian Jorgaqi

XINJIANG, 28 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Tuneli-autostradĂ« ”Tianshan Shengli”, nĂ« provincĂ«n Xinjiang, Ă«shtĂ« hapur pĂ«r trafik dhe me 22,13 kilometrat e tij, Ă«shtĂ« quajtur mĂ« i gjati nĂ« botĂ«.

Tuneli kalon nëpër malet Tianshan, në rajonin autonom ujgur të Xinjiangut, duke e zvogëluar një udhëtim të rrezikshëm disaorësh malor në rreth 20 minuta.

Tuneli është një pjesë kyçe e Autostradës G0711 Urumqi-Yuli, e cila gjithashtu filloi të operojë të premten dhe që lidh qendrat urbane në Xinjiangun verior dhe jugor.

Me një shtrirje prej 2 500 kilometrash, malet Tianshan presin Xinjiang qendror, duke ndarë kryeqytetin provincial Urumqi, qytetin më të madh në veri, nga Korla, qyteti më i madh në jug.

Me hapjen e autostradës, koha e udhëtimit midis Urumqit dhe Korlës është reduktuar nga rreth shtatë orë në tri.

Autostrada, e ndërtuar gjatë pesë viteve, është 324,7 kilometra e gjatë dhe kërkoi një investim total prej 6,63 miliardë dollarësh.

Ndërtimi i tunelit u përball me sfida ekstreme, pasi, përveç gjatësisë së tij prej 22,13 kilometrash, ai arrin një thellësi maksimale prej 1 112 metrash, kalon 16 zona të çara gjeologjike dhe përballet me pesë sfida kryesore: stres të lartë në tokë, intensitet të lartë sizmik, kërkesa të rrepta mjedisore, të ftohtë ekstrem dhe lartësi të madhe.

PĂ«r t’iu pĂ«rgjigjur kĂ«tyre sfidave, ndĂ«rtuesit kinezĂ« kanĂ« zbatuar zgjidhje inovative: ndĂ«rtimin e rrugĂ«ve hyrĂ«se miqĂ«sore me mjedisin pĂ«r tĂ« minimizuar ndikimin mjedisor dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar efikasitetin e transportit tĂ« materialeve; miratimin e njĂ« metode ndĂ«rtimi qĂ« reduktoi kohĂ«n e ndĂ«rtimit tĂ« tunelit kryesor me mĂ« shumĂ« se njĂ« tĂ« katĂ«rtĂ«n dhe pĂ«rdorimin e makinĂ«s sĂ« parĂ« tĂ« KinĂ«s pĂ«r shpimin e tunelit me shkĂ«mbinj tĂ« fortĂ« nĂ«n presion./  a.jor.

The post KINË – PĂ«rurohet tuneli-autostradĂ« mĂ« i gjatĂ« nĂ« botĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Kur puna nuk ndalet kurrë: Rregulli kinez 996 po miratohet në SHBA

✇Icon Style
By: gaze tare

996 javë pune, një model me origjinë nga Kina që përfshin punën gati 12 orë në ditë, gjashtë ditë në javë duket se po përhapet në Shtetet e Bashkuara, veçanërisht në sektorin e teknologjisë. Në Kinë, praktika është ndaluar tashmë nga gjykatat për shkak të orëve të tepërta të punës dhe ndikimeve në shëndet, por në Amerikë situata është ndryshe.

Siç raporton gazetari holandez Karlijn van Houwelingen, nĂ« njĂ« intervistĂ« pune tĂ« kohĂ«ve tĂ« fundit nĂ« Nju Jork, balanca punĂ«-jetĂ« ishte gjĂ«ja e parĂ« qĂ« u vu nĂ« diskutim. PĂ«rgjigja e kandidatĂ«ve, e cila theksonte rĂ«ndĂ«sinĂ« e jetĂ«s sĂ« tyre personale, u kushtoi atyre vendin e punĂ«s. “Ata nuk e morĂ«n punĂ«n”, shpjegon van Houwelingen, duke kapur logjikĂ«n e pamĂ«shirshme tĂ« njĂ« tregu pune qĂ« kĂ«rkon pĂ«rkushtim nĂ« stilin 996.

Trendi po arrin edhe në SHBA

Fenomeni konfirmohet edhe nga njoftimet pĂ«r punĂ«. NjĂ« kompani inteligjence artificiale nĂ« Nju Jork u kĂ«rkoi kandidatĂ«ve tĂ« ishin tĂ« pĂ«rgatitur tĂ« punonin rreth 70 orĂ« nĂ« javĂ« pĂ«rkrah “njerĂ«zve mĂ« ambiciozĂ«â€. NĂ«se puna nuk i entuziazmonte vĂ«rtet, aplikimi refuzohej.

“Kemi disa klientĂ« pĂ«r tĂ« cilĂ«t parakushti pĂ«r pĂ«rzgjedhjen paraprake tĂ« kandidatĂ«ve Ă«shtĂ« qĂ« ata tĂ« pranojnĂ« modelin 996”, thotĂ« Adrian Kinnersley, pronar i njĂ« firme rekrutimi, nĂ« njĂ« intervistĂ« me Wired.

Ky trend tregon se, pavarësisht përvojës së kundërt të Kinës dhe kufizimeve të gjykatave atje, presioni për orë pune ekstreme mund të gjejë vend në një treg konkurrues si SHBA-ja, ku produktiviteti dhe përkushtimi konsiderohen vlera parësore.

Debati mbi ekuilibrin midis punës dhe jetës personale

Kalimi në sistemin 996 ngre pyetje në lidhje me ekuilibrin midis punës dhe jetës personale, shëndetin mendor dhe mirëqenien e punonjësve. Ndërsa tregu amerikan i punës duket se po hap derën për këto praktika, debati rreth kufijve të punës dhe implikimeve të saj pritet të intensifikohet.

The post Kur puna nuk ndalet kurrë: Rregulli kinez 996 po miratohet në SHBA appeared first on iconstyle.al.

↗

FOKUS – Kina sanksionon 20 kompani amerikane pĂ«r shitje armĂ«sh Tajvanit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Admir Abule

PEKIN, 26 dhjetor /ATSH/ – Kina vendosi sot sanksione ndaj 20 kompanive amerikane, tĂ« lidhura me mbrojtjen dhe 10 drejtuesve tĂ« tyre, njĂ« javĂ« pasi Uashingtoni njoftoi njĂ« paketĂ« tĂ« madhe shitjeje armĂ«sh pĂ«r Tajvanin, sipas AP.

”Sanksionet pĂ«rfshijnĂ« ngrirjen e aseteve tĂ« kompanive nĂ« KinĂ« dhe ndalimin e individĂ«ve dhe organizatave pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« biznes me to”, njoftoi Ministria e Jashtme kineze.

Mes kompanive tĂ« sanksionuara janĂ« “Northrop Grumman Systems Corporation”, “L3Harris Maritime Services” dhe “Boeing” nĂ« St. Louis.

NdĂ«r drejtuesit e sanksionuar Ă«shtĂ« edhe themeluesi i “Anduril Industries , Palmer Luckey, i cili nuk mund tĂ« bĂ«jĂ« mĂ« biznes nĂ« KinĂ« dhe i Ă«shtĂ« ndaluar hyrja nĂ« vend; asetet e tij atje janĂ« ngrirĂ« gjithashtu.

Paketa amerikane e shitjes së armëve, me vlerë mbi 10 miliardë dollarë, ka shkaktuar reagim të ashpër nga Pekini, i cili e konsideron Tajvanin pjesë të territorit të tij dhe këmbëngul se ishulli duhet të vihet nën kontrollin kinez.

Nëse miratohet nga Kongresi amerikan, ajo do të ishte paketa më e madhe ndonjëherë e armëve amerikane për territorin vetëqeverisës.

“RikujtojmĂ« edhe njĂ« herĂ« se çështja e Tajvanit Ă«shtĂ« nĂ« thelb tĂ« interesave thelbĂ«sore tĂ« KinĂ«s dhe pĂ«rbĂ«n vijĂ«n e parĂ« tĂ« kuqe qĂ« nuk duhet kaluar nĂ« marrĂ«dhĂ«niet Kinë–SHBA”, thuhet nĂ« deklaratĂ«n e MinistrisĂ« sĂ« Jashtme kineze.

“Çdo kompani ose individ qĂ« angazhohet nĂ« shitje armĂ«sh pĂ«r Tajvanin do tĂ« paguajĂ« çmimin pĂ«r kĂ«tĂ« shkelje”, shton deklarata.

Ministria i bĂ«ri thirrje gjithashtu SHBA-sĂ« tĂ« ndalĂ«, siç i quajti ajo, “lĂ«vizjet e rrezikshme tĂ« armatosjes sĂ« Tajvanit”.

Tajvani mbetet njĂ« nga pikat mĂ« tĂ« nxehta tĂ« tensionit nĂ« marrĂ«dhĂ«niet SHBA–KinĂ«, pĂ«r tĂ« cilat analistĂ«t paralajmĂ«rojnĂ« se mund tĂ« pĂ«rshkallĂ«zohen nĂ« konflikt ushtarak mes dy fuqive.

Kina pretendon se shitjet amerikane të armëve për Tajvanin shkelin marrëveshjet diplomatike mes Pekinit dhe Uashingtonit./   /Ad.Ab./

 

The post FOKUS – Kina sanksionon 20 kompani amerikane pĂ«r shitje armĂ«sh Tajvanit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

JAPONI – Takaichi zotohet tĂ« mbrojĂ« ujĂ«rat territoriale mes tensioneve me KinĂ«n

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: atila.kota

TOKIO, 23 dhjetor /ATSH/- Kryeministrja japoneze, Sanae Takaichi u zotua sot se do të mbrojë ujërat territoriale japoneze mes tensioneve të vazhdueshme të Tokios me Pekinin për shkak të deklaratave të saj për Tajvanin.

“Mjedisi i sigurisĂ« nĂ« zonat detare pĂ«rreth JaponisĂ« po bĂ«het gjithnjĂ« e mĂ« i ashpĂ«r”, tha Takaichi, sipas njĂ« deklarate tĂ« lĂ«shuar nga zyra e saj tĂ« martĂ«n.

