❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

BE-ja dĂ«shiron t’i japĂ« fund epokĂ«s sĂ« vetos kombĂ«tare – por Ă«shtĂ« e komplikuar

✇Telegrafi
By: Burim Tmava


Në një samit kritik në fillim të këtij muaji, udhëheqësit evropianë iu drejtuan një mjeti që do të dukej i paimagjinueshëm vetëm pak muaj më parë për të thyer një bllokim: lëshimin e borxhit të përbashkët të mbështetur nga buxheti i përbashkët për të mbajtur Ukrainën mbi ujë ndërsa lufta vazhdonte, shkruan euronews.

Truku? Ai anashkaloi nevojĂ«n pĂ«r unanimitet midis shteteve anĂ«tare, duke mbledhur ata qĂ« donin tĂ« punonin sĂ« bashku, ndĂ«rsa mbajti HungarinĂ«, SllovakinĂ« dhe RepublikĂ«n Çeke jashtĂ« marrĂ«veshjes si kusht qĂ« ajo tĂ« ecĂ« pĂ«rpara, transmeton Telegrafi.

Duke vepruar kështu, BE jo vetëm që arriti të siguronte 90 miliardë euro për Ukrainën për vitin 2026 dhe 2027 siç kishte premtuar, por gjithashtu tregoi një rrugë të re përpara - një rrugë ku kërkesa e unanimitetit nuk ka më nevojë të pengojë koalicionet e të vullnetshmëve.

Kjo është thjesht e jashtëzakonshme për një bashkim shpesh të kufizuar nga vendimmarrja unanime. Gjithashtu ndërton një temë që po fiton vrull në Bruksel: gjetja e alternativave për të anashkaluar vetot kombëtare, veçanërisht kur ushtrohet nga Hungaria, e cila e ka bërë të drejtën e vetos pjesën qendrore të politikës së saj të Brukselit kur bëhet fjalë për Ukrainën - nga financimi i saj deri te kandidatura e Kievit për t'u bashkuar me BE-në.

Për të emetuar borxh të përbashkët në 24 vende, duke anashkaluar Budapestin, Pragën dhe Bratislavën, BE-ja përmendi parimin e "bashkëpunimit të zgjeruar" siç parashikohet në traktatet e saj. Ky është vetëm ndryshimi i fundit ligjor që Brukseli ka përdorur për të thyer një bllokim.

Kohët e fundit, ajo përdori gjithashtu Nenin 122 të traktateve, të miratuar me shumicë të kualifikuar, për të mbajtur të bllokuara për një kohë të pacaktuar në BE asetet e ngrira ruse të mbajtura në Evropë.

Deri atëherë, asetet ishin mbajtur nën një regjim standard sanksionesh, i cili funksiononte me unanimitet dhe për këtë arsye varej nga sigurimi i një po nga Hungaria dhe Sllovakia.

Ndërsa Neni 122 është formuluar në traktate si një mjet me anë të të cilit do të adresoheshin krizat e rënda ekonomike, plani për ta përdorur atë për të zhbllokuar fondet për Ukrainën ishte qartë një mënyrë për të anashkaluar shtetet anëtare të pabindura.

ËshtĂ« njĂ« shembull tjetĂ«r i njĂ« strategjie qĂ« blloku po pĂ«rdor gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« anashkaluar vetot pĂ«r çështje ku ekziston njĂ« konsensus pothuajse i plotĂ«, njĂ« qasje qĂ« po fillon tĂ« japĂ« rezultate - por jo pa rreziqe.

“Ne shohim njĂ« angazhim tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nga ana e udhĂ«heqjes sĂ« BE-sĂ« pĂ«r tĂ« anashkaluar vetot e mundshme qĂ« vijnĂ« nga Hungaria dhe Sllovakia dhe pĂ«r tĂ« vendosur vendime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« bazĂ« tĂ« votimit me shumicĂ« tĂ« kualifikuar”, tha pĂ«r Euronews, DĂĄniel Hegedus, njĂ« drejtor rajonal i Fondit Gjerman Marshall.

“Nga ana tjetĂ«r, nuk mendoj se kjo Ă«shtĂ« e paprekshme. As ligjĂ«risht dhe as politikisht”, shtoi ai.

Sipas një liste të përpiluar nga lektori i University College London, Michal Ovådek, që nga viti 2011, në BE janë ushtruar gjithsej 46 veto nga 15 shtete anëtare në 38 çështje.

Hungaria ka vënë veton ndaj propozimeve të BE-së më shumë se çdo shtet tjetër anëtar në historinë e kohëve të fundit, me një total prej 19.

