❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Before yesterdayMain stream

Sondazhi/ Aleatët e SHBA: Trump më shumë krijon probleme sesa i zgjidh!

✇Gazeta Si
By: Megi Iskurti
23 December 2025 at 12:11

Nga Gazeta ‘Si’- “TĂ« pabesueshme! KrijojnĂ« mĂ« shumĂ« probleme sesa zgjidhje. NjĂ« forcĂ« negative nĂ« skenĂ«n botĂ«rore.”

Kështu i shohin Shtetet e Bashkuara një pjesë e madhe e aleatëve të saj më të afërt, sipas një sondazhi të ri, ndërsa presidenti Donald Trump po ndjek një riformatim të gjerë të politikës së jashtme amerikane.

Shumica relative nĂ« Gjermani dhe FrancĂ« — si dhe shumica e kanadezĂ«ve — thonĂ« se SHBA Ă«shtĂ« njĂ« forcĂ« negative nĂ« nivel global, sipas sondazhit tĂ« ri ndĂ«rkombĂ«tar POLITICO–Public First. QĂ«ndrimet nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar janĂ« mĂ« tĂ« pĂ«rziera, por mĂ« shumĂ« se njĂ« e treta e tĂ« anketuarve ndajnĂ« tĂ« njĂ«jtin vlerĂ«sim pesimist.

Pothuajse shumica nĂ« tĂ« katĂ«r vendet thonĂ« gjithashtu se SHBA tenton tĂ« krijojĂ« probleme pĂ«r vendet e tjera, nĂ« vend qĂ« t’i zgjidhĂ« ato.

KĂ«to gjetje ofrojnĂ« njĂ« pasqyrĂ« se si po perceptohet riformĂ«simi i politikĂ«s sĂ« jashtme amerikane nga Trump — pĂ«rfshirĂ« njĂ« axhendĂ« tĂ« gjerĂ« tregtare, retorikĂ« tĂ« ashpĂ«r ndaj aleatĂ«ve tradicionalĂ« dhe njĂ« ripozicionim ushtarak — te disa nga aleatĂ«t mĂ« tĂ« afĂ«rt tĂ« Uashingtonit.

Kur u pyetĂ«n nĂ«se SHBA i mbĂ«shtet aleatĂ«t e saj nĂ« mbarĂ« botĂ«n apo i sfidon ata, shumica e kanadezĂ«ve thanĂ« kĂ«tĂ« tĂ« fundit, ashtu si edhe pak mĂ« pak se gjysma e tĂ« anketuarve nĂ« Gjermani dhe FrancĂ«. NĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar, rreth 4 nĂ« 10 thonĂ« se SHBA i sfidon, dhe jo i mbĂ«shtet, aleatĂ«t e saj; mĂ« shumĂ« se njĂ« e treta thonĂ« se nuk mund t’i besohet nĂ« njĂ« krizĂ«; pothuajse gjysma thonĂ« se krijon probleme pĂ«r vendet e tjera; dhe 35 pĂ«r qind thonĂ« se SHBA Ă«shtĂ« njĂ« forcĂ« negative nĂ« pĂ«rgjithĂ«si.

Trump ka mjegulluar vijat tradicionale të aleancave globale gjatë vitit të tij të parë pas rikthimit në detyrë, veçanërisht në Kanada dhe Europë.

NĂ« njĂ« intervistĂ« tĂ« fundit pĂ«r POLITICO, ai e quajti EuropĂ«n njĂ« grup kombesh “nĂ« kalbĂ«zim”, tĂ« udhĂ«hequra nga njerĂ«z “tĂ« dobĂ«t”, ndĂ«rsa Strategjia e tij KombĂ«tare e SigurisĂ« argumentonte se kontinenti ka humbur “identitetet kombĂ«tare dhe vetĂ«besimin”.

NĂ« kontrast, strategjia pĂ«rdori njĂ« gjuhĂ« mĂ« pak tĂ« ashpĂ«r pĂ«r RusinĂ« — edhe pse aleatĂ«t europianĂ« tĂ« SHBA-sĂ« po pĂ«rgatiten pĂ«r atĂ« qĂ« liderĂ«t e kanĂ« quajtur njĂ« “luftĂ« hibride” me MoskĂ«n.

Sekretari i Shtetit Marco Rubio mbrojti qasjen e administratĂ«s, kur u pyet pĂ«r kritikat europiane, duke thĂ«nĂ« se aleanca transatlantike mbetet e rrĂ«njosur nĂ« vlera tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta “civilizuese”.

“UnĂ« mendoj se nĂ« thelb tĂ« kĂ«tyre marrĂ«dhĂ«nieve speciale qĂ« kemi qĂ«ndron fakti se kemi histori tĂ« pĂ«rbashkĂ«t, vlera tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, parime tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta civilizuese, pĂ«r tĂ« cilat nuk duhet tĂ« kĂ«rkojmĂ« falje,” tha Rubio nĂ« njĂ« konferencĂ« javĂ«n e kaluar.

Ky artikull është pjesë e një projekti të vazhdueshëm të POLITICO-s dhe Public First, një kompani e pavarur sondazhesh me seli në Londër, për të matur opinionin publik në një gamë të gjerë fushash politike.

Ndërsa Trump trondit marrëdhënie të kahershme, skepticizmi mes liderëve aleatë mund të jetë duke u reflektuar edhe në opinionin publik, tha Mattheë Kroenig, zëvendëspresident dhe drejtor i lartë në Qendrën Scoëcroft për Strategji dhe Siguri pranë Atlantic Council.

“Opinioni publik nĂ« demokraci shpesh pasqyron opinionin e elitave,” tha ai.

“Ajo qĂ« ndoshta po shihni Ă«shtĂ« se politikanĂ« nĂ« kĂ«to vende po shprehin skepticizĂ«m ndaj Shteteve tĂ« Bashkuara dhe administratĂ«s Trump, dhe kjo po reflektohet nĂ« sondazhet e opinionit publik.”

Kjo dinamikë po shfaqet në mbarë Europën dhe Kanadanë, teksa liderët përpiqen të ruajnë marrëdhënie gjithnjë e më të tendosura.

Në Gjermani, pasiguria mbi mbështetjen ushtarake amerikane për Ukrainën, pikëpyetjet mbi angazhimin e Uashingtonit ndaj NATO-s dhe lufta e tarifave e Trump-it kanë shtuar urgjencën që kancelari Friedrich Merz të shkojë përtej kufijve tradicionalë të vendit për shpenzimet e mbrojtjes dhe politikat ekonomike. Javë para marrjes së detyrës, Merz siguroi një reformë historike të shpenzimeve, që çliroi qindra miliarda euro për investime në mbrojtje dhe infrastrukturë, pas vitesh kursimesh të vetëimponuara.

Në Francë, ku skepticizmi ndaj SHBA-së ka qenë prej kohësh i thellë, presidenti Emmanuel Macron ka ndjekur diplomaci personale me Trump-in, duke përdorur njëkohësisht paparashikueshmërinë e tij për të forcuar argumentet për një autonomi strategjike më të madhe europiane.

“NĂ« dorĂ«zosh sovranitetin tĂ«nd njĂ« fuqie tjetĂ«r Ă«shtĂ« njĂ« gabim — De Gaulle nuk ka thĂ«nĂ« kurrĂ« diçka tjetĂ«r,” i tha POLITICO-s njĂ« oficer i lartĂ« ushtarak francez, duke kĂ«rkuar anonimitet.

NjĂ« zyrtar tjetĂ«r i mbrojtjes tha se Strategjia KombĂ«tare e SigurisĂ« e Trump-it ka rritur “ndĂ«rgjegjĂ«simin se diçka nuk shkon”.

NĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar, Trump mbetet figurĂ« polarizuese, por kryeministri Keir Starmer ka shmangur kryesisht pĂ«rplasjet publike. Prioritetet e tij pĂ«rfshijnĂ« finalizimin e njĂ« marrĂ«veshjeje tregtare SHBA–MB dhe koordinimin e njĂ« pĂ«rgjigjeje europiane ndaj pĂ«rpjekjeve tĂ« Trump-it pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s nĂ« UkrainĂ« — pa zemĂ«ruar ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«, njĂ« ekuilibĂ«r delikat qĂ« shumĂ« liderĂ« aleatĂ« po pĂ«rpiqen tĂ« mbajnĂ«.

Kanadaja, ndërkohë, ka përjetuar përkeqësimin më të madh të marrëdhënieve, të cilat janë acaruar nga një luftë tregtare e ashpër dhe retorika periodike e Trump-it mbi aneksimin.

Amerikanët, në përgjithësi, ende e shohin vendin e tyre më pozitivisht sesa aleatët. Por demokratët shfaqin qëndrime shumë më negative që nga rikthimi i Trump-it në detyrë.

Pothuajse gjysma e votuesve që mbështetën Kamala Harris-in thonë se SHBA është një forcë negative në botë, krahasuar me vetëm 13 për qind të votuesve të Trump-it. Tre në katër votues të Trump-it thonë se SHBA është një forcë pozitive globale.

Burimi: Politico/PĂ«rshtati Gazeta Si

The post Sondazhi/ Aleatët e SHBA: Trump më shumë krijon probleme sesa i zgjidh! appeared first on Gazeta Si.

Franca po mban barrën kryesore ndaj Rusisë

✇Gazeta Si
By: Megi Iskurti
22 December 2025 at 11:44

Nga Gazeta ‘Si- Qendra e rekrutimit ushtarak pĂ«rballĂ« KullĂ«s Eiffel, nĂ« lagjen e pasur tĂ« rrethit tĂ« 7-tĂ«, nĂ« École Militaire historike, Ă«shtĂ« e mbushur me posterĂ« promovues pĂ«r forcat e armatosura. NĂ« holl, u takova me Charlotte, 26 vjeç, e cila aktualisht punon nĂ« marketing pĂ«r njĂ« kompani private, por po mendon t’i bashkohet ushtrisĂ« franceze.

“Konteksti gjeopolitik po mĂ« frymĂ«zon tĂ« regjistrohem dhe tĂ« shĂ«rbej, duke pĂ«rdorur aftĂ«sitĂ« e mia,” mĂ« tha.

“NdonjĂ«herĂ« pyes veten pse po merrem me marketing, kur mund tĂ« isha njĂ« gjuhĂ«tare nĂ« ushtri ose nĂ« njĂ« agjenci inteligjence.”

Konteksti gjeopolitik për të cilin ajo flet është i qartë për të gjithë në Francë, e cila ka qenë në ballë të përpjekjeve të Europës për të përballuar ndryshimin e qasjes së SHBA-së ndaj aleatëve të saj në NATO dhe BE.

Charlotte, tĂ« cilĂ«n ra dakord ta identifikoj vetĂ«m me emrin e saj pĂ«r tĂ« mbrojtur privatĂ«sinĂ«, mĂ« tha se ka studiuar gjuhĂ«n ruse dhe e kupton qĂ« europianĂ«t duhet tĂ« bĂ«hen mĂ« “sovranĂ«â€, sepse nuk mund tĂ« mbĂ«shteten te Presidenti amerikan Donald Trump pĂ«r tĂ« mbrojtur kontinentin kundĂ«r RusisĂ«. Dhe ajo Ă«shtĂ« e gatshme tĂ« ndihmojĂ«.

Trump vazhdon tĂ« antagonizojĂ« aleatĂ«t tradicionalĂ« europianĂ« tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara, duke i pĂ«rqeshur siç bĂ«ri edhe nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r POLITICO kĂ«tĂ« muaj, duke i quajtur “tĂ« dobĂ«t” dhe “grup kombesh nĂ« kalbĂ«zim.”

Nga ana e saj, Franca dĂ«shiron t’i tregojĂ« se e ka gabim.

Si shumĂ« vende tĂ« tjera europiane, Franca e sheh RusinĂ« si njĂ« kĂ«rcĂ«nim nĂ« rritje pĂ«r kontinentin. KĂ«shtu, ajo po pĂ«rgatitet tĂ« mbrohet kundĂ«r asaj qĂ« shefi i shtabit tĂ« mbrojtjes sĂ« FrancĂ«s, Gjenerali Fabien Mandon, e quajti njĂ« “provĂ« tĂ« dhunshme” nga Rusia brenda tre deri nĂ« katĂ«r viteve tĂ« ardhshme — njĂ« provĂ« qĂ« vendi do t’i duhet ta pĂ«rballojĂ« pa shumĂ«, nĂ«se ka fare, ndihmĂ« nga Uashingtoni. PĂ«r ta bĂ«rĂ« kĂ«tĂ«, Franca po rrit shpenzimet ushtarake, po shton prodhimin e armĂ«ve dhe po dyfishon forcat rezervĂ«.

Nga viti i ardhshëm, Franca do të rikthejë shërbimin ushtarak vullnetar për të rinjtë, kryesisht 18- dhe 19-vjeçarë. Qëllimi është të rekrutohen 3.000 të rinj verën e ardhshme, 10.000 në vitin 2030 dhe 50.000 në vitin 2035.

Këto përpjekje mbrojtëse vijnë në një kohë kur shumica e vendeve të Europës po duhet të rishqyrtojnë pozicionin e tyre të sigurisë në mënyrën më kuptimplotë që nga fundi i Luftës së Ftohtë.

Sfida Ă«shtĂ« edhe mĂ« e madhe, pasi po bĂ«het gjithnjĂ« e mĂ« e qartĂ« se ata nuk mund tĂ« mbĂ«shteten mĂ« tek Shtetet e Bashkuara si ofruesi kryesor i sigurisĂ«. PresidentĂ« tĂ« njĂ«pasnjĂ«shĂ«m amerikanĂ« — pĂ«rfshirĂ« Barack Obama dhe Joe Biden — kanĂ« paralajmĂ«ruar se Uashingtoni do t’i duhet eventualisht t’i kushtojĂ« mĂ« shumĂ« vĂ«mendje rajonit Indo-PaqĂ«sor nĂ« vend tĂ« EuropĂ«s, por administrata Trump tashmĂ« i ka shoqĂ«ruar ato fjalĂ« me veprime.

Kjo po e vë Francën në qendër të vëmendjes, si fuqia e vetme bërthamore e BE-së dhe një vend me prodhues të pavarur armësh që ka paralajmëruar prej kohësh se kontinenti duhet të bëhet më autonom në fusha si teknologjia dhe mbrojtja.

Sipas Guillaume Lagane, ekspert i politikave tĂ« mbrojtjes dhe pedagog nĂ« universitetin Sciences Po, mĂ«nyra se si Franca dhe Gjermania, dy vendet mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« BE-sĂ«, pĂ«rgjigjen nĂ« muajt dhe vitet e ardhshme do tĂ« pĂ«rcaktojĂ« nĂ«se vende tĂ« tjera europiane do t’i drejtohen atyre pĂ«r mbrojtjen e EuropĂ«s apo do tĂ« pĂ«rpiqen tĂ« ruajnĂ« lidhje bilaterale me Uashingtonin nĂ« kurriz tĂ« unitetit tĂ« BE-sĂ« dhe NATO-s.

“NĂ«se Franca dhe Gjermania propozojnĂ« opsione tĂ« besueshme, vendet europiane mund tĂ« hezitojnĂ«, pĂ«rndryshe jo,” tha ai. “NĂ«se vetĂ«m garancia amerikane Ă«shtĂ« e besueshme, ata do tĂ« bĂ«jnĂ« gjithçka qĂ« munden pĂ«r ta blerĂ« atĂ«.”

Për të qenë një udhëheqës i besueshëm, ai shtoi, Franca mund të shqyrtojë vendosjen e avionëve të saj Rafale me aftësi bërthamore në Gjermani ose Poloni; kompensimin e boshllëqeve të kapaciteteve të lëna nga SHBA-të; dhe zëvendësimin e ushtarëve amerikanë që po largohen nga Europa me trupa franceze.

Europa do të ketë nevojë për shumë Charlottes.

Në korridoret e pushtetit në Paris, elita franceze e ka ditur gjithmonë se ky moment do të vinte.

“Ne nuk jemi as tĂ« surprizuar, as tĂ« shokuar dhe as nĂ« mohim,” mĂ« tha njĂ« zyrtar i lartĂ« francez i mbrojtjes. “Testi ynĂ« i parĂ« afatshkurtĂ«r Ă«shtĂ« Ukraina. Ne europianĂ«t duhet tĂ« organizohemi pĂ«r ta pĂ«rballuar kĂ«tĂ« realitet dhe pĂ«r t’u pĂ«rshtatur pa u kapur tĂ« papĂ«rgatitur.”

PĂ«r njĂ« javĂ«, kam biseduar me zyrtarĂ« francezĂ« dhe europianĂ« nĂ« Paris dhe gjetkĂ« pĂ«r tĂ« kuptuar se si po e pĂ«rthithin antagonizmin nga Uashingtoni. NĂ« shumĂ« raste, ramĂ« dakord tĂ« mos i pĂ«rmend emrat e tyre pĂ«r t’u shprehur mĂ« lirshĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« moment tensioni tĂ« lartĂ« me SHBA-nĂ« dhe aleatĂ«t europianĂ«.

Mosbesimi i Francës ndaj Amerikës daton që nga viti 1956, kur Presidenti amerikan Dwight Eisenhower e detyroi Francën dhe Britaninë të tërhiqeshin nga një ndërhyrje ushtarake për të rimarrë kontrollin e Kanalit të Suezit nga Egjipti, duke e lënë Parisin të ndihej i tradhtuar dhe i poshtëruar.