“Ne mbajtĂ«m kĂ«shillin ministror pĂ«r forcimin e aftĂ«sive tĂ« sigurisĂ« detare dhe konfirmuam angazhimin tonĂ«, me qĂ«llim qĂ« tĂ« mbrojmĂ« me vendosmĂ«ri territorin dhe ujĂ«rat territoriale tĂ« JaponisĂ«, pĂ«r tĂ« forcuar aftĂ«sitĂ« e anijeve tĂ« mĂ«dha patrulluese, pĂ«r tĂ« rritur koordinimin midis RojĂ«s Bregdetare tĂ« JaponisĂ« dhe MinistrisĂ« sĂ« Mbrojtjes dhe Forcave tĂ« VetĂ«mbrojtjes, dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar mjedisin e punĂ«s dhe trajtimin e oficerĂ«ve tĂ« RojĂ«s Bregdetare tĂ« JaponisĂ«â€, shtoi ajo.

Deklarata e saj erdhi pasi Tokio pretendoi nĂ« fillim tĂ« dhjetorit se avionĂ«t kinezĂ« J-15 nga transportuesi “Liaoning” bllokuan radarin nĂ« dy avionĂ« japonezĂ« F-15 mbi det tĂ« hapur, nĂ« juglindje tĂ« ishullit kryesor tĂ« Okinawa-s.

MegjithatĂ«, Kina tha se manovrat ishin profesionale, tĂ« sigurta, tĂ« pĂ«rmbajtura dhe pĂ«rtej çdo diskutimi, duke shtuar se ishte “praktikĂ« e zakonshme” qĂ« avionĂ«t e transportuesve tĂ« ndiznin radarin gjatĂ« stĂ«rvitjes.

Tensionet midis KinĂ«s dhe JaponisĂ« janĂ« pĂ«rshkallĂ«zuar qĂ« nga 7 nĂ«ntori, kur Takaichi tha se njĂ« sulm kinez ndaj Tajvanit mund tĂ« pĂ«rbĂ«nte ligjĂ«risht njĂ« “situatĂ« kĂ«rcĂ«nuese pĂ«r mbijetesĂ«n”, duke i lejuar potencialisht JaponisĂ« tĂ« ushtrojĂ« tĂ« drejtĂ«n e vetĂ«mbrojtjes kolektive. /a.i/

 

The post JAPONI – Takaichi zotohet tĂ« mbrojĂ« ujĂ«rat territoriale mes tensioneve me KinĂ«n appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

UASHINGTON – SHBA vonon tarifat pĂ«r çipat kinezĂ« deri nĂ« 2027-n

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: atila.kota

UASHINGTON, 23 dhjetor /ATSH/- Administrata Trump tha sot se do tĂ« vendosĂ« tarifa pĂ«r importet kineze tĂ« gjysmĂ«pĂ«rçuesve pĂ«r shkak tĂ« ndjekjes “tĂ« paarsyeshme” tĂ« Pekinit pĂ«r dominim nĂ« industrinĂ« e çipave, por do ta vonojĂ« veprimin deri nĂ« qershor 2027, sipas “Reuters”.

Norma e tarifës do të shpallet të paktën 30 ditë më parë, sipas dosjes, e cila vjen pas një hetimi 1-vjeçar ndaj importeve të çipave të Kinës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, të iniciuar nga administrata Biden.

“Synimi i KinĂ«s ndaj industrisĂ« sĂ« gjysmĂ«pĂ«rçuesve pĂ«r dominim Ă«shtĂ« i paarsyeshĂ«m dhe ngarkon ose kufizon tregtinĂ« amerikane dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye Ă«shtĂ« i zbatueshĂ«m”, tha pĂ«rfaqĂ«suesi i Departamentit Amerikan tĂ« TregtisĂ« nĂ« njĂ« njoftim.

Ky veprim pĂ«rfaqĂ«son pĂ«rpjekjen e fundit tĂ« presidentit amerikan, Donald Trump pĂ«r tĂ« ulur tensionet me Pekinin, i cili pĂ«rballet me kufizimet e eksportit kinez tĂ« metaleve tĂ« rralla tĂ« tokĂ«s – mbi tĂ« cilat mbĂ«shteten kompanitĂ« globale tĂ« teknologjisĂ« dhe tĂ« cilat Kina i kontrollon.

Si pjesĂ« e negociatave me KinĂ«n pĂ«r tĂ« vonuar kĂ«to kufizime, Trump shtyu rregullin pĂ«r tĂ« kufizuar eksportet e teknologjisĂ« amerikane – nĂ« njĂ«sitĂ« e kompanive kineze qĂ« tashmĂ« janĂ« nĂ« listĂ«n e zezĂ«.

Ka nisur gjithashtu njĂ« shqyrtim qĂ« mund tĂ« rezultojĂ« nĂ« dĂ«rgesat e para nĂ« KinĂ« tĂ« çipave tĂ« dytĂ« mĂ« tĂ« fuqishĂ«m tĂ« kompanisĂ« amerikane teknologjike “Nvidia”, pavarĂ«sisht shqetĂ«simeve tĂ« mĂ«dha nga mbĂ«shtetĂ«sit e KinĂ«s nĂ« Uashington, tĂ« cilĂ«t kanĂ« frikĂ« se çipat mund ta fuqizojnĂ« ushtrinĂ« e KinĂ«s.

Industria e çipave Ă«shtĂ« duke pritur rezultatin e njĂ« hetimi tjetĂ«r ndaj importeve tĂ« çipave – qĂ« mund tĂ« godasin mallrat kineze dhe tĂ« rezultojnĂ« nĂ« tarifa pĂ«r njĂ« gamĂ« tĂ« gjerĂ« teknologjish, por zyrtarĂ«t amerikanĂ« po thonĂ« privatisht se mund tĂ« mos i vendosin ato sĂ« shpejti. //a.i/

The post UASHINGTON – SHBA vonon tarifat pĂ«r çipat kinezĂ« deri nĂ« 2027-n appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Porosisni këtu ju lutem

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Rritja më e frikshme e eksporteve të Kinës. Vendet po mbajnë radhë për të blerë mjetet dhe teknikat e shtetit të sigurisë të Partisë Komuniste Kineze, shkruan The Economist

 

“U takova me njerĂ«zit mĂ« tĂ« dashur nĂ« rrugĂ«t e SerbisĂ«: oficerĂ« policie kinezĂ«â€, shkruan me entuziazĂ«m njĂ« turist kinez nĂ« njĂ« artikull tĂ« publikuar nga njĂ« prej universiteteve tĂ« policisĂ« nĂ« vendin e tij, pĂ«r patrullimet e pĂ«rbashkĂ«ta me policinĂ« serbe nĂ« Beograd. “U ndjeva kaq i lumtur, i sigurt dhe krenar”, thotĂ« ai.

Artikulli propagandistik pĂ«rputhej nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rsosur me vizionin e KinĂ«s pĂ«r sigurinĂ« globale: njĂ« botĂ« ku ajo ndihmon nĂ« “ruajtjen e paqes dhe sigurisĂ« botĂ«rore”, duke respektuar “mosndĂ«rhyrjen nĂ« punĂ«t e brendshme”, nĂ« kontrast me mĂ«nyrat perĂ«ndimore tĂ« “unilateralizmit” dhe “pĂ«rballjes mes blloqeve”.

Të paktën kështu e përshkroi iniciativën, kur e nisi atë në vitin 2022, lideri suprem i Kinës, Xi Jinping, të ashtuquajturën Nismë Globale për Sigurinë (GSI).

Që prej atëherë, Kina ka zgjeruar me ritme të shpejta aktivitetin e saj të sigurisë jashtë vendit, duke u ofruar qeverive të huaja trajnim policor dhe teknologji survejimi, me fokus te stabiliteti i brendshëm.

Kina po i ndihmon qeveritë jo vetëm të luftojnë kriminalitetin, por edhe të kontrollojnë qytetarët dhe të qëndrojnë në pushtet, dhe kjo po rezulton jashtëzakonisht e pëlqyer.

GSI, ashtu si tre nismat e tjera globale të Xi (për zhvillimin, qeverisjen dhe diversitetin kulturor), është në radhë të parë një përpjekje për të ndërtuar rrjete të reja ndikimi ndërkombëtar të përqendruara rreth Kinës.

Për këtë arsye ajo ka riformatuar një forum të vogël rajonal policor në ngjarjen më të madhe ndërkombëtare të sigurisë që organizon: Forumin Global të Bashkëpunimit për Sigurinë Publike.

Delegatë nga më shumë se 120 vende mblidhen për të diskutuar bashkëpunimin në fushën e sigurisë dhe për të admiruar teknologjitë policore të Kinës, përfshirë qentë robotikë.

Vitin e kaluar, organizatorĂ«t nisĂ«n “Indeksin Global tĂ« SigurisĂ« Publike”, i cili rendit vendet sipas vlerĂ«simeve dukshĂ«m arbitrare mbi indikatorĂ« si kriminaliteti me armĂ«, aksidentet rrugore dhe terrorizmi.

Performuesi mĂ« i mirĂ« ishte Kina. SHBA-ja ishte nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«llimshme nĂ«n mesataren. Ishte njĂ« “riformatim i standardeve se çfarĂ« do tĂ« thotĂ« siguri dhe si duket ajo”, si dhe njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar “shembullin e duhur pĂ«r t’u ndjekur”, thotĂ« Sheena Greitens nga Universiteti i Teksasit.

Ndikimi i Kinës në fushën e sigurisë publike po përhapet edhe në forma praktike.

Eksportet e teknologjisĂ« sĂ« survejimit janĂ« duke u rritur me ritme tĂ« larta. Dy firma kineze, Hikvision dhe Dahua, janĂ« prodhuesit mĂ« tĂ« mĂ«dhenj tĂ« kamerave tĂ« survejimit nĂ« botĂ«, me njĂ« pjesĂ« tĂ« kombinuar tregu 40%. Huawei furnizon sistemet e survejimit “Safe City” nĂ« mĂ« shumĂ« se 100 vende.

NjĂ« hetim i fundit i InterSecLab, platformĂ« hetimore dixhitale, zbuloi se kompania private kineze Geedge Networks u ka shitur qeverive tĂ« EtiopisĂ«, Kazakistanit, Mianmarit dhe Pakistanit teknologji pĂ«r kontroll tĂ« internetit, duke i ndihmuar t’i censurojnĂ« dhe spiunojnĂ« qytetarĂ«t e tyre.

