❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

KINEMA – Brigitte Bardot varroset pranĂ« kafshĂ«ve tĂ« saj

PARIS, 29 dhjetor /ATSH/ – Diva e kinemasĂ« Brigitte Bardot, e cila ndĂ«rroi jetĂ« dje nĂ« moshĂ«n 91 vjeç, do tĂ« varroset nĂ« kopshtin e saj pranĂ« detit, aty ku prehen edhe kafshĂ«t e saj, deklaroi Wendy Bouchard, njĂ« mikeshĂ« e vjetĂ«r e aktores,  shkruan corriere.it.

“Ishte dĂ«shira e saj dhe do tĂ« respektohet., Ajo dĂ«shironte qĂ« tĂ« prehet pranĂ« atyre qĂ« i donte aq shumĂ« 
 kafshĂ«ve shtĂ«piake  tĂ« saj”, shtoi Bouchard.

Sipas Bouchard, ‘’Bardot do tĂ« varroset me thjeshtĂ«si dhe maturi tĂ« plotë’’.

Detajet në lidhje me funeralin e saj nuk janë bërë ende të ditura.   /os/

 

The post KINEMA – Brigitte Bardot varroset pranĂ« kafshĂ«ve tĂ« saj appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

FUTBOLL – CR7: DĂ«shiroj tĂ« luaj deri nĂ« golin e 1 000-tĂ«

DOHA, 29 dhjetor /ATSH-DPA/ – Sulmuesi i Al- Nassr Cristiano Ronaldo ka pĂ«rsĂ«ritur se dĂ«shiron tĂ« vazhdojĂ« tĂ« luajĂ« derisa tĂ« arrijĂ« 1 000 gola nĂ« karrierĂ«.

Kapiteni i Portugalisë, Ronaldo, 40 vjeç, e çoi numrin e tij në 956 me një dopietë të shtunën për klubin e tij saudit Al-Nassr.

“E dini cili Ă«shtĂ« qĂ«llimi im. Dua tĂ« fitoj trofe dhe dua tĂ« arrij atĂ« numĂ«r qĂ« ju tĂ« gjithĂ« e dini. Do ta arrij numrin me siguri, nĂ«se nuk ka lĂ«ndime”, tha ai pasi u emĂ«rua lojtari mĂ« i mirĂ« nĂ« Lindjen e Mesme.

Ish-legjenda e Real Madridit, Manchester United dhe Juventusit, Ronaldo, ka thënë se Kupa e Botës vitin e ardhshëm në Shtetet e Bashkuara, Meksikë dhe Kanada do të jetë e fundit e tij.

Por karriera e tij në klube do të vazhdojë pasi marrëveshja e tij e fundit dyvjeçare me Al-Nassr zgjat deri në vitin 2027.

“ËshtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« vazhdosh tĂ« luash, por jam i motivuar. Pasioni im Ă«shtĂ« i lartĂ« dhe dua tĂ« vazhdoj. Nuk ka rĂ«ndĂ«si se ku luaj, qoftĂ« nĂ« Lindjen e Mesme apo EvropĂ«. GjithmonĂ« mĂ« pĂ«lqen tĂ« luaj futboll dhe dua tĂ« vazhdoj”, theksoi ai.

Pesë herë Futbollisti i Vitit në Botë, Ronaldo, ka shënuar një rekord botëror prej 143 golash për ekipin kombëtar për Portugalinë, një rekord prej 140 në Ligën e Kampionëve, një rekord prej 450 golash me Real Madridin, dhe gjithashtu më shumë se 100 gola për secilin për Manchesterin, Juventusin dhe Al-Nassrin.   /os/

The post FUTBOLL – CR7: DĂ«shiroj tĂ« luaj deri nĂ« golin e 1 000-tĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

BRUKSEL – Von der Leyen: BE e kĂ«naqur me progresin e bĂ«rĂ« nĂ« negociatat e paqes me UkrainĂ«n

BRUKSEL, 29 dhjetor /ATSH-AA/ – Presidentja e Komisionit Evropian (BE), Ursula von der Leyen tha se janĂ« tĂ« kĂ«naqur me progresin e arritur nĂ« bisedimet e paqes nĂ« UkrainĂ« pas takimeve tĂ« mbajtura nĂ« SHBA.

NĂ« lidhje me çështjen, Von der Leyen bĂ«ri deklaratĂ« nĂ« llogarinĂ« e saj nĂ« platformĂ«n e kompanisĂ« amerikane tĂ« mediave sociale X. Ajo tha se realizuan njĂ« telefonatĂ« tĂ« gjatĂ« me presidentin e SHBA-sĂ«, Donald Trump, presidentin ukrainas, Volodymyr Zelenskyy dhe disa liderĂ« evropianĂ«, duke shtuar se “Kemi mĂ«suar se Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« pĂ«rparim dhe e mirĂ«presim kĂ«tĂ«â€.

Von der Leyen tha se BE-ja është gati të vazhdojë të punojë për të konsoliduar progresin e bërë me Ukrainën dhe SHBA-në, duke nënvizuar se një nga aspektet më të rëndësishme që nga dita e parë është sigurimi i garancive të forta të sigurisë.

Trump u takua me Zelenskyyn në rezidencën e tij Mar-a-Lago në Florida. Në fjalën e tij lidhur me takimin, Trump tha se është bërë përparim i rëndësishëm në procesin e përfundimit të luftës Rusi-Ukrainë, ndërsa Zelenskyy njoftoi se është arritur marrëveshje për rreth 90 për qind të planit të paqes me 20 pika.

The post BRUKSEL – Von der Leyen: BE e kĂ«naqur me progresin e bĂ«rĂ« nĂ« negociatat e paqes me UkrainĂ«n appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

KOMENT – Pse po rritet numri i turqve qĂ« kĂ«rkojnĂ« shtetĂ«si nĂ« MaqedoninĂ« e Veriut?

SHKUP, 29 dhjetor /ATSH/ – Jeta nĂ« Turqi Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« politikisht shumĂ« e vĂ«shtirĂ«, por edhe tepĂ«r e shtrenjtĂ« pĂ«r njĂ« familje, prandaj pĂ«r mua ishte mĂ« e lehtĂ« tĂ« shpĂ«rngulesha kĂ«tu dhe tĂ« kĂ«rkoja shtetĂ«si maqedonase”, shpjegon 28-vjeçari Benk Bingjul.

Ai prej disa muajsh punon si menaxher në një kafene në Shkup, e cila është në pronësi të biznesmenëve turq.

Kanë kaluar tashmë dy vjet qëkurse ai u shpërngul nga Antalia në Shkup me bashkëshorten e tij maqedonase. Për këtë arsye ka marrë leje qëndrimi, ndërsa para një muaji bëri kërkesë për shtetësi maqedonase. Ai thotë se i mungon qyteti i lindjes për shkak të jetës pranë detit dhe plazhit, por këtu jeta është më e lirë.

“PĂ«r shembull, nĂ« shitore, njĂ« blerje e zakonshme pĂ«r shtĂ«pi: perime, vezĂ«, mish, qumĂ«sht, edhe nĂ«se blen minimalisht, duhet tĂ« paguash rreth 280–300 euro. NdĂ«rsa me kĂ«to para nĂ« Shkup mund ta mbushĂ«sh makinĂ«n e vjetĂ«r plotĂ«sisht: bagazhin, sediljen e pĂ«rparme dhe tĂ« pasmen. NĂ« Turqi kjo Ă«shtĂ« e pamundur”, thotĂ« Bingjul.

Ai nuk e flet mirë gjuhën maqedonase, por thotë se ushtron me bashkëshorten e tij. Një nga kushtet që, sipas ligjit maqedonas, duhet të plotësojë është dhënia e provimit për njohjen e gjuhës maqedonase.

“E kuptoj disi maqedonishten, di tĂ« lexoj me alfabet latin, por jo me cirilik. KĂ«tĂ« duhet ta mĂ«soj”, thotĂ« ai.

Megjithatë, ky kusht nuk vlen për ata që dëshmojnë se kanë prejardhje maqedonase.

Vala e kërkesave të turqve për shtetësi maqedonase

Përveç njerëzve si Bingjul, të cilët kërkojnë shtetësi maqedonase për shkak të martesës me shtetase maqedonase, gjithsej 10.500 qytetarë turq kanë kërkuar shtetësi maqedonase gjatë katër vjetëve të fundit mbi bazën e prejardhjes maqedonase, tregojnë të dhënat që REL-i i ka marrë nga Ministria e Punëve të Brendshme (MPB).

Sipas MPB-së, këta janë shtetas të Turqisë që duhet të dëshmojnë në institucionet maqedonase se janë mërgimtarë nga ky vend dhe se kanë prejardhje etnike maqedonase.

Në përgjigjen për REL-in, MPB-ja thekson se arsyeja e rritjes së numrit të kërkesave për shtetësi maqedonase lidhet me ndryshimet e fundit ligjore.

“Ndryshimet ligjore tĂ« vitit 2021 kontribuuan nĂ« njĂ« rritje enorme tĂ« numrit tĂ« kĂ«rkesave pĂ«r fitimin e shtetĂ«sisĂ« maqedonase nga mĂ«rgimtarĂ«t qĂ« jetojnĂ« nĂ« RepublikĂ«n e TurqisĂ«â€, tha MPB-ja.

PĂ«rkufizimi i ri i “mĂ«rgimtarit” nĂ« Ligjin pĂ«r ShtetĂ«sinĂ«

Bëhet fjalë për ndryshime në Ligjin për Shtetësinë të propozuara nga qeveria e atëhershme e udhëhequr nga koalicioni LSDM dhe BDI.

Ministri i atëhershëm i Punëve të Brendshme, Oliver Spasovski, propozoi në Kuvend ndryshime në ligj me të cilat përcaktohet se kush konsiderohet mërgimtar.

Sipas ligjit, mĂ«rgimtari dhe pasardhĂ«si i tij i gjeneratĂ«s sĂ« parĂ« mund tĂ« fitojnĂ« shtetĂ«si maqedonase pa jetuar nĂ« vend, pa e njohur mjaftueshĂ«m gjuhĂ«n maqedonase dhe pa hequr dorĂ« nga shtetĂ«sia e mĂ«parshme – rregull qĂ« vlen pĂ«r shtetasit e huaj.

“MĂ«rgimtar, nĂ« kuptim tĂ« kĂ«tij ligji, konsiderohet qytetar i RepublikĂ«s sĂ« MaqedonisĂ« sĂ« Veriut qĂ« Ă«shtĂ« shpĂ«rngulur nga Republika e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut nĂ« njĂ« shtet tjetĂ«r, pa marrĂ« parasysh gjininĂ«, racĂ«n, ngjyrĂ«n e lĂ«kurĂ«s, prejardhjen kombĂ«tare dhe shoqĂ«rore, bindjet politike dhe fetare, si dhe statusin pasuror dhe shoqĂ«ror”, thuhet nĂ« Ligjin pĂ«r ShtetĂ«sinĂ«.

Mbi 4.000 kompani të themeluara me kapital turk

Sipas të dhënave që REL-i ka marrë nga Dhoma Ekonomike Maqedonaso-Turke (MATTO), për vitin 2024 numri i kompanive të regjistruara me kapital turk nga persona juridikë dhe fizikë arrin në 4.132.

Sipas tyre, interesi i biznesit buron nga marrëdhëniet e afërta maqedonaso-turke.

“Ato bazohen nĂ« lidhjen e pĂ«rbashkĂ«t historike nga periudha osmane, numrin e konsiderueshĂ«m tĂ« mĂ«rgimtarĂ«ve nga kĂ«to troje nĂ« RepublikĂ«n e TurqisĂ«, si dhe lidhjet familjare dhe kulturore ekzistuese mes qytetarĂ«ve tĂ« tĂ« dyja vendeve. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, Republika e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut paraqet njĂ« portĂ« strategjike drejt tregjeve tĂ« vendeve anĂ«tare tĂ« Bashkimit Evropian pĂ«r kompanitĂ« nga Republika e TurqisĂ«, gjĂ« qĂ« rrit atraktivitetin e saj si destinacion investimesh”, thuhet nĂ« pĂ«rgjigjen e MATTO-s, shkruan REL.   /os/.

The post KOMENT – Pse po rritet numri i turqve qĂ« kĂ«rkojnĂ« shtetĂ«si nĂ« MaqedoninĂ« e Veriut? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

SHBA – Trump: NĂ«se gjithçka shkon mirĂ«, njĂ« marrĂ«veshje do tĂ« arrihet brenda disa javĂ«sh

UASHINGTON, 29 dhjetor /ATSH-ANSA/ – “NĂ«se gjĂ«rat shkojnĂ« mirĂ«, mund tĂ« na duhen disa javĂ« pĂ«r tĂ« arritur paqen e dĂ«shiruar, deklaroi presidenti amerikan Donald Trump nĂ« fund tĂ« takimit tĂ« tij me presidnetin ukrainas Volodymyr Zelensky.

“Nuk e di kur, por mendoj se do tĂ« arrijmĂ«â€ njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s nĂ« Ukrainë’’, shtoi Trump.

“Po i afrohemi njĂ« marrĂ«veshjeje” pĂ«r Donbasin si njĂ« zonĂ« tĂ« lirĂ« ekonomike.

‘’NjĂ« takim trepalĂ«sh midis Zelensky-t, Vladimir Putin-it dhe Trump do tĂ« zhvillohet nĂ« kohĂ«n e duhur’’, teksoi vetĂ« presidenti amerikan.   /os/

The post SHBA – Trump: NĂ«se gjithçka shkon mirĂ«, njĂ« marrĂ«veshje do tĂ« arrihet brenda disa javĂ«sh appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Zelensky: Para takimit me Trump do të ndalem në Kanada dhe do të flas me krerët evropianë

KIEV, 27 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky njoftoi se gjatĂ« udhĂ«timit tĂ« tij nĂ« Florida, ku do tĂ« takohet me Donald Trump nesĂ«r, ai do tĂ« ndalet nĂ« Kanada, ku do tĂ« takohet me kryeministrin kanadez Mark Carney, dhe do tĂ« zhvillojĂ« njĂ« takim online me udhĂ«heqĂ«sit evropianĂ«.

