SOFJE, 22 dhjetor /ATSH-BTA/ – Të jesh një person i formuar nga dy kultura, ajo shqiptare dhe bullgare, është një pasuri e madhe, thotë përkthyesja e lindur në Tiranë, Milena Selimi.
Për punën e saj si shkrimtare, gazetare dhe përkthyese nga bullgarishtja në shqip, Selimi u nderua si Ambasadore Bullgare e Kulturës për vitin 2024 në një ceremoni të mbajtur në Radion Kombëtare Bullgare.
Milena Selimi u lind në Tiranë në një familje me rrënjë të thella në kulturë dhe arte.
Nëna e saj, Yanka Trifonova-Selimi, me origjinë nga Dobriçi, Bullgaria Verilindore, është përkthyese nga bullgarishtja në shqip dhe gazetare, ndërsa babai i saj, Skënder Selimi, është themelues i shkollës shqiptare të baletit, koreograf dhe mjeshtër baleti.
Nëna e Milena Selimit ishte e para që përktheu Georgi Gospodinov në shqip, duke filluar me ”Natural novel”.
Vetë Milena Selimi ka përkthyer disa nga veprat kryesore të Gospodinovit në shqip, duke përfshirë ”The Physics of Sorrow, Time Shelter”, për të cilën mori çmimin për Përkthimin më të Mirë në Panairin e Librit të Tiranës në vitin 2024, si edhe ”Death and the Gardener”.
Ndër librat bullgarë që ajo ka përkthyer në shqip janë ”Mission London” nga Alek Popov, ”Beans” nga Elin Rahnev, ”Summit” nga Milen Ruskov, ”Is There Anyone Who Loves You” nga Kalin Terziyski dhe ”Hagabula” nga Todor P. Todorov.
Për tezën e saj të diplomimit mbi poezinë bullgare, ajo përktheu edhe poezi nga Peyo Yavorov, Elisaveta Bagryana, Blaga Dimitrova, Dora Gabe dhe Nikola Vaptsarov.
Përveç kësaj, Milena Selimi është përfaqësuese e pakicës kombëtare bullgare në Komitetin për Pakicat Kombëtare të Shqipërisë, i njohur zyrtarisht në Shqipëri në vitin 2017.
Në intervistën e saj me BTA-në, Selimi foli për pasurinë e përkatësisë në dy kultura – bullgare dhe shqipe, për atë që ka marrë dhe mësuar nga nëna e saj, për atë që është e papërkthyeshme midis shqipes dhe bullgarishtes, për rolin e përkthyeses si “roje kufitare” dhe për detyrën e përbashkët bashkëkohore të prezantimit të letërsive të Bullgarisë dhe Shqipërisë përtej kufijve kombëtarë.
E pyetur se cila është gjëja më e rëndësishme që ka trashëguar nga nëna e saj, një bullgare që e bëri jetën e saj në Tiranë, përtej vetë përkthimit dhe në lidhje me identitetin bullgar, Selimi reflektoi mbi rrugën e saj personale si përkthyese dhe ndjenjën e ekzistencës midis dy kulturave dhe dy gjuhëve.
”Përkthimi më erdhi si një domosdoshmëri për mbijetesën e rrënjëve të mia bullgare. Dhe kjo vjen nga nëna ime, sepse prej saj gjithmonë kam marrë këmbëngulje dhe dashuri. Kur jeton jashtë Bullgarisë, është shumë e vështirë të dish vërtet se çfarë po ndodh në vend. Nostalgjia mbetet, iluzionet mbeten. Ndoshta ne bullgarët që jetojmë jashtë vendit, si unë ashtu edhe nëna ime, e shohim Bullgarinë në një mënyrë tjetër. Nuk e di nëse kjo është mirë apo jo, por dua ta falënderoj nënën time për këtë. Sepse vërtet, të jesh person i të dy kulturave, shqipe dhe bullgare, është një pasuri e madhe”, tha Selimi.
E pyetur nëse ka diçka të papërkthyeshme midis shqipes dhe bullgarishtes, Selimi vuri në dukje se ndërsa punonte në përkthimin e saj më të fundit ”Death and the Gardener” ajo ”luftoi” me përkthimin e frazës bullgare “nyama strashno” (“nuk ka asgjë për t’u shqetësuar”), e cila është me rëndësi kyçe në roman.
Ajo shtoi se gjithmonë ka një mënyrë për të përkthyer fjalët dhe se mundësia për të folur me autoren mund të jetë e paçmuar.
“Kam qenë shumë me fat që përkthej autorë bashkëkohorë, gjë që më ka lejuar të flas drejtpërdrejt me ta”, tha ajo.
Sipas Selimit, përkthyesi është një “roje kufitare” që përcakton kufijtë e përkthimit dhe mbart misionin jetësor të “transportimit të fjalës në bregun tjetër”.
Ajo shtoi se si përkthyese profesioniste, përgjegjësia e saj është të sigurojë që çdo fjalë të jetë në vendin e duhur dhe të mbartë kuptimin e saj, sepse librat që ajo përkthen do të mbeten në raftin e librave të dikujt.
E pyetur se çfarë do t’u thoshte bullgarëve për letërsinë shqipe, duke pasur parasysh se letërsitë ballkanike shpesh nuk kërkojnë njëra-tjetrën dhe kanë tendencë të orientohen më shumë drejt Perëndimit, Selimi shpjegoi se kjo është pjesërisht për shkak të burimeve të kufizuara financiare.
Ajo shprehu mirënjohjen e saj për rrjetin ”Traduki”, i cili gjatë dekadës së fundit ka mbështetur përkthimin e autorëve bullgarë në gjuhën shqipe dhe të autorëve shqiptarë në gjuhë të tjera, si gjermanishtja.
Selimi vuri në dukje gjithashtu se ka një interes në rritje për autorët shqiptarë në Bullgari, duke kujtuar titujt e fundit si “Gjithkush çmendet sipas mënyrës së tij” nga Stefan Capaliku, “Këmbanat e së dielës” nga Anna Kove dhe veprat e Grigor Banushit, përfshirë “Simfoninë e papërfunduar” si dhe autorë të tjerë që janë përkthyer tashmë ose janë duke u përkthyer aktualisht.
Selimi shprehu shpresën se këta shkrimtarë do të vazhdojnë të lexohen jo vetëm në bullgarisht, por edhe në gjuhë të tjera, pasi ata janë autorë me rëndësi të madhe në letërsinë shqipe./ a.jor.
The post FOKUS – Selimi: Të jetosh mes dy kulturave përbën një pasuri të madhe appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.
Login