 

 

Kina ka ofruar gjithashtu gati 900 sesione trajnimi për policinë dhe forcat e sigurisë së brendshme të 138 vendeve që prej vitit 2000, sipas një studimi të ri të Greitens, Isaac Kardon dhe Cameron Waltz në Carnegie Endowment for International Peace, institut kërkimor amerikan.

Numri vjetor i sesioneve është rritur gati dhjetëfish në dekadën e parë të qeverisjes së Xi, nga 14 në vitin 2010 në 138 në vitin 2019 (shih grafikun).

Ato ranë gjatë pandemisë së Covid-it dhe ende nuk janë rikthyer plotësisht në nivelet e mëparshme.

Shumica e programeve të trajnimit zhvillohen në akademi policie brenda Kinës, të cilat zakonisht presin grupe prej disa dhjetëra personash për disa javë ose muaj.

Ata mësojnë rreth sistemit të zbatimit të ligjit në Kinë, bëjnë vizita në zyrat lokale të sigurisë publike dhe ndjekin kurse mbi tema të specializuara si kontrolli kufitar apo siguria hekurudhore.

Shpesh fotografitĂ« tregojnĂ« drejtuesit e kursit duke u dhĂ«nĂ« trajnerĂ«ve kopje tĂ« librit tĂ« Xi “Qeverisja e KinĂ«s”. NdonjĂ«herĂ« bĂ«jnĂ« edhe tai chi ose kaligrafi. Policia kineze gjithashtu vendoset nĂ« patrullime jashtĂ« vendit me policitĂ« e huaja.

KĂ«tĂ« vit njĂ« grup kĂ«shilltarĂ«sh kinezĂ« shkoi nĂ« Ishujt Solomon pĂ«r tĂ« promovuar “Modelin Fengqiao”, njĂ« sistem qĂ« daton qĂ« nga koha e Maos, ku fshatarĂ«t spiunonin njĂ«ri-tjetrin.

Vendet që marrin më shumë trajnim policor nga Kina janë fqinjët e saj, veçanërisht ato në Azinë Qendrore dhe Juglindore (shih hartën). Disa bashkëpunime datojnë me dekada, për shkak të shqetësimeve për sigurinë kufitare.

Azia Qendrore bën më shumë trajnim për antiterrorizmin, ndërsa Azia Juglindore bashkëpunon me Kinën për luftën kundër mashtrimeve dhe trafikimit.

Vendet e Afrikës janë gjithashtu pjesëmarrës të mëdhenj, ndoshta sepse Kina është e shqetësuar për mbrojtjen e investimeve të saj të mëdha të nismës Belt and Road në kontinent.

 

 

Më intriguese janë llojet e regjimeve me të cilat po punon Kina. Economist Intelligence Unit zbuloi se 82% e regjimeve autoritare kanë marrë trajnim policor nga Kina (shih grafikun).

Pothuajse njĂ« e treta e demokracive tĂ« plota kanĂ« pasur gjithashtu trajnim policor kinez, megjithĂ«se studiuesit e Carnegie thonĂ« se ky bashkĂ«punim priret tĂ« jetĂ« relativisht sipĂ«rfaqĂ«sor, si pĂ«r shembull mĂ«simi i gjuhĂ«s kineze pĂ«r oficerĂ«t europianĂ« pĂ«r t’i ndihmuar ata tĂ« komunikojnĂ« me homologĂ«t e tyre kinezĂ«.

Shumica e trajnimeve të policisë kineze mësojnë aftësi të përgjithshme, si lufta kundër krimit kibernetik ose kundër narkotikëve.

Kjo nuk është shumë e ndryshme nga trajnimi që ofron SHBA-ja për policitë e huaja përmes Akademive të saj Ndërkombëtare të Zbatimit të Ligjit në Botsvana, El Salvador, Ganë, Hungari dhe Tajlandë.

Këto kanë diplomuar më shumë se 70,000 pjesëmarrës nga 100 vende që nga viti 1995.

Dallimi është se ndihma amerikane synon gjithashtu promovimin e demokracisë dhe nuk u jepet abuzuesve të të drejtave të njeriut. (Megjithëse këto ligje nuk janë zbatuar gjithmonë, dhe programet për promovimin e demokracisë u shkurtuan nën administratën Trump.)

 

 

A ka kushte

Kina, megjithatë, thotë se ndihma e saj nuk ka kushte. Kjo e ka bërë atë popullore te regjimet autoritare, demokracitë e pjesshme dhe regjimet hibride, të cilat kanë institucione të dobëta politike dhe zgjedhje problematike.

Tre të katërtat e demokracive të pjesshme dhe 86% e regjimeve hibride kanë marrë trajnim policor nga Kina.

Kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht që Kina u mëson atyre të bëhen autoritare, megjithëse disa kurse adresojnë drejtpërdrejt sigurinë e regjimit, si mbrojtja e VIP-ave dhe kontrolli i trazirave. Shumica e studentëve të regjistruar në këto kurse janë oficerë policie nga regjime autoritare si Republika e Afrikës Qendrore, Mianmari dhe Guinea.

Megjithëse Kina pretendon se ndihma nuk është kushtëzuese, në realitet pritet që përfituesit të mbështesin pretendimet e saj territoriale mbi Tajvanin dhe territore të tjera.

A e bën angazhimi i sigurisë së Kinës qeveritë të sillen në mënyrë më autoritare? Varet nga prirjet e tyre. Një studim i fundit nga Erin Carter dhe Brett Carter në Universitetin e Kalifornisë Jugore zbulon se importet e teknologjisë së Huawei rrisin represionin dixhital në vendet autokratike, por nuk kanë efekt në vendet demokratike.

Kina po “ofron njĂ« tĂ« mirĂ« publike duke krijuar njĂ«kohĂ«sisht kapacitete potenciale represive”, thotĂ« Greitens. Trajnimet dhe teknologjia e saj po plotĂ«sojnĂ« nevoja tĂ« vĂ«rteta tĂ« shumĂ« vendeve, dhe ato qĂ« kanĂ« sisteme tĂ« forta ligjore dhe shoqĂ«ri civile tĂ« zhvilluara mund t’i pĂ«rdorin kĂ«to mjete pa u zhvendosur drejt autoritarizmit.

Për qeveritë që priren drejt autoritarizmit, Kina është një lehtësim dhe një frymëzim. Kazakistani, për shembull, pas trazirave civile në vitin 2022, mbuloi rrugët e qytetit më të madh, Almaty, me mijëra kamera të prodhuara nga Kina, thotë Dana Malikova, eksperte kazake për të drejtat dixhitale.

Agjencitë e tij të sigurisë mund të jenë duke mësuar nga sistemet kineze të përdorura në Xinjiang, të cilat përdorin inteligjencën artificiale për të identifikuar dhe vendosur kufizime shtesë ndaj individëve të konsideruar potencialisht problematikë, edhe nëse nuk kanë kryer krime.

NĂ« qershor, njĂ« aktivist kundĂ«r korrupsionit, Sanzhar Bokayev, u ndalua nĂ« aeroportin e Almaty pasi fytyra e tij ndezi njĂ« alarm nĂ« njĂ« bazĂ« tĂ« dhĂ«nash policore pĂ«r “personat e kĂ«rkuar”.

Mbështetja e Kinës për sigurinë nuk e bën domosdoshmërisht vendin më të qëndrueshëm. Etiopia është bërë më e monitoruar dhe më represive me ndihmën e Kinës, e cila ka trajnuar forcat e saj të sigurisë dhe kompanitë e së cilës kanë ofruar sisteme survejimi dhe censurimi të internetit.

Megjithatë, ajo sot qëndron buzë kaosit, me kryengritje që shpërthejnë në dy rajonet e saj më të populluara, tensione etnike gjithnjë e më të rënda dhe kërcënimin e një lufte të re me Eritrenë. Kjo është larg vizionit të paqes dhe stabilitetit që përshkruan GSI e Xi.

 

 

Paketa “bĂ«je vetĂ«â€Â e shtypjes

Pjesa mĂ« “e zgjuar” e ndihmĂ«s sĂ« sigurisĂ« sĂ« KinĂ«s Ă«shtĂ« mĂ«nyra se si ajo ka arritur t’u japĂ« fuqi regjimeve autoritare pa promovuar haptazi autoritarizmin. Ajo paraqitet thjesht si ofruese mjetesh qĂ« qeveritĂ« kliente mund t’i pĂ«rdorin si tĂ« duan.

Në Serbi, shembja e një çatie stacioni hekurudhor të ndërtuar nga Kina, që vrau 16 persona në nëntor të vitit të kaluar, nxiti protesta masive që kanë tundur vendin për gati një vit.

StudentĂ«t protestues janĂ« tĂ« indinjuar me BE-nĂ« qĂ« nuk mbĂ«shteti kauzĂ«n e tyre. (“BE-ja nuk bĂ«n asnjĂ« kritikĂ« pĂ«r gjendjen e demokracisĂ« nĂ« Serbi”, tha njĂ«ri prej tyre.) MegjithatĂ«, 81% e serbĂ«ve e shohin KinĂ«n pozitivisht, edhe pse ajo trajnon policinĂ« e tyre dhe ka ofruar pajisjet e spiunazhit qĂ« aktivistĂ«t besojnĂ« se pĂ«rdoren pĂ«r tĂ« shĂ«njestruar protestuesit.

Në njëfarë mënyre kjo lidhet me faktin se Kina nuk pretendon të përfaqësojë një sistem të caktuar vlerash politike, siç bëjnë vendet perëndimore, dhe ajo është përmbajtur nga komentet për trazirat e brendshme të Serbisë.

Diplomacia e sigurisĂ« sĂ« KinĂ«s, pa vlera tĂ« deklaruara, Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u sfiduar. Kjo shihet mĂ« qartĂ« nĂ« Ishujt e PaqĂ«sorit.

Që kur kanë pranuar trajnim nga Kina, forcat policore në vende si Ishujt Solomon janë zhvendosur drejt një kulture të mbrojtjes së shtetit, në vend të popullit, thotë Mihai Sora nga Lowy Institute, institut australian.

Australia mund tĂ« konkurrojĂ« vetĂ«m duke hyrĂ« nĂ« “garĂ« dhuratash”, sipas SorĂ«s: duke u ofruar policive lokale mĂ« shumĂ« pajisje dhe ndihmĂ« sesa Kina, me mĂ« pak kushte.