“Po, tani jemi nĂ« njĂ« aeroplan pĂ«r nĂ« Florida, Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s.

GjatĂ« rrugĂ«s, do tĂ« ndalemi nĂ« Kanada, ku do tĂ« takohem me kryeministrin kanadez Carney”, u tha Zelensky gazetarĂ«ve.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha se takimi i tij i ardhshĂ«m me Presidentin e SHBA-sĂ« Donald Trump konfirmon “pĂ«rparimin” nĂ« negociatat midis UkrainĂ«s dhe Shteteve tĂ« Bashkuara.

“Fakti qĂ« do tĂ« ketĂ« njĂ« takim me Trump nesĂ«r dĂ«shmon se po bĂ«het pĂ«rparim”, theksoi ai. /os/

The post Zelensky: Para takimit me Trump do të ndalem në Kanada dhe do të flas me krerët evropianë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

IRAN – Pezeshkian: Jemi nĂ« luftĂ« totale me SHBA-nĂ«, Izraelin dhe EvropĂ«n

TEHERAN, 27 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Shtetet e Bashkuara, Izraeli dhe Evropa po zhvillojnĂ« njĂ« “luftĂ« tĂ« pĂ«rgjithshme” kundĂ«r nesh, deklaroi presidenti iranian Masud Pezeshkian.

”Sipas mendimit tim, ne jemi nĂ« njĂ« luftĂ« tĂ« pĂ«rgjithshme kundĂ«r Shteteve tĂ« Bashkuara, Izraelit dhe EvropĂ«s. Ata duan ta gjunjĂ«zojnĂ« vendin tonĂ«â€, theksoi Pezeshkian.

Franca, Mbretëria e Bashkuar dhe Gjermania iniciuan rivendosjen e sanksioneve të OKB-së kundër Iranit në fund të shtatorit për shkak të programit të tij bërthamor. /os/

The post IRAN – Pezeshkian: Jemi nĂ« luftĂ« totale me SHBA-nĂ«, Izraelin dhe EvropĂ«n appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

SHBA – Trump para takimit me Zelenskyyn: Nuk ka marrĂ«veshje pĂ«r paqe nĂ« UkrainĂ« pa miratimin e SHBA-sĂ«

UASHINGTON, 27 dhjetor /ATSH-AA/ – Presidenti i SHBA-sĂ«, Donald Trump, tha se asnjĂ« marrĂ«veshje pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s Rusi-UkrainĂ« nuk do tĂ« jetĂ« pĂ«rfundimtare pa miratimin e Washingtonit, ndĂ«rsa ai planifikon tĂ« presĂ« homologun e tij ukrainas Volodymyr Zelenskyy pĂ«r bisedime nĂ« Florida.

“Ai (Zelenskyy) nuk ka asgjĂ« derisa ta miratoj unĂ«â€, ka thĂ«nĂ« Trump pĂ«r Politico, para takimit qĂ« pritet tĂ« zhvillohet tĂ« dielĂ«n.

“Do tĂ« shohim çfarĂ« ka”, ka thĂ«nĂ« presidenti amerikan, duke shtuar se pret qĂ« bisedimet tĂ« jenĂ« produktive. “Mendoj se do tĂ« shkojĂ« mirĂ« me tĂ«â€, ka theksuar ai.

Trump ka shprehur gjithashtu optimizĂ«m pĂ«r diplomacinĂ« paralele me MoskĂ«n, duke thĂ«nĂ« se beson qĂ« diskutimet do tĂ« “shkojnĂ« mirĂ«â€ edhe me presidentin rus Vladimir Putin dhe se pret tĂ« bisedojĂ« “sĂ« shpejti” me liderin rus.

MĂ« herĂ«t, Zelenskyy konfirmoi se do tĂ« takohet me Trumpin pĂ«r tĂ« diskutuar draftplanin pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s, sĂ« bashku me garanci tĂ« propozuara sigurie dhe njĂ« marrĂ«veshje ekonomike.

Ai konfirmoi pĂ«r Axios se qĂ«llimi kryesor i bisedimeve do tĂ« jetĂ« finalizimi i njĂ« kornize dhe njĂ« “afati kohor” pĂ«r pĂ«rfundimin e konfliktit nĂ« vazhdim.

Zelenskyy tha se procesi ka kaluar nĂ« njĂ« “nivel tjetĂ«r”, duke pohuar se vendimet tani kĂ«rkojnĂ« pĂ«rfshirje tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« presidenciale pĂ«r tĂ« pĂ«rshpejtuar rezultatin.

Ndërkohë, Kremlini tha se Moska dhe Washingtoni janë dakorduar të ruajnë dialogun për një zgjidhje të mundshme.   /os/

The post SHBA – Trump para takimit me Zelenskyyn: Nuk ka marrĂ«veshje pĂ«r paqe nĂ« UkrainĂ« pa miratimin e SHBA-sĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

FOKUS – Rusia hedh 500 dronĂ« dhe 40 raketa mbi Kiev, 1/3 e qytetit pa energji elektrike

KIEV, 27 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Forcat ruse sulmuan disa rrethe nĂ« rajonin e Kievit, duke dĂ«mtuar ndĂ«rtesa banimi, kantiere ndĂ«rtimi dhe biznese si dhe duke shkaktuar lĂ«ndime, shkruan il messaggero.it.

Në këtë sulm u përdorën 500 dronë dhe 40 raketa

Shpërthime të fuqishme tronditën Kievin gjatë natës ndërsa autoritetet paralajmëruan se kryeqyteti ukrainas ishte nën kërcënimin e sulmit me raketa.

“ShpĂ«rthime nĂ« kryeqytet. Forcat e mbrojtjes ajrore janĂ« nĂ« operacion. QĂ«ndroni nĂ« strehimore”, tha kryetari i bashkisĂ« sĂ« Kievit, Vitali Klitschko, nĂ« Telegram.

“E gjithĂ« Ukraina Ă«shtĂ« nĂ«n kĂ«rcĂ«nimin e raketave! Ngritje e regjistruar e MiG-31K. Vendi terrorist vazhdon tĂ« bĂ«jĂ« luftĂ« kundĂ«r popullsisĂ« civile. Armiku po sulmon qĂ«llimisht infrastrukturĂ«n kritike dhe shtĂ«pitĂ«â€, thuhet nĂ« postim. /os/

The post FOKUS – Rusia hedh 500 dronĂ« dhe 40 raketa mbi Kiev, 1/3 e qytetit pa energji elektrike appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

UKRAINE – Hetimi i ri kundĂ«r korrupsionit synon disa deputetĂ«

KIEV, 27 dhjetor /ATSH-ANSA/ – Agjencia KundĂ«r Korrupsionit e UkrainĂ«s (NABU) ka njoftuar njĂ« hetim tĂ« ri pĂ«r korrupsion nĂ« njĂ« rast qĂ« dyshohet se pĂ«rfshin deputetĂ« tĂ« Kievit.