Polonia renditet e dyta me shtatë veto, ndërsa Sllovakia, e cila gjithashtu ka qenë shpesh në titujt kryesorë në të gjithë Evropën për vendimet kontraverse të kryeministrit Robert Fico, ka bllokuar dy vendime, të dyja këtë vit.

Hungaria ka vënë veton ndaj një numri të konsiderueshëm deklaratash të përbashkëta të politikës së jashtme, por gjithashtu ka bllokuar propozime për t'i dhënë mbështetje konkrete Ukrainës dhe për të filluar bisedimet zyrtare të pranimit në BE me Kievin.

Rezultati është se shumica e deklaratave të BE-së që mbështesin Ukrainën janë lëshuar në emër të BE-26, duke përjashtuar Hungarinë. Kjo nuk e ndryshon faktin se të gjitha shtetet anëtare mund të vënë veton ndaj vendimeve që kërkojnë unanimitet për ndryshime të mëdha politike.

Mikulåƥ Dzurinda, kryetari i qendrës kërkimore Martens Centre dhe ish-kryeministër i Sllovakisë, i tha Euronews se udhëheqës si kancelari gjerman Friedrich Merz dhe presidenti francez Emmanuel Macron tani mbështesin ndryshimet në rregullat e votimit të bllokut.

Por çdo veprim i tillë do të kërkonte një ndryshim të traktatit, i cili ndoshta do të kundërshtohej nga Hungaria - dhe potencialisht edhe nga shtete të tjera anëtare. Megjithatë, meqenëse përdorimi sistematik i fuqisë së vetos ka paraqitur një problem për BE-në për vite me radhë, Brukseli tani po kërkon zgjidhje më krijuese.

Një diplomat i BE-së, i cili foli për Euronews në kushte anonimiteti, tha se Komisioni Evropian tani po strukturon qëllimisht propozimet e tij në mënyrë që të shmangë kërkesën për pëlqim unanim nga shtetet anëtare.

Një përpjekje për të anashkaluar veton e mundshme nga Sllovakia dhe Hungaria ndodhi në maj të këtij viti me prezantimin e planit të REpowerEU, një paketë e hartuar për të hequr gradualisht importet e karburanteve fosile ruse deri në vitin 2027.

Në vitin 2022, BE vendosi sanksione mbi importet e naftës ruse pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Moska, por Hungaria dhe Sllovakia morën përjashtime. Këtë herë, Komisioni Evropian ka vendosur të heqë gradualisht karburantet ruse plotësisht pavarësisht kundërshtimit të Budapestit dhe Bratislavës.

Për ta bërë këtë, blloku ka zgjedhur një strategji pa veto: vetë plani rrugor nuk është ligjërisht i detyrueshëm, por legjislacioni për uljen e importeve të naftës dhe gazit do të miratohet me shumicë të kualifikuar në Këshillin Evropian. Hungaria dhe Sllovakia do të jenë të detyruara të heqin dorë nga gazi rus kundër vullnetit të tyre.

Të dy vendet kanë sinjalizuar tashmë se do të padisin BE-në dhe do të kërkojnë që masa të anulohet.

"Kjo nuk është hera e parë që BE-ja ka riklasifikuar masa që nuk mund të fitojnë mbështetje të mjaftueshme për t'u përcaktuar si sanksione", tha eksperti i së drejtës ndërkombëtare Tamås Lattmann.

"Kjo ka qenë në agjendë për vite me radhë: nëse masat nuk mund të vendosen në prokurimin e lëndëve të para ruse me regjime sanksionesh që nuk kanë konsensus, ato mund të riklasifikohen si tregti e jashtme ose diçka tjetër, dhe kjo bëhet një kompetencë e BE-së", tha Lattmann për podkastin Pirkadat.

Një burim në Komisionin Evropian i tha Euronews se Evropa gjithashtu mund të anashkalojë kundërshtimin nga shtetet anëtare duke miratuar një model të ngjashëm me Koalicionin e të Gatshmëve, një grup vendesh me mendje të ngjashme të gatshme të mbështesin Ukrainën.

Ish-Presidenti i Bankës Qendrore Evropiane, Mario Draghi, një zë shumë me ndikim në debatin evropian, ka folur në favor të këtij modeli, duke e quajtur atë "federalizëm pragmatik", pasi kushtet politike për një bashkim të vërtetë federal nuk ekzistojnë në BE për momentin.

BE-ja ka parë shumë shembuj se si vendet me të njëjtat mendime mund të përparojnë së bashku përmes bashkëpunimit vullnetar, midis tyre projekti Shengen dhe iniciativa të ndryshme në migrim dhe financë.