KohĂ«t e fundit, qeveria e Ishujve Solomon ka filluar tĂ« flasĂ« pĂ«r krijimin e forcave tĂ« saj tĂ« armatosura, gjĂ« qĂ« “askush nuk mendon se Ă«shtĂ« ide e mirĂ«â€, por Australia mund tĂ« ndjehet e detyruar ta mbĂ«shtesĂ«, qĂ« tĂ« mos kĂ«rkojnĂ« ndihmĂ« nga Kina, thotĂ« ai.

Kina u ofron fuqive të mesme mundësinë për të marrë njëkohësisht mbështetjen e Kinës për sigurinë e brendshme dhe asistencën e SHBA-së për mbrojtjen. Këtë e bëjnë vende si Vietnami dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.

Bota mund tĂ« jetĂ« duke u zhvendosur drejt njĂ« “territori tĂ« pashkelur”, ku “dy lloje tĂ« ndryshme asistence sigurie mbivendosen, por drejtohen nga aktorĂ« tĂ« ndryshĂ«m”, thotĂ« Greitens. Do tĂ« ishte njĂ« botĂ« mĂ« transaksionale dhe mĂ« cinike, ku shtetet janĂ« mĂ« tĂ« forta, por qytetarĂ«t mĂ« tĂ« dobĂ«t.

The post Porosisni këtu ju lutem appeared first on Revista Monitor.

↗

PEKIN – Kina: SHBA tĂ« ndalojĂ« menjĂ«herĂ« armatosjen e Tajvanit

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

PEKIN, 18 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Kina u bĂ«n thirrje Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« ndalojnĂ« menjĂ«herĂ« armatimin e Tajvanit, nĂ« lidhje me paketĂ«n e dytĂ« tĂ« shpallur nga administrata amerikane e Donald Trump, me vlerĂ« 11 miliardĂ« dollarĂ«.

“Kina nxit Shtetet e Bashkuara tĂ« respektojnĂ« parimin ‘NjĂ« Kinë’ dhe tĂ« ndalojnĂ« menjĂ«herĂ« veprimet e rrezikshme pĂ«r tĂ« armatosur Tajvanin”, komentoi zĂ«dhĂ«nĂ«si i ministrisĂ« sĂ« Jashtme Guo Jiakun gjatĂ« informimit tĂ« pĂ«rditshĂ«m.   /os/

The post PEKIN – Kina: SHBA tĂ« ndalojĂ« menjĂ«herĂ« armatosjen e Tajvanit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

BE diskuton për mbështetjen e Kinës për Rusinë, përfshirë dërgesat e mundshme të armëve

✇Abc News
By: Re Nato

Bashkimi Evropian do tĂ« zhvillojĂ« bisedime tĂ« nivelit tĂ« lartĂ« pĂ«r tĂ« diskutuar pĂ«r mbĂ«shtetjen gjithnjĂ« e nĂ« rritje tĂ« Pekinit pĂ«r MoskĂ«n dhe pĂ«r tĂ« shqyrtuar dĂ«shmitĂ« se Kina mund tĂ« jetĂ« duke dĂ«rguar armĂ« nĂ« Rusi pĂ«r t’u pĂ«rdorur nĂ« fushĂ«betejĂ« nĂ« UkrainĂ«, thanĂ« pĂ«r Radion Evropa e LirĂ« tre diplomatĂ« tĂ« bllokut.

Ministrat e jashtĂ«m tĂ« 27 vendeve anĂ«tare tĂ« bllokut do tĂ« mblidhen mĂ« 15 dhjetor pĂ«r bisedime mbi thellimin e lidhjeve tĂ« KinĂ«s me RusinĂ«, teksa njĂ« diplomat i BE-sĂ« tha se Brukseli e sheh “mbĂ«shtetjen kineze nĂ« rritje”.

“ÇfarĂ« po shohim Ă«shtĂ« se pa mbĂ«shtetjen e KinĂ«s pĂ«r RusinĂ« nĂ« kĂ«tĂ« luftĂ«, Rusia ndoshta nuk do tĂ« ishte nĂ« gjendje tĂ« bĂ«nte atĂ« qĂ« po bĂ«n”, i tha Radios Evropa e LirĂ« njĂ« diplomat i BE-sĂ«, duke folur nĂ« kushte anonimiteti.

Një tjetër diplomat i BE-së shtoi se takimi do të përqendrohet në informacionet e fundit për dërgesa të mundshme armësh kineze drejt Rusisë që po përdoren në Ukrainë.

Nëse konfirmohet, do të shënonte një nivel të ri mbështetjeje nga Pekini, përtej furnizimit të vazhdueshëm me mallra me përdorim të dyfishtë, civil dhe ushtarak, të cilat kanë forcuar përpjekjet luftarake të Kremlinit që nga nisja e pushtimit të plotë të Ukrainës në vitin 2022.

↗

FOKUS – Kina ideon trenin qĂ« udhĂ«ton mĂ« shpejt se njĂ« ”Boeing 737”

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Admir Abule

PEKIN, 15 dhjetor /ATSH/ – Kina po punon pĂ«r ndĂ«rtimin e njĂ« treni revolucionar qĂ« pritet tĂ« udhĂ«tojĂ« mĂ« shpejt se avionĂ«t komercialĂ« duke hapur njĂ« kapitull tĂ« ri nĂ« transportin me shpejtĂ«si tĂ« lartĂ«.

Projekti, i quajtur ”T-Flight”, synon shpejtĂ«si deri nĂ« 965 km/h duke e tejkaluar njĂ« ”Boeing 737”, sipas ZMEScience. com

Treni bazohet në teknologjinë e levitacionit magnetik (maglev) dhe është projektuar të funksionojë brenda tubave me presion të ulët, çka redukton ndjeshëm rezistencën e ajrit dhe fërkimin.

Kjo qasje, e frymëzuar nga koncepti Hyperloop, e bën të mundur arritjen e shpejtësive pothuajse supersonike.

Sistemi i levitacionit përdor elektromagnetë të fuqishëm që e mbajnë trenin të ngritur mbi shina, duke eliminuar kontaktin fizik. Kjo teknologji përfshin dy metoda kryesore pezullimi, të cilat sigurojnë stabilitet dhe efikasitet në shpejtësi shumë të larta.

NĂ« shkurt tĂ« vitit 2024, gjatĂ« testimeve nĂ« njĂ« segment prove prej rreth dy kilometrash, ”T-Flight” arriti njĂ« shpejtĂ«si prej 623 km/h, sipas medias shtetĂ«rore kineze.

Rezultatet konfirmuan se sistemi funksionon sipas objektivave të parashikuara nga projekti.

Faza e dytë e testimeve pritet të zhvillohet në një linjë rreth 60 kilometra  të gjatë, ku synohet arritja e shpejtësive deri në 1 000 km/h.

Nëse realizohet, kjo do të shkurtonte ndjeshëm kohën e udhëtimit mes qyteteve të mëdha kineze.

Megjithatë, projekti përballet me sfida të mëdha financiare dhe teknike, përfshirë ndërtimin e infrastrukturës së kushtueshme dhe garantimin e sigurisë në shpejtësi ekstreme.

Disa ekspertĂ« mbeten skeptikĂ«, por pĂ«rvoja e KinĂ«s nĂ« hekurudhat me shpejtĂ«si tĂ« lartĂ« e mban ”T-Flight” nĂ« vĂ«mendjen e botĂ«s si njĂ« nga projektet mĂ« ambicioze tĂ« transportit modern./  /Ad.Ab./

The post FOKUS – Kina ideon trenin qĂ« udhĂ«ton mĂ« shpejt se njĂ« ”Boeing 737” appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

“NĂ«se nuk gjej punĂ«â€Šâ€ / Zbardhet biseda e fundit e ish-policit me familjarĂ«t para se tĂ« digjej nĂ« Llogara

✇BoldNews
By: Elva

“NĂ«se nuk gjej punĂ«, nuk kthehem mĂ« sot nĂ« shtĂ«pi” – kĂ«to janĂ« fjalĂ«t e fundit tĂ« 32-vjeçarit qĂ« dyshohet se dogji veten ditĂ«n e sotme brenda makinĂ«s sĂ« tij nĂ« Llogara. Ai Ă«shtĂ« identifkuar si Artjol Xhelo.  Raportohet se Xhelo Ă«shtĂ« nga Ura Vajgurore e Beratit dhe nĂ« vitin 2023 ka dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen nga [
]

The post “NĂ«se nuk gjej punĂ«â€Šâ€ / Zbardhet biseda e fundit e ish-policit me familjarĂ«t para se tĂ« digjej nĂ« Llogara appeared first on BoldNews.al.

↗

FOTO/ Shpërthen në flakë mjeti te Rrethrrotullimi i Saukut

✇BoldNews
By: Brisi

NjĂ« automjet Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« nga flakĂ«t pasditen e kĂ«saj tĂ« diele nĂ« dalje tĂ« TiranĂ«s, pranĂ« Rrethrrotullimit tĂ« Saukut. MĂ«sohet se flakĂ«t kanĂ« shkrumbuar thuajse totalisht mjetin, ndĂ«rsa siç mund tĂ« shikohet nĂ« foton e mĂ«sipĂ«rme tymi ka mbuluar zonĂ«n. Paraprakisht dyshohet se shkak pĂ«r zjarrin Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« njĂ« defekt teknik nĂ« mjet. Deri mĂ« [
]

The post FOTO/ Shpërthen në flakë mjeti te Rrethrrotullimi i Saukut appeared first on BoldNews.al.

↗

Në formë të mirë fizike

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Kina po përdor armët tregtare të vetë SHBA-së për ta mposhtur atë. Ajo ka kaluar vite duke identifikuar dobësitë e Amerikës dhe duke i pakësuar të vetat, shkruan The Economist

 

Shtatë vjet më parë, kur lufta tregtare e SHBA-së me Kinën sapo kishte filluar, Ministria e Shkencës dhe Teknologjisë e Kinës bëri diçka të pazakontë.

Gazeta e saj zyrtare, e cila zakonisht kufizohej me artikuj lavdërues për arritjet e Kinës, publikoi në tre muaj 35 artikuj që shpjegonin dobësitë e vendit.