QĂ« atĂ«herĂ«, ndryshe nga shumĂ« vende tĂ« tjera europiane, politika e mbrojtjes sĂ« FrancĂ«s Ă«shtĂ« bazuar nĂ« supozimin se SHBA nuk Ă«shtĂ« njĂ« aleat i besueshĂ«m dhe se vendi perĂ«ndimor duhet tĂ« jetĂ« nĂ« gjendje tĂ« mbrohet vetĂ« nĂ«se Ă«shtĂ« e nevojshme. Kujtimi i incidentit tĂ« Suezit kontribuoi nĂ« vendimin e ish-presidentit Charles de Gaulle pĂ«r t’u larguar nga NATO dhe pĂ«r tĂ« zhvilluar programin e vet bĂ«rthamor.

Tani, kryeqytetet europiane — tĂ« cilĂ«t deri tani kanĂ« hezituar tĂ« mendojnĂ« pĂ«r arkitekturĂ«n e sigurisĂ« sĂ« kontinentit pa SHBA-nĂ« — po fillojnĂ« tĂ« kuptojnĂ« gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« se Franca mund tĂ« ketĂ« pasur tĂ« drejtĂ« gjatĂ« gjithĂ« kohĂ«s.

“Ka njĂ« lloj validimi intelektual tĂ« pozicionit francez, i cili njeh se interesat nuk pĂ«rputhen gjithmonĂ« mes aleatĂ«ve dhe se angazhimi amerikan nĂ« sigurinĂ« europiane ishte rezultat i njĂ« pĂ«rafrimi qĂ« nuk ishte i pĂ«rjetshĂ«m,” tha Élie Tenenbaum, drejtor i qendrĂ«s sĂ« studimeve tĂ« sigurisĂ« IFRI me bazĂ« nĂ« Paris.

QĂ« kur Trump u rikthye nĂ« pushtet nĂ« janar, shenjat e tĂ«rheqjes sĂ« Uashingtonit nga — nĂ« mos pĂ«rçmimit ndaj — EuropĂ«s, kanĂ« qenĂ« tĂ« vĂ«shtira pĂ«r t’u injoruar.

Komentet fyese të Trump ndaj Europës këtë muaj erdhën vetëm pak ditë pas një Strategjie të Sigurisë Kombëtare të SHBA, e cila bëri thirrje të fshehta për ndryshim regjimësh në vendet europiane. Një version i rrjedhur i dokumentit thoshte hapur se SHBA duhet të tërheqë Austrinë, Hungarinë, Italinë dhe Poloninë larg BE-së.

NĂ« muajt para publikimit tĂ« strategjisĂ«, administrata Trump ka vĂ«nĂ« nĂ« dyshim angazhimin e SHBA ndaj nenit 5 tĂ« NATO-s dhe ka njoftuar njĂ« ulje tĂ« trupave nĂ« RumaninĂ« nĂ« vijĂ«n e parĂ«. Edhe mĂ« goditĂ«s, SHBA kĂ«rcĂ«noi se do tĂ« aneksonte GrenlandĂ«n me forcĂ« dhe po afrohet me RusinĂ«, pĂ«rfshirĂ« edhe nĂ« negociatat e paqes pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«.

MĂ« pak se njĂ« vit pas rikthimit tĂ« Trump nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«, zĂ«ra me ndikim nĂ« Gjermani — njĂ« nga vendet mĂ« tĂ« lidhura me SHBA-tĂ« nĂ« EuropĂ« — nuk e shohin mĂ« Uashingtonin si aleat. Sherbimi i inteligjencĂ«s ushtarake i DanimarkĂ«s e ka klasifikuar SHBA-nĂ« si rrezik sigurie.

Në këtë kontekst, vendet më të vogla europiane presin që të mëdhatë të marrin drejtimin.

“Ne kemi nevojĂ« qĂ« vendet e mĂ«dha tĂ« tregojnĂ« rrugĂ«n,” theksoi nĂ« njĂ« takim privat njĂ« zyrtar europian i mbrojtjes nga njĂ« shtet i mesĂ«m. “Franca ka qenĂ« konsistente nĂ« kĂ«tĂ« prej kohĂ«sh, Gjermania Ă«shtĂ« gjithashtu e rĂ«ndĂ«sishme. GjithmonĂ« ndihmon nĂ«se ata japin shembull.”

NjĂ« diplomat europian me bazĂ« nĂ« Paris e mbĂ«shteti kĂ«tĂ« thirrje pĂ«r lidership francez: “Ne kemi nevojĂ« qĂ« Macron tĂ« marrĂ« iniciativĂ«n nĂ« mbrojtjen europiane; kush tjetĂ«r do ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ« nĂ«se jo Franca?” NjĂ« tjetĂ«r zyrtar europian tha se Franca mund tĂ« bĂ«het njĂ« ‘qendĂ«r politike dhe ushtarake’, duke shtuar se Parisi Ă«shtĂ« gati tĂ« udhĂ«heqĂ« sĂ« bashku me kryeqytete tĂ« tjera si Londra, Berlini, Roma dhe Varshava.

QĂ« nga shpĂ«rthimi i luftĂ«s nĂ« UkrainĂ« nĂ« vitin 2022, Parisi ka zhvendosur fokusin drejt EuropĂ«s dhe ka rinvestuar nĂ« NATO. PĂ«r dekada, Parisi kishte neglizhuar aleancĂ«n — duke u rikthyer nĂ« komandĂ«n e integruar ushtarake vetĂ«m nĂ« 2009 — dhe ishte fokusuar kryesisht nĂ« zona tĂ« largĂ«ta si rajoni Sahel nĂ« AfrikĂ«, nga i cili u detyrua tĂ« tĂ«rhiqej pas njĂ« sĂ«rĂ« grushtesh shteti.

Tani, Franca po udhëheq një grup shumëkombësh të NATO-s në Rumani, ka shtuar praninë e saj ushtarake në Estoni dhe është në bisedime për të dërguar trupat e saj në Finlandë. Për shtetet në vijën e parë, prania e një fuqie bërthamore në territorin e tyre është një pengesë vendimtare kundër Rusisë.

NĂ« njĂ« test tĂ« parĂ« pĂ«r aftĂ«sinĂ« e EuropĂ«s pĂ«r tĂ« menduar pĂ«r sigurinĂ« e saj pa SHBA-nĂ«, Parisi — ndryshe njĂ« nga kontribuesit mĂ« tĂ« dobĂ«t tĂ« ndihmĂ«s ushtarake pĂ«r Kievin — ka krijuar sĂ« bashku me LondrĂ«n njĂ« koalicion tĂ« ashtuquajtur tĂ« gatshme pĂ«r tĂ« planifikuar garanci sigurie pĂ«r UkrainĂ«n pas luftĂ«s. ËshtĂ« njĂ« hap i rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« planifikimin e mbrojtjes sĂ« udhĂ«hequr nga Europa dhe lidershipi i FrancĂ«s Ă«shtĂ« mirĂ«pritur nĂ« kryeqytetet europiane.

Megjithatë, shumë prej tyre ende hezitojnë të vendosin mjete ushtarake në Ukrainë pa mbështetjen amerikane.

Burimi: Politico/PĂ«rshtati Gazeta Si

The post Franca po mban barrën kryesore ndaj Rusisë appeared first on Gazeta Si.

Festat, bonus për disa kategori/ Qeveria jep 15 mijë lekë për familjet me ndihmë ekonomike dhe personat me aftësi ndryshe

✇Abc News
By: Nijazi Mema
22 December 2025 at 10:06

TIRANË- Qeveria shqiptare ka vendosur tĂ« ndajĂ« bonuese pĂ«r disa kategori tĂ« shoqĂ«risĂ«. Lajmi u dha nga ministri i Financave, Petrit Malaj, i cili tha se qeveria ka miratuar Aktin Normativ tĂ« fundvitit, i cili parashikon disa ndryshime nĂ« buxhetin e vitit 2025.

“NĂ« kuadĂ«r tĂ« kĂ«saj mbĂ«shtetjeje, do tĂ« akordohet njĂ« masĂ« financiare prej 15 mijĂ« lekĂ«sh, ose rreth 150 eurosh, pĂ«r secilin pĂ«rfitues. Nga kjo paketĂ« do tĂ« pĂ«rfitojnĂ« gjithsej 148 500 qytetarĂ«, ndĂ«rsa fondi total i vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion arrin nĂ« 2,2 miliardĂ« lekĂ«â€, tha ministri Malaj.

Ministri u shpreh se një nga vendimet e Këshillit të Ministrave lidhet me përdorimin e fondeve të pashpenzuara nga ministritë dhe institucionet buxhetore.

Ai pohoi se të gjitha fondet që nuk do të shpenzohen nga këto institucione të kalojnë në fondin e posaçëm të pensioneve pranë Bankës së Shqipërisë.

“Bazuar nĂ« njĂ« vlerĂ«sim paraprak, shuma qĂ« minimalisht pritet tĂ« transferohet nĂ« kĂ«tĂ« llogari Ă«shtĂ« rreth 150 milionĂ« euro. Kjo shumĂ« do tĂ« pĂ«rdoret pĂ«r ReformĂ«n e Pensioneve”, u shpreh Malaj./abcnews.al

 

I dërguari special i SHBA: Bisedimet e paqes për Ukrainën produktive dhe konstruktive

✇Abc News
By: Nijazi Mema
22 December 2025 at 09:23

GjatĂ« tri ditĂ«ve tĂ« negociatave nĂ« Florida, Shtetet e Bashkuara dhe Ukraina kanĂ« zhvilluar bisedime me dhe pa pĂ«rfaqĂ«sues evropianĂ« mbi mĂ«nyrat pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«.

”Diskutimet midis negociatorĂ«ve ukrainas dhe amerikanĂ« mbuluan garancitĂ« shumĂ«palĂ«she tĂ« sigurisĂ«, si dhe garancitĂ« e sigurisĂ« amerikane”, shkruan nĂ« mĂ«nyrĂ« identike nĂ« X i dĂ«rguari special i SHBA-sĂ«, Steve Witkoff dhe negociatori kryesor ukrainas, Rustem Umerov.

Ata thanë se bisedimet trajtuan gjithashtu zhvillimin e mëtejshëm të planeve për rimëkëmbjen ekonomike të Ukrainës, ndërsa vendi vazhdon të mbrohet nga pushtimi i Rusisë.

“GjatĂ« tri ditĂ«ve tĂ« fundit nĂ« Florida, delegacioni ukrainas zhvilloi njĂ« sĂ«rĂ« takimesh produktive dhe konstruktive me partnerĂ«t amerikanĂ« dhe evropianĂ«â€, thanĂ« postimet.

“Ukraina mbetet plotĂ«sisht e pĂ«rkushtuar pĂ«r tĂ« arritur njĂ« paqe tĂ« drejtĂ« dhe tĂ« qĂ«ndrueshme”, shtuan ato.

Delegacionet ukrainase, ruse dhe evropiane ishin nĂ« Miami gjatĂ« fundjavĂ«s pĂ«r tĂ« vazhduar negociatat pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s sĂ« nisur nga Rusia rreth katĂ«r vjet mĂ« parĂ«, megjithĂ«se nuk u zhvilluan bisedime tĂ« drejtpĂ«rdrejta midis zyrtarĂ«ve ukrainas dhe rusĂ«.

Përfaqësuesit ukrainas, amerikanë dhe evropianë kishin zhvilluar bisedime të dielën dhe të hënën e kaluar në Berlin, mes një shtytjeje të intensifikuar diplomatike për të gjetur një zgjidhje për konfliktin.

Negociatori rus Kirill Dmitriev, këshilltar i presidentit rus Vladimir Putin, i përshkroi bisedimet në Miami si konstruktive pas raundit të parë të së shtunës, sipas agjencisë shtetërore ruse të lajmeve TASS.

“GjatĂ« dy ditĂ«ve tĂ« fundit nĂ« Florida, i DĂ«rguari Special rus Kirill Dmitriev zhvilloi takime produktive dhe konstruktive me delegacionin amerikan pĂ«r tĂ« çuar pĂ«rpara planin e paqes tĂ« presidentit Trump pĂ«r UkrainĂ«n”, tha Witkoff nĂ« njĂ« postim nĂ« X.

Asnjë nga palët e përfshira nuk zbuloi nëse ishte bërë përparim i vërtetë.

“21 janari”, Meta rrĂ«fehet nĂ« SPAK/ Fatos Klosi: PĂ«r mua Ă«shtĂ« mashtrim i pastĂ«r, po pĂ«rpiqet tĂ« justifikojĂ« BerishĂ«n

✇Abc News
By: Nijazi Mema
18 December 2025 at 18:36

TIRANË- Ilir Meta dĂ«shmoi sot vullnetarisht nĂ« SPAK pĂ«r ngjarjet para dhe pas 21 janarit 2011. Ish-presidenti u mor nĂ« pyetje pĂ«r disa orĂ« nga prokurori Alfred Shehu.  Meta mĂ«sohet se ka thĂ«nĂ« se shĂ«rbimet e huaja ishin nĂ« dijeni tĂ« dhunĂ«s sĂ« planifikuar nga organizatorĂ«t.

Meta, në atë kohë zëvendëskryeministër, ishte edhe arsyeja e protestës popullore, pas përgjimit të publikuar nga Dritan Prifti dhe ryshfeteve të kërkuara nga shefi i tij politik.

Ish-kreu i ShĂ«rbimit Informativ ShtetĂ«ror, Fatos Klosi, i ftuar nĂ« “Tirana Live” u shpreh se Meta Ă«shtĂ« paraqitur nĂ« SPAK pĂ«r tĂ« ndihmuar Sali BerishĂ«n.

Deklarimet e Ilir Metës sipas Klosit janë një mashtrim i pastër, ndërsa shtoi se shërbimet partnere nuk njoftojnë asnjëherë kryeministrin apo ministrin, por partnerin e tyre në Shqipëri, siç është SHISH.

“Nuk ma merrte mendja, me hallet qĂ« ka ai pĂ«rpiqet tĂ« ndihmojĂ« edhe BerishĂ«n si aleatĂ« qe e ka dhe e kishte dhe atĂ«herĂ« mĂ« 21 janarin. PĂ«r mua Ă«shtĂ« mashtrim i pastĂ«r. ShĂ«rbimet partnere nuk flasin me kryeministrin apo me ministrin, por ata kanĂ« njĂ« partner qĂ« Ă«shtĂ« shĂ«rbimi informative dhe mund ta pĂ«rdoret inflamacionet. Nuk justifikohet. ËshtĂ« e ndalura me ligj qĂ« tĂ« qĂ«llohet drejt TurmĂ«s. Krimi shtetĂ«ror duhet t’i shkohet deri nĂ« fund”, tha ai.

Ai pohoi se Meta ka shkuar nĂ« ProkurorinĂ« e Posaçme pĂ«r tĂ« justifikuar veprimet e BerishĂ«s, por pavarĂ«sisht pĂ«rpjekjeve, ai theksoi se BerishĂ«n nuk e mbron dot pĂ«rballĂ« “krimit shtetĂ«ror” ku katĂ«r qytetarĂ« tĂ« pafajshĂ«m u qĂ«lluan pĂ«r vdekje para godinĂ«s sĂ« kryeministrisĂ« mĂ« 21 janar 2011.

“Ata ushtarĂ«t dhe oficerĂ«t tĂ« gardĂ«s nuk e bĂ«nin dot pa urdhĂ«r. Ata qĂ« kanĂ« dhĂ«nĂ« urdhĂ«r, ata qĂ« sajuan atĂ« ngjarje, qĂ« pĂ«rfundoi me katĂ«r tĂ« vrarĂ« dhe nuk e di pĂ«r sa tĂ« plagosur, Ă«shtĂ« njĂ« ngjarje mĂ« e rĂ«nda qĂ« ka ndodhur.

Ai ka shkuar aty për të ndihmuar Sali Berishën, jo prokurorinë. Ai ka shkuar atje për ta justifikuar në njëfarë mënyrë, sepse nuk e mbron dot. Ata janë të akuzuarit. Unë shpresoj që të dalë e vërtetë, është e vështirë sigurisht. Procesi i hetimit u sabotua që në fillim.

Tani është vonë, por nuk është e pamundur. Me vërtet është fshirë serveri i kryeministrisë, por unë jam i sigurt që Basha ministër i Brendshëm i asaj kohe nuk kishte këllqe për të dhënë urdhër për të vrarë, por nga kryeministri i kohës.

Ka plot njerëz që  janë dëshmitarë, punonjës të Gardës, që mund të thonë të vërtetën. Kam përshtypjen se nuk ka ditur gjë i shkreti. Berisha u tall me Topin dhe me kryeprokuroren e përgjithshme. Ai i mundi ata, sepse ishte i plotfuqishëm, sepse presidentin ata e zgjodhën.

Bamir Topi mbajti njĂ« qĂ«ndrim tĂ« drejtĂ«, nĂ« pĂ«rputhje me ligjin, ndĂ«rkohĂ« Berisha, qĂ« Ă«shtĂ« fajtori kryesor bĂ«ri ç’ështĂ« e mundur pĂ«r tĂ« gĂ«njyer. Deri sa GardĂ«n e mbajtĂ«n tre ditĂ« nĂ« kryeministri, dhe nĂ« kĂ«to ditë KĂ«to janĂ« indice qĂ« tregojnĂ« se duhet luftuar mĂ« shumĂ« pĂ«r prova. Shpresa ime Ă«shtĂ« tek njerĂ«zit. U gjuajt kur njerĂ«zit ishin shpĂ«rndarĂ«. “, tha ai.

Mblidhet Këshilli Kombëtar i PD/ Artur Nura: Salianji, frymë e re për PD. Sali Berisha është i shqetësuar për


✇Abc News
By: Nijazi Mema
17 December 2025 at 18:33

TIRANË- KĂ«shilli KombĂ«tar i PartisĂ« Demokratike Ă«shtĂ« mbledhur mes tensioneve tĂ« brendshme dhe pa fokus tĂ« qartĂ« mbi zgjedhjet.  Analisti Artur Nura, i ftuar nĂ« njĂ« “Tirana Live”, u shpreh se ish-kryeministri Sali Berisha ndodhet nĂ« njĂ« situatĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« brenda PD-sĂ«, ndĂ«rsa figura e Ervin Salianjit po fiton gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« mbĂ«shtetje mes demokratĂ«ve.

