MOSKĂ, 24 dhjetor /ATSH/- Rusia planifikon tĂ« ndĂ«rtojĂ« njĂ« central nĂ« HĂ«nĂ« brenda dekadĂ«s sĂ« ardhshme â pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur ambiciet e saj dhe njĂ« bazĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t kĂ«rkimore me KinĂ«n, ndĂ«rsa fuqitĂ« e mĂ«dha botĂ«rore intensifikojnĂ« pĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« prani afatgjatĂ« nĂ« satelitin e vetĂ«m natyror tĂ« TokĂ«s, sipas âReutersâ.
Kompania shtetĂ«rore hapĂ«sinore e RusisĂ«, âRoscosmosâ, tha kĂ«tĂ« javĂ« se synon tĂ« pĂ«rfundojĂ« ndĂ«rtimin e objektit tĂ« energjisĂ« hĂ«nore deri nĂ« vitin 2036.
âRoscosmosâ ka nĂ«nshkruar njĂ« kontratĂ« me âShoqatĂ«n Lavochkinâ, njĂ« kompani e madhe ruse e hapĂ«sirĂ«s ajrore, pĂ«r tĂ« realizuar projektin.
NdĂ«rsa âRoscosmosâ nuk e pĂ«rshkroi nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qartĂ« objektin si bĂ«rthamor, tha se pĂ«rpjekja pĂ«rfshin âRosatomâ, kompaninĂ« shtetĂ«rore bĂ«rthamore tĂ« RusisĂ« dhe âInstitutin Kurchatovâ, qendrĂ«n kryesore tĂ« kĂ«rkimit bĂ«rthamor tĂ« vendit.
âRoscosmosâ tha se centrali do tĂ« furnizonte energji pĂ«r programin hĂ«nor tĂ« RusisĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« roverĂ« robotikĂ«, njĂ« observator shkencor dhe infrastrukturĂ« pĂ«r njĂ« Stacion tĂ« pĂ«rbashkĂ«t NdĂ«rkombĂ«tar KĂ«rkimor HĂ«nor Ruso-Kinez.
Agjencia e përshkroi projektin si një zhvendosje nga misionet afatshkurtra drejt një pranie të përhershme shkencore në Hënë.
âProjekti Ă«shtĂ« njĂ« hap i rĂ«ndĂ«sishĂ«m drejt krijimit tĂ« njĂ« stacioni shkencor hĂ«nor qĂ« vepron vazhdimisht dhe kalon nga misionet e njĂ«hershme nĂ« njĂ« program eksplorimi afatgjatĂ«â, tha âRoscosmosâ nĂ« njĂ« deklaratĂ«.
Njoftimi vjen ndërsa Rusia kërkon të rikonfirmojë veten si një fuqi e madhe hapësinore pas një sërë pengesash.
Dikur një lidere globale në eksplorimin e hapësirës pas fluturimit historik të kozmonautit sovjetik Yuri Gagarin në vitin 1961, Rusia ka mbetur pas Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe, gjithnjë e më shumë, Kinës në dekadat e fundit.
Ambiciet e saj pĂ«suan njĂ« goditje tĂ« madhe nĂ« gusht 2023 kur anija kozmike âLuna-25â pa pilot u rrĂ«zua ndĂ«rsa pĂ«rpiqej tĂ« ulej nĂ« HĂ«nĂ«.
Shefi i âRoscosmosâ, Dmitry Bakanov, tha nĂ« qershor se vendosja e njĂ« centrali bĂ«rthamor nĂ« HĂ«nĂ« ishte njĂ« nga qĂ«llimet strategjike tĂ« agjencisĂ«, sĂ« bashku me eksplorimin e rinovuar tĂ« Venusit, i cili shpesh quhet âplaneti motĂ«râ i TokĂ«s.
Distanca e HĂ«nĂ«s nga Toka â rreth 384,400 kilometra â dhe mjedisi i saj i ashpĂ«r e bĂ«jnĂ« gjenerimin e besueshĂ«m tĂ« energjisĂ« njĂ« sfidĂ« qendrore pĂ«r aktivitetin afatgjatĂ« njerĂ«zor ose robotik.
Energjia bërthamore është parë gjithnjë e më shumë nga agjencitë hapësinore si një zgjidhje praktike, veçanërisht në rajonet ku rrezet e diellit janë të kufizuara ose me ndërprerje.
Rusia nuk është e vetmja në ndjekjen e planeve të tilla. NASA njoftoi në gusht se synon të vendosë një reaktor bërthamor në Hënë deri në tremujorin e parë të vitit 2030.
Zyrtarët amerikanë e kanë cilësuar këtë përpjekje si pjesë të një konkurrence më të gjerë strategjike me Kinën.
âJemi nĂ« njĂ« garĂ« pĂ«r nĂ« HĂ«nĂ«,â tha nĂ« atĂ« kohĂ« sekretari amerikan i Transportit, Sean Duffy.
âDhe pĂ«r tĂ« pasur njĂ« bazĂ« nĂ« HĂ«nĂ«, na duhet energji. Energjia e qĂ«ndrueshme do tĂ« ishte gjithashtu thelbĂ«sore pĂ«r misionet e ardhshme njerĂ«zore nĂ« Marsâ, shtoi ai.
Marrëveshjet ndërkombëtare ndalojnë vendosjen e armëve bërthamore në hapësirë, por lejojnë përdorimin e burimeve të energjisë bërthamore, me kusht që ato të përputhen me standardet e përcaktuara të sigurisë dhe rregullatore.
Interesi për Hënën është rritur ndërsa shkencëtarët dhe qeveritë shqyrtojnë burimet e saj të mundshme.
NASA vlerëson se sipërfaqja hënore mund të përmbajë deri në një milion ton metrikë helium-3, një izotop i rrallë në Tokë që mund të përdoret në teknologjitë e ardhshme të energjisë.
Studimet kanë identifikuar gjithashtu elementë të rrallë të tokës në Hënë, duke përfshirë skandiumin, itriumin dhe lantanidet, të cilat janë të rëndësishme për elektronikën moderne dhe prodhimin e avancuar.
Ndërsa konkurrenca përshpejtohet, analistët thonë se nxitja drejt infrastrukturës hënore mund të shënojë fillimin e një epoke të re rivaliteti gjeopolitik dhe ekonomik përtej Tokës. //a.i/
Â
The post Rusia planifikon të ndërtojë central bërthamor në Hënë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.