Secili prej tyre shqyrtonte njĂ« “pikĂ« bllokimi”, njĂ« teknologji thelbĂ«sore pĂ«r ekonominĂ« qĂ« Kina nuk mund ta prodhonte vetĂ« duke e detyruar tĂ« mbĂ«shtetej nĂ« importe tĂ« huaja.

Seria, me titull “ÇfarĂ« po na mbyt?”, ishte njĂ« ushtrim i jashtĂ«zakonshĂ«m vetĂ«kritike. Ajo shĂ«noi gjithashtu njĂ« pikĂ« kthese, e cila nĂ« atĂ« kohĂ« kaloi pothuajse pa u vĂ«nĂ« re jashtĂ« Pekinit.

Kina kishte kuptuar se lufta tregtare nuk kishte të bënte vetëm me tarifat doganore, por edhe me cenueshmërinë.

Ajo katalogoi dobësitë e saj dhe më pas nisi të identifikonte ato të SHBA-së. Shtatë vjet më vonë, kjo largpamësi po jep frytet e saj.

Donald Trump u takua me homologun kinez, Xi Jinping, në Korenë e Jugut, takimi i parë midis dy liderëve që prej rikthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë.

Takimi rezultoi në arritjen e një marrëveshjeje tregtare njëvjeçare. Deri në kohët e fundit, ky takim pritej të ishte i qetë, për të konfirmuar armëpushimin tarifor që është në fuqi që nga vera dhe për të hapur rrugën për një marrëveshje tregtare më ambicioze vitin e ardhshëm.

Por, pak javë më parë, për habinë e Trump dhe të pothuajse të gjithëve, Kina shpalli kontrollet e saj më të ashpra të eksportit deri më sot, duke i dhënë vetes fuqinë për të ndërprerë zinxhirët e furnizimit amerikan.

Pasuan kërcënime të zemëruara kundërpërgjigjeje nga Trump dhe një lojë fajësimi e ashpër.

A po përgjigjej Kina, siç pretendonin zyrtarët e saj, ndaj provokimeve amerikane? Apo po shkaktonte qëllimisht kaos në ekonominë globale, siç argumentonte administrata e Trump?

Në fakt, vetëbesimi i Kinës pasqyron një të vërtetë tronditëse: ajo po fiton luftën tregtare me SHBA-në.

Ajo ka shpikur forma të reja presioni ekonomik, të frymëzuara nga metodat amerikane, por më efektive; po i dekurajon vendet e treta që të rreshtohen me Amerikën dhe po forcon pozitat e Xi në vend.

Por fitoret nĂ« luftĂ«rat tregtare rrallĂ«herĂ« janĂ« tĂ« plota ose tĂ« pĂ«rhershme. Kina duhet tĂ« tregojĂ« kujdes qĂ« tĂ« mos e teprojĂ« me pĂ«rparĂ«sinĂ« e saj, pĂ«rndryshe sukseset mund t’i kthehen nĂ« dĂ«m.

QĂ« nga vendosja e tarifave tĂ« para tĂ« vogla nga Trump nĂ« vitin 2018, zyrtarĂ«t kinezĂ« kanĂ« pĂ«rsĂ«ritur tĂ« njĂ«jtĂ«n thĂ«nie: “NĂ«se doni tĂ« luftoni, do t’ju luftojmĂ« deri nĂ« fund.

NĂ«se doni tĂ« bisedoni, dera jonĂ« Ă«shtĂ« gjithmonĂ« e hapur”. NĂ« praktikĂ«, theksi i KinĂ«s po zhvendoset qartĂ«sisht drejt luftĂ«s.

 

Në një situatë të vështirë

Bisedimet arritën vetëm deri diku: marrëveshja tregtare e negociuar gjatë presidencës së parë të Trump ishte e pamundur që në fillim.

Për më tepër, SHBA-ja, si nën Trump, ashtu edhe nën Joe Biden, vendosi gjithnjë e më shumë kufizime mbi eksportet drejt Kinës.

Pekini arriti në përfundimin, jo pa arsye, se Amerika nuk kishte ndër mend të bënte paqe. Ai gjithashtu beson se Trump ka më shumë gjasa të përgjigjet ndaj presionit sesa ndaj lëvdatave apo vetëpërmbajtjes.

Nëse lufta do të kishte të bënte vetëm me tarifat, Kina ndoshta do ta kishte humbur. SHBA eksportoi në Kinë mallra me vlerë 140 miliardë dollarë në vitin 2024; ndërsa Kina i dërgoi SHBA-së 440 miliardë dollarë mallra.

Kjo i jep Amerikës tri herë më shumë objektiva për të goditur. Por Kina ka gjetur mënyra të tjera për të luftuar.

Sistemi politik i Kinës u jep zyrtarëve të saj më shumë mundësi. Merrni për shembull sojën, që deri vonë ishte importi më i madh nga SHBA-ja.

Qeveria thuhet se ka urdhĂ«ruar blerĂ«sit kinezĂ« tĂ« zhvendosin tĂ« gjitha blerjet drejt vendeve tĂ« tjera, kryesisht Brazilit dhe ArgjentinĂ«s, duke lĂ«nĂ« prodhimin amerikan tĂ« kalbet nĂ« fusha, njĂ« “akt armiqĂ«sor ekonomik”, siç e cilĂ«son Trump.

Hetimet antitrust ndaj korporatave të mëdha amerikane si Google, DuPont, Nvidia dhe Qualcomm janë shtuar gjatë vitit të fundit, paralelisht me rritjen e tensioneve.

Por arma më efektive e Kinës ka qenë imitimi i kontrolleve të eksportit të SHBA-së. Një shembull domethënës ndodhi në dhjetor, në ditët e fundit të presidencës së Biden.

Vetëm 24 orë pasi Amerika shpalli kufizime të reja mbi eksportet e çipave kompjuterikë drejt Kinës, Pekini ndaloi eksportet drejt SHBA-së të galiumit, germaniumit dhe antimonit, të gjithë elemente të përdorura në prodhimin e pajisjeve të teknologjisë së lartë.

NĂ«se Trump do t’i kishte kushtuar vĂ«mendje, ai do ta kishte parĂ« kĂ«tĂ« episod si paralajmĂ«rim.

NĂ« prill, pasi Trump shpalli tarifa tĂ« ashpra nĂ« “DitĂ«n e Çlirimit”, Kina dhe SHBA-ja u pĂ«rfshinĂ« nĂ« njĂ« pĂ«rplasje pothuajse komike me kundĂ«rmasa reciproke, qĂ« çuan tĂ« dy vendet tĂ« vendosnin tarifa mbi 100% mbi produktet e njĂ«ra-tjetrĂ«s. Ky pĂ«rshkallĂ«zim dominonte titujt e lajmeve.

Por më e rëndësishme në planin afatgjatë ishte vendimi i Kinës për të kufizuar eksportet e shtatë elementeve të rrallë dhe magneteve të lidhura me to, që përdoren në armë, makina dhe elektronikë.

Eksportuesit kishin nevojë për licenca për të dërguar minerale të rralla jashtë vendit dhe blerësit amerikanë mbetën të përjashtuar.

“Ne thjesht nuk do tĂ« tolerojmĂ« mĂ« qĂ« SHBA tĂ« na godasĂ«, dhe besojmĂ« se kemi aftĂ«sinĂ« tĂ« kundĂ«rpĂ«rgjigjemi”, thotĂ« Tu Xinquan nga Universiteti i Biznesit dhe EkonomisĂ« NdĂ«rkombĂ«tare nĂ« Pekin.

 

 

Kina kishte identifikuar një pikë bllokimi që shkaktonte probleme serioze në SHBA. Mineralet e rralla përdoren pothuajse në çdo produkt të teknologjisë së lartë.

Megjithëse janë mjaft të zakonshme në aspektin gjeologjik, Kina dominon nxjerrjen dhe pothuajse ka një monopol në rafinimin e tyre.

Ndërsa rezervat jashtë Kinës po pakësoheshin, kompanitë paralajmëronin se fabrikat e tyre së shpejti do të detyroheshin të ndalonin prodhimin. SHBA-ja u tërhoq.

Ajo ra dakord të ulte tarifat mbi mallrat kineze në 30% si pjesë e një armëpushimi 90-ditor, i cili më pas u zgjat. Kina uli tarifat e saj mbi mallrat amerikane në 10% dhe rifilloi eksportet e elementeve të rralla.

Javët e fundit kanë sjellë një tjetër valë armiqësish. Në fund të shtatorit, zyra amerikane e sanksioneve zgjeroi listën e zezë për të përfshirë filialet me shumicë të kompanive të ndaluara.

Zyrtarët amerikanë thanë se thjesht po mbyllnin një boshllëk ligjor, por Kina e konsideroi këtë si një përshkallëzim të madh, pasi ndikonte mbi mijëra kompani. Amerika gjithashtu po avanconte me tarifat e reja ndaj anijeve të prodhuara në Kinë që përdorin portet amerikane, pavarësisht kundërshtimeve të Pekinit.

Më 9 tetor, Kina e çoi kontrollin e saj të eksportit në një nivel të ri, duke krijuar një regjim global licencimi për pothuajse të gjitha mineralet e rralla tokësore, si dhe për teknologjitë e prodhimit të tyre dhe për bateritë me jone litiumi.

NĂ«se zbatohet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« rreptĂ«, Kina mund tĂ« diktojĂ« pothuajse se cilat produkte tĂ« teknologjisĂ« sĂ« lartĂ« do tĂ« prodhohen jashtĂ« kufijve tĂ« saj dhe nga kush. Sean Stein, nga KĂ«shilli i Biznesit SHBA–KinĂ«, thotĂ« se Kina nĂ« thelb po e “tall” AmerikĂ«n.

Kufizimet amerikane mbi eksportin e gjysmëpërçuesve ishin krijuar për ta ndaluar Kinën të prodhonte çipa më të vegjël se 14 nanometra. Kontrolli i ri kinez mbi elementet e rralla vendoste mbikëqyrje shtesë për eksportet e përdorura në prodhimin e këtyre çipave.

“Ata po dĂ«rgojnĂ« mesazhin se ka ardhur koha pĂ«r hakmarrje”, – thotĂ« Stein.

Ajo që e bën kontrollin e eksporteve kaq të fuqishëm për Kinën është pesha e saj industriale. Prodhimi i saj industrial, 35% e totalit global, është trefishi i atij të SHBA-së dhe më i madh se ai i tetë vendeve të tjera së bashku.