Zyrtarët e NABU-së u përpoqën të hynin në Parlament për të kryer kontrolle, por u bllokuan nga shërbimet e sigurisë.

“Nabu dhe Sapo, pas njĂ« operacioni tĂ« fshehtĂ«, zbuluan njĂ« grup tĂ« organizuar kriminal qĂ« pĂ«rfshinte disa deputetĂ« aktualĂ«â€, deklaroi NABU.

“PunonjĂ«sit e Departamentit tĂ« SigurisĂ« ShtetĂ«rore po u rezistojnĂ« oficerĂ«ve tĂ« NABU-sĂ« gjatĂ« hetimeve tĂ« tyre” nĂ« Parlament, shtoi ajo. /os/

The post UKRAINE – Hetimi i ri kundĂ«r korrupsionit synon disa deputetĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

HAPESIRE – Kina lĂ«shon njĂ« satelit tĂ« ri meteorologjik

PEKIN, 27 dhjetor /ATSH-AA/ – Kina lĂ«shoi sot njĂ« satelit tĂ« ri meteorologjik nga provinca jugperĂ«ndimore Sichuan.

Sateliti “Fengyun-4 03” u lĂ«shua me njĂ« raketĂ« “Long March-3B” nĂ« orĂ«n 12:07 tĂ« mĂ«ngjesit me kohĂ«n lokale dhe ka hyrĂ« me sukses nĂ« orbitĂ«n e planifikuar, raportoi agjencia shtetĂ«rore Xinhua.

Fengyun-4 03 tani do t’i bashkohet konstelacionit meteorologjik Fengyun tĂ« KinĂ«s, i cili pĂ«rbĂ«het nga 20 satelitĂ«.

Sipas CGTN-së, sateliti është projektuar kryesisht për të mbështetur parashikimet afatshkurtra të motit.

Ai është i pajisur me katër instrumente për vëzhgimin e Tokës dhe dy instrumente për vëzhgimin diellor.

MundĂ«sitĂ« e tij pĂ«rfshijnĂ«: pĂ«rfundimin e njĂ« skanimi tĂ« plotĂ« tĂ« TokĂ«s brenda pesĂ« minutave — nga 15 minuta mĂ« parĂ«; zbulimin e ndryshimeve tĂ« temperaturĂ«s sĂ« atmosferĂ«s deri nĂ« njĂ« tĂ« pesĂ«dhjetĂ«n e gradĂ«s Celsius nga mijĂ«ra kilometra larg; dhe arritjen e njĂ« rezolucioni hapĂ«sinor prej tetĂ« kilometrash.

Sateliti gjithashtu mund të hartëzojë temperaturën dhe lagështinë në gjithë Kinën brenda një ore.

Akademia e Teknologjisë së Fluturimit Hapësinor të Shangait tha se rrjeti i përmirësuar do të përmirësojë ndjeshëm aftësitë e Kinës në parashikimin e motit, parandalimin e fatkeqësive meteorologjike, monitorimin e motit hapësinor dhe vëzhgimin e mjedisit ekologjik.   /os/

The post HAPESIRE – Kina lĂ«shon njĂ« satelit tĂ« ri meteorologjik appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

MOSKE – Kremlini: ZyrtarĂ«t rusĂ« dhe amerikanĂ« diskutuan pĂ«r zgjidhjen e çështjes ukrainase

MOSKE, Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov tha sot se përfaqësuesit e administratave presidenciale ruse dhe amerikane kanë pasur kontakte mbi zgjidhjen e çështjes ukrainase pas konsultimeve të fundit në Miami të SHBA-së.

Peskov tha se ndihmësi presidencial rus, Yury Ushakov dhe disa zyrtarë të Shtëpisë së Bardhë diskutuan për draftin e planit të paqes në një bisedë telefonike.

“Pasi Dmitrievi e informoi presidentin mbi rezultatet e udhĂ«timit nĂ« AmerikĂ« dhe kontaktet e tij me amerikanĂ«t, ky informacion u analizua. Me udhĂ«zim tĂ« presidentit Putin pati kontakt midis pĂ«rfaqĂ«suesve tĂ« RusisĂ« dhe SHBA-sĂ«â€, tha zĂ«dhĂ«nĂ«si i Kremlinit.

Ai shtoi se Kremlini analizoi informacionin e marrĂ« nga i dĂ«rguari special Kirill Dmitriev pas udhĂ«timit nĂ« SHBA. Duke folur pĂ«r rezultatet, Peskov tha se “Moska dhe Washingtoni ranĂ« dakord tĂ« vazhdojnĂ« dialogun”.

Bisedimet mbi zgjidhjen e çështjes ukrainase u zhvilluan në Miami gjatë fundjavës, me palën amerikane të përfaqësuar nga i dërguari Steven Witkoff dhe Jared Kushner, dhëndri i presidentit Donald Trump.   /os/

The post MOSKE – Kremlini: ZyrtarĂ«t rusĂ« dhe amerikanĂ« diskutuan pĂ«r zgjidhjen e çështjes ukrainase appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

FOKUS – OBSH: NjĂ« e treta e vdekjeve nĂ« EvropĂ« lidhen me alkoolin

GJENEVE, 26 dhjetor /ATSH-AA/ – Alkooli Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r njĂ« nĂ« tre vdekje nga lĂ«ndimet dhe dhuna nĂ« EvropĂ«, duke paraqitur kĂ«rcĂ«nim tĂ« madh pĂ«r shĂ«ndetin publik, veçanĂ«risht gjatĂ« periudhave tĂ« festave kur konsumi zakonisht rritet, thuhet nĂ« raportin e OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (OBSH),

Sipas raportit bazuar nĂ« tĂ« dhĂ«nat e vitit 2019, gati 145 mijĂ« vdekje tĂ« lidhura me lĂ«ndimet nĂ« rajon i atribuohen alkoolit, pĂ«rfshirĂ« vetĂ«lĂ«ndimin, lĂ«ndimet nĂ« trafikun rrugor dhe rrĂ«zimet. “AsnjĂ« substancĂ« tjetĂ«r psikoaktive nuk kontribuon kaq shumĂ« nĂ« lĂ«ndimet e paqĂ«llimshme dhe tĂ« qĂ«llimshme”, tha OBSH-ja duke paralajmĂ«ruar se alkooli mbetet faktor rreziku veçanĂ«risht i rrezikshĂ«m pĂ«r tĂ« rinjtĂ«.

OBSH-ja tha se Evropa ka nivelet më të larta të konsumit të alkoolit në nivel global, me përdorimin e alkoolit që shkakton rreth 800 mijë vdekje çdo vit, rreth një në çdo 11 vdekje.