Sipas Nurës, Salianji përfaqëson një frymë të re politike, e cila po shihet si shpresë nga baza e PD-së, veçanërisht nga të rinjtë.

Më tej, Nura theksoi se protesta e PD e paralajmëruar për 22 dhjetor pritet të jetë modeste në nivel kombëtar, ndërsa Salianji po arrin të tërheqë më shumë mbështetës sesa strukturat tradicionale të partisë.

I pyetur mbi motivet se pse Salianji  nuk mori pjesë në mbledhjen e Këshillit Kombëtar, Nura tha se po tregohet funksional dhe po shmang përplasjet e drejtpërdrejta për momentin.

“Salianji pasqyrĂ« e rinisĂ« sĂ« BerishĂ«s dhe kjo e Ă«shtĂ« arsyeja kryesore, qĂ« e shqetĂ«son mĂ« shumĂ« atĂ«. Ai mbledh KĂ«shillin KombĂ«tar, por nuk flet pĂ«r zgjedhjet. Padyshim qĂ« Berisha Ă«shtĂ« nĂ« njĂ« situatĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« brenda PartisĂ« Demokratike.

Protesta do jetĂ« modeste mĂ« 22 dhjetor nĂ« planin kombĂ«tar. Salianji i merr mĂ« shumĂ« demokratĂ«. Salianji Ă«shtĂ« njĂ« politika, qĂ« po i jep njĂ« perspektivĂ« tĂ« mirĂ« PartisĂ« Demokratike. Fryma Berisha tĂ« mbyt. Nuk e mbyt individin, por frymĂ«n demokratike brenda partisĂ«â€, tha ai.

“Besoj se Ă«shtĂ« njĂ« zgjedhje qĂ« ka bĂ«rĂ« pĂ«r tĂ« mos u pĂ«rplasur hĂ« pĂ«r hĂ«, sepse i dihet tĂ« mos ndĂ«rtojĂ« pĂ«rplasje tani pĂ«r tani. DemokratĂ«t shohin shpresĂ« tek Ervin Salianjin.  Jo rastĂ«sisht Salianji po del kaq shumĂ« funksionale. Mund tĂ« ketĂ« edhe mbĂ«shtesje ndĂ«rkombĂ«tare. NĂ« PD nuk kemi demokraci tĂ« brendshme. Koha do ta vĂ«rtetojĂ«, unĂ« mendoj se Salianji Ă«shtĂ« njĂ« tentativĂ« pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« PD njĂ« frymë  tĂ« re.”, u shpreh ai./abcnews.al

Problemi i Europës është Trumpi!

✇Gazeta Si
By: Megi Iskurti
17 December 2025 at 13:50

Nga Gazeta ‘Si’- Samiti i udhĂ«heqĂ«sve të BE-sĂ«, tĂ« enjten do tĂ« vĂ«rĂ« nĂ« provĂ« nĂ«se blloku do tĂ« qĂ«ndrojĂ« i bashkuar, apo nĂ«se Donald Trump mund ta ndajĂ« atĂ«.

Një mosmarrëveshje e madhe midis qeverive evropiane mbi përdorimin e aseteve ruse të ngrira që nga pushtimi i Ukrainës nga Vladimir Putin për të financuar rindërtimin e vendit nxjerr në pah një përçarje më të thellë në të gjithë kontinentin mbi mënyrën se si të përballet me një rend të ri botëror dhe presionin e paparë nga SHBA-të.

KĂ«shilli Evropian kĂ«tĂ« javĂ« duhet tĂ« bĂ«jĂ« dy gjĂ«ra. UdhĂ«heqĂ«sit kanĂ« nevojĂ« pĂ«r rezultate tĂ« prekshme, veçanĂ«risht nĂ« financimin e UkrainĂ«s. Por qeveritĂ« kryesore thonĂ« gjithashtu se duhet tĂ« mbĂ«shtesin BE-nĂ« kur ShtĂ«pia e BardhĂ« po pĂ«rpiqet tĂ« ndikojĂ« nĂ« politikĂ«, dhe mĂ« shumĂ« udhĂ«heqĂ«s evropianĂ« se kurrĂ«, nga Viktor OrbĂĄn i HungarisĂ« deri te Andrej BabiĆĄ i ÇekisĂ«, e hedhin poshtĂ« mençurinĂ« e pranuar tĂ« Brukselit.

BE-ja do tĂ« “dĂ«mtohej rĂ«ndĂ« pĂ«r vite me radhĂ«â€ nĂ«se nuk ia del tĂ« arrijĂ« njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r financimin e UkrainĂ«s, tha kancelari gjerman Friedrich Merz nĂ« njĂ« intervistĂ« televizive gjermane.

“Dhe ne do t’i tregojmĂ« botĂ«s se, nĂ« njĂ« moment kaq tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« historinĂ« tonĂ«, ne jemi tĂ« paaftĂ« tĂ« qĂ«ndrojmĂ« sĂ« bashku dhe tĂ« veprojmĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur rendin tonĂ« politik nĂ« kĂ«tĂ« kontinent evropian.”

ZyrtarĂ«t e administratĂ«s Trump kanĂ« shtyrĂ« qeveritĂ« evropiane, tĂ« paktĂ«n ato qĂ« i konsiderojnĂ« mĂ« miqĂ«sore – qĂ« tĂ« refuzojnĂ« planin pĂ«r tĂ« pĂ«rdorur 210 miliardĂ« euro nĂ« asete ruse pĂ«r tĂ« financuar UkrainĂ«n, thanĂ« pĂ«r POLITICO katĂ«r zyrtarĂ« tĂ« BE-sĂ« tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« diskutime.

Kur udhëheqësit e BE-së u takuan në Bruksel në tetor, ata nuk arritën të arrinin një marrëveshje për paratë e bllokuara sepse Belgjika e kundërshtoi atë. Dy muaj më vonë, është e qartë se problemi i BE-së nuk është në të vërtetë Belgjika, por Trump.

Komisioni Evropian dhe kryeqytetet mĂ« me ndikim kanĂ« negociuar me njĂ«ri-tjetrin gjatĂ« asaj periudhe, duke u pĂ«rpjekur tĂ« bindin kryeministrin belg Bart De Wever, mbĂ«shtetja e tĂ« cilit Ă«shtĂ« thelbĂ«sore sepse vendi i tij Ă«shtĂ« shtĂ«pia e shumicĂ«s sĂ« aseteve ruse tĂ« ngrira nĂ« EvropĂ«, tĂ« jetĂ« nĂ« anĂ«n e tyre. Diskutimet janĂ« bĂ«rĂ« mĂ« intensive gjatĂ« javĂ«s sĂ« kaluar, pasi BE Ă«shtĂ« pĂ«rpjekur t’i japĂ« BelgjikĂ«s garanci.

Por shanset pĂ«r tĂ« arritur njĂ« marrĂ«veshje u pĂ«rkeqĂ«suan nĂ« vend qĂ« tĂ« pĂ«rmirĂ«soheshin gjatĂ« sĂ« martĂ«s, tha zyrtari i lartĂ«, tĂ« cilit iu dha anonimiteti pĂ«r tĂ« folur lirisht. “Doja tĂ« qaja,” thanĂ« ata pĂ«r atmosferĂ«n e njĂ« takimi nĂ« Bruksel tĂ« ministrave tĂ« çështjeve tĂ« BE-sĂ« qĂ« po pĂ«rgatiteshin pĂ«r samitin.

“Nuk Ă«shtĂ« mĂ« udhĂ«heqĂ«se e botĂ«s sĂ« lirĂ«â€

Ukraina ka nevojë urgjente për para, pasi përballet me një deficit buxhetor prej 71.7 miliardë eurosh vitin e ardhshëm. Nëse paratë nuk fillojnë të rrjedhin deri në prill, do të duhet të shkurtojë shpenzimet publike, gjë që mund të godasë moralin dhe aftësinë e saj për të vazhduar të mbrohet, gati katër vjet që nga pushtimi në shkallë të plotë i Rusisë.

Qeveria belge thotë se kundërshtimi i saj ndaj përdorimit të aseteve ruse për të financuar kredinë varet nga nevoja për të mbrojtur taksapaguesit e saj nga përgjegjësia në rast se paratë duhet të kthehen ndonjëherë.

Për vendet e tjera evropiane, bëhet fjalë për gjeopolitikë më të gjerë.

Fushata amerikane e ndikimit qĂ« ka parĂ« zyrtarĂ«t e administratĂ«s Trump tĂ« anashkalojnĂ« Brukselin dhe tĂ« bashkĂ«punojnĂ« me kryeqytetet, ka bĂ«rĂ« qĂ« Italia, Bullgaria, Malta dhe Çekia t’i bashkohen grupit tĂ« vendeve qĂ« nuk pajtohen. DĂ«shtimi do tĂ« ishte njĂ« katastrofĂ« pĂ«r pozicionin e BE-sĂ« nĂ« botĂ«, thanĂ« zyrtarĂ«t evropianĂ«, duke pasur parasysh mesazhin qĂ« do tĂ« dĂ«rgonte. Jo vetĂ«m pĂ«r administratĂ«n e ashpĂ«r Trump, e cila, nĂ« StrategjinĂ« e saj tĂ« SigurisĂ« KombĂ«tare tĂ« publikuar mĂ« parĂ« kĂ«tĂ« muaj, tha se do tĂ« mbĂ«shteste forcat euroskeptike, por edhe pĂ«r Presidentin rus Vladimir Putin, i cili vĂ« nĂ« dyshim hapur sovranitetin e ish-shteteve sovjetike.

Manfred Weber, udhëheqësi i Partisë Popullore Evropiane të qendrës së djathtë, familja më e madhe politike e BE-së, dha një vlerësim të habitshëm të martën në lidhje me gjendjen e përkeqësuar të marrëdhënieve.

“SHBA-tĂ« padyshim nuk janĂ« mĂ« udhĂ«heqĂ«se tĂ« botĂ«s sĂ« lirĂ«,” u tha ai gazetarĂ«ve nĂ« Strasburg, ku Parlamenti Evropian Ă«shtĂ« nĂ« seancĂ« kĂ«tĂ« javĂ«. Administrata Trump po “distancohet nga ne”.

Një Ukrainë e shkatĂ«rruar do tĂ« kishte njĂ« dorĂ« mĂ« tĂ« dobĂ«t pĂ«r tĂ« luajtur nĂ« bisedimet e paqes, duke minuar shanset e saj pĂ«r tĂ« marrĂ« paqen e qĂ«ndrueshme qĂ« i nevojitet pĂ«r t’u rindĂ«rtuar nga shkatĂ«rrimi i katĂ«r viteve tĂ« luftĂ«s sĂ« plotĂ«.

“Nuk kam as fjalĂ«n e duhur,” tha Kryeministrja estoneze Kristen Michal pĂ«r POLITICO kur u pyet se çfarĂ« do tĂ« ndodhte nĂ«se BE-ja nuk arrin tĂ« marrĂ« njĂ« marrĂ«veshje kredie. Kievi duhet tĂ« dijĂ« “se Evropa po e mbĂ«shtet UkrainĂ«n sido qĂ« tĂ« ndodhĂ«. QĂ« ata nuk janĂ« tĂ« detyruar ta pranojnĂ« marrĂ«veshjen e keqe”.

Sipas njĂ« drafti tĂ« planit tĂ« paqes tĂ« negociuar nga ShtĂ«pia e BardhĂ« dhe Kremlini, Uashingtoni dĂ«shiron tĂ« pĂ«rdorĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« aseteve tĂ« ngrira tĂ« RusisĂ« pĂ«r tĂ« financuar pĂ«rpjekjet e rindĂ«rtimit tĂ« udhĂ«hequra nga SHBA-tĂ«. LĂ«shimi i aseteve tĂ« ngrira pĂ«r UkrainĂ«n si pjesĂ« e njĂ« kredie dĂ«mshpĂ«rblimi do t’i lejonte Kievit tĂ« vendoste se ku t’i drejtonte paratĂ«, me FrancĂ«n qĂ« shtyn pĂ«r njĂ« qasje tĂ« parĂ« ndaj shpenzimeve pĂ«r armĂ«, e cila do tĂ« ishte Evropa.

Witkoff dhe Zelensky në Berlin

Trump po ushtron gjithashtu presion mbi Presidentin e UkrainĂ«s, Volodymyr Zelenskyy, qĂ« t’i lĂ«shojĂ« RusisĂ« territore tĂ« fortifikuara rĂ«ndĂ« dhe me rĂ«ndĂ«si strategjike nĂ« Donbas, tokĂ« qĂ« Kremlini aktualisht nuk e kontrollon.

Shtëpia e Bardhë i hodhi poshtë akuzat e Brukselit për ndërhyrje.

“ShpĂ«rthimet nga burime anonime qĂ« nuk ishin tĂ« pranishme nĂ« kĂ«to diskutime nuk duhen marrĂ« seriozisht”, tha zĂ«vendĂ«ssekretarja e shtypit e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Anna Kelly.

“Objektivi i vetĂ«m i Shteteve tĂ« Bashkuara Ă«shtĂ« tĂ« sjellĂ« paqe nĂ« kĂ«tĂ« konflikt
 Si ukrainasit ashtu edhe rusĂ«t kanĂ« deklaruar qartĂ« qĂ«ndrimet e tyre nĂ« lidhje me asetet e ngrira, dhe puna jonĂ« e vetme Ă«shtĂ« tĂ« lehtĂ«sojmĂ« njĂ« shkĂ«mbim qĂ« nĂ« fund tĂ« fundit mund tĂ« rezultojĂ« nĂ« njĂ« marrĂ«veshje”.

Negociatat e dobëta të së martës panë zyrtarët dhe udhëheqësit e BE-së të ngrinin gjithnjë e më shumë opsionin bërthamor: miratimin e kredisë së dëmshpërblimeve me votim me shumicë të kualifikuar, me fjalë të tjera, duke injoruar kundërshtimet e disa vendeve dhe duke vazhduar gjithsesi. Por disa zyrtarë thanë se kjo do të shqyente një bllok tashmë të përçarë dhe ka të ngjarë ta zhyste atë në një krizë të vërtetë.

Një alternativë tjetër është që disa vende thjesht të ofrojnë kredi të kufizuara dypalëshe.

“ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« Belgjika tĂ« jetĂ« pjesĂ« e marrĂ«veshjes”, “por le ta shohim”, tha kryeministrja letoneze Evika SiliƆa pĂ«r POLITICO tĂ« martĂ«n. “NĂ«se ky [njĂ« votim me shumicĂ« tĂ« kualifikuar] do tĂ« jetĂ« i vetmi [opsion], pse jo?”

“ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« BE-ja tĂ« tregojĂ« forcĂ«n e saj, si dhe aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« marrĂ« njĂ« vendim tĂ« fortĂ«, sepse ne kemi punuar pĂ«r njĂ« kohĂ« mjaft tĂ« gjatĂ« dhe i premtuam UkrainĂ«s se do t’i ndihmojmĂ« me burime financiare, dhe asetet e ngrira janĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« njĂ« burim i mirĂ«â€, tha ajo.

SiliƆa shtoi jo pa qĂ«llim se “pĂ«r BelgjikĂ«n, nuk uroj qĂ« ajo tĂ« bĂ«het njĂ« Hungari e dytĂ«.” POLITICO raportoi javĂ«n e kaluar se diplomatĂ«t kishin paralajmĂ«ruar se Belgjika rrezikonte tĂ« dilte nga rreshti, nĂ« vendimmarrjen e BE-sĂ« si rezultat i kokĂ«fortĂ«sisĂ« sĂ« saj ndaj marrĂ«veshjes sĂ« aseteve.

Për Ukrainën, kredia e dëmshpërblimit e financuar nga asetet ruse do të ishte zgjidhja më e mirë për vrimën e saj të zezë financiare, ndërsa mbështetja e FMN-së për vendin varet nga plani.

Por Zelenskyy, në një bisedë në WhatsApp me gazetarët të hënën, ishte pragmatik. Ai nuk interesohet se si Ukraina i merr paratë, për sa kohë që i merr ato.

“Sigurisht, ne do tĂ« donim vĂ«rtet t’i pĂ«rdornim asetet ruse pĂ«r tĂ« rivendosur shtetin tonĂ«â€, pasi â€œĂ«shtĂ« e drejtĂ« qĂ« rusĂ«t tĂ« paguajnĂ« pĂ«r shkatĂ«rrimin”. Por, shtoi ai, “njĂ« kredi dĂ«mshpĂ«rblimi ose çdo format i bazuar nĂ« shumĂ«n e aseteve tĂ« ngrira tĂ« RusisĂ« – midis 150 dhe 200-210 miliardĂ« dollarĂ« nĂ« total – Ă«shtĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« njĂ« ndryshim rrĂ«njĂ«sor”.

Me bisedimet midis zyrtarëve evropianë që dështuan të arrinin një marrëveshje, udhëheqësit personalisht do të kenë detyrën e pazakontë në samitin e së enjtes, të gjejnë vetë një zgjidhje.

Burimi: Politico/PĂ«rshtati Gazeta Si

The post Problemi i Europës është Trumpi! appeared first on Gazeta Si.