Deri në fillim të viteve 2000, prodhuesit kinezë ishin më të varur nga materialet amerikane sesa kompanitë amerikane nga ato kineze.

Deri në vitin 2020, kjo marrëdhënie ishte përmbysur, madje më tepër: prodhuesit amerikanë janë tre herë më të varur nga inputet kineze sesa anasjelltas, sipas ekonomistit të tregtisë Richard Baldwin.

SHBA tani kryeson vetëm në disa fusha kritike, ku më të rëndësishmet janë gjysmëpërçuesit e teknologjisë së lartë. Por Kina po derdh para në industrinë e çipave dhe po bën përparime, duke zbutur gradualisht efektin e kufizimeve amerikane.

Sa u përket elementeve të rralla, situata është e kundërta: Amerika ka vetëm një minierë aktive dhe pothuajse asnjë kapacitet rafinimi.

Një partneritet prej 3 miliardë dollarësh me Australinë, i nënshkruar më 20 tetor, synon ta ndryshojë këtë, por ndërtimi i minierave dhe impianteve të reja të përpunimit mund të zgjasë deri në pesë vjet.

Kina e sheh kĂ«tĂ« “si njĂ« asimetri e pĂ«rkohshme ndikimi nĂ« favorin e saj”, – thotĂ« Feng Chucheng nga Hutong Research, njĂ« firmĂ« kĂ«rkimore kineze.

Thënë hapur, kufizimet amerikane mbi çipat janë problem për Kinën, por kontrollet e saj mbi elementet e rralla rrezikojnë të paralizojnë SHBA-në.

NjĂ« fuqi e tillĂ« vjen me rreziqe. ËshtĂ« e lehtĂ« tĂ« argumentohet se Kina mund ta ketĂ« tepruar. Regjimet e saj tĂ« licencimit zbatohen nĂ« shkallĂ« botĂ«rore, jo vetĂ«m ndaj AmerikĂ«s.

Kjo ka shqetësuar vendet e treta. Deri në shtator, Kina kishte miratuar vetëm 19 nga 141 kërkesa europiane për licenca, me gjasë, një shtrëngim i qëllimshëm. Sekretari amerikan i Thesarit, Scott Bessent, flet për nevojën për të mobilizuar vende të tjera që të çlirohen nga ndikimi i Kinës.

Kina po llogarit qĂ« administrata Trump nuk do tĂ« arrijĂ« shumĂ« pĂ«rparim. PĂ«rpjekjet e saj pĂ«r t’u koordinuar me AustralinĂ«, KanadanĂ«, EuropĂ«n dhe IndinĂ« duken hipokrite pas muajsh sulmesh tarifore ndaj tyre.

Një provë e hershme është mosmarrëveshja për kontrollin e Nexperia, një prodhues çipash me pronësi kineze dhe seli në Holandë. Qëllimi i Kinës, në fund të fundit, është të bëjë që vendet të kenë po aq frikë nga përplasja me të, sa kanë nga sfidimi i SHBA-së.

Rregullimi i kĂ«saj politike Ă«shtĂ« i vĂ«shtirĂ«. LĂ«vizjet tepĂ«r agresive mund tĂ« nxisin njĂ« reagim tĂ« fortĂ« ndĂ«rkombĂ«tar, duke dĂ«mtuar eksportuesit kinezĂ«. TashmĂ« grupi i shtatĂ« vendeve tĂ« pasura (G7) po punon pĂ«r tĂ« krijuar alternativa ndaj KinĂ«s pĂ«r materialet kritike. MegjithatĂ«, Pekini nuk ka arsye pĂ«r t’u frikĂ«suar.

Ende nĂ« vitin 2023, G7 ra dakord pĂ«r njĂ« “plan me pesĂ« pika” pĂ«r tĂ« kufizuar dominimin e KinĂ«s nĂ« elementet e rralla, por deri tani ka pak pĂ«r tĂ« treguar.

Disa nga vonesat e Kinës në dhënien e licencave lidhen me vështirësinë e ngritjes së një sistemi kaq të ndërlikuar nga e para. Por burokratët gjithashtu kanë kërkuar informacione për përdoruesit finalë.

Ata u kanë kërkuar disa blerësve të huaj të ngarkojnë foto të fabrikave të tyre, për shembull, për të provuar se nuk kanë lidhje me industrinë e mbrojtjes.

Sistemi, nëse zbatohet sipas përshkrimit, do të ishte një shtesë e rëndë për rregullat e tregtisë botërore. Regjimi amerikan i kontrollit të eksporteve supozon se kompanitë janë të pafajshme derisa të provohet e kundërta. Në rastin e Kinës, çdo kompani duhet të provojë pafajësinë e saj.

“NĂ«se lexon kontrollin e KinĂ«s fjalĂ« pĂ«r fjalĂ«, ai Ă«shtĂ« shumĂ«fish mĂ« agresiv sesa çdo gjĂ« qĂ« SHBA ka bĂ«rĂ« ndonjĂ«herĂ«â€, thotĂ« Gerard DiPippo nga instituti kĂ«rkimor RAND Corporation.

Edhe pse pas Samitit tĂ« KoresĂ« sĂ« Jugut, Kina ra dakord pĂ«r heqjen e kufizimeve nĂ« eksportet e metaleve tĂ« rralla, ajo tashmĂ« ka dĂ«shmuar se mund t’i shkaktojĂ« dĂ«me tĂ« mĂ«dha ekonomisĂ« amerikane.

Një element veçanërisht domethënës i kontrolleve të saj të reja të eksportit është përfshirja e baterive me jone litiumi, të cilat janë thelbësore si për automjetet elektrike, ashtu edhe për rrjetet energjetike.

Nëse Kina dëshiron të përdorë fuqinë e saj industriale si armë, ajo mund të shkojë përtej elementeve të rralla.

Suksesi i Kinës në luftën tregtare po forcon gjithashtu autoritetin e Partisë Komuniste në vend. Vendimi i administratës Trump për ta goditur Kinën me tarifa u bazua, pjesërisht, në besimin se ekonomia e saj ishte në gjendje të rëndë dhe presioni i jashtëm do ta detyronte të kërkonte mëshirë.

VetĂ«m kĂ«tĂ« muaj, Bessent deklaroi se vendimi i KinĂ«s pĂ«r tĂ« vendosur kontrolle eksporti ishte “njĂ« shenjĂ« e dobĂ«sisĂ« sĂ« saj ekonomike”. Si ai, ashtu edhe Trump, kanĂ« thĂ«nĂ« se Kina ose Ă«shtĂ« tashmĂ« nĂ« njĂ« rĂ«nie ekonomike, ose mund tĂ« pĂ«rfundojĂ« nĂ« tĂ« tillĂ« nĂ«se nuk tĂ«rhiqet.

Ata gabohen. Ekonomia kineze, megjithëse e zhytur në krizën e pasurive të paluajtshme dhe përballë deflacionit, ka fusha me vitalitet. Ashtu si vetë SHBA, edhe ajo po përjeton një bum në Inteligjencën Artificiale, me shpenzime në rritje në çdo gjë që lidhet me IA.

Një indeks i 300 kompanive më të mëdha kineze është rritur pothuajse me 20% këtë vit, një kontrast i fortë me fillimin e luftës tregtare në 2018.

Sigurisht, ekonomia nuk përkufizohet vetëm nga bursa, por performanca e saj kundërshton narrativën e një recesioni të thellë.

Më thelbësore është mënyra se si lufta tregtare ka përforcuar obsesionin e Xi për të mbrojtur Kinën dhe për të forcuar ofensivën e saj ndaj Amerikës.

“NĂ« vend qĂ« tĂ« vrapojĂ« drejt bisedimeve, tani Xi Ă«shtĂ« ai qĂ« po lĂ«viz dhe Shtetet e Bashkuara po pĂ«rpiqen tĂ« mbajnĂ« hapin”, – thotĂ« Jon Czin nga Instituti Brookings.

“Nuk duket sikur Trump Ă«shtĂ« ai qĂ« e kontrollon situatĂ«n tani dhe kjo Ă«shtĂ« ajo qĂ« dĂ«shiron Kina. Xi po drejton dinamikĂ«n”.

Një kritikë e zakonshme ndaj Xi është se qeverisja e tij ka qenë e dëmshme për ekonominë. Bizneset private janë ankuar për qasjen e tij shtetërore dhe janë prekur nga goditjet në sektorin financiar, të pasurive të paluajtshme dhe teknologjisë.

Por sfidimi i AmerikĂ«s dhe i “ngacmimeve” tĂ« saj ekonomike duket se Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht popullor, gjykuar nga rritja e postimeve patriotike dhe videove tĂ« shkurtra nĂ« rrjetet sociale.

Ren Yi, një bloger proqeveritar me audiencë të madhe, e përmblodhi këtë frymë në një artikull shumë të lexuar dhe shpërndarë në rrjetet sociale.

“VĂ«zhguesit me sy tĂ« mprehtĂ« e dinĂ« se Amerika i ka luajtur tashmĂ« pothuajse tĂ« gjitha letrat e saj dhe pret t’i hedhĂ« me padurim tĂ« gjitha nĂ« tavolinĂ«â€, shkroi ai. “Por Kina sapo ka filluar tĂ« luajĂ« dhe ende ngurron t’i tregojĂ« letrat e saj”.

ÇfarĂ« mund tĂ« pĂ«rfaqĂ«sojĂ« fitorja pĂ«r KinĂ«n? Ajo duhet tĂ« veprojĂ« me kujdes.

Kina ka ende dobësi: Amerika mund të ndalojë dërgesat e motorëve të avionëve ose, siç ka lënë të kuptohet Trump, të kufizojë eksportin e softuerëve të avancuar që Kina ka nevojë për projektimin e gjysmëpërçuesve.

Më shqetësuese për Kinën, ajo nuk ka asnjë përgjigje ndaj fuqisë së SHBA-së mbi financat globale. Amerika mund të ndërpresë rëndë tregtinë dhe investimet ndërkombëtare të Kinës duke ndaluar bankat e mëdha kineze të tregtojnë në dollarë.

Suksesi do të vijë nga tregimi i vendosmërisë pa e poshtëruar Trump.

Në prag të takimit në Korenë e Jugut, këshilltarët kinezë sinjalizuan se nuk ishin me nxitim për të nënshkruar një marrëveshje tregtare. Në vend të kësaj, ata dëshironin rikthimin e një dialogu më të qetë mes dy superfuqive.

Pavarësisht marrëveshjes së arritur, tarifat nuk do të zhduken, por të paktën nuk pritet të rriten më tej, një garanci që do të mirëpritej nga bizneset në të dyja anët.

Të dyja qeveritë mund të bien gjithashtu dakord të zbusin kontrollet e tyre të eksportit. Si gjest mirëbesimi, Kina do të rifillonte blerjet e sojës, një hap që Trump e dëshiron dhe që Kina mund ta bëjë lehtësisht.

Kërcënimet, kundërkërcënimet dhe përshkallëzimet e vitit të kaluar kanë marrë fund, të paktën përkohësisht.

 

 

Faza e re e luftĂ«s tregtare SHBA–KinĂ«

NjĂ« armĂ«pushim i zgjatur do t’u jepte tĂ« dy vendeve kohĂ« pĂ«r t’u pĂ«rgatitur pĂ«r fazĂ«n e ardhshme tĂ« luftĂ«s sĂ« tyre tregtare, e cila nĂ« fund do tĂ« rikthehet.

Zyrtarët amerikanë tani e kanë një vlerësim më të qartë të cenueshmërive të tyre, që përfshijnë bateritë, përbërësit farmaceutikë dhe më shumë.

ZvogĂ«limi i tyre do tĂ« kĂ«rkojĂ« vite dhe fonde tĂ« mĂ«dha. Doshi flet pĂ«r nevojĂ«n e njĂ« “shkalle aleate”: nĂ«se Amerika bashkĂ«punon me vende tĂ« tjera, nga G7 deri tek India, mund tĂ« kapĂ«rcejĂ« lehtĂ«sisht fuqinĂ« industriale tĂ« KinĂ«s.

Por kjo kërkon që Shtëpia e Bardhë të jetë e përkushtuar ndaj bashkëpunimit me aleatët, diçka që nuk është ndër pikat e forta të Trump.

Edhe Kina ka njĂ« rrugĂ« tĂ« gjatĂ« pĂ«rpara. PĂ«rveç pĂ«rpjekjeve pĂ«r tĂ« zotĂ«ruar gjysmĂ«pĂ«rçuesit, ajo po garon pĂ«r epĂ«rsi nĂ« InteligjencĂ«n Artificiale. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, do t’i duhet tĂ« pĂ«rballet me dy sfida tĂ« krijuara vetĂ«.

E para është e brendshme. Shtytja për vetëmjaftueshmëri kërkon investime të mëdha kapitale, të cilat kanë zhvendosur burime nga konsumi.

Lufta tregtare e ka përkeqësuar këtë gjendje. Ndërtimi i kapaciteteve shtesë, subvencionimi i fabrikave të çipave, krijimi i rezervave të materialeve kritike, të gjitha këto kushtojnë para që mund të ishin përdorur për të rritur pensionet ose për të përmirësuar kujdesin shëndetësor.

Në një moment, Xi mund të detyrohet të zgjedhë midis përparësisë për vetëmjaftueshmëri dhe nxitjes së konsumit për të stabilizuar rritjen. Lufta tregtare mund të fitohet, por nuk është e lirë.

Sfida e dytë ka të bëjë me marrëdhëniet ndërkombëtare. Shtatë vjet më parë, Kina kishte frikë se do të shtyhej në qoshe nga SHBA-ja. Sot ajo përballet me një problem të ndryshëm: si të përdorë ndikimin e saj të ri pa bërë që vendet e tjera të ndihen të kërcënuara dhe të kërkojnë strehë tek Amerika.

Që Kina po përballet me këtë dilemë, dhe jo më me frikën e një sulmi tregtar amerikan, tregon sa shumë është zhvendosur ekuilibri. Por vetëbesimi i tepruar bart rreziqet e veta.

The post Në formë të mirë fizike appeared first on Revista Monitor.

↗

Skena tmerri në Francë, makina bie në pishinë me nënën dhe vajzën e saj të mitur

✇Icon Style
By: gaze tare

Një nënë dhe bija e saj i shpëtuan mezi mbytjes në Francë kur makina që po drejtonin u zhyt në një pishinë të mbyllur në një qendër sportive. Aksidenti i rëndë ndodhi të mërkurën në mbrëmje në La Ciotat, pranë Marsejës.

Sipas autoriteteve lokale, shoferja 38-vjeçare po përpiqej të manovronte makinën e saj, një Jaguar XF, në parkingun e qendrës së kohës së lirë komunale kur dyshohet se ngatërroi frenën me pedalin e gazit. Mjeti përshpejtoi, kaloi shpatin pas vendit të parkimit dhe më pas goditi një gardh mbrojtës, të cilin e shkatërroi.

Makina më pas u përplas përmes fasadës prej xhami të ndërtesës dhe vazhdoi vrapin e saj të çmendur për të paktën 30 metra përpara se të përfundonte në pishinën e brendshme 25 metra të gjatë. Në kohën e aksidentit, rreth 20 persona ishin në ujë.

NĂ«na dhe vajza e saj 5-vjeçare mbetĂ«n tĂ« bllokuara brenda makinĂ«s, e cila u fundos nĂ« pishinĂ«. Dy roje bregdetare, me ndihmĂ«n e njĂ« qytetari qĂ« ndodhej nĂ« vendngjarje, arritĂ«n t’i nxirrnin dy pasagjerĂ«t nga automjeti nĂ«n ujĂ«, duke parandaluar mĂ« tĂ« keqen.

Aksidenti ndodhi në orën 20:50, ndërsa informacionet tregojnë se rojet bregdetare kishin mbërritur në pishinë vetëm rreth 20 minuta më parë, me qëllim që ta hapnin pishinën për ata që laheshin në mbrëmje.

Nuk pati lëndime serioze nga incidenti. Një burrë pësoi lëndime të lehta nga thyerja e xhamit, ndërsa nëna dhe fëmija u dërguan në spital si masë paraprake, ku u konstatua se ishin në gjendje të mirë shëndetësore.

The post Skena tmerri në Francë, makina bie në pishinë me nënën dhe vajzën e saj të mitur appeared first on iconstyle.al.

↗

PEKIN – Kina kundĂ«rshton tarifat e reja tĂ« MeksikĂ«s ndaj importeve

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: atila.kota

PEKIN, 11 dhjetor /ATSH-DPA/- Qeveria kineze kritikoi sot vendimin e Meksikës për të vendosur tarifa importi deri në 50% për rreth 1,500 mallra nga Kina dhe vende të tjera.

“Pekini do tĂ« monitorojĂ« nga afĂ«r hapat e ardhshĂ«m tĂ« MeksikĂ«s”, tha Ministria Kineze e TregtisĂ«.

Tarifat e reja do të hyjnë në fuqi në janar, pasi parlamenti meksikan i miratoi ato me propozim të presidentes, Claudia Sheinbaum.

Qeveria e saj planifikon të përdorë detyrimet e importit për të mbrojtur industrinë e vendit të Amerikës Latine, pjesërisht për shkak të ndikimit të politikës tregtare të SHBA-së në Meksikë.

Presidenti i SHBA-sĂ«, Donald Trump ka akuzuar vendin fqinj si njĂ« “portĂ« hyrĂ«se” pĂ«r produktet kineze nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s.

Tregtia midis SHBA-sĂ«, MeksikĂ«s dhe KanadasĂ« Ă«shtĂ« kryesisht pa taksa – sipas MarrĂ«veshjes SHBA-MeksikĂ«-Kanada, e cila hyri nĂ« fuqi nĂ« vitin 2020.

Tarifat e reja ndikojnë në 8,6% të importeve totale të Meksikës, me vlerë 52 miliardë dollarë.

Taksat janë planifikuar për mallra të tilla si automjete, pjesë automjetesh, çelik dhe alumin nga vendet me të cilat Meksika nuk ka marrëveshje të tregtisë së lirë.

SHBA-ja dhe Bashkimi Evropian nuk preken nga këto tarifa.

“Kina, gjithmonĂ« i ka kundĂ«rshtuar tarifat unilaterale dhe shpreson qĂ« Meksika do tĂ« korrigjojĂ« “praktikĂ«n e saj tĂ« gabuar” tĂ« unilateralizmit dhe proteksionizmit”, tha ministria nĂ« Pekin. //a.i/

 

The post PEKIN – Kina kundĂ«rshton tarifat e reja tĂ« MeksikĂ«s ndaj importeve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Mori ryshfet 155 mln dollarë, ekzekutohet ish-bankieri i lartë në Kinë

✇BoldNews
By: armand

Ish-drejtuesi i China Huarong International Holdings, Bai Tianhui, është ekzekutuar nga autoritetet kineze, pasi u shpall fajtor për marrjen e ryshfeteve në vlerë rreth 155 milionë dollarë. Sipas mediave shtetërore të Kinës, Bai kishte përfituar shuma të mëdha në këmbim të favoreve në projekte blerjesh dhe financimesh, midis viteve 2014 dhe 2018. Kompania ku ai [
]

The post Mori ryshfet 155 mln dollarë, ekzekutohet ish-bankieri i lartë në Kinë appeared first on BoldNews.al.

↗

KOMENT – A mundet Evropa ta bindĂ« KinĂ«n tĂ« ndihmojĂ« nĂ« pĂ«rfundimin e luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«?

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

PARIS, 8 dhjetor /ATSH/ – Presidenti i FrancĂ«s, Emmanuel Macron, e ka pĂ«rfunduar njĂ« udhĂ«tim nĂ« KinĂ«, ku mes tjerash kĂ«rkoi ndihmĂ«n e Pekinit qĂ« t’i bĂ«jĂ« presion RusisĂ« pĂ«r t’u pajtuar pĂ«r njĂ« armĂ«pushim nĂ« UkrainĂ«, teksa rriten pĂ«rpjekjet diplomatike tĂ« PerĂ«ndimit pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s.

MirĂ«po analistĂ«t dhe zyrtarĂ«t evropianĂ« me tĂ« cilĂ«t ka biseduar Radio Evropa e LirĂ«, kanĂ« dyshime nĂ«se Pekini do t’i çojĂ« nĂ« fund thirrjet e PerĂ«ndimit ashtu qĂ« presidenti rus, Vladimir Putin, tĂ« heqĂ« dorĂ« nga kĂ«rkesat e tij dhe tĂ« marrĂ« fund konflikti i nisur gati katĂ«r vjet mĂ« parĂ«.