Kjo metodë është politikisht opsioni më i pranueshëm për vendet më të ngurra të bllokut, dhe BE-ja tashmë po vepron si një organizatë me shumë shpejtësi.

Modeli i Koalicionit të Gatishmërisë mund të zbatohet edhe për çështje përtej Ukrainës, duke u shtrirë në mbrojtje dhe financë. Kryetarja e Fondit Monetar Ndërkombëtar, Kristalina Georgieva, foli gjithashtu në favor të tij në një intervistë me Euronews, duke iu referuar atij si një format i dobishëm kur unanimiteti nuk mund të arrihet pavarësisht përpjekjeve me mirëbesim.

Një fushë ku shumica e kualifikuar mund të luajë një rol vendimtar është zgjerimi i BE-së.

Unanimiteti kërkohet gjithmonë për të miratuar fillimin e bisedimeve të pranimit dhe për të hapur çdo kapitull negociues. Në samitin e dhjetorit 2023, Orbån e hoqi veton e tij mbi bisedimet e pranimit të Ukrainës pasi la dhomën e udhëheqësve për një pushim, ndërsa shtetet e tjera anëtare e miratuan këtë veprim. Por që atëherë, ai ka bllokuar hapjen e kapitujve negociues, duke penguar bisedimet e pranimit.

Më parë këtë vit, Presidenti i Këshillit Evropian, António Costa propozoi ndryshimin e rregullave të zgjerimit për të përshpejtuar procesin, duke eliminuar vendimin unanim të kërkuar për secilin kapitull.

Por ndryshimet do të kishin kërkuar një ndryshim të traktatit, dhe kryeministri hungarez e hodhi poshtë shpejt idenë në samitin informal të Kopenhagenit në tetor.

Tani për tani, BE po përshpejton punën teknike mbi kapitujt negociues, duke synuar që pjesa më e madhe e punës të përfundojë sapo të jepet miratimi politik.

Komisionerja e Zgjerimit, Marta Kos i tha Euronews në samitin kryesor të BE-së se Ukraina është "teknikisht e gatshme" për të hapur grupet dhe se blloku duhet të jetë krijues në gjetjen e një zgjidhjeje për të.

Por siç është situata, nëse rregullat nuk ndryshohen ose Orbån nuk mund të bindet, përpjekja e Kievit për t'u afruar me BE-në do të mbetej në harresë.

Megjithatë, disa ekspertë paralajmërojnë se anashkalimi i shteteve anëtare kundërshtare në fusha të shumta të ndryshme mund të kthehet kundër BE-së.

Hungaria dhe Sllovakia kanë sinjalizuar tashmë se do të kundërshtojnë heqjen graduale të karburanteve ruse sipas kuadrit REPowerEU sapo të miratohet legjislacioni.

Komisioni përballet me të njëjtat rreziqe në lidhje me përdorimin e Nenit 122 për të zgjatur ngrirjen e aseteve ruse; sipas HegedƱs, Hungaria ka një shans për të fituar këto dosje.

"Sigurisht, ne e dimë se një vendim mund të pritet brenda 18 deri në 24 muajsh, dhe praktikisht, ne duhet të mbijetojmë dy muajt e ardhshëm. Pra, është një problem afatgjatë, praktikisht po e prish kanaçen", tha HegedƱs.

Megjithatë, anashkalimi i unanimitetit mund të paraqesë probleme të tjera. Dhe nuk është e qartë nëse të gjitha shtetet anëtare do të donin të shihnin fuqinë e vetos të gërryer me kalimin e kohës, pasi shpesh shihet si mjeti i fundit për të mbrojtur interesat kombëtare.

Të gjitha shtetet anëtare në një moment kanë kërcënuar të përdorin veton e tyre në Këshill. Gjithashtu shërben si një barazues midis shteteve anëtare më të vogla dhe më të mëdha, pasi siguron që anëtarët e çdo madhësie të caktuar të kenë fuqi të barabartë rreth tryezës së negociatave.

"NjĂ« fuqi vetoje Ă«shtĂ« vija e fundit e mbrojtjes sĂ« interesave jetĂ«sore. Çdo rast anashkalimi ka çuar nĂ« njĂ« sĂ«rĂ« problemesh tĂ« reja, shpesh nĂ« mosfunksionimin ose diskreditimin e vetĂ« sistemit", tha Lattmann. /Telegrafi/

↗

Kamberi: Sistemet digjitale për pyjet rrisin transparencën dhe monitorimin në Kosovë

✇Telegrafi
By: Muhamet Hajrullahu



NĂ« kuadĂ«r tĂ« programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga Organizata e Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqim dhe BujqĂ«si - FAO me mbĂ«shtetje nga Bashkimi Evropian dhe Suedia, Ă«shtĂ« publikuar episodi i pestĂ« i serisĂ« sĂ« podcasteve “Duaj e Ruaj Pyjet”.

Përdorimi i sistemeve digjitale për menaxhimin e pyjeve ka ndikuar drejtpërdrejt në rritjen e transparencës, përmirësimin e monitorimit dhe forcimin e qeverisjes mjedisore në Kosovë.

- YouTube www.youtube.com

Nexhmije Kamberi, Zyrtare për biodiversitet në Agjencinë për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës, tha se këto sisteme mundësojnë monitorim në kohë reale përmes imazheve satelitore dhe GIS-it.

“Sistemet digjitale lehtĂ«sojnĂ« koordinimin institucional, rrisin transparencĂ«n dhe mundĂ«sojnĂ« qasje nĂ« tĂ« dhĂ«na tĂ« verifikuara,” tha Kamberi shkruan Telegrafi.

Ajo theksoi se digjitalizimi ndihmon edhe në harmonizimin e legjislacionit pyjor me standardet evropiane dhe në forcimin e bashkëpunimit ndërinstitucional.

Ajo theksoi se teknologjia mundëson monitorim më efikas të gjendjes së pyjeve.

“Monitorimi pĂ«rmes imazheve satelitore dhe GIS-it mundĂ«son analiza nĂ« kohĂ« reale mbi ndryshimet e mbulesĂ«s pyjore,” u shpreh ajo.

Ky podcast Ă«shtĂ« pjesĂ« e serisĂ« sĂ« podcasteve tĂ« programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga Organizata e Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqim dhe BujqĂ«si – FAO. Video Ă«shtĂ« prodhuar me mbĂ«shtetjen financiare tĂ« Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«. PĂ«rmbajtja e saj nuk pasqyron domosdoshmĂ«rish pikĂ«pamjet e Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«./Telegrafi/.

↗

BE mbështet Danimarkën ndërsa SHBA-të rrit përpjekjet për Grenlandën

✇Telegrafi
By: Burim Tmava


BE-ja tha sot (të hënën) se blloku prej 27-vendesh qëndron në "solidaritet të plotë" me vendin anëtar Danimarkën, pasi Shtetet e Bashkuara emëruan një të dërguar për Grenlandën, që është territor danez.

"Integriteti dhe sovraniteti territorial janë parime themelore të së drejtës ndërkombëtare", thanë shefja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe Presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa në X.

"Këto parime janë thelbësore jo vetëm për Bashkimin Evropian, por edhe për kombet në mbarë botën. Ne qëndrojmë në solidaritet të plotë me Danimarkën dhe popullin e Grenlandës", thanë ata.

Ndryshe, presidenti amerikan, Donald Trump ka emëruar Guvernatorin e Luizianës, Jeff Landry (R), si të dërguarin e tij të posaçëm për Grenlandë të dielën, pasi presidenti shprehu vazhdimisht interes për blerjen e territorit autonom në fillim të këtij viti

Trump tha në Truth Social se Landry "e kupton se sa thelbësore është Grenlanda për Sigurinë tonë Kombëtare dhe do të përparojë fuqishëm Interesat e Vendit tonë për Sigurinë, Mbijetesën dhe Sigurinë e Aleatëve tanë, dhe në fakt, të Botës".

Në anën tjetër, vetë Landry ka deklaruar se është një nder të shërben në një "pozicion vullnetar për ta bërë Grenlandën pjesë të SHBA-së. /Telegrafi/

↗

Hyundai drejt prodhimit të automjetit më të madh elektrik

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri


Bashkimi Evropian është gati të heqë ndalimin e shitjes së veturave të reja me motorë me djegie të brendshme.

Automjetet me motorë me djegie të brendshme do të lejohen ende përtej vitit 2035.

Megjithatë, Hyundai nuk po tërhiqet nga ofensiva e saj elektrike në kontinent.

Në janar, ajo do të prezantojë automjetin e saj elektrik më të madh ndonjëherë, megjithëse detajet mbeten të mbuluara me mister.

Sipas standardeve evropiane, Ioniq 9 është tashmë një automjet masiv.

SUV-i me tre rreshta shtrihet mbi pesë metra, gjë që ngre pyetjen se çfarë po planifikon Hyundai më pas.

Kompania në mënyrë misterioze thotë se modeli i saj elektrik i ardhshëm "plotëson linjën ekzistuese të modeleve elektrike të markës".

Kjo nuk ofron shumë, por logjika sugjeron se nuk do të jetë një tjetër SUