ĂfarĂ« ishte gjĂ«ja e fundit qĂ« i kĂ«rkuat njĂ« chatbot-i me inteligjencĂ« artificiale tĂ« bĂ«nte pĂ«r ju?
Ndoshta i kërkuat një strukturë eseje për të dhënë një përgjigje për një pyetje të vështirë, një analizë të zgjeruar të një sasie të madhe të dhënash, apo thjesht të kontrollonte nëse letra juaj e motivimit përputhej me përshkrimin e vendit të punës.
Por disa ekspertë po ngrenë alarmin se delegimi i këtyre detyrave tek inteligjenca artificiale mund të nënkuptojë që truri ynë po punon më pak. Kjo sipas tyre, mund të dëmtojë aftësitë tona për të menduar në mënyrë kritike dhe për të zgjidhur probleme.
Në fillim të këtij viti, Instituti i Teknologjisë në Massachusetts (MIT) publikoi një studim që tregonte se personat që përdornin ChatGPT për të shkruar ese shfaqnin më pak aktivitet në rrjetet e trurit që lidhen me përpunimin kognitiv, gjatë kohës që kryenin detyrën.
Studiuesit deklaruan se studimi i tyre nxjerr nĂ« pah ânevojĂ«n urgjente pĂ«r tĂ« eksploruar njĂ« rĂ«nie tĂ« mundshme tĂ« aftĂ«sive tĂ« tĂ« nxĂ«nitâ.
Në kërkim morën pjesë 54 persona, të gjithë të rekrutuar nga MIT dhe universitete përreth. Aktiviteti i trurit të tyre u regjistrua përmes elektroencefalografisë (EEG), një metodë që përfshin vendosjen e elektrodave në skalp.
Disa nga âprompteâ-t e pĂ«rdorura nga pjesĂ«marrĂ«sit pĂ«rfshinin kĂ«rkesa pĂ«r pĂ«rmbledhjen e pyetjeve tĂ« esesĂ«, gjetjen e burimeve, si dhe pĂ«rmirĂ«simin e gramatikĂ«s dhe stilit.
AI u përdor gjithashtu për të gjeneruar dhe formuluar ide, megjithëse disa përdorues ndjenë se inteligjenca artificiale nuk ishte veçanërisht e mirë në këtë drejtim.
âAI e bĂ«n shumĂ« tĂ« lehtĂ« gjetjen e pĂ«rgjigjeveâ
Në një studim tjetër, Universiteti Carnegie Mellon dhe Microsoft, kompania që operon Copilot, zbuluan se aftësitë e zgjidhjes së problemeve te njerëzit mund të dobësohen nëse ata bëhen tepër të varur nga inteligjenca artificiale.
Ata anketuan 319 punonjës të sektorit administrativ (white-collar), të cilët përdornin mjete AI për punën e tyre të paktën një herë në javë, duke i pyetur se si e aplikonin të menduarit kritik gjatë përdorimit të tyre.
Studiuesit analizuan rreth 900 shembuj detyrash të dhëna inteligjencës artificiale, që varionin nga analiza e të dhënave për të nxjerrë njohuri të reja, deri te verifikimi nëse një punim i plotësonte rregulla të caktuara.
Studimi zbuloi se sa mĂ« e lartĂ« tĂ« ishte besimi i pĂ«rdoruesve nĂ« aftĂ«sinĂ« e mjetit pĂ«r tĂ« kryer njĂ« detyrĂ«, aq mĂ« i ulĂ«t ishte âangazhimi nĂ« tĂ« menduar kritikâ.
âNdĂ«rsa GenAI mund tĂ« rrisĂ« efikasitetin e punonjĂ«sve, ajo mund tĂ« pengojĂ« angazhimin kritik me punĂ«n dhe potencialisht tĂ« çojĂ« nĂ« varĂ«si afatgjatĂ« nga mjeti, si dhe nĂ« dobĂ«sim tĂ« aftĂ«sive pĂ«r zgjidhje tĂ« pavarur tĂ« problemeveâ, thuhet nĂ« pĂ«rfundimet e studimit.
Edhe nxënësit e shkollave në Mbretërinë e Bashkuar u anketuan në një studim të publikuar në tetor nga Oxford University Press (OUP). Rezultatet treguan se gjashtë në dhjetë prej tyre mendonin se AI kishte ndikuar negativisht në aftësitë e tyre në lidhje me detyrat shkollore.
Atëherë, me shpërthimin masiv të përdorimit të inteligjencës artificiale, a janë vërtet në rrezik aftësitë tona njohëse?
Sipas Dr. Alexandra Tomescu, specialiste e inteligjencës artificiale gjenerative në OUP dhe bashkëautore e studimit me nxënësit, përgjigjja nuk është aq e thjeshtë.
âHulumtimi ynĂ« tregon se nĂ«ntĂ« nĂ« dhjetĂ« nxĂ«nĂ«s thonĂ« se AI i ka ndihmuar tĂ« zhvillojnĂ« tĂ« paktĂ«n njĂ« aftĂ«si tĂ« lidhur me shkollĂ«n, qoftĂ« zgjidhjen e problemeve, kreativitetin apo pĂ«rsĂ«ritjenâ, shpjegon ajo.
âPor nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, rreth njĂ« e katĂ«rta thonĂ« se pĂ«rdorimi i AI e ka bĂ«rĂ« shumĂ« tĂ« lehtĂ« kryerjen e punĂ«s pĂ«r ta⊠Pra, kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« panoramĂ« me nuanca.â
Ajo shton se shumë nxënës dëshirojnë më shumë udhëzime se si ta përdorin saktë inteligjencën artificiale.