NdonĂ«se pati shumĂ« simbolika dhe fokus nĂ« mundĂ«sitĂ« tregtare, vizita e Macronit nuk pĂ«rfundoi me ndonjĂ« rezultat tĂ« madh. EkspertĂ«t nuk besojnĂ« se Kina do ta tĂ«rheqĂ« mbĂ«shtetjen qĂ« i ka ofruar RusisĂ« pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« luftĂ«s dhe Xi Jinping ka pak arsye t’i kĂ«rkojĂ« Putinit qĂ« tĂ« pajtohet pĂ«r paqe dhe tĂ« pranojĂ« plane qĂ« lideri rus tashmĂ« i ka hedhur poshtĂ«.

Plani origjinal amerikan për paqe, prej 28 pikash, lidhur me përfundim të luftës, është përshkruar në Ukrainë si tejet i favorshëm për Rusinë, ndonëse propozimi është përditësuar në mënyrë që aty të përfshihen edhe shqetësimet e Kievit.

“Nuk besoj se ekziston ndonjĂ« shtysĂ« pĂ«r Pekinin qĂ« tĂ« angazhohet nĂ« tentimet pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s”, ka thĂ«nĂ« Claus Soong, analist nĂ« Institutin MERICS me seli nĂ« Berlin.

Pasi është mirëpritur me qilim të kuq dhe ushtri në Pekin, më 4 dhjetor, Marconi ka paralajmëruar në takimin me Xinë për presionin në sistemin politik ndërkombëtar të nxitur nga lufta në Ukrainë dhe nevojën e arritjes së paqes afatgjatë.

“Po pĂ«rballemi me rrezikun e shpĂ«rbĂ«rjes sĂ« rendit ndĂ«rkombĂ«tar qĂ« ka rezultuar me paqe nĂ« botĂ« pĂ«r dekada, dhe nĂ« kĂ«tĂ« kontekst, dialogu mes KinĂ«s dhe FrancĂ«s Ă«shtĂ« mĂ« i nevojshĂ«m se kurrĂ«â€, ka thĂ«nĂ« Macron.

Presidenti francez i ka bĂ«rĂ« thirrje XisĂ« qĂ« tĂ« angazhohet nĂ« pĂ«rpjekjet evropiane pĂ«r tĂ«â€ arritur, sa mĂ« shpejt qĂ« Ă«shtĂ« e mundur, njĂ« armĂ«pushim nĂ« formĂ«n e moratoriumit nĂ« sulme qĂ« shĂ«njestrojnĂ« infrastrukturĂ«n kritike”.

Xi nuk i Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur nĂ« mĂ«nyrĂ« direkte thirrjes sĂ« Macronit, por ka thĂ«nĂ« se “Kina mbĂ«shtet tĂ« gjitha pĂ«rpjekjet nĂ« drejtim tĂ« paqes” dhe ka bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r njĂ« marrĂ«veshje tĂ« pranueshme pĂ«r tĂ« gjitha palĂ«t.

Pekini nuk i Ă«shtĂ« referuar kurrĂ« si luftĂ« pushtimit tĂ« nisur nga Moska nĂ« UkrainĂ« mĂ« 2022, dhe e ka quajtur atĂ« “konflikt”. PavarĂ«sisht shumĂ« thirrjeve tĂ« zyrtarĂ«ve evropianĂ« qĂ« Kina ta frenojĂ« MoskĂ«n, pozicioni i Pekinit ka mbetur i njĂ«jtĂ«.

“Kina mund t’i shkaktojĂ« dĂ«m shumĂ« serioz ekonomik Bashkimit Evropian”, ka thĂ«nĂ« Yurii Poita nga Qendra pĂ«r Studime mbi UshtrinĂ«, Konvertimin dhe Çarmatosjen, me bazĂ« nĂ« Kiev, nĂ« disa pĂ«rgjigje pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.

“PĂ«r kĂ«tĂ« arsye thirrjet e Macronit pĂ«r KinĂ«n qĂ« tĂ« ketĂ« ndikim nĂ« Rusi janĂ« thuajse simbolike. Askush nĂ« EvropĂ« nuk beson qĂ« Pekini do tĂ« reagojĂ«â€.

Pse shkoi Macroni në Kinë?

Lidhjet ekonomike kanĂ« qenĂ« arsyeja kryesore pĂ«r udhĂ«timin e Macronit, e cila ka pĂ«rfunduar mĂ« 5 dhjetor me njĂ« vizitĂ« nĂ« qytetin Çengdu, bashkĂ« me XinĂ«.

Para udhëtimit, zyrtarët francezë kanë ndarë të dhëna të reja me gazetarët në Bruksel, lidhur me mungesën e madhe të balancit tregtar mes Francës dhe Kinës, duke përfshirë deficitin prej 47 miliardë eurosh, shifër dyfish më e madhe sesa një dekadë më parë.

KĂ«ta zyrtarĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« se qĂ«llimi i tyre Ă«shtĂ« t’i ribalancojnĂ« kĂ«to qarkullime tregtare” gjatĂ« vizitĂ«s. BashkĂ« me Macronin kanĂ« qenĂ« 35 udhĂ«heqĂ«s tĂ« kompanive franceze – prej prodhuesve tĂ« konjakut e deri te kompanitĂ« tjera mĂ« luksoze.

Takimi në kryeqytetin kinez më 4 dhjetor ka rezultuar më 12 marrëveshje për bashkëpunim që mbulojnë fushat si moshimi i popullsisë, energjia bërthamore, ruajtja e pandave, por nuk është bërë e ditur asnjë shifër monetare.

Bashkimi Evropian me 27 vende anëtare, ka deficit të madh tregtar me Kinën: mbi 300 miliardë euro vetëm vitin e kaluar.

AnalistĂ«t besojnĂ« se Pekini mund t’i shfrytĂ«zojĂ« lidhjet miqĂ«sore me FrancĂ«n pĂ«r ta zgjerur ndikimin brenda BE-sĂ«, mirĂ«po Ă«shtĂ« i bllokuar momentalisht nga paaftĂ«sia pĂ«r t’i ofruar Parisit koncensione tĂ« mĂ«dha.

Një porosi e shumëpritur e aeroplanëve Airbus nuk pritet të ecë përpara, pasi mund të ndikojë në diskutimet e vazhdueshme tregtare mes Kinës dhe Shteteve të Bashkuara, të cilat po i kërkojnë Kinës të bëjë porosi të reja të aeroplanëve amerikanë Boeing.

“MiqĂ«sia me kalkulime” mes KinĂ«s dhe RusisĂ«

Kina vazhdon tĂ« jetĂ« tregu kryesor pĂ«r eksportuesit evropianĂ« – prej aviacionit deri te kimikatet industriale – dhe Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« treg edhe mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pas vendosjes sĂ« tarifave amerikane nĂ« importet evropiane.

Kina është edhe shteti që e furnizon Evropën me materiale të rralla dhe minerale të rralla të tokës, duke e bërë të domosdoshme për zinxhirët strategjikë të furnizimit në kontinent.

Ministri i Jashtëm i Estonisë, Margus Tsahkna, i cili e ka vizituar Pekinin në fillim të nëntorit, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se dialogu me Kinën ende është i dobishëm, edhe nëse Pekini është ai që ia mundëson Rusisë vazhdimin e luftës, shkruan REL.   /os/

The post KOMENT – A mundet Evropa ta bindĂ« KinĂ«n tĂ« ndihmojĂ« nĂ« pĂ«rfundimin e luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

BERLIN – Wadephul i kĂ«rkon Pekinit tĂ« ushtrojĂ« presion mbi MoskĂ«n pĂ«r luftĂ«n nĂ« UkrainĂ«

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: atila.kota

BERLIN, 7 dhjetor /ATSH-DPA/- Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul i kërkoi sot Pekinit të përdorë ndikimin e tij mbi Moskën gjatë konsultimeve për armëpushimin në Ukrainë, përpara vizitës së tij të parë në Kinë.

“AsnjĂ« vend tjetĂ«r nuk ka aq shumĂ« ndikim ndaj RusisĂ« sa Kina pĂ«r tĂ« siguruar qĂ« Moska tĂ« pranojĂ« negociata serioze mbi respektimin e sovranitetit tĂ« UkrainĂ«s”, tha Wadephul nĂ« Berlin.

“ËshtĂ« nĂ« interesin tonĂ« qĂ« Kina tĂ« kontribuojĂ« nĂ« arritjen e njĂ« paqeje tĂ« drejtĂ« dhe tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« UkrainĂ«â€, shtoi ai.

Kina është akuzuar nga Perëndimi se po mbështet përpjekjet ruse të luftës, ndërsa Pekini ka këmbëngulur se ka mbajtur një qëndrim neutral.

Wadephul tha se angazhimi me Kinën ishte thelbësor në kohë tensionesh ndërkombëtare dhe se liria, siguria dhe prosperiteti ishin të lidhura ngushtë me Pekinin.

GjatĂ« vizitĂ«s nĂ« KinĂ«, Wadephul do tĂ« adresojĂ« kufizimet e Pekinit ndaj eksportit tĂ« metaleve tĂ« rralla – thelbĂ«sore pĂ«r pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« industrisĂ« gjermane.

Wadephul do të pritet nga zëvendëspresidenti Han Zheng dhe do të zhvillojë bisedime mbi çështjet kryesore me ministrin e Jashtëm, Wang Yi dhe ministrin e Tregtisë, Wang Wentao.

Ai do të takohet gjithashtu me Liu Haixing, ministrin e seksionit ndërkombëtar të komitetit qendror të Partisë Komuniste.

Diplomati më i lartë i Gjermanisë do të fokusohet gjithashtu situatën në Lindjen e Mesme, si dhe shqetësimet në lidhje me Detin e Kinës Jugore dhe Ngushticën e Tajvanit.

Wadephul tha se Kina, si anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, mbante përgjegjësi për paqen dhe stabilitetin dhe ruajtjen e parimeve të Kartës së OKB-së. //a.i/

 

The post BERLIN – Wadephul i kĂ«rkon Pekinit tĂ« ushtrojĂ« presion mbi MoskĂ«n pĂ«r luftĂ«n nĂ« UkrainĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

❌