“Alkooli Ă«shtĂ« substancĂ« toksike qĂ« dĂ«mton gjykimin, ngadalĂ«son kohĂ«n e reagimit dhe nxit sjelljen e marrjes sĂ« rrezikut”, tha Carina Ferreira-Borges, kĂ«shilltare rajonale e OBSH-sĂ« pĂ«r alkoolin, drogat e paligjshme dhe shĂ«ndetin e burgjeve, duke shtuar se shumĂ« lĂ«ndime tĂ« lidhura me alkoolin janĂ« tĂ« parandalueshme.

Raporti thekson një lidhje të fortë midis alkoolit dhe dhunës, ku më shumë se 40 për qind e vdekjeve nga dhuna ndërpersonale dhe mbi një e treta e vdekjeve nga vetëlëndimi në vitin 2019 ishin të atribuueshme alkoolit.

Alkooli gjithashtu përbën kërcënim serioz për adoleshentët dhe të rinjtë, tha OBSH-ja duke përmendur pirjen e tepërt episodike si faktor kyç pas lëndimeve rrugore, mbytjeve, rënieve dhe vetëlëndimit midis grupmoshave më të reja. Pavarësisht progresit në dekadat e fundit, pabarazi të mprehta vazhdojnë në të gjithë Evropën, thotë raporti.

Vendet e Evropës Lindore regjistrojnë shkallën më të lartë të vdekjeve nga lëndimet e lidhura me alkoolin, me alkoolin të lidhur me më shumë se gjysmën e të gjitha vdekjeve nga lëndimet në disa vende, krahasuar me më pak se 20 për qind në shumë shtete perëndimore dhe jugore.   /os/

The post FOKUS – OBSH: NjĂ« e treta e vdekjeve nĂ« EvropĂ« lidhen me alkoolin appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

KOREJA E VERIUT – Kim Jong Un urdhĂ«ron zgjerimin e prodhimit tĂ« raketave deri nĂ« vitin 2026

PHENIAN, 26 dhjetor /ATSH-ANSA/ – UdhĂ«heqĂ«si i KoresĂ« sĂ« Veriut, Kim Jong Un, ka urdhĂ«ruar “zgjerimin” dhe modernizimin e prodhimit tĂ« raketave tĂ« vendit vitin e ardhshĂ«m dhe ndĂ«rtimin e objekteve shtesĂ« pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur kĂ«rkesĂ«n nĂ« rritje, raportuan mediat shtetĂ«rore.

NĂ« njĂ« turne nĂ« fabrikat e municioneve tĂ« shoqĂ«ruar nga zyrtarĂ« tĂ« lartĂ«, Agjencia Qendrore Koreane e Lajmeve (KCNA) tha se ”Kim urdhĂ«roi qĂ« objektet tĂ« pĂ«rmbushin nevojat e ardhshme pĂ«r funksionimin e forcave tĂ« raketave dhe artilerisĂ« sĂ« shtetit”.

Kim deklaroi se ”do tĂ« jetĂ« e nevojshme tĂ« zgjerohet mĂ« tej kapaciteti i pĂ«rgjithshĂ«m i prodhimit pĂ«r tĂ« mbajtur ritmin me kĂ«rkesĂ«n nga forcat e armatosura tĂ« Phenianit dhe urdhĂ«roi ndĂ«rtimin e objekteve tĂ« reja tĂ« prodhimit tĂ« municioneve”. /os/

The post KOREJA E VERIUT – Kim Jong Un urdhĂ«ron zgjerimin e prodhimit tĂ« raketave deri nĂ« vitin 2026 appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

FRANCE – Tre gra goditen me thikĂ« nĂ« metronĂ« e Parisit

PARIS, 26 dhjetor /ATSH-ANSA/ – NjĂ« burrĂ« i armatosur me thikĂ« sulmoi tre gra nĂ« LinjĂ«n 3 tĂ« metrosĂ« sĂ« Parisit, deklaroi kompania e transportit publik tĂ« Parisit (RATP).

Sulmet ndodhĂ«n nĂ« stacionet Arts et MĂ©tiers, RĂ©publique dhe Opera, nĂ« zemĂ«r tĂ« Parisit, “midis orĂ«s 16:15 dhe 16:45”, saktĂ«soi kompania (
vijon). /os/

The post FRANCE – Tre gra goditen me thikĂ« nĂ« metronĂ« e Parisit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

FOKUS – VarĂ«sia nga ekranet zvogĂ«lon kapacitetin mendor tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve

ANKARA, 26 dhjetor /ATSH-AA/ – Specialisti i neurologjisĂ«, Asoc. Prof. Dr. Ahmet Onur Keskin, deklaroi se rritja e pĂ«rdorimit tĂ« ekranit, veçanĂ«risht tek fĂ«mijĂ«t dhe tĂ« rinjtĂ«, krijon efekte negative afatgjata nĂ« vĂ«mendje dhe kapacitet mendor.

Duke folur për Anadolu në një kongres shëndetësor të mbajtur në Antalya, Keskin deklaroi se teknologjitë digjitale janë bërë një pjesë e domosdoshme e jetës së përditshme, por përdorimi i pakontrolluar dhe i zgjatur i ekranit paraqet rreziqe të konsiderueshme për shëndetin e trurit.

Duke theksuar se shĂ«ndeti i trurit Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m se kurrĂ« me rritjen e jetĂ«gjatĂ«sisĂ« nĂ« mbarĂ« botĂ«n, Keskin u shpreh: “TĂ« qenit nĂ« gjendje ta çosh trurin shĂ«ndetshĂ«m deri nĂ« pleqĂ«ri ndikon drejtpĂ«rdrejt si nĂ« cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s ashtu edhe nĂ« pjesĂ«marrjen aktive tĂ« individit nĂ« jetĂ«n shoqĂ«rore”.

Duke kujtuar se Ministria e Shëndetësisë po zbaton projekte që i japin përparësi plakjes së shëndetshme dhe shëndetit publik, Keskin theksoi se shëndetit të trurit nuk i jepet rëndësi e mjaftueshme në shoqëri.

– PĂ«rdorimi i tepĂ«rt i ekranit dobĂ«son vĂ«mendjen dhe tĂ« nxĂ«nit

Duke tërhequr vëmendjen te efektet e varësisë nga ekrani, veçanërisht tek fëmijët dhe të rinjtë, Keskin tha se studime të shumta shkencore në këtë fushë tregojnë rezultate të ngjashme.

“Mungesa e vĂ«mendjes Ă«shtĂ« mĂ« e zakonshme tek fĂ«mijĂ«t dhe tĂ« rinjtĂ« qĂ« pĂ«rdorin ekrane, dhe kapaciteti i tyre mendor Ă«shtĂ« dukshĂ«m mĂ« i ulĂ«t krahasuar me bashkĂ«moshatarĂ«t e tyre. Performanca e tyre nĂ« shkollĂ« ulet ndjeshĂ«m, dhe lind njĂ« pengesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme nĂ« aftĂ«sinĂ« e tyre pĂ«r tĂ« realizuar potencialin e tyre. Ne duhet t’i heqim ekranet nga jeta jonĂ« sa mĂ« shumĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« e mundur. NdĂ«rsa mund tĂ« mos jetĂ« plotĂ«sisht e mundur, lĂ«nia mĂ«njanĂ« e ekraneve sa mĂ« shumĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« e mundur Ă«shtĂ« me rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe, veçanĂ«risht pĂ«r fĂ«mijĂ«t dhe tĂ« rinjtĂ«â€, deklaroi Keskin.

Keskin gjithashtu vuri në dukje se përdorimi i mediave sociale zvogëlon komunikimin ballë për ballë, gjë që ndikon negativisht në proceset mendore dhe aftësitë sociale.

– Diabeti dhe hipertensioni plakin para kohe trurin

Ndër të tjera Keskin shpjegoi se pirja e duhanit, alkooli dhe abuzimi me substanca janë gjithashtu faktorë të rëndësishëm që ndikojnë në shëndetin e trurit, dhe më tej ai shtoi se diabeti dhe hipertensioni, në veçanti, janë shumë të lidhura ngushtë me sëmundjet neurologjike.

Duke vĂ«nĂ« nĂ« dukje rĂ«ndĂ«sinĂ« e kontrolleve tĂ« rregullta shĂ«ndetĂ«sore, Keskin theksoi: “ËshtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r tĂ« gjithĂ«, veçanĂ«risht pĂ«r ata nĂ« tĂ« 30-at, tĂ« kontrollojnĂ« tensionin e gjakut tĂ« paktĂ«n njĂ« herĂ« nĂ« vit. Tensioni i lartĂ« i gjakut ndikon drejtpĂ«rdrejt nĂ« trurin tonĂ«. Ai lehtĂ«son zhvillimin e demencĂ«s dhe Alzheimerit, dhe gjithashtu mund tĂ« çojĂ« nĂ« gjendje jashtĂ«zakonisht serioze siç Ă«shtĂ« hemorragjia nĂ« tru. Diabeti, nga ana tjetĂ«r, pĂ«rshpejton ndjeshĂ«m procesin e plakjes sĂ« trurit pĂ«r shkak tĂ« niveleve tĂ« larta tĂ« sheqerit nĂ« gjak”.

The post FOKUS – VarĂ«sia nga ekranet zvogĂ«lon kapacitetin mendor tĂ« fĂ«mijĂ«ve dhe tĂ« rinjve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

BM – Eksportet e industrisĂ« tĂ« mbrojtjes arritĂ«n rekord prej 27 miliardĂ« dollarĂ«sh nĂ« vitin 2025

LONDER, 26 dhjetor /ATSH-AA/ – Britania e Madhe ka regjistruar vlerĂ«n e saj mĂ« tĂ« lartĂ« vjetore tĂ« eksporteve tĂ« mbrojtjes nĂ« vitin 2025, me shifrat e qeverisĂ« qĂ« tregojnĂ« mĂ« shumĂ« se 20 miliardĂ« funta (rreth 27 miliardĂ« dollarĂ«) marrĂ«veshje tĂ« siguruara, duke shĂ«nuar performancĂ«n mĂ« tĂ« fortĂ« qĂ« nga fillimi i regjistrimeve mĂ« shumĂ« se 40 vjet mĂ« parĂ«.

Qeveria britanike tha se marrëveshjet demonstrojnë përparim të shpejtë në qëllimin e saj të rishikimit strategjik të mbrojtjes për ta bërë mbrojtjen një nxitës të rritjes ekonomike, duke përforcuar lidhjet ushtarake me aleatët e NATO-s mes tensioneve të larta globale.

Marrëveshjet kryesore përfshijnë atë që ministrat e përshkruan si marrëveshja më e madhe e eksportit të anijeve luftarake të Britanisë deri më sot, një kontratë prej 10 miliardë funtash (13.5 miliardë dollarë) me Norvegjinë për të paktën pesë fregata të Tipit 26.

MarrĂ«veshja pritet tĂ« mbĂ«shtesĂ« rreth 4 mijĂ« vende pune nĂ« tĂ« gjithĂ« BritaninĂ« dhe tĂ« pĂ«rfshijĂ« mbi 430 kompani, shumĂ« prej tĂ« cilave furnizues tĂ« vegjĂ«l dhe tĂ« mesĂ«m. Qeveria siguroi atĂ« qĂ« e quajti marrĂ«veshja mĂ« e madhe e eksportit tĂ« avionĂ«ve luftarakĂ« “nĂ« njĂ« brez”, duke rĂ«nĂ« dakord tĂ« shesĂ« 20 avionĂ« Typhoon nĂ« Turqi nĂ« njĂ« marrĂ«veshje me vlerĂ« prej 8 miliardĂ« funta (10.7 miliardĂ« dollarĂ«).

Ministrat thonë se marrëveshja do të mbështesë rreth 20 mijë vende pune, veçanërisht në Lancashire dhe Skoci, duke forcuar krahun jugor të NATO-s.

“Ne po tregojmĂ« pĂ«rsĂ«ri se si kjo qeveri po pĂ«rmbush premtimin tonĂ« pĂ«r ta bĂ«rĂ« mbrojtjen njĂ« motor pĂ«r rritjen ekonomike nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin, duke rritur njĂ«kohĂ«sisht sigurinĂ« tonĂ« dhe atĂ« tĂ« aleatĂ«ve tanĂ«â€, tha ministri i Shtetit pĂ«r GatishmĂ«rinĂ« dhe IndustrinĂ« e Mbrojtjes, Luke Pollard.

Ai theksoi se duke fituar marrĂ«veshjen historike pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar fregata tĂ« Tipit 26 pĂ«r NorvegjinĂ«, vendi po nxit rritjen nĂ« Skoci dhe nĂ« tĂ« gjithĂ« BritaninĂ«, teksa pajis mĂ« mirĂ« marinat e vendit pĂ«r t’iu kundĂ«rvĂ«nĂ« kĂ«rcĂ«nimit nga Rusia nĂ« Atlantikun e Veriut.

“Dhe, duke eksportuar avionĂ« luftarakĂ« Typhoon nĂ« Turqi, ne po sigurojmĂ« vende pune me aftĂ«si tĂ« larta nĂ« Lancashire, nĂ« Skoci dhe nĂ« tĂ« gjithĂ« BritaninĂ«, teksa ndihmojmĂ« nĂ« forcimin e krahut jugor tĂ« NATO-s”, shpjegoi ai.

“Ne jemi tĂ« pĂ«rkushtuar tĂ« punojmĂ« me aleatĂ«t tanĂ« dhe industritĂ« e mbrojtjes pĂ«r t’u siguruar se Britania Ă«shtĂ« njĂ« lider nĂ« eksportet globale tĂ« mbrojtjes dhe ka mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« ardhur nĂ« vitin 2026”, shtoi ai.   /os/

The post BM – Eksportet e industrisĂ« tĂ« mbrojtjes arritĂ«n rekord prej 27 miliardĂ« dollarĂ«sh nĂ« vitin 2025 appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

FOKUS – Kievi: BM, Franca, Gjermania dhe Turqia gati tĂ« dĂ«rgojnĂ« trupa nĂ« UkrainĂ« pas luftĂ«s

KIEV, 26 dhjetor /ATSH-ANSA/ – KatĂ«r vende evropiane, Gjermania, MbretĂ«ria e Bashkuar, Franca dhe Turqia janĂ« gati tĂ« dĂ«rgojnĂ« trupa nĂ« UkrainĂ« pasi tĂ« mbarojĂ« lufta, sipas Mykhailo Podolyak, kĂ«shilltarit kryesor tĂ« presidentit, Volodymyr Zelensky, nĂ« njĂ« intervistĂ« me Novyny.LIVE.

Sipas tij, “partnerĂ«t duhet tĂ« pĂ«rfshihen nĂ« parandalimin kundĂ«r RusisĂ« dhe nĂ« dĂ«rgimin e trupave paqeruajtĂ«se. Ukraina nuk ka ndĂ«rmend ta mbajĂ« kĂ«tĂ« barrĂ« vetĂ«m.

Franca, Turqia, Gjermania dhe MbretĂ«ria e Bashkuar tashmĂ« kanĂ« qenĂ« tĂ« gatshĂ«m pĂ«r dĂ«rgimin e trupave. Vende tĂ« tjera ende po e vlerĂ«sojnĂ« çështjen”, deklaroi Podolyak.

“Ekziston pyetja se kush do ta financojĂ« tĂ« gjithĂ« kĂ«tĂ«. Kush do tĂ« jetĂ« atje pĂ«r tĂ« integruar gjithçka nĂ« njĂ« sistem tĂ« vetĂ«m dhe kush do tĂ« moderojĂ« proceset e pengimit kundĂ«r RusisĂ«? AtĂ«herĂ« bĂ«het e qartĂ« se pĂ«rfaqĂ«suesit e vendeve tĂ« tjera tĂ« interesuara duhet tĂ« jenĂ« tĂ« pranishĂ«m”, tha ai.

Dhe, sipas Podolyak, secili prej këtyre vendeve ka interesat e veta për të mbrojtur.

“Turqia, pĂ«r shembull, dĂ«shiron tĂ« parandalojĂ« njĂ« skenar nĂ« tĂ« cilin regjimi rus krijon probleme sigurie, ekonomike dhe tregtare nĂ« pellgun e Detit tĂ« Zi. NĂ« pĂ«rgjithĂ«si, kjo luftĂ« do tĂ« çojĂ« nĂ« njĂ« riorganizim tĂ« plotĂ« tĂ« hapĂ«sirĂ«s evropiane. Ukraina do t’i afrohet EvropĂ«s sa mĂ« shpejt tĂ« jetĂ« e mundur. Dhe Evropa do tĂ« rimendojĂ« mĂ«nyrĂ«n e saj aktuale tĂ« jetesĂ«s. Do tĂ« bĂ«het mĂ« e kursyer, mĂ« e militarizuar dhe mĂ« antiruse”, parashikoi kĂ«shilltari presidencial./ /os/

The post FOKUS – Kievi: BM, Franca, Gjermania dhe Turqia gati tĂ« dĂ«rgojnĂ« trupa nĂ« UkrainĂ« pas luftĂ«s appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

FOKUS – Edhe Gjermania shqyrton ndalimin e medias sociale pĂ«r fĂ«mijĂ«t

BERLIN, 26 dhjetor /ATSH-DPA/ – Ministri gjerman pĂ«r Çështjet Digjitale, Karsten Wildberger, ka shprehur hapur miratimin e tij ndaj njĂ« ndalimi tĂ« medias sociale pĂ«r fĂ«mijĂ«t si ai nĂ« Australi.

“Mund tĂ« shoh shumĂ« merita nĂ« kĂ«tĂ«. E konsideroj çështjen e njĂ« kufizimi moshe mĂ« shumĂ« se tĂ« justifikuar”, tha ai.

“Pra, tani pyetja Ă«shtĂ« se si t’u mundĂ«sojmĂ« atyre tĂ« kenĂ« njĂ« zhvillim tĂ« shĂ«ndetshĂ«m, siç kishin pasur brezat e mĂ«parshĂ«m pa median sociale?”, shton ai.

Wildberger, ish-kreu i konglomeratit të madh të dyqaneve të teknologjis MediaMarktSaturn, është ministri i parë i çështjeve digjitale në Gjermani.

Ndalimi i medias sociale i Australisë për ata nën moshën 16 vjeç hyri në fuqi më 10 dhjetor dhe që atëherë ka nxitur diskutime në shumë vende nëse duhet ta ndjekin.

Ligji australian e bën të paligjshëm që ata nën moshën 16 vjeç të mbajnë llogaritë e tyre në shumë platforma të medias sociale.

Canberra tha se synon të mbrojë të rinjtë nga ngacmimi kibernetik, përdorimi problematik dhe përmbajtja shqetësuese.

Studimet, raportet dhe vëzhgimet tregojnë se sa thellë ndërhyjnë mediet sociale në zhvillimin e të rinjve.

Duke iu referuar një komisioni ekspertësh të emëruar nga qeveria gjermane për Mbrojtjen e Fëmijëve dhe të Rinjve në Epokën Digjitale, Wildberger tha se duhet të ketë një diskutim mbi moshën e duhur që të rinjtë të angazhohen në mediet sociale.

Paneli i akademikëve dhe praktikuesve, të cilët vijnë pjesërisht nga fushat e mjekësisë dhe shërbimeve të mbrojtjes së të rinjve, filloi punën e tij disa muaj më parë dhe pritet të zhvillojë rekomandime deri në verë. Kjo përfshin, ndër të tjera, kufizimet e mundshme të moshës, si dhe çështjen shumë të debatuar të ndalimit të telefonave celularë në shkolla./ /os/

The post FOKUS – Edhe Gjermania shqyrton ndalimin e medias sociale pĂ«r fĂ«mijĂ«t appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

KOMENT – PĂ«rse mbushja e tregut me automjete kineze alarmon EvropĂ«n?


ROME, 25 dhjetor /ATSH/ – Pasi i kaloi dy dekada karrierĂ« tĂ« suksesshme duke prodhuar interiore pĂ«r markat kryesore botĂ«rore tĂ« automobilave, Tomasi, ish-menaxher i lartĂ« nĂ« njĂ« kompani shumĂ«kombĂ«she italiane, u largua nga industria e makinave nĂ« vjeshtĂ«n e vitit 2025.

“Mendoj se Ă«shtĂ« e mbaruar”, theksoi ai duke shpjeguar arsyen kryesore pse u largua nga biznesi.

“Industria ka marrĂ« fund”, shtoi Tomasi, i cili kĂ«rkoi qĂ« mbiemri i tij tĂ« mos pĂ«rdoret nĂ« kĂ«tĂ« tekst.

Industria e famshme evropiane e automobilave pĂ«rballet me rrezikun e njĂ« vĂ«rshimi automjetesh kineze me cilĂ«si tĂ« lartĂ« dhe çmime jashtĂ«zakonisht tĂ« ulĂ«ta – disa deri nĂ« 10.290 euro nĂ« tregje tĂ« caktuara – tĂ« cilat nisĂ«n tĂ« mbĂ«rrijnĂ« nĂ« kontinent veçanĂ«risht pas pandemisĂ« sĂ« Covid-19.

Ekspertët paralajmërojnë se ky fluks rrezikon një industri që për dekada ka shërbyer si shtylla kurrizore e prodhimit evropian.

Pavarësisht tarifave të vendosura nga Brukseli në vitin 2024, deri në 35 për qind për disa automjete elektrike (EV) kineze, përveç një takse importi prej 10 për qind, shitjet e automjeteve kineze në Evropë pothuajse u dyfishuan mes viteve 2024 dhe 2025.

Mbi gjysmë milioni modele kineze janë shitur vetëm në nëntë muajt e parë të këtij viti.

Gjiganti kinez i automjeteve elektrike, BYD, raportoi rritje vjetore të shitjeve prej 225 për qind, duke u bërë prodhuesi kryesor i automjeteve elektrike më i shitur në BE gjatë disa muajve të vitit 2025, pavarësisht tarifave.

Prodhues të tjerë i anashkaluan barrierat tregtare të BE-së për automjetet elektrike duke dërguar automjete me motorë me djegie të brendshme dhe hibride, të cilat nuk i nënshtrohen të njëjtave detyrime.

Industria automobilistike e KinĂ«s daton qĂ« nga vitet ‘50, por prodhuesit e saj pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« kanĂ« vuajtur nga reputacioni i cilĂ«sisĂ« sĂ« dobĂ«t dhe dizajnit tĂ« rĂ«ndomtĂ«, prandaj edhe industria e saj nuk lulĂ«zonte nĂ« botĂ«.

Por, kjo ka ndryshuar së fundmi.

Para se ekonomia botĂ«rore tĂ« ndalej nĂ« vitin 2020 pĂ«r shkak tĂ« pandemisĂ« sĂ« koronavirusit, Tomas thotĂ« se profesionistĂ«t teknikĂ« nĂ« industrinĂ« evropiane tĂ« automobilave i shpĂ«rfillnin markat kineze, duke thĂ«nĂ«: “janĂ« tĂ« tmerrshme, nuk dinĂ« tĂ« prodhojnĂ«. Do t’u duhen 20, 30, 40 vjet pĂ«r tĂ« arritur nivelin tonĂ« dhe deri atĂ«herĂ« ne do tĂ« jemi shumĂ« mĂ« pĂ«rpara”.

“Ajo qĂ« ndodhi Ă«shtĂ« se, praktikisht pĂ«r pesĂ« vjet, ata na tejkaluan”, tha ai.

“Tani makinat e tyre janĂ« vĂ«rtet tĂ« jashtĂ«zakonshme”.

Një stuhi e përsosur

Prodhuesit kinezë kanë gëzuar kamotshëm përparësi në kosto falë përdorimit të energjisë së lirë, kryesisht me bazë qymyri, si dhe një fuqie punëtore me fuqi minimale negociuese. Por së fundmi, një stuhi e përsosur faktorësh ka bërë të mundur që makinat kineze të kenë çmim shumë më të ulët se konkurrentët perëndimorë.

Si reagim ndaj pushtimit të Ukrainës nga Kremlini në vitin 2022, BE-ja ndaloi importet e çelikut nga Rusia. Kina, ndërkohë, ka rritur ndjeshëm importet e metaleve me cilësi të lartë nga ky vend.

Për më tepër, industria automobilistike kineze ka qenë në gjendje të shfrytëzojë rritjen e paparë të prodhimit gjatë dekadës së fundit. Industria e makinave në Kinë ishte më e madhja në botë qysh në vitin 2009, por prodhuesit ishin kryesisht të përqendruar në tregun e brendshëm të tejngopur.

Kjo ndryshoi kur luftërat e ashpra të çmimeve brenda Kinës i shtynë prodhuesit të shikonin jashtë. Në vitin 2023, Kina e tejkaloi Japoninë duke u bërë eksportuesi më i madh i makinave në botë, duke prodhuar dhjetëra milionë automjete çdo vit.

Dhe pastaj kemi subvencionet e dyshuara në këtë industri.

Kina e ka mohuar se i mbĂ«shtet prodhuesit e makinave, por njĂ« hetim i BE-sĂ« nĂ« vitin 2024 zbuloi se fondet publike ishin “tĂ« pranishme nĂ« tĂ« gjithĂ« zinxhirin e furnizimit”, nga minierat qĂ« nxjerrin lĂ«ndĂ«t e para deri te anijet qĂ« transportojnĂ« automjetet elektrike drejt EvropĂ«s.

Shtetet e Bashkuara, nĂ« vitin 2024, vendosĂ«n njĂ« tarifĂ« prej 100 pĂ«r qind mbi automjetet elektrike kineze, pasi hetimi i tyre arriti nĂ« pĂ«rfundimin se industria amerikane e automobilave po “dĂ«mtohej ndjeshĂ«m” nga disa modele tĂ« subvencionuara kineze.

Paul Bennet, partner drejtues në firmën këshilluese automobilistike Madox Square me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, i tha REL-it se hyrja rrufe e automjeteve kineze në tregun evropian mund të jetë me më shumë sesa thjesht biznes.

“NĂ« pĂ«rgjithĂ«si, edhe pse pĂ«rfitimet ekonomike janĂ« tĂ« qarta, aspektet gjeopolitike tĂ« kĂ«saj strategjie nuk duhen anashkaluar”, tha ai.

“Sipas mendimit tim, ka gjasa qĂ« kjo tĂ« jetĂ« pjesĂ« e pĂ«rpjekjeve mĂ« tĂ« gjera tĂ« KinĂ«s pĂ«r tĂ« riformĂ«suar dinamikat ekonomike globale dhe pĂ«r tĂ« forcuar pozicionin e saj nĂ« skenĂ«n botĂ«rore”, sipas tij.

Derisa disa aktorĂ« tĂ« brendshĂ«m thonĂ« se Evropa ende mund tĂ« ketĂ« mundĂ«si pĂ«r t’u kundĂ«rpĂ«rgjigjur, koha po soset.

Mbrojtja ndaj tarifave

Sipas rregullave tĂ« tanishme tĂ« tregut, njĂ« automjet kinez i prodhuar brenda BE-sĂ« nuk do t’i nĂ«nshtrohej tĂ« njĂ«jtave tarifa si ato tĂ« importuara nga jashtĂ« bllokut. Prodhuesit kinezĂ« po lĂ«vizin shpejt pĂ«r tĂ« shfrytĂ«zuar kĂ«tĂ« kusht.

BYD i Kinës është në proces të ndërtimit të një fabrike prej 4.6 miliardë dollarësh në Hungari dhe, në Barcelonë, makinat tashmë po prodhohen nga ndërmarrja e përbashkët mes Ebro-EV Motors të Spanjës dhe markës kineze Chery, shkruan REL.   /os/

The post KOMENT – PĂ«rse mbushja e tregut me automjete kineze alarmon EvropĂ«n? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

❌