â€œĂ‡Ă«shtja e komercializimit tĂ« librit nuk Ă«shtĂ« shqiptare, Ă«shtĂ« globale”, Lami: Pa kritikĂ«, shija estetike mbetet nĂ« vend

✇Abc News
By: Nijazi Mema
16 December 2025 at 20:49

TIRANË- Fenomeni i komercializmit tĂ« librit nuk Ă«shtĂ« njĂ« “sĂ«mundje” shqiptare, por njĂ« problem qĂ« ka shtrirje globale.

KĂ«shtu u shpreh profesori Roland Lami, nĂ« studion e “Real Story” me gazetarin Sokol Balla.

Ai thekson se ajo që duhet të kultivohet më shumë në Shqipëri është kritika e thellë, e cila duhet të orientohet rreth vlerave, që ofron libri.

â€œĂ‡Ă«shtja e komercializimit tĂ« librit nuk Ă«shtĂ« shqiptare, Ă«shtĂ« globale. NĂ«se do shkojmĂ« te lexuesi i profilizuar nĂ« numĂ«r janĂ« shumĂ« tĂ« paktĂ«t, Ă«shtĂ« lexues i kualifikuar.

Ndërsa sot leximi i shpejtë orientohet drejt autorëve që godasin menjëherë, në titull, ngjarje.

Ajo çfarĂ« duhet tĂ« na shoqĂ«rojĂ« Ă«shtĂ« qĂ« kritika, tĂ« orientohet rreth vlerave qĂ« ofron libri cilĂ«sor. NĂ«se do e lĂ«mĂ« tĂ« sfumohet nga leximi i shpejtĂ«, shija estetike mbetet nĂ« vend”, tha ai/abcnews.al

Kush qëndron pas politikës anti-europiane të Trump?

✇Gazeta Si
By: Megi Iskurti
13 December 2025 at 15:00

Nga Andrew Roth- Si mund të krijosh një manifest politik të jashtëm për një president amerikan që udhëheq nga instinkti?

Drafti fillestar i ra në dorë Michael Anton, një ithtar i zjarrtë i Maga-s, të cilin zyrtarët e kanë quajtur autorin kryesor pas strategjisë së re radikale të sigurisë kombëtare (NSS) të SHBA-së.

Dokumenti tronditi aleatĂ«t e SHBA-sĂ«, duke paralajmĂ«ruar se imigracioni nĂ« EuropĂ« do tĂ« shkaktonte “shkatĂ«rrim civilizimi”, duke ringjallur doktrinĂ«n Monroe nĂ« hemisferĂ«n perĂ«ndimore, dhe duke zvogĂ«luar pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« e SHBA-sĂ« pĂ«r konkurrencĂ«n e fuqive tĂ« mĂ«dha me KinĂ«n dhe RusinĂ«.

Anton, ish-drejtori i planifikimit tĂ« politikave nĂ« Departamentin e Shtetit, kishte tĂ«rhequr mĂ« parĂ« vĂ«mendje tĂ« gjerĂ« nĂ« vitin 2016, kur e krahasoi zgjedhjen qĂ« po afrohej me njĂ« aeroplan tĂ« rrĂ«mbyer, ku konservatorĂ«t duhet tĂ« trondisin rrĂ«njĂ«sisht politikĂ«n amerikane dhe tĂ« refuzojnĂ« qĂ«ndrimet pro-imigracionit qĂ« ishin “shenjĂ« e njĂ« partie, njĂ« shoqĂ«rie, njĂ« vendi, njĂ« populli, njĂ« civilizimi qĂ« dĂ«shiron tĂ« vdesĂ«â€.

Anton, ish-drejtori i planifikimit të politikave në Departamentin e Shtetit

Nuk Ă«shtĂ« çudi, pra, qĂ« NSS-ja e fundit, zakonisht njĂ« dokument i ngarkuar me gjuhĂ« burokratike tĂ« kujdesshme, ra si njĂ« bombĂ«. Disa nga rekomandimet ishin kaq radikale saqĂ« shkaktuan qĂ« liderĂ«t europianĂ« tĂ« thoshin se euroskepticizmi i SHBA-sĂ« tani ishte bĂ«rĂ« “doktrinĂ« zyrtare”.

“Mendoj se Ă«shtĂ« e qartĂ« qĂ« Maga po pĂ«rpiqet tĂ« jetĂ« njĂ« lĂ«vizje revolucionare,” tha Max Bergmann, drejtori i programit EuropĂ«, Rusi dhe Euroazi nĂ« QendrĂ«n pĂ«r Studime Strategjike dhe NdĂ«rkombĂ«tare. “Po pĂ«rpiqet tĂ« shkundĂ« rrĂ«njĂ«sisht politikĂ«n e jashtme amerikane pasluftĂ«s dhe tĂ« ndryshojĂ« drejtimin e vendit.”

Mendimi sfidon dekada ortodoksi politike tĂ« dy partive qĂ« shihnin institucionet europiane, pĂ«rfshirĂ« NATO-n dhe Bashkimin Europian, si aleatĂ« nĂ« konkurrencĂ«n e fuqive tĂ« mĂ«dha me vende autoritare si Rusia dhe Kina. Dokumenti i ri sheh kĂ«rcĂ«nimin mĂ« tĂ« madh te imigracioni – dhe sugjeron qĂ« SHBA duhet tĂ« afrohet me aleatĂ« jo-liberalĂ« nĂ« EuropĂ«.

“Kjo Ă«shtĂ« pak si njĂ« divorc,” tha Bergmann. “Ata nuk duan qĂ« martesa tĂ« pĂ«rfundojĂ«. Po kĂ«rkojnĂ« shenja qĂ« Shtetet e Bashkuara janĂ« ende tĂ« interesuara pĂ«r ta 
 dhe kjo ishte njĂ«farĂ« konfirmimi qĂ« ka pĂ«rfunduar.”

Tradicionalisht, NSS-ja Ă«shtĂ« rezultat i njĂ« procesi tĂ« ndĂ«rlikuar ndĂ«r-agjencial qĂ« çon nĂ« njĂ« “punĂ« prerje-dhe-ngjitjeje”, sipas Daniel Hamilton, ish-zyrtar i Departamentit tĂ« Shtetit dhe profesor nĂ« Universitetin Johns Hopkins.

“Supozimi im Ă«shtĂ« se Trump nuk e ka lexuar kĂ«tĂ« gjĂ« dhe nuk do ta bĂ«jĂ«,” tha John Bolton, ish-kĂ«shilltar i sigurisĂ« kombĂ«tare pĂ«r Trump gjatĂ« mandatit tĂ« tij tĂ« parĂ« dhe qĂ« mĂ« pas u bĂ« kritik i presidentit. “Ai nuk lexoi strategjinĂ« kombĂ«tare tĂ« sigurisĂ« nĂ« mandat tĂ« parĂ«, dhe askush nuk i dha rĂ«ndĂ«si.”

Por në një intervistë më pas për Politico, Trump përsëriti kritikat e strategjisë ndaj migracionit masiv, duke treguar se edhe nëse nuk ka kohë për një dokument politik, horrori i saj ndaj multikulturalizmit përputhet ngushtë me mendimin e tij.

“NĂ«se vazhdon kĂ«shtu 
 shumĂ« nga ato vende nuk do tĂ« jenĂ« mĂ« vende tĂ« qĂ«ndrueshme,” tha Trump. “Politika e tyre e imigracionit Ă«shtĂ« njĂ« katastrofĂ«. Ajo qĂ« po bĂ«jnĂ« me imigracionin Ă«shtĂ« njĂ« katastrofĂ«.”

Strategjitë kombëtare të sigurisë, të bëra publike nga administratat amerikane që nga mesvitet e 1980-ave, shpesh kanë shërbyer si arenë për vizione të ndryshme të politikës së jashtme amerikane, ku zyrtarët rivalë futin gjuhë për të reflektuar interesat e tyre kryesore.

NĂ«n Trump, ShtĂ«pia e BardhĂ« ka zvogĂ«luar ndjeshĂ«m stafin nĂ« aparatet kyçe tĂ« sigurisĂ« kombĂ«tare si pjesĂ« e pĂ«rpjekjes pĂ«r tĂ« thjeshtuar qeverinĂ« dhe pĂ«r tĂ« hequr “shtetin e thellĂ«â€ tĂ« pabindur – pĂ«rfshirĂ« KĂ«shillin e SigurisĂ« KombĂ«tare, forum i cili tradicionalisht koordinon politikĂ«n e sigurisĂ« kombĂ«tare tĂ« SHBA-sĂ«.

Trump vetë thuhet se ka pak interes për politikë.

Edhe pse dokumenti nuk përcakton rekomandime specifike politike, ka shenja se shpirti i tij po zbatohet tashmë në pjesë të administratës së gjerë amerikane.

Ambasadat amerikane nĂ« EuropĂ«, si dhe Kanada, Australi dhe Zelanda e Re, janĂ« urdhĂ«ruar tĂ« mbledhin tĂ« dhĂ«na mbi krimet e kryera nga emigrantĂ«t, dhe zyrtarĂ«t e lartĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« se migracioni masiv Ă«shtĂ« njĂ« “kĂ«rcĂ«nim ekzistencial pĂ«r qytetĂ«rimin perĂ«ndimor dhe sigurinĂ« e perĂ«ndimit dhe tĂ« gjithĂ« botĂ«s”.

Diplomatët e lartë amerikanë gjithashtu po japin paralajmërime Europës ndërsa po riformatojnë Bashkimin Europian si një rival kryesor.

Anton la qeverinë në shtator, disa muaj para se dokumenti të publikohej. Diplomatët thanë se ai ishte i frustruar në Departamentin e Shtetit, ku aleatët e tjerë të fuqishëm të sekretarit të shtetit, Marco Rubio, ishin të ngarkuar me marrjen e vendimeve kryesore.

Në qarqet konservatore, disa njerëz kanë paralajmëruar se, edhe pse administrata e Trump mund të mos zbatojë vizionin e përshkruar në NSS, pasardhësit potencialë të Trump, përfshirë Vance, kanë një draft për një politikë të jashtme të ardhshme Maga.

“Lexuar si njĂ« plan pĂ«r pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« presidencĂ«s sĂ« Trump, NSS mund tĂ« tejçmohet,” shkroi Wall Street Journal nĂ« njĂ« editorial.

“Por kjo nuk do tĂ« thotĂ« se mund tĂ« injorohet lehtĂ«. NSS pĂ«rfaqĂ«son pikĂ«pamjen e atyre qĂ« shpresojnĂ« tĂ« formojnĂ« politikĂ«n amerikane shumĂ« kohĂ« pas pĂ«rfundimit tĂ« mandatit tĂ« dytĂ« tĂ« Trump. IdetĂ« e tyre kanĂ« rĂ«ndĂ«si.”

Burimi: The Guardian/PĂ«rshtati Gazeta Si

Andrew Roth është korrespondenti i çështjeve globale i gazetës The Guardian, i vendosur në Uashington DC. Ai mbulon Departamentin e Shtetit dhe politikën e jashtme të SHBA-së.

The post Kush qëndron pas politikës anti-europiane të Trump? appeared first on Gazeta Si.

Martin Camaj nuk ishte hermetik


✇Gazeta Si
By: Liridon Mulaj
11 December 2025 at 15:10

Nga Gazeta “SI”- Martin Camaj nĂ« shumĂ« analiza letrare Ă«shtĂ« pĂ«rcaktuar si njĂ« poet hermetik. Kjo mĂ« shumĂ« pĂ«r faktin se emri i tij lidhet thuajse gjithmonĂ« me Giuseppe Ungaretin, poetin e madh hermetik italian. Edhe ky asociim e ka njĂ« arsye, e cila mbetet nĂ« fakt tĂ«rĂ«sisht teknike: pjesĂ«marrja e Martin Camajt nĂ« kurset e Ungaretit, nĂ« Universitetin e RomĂ«s.

Por studiuesit mĂ« tĂ« njohur tĂ« Camajt, e po ashtu dishepujt e tij, Matteo MandalĂ  dhe Francesco Altimari e hodhĂ«n poshtĂ« kĂ«tĂ« tezĂ« gjatĂ« prezantimit tĂ« veprĂ«s sĂ« plotĂ« tĂ« Camajt, nĂ« njĂ« vĂ«llim nga Botime Onufri, aktivitet qĂ« u organizua nĂ« qendrĂ«n “Sotir Kolea” tĂ« BibliotekĂ«s KombĂ«tare.

Profesori i Universitetit të Palermos, si dhe studiues i letërsisë arbëreshe dhe asaj shqiptare, Matteo Mandalà, thotë se letërsia e Martinit është keqkuptuar nga kritika shqiptare.

“Vepra e Martinit Ă«shtĂ« keqkuptuar. Ai nuk ishte hermetik. Nuk i qĂ«ndronte ky pĂ«rcaktim sepse ai nuk ishte i tillĂ«. VetĂ«m fakti se ndoqi disa kurse tĂ« Ungarettit nĂ« Universitetin e RomĂ«s, nuk e bĂ«n atĂ« hermetik. Mbaj mend qĂ« kur ia thashĂ« kĂ«tĂ« para shumĂ« vitesh, ai mĂ« pĂ«rqafoi, sepse i thashĂ«: ‘Ju, Martin, nuk jeni hermetik.’ Maksimumi mund tĂ« jeni simbolist, çka e pranoi dhe vetĂ«â€, shprehet MandalĂ .

Matteo MandalĂ 

Ai sqaron edhe prej nga e mori frymëzimin Camaj për të shkruar më vonë letërsinë e tij:

“Camaj ishte ndjekĂ«s i simbolizmit ruso-francez. Por unĂ« dua tĂ« shtoj edhe njĂ« simbolizĂ«m tjetĂ«r prej tĂ« cilit Martini Ă«shtĂ« frymĂ«zuar, dhe ai Ă«shtĂ« simbolizmi italian. Jemi nĂ« fazĂ«n kur nĂ« Itali, nĂ« fundin e viteve ’50, nisi ajo qĂ« ne e quajmĂ« avantgardĂ«, qĂ« kishte pĂ«rmbyllur fazĂ«n e eksperimentalizmit neorealist dhe qĂ« po hapte dyert pĂ«r njĂ« fazĂ« tĂ« re tĂ« letĂ«rsisĂ«, ku pĂ«rmendim Pasolinin, pĂ«r shembull. Dhe Martini ndoqi kĂ«tĂ« rrymĂ«.”

Mandalà thekson se dialektet ishin mjetet e tij gjuhësore:

“Nuk kishte mjete akoma, dhe mjetet qĂ« kĂ«rkonte Martini nĂ« studimet e tij i gjente te gjuha arbĂ«reshe. Pra, gjuha ishte sekreti i tij. Ai kĂ«rkonte nĂ«pĂ«r dialektet arbĂ«reshe sikur kĂ«rkohet ari nĂ«n tokĂ«. Nga çdo fjalĂ« ai nxirrte thelbin, nxirrte frymĂ«n e saj. Aty e ka krijuar poetikĂ«n Martini, dhe kjo nuk Ă«shtĂ« hermetizĂ«m. Ky Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpunim i fjalĂ«s si mjet me tĂ« cilin poeti shpreh ndjenjat e veta. KĂ«tu Ă«shtĂ« merita dhe thelbi i letĂ«rsisĂ« sĂ« Camajt.”

Në fund, Matteo Mandalà tregon edhe një detaj prej të cilit Camaj zbulon dashurinë për gjuhën shqipe dhe misionin e tij:

“E pyesja shpesh se pse ai nuk kishte shkruar nĂ« gjuhĂ« tĂ« huaj, siç kishin bĂ«rĂ« shumĂ« disidentĂ« tĂ« EuropĂ«s Lindore, duke marrĂ« famĂ« nĂ« botĂ«. Por ai pĂ«rgjigjej gjithmonĂ« se nuk donte famĂ«n dhe as tĂ« shiste libra. Ai donte gjuhĂ«n shqipe dhe ashtu e mbajti mbi vete gjithmonĂ«, si njĂ« atdhe i lĂ«vizshĂ«m,” mbyll Matteo MandalĂ .

Tezën e profesor Mandalàs e mbështet edhe albanologu dhe profesori i Universitetit të Kalabrisë, Francesco Altimari:

Francesco Altimari

“Martini nuk ishte hermetik. Dhe Ă«shtĂ« gabim nĂ«se e pĂ«rcaktojmĂ« si tĂ« tillĂ« vetĂ«m sepse ai ndoqi disa kurse tĂ« Ungarettit. Ai ishte thellĂ«sisht simbolik dhe thoshte gjithmonĂ« se hermetizimi i tij buronte nga prejardhja e tij, me rrĂ«njĂ« tĂ« thella te toka dhe te bota jonĂ«.”

Kështu, dy nga studiuesit më të mirë të veprës së Camajt sqarojnë dilemën nëse Camaj ishte hermetik apo jo, duke e lidhur veprën e tij me simbolizmin europian dhe duke e përcaktuar atë si një vepër avantgarde që shprehet përmes mjeteve gjuhësore që burojnë nga dialektet, kryesisht arbëreshe.

The post Martin Camaj nuk ishte hermetik
 appeared first on Gazeta Si.

ÇfarĂ« tĂ« shtyu pĂ«r kandidimin? Kandidati Elvin Gokaj: Besoj se mund tĂ« bĂ«j diçka tĂ« mirĂ« pĂ«r vendin tim

✇Abc News
By: Nijazi Mema
11 December 2025 at 13:32

TIRANË– KĂ«shilli i LartĂ« i ProkurorisĂ« vijon tĂ« dĂ«gjojĂ« platformat e katĂ«r kandidatĂ«ve, tĂ« cilĂ«t kanĂ« shprehur interesin pĂ«r tĂ« t’u zgjedhur nĂ« krye tĂ« StrukturĂ«s sĂ« Posaçme KundĂ«r Korrupsionit dhe Krimit tĂ« Organizuar.