ChatGPT, i cili sipas drejtorit ekzekutiv Sam Altman ka mĂ« shumĂ« se 800 milionĂ« pĂ«rdorues aktivĂ« çdo javĂ«, ka publikuar njĂ« listĂ« me 100 âprompteâ pĂ«r studentĂ«t, tĂ« dizajnuara pĂ«r tâi ndihmuar ata tĂ« pĂ«rfitojnĂ« sa mĂ« shumĂ« nga teknologjia.
Por profesori Wayne Holmes, studiues i inteligjencës artificiale dhe edukimit në University College London (UCL), thotë se kjo nuk mjafton.
Ai kĂ«rkon shumĂ« mĂ« tepĂ«r kĂ«rkime akademike mbi efektet e mjeteve AI nĂ« procesin e tĂ« nxĂ«nit, pĂ«rpara se nxĂ«nĂ«sit dhe studentĂ«t tĂ« inkurajohen gjerĂ«sisht tâi pĂ«rdorin ato.
âSot nuk ka prova tĂ« pavarura, nĂ« shkallĂ« tĂ« gjerĂ«, pĂ«r efektivitetin e kĂ«tyre mjeteve nĂ« arsim, as pĂ«r sigurinĂ« e tyre, apo madje pĂ«r idenĂ« se ato kanĂ« ndikim pozitivâ, thotĂ« ai pĂ«r BBC-nĂ«.
Rezultate më të mira, por nxënie më e dobët?
Prof. Holmes i referohet edhe kërkimeve mbi atë që quhet atrofi kognitive, ku aftësitë e një personi dobësohen pas përdorimit të AI.
Ai përmend rastin e radiologëve që përdorin mjete AI për të interpretuar rrezet X përpara se të vendosin diagnozën.
Një studim i Shkollës së Mjekësisë në Harvard, i publikuar vitin e kaluar, zbuloi se ndihma e AI përmirësonte performancën e disa klinicistëve, por e dëmtonte atë të të tjerëve, për arsye që studiuesit ende nuk i kuptojnë plotësisht.
AutorĂ«t bĂ«nĂ« thirrje pĂ«r mĂ« shumĂ« kĂ«rkime mbi mĂ«nyrĂ«n se si njerĂ«zit ndĂ«rveprojnĂ« me inteligjencĂ«n artificiale, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« gjenden forma pĂ«rdorimi qĂ«Â ârrisin performancĂ«n njerĂ«zore, nĂ« vend qĂ« ta dĂ«mtojnĂ« atĂ«â.
Prof. Holmes shpreh shqetësimin se studentët, si në shkollë ashtu edhe në universitet, mund të bëhen tepër të varur nga AI për të kryer punën e tyre dhe, si pasojë, të mos zhvillojnë aftësitë themelore që ofron arsimi.
Një ese mund të marrë nota më të mira falë ndihmës së inteligjencës artificiale, por pyetja kryesore mbetet kjo: A përfundojnë studentët duke kuptuar më pak?
Siç e pĂ«rmbledh ai, âProduktet e tyre janĂ« mĂ« tĂ« mira, por nĂ« fakt tĂ« nxĂ«nit Ă«shtĂ« mĂ« i dobĂ«tâ.
Nga ana tjetĂ«r, Jayna Devani, drejtuese e arsimit ndĂ«rkombĂ«tar nĂ« OpenAI, kompania qĂ« zotĂ«ron ChatGPT dhe e pĂ«rfshirĂ« nĂ« marrĂ«veshjen me Universitetin e Oksfordit, thotĂ« se kompania Ă«shtĂ«Â âshumĂ« e vetĂ«dijshme pĂ«r kĂ«tĂ« debatâ.
âNe definitivisht nuk mendojmĂ« se studentĂ«t duhet ta pĂ«rdorin ChatGPT pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« punĂ«nâ, thotĂ« ajo pĂ«r BBC-nĂ«.
Sipas saj, mjeti funksionon mĂ« mirĂ« si tutor sesa si njĂ« burim i thjeshtĂ« pĂ«rgjigjesh. Ajo jep shembull pĂ«rdorimin e ChatGPT nĂ« âstudy modeâ, ku studenti mund tĂ« zhvillojĂ« njĂ« dialog me chatbot-in.
Studenti fut pyetjen që e ka të vështirë dhe chatbot-i e ndan atë në pjesë, duke ndihmuar në kuptimin e saj.
Shembulli që ajo sjell është ai i një studenti që punon vonë natën për një temë që nuk e kupton plotësisht.
âNĂ«se keni njĂ« prezantim pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« dhe Ă«shtĂ« mesnatĂ«, nuk do tâi dĂ«rgoni email tutorit tuaj universitar pĂ«r ndihmĂ«. Mendoj se potenciali Ă«shtĂ« realisht aty qĂ« ChatGPT tĂ« pĂ«rshpejtojĂ« tĂ« nxĂ«nit, nĂ«se pĂ«rdoret nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« duhurâ, thotĂ« ajo.
Megjithatë, Prof. Holmes këmbëngul se çdo student që përdor mjete AI duhet të jetë i vetëdijshëm se si funksionon arsyetimi i tyre dhe si i trajtojnë të dhënat kompanitë që i ofrojnë ato. Ai thekson se rezultatet duhet gjithmonë të verifikohen.
âNuk u them kurrĂ« studentĂ«ve tĂ« mi se nuk duhet ta pĂ«rdorin AI-në⊠Por ajo qĂ« pĂ«rpiqem tĂ« them Ă«shtĂ« se duhet ta kuptojmĂ« mirĂ«, qĂ« tĂ« mund tĂ« marrim vendime tĂ« mira.â
Sinjali â aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!
/GazetaSinjali/
The post A po e dëmton inteligjenca artificiale aftësinë e të menduarit? appeared first on Sinjali.
Login
â â shkroi ajo nĂ« âFacebookâ.