Teksa listoi shtyllat e programit të tij, kandidati Elvin Gogaj u pyet për motivet, të cilat e kanë shtyrë për të garuar.

Ai theksoi se vlerĂ«son energjitĂ« e tij aktuale dhe se dĂ«shiron t’i shĂ«rbejĂ« mĂ« shumĂ« ShqipĂ«risĂ«.

Diskutimi në KLP:

Anëtari i KLP, Erjon Fejzulla: Nuk mjafton kaq, pra 1/3 e karrierës e të qenit drejtues, çfarë iu shtyn që të kërkonit të drejtoni një strukturë tjetër?

Kandidati Elvin Gokaj: Thjesht vlerësoj energjitë e mia në këtë moment dhe besoj se mund të bëj diçka të mirë për vendin tim./abcnews.al

Sulmet e Trumpit ndaj Europës janë një dhuratë për Putinin

✇Gazeta Si
By: Megi Iskurti
9 December 2025 at 18:25

Nga Gazeta ‘Si’- EmisarĂ«t e Presidentit tĂ« SHBA-sĂ«, Donald Trump, nĂ« Kremlin mund tĂ« kenĂ« qenĂ« duke u pĂ«rpjekur shumë gjatĂ« bisedimeve javĂ«n e kaluar nĂ« MoskĂ« mbi njĂ« marrĂ«veshje tĂ« mundshme paqeje nĂ« UkrainĂ«, por rusĂ«t tani mund tĂ« shfrytĂ«zojnĂ« njĂ« avantazh tĂ« ri: Thellimin e pĂ«rçarjeve midis Uashingtonit dhe EuropĂ«s.

TĂ« martĂ«n, Trump dyfishoi kritikat e administratĂ«s sĂ« tij ndaj EuropĂ«s, duke thĂ«nĂ« nĂ« njĂ« intervistĂ« tĂ« sapobotuar me Politico se kombet europiane ishin “tĂ« dobĂ«ta” dhe “nĂ« proces kalbjeje” pĂ«r shkak tĂ« politikave tĂ« tyre tĂ« imigracionit.

Ai argumentoi gjithashtu se Rusia ka “dorĂ«n e sipĂ«rme” nĂ« luftĂ«n e saj ndaj UkrainĂ«s dhe se ishte koha qĂ« Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky “tĂ« fillojĂ« tĂ« pranojĂ« gjĂ«rat” kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r pĂ«rpjekjet pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund konfliktit.

 “Ai do tĂ« duhet tĂ« marrĂ« pĂ«rsipĂ«r topin dhe tĂ« fillojĂ« tĂ« pranojĂ« gjĂ«rat, e dini, kur je duke humbur”, tha Trump.

Komentet e presidentit amerikan pasuan publikimin javĂ«n e kaluar tĂ« një strategjie tĂ« re tĂ« sigurisĂ« kombĂ«tare qĂ« synonte njĂ« sulm tĂ« ashpĂ«r ndaj qeverive europiane pĂ«r mbĂ«shtetjen e tyre pĂ«r UkrainĂ«n, duke fajĂ«suar “zyrtarĂ«t europianĂ« qĂ« kanĂ« shpresa joreale pĂ«r luftĂ«n” se po pengojnĂ« njĂ« marrĂ«veshje paqeje.

«Një shumicë e madhe europiane dëshiron paqe, megjithatë kjo dëshirë nuk përkthehet në politika, në një masë të madhe për shkak të përmbysjes së proceseve demokratike nga këto qeveri», pohon dokumenti.

Kancelari gjerman Friedrich Merz kundĂ«rshtoi atĂ« dokument strategjie tĂ« martĂ«n, duke thĂ«nĂ« nĂ« njĂ« konferencĂ« pĂ«r shtyp se “disa prej tij janĂ« tĂ« kuptueshme, disa prej tyre janĂ« tĂ« kuptueshme dhe disa prej tyre janĂ« tĂ« papranueshme pĂ«r ne nga njĂ« perspektivĂ« evropiane”, duke shtuar se kombet europiane nuk kanĂ« nevojĂ« pĂ«r ndihmĂ« nga Shtetet e Bashkuara pĂ«r tĂ« “shpĂ«tuar demokracinĂ«â€ nĂ« EuropĂ«.

Por formulimi i administratĂ«s Trump – duke e paraqitur EuropĂ«n si njĂ« pengesĂ« antidemokratike pĂ«r marrĂ«dhĂ«nie tĂ« qĂ«ndrueshme me RusinĂ« – ka qenĂ« njĂ« dhuratĂ« nga perĂ«ndia pĂ«r zyrtarĂ«t rus.

ZĂ«dhĂ«nĂ«si i Kremlinit, Dmitry Peskov, e pĂ«rshĂ«ndeti publikimin e dokumentit, duke thĂ«nĂ« tĂ« dielĂ«n se ai ishte “nĂ« pĂ«rputhje me vizionin tonĂ«â€.

NĂ« komentet e sĂ« hĂ«nĂ«s, Peskov dha mĂ« shumĂ« detaje, duke thĂ«nĂ«: “Nuanca qĂ« shohim nĂ« konceptin e ri sigurisht qĂ« na tĂ«rheq. Ajo flet pĂ«r nevojĂ«n pĂ«r dialog dhe ndĂ«rtimin e marrĂ«dhĂ«nieve konstruktive dhe tĂ« mira.”

Kirill Dmitriev, CEO i Fondit Rus tĂ« Investimeve Direkte dhe njĂ« ndĂ«rmjetĂ«s kyç nĂ« pĂ«rplasjet e fundit diplomatike midis Uashingtonit dhe Kremlinit, gjithashtu e ka shfrytĂ«zuar momentin. NĂ« njĂ« seri postimesh nĂ« X, Dmitriev festoi kritikat e Trump ndaj vendeve europiane, veçanĂ«risht paralajmĂ«rimin e Trump se “Europa duhet tĂ« jetĂ« shumĂ« e kujdesshme” dhe se “po shkon nĂ« disa drejtime tĂ« kĂ«qija
 shumĂ« keq pĂ«r njerĂ«zit”.

Komentet e Trump ishin në përgjigje të një pyetjeje në lidhje me X që u gjobit me 140 milionë dollarë nga rregullatorët e BE-së të premten për shkelje të rregullave evropiane të përmbajtjes online.

Elon Musk, pronari i X, u përgjigj me postime që bënin thirrje për shfuqizimin e BE-së. Por është paksa e tepërt që zyrtarët rusë të amplifikojnë akuzat e administratës Trump për kthim prapa të Europës ndaj demokracisë: Presidenti rus Vladimir Putin pothuajse ka eliminuar konkurrencën politike dhe ka fshirë lirinë e medias gjatë një çerek shekulli në pushtet.

Për më tepër, Rusia bllokon në mënyrë efektive aksesin në mediat sociale si Facebook dhe X, megjithëse kjo nuk i ndalon zyrtarët rusë me lidhje të mira si Dmitriev të përdorin platforma të tilla teknologjike për të transmetuar pikat e tyre të diskutimit në anglisht.

Por duket se këtu ka një strategji të qëllimshme.

Politika ruse ka synuar qartësisht të pakësojë mbështetjen europiane për Ukrainën, duke shfrytëzuar njëkohësisht një mundësi për të mbjellë dyshime rreth qëndrueshmërisë së aleancës së NATO-s. Dhe strategjia e re e sigurisë kombëtare e administratës Trump i jep Moskës më shumë municion në një luftë informacioni që synon të ndikojë te publiku si në Shtetet e Bashkuara ashtu edhe në Europë.

E kemi parë këtë edhe më parë: Pasojat në Europë për publikimin e strategjisë së re të sigurisë kombëtare të administratës Trump i ngjajnë tronditjes që ndjenë europianët pasi zëvendëspresidenti i SHBA-së JD Vance mbajti një fjalim në Konferencën e Sigurisë në Mynih në shkurt.

Dhe gëzimi që ka të ngjarë të shprehet në Moskë për kritikat e Uashingtonit ndaj Europës të kujton gëzimin për qortimin publik të Zelensky-t nga Trump dhe Vance në Zyrën Ovale më vonë atë muaj.

Presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, i shoqëruar nga i dërguari ekonomik i Kremlinit, Kirill Dmitriev, dhe ndihmësi i Kremlinit, Yuri Ushakov, takohet me të dërguarin special të SHBA-së, Steve Witkoff, dhe dhëndrin e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, Jared Kushner, në Kremlin të Moskës më 2 dhjetor. 

Zelensky ka bĂ«rĂ« vizita nĂ« EuropĂ« kĂ«tĂ« javĂ«, duke u konsultuar me udhĂ«heqĂ«sit e BritanisĂ«, FrancĂ«s dhe GjermanisĂ« nĂ« LondĂ«r dhe duke u takuar me zyrtarĂ« tĂ« NATO-s dhe Bashkimit Europian nĂ« Bruksel pĂ«r tĂ« siguruar mbĂ«shtetje pĂ«r UkrainĂ«n. Por paralelisht, mesazhet ruse rreth – dhe paralajmĂ«rimet pĂ«r – EuropĂ«n janĂ« rritur nĂ« volum.

NĂ« njĂ« intervistĂ« nĂ« televizionin shtetĂ«ror rus, politologu rus i linjĂ«s sĂ« ashpĂ«r Sergey Karaganov tha se Rusia ishte “nĂ« luftĂ« me EuropĂ«n, jo me njĂ« UkrainĂ« tĂ« mjerĂ« dhe tĂ« mashtruar”.

Karaganov shtoi se nuk flet nĂ« emĂ«r tĂ« Putinit, kĂ«shtu qĂ« mund tĂ« japĂ« mendimin e tij tĂ« hapur: “Kjo luftĂ« nuk do tĂ« mbarojĂ« derisa ta shkatĂ«rrojmĂ« EuropĂ«n, moralisht dhe politikisht.”

Por edhe nëse Karaganov nuk po fliste në emër të qeverisë ruse, ishte e qartë se ai po kanalizon kërcënimet e bëra nga vetë Putini.

NĂ« prag tĂ« takimit tĂ« tij me tĂ« dĂ«rguarin special tĂ« Trump, Steve Ëitkoff, dhe dhĂ«ndrin e tij, Jared Kushner, nĂ« MoskĂ« javĂ«n e kaluar, Putin paralajmĂ«roi se Rusia ishte “gati tani” pĂ«r luftĂ« me EuropĂ«n – edhe pse nuk po planifikon tĂ« fillojĂ« njĂ« tĂ« tillĂ«.

“Ne nuk planifikojmĂ« tĂ« shkojmĂ« nĂ« luftĂ« me EuropĂ«n. Kam folur pĂ«r kĂ«tĂ« njĂ«qind herĂ«, por nĂ«se Europa papritmas dĂ«shiron tĂ« shkojĂ« nĂ« luftĂ« me ne dhe e fillon, ne jemi gati tani”, tha ai tĂ« martĂ«n e kaluar.

Por audienca për këtë lloj kritike është e qartë, dhe Kremlini dëshiron të sigurohet që europianët të tronditen nga retorika që po trondis lidhjet transatlantike deri në themelet e tyre.

Burimi: CNN/PĂ«rshtati Gazeta Si

The post Sulmet e Trumpit ndaj Europës janë një dhuratë për Putinin appeared first on Gazeta Si.

Amerika e Trumpit dhe një përplasje qytetërimesh me Europën


✇Gazeta Si
By: Megi Iskurti
9 December 2025 at 11:45

Nga Gazeta ‘Si’- Strategjia e re e sigurisĂ« kombĂ«tare e administratĂ«s Trump ka marrĂ« kritika tĂ« kĂ«qija nĂ« EuropĂ«.

Megjithatë, është një dokument vërtet interesant. Ai përpiqet të bëjë diçka shumë ambicioze: të ripërcaktojë sigurinë kombëtare në terma civilizues.

Pamjet konvencionale mbi sigurinë kombëtare përqendrohen në imperativat ushtarake dhe ekonomike.

Strategjia e Sigurisë Kombëtare (NSS)  i shqyrton me përkushtim këto çështje.

NjĂ« fragment mbi çështjen kritike tĂ« Tajvanit pohon prerĂ«: “Shmangia e njĂ« konflikti mbi Tajvanin
 Ă«shtĂ« njĂ« prioritet. Ne gjithashtu do tĂ« ruajmĂ« politikĂ«n tonĂ« tĂ« gjatĂ« deklarative mbi Tajvanin.”

Dokumenti bĂ«het shumĂ« mĂ« energjik dhe inovativ kur i drejtohet çështjeve tĂ« qytetĂ«rimit. Ekziston njĂ« element i fortĂ« racor nĂ« pĂ«rkufizimin e administratĂ«s pĂ«r qytetĂ«rimin -edhe nĂ«se nuk Ă«shtĂ« i qartĂ«. Prioriteti i parĂ« politik i listuar Ă«shtĂ« fundi i “migrimit masiv”.

NSS kĂ«mbĂ«ngul: “Ne duhet ta mbrojmĂ« vendin tonĂ« nga pushtimi
 nga migrimi i pakontrolluar.”

Kjo ide mĂ« pas shtrihet pĂ«rtej Atlantikut nĂ« EuropĂ«. Kjo Ă«shtĂ« ajo qĂ« mbĂ«shtet pretendimin e diskutueshĂ«m tĂ« NSS se Europa Ă«shtĂ« nĂ« prag tĂ« “zhdukjes sĂ« qytetĂ«rimit”.

Dokumenti i strategjisĂ« argumenton se: “ËshtĂ« mĂ« se e besueshme qĂ« brenda pak dekadash, disa anĂ«tarĂ« tĂ« NATO-s do tĂ« bĂ«hen shumicĂ« jo-europianĂ«.”

Ky pretendim ndihet si ajo qĂ« psikologĂ«t ndonjĂ«herĂ« e quajnĂ« “projeksion”. NĂ« fakt, Ă«shtĂ« SHBA-ja qĂ« trendet nĂ« tĂ« dhĂ«nat e regjistrimit sugjerojnĂ« se do tĂ« bĂ«het “shumica jo-e bardhĂ«â€ deri nĂ« vitin 2045. Sipas trendeve aktuale, do tĂ« duhen edhe disa dekada tĂ« tjera para se Britania ose Gjermania tĂ« kalojnĂ« njĂ« prag tĂ« ngjashĂ«m.

MegjithatĂ«, pĂ«r tĂ« parandaluar “fshirjen e qytetĂ«rimeve” nĂ« EuropĂ«, administrata Trump propozon:

“Kultivimi i rezistencĂ«s ndaj trajektores aktuale tĂ« EuropĂ«s brenda kombeve europiane.”

Kjo qartësisht do të thotë mbështetje e partive nacionaliste, anti-imigracion, si Alternativa për Gjermaninë, Tubimi Kombëtar i Francës dhe Reforma e Britanisë.

Nga erdhi kjo kthesë qytetëruese në politikën e jashtme amerikane?

Autori mĂ« me ndikim i NSS-sĂ« mendohet tĂ« jetĂ« Michael Anton, i cili deri vonĂ« ishte drejtor i planifikimit tĂ« politikave nĂ« Departamentin e Shtetit. Pretendimi mĂ« i madh i mĂ«parshĂ«m i Antonit pĂ«r famĂ« ishte autorĂ«sia e tij e njĂ« artikulli tĂ« vitit 2016 tĂ« quajtur “Zgjedhjet e Fluturimit 93”.

Ky artikull argumentonte se parandalimi i zgjedhjes sĂ« Hillary Clinton ishte njĂ« çështje mbijetese kombĂ«tare pĂ«r SHBA-nĂ«, e cila duhej tĂ« zgjidhte Trumpin pĂ«r tĂ« parandaluar “importimin e pandĂ«rprerĂ« tĂ« tĂ« huajve tĂ« botĂ«s sĂ« tretĂ«â€.

Ai argumentoi nĂ« vitin 2016 se toleranca pĂ«r imigracionin masiv ishte shenja e “njĂ« qytetĂ«rimi qĂ« dĂ«shiron tĂ« vdesĂ«â€. TingĂ«llon e njohur?

Por sa seriozisht duhet ta marrin europianët të gjitha këto?

Ekzistojnë tre mënyra të gjera për ta parë NSS-në. E para është se shumica e strategjive të sigurisë kombëtare janë të pakuptimta, të studiuara nga afër në grupet e ekspertëve, por me pak lidhje me botën reale. Fakti që vetë Anton tani është larguar nga administrata dhe se Trump nuk konsiderohet përgjithësisht si një mendimtar sistematik, e bën më të lehtë shpërfilljen e gjuhës qytetëruese për të djathtën ekstreme amerikane.

NjĂ« pikĂ«pamje e dytĂ« Ă«shtĂ« se e gjitha kjo Ă«shtĂ« pjesĂ« e njĂ« pĂ«rpjekjeje tĂ« SHBA-sĂ« pĂ«r tĂ« ushtruar presion tĂ« madh mbi BE-nĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« nĂ« njĂ« linjĂ« me çështjet pĂ«r tĂ« cilat administrata Trump nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« interesohet – veçanĂ«risht arritja e njĂ« marrĂ«veshjeje paqeje me RusinĂ« dhe dhĂ«nia fund e pĂ«rpjekjeve europiane pĂ«r tĂ« rregulluar kompanitĂ« amerikane tĂ« teknologjisĂ«.

GjatĂ« fundjavĂ«s, Christopher Landau, zĂ«vendĂ«ssekretari i shtetit i SHBA-sĂ«, publikoi njĂ« postim nĂ« mediat sociale duke akuzuar aleatĂ«t europianĂ« tĂ« AmerikĂ«s pĂ«r “vetĂ«vrasje qytetĂ«ruese”.

Landau sugjeroi qĂ« SHBA-tĂ« nuk mund tĂ« “pretendojnĂ« mĂ« se janĂ« partnerĂ«â€ me vendet e BE-sĂ« qĂ« miratojnĂ« politika qĂ« janĂ« “krejtĂ«sisht tĂ« kundĂ«rta” me interesat amerikane. Politikat qĂ« ai renditi pĂ«rfshinin tĂ« ashtuquajturĂ«n “censurĂ«â€, si dhe “fanatizĂ«m ndaj klimĂ«s”.

Kjo lexohet si një kërcënim i fshehur: tërhiqni politikat e BE-së që administrata Trump nuk i pëlqen, ose SHBA-të do të rishqyrtojnë mbështetjen e saj për NATO-n.

Gjuha e NSS-sĂ«, e kombinuar me kĂ«rcĂ«nimet e Landau-sĂ«, mund tĂ« mbĂ«shtesĂ« gjithashtu njĂ« interpretim tĂ« tretĂ«, edhe mĂ« radikal. Nuk janĂ« vetĂ«m politikat individuale tĂ« BE-sĂ« qĂ« administrata kundĂ«rshton – Ă«shtĂ« vetĂ« ekzistenca e BE-sĂ«, e cila portretizohet si njĂ« projekt “globalist” qĂ« Ă«shtĂ« armiqĂ«sor me interesat amerikane.

Nëse kjo linjë mendimi ndiqet deri në përfundimin e saj logjik, mund të sjellë që SHBA-të të shkëputen nga NATO, duke shmangur qeveritë aktuale të Europës dhe duke u afruar përgjithmonë me Rusinë.

ZĂ«dhĂ«nĂ«si i Vladimir Putinit e ka lavdĂ«ruar tashmĂ« NSS-nĂ« dhe ka sugjeruar se Ă«shtĂ« nĂ« pĂ«rputhje me mendimin e Kremlinit. RusĂ«t pranĂ« Putinit kanĂ« pĂ«rdorur X – njĂ« platformĂ« tĂ« ndaluar nĂ« Rusi -pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur pretendimin e administratĂ«s Trump se liria e fjalĂ«s Ă«shtĂ« nĂ«n kĂ«rcĂ«nim nĂ« EuropĂ«.

NSS e bĂ«n tĂ« qartĂ« se tani po zhvillohet njĂ« betejĂ« midis dy versioneve tĂ« ndryshme tĂ« perĂ«ndimit — e cila i vĂ« SHBA-tĂ« dhe EuropĂ«n kundĂ«r njĂ«ra-tjetrĂ«s.

PikĂ«pamja e administratĂ«s Trump e “qytetĂ«rimit perĂ«ndimor” bazohet nĂ« racĂ«, krishterim dhe nacionalizĂ«m. Versioni europian Ă«shtĂ« njĂ« pikĂ«pamje liberale e bazuar nĂ« demokraci, tĂ« drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit, duke pĂ«rfshirĂ« tĂ« drejtĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare.

NĂ« EuropĂ«, kĂ«rcĂ«nimet mĂ« tĂ« mĂ«dha pĂ«r versionin liberal tĂ« qytetĂ«rimit perĂ«ndimor janĂ« partitĂ« e ekstremit tĂ« djathtĂ« qĂ« SHBA-tĂ« po promovojnĂ« — dhe shteti rus qĂ« administrata Trump po e josh.

Nuk është çudi që Kremlini ta nuhasë këtë si një mundësi.

Marrë nga Financial Times/ Përshtati Gazeta Si

The post Amerika e Trumpit dhe një përplasje qytetërimesh me Europën
 appeared first on Gazeta Si.

QĂ«ndrimi nihilist ndaj vlerave si ‘boomerang social’

✇Gazeta Si
By: Liridon Mulaj
6 December 2025 at 14:12

Nga Gëzim Tushi- Historia e ndryshimit suksesiv dhe e rishfaqjes në forma herë autentike e herë të ndryshuara të traditave dhe zakoneve në shoqëri është në thelbin human dhe natyrën e dyfishtë: krijuese, rikrijuese dhe imituese të gjërave që koha i ka afirmuar si vlera koherente e të qëndrueshme.

Pra, nĂ« pikĂ«pamje sociologjike, procesi i raporteve tĂ« njeriut me sistemet e vlerave, zakoneve e traditave nĂ« sjelljen sociale, veshje dhe modĂ«, ka treguar se nĂ« kĂ«to tre dekada e gjysmĂ« jetuam kohĂ«n mĂ« tĂ« vrullshme tĂ« rishikimit tĂ« sistemit tĂ« vlerave sociale, morale, estetike e formave tĂ« sjelljeve komunitare, tĂ« cilat u shoqĂ«ruan me njĂ« proces tĂ« shpĂ«rbĂ«rjes sĂ« shumĂ« traditave tĂ« koracuara, zakoneve tĂ« “ndryshkura” si paradigma tĂ« vjetra zakonore.

Diskutimi për vlerat, traditat e zakonet duhet bërë duke pasur parasysh që fenomenet dhe vlerat sociale nuk janë statike, por dinamike, të paqëndrueshme, sepse shoqëria moderne nuk është e rrafshët dhe me ecuri të njëtrajtshme, por e vendosur në një plan të pjerrët, të lëvizshëm, dinamik. Densitete të reja fizike, zakonore e sociale po bëhen matrica të veprimit njerëzor.

Sociologët e postmodernitetit me të drejtë evidentojnë faktin që sot jetojmë në një shoqëri autonome, shoqëri vërtet demokratike, e cila vë në pikëpyetje çdo gjë që është e paravendosur dhe me këtë çliron krijimin e kuptimeve të reja. Në një shoqëri të tillë, gjithë individët janë të lirë të krijojnë për jetën e tyre kuptimet që duan. Iku koha e shoqërisë së dikurshme me zakone të standardizuara dhe pritmëri të njohura.

SociologĂ«t e modernitetit theksojnĂ« se “zakonet kanĂ« kuptim dhe ato kuptohen brenda njĂ« bote historike dhe shoqĂ«rore tĂ« pĂ«rcaktuar. Kush nuk e dallon kĂ«tĂ«, ai nuk numĂ«rohet ndĂ«r njerĂ«zit e brezit tĂ« tij. Ai mbetet njĂ« idiot, njĂ« sharlatan ose pedant”.

Praktikisht, shoqëria jonë është në kushtet e reja të modernitetit, të një shoqërie me dimension social më të kufizuar në emër të zgjerimit të individualizmit dhe vlerave unike personale.

Në këto kushte, disa zakone kanë pësuar ruptura degraduese, disa janë në proces likuidimi social. Por për të mos qenë nihilist, duhet të kuptojmë se në kohën e shoqërisë likuide, jo të gjitha vlerat ekzistenciale të së kaluarës duhet të zhduken.

PĂ«rkundrazi, sipas mendimit tim, fakti qĂ« kohĂ«t e fundit ka njĂ« rikthim nĂ« disa nga vlerat e konfirmuara e solide, me vlerĂ« koherente dhe ndikim nĂ« mbrojtjen e koracĂ«s sociale tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve njerĂ«zore dhe mbrojtjen e tyre nga vetmia dhe copĂ«timi social, mendoj se duhet vlerĂ«suar si tregues i njĂ« procesi social qĂ« do ta quaja “koha e kurbacionit” dhe vlerĂ«simit real e dialektik tĂ« tyre.

GĂ«zim Tushi

ËshtĂ« krejt me natyrĂ« kuptimplotĂ« filozofike, sociale e morale ideja se “zakonet kanĂ« specifikĂ«n e tyre tĂ« dallueshme nĂ« fazĂ«n ‘solide’ ashtu dhe nĂ« atĂ« ‘fluide’. Ky kalim Ă«shtĂ« plot me konflikte zakonore tĂ« pazgjidhura.” (Zygmunt Bauman, “Moderniteti i lĂ«ngĂ«t”, f. 219)

Edhe nĂ« shoqĂ«rinĂ« tonĂ«, koha ka sjellĂ« efekte nĂ«n peshĂ«n rrafshuese tĂ« “rulit tĂ« globalizmit”, tĂ« cilat kanĂ« zbehur konceptualisht idenĂ« se zakonet e mira dhe vlerat pozitive tĂ« trashĂ«guara janĂ« tĂ« domosdoshme, mjet me rĂ«ndĂ«si sociale qĂ« plotĂ«son nevojat njerĂ«zore pĂ«r afĂ«rsi, mbĂ«shtetje dhe komunitet.

Në shoqërinë tonë, shoqëria dhe njeriu po formatohen në mënyrë moderne, por kjo nuk mohon faktin që njeriu është produkt i një kulture, një epoke, një tradite humaniste e kombëtare.

Fakti që këto kohët e fundit shoqëria dhe njerëzit tanë kanë një proces rishikimi dhe rikthimi të disa vlerave të traditës sonë në eventet e tyre private apo komunitare tregon se jemi në një moment me rëndësi historike, që ka të bëjë me një ndalje të vrullit nihilist dhe transvlerësim të kujdesshëm të disa vlerave, traditave dhe zakoneve të së kaluarës.

NjĂ« rishikim i sistemit tĂ« vlerave e zakoneve tĂ« sĂ« kaluarĂ«s Ă«shtĂ« reflektim i faktit qĂ« shoqĂ«ria jonĂ« po pĂ«rjeton kriza tĂ« reja tĂ« ndĂ«rtimit tĂ« zakoneve adekuate, tĂ« cilat janĂ« njĂ« nga faktorĂ«t socialĂ« qĂ« e kanĂ« bĂ«rĂ« kohĂ«n tĂ« vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u jetuar.

Revolucioni i jetĂ«s morale nĂ« ShqipĂ«ri ka bĂ«rĂ« kapĂ«rcimin e duhur nga “prangat” e mbingarkuara tipike pĂ«r shoqĂ«rinĂ« tradicionale, duke braktisur “besnikĂ«ritĂ« sociale hipokrite, perverse dhe antihumane”, ideologjikisht dhe moralisht unike, duke kaluar nĂ« njĂ« sistem vlerash e zakonesh heterogjene, qĂ«, ndryshe nga trajtat e ngurta tĂ« zakoneve dhe traditave tĂ« sĂ« kaluarĂ«s, kanĂ« marrĂ« trajtĂ«n e “besnikĂ«rive e zakoneve tĂ« pĂ«rçara”, tipike tĂ« natyrĂ«s sĂ« jetĂ«s postmoderne.

Ka njĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« universale qĂ« mendoj se Ă«shtĂ« kompatible edhe me zhvillimet sociale nĂ« shoqĂ«rinĂ« shqiptare, sipas sĂ« cilĂ«s edhe tek ne koha dhe shoqĂ«ria kanĂ« pasur – dhe megjithĂ« tronditjet e jetĂ«s turbulente postmoderne – njĂ« paketĂ« vlerash dhe zakonesh qĂ« i pĂ«rshtaten asaj.

Koha moderne ka sjellĂ« aftĂ«si tĂ« ndryshuara tĂ« traditĂ«s dhe vlera tĂ« reja qĂ« ndryshojnĂ« nga ato tĂ« sĂ« kaluarĂ«s, por pa rĂ«nĂ« nĂ« nihilizĂ«m dhe mohimin metafizik tĂ« çdo gjĂ«je tĂ« trashĂ«guar nga e kaluara. Jeta nuk Ă«shtĂ« njĂ« shkretĂ«tirĂ« vlerash morale e zakonesh sociale; pĂ«rkundrazi, Ă«shtĂ« njĂ« “rreth ciklik”, por i seleksionuar dhe nĂ« pĂ«rputhje me tingullin e kohĂ«s dhe imperativat e pĂ«rbashkĂ«ta tĂ« jetĂ«s postmoderne.

A mund tĂ« ketĂ« shoqĂ«ri pa njĂ« sens konservator ruajtĂ«s, mbrojtĂ«s dhe kultivues tĂ« disa zakoneve pozitive, traditave me vlera tĂ« konfirmuara, qĂ«, pavarĂ«sisht plotĂ«simit tĂ« tyre me njĂ« sistem koherent tĂ« vlerave tĂ« reja, tĂ« marra sĂ« bashku dhe secila nĂ« rolin e vet, tĂ« shĂ«rbejnĂ« si bazĂ« pĂ«r ndĂ«rtimin e “busullĂ«s morale” tĂ« shoqĂ«risĂ«?

Problemi nuk Ă«shtĂ« i thjeshtĂ« dhe as nuk zgjidhet me mjete mekanike e ideologjike, sidomos pĂ«r njĂ« shoqĂ«ri si kjo e jona, e cila tashmĂ« Ă«shtĂ« nĂ« kapĂ«rcyell midis nihilimit dhe afirmimit tĂ« vlerave tĂ« duhura, njĂ« shoqĂ«ri qĂ« deri tre dekada e gjysmĂ« mĂ« parĂ« ishte e “sigurt” nĂ« sistemin e saj tĂ« vlerave dhe zakoneve tĂ« siguruara me “armĂ«n e ideologjisĂ«â€, dhe tani nĂ« njĂ« shoqĂ«ri pa busull morale.

ShoqĂ«ria shqiptare asnjĂ«herĂ« nuk ka qenĂ« e “bardhĂ«â€ apo e zhveshur nga sistemet e vlerave tĂ« qĂ«ndrueshme.

Përkundrazi, në këtë proces që shoqërohet me një rivlerësim dhe rishikim të sistemit të vlerave dhe zakoneve të së kaluarës, shpesh të goditura en bloc nën ndikimet e jetës postmoderne dhe të shoqërisë liberale e individualiste, dhe nën efektet e një lloj imperializmi të vlerave postmoderne, qytetërimi ynë i lashtë dhe modern ka qenë dhe po tregon se, duke mos qenë konservator, në çdo sferë të jetës private e publike ka ecur duke krijuar një koherencë dhe sistem dialektik (të ndryshueshëm) të zakoneve dhe traditave me vlerë sociale normative, edhe kur janë mohuar nga ndikimet natyrale apo nën efektet e censurës morale, apo edhe kur janë rikthyer nën ndikimin kritik të jetës moderne.

ËshtĂ« e vĂ«rtetĂ« qĂ« shumĂ« tradita tĂ« mira, norma tĂ« sjelljes morale, tĂ« formave tĂ« solidaritetit dhe socialitetit nĂ« jetĂ«n personale, familjare e komunitare kanĂ« njĂ« tendencĂ« rikthimi, por nĂ« asnjĂ« mĂ«nyrĂ« kjo nuk ndikon nĂ« paradigmĂ«n e qĂ«ndrimit konservator ndaj tyre.

Përkundrazi, rikthimi i shumë prej tyre në kohën e sotme është i shoqëruar me një proces koherent me kohën dhe krijues në raport me traditën.

Sepse jeta postmoderne, duam apo nuk duam, është një realitet social me ndikim thelbësor e shumëdimensional, që ka ndikuar në shpërbërjen e shumë paradigmave themelore zakonore.

Por qĂ«ndrimi nihilist dhe mohimi metafizik i disa zakoneve dhe traditave tĂ« mira, humane e rezistente ndaj “agresionit nihilist”, Ă«shtĂ« shpesh nĂ«n njĂ« patologji qĂ« nuk mund tĂ« mos interferonte edhe nĂ« sistemin tonĂ« socio-moral nĂ«n influencĂ«n e “cipĂ«s sipĂ«rfaqĂ«sore” tĂ« qytetĂ«rimit modern.

Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse shoqĂ«ria shqiptare nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ« ka qenĂ« shpeshherĂ« nĂ« gjendje kaotike e turbulente, duke mos pasur tĂ« sigurt orientimin social, “busullĂ«n vlerore” dhe ekuilibrin e natyrshĂ«m midis asaj qĂ« duhej mohuar dhe asaj qĂ« duhet pohuar dhe afirmuar si vlerĂ« e qytetĂ«rimit tonĂ«, nĂ« dilemĂ«n e qĂ«ndrimit tĂ« natyrshĂ«m dhe vlerĂ«simit objektiv tĂ« dallimit midis atyre qĂ« janĂ« zakone tĂ« vjetra nga njĂ«ra anĂ«, por edhe vigjilencĂ«s pĂ«r tĂ« dalluar lustrĂ«n e zakoneve moderne.

PikĂ«risht Ă«shtĂ« koha moderne qĂ« po jetojmĂ«, e cila edhe nĂ« jetĂ«n e shoqĂ«risĂ« shqiptare po imponon shpejtĂ«si nĂ« ndryshimin e “marsheve” tĂ« makinĂ«s sociale tradicionale e zakonore.

Por me njĂ« kusht, sepse nĂ« fund tĂ« fundit “
 pĂ«rpara se njerĂ«zit tĂ« fillojnĂ« tĂ« vrasin individualisht mendjet pĂ«r tĂ« pĂ«rpiluar kodin mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« bashkĂ«jetesĂ«s tĂ« konceptuar nga arsyeja e tyre, ata kanĂ« njĂ« histori kolektive dhe zakone qĂ« i ndjekin kolektivisht” (Zygmunt Bauman, po aty, f. 234).

Kjo do të thotë që duhen dalluar ato tradita e zakone që kanë vetëm vlerë të kufizuar ornamentale dhe arkaike, nga ato vlera që janë themeltare, të qëndrueshme e të gjithanshme.

PĂ«r fat tĂ« keq, shoqĂ«ria Ă«shtĂ« nĂ«n goditjet masive dhe sulmin agresiv e patologjik, i cili bĂ«n presion qĂ« tĂ« pranohet çdo gjĂ« (vlerĂ«, zakon i paseleksionuar), dhe kjo ka sjellĂ« situatĂ«n e pazakontĂ« tĂ« shfaqjes sĂ« njĂ« hemorragjie nĂ«nvleftĂ«suese tĂ« vlerave tĂ« trashĂ«guara, qĂ« kanĂ« krijuar njĂ« boshllĂ«k ekzistencial, madje deri nĂ« nivelin e pĂ«rhapjes si “leuçemi vlerash” tĂ« shumĂ« antivlerave e zakoneve banale, konceptualisht dhe realisht tipike tĂ« konceptimit simplist tĂ« jetĂ«s moderne.

Koha kĂ«rkon njĂ« qĂ«ndrim tĂ« kujdesshĂ«m, duke qenĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« e papranueshme kjo hemorragji e panseleksionuar e traditĂ«s, zakoneve dhe vlerave pozitive tĂ« trashĂ«guara, ashtu sikurse po aq e papranueshme Ă«shtĂ« çdo tentativĂ« konservatore apo mbivlerĂ«simi i “magjepsjes retro” ndaj zakoneve e parimeve tĂ« jetĂ«s sĂ« pĂ«rmbysur.

GĂ«zim Tushi Ă«shtĂ« sociolog dhe ka botuar mbi 1500 artikuj profesionalĂ« mbi çështje psikosociale nĂ« shtypin e ditĂ«s dhe 20 vĂ«llime nĂ« fushĂ«n e politologjisĂ« dhe sociologjisĂ«. ËshtĂ« dekoruar nga Presidenti i RepublikĂ«s me titullin “MjeshtĂ«r i Madh”.

The post QĂ«ndrimi nihilist ndaj vlerave si ‘boomerang social’ appeared first on Gazeta Si.

Si u bë Belgjika aseti më i vlefshëm i Rusisë

✇Gazeta Si
By: Megi Iskurti
5 December 2025 at 12:16

Nga Gazeta ‘Si’- U kuptua se diçka kishte shkuar keq kur karavidhet u shĂ«rbyen pĂ«r drekĂ«. 

Udhëheqësit e Bashkimit Europian mbërritën më 23 tetor për një samit në Brukselin e lagur nga shiu për të mirëpritur Presidentin e Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, me një dhuratë që i nevojitej shumë: një kredi të madhe prej rreth 140 miliardë eurosh të mbështetur nga asete ruse të ngrira në një bankë belge.

Do të ishte e mjaftueshme për ta mbajtur vendin e tij të rrethuar në luftën kundër forcave pushtuese të Rusisë për të paktën dy vitet e ardhshme. 

Kryeministrat dhe presidentĂ«t e ndryshĂ«m ishin aq tĂ« bindur nga plani i tyre pĂ«r kredinĂ« saqĂ« tashmĂ« po debatonin mes tyre se si duheshin shpenzuar paratĂ«. Franca donte qĂ« Ukraina tĂ« blinte armĂ« tĂ« prodhuara nĂ« EuropĂ«. Finlanda, ndĂ«r tĂ« tjera, argumentoi se Zelenskyy duhet tĂ« ishte i lirĂ« tĂ« siguronte çfarĂ«do pajisjesh qĂ« i nevojiteshin nga kudo qĂ« mund t’i gjente. 

Por kur diskutimi u ndërpre për drekë pa një marrëveshje për grabitjen e parave të gatshme ruse, realiteti doli në pah: Belgjika modeste, një vend me 12 milionë banorë, nuk do ta lejonte fare të ashtuquajturën kredi dëmshpërblimi. 

Goditja fatale erdhi nga Bart De Wever. Kryeministri belg 54-vjeçar me syze, me prirjen e tij për këmisha me jakë të rrumbullakët, historinë romake dhe frazat e zgjuara. Këtë herë ai ishte shumë serioz dhe i përkushtuar. 

Ai u tha kolegĂ«ve tĂ« tij se rreziku i hakmarrjes nga rusĂ«t pĂ«r shpronĂ«simin e aseteve tĂ« tyre sovrane ishte shumĂ« i madh pĂ«r t’u marrĂ« nĂ« konsideratĂ«. NĂ« rast se Moska do tĂ« fitonte njĂ« sfidĂ« ligjore kundĂ«r BelgjikĂ«s ose Euroclear, depozitarit tĂ« Brukselit qĂ« mban asetet, ata do tĂ« ishin pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r tĂ« shlyer tĂ« gjithĂ« shumĂ«n, vetĂ«. “Kjo Ă«shtĂ« krejtĂ«sisht e çmendur”, tha ai. 

Ndërsa darka po vinte e po mbaronte, De wever kërkoi që përfundimet përfundimtare të samitit të rishkruheshin, në mënyrë të përsëritur, për të hequr çdo përmendje të përdorimit të aseteve të Moskës për të dërguar para në Kiev. 

Bart De Wever merr pjesë në samitin e Këshillit Evropian, në Bruksel, Belgjikë, më 23 tetor 2025.

Bllokada belge ia ndali erĂ«n aleancĂ«s evropiane tĂ« UkrainĂ«s nĂ« njĂ« moment kritik. NĂ«se udhĂ«heqĂ«sit do tĂ« kishin rĂ«nĂ« dakord tĂ« ecnin pĂ«rpara me shpejtĂ«si me planin e kredisĂ« nĂ« samitin e tetorit, kjo do t’i kishte dĂ«rguar njĂ« sinjal tĂ« fuqishĂ«m Vladimir Putinit nĂ« lidhje me forcĂ«n afatgjatĂ« tĂ« UkrainĂ«s dhe angazhimin e fuqishĂ«m tĂ« EvropĂ«s pĂ«r tĂ« mbrojtur veten.

NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, Zelenskyy dhe Europa u dobĂ«suan nga pĂ«rçarjet kur Donald Trump, ende duke shpresuar pĂ«r njĂ« Çmim Nobel pĂ«r Paqen, rihapi pĂ«rpjekjen e tij pĂ«r bisedime paqeje me aleatĂ«t e Putinit.

Situata nĂ« Bruksel mbetet e bllokuar, edhe pse rezultati i luftĂ«s gati katĂ«rvjeçare po i afrohet njĂ« momenti vendimtar. Ukraina po shkon mĂ« pranĂ« greminĂ«s financiare, Trump dĂ«shiron qĂ« Zelenskyy tĂ« nĂ«nshkruajĂ« njĂ« marrĂ«veshje tĂ« pabarabartĂ« me Putinin – duke shkaktuar alarm nĂ« tĂ« gjithĂ« EvropĂ«n – e megjithatĂ« De Wever ende thotĂ« jo.

«Rusët duhet të jenë duke kaluar kohën më të mirë», tha një zyrtar i BE-së pranë negociatave.

Udhëheqësit e bllokut ende synojnë të bien dakord mbi një plan përfundimtar se si ta ndalojnë Ukrainën të mbetet pa para, kur të takohen për samitin e tyre të radhës në Bruksel më 18 dhjetor. 

Por, ndĂ«rsa ora ecĂ«n, njĂ« problem kyç mbetet: A mund ta bindin zyrtarĂ«t mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« BE-sĂ« – Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe AntĂłnio Costa, presidenti i KĂ«shillit Evropian – De Wever-in tĂ« ndryshojĂ« mendje?

Deri mĂ« tani shenjat nuk janĂ« tĂ« mira. “Nuk jam ende i impresionuar, mĂ« lejoni ta shpreh kĂ«shtu”, tha De Ă«ever nĂ« komentet televizive ndĂ«rsa Komisioni publikoi projekt-tekstet e tij ligjore tĂ« mĂ«rkurĂ«n. 

“Ne nuk do t’i vĂ«mĂ« rreziqe qĂ« pĂ«rfshijnĂ« qindra miliarda
 mbi supet belge. As sot, as nesĂ«r, kurrĂ«.”

NĂ« intervista, mĂ« shumĂ« se 20 zyrtarĂ«, politikanĂ« dhe diplomatĂ«, shumĂ« prej tĂ« cilĂ«ve folĂ«n privatisht pĂ«r tĂ« diskutuar çështje tĂ« ndjeshme, i pĂ«rshkruan POLITICO-s se si pĂ«rpjekjet evropiane pĂ«r tĂ« financuar mbrojtjen e UkrainĂ«s ranĂ« nĂ« rrĂ«mujĂ« dhe paralizĂ«, tĂ« bllokuara nga mosfunksionimi politik dhe pĂ«rplasjet e personaliteteve nĂ« nivelet mĂ« tĂ« larta. Pasojat e mundshme pĂ«r EvropĂ«n – ndĂ«rsa Trump kĂ«rkon tĂ« imponojĂ« njĂ« traktat paqeje nĂ« UkrainĂ« – vĂ«shtirĂ« se mund tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« rĂ«nda.

Sipas disa personave të afërt me diskutimet, propozimi për kredinë e dëmshpërblimeve filloi të haste probleme kur filloi të krijohej tension midis De ëever dhe fqinjit të tij, kancelarit të ri gjerman, Friedrich Merz.

NjĂ« nacionalist flamand, De Ă«ever erdhi nĂ« pushtet vetĂ«m shkurtin e kaluar pas muajsh negociatash tĂ« vĂ«shtira pĂ«r koalicionin – njĂ« skenar klasik nĂ« politikĂ«n belge. Tre javĂ« mĂ« vonĂ«, Gjermania votoi nĂ« zgjedhjet kombĂ«tare pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« Merz, njĂ« konservatori tĂ« qendrĂ«s sĂ« djathtĂ«, udhĂ«heqjen e ekonomisĂ« mĂ« tĂ« fuqishme tĂ« EvropĂ«s. 

Ashtu si De Wever, Merz mund tĂ« jetĂ« impulsiv nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« mund tĂ« shqetĂ«sojĂ« aleatĂ«t.  NatĂ«n qĂ« fitoi, ai i bĂ«ri thirrje EuropĂ«s tĂ« punojĂ« pĂ«r “pavarĂ«si” tĂ« plotĂ« nga Shtetet e Bashkuara dhe paralajmĂ«roi NATO-n se sĂ« shpejti mund tĂ« jetĂ« histori. 

Në shtator, kancelari gjerman e nxori përsëri kokën. Ai tha se kishte ardhur koha që Europa të bastiste kasafortat e bankave të saj me qëllim shfrytëzimin e aseteve të bllokuara ruse për të ndihmuar Ukrainën. Me shpërthimin e tij, Merz me sa duket i trembi belgët, të cilët në atë kohë ishin në bisedime private delikate me zyrtarët e BE-së duke u përpjekur të sqaronin shqetësimet e tyre.

Disa zyrtarĂ« thanĂ« se Merz veproi gabim duke e vĂ«nĂ« politikĂ«n nĂ« domenin publik me kaq forcĂ« dhe kaq herĂ«t — pĂ«rpara se De Ă«ever tĂ« nĂ«nshkruante. 

PesĂ« ditĂ« mĂ« vonĂ«, von der Leyen e diskutoi vetĂ«, megjithĂ«se u kujdes tĂ« pĂ«rpiqej tĂ« qetĂ«sonte kĂ«do qĂ« mund tĂ« kishte shqetĂ«sime: “Nuk ka sekuestrim tĂ« aseteve”. NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, argumentoi ajo, asetet do tĂ« pĂ«rdoren vetĂ«m pĂ«r tĂ« siguruar njĂ« lloj pagese paraprake nga Moska pĂ«r dĂ«mshpĂ«rblimet e luftĂ«s qĂ« ajo do t’i detyrohej nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pashmangshme. ParatĂ« do t’i ktheheshin RusisĂ« vetĂ«m nĂ« rast se Kremlini do tĂ« pranonte tĂ« kompensonte Kievin pĂ«r shkatĂ«rrimin nĂ« UkrainĂ«. 

Rrjeta e merimangës 

Pjesa mĂ« e madhe e punĂ«s sĂ« njĂ« samiti tĂ« KĂ«shillit Europian Ă«shtĂ« kryer shumĂ« kohĂ« pĂ«rpara se udhĂ«heqĂ«sit e bllokut tĂ« mbĂ«rrijnĂ« nĂ« ndĂ«rtesĂ«n futuriste tĂ« “vezĂ«s hapĂ«sinore” Europa pĂ«r shtrĂ«ngime duarsh dhe foto.

AmbasadorĂ«t nga 27 vendet anĂ«tare tĂ« bllokut mblidhen pĂ«r tĂ« diskutuar se çfarĂ« do tĂ« arrijĂ« samiti — dhe pĂ«r tĂ« hartuar formulimin e saktĂ« tĂ« planeve — gjatĂ« javĂ«ve para çdo takimi. 

Përpara samitit të tetorit, ambasadori i Belgjikës në BE, Peter Moors, u kishte dërguar sinjale kolegëve të tij se përparimi në planet për të përdorur asetet e ngrira të Rusisë do të ishte në rregull. Problemi, sipas katër zyrtarëve të njohur me çështjen, ishte se Moors nuk po fliste drejtpërdrejt me De Wever dhe të gjitha vendimet në lidhje me asetet ruse i përkisnin kryeministrit. 

Ndërsa të tjerë brenda qeverisë belge e dinin se kryeministri ishte kategorikisht kundër plaçkitjes së Euroclear, një nga institucionet financiare më të vlefshme dhe të rëndësishme të vendit të tij, diplomati që po negocionte marrëveshjen e samitit disa qindra metra më tej në rrugë me sa duket nuk e dinte. 

Kjo do të thoshte se askush në mekanizmin e BE-së nuk e kuptonte vërtet se sa serioz do të ishte kundërshtimi i De Wever derisa ai mbërriti ditën e samitit me avull që i dilte nga veshët. 

Disa zyrtarĂ« thanĂ« se Friedrich Merz veproi nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pandershme duke e bĂ«rĂ« politikĂ«n publike kaq me forcĂ« dhe kaq herĂ«t — pĂ«rpara se Bart De Wever tĂ« regjistrohej

Moors Ă«shtĂ« shumĂ« i respektuar midis kolegĂ«ve tĂ« tij dhe brenda qeverisĂ« belge. Ai shihet si efektiv, me pĂ«rvojĂ« dhe kompetent, pasi ka pasur njĂ« karrierĂ« tĂ« gjatĂ« nĂ« diplomaci dhe politikĂ«. PĂ«rpara se tĂ« merrte rolin e ambasadorit nĂ« BE, ai njihej si “merimanga nĂ« rrjetĂ«â€ e politikĂ«s sĂ« jashtme belge. 

Problemi, me sa duket, mund të ketë qenë politik. Ai ishte shefi i stafit të rivalit dhe paraardhësit të De ëever si kryeministër, Alexander De Croo, dhe vjen nga një parti që humbi pushtetin në zgjedhjet e vitit të kaluar dhe tani shërben në opozitë. Nuk është e pazakontë në politikë që dallime të tilla të ndikojnë se kush lihet jashtë vëmendjes. 

Faktori tjetër ndërlikues ishte mosfunksionimi politik i Belgjikës. Siç e tha vetë De ëever, ai kishte qenë i bllokuar në negociata me bashkatdhetarët e tij duke u përpjekur të binte dakord për një buxhet kombëtar për javë të tëra, pa asnjë marrëveshje në horizont. 

«Kam negociuar pĂ«r javĂ« tĂ« tĂ«ra pĂ«r tĂ« gjetur 10 miliardĂ« euro», tha De Ă«ever gjatĂ« rrugĂ«s pĂ«r nĂ« samitin e BE-sĂ«. NjĂ« skenar nĂ« tĂ« cilin Belgjika do tĂ« duhej t’i paguante RusisĂ« mĂ« shumĂ« se 10 herĂ« mĂ« shumĂ« se kaq do tĂ« ishte i paimagjinueshĂ«m, shtoi ai. 

Ndërsa samiti përfundoi vetëm me një marrëveshje të paqartë që udhëheqësit të shqyrtonin përsëri financimin e Ukrainës, zyrtarët mbetën duke kruar kokën dhe duke u pyetur se çfarë kishte shkuar keq. 

Kohë e humbur  

ZyrtarĂ«t dhe politikanĂ«t e dinĂ« sa e vĂ«shtirĂ« Ă«shtĂ« pĂ«r çdo qeveri tĂ« mendojĂ« njĂ« hap si ky, i cili teorikisht mund t’i hapĂ« ato pĂ«rballĂ« veprimeve ligjore shumĂ« tĂ« kushtueshme.

De ëever është i shqetësuar se stabiliteti i vetë euros mund të dëmtohet nëse një bastisje në Euroclear i detyron investitorët të mendojnë përsëri për vendosjen e aseteve të tyre në bankat evropiane. 

NĂ« javĂ«t e fundit, ndihmĂ«si mĂ« i lartĂ« i von der Leyen, Björn Seibert, ndĂ«r tĂ« tjerĂ«, investoi kohĂ« duke u pĂ«rpjekur tĂ« kuptonte kundĂ«rshtimet e BelgjikĂ«s dhe tĂ« gjente mĂ«nyra krijuese pĂ«r t’i kapĂ«rcyer ato. Moors dhe ambasadorĂ« tĂ« tjerĂ« i kanĂ« diskutuar çështjet pafundĂ«sisht, gjatĂ« takimeve tĂ« tyre tĂ« rregullta me njĂ«ri-tjetrin dhe me Komisionin. 

Por, ndërsa netët afrohen, atmosfera errësohet.

Mes vonesave dhe dështimit të vazhdueshëm për të rënë dakord për një rrugë përpara, takime të ashpra me karakter kanë qenë të drejtuara ndaj De Wever, dhe gjithnjë e më shumë edhe ndaj von der Leyen në javët e fundit. Ajo ka shtyrë hapin vendimtar të publikimit të draft teksteve ligjore që do të mundësonin përdorimin e aseteve për kredinë e dëmshpërblimeve. Këto dokumente janë ato që të gjitha palët kanë nevojë për të miratuar, ndryshuar ose refuzuar planin.

“Kemi humbur shumĂ« kohĂ«â€, tha pĂ«r POLITICO Jonatan Vseviov, sekretar i pĂ«rgjithshĂ«m i ministrisĂ« sĂ« jashtme estoneze. “Fokusi ynĂ« ka qenĂ« vetĂ«m te presidentja e Komisionit, duke i kĂ«rkuar asaj tĂ« paraqesĂ« propozimin. Askush tjetĂ«r nuk mund ta paraqesĂ« propozimin.” 

Ai tha se do tĂ« kishte qenĂ« “mĂ« mirĂ«â€ nĂ«se Komisioni do tĂ« kishte prodhuar tekstet ligjore qĂ« pĂ«rcaktojnĂ« detajet e kredisĂ« mĂ« herĂ«t se tĂ« mĂ«rkurĂ«n, kur ato u publikuan pĂ«rfundimisht.

Ndërsa samiti i radhës vendimtar i Këshillit Europian më 18 dhjetor po afrohet, zyrtarët europianë po e ndiejnë presionin.

“Ky nuk Ă«shtĂ« njĂ« ushtrim kontabiliteti”, tha Vseviov i EstonisĂ«. “Ne po pĂ«rgatisim KĂ«shillin Europian mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nga tĂ« gjithĂ« KĂ«shillat
 Po pĂ«rpiqemi tĂ« sigurohemi qĂ« Europa tĂ« ketĂ« njĂ« vend nĂ« tryezĂ«n ku po bĂ«het historia.”

PĂ«r BE-nĂ«, mbetet njĂ« pyetje thelbĂ«sore – dhe Ă«shtĂ« njĂ« pyetje qĂ« Ă«shtĂ« gjithmonĂ« aty, nĂ« çdo krizĂ« qĂ« kalon nĂ«pĂ«r tavolinat e diplomatĂ«ve dhe zyrtarĂ«ve qĂ« punojnĂ« nĂ« Bruksel: A mund tĂ« bashkohet njĂ« bashkim prej 27 vendesh tĂ« larmishme, tĂ« pĂ«rçara dhe komplekse, secila me problemet e veta tĂ« brendshme, rivalitetet politike dhe udhĂ«heqĂ«sit e vet ambiciozĂ«, pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur momentin kur kjo ka vĂ«rtet rĂ«ndĂ«si? 

Marrë me shkurtime nga Politico/ Përshtati Gazeta Si

The post Si u bë Belgjika aseti më i vlefshëm i Rusisë appeared first on Gazeta Si.

“Fjalimet e BerishĂ«s dhe Salianjit, pa pĂ«rmbajtje”, Kthupi: ArtikulojnĂ« teza elektorale, por jo pĂ«r hallin e PD

✇Abc News
By: Nijazi Mema
4 December 2025 at 20:41

TIRANË– Foltoret e Sali BerishĂ«s dhe lĂ«vizja e fundit e Ervin Salianjit janĂ« veprime pa strategji, pa platformĂ« tĂ« qartĂ« dhe mbi tĂ« gjitha pa asnjĂ« rezultat. KĂ«shtu u shpreh juristi i njohur Rezart Kthupi, i ftuar nĂ« emisionin “Real Story”.

Sipas tij, si Berisha, ashtu dhe Salianji artikulojnë teza që më shumë kanë lidhje me çështjet elektorale se me vetë problemin që ka Partia Demokratike. Ai shtoi se këto takime janë pa asnjë objektiv të qartë politik.

“PĂ«r mua Ă«shtĂ« gjithçka  shfaqej, por pa pĂ«rmbajtje. Po tĂ« shoshĂ«sh  fjalimin e atyre qĂ« ishin nĂ« DurrĂ«s, tĂ« BerishĂ«s sot, janĂ« fjalime qĂ« merren me pushtetin e Edi RamĂ«s, qeveria e korruptuar. NĂ«se bĂ«het fjalĂ« pĂ«r ngritje tĂ« PD, ti merresh me PD, dmth tezat duhet tĂ« trajtojnĂ« problemet qĂ« ka sot Partia Demokratike.

Një lëvizje që nis, duhet të këtë një objektiv dhe një platformë. Fjalimet fokusohen të gjithë te korrupsioni i qeverisë, kjo nuk është tezë për takimet në parti, por është tezë elektorale.

U mblodhĂ«n tĂ« gjithĂ«, por pa produkt. Kush Ă«shtĂ« produkti? ÇfarĂ« u arrit?

KĂ«ta qĂ« ishin nĂ« mbledhje çfarĂ« morĂ«n mbrapsht. Pa objektiv politik.”, tha ai./abcnews.al

Shtyhet padia e kryeministrit/ Meçe: Gjykata Kushtetuese nuk duhej ta shtynte vendimmarrjen, institucionet e drejtësisë po keqpërdoren

✇Abc News
By: Nijazi Mema
3 December 2025 at 18:41

TIRANË- Analisti i njohur Arben Meçe thotĂ« se Gjykata Kushtetuese nuk duhet ta kishte shtyrĂ« vendimmarrjen pĂ«r padinĂ« e kryeministrit Edi Rama, kundĂ«r vendimit tĂ« GJKKO-sĂ«, qĂ« vendosi tĂ« shkarkojĂ« nga detyra ministren e InfrastrukturĂ«s dhe EnergjisĂ«, Belinda Ballukun.

I ftuar nĂ« emisionin “Tirana Live”, Meçe pohoi se njĂ« prokuror nuk mund tĂ« ketĂ« njĂ« pushtet tĂ« pakufishĂ«m, sa tĂ« marrĂ« masa direkte pezullimi pĂ«r njĂ« funksionar, qĂ« i pĂ«rket njĂ« pushteti tjetĂ«r.

“Ky prokuror ka marrĂ« njĂ« pushtet tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m. Ai pezullon sot nga detyra dhe kryeministrin e ShqipĂ«risĂ«. Pushtetet janĂ« tĂ« ndara dhe ndalohet ndĂ«rhyrja te njĂ«ri tjetri. Ka njĂ« ndĂ«rhyrje tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« ekzekutive tĂ« njĂ« pushteti mbi njĂ« pushtet tjetĂ«r. NĂ« kĂ«tĂ« rast kemi njĂ« prokuror. Kufiri ndarĂ«s midis dy pushteteve nuk duhet tĂ« tejkalohet.

Ai theksoi se tentativa e SPAK për të shmangur Parlamentin tregon se institucionet tona të drejtësisë po keqpërdoren për interesa të caktuara, që mund të bien ndesh qoftë dhe me interesin kombëtar.

Gjatë diskutimit në studio, Meçe theksoi se Gjykata Kushtetuese nuk duhet kurrsesi të legjitimojë krijimin e një precedenti të rrezikshëm.

“Deri sa tĂ« vendos Gjykata Kushtetuese, janĂ« tĂ« pezulluar posti i ministrit dhe zv.kryeministrit, por nuk zĂ«vendĂ«sohet dot deri nĂ« vendim tĂ« Kushtetueses ky vend Ă«shtĂ« vakant. Vendi i ministrit dhe zv.kryeministrit janĂ« pezull dhe kryeministri nuk mund tĂ« bĂ«jĂ« zĂ«vendĂ«simet pa dhĂ«nĂ« vendim Gjykata Kushtetuese. Gjykata Kushtetuese nuk duhet tĂ« kishte shtyrĂ« njĂ« vendimmarrje tĂ« tillĂ«, sepse ehte njĂ« dispozitĂ« e thjeshtĂ«. Tentativa pĂ«r tĂ« shmangur Parlamentin, Ă«shtĂ« njĂ« tentativĂ« e institucionit, qĂ« po keqpĂ«rdoret. Pezullimi cenon interesin publik.”, tha ai.

Gjykata Kushtetuese vendosi që më 12 dhjetor të shqyrtojë padinë e kryeministrit Rama, i cili kërkoi shfuqizimin e pezullimit nga detyra të zv.kryeministres dhe njëherësh Ministres së Infrastrukturës./abcnews.al

 

Pse Putini nuk duhet të fitojë: 6 pasoja për Europën dhe Perëndimin!

✇Gazeta Si
By: erion.abule
2 December 2025 at 12:57

Gazeta Si – NĂ«se Vladimir Putin do tĂ« arrinte pĂ«rfundimisht objektivat e tij politike dhe ushtarake nĂ« UkrainĂ«, nĂ«se jo tĂ« gjitha, madje vetĂ«m ato kryesoret, kjo do tĂ« ishte njĂ« tragjedi e vĂ«rtetĂ« pĂ«r EvropĂ«n dhe demokracitĂ« perĂ«ndimore nĂ« pĂ«rgjithĂ«si.

Historiani Timothy Snider e argumenton kĂ«tĂ« nĂ« njĂ« koment tĂ« publikuar gjithashtu nga media “Ukrainska Pravda”, nĂ« tĂ« cilin ai rendit 6 probleme kryesore qĂ« identifikon nĂ« 28 pikat e draft-marrĂ«veshjes sĂ« fundit tĂ« arritur nga Donald Trump dhe qĂ« tani Ă«shtĂ« nĂ« diskutim nĂ« Kiev, MoskĂ« dhe BE.

1)Rreziku i konfliktit bërthamor do të rritej. Nëse Kievi do të detyrohej të pranonte 28 pikat, kjo do të ishte një disfatë për Ukrainën. Pjesa tjetër e botës do të intensifikonte programet e saj bërthamore si mjeti i vetëm i parandalimit.

2)Parimi se kufijtë kombëtarë janë të shkelshëm do të triumfonte. Në këtë pikë, pushtimet dhe agresioni rrezikojnë të bëhen normë, jo më përjashtim.

3)Dorëzimi ndaj Kremlinit rrezikon stabilitetin dhe paqen rajonale. Pasi Ukraina të sigurohet, Putini do të jetë i motivuar të vazhdojë luftën në Evropë.

4)Pa garanci reale sigurie, të përforcuara nga planet për ndërhyrje të drejtpërdrejtë, Ukraina do të jetë më e dobët dhe më e ekspozuar se kurrë. E vetmja pengesë konkrete mbetet anëtarësimi i saj i plotë në NATO.

5)Prioriteti i fantazive imperiale të Putinit në kurriz të iniciativave demokratike të Ukrainës, do të rrezikojë fazën e rindërtimit. Paqja e vërtetë do të thotë që Ukraina ruan sovranitetin dhe aftësinë e saj reale për të mbrojtur veten.

6)Ukrainasit, viktimat e agresionit, janë të margjinalizuar në fazën vendimtare të negociatave të paqes, të cilat po i kalojnë ata dhe po shfaqen gjithnjë e më shumë si një diktat i bashkërenduar midis Moskës dhe Uashingtonit.

PĂ«rshtati: Gazeta “Si”

The post Pse Putini nuk duhet të fitojë: 6 pasoja për Europën dhe Perëndimin! appeared first on Gazeta Si.

Zëri i Shqiptarëve/ A jeni të zhgënjyer nga dy partitë kryesore? Ja çfarë mendojnë qytetarët sipas grupmoshave

✇Abc News
By: Nijazi Mema
1 December 2025 at 22:36

SHQIPËRI- 53.9%, apo rreth 1 024 000 tĂ« cilĂ«t shprehen se nuk janĂ« tĂ« zhgĂ«njyer aktualisht nga dy partitĂ« kryesore PS e PD, kanĂ« njĂ« moshĂ« mesatare rreth 54.1  vjeç.

Zëri i Shqiptarëve publikoi këtë të hënë rezultatet e sondazhit të radhës në ABC News, ku pyetjes A jeni aktualisht i/e zhgënjyer prej dy partive kryesore, PS dhe PD? Iu përgjigjën me PO, rreth 46.1 % e të anketuarve, ose rreth 876 mijë shqiptarë, sipas një esktrapolimi të sondazhistit Zaloshnja.

Kjo kategori të cilët thotë se janë të zhgënjyer aktualisht nga dy partitë kryesore, i përkasin një moshe mesatare rreth 43.0 vjeç.

Ndërkohë, rezulton se më të zhgënjyer me partitë kryesore, PS e PD, aktualisht janë personat që kanë nivel arsimor më të lartë. Nga përpunimi i të dhënave, rezultoi se të zhgënjyer janë të anketuarit që kanë mesatarisht 13.6 vite arsimim, ndërsa ta pazhgënjyer në 11.9 vite shkollë.

Të dhënat e sondazhit:

Zëri i Shqiptarëve ka publikuar këtë të hënë rezultatet e sondazhit të radhës në ABC News. 1252 banorë të rritur të vendit, është kampioni i kësaj të hënë, ndërsa linku i pyetësorit u shpërnda me SMS të rastësishme në mënyrë proporcionale në qytetet dhe fshatrat e Shqipërisë.

Pyetësori u plotësua elektronikisht në mënyrë krejt anonime nga të anketuarit. Maksimumi i marzhit të gabimit statistikor: +/- 2.7%./abcnews.al

 

“DrejtĂ«sia po godet pushtetin ekzekutiv”, Çupi: DrejtĂ«sia e pavarur nuk duhet tĂ« tejkalojĂ« kompetencat e saj

✇Abc News
By: Nijazi Mema
1 December 2025 at 18:40

TIRANË- NjĂ« ditĂ« para vendimit tĂ« GjykatĂ«s Kushtetuese pas padisĂ« sĂ« kryeministrit kundĂ«r pezullimit tĂ« numrit dy tĂ« qeverisĂ«, Edi Rama thotĂ« se ky pezullim ishte njĂ« pĂ«rpjekje e GjykatĂ«s sĂ« Posaçme pĂ«r tĂ« ndikuar nĂ« bllokimin e disa vendimeve tĂ« qeverisĂ«.

Këtë të hënë, kryeministri i bëri thirrje Gjykatës Kushtetuese të rikthejë balancën e pushteteve në vend, të cenuar nga ky vendim.

Analisti Frrok Çupi, i ftuar nĂ« “Tirana Live” shprehet se vendimi  i SPAK dhe i GJKKO-sĂ« pĂ«r pezullimin e numrit dy tĂ« qeverisĂ« Belinda Balluku Ă«shtĂ« njĂ« precedent i rrezikshĂ«m pĂ«r demokracinĂ« shqiptare.

Vendimin i drejtĂ«sisĂ« thotĂ« Çupi Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«rhyrje direkte nĂ« kompetencat e pushtetit ekzekutiv. Sipas tij, akti i drejtĂ«sisĂ« pĂ«r pezullimin e njĂ« anĂ«tari tĂ« kabinetit qeveritar Ă«shtĂ« njĂ« “grusht shtetit”, i cili mund tĂ« krijojĂ« pasoja tĂ« mundshme pĂ«r shoqĂ«rinĂ«.

“Ka ndodhur njĂ« pĂ«rplasje e pushteteve. Nuk ka ndodhur pĂ«rplasja pĂ«rfundimtare, e cila do shikohet nĂ« Gjykata Kushtetuese, por ama Ă«shtĂ« hapur rruga pĂ«r njĂ« precedent tĂ« rrezikshĂ«m. Nuk Ă«shtĂ« fjala pse pezullohet njĂ« zv.kryeministĂ«r, por drejtĂ«sia ka shkarkuar tĂ« gjithĂ« qeverinĂ«. Nuk ka ndodhur asnjĂ«herĂ« nĂ« vendin tonĂ«, se po tĂ« ndodhin kĂ«to, atĂ«herĂ« shteti goditet, por jo vetĂ«m goditet, por edhe fillon kaosi.DrejtĂ«sia po godet pushtetin ekzekutiv. E pĂ«rsĂ«ritur disa herĂ«, qĂ« nga rĂ«nia e dĂ«shmorĂ«ve nĂ« ShkodĂ«r. Mazhoranca kur ndĂ«rtoi reformĂ«n nĂ« drejtĂ«si, pa dashje krijoi njĂ« mostĂ«r, e cila tani po e ha. DrejtĂ«sia sot Ă«shtĂ« njĂ« nga ata elementĂ« qĂ« mund tĂ« hajĂ« kĂ«do dhe s’ka kush ta pengojĂ«. DrejtĂ«sia Ă«shtĂ« lĂ«nĂ« pa ombrellĂ«. NjĂ« drejtĂ«si e pavarur nuk duhet tĂ« tejkalojĂ« kompetencat e saj. DrejtĂ«sia e ka nisur punĂ«n duke goditur mbi pushtetet tjetra. ËshtĂ« njĂ« grusht shteti, por deri ku do tĂ« arrijĂ« drejtĂ«sia”, tha ai.

I pyetur se çfarĂ« pret nesĂ«r nga Gjykata Kushtetuese, Frrok Çupi theksoi se Gjykata nuk duhet kurrsesi tĂ« lejojĂ« hapjen e njĂ« shtegu tĂ« ri siç pretendon SPAK dhe GJKKO, qĂ« nĂ« ShqipĂ«ri tĂ« krijohet njĂ« precedent tĂ« rrezikshĂ«m, i cili do tĂ« ketĂ« pasoja pĂ«r stabilitetin shoqĂ«ror.

“Pres nga Gjykata Kushtetuese njĂ« nulitet tĂ« paktĂ«n nesĂ«r, kjo mund tĂ« jetĂ« shumĂ« subjektive. Pres njĂ« shtyrje vendimi deri sa tĂ« marrĂ« njĂ« shkelje syri nga Strasburgu. Jam i sigurt qĂ« Gjykata Evropiane e tĂ« Drejtave tĂ« Njeriut do ketĂ« seriozitetin e duhur pĂ«r ta zgjidhur kĂ«tĂ« situatĂ«. Po u bĂ« precedentĂ« kjo nĂ«n hundĂ«n e GJND, mund tĂ« bĂ«het precedent edhe pĂ«r vendet e rajonit, vende qĂ« kanĂ« demokraci tĂ« re.”, tha ai./abcnews.al

❌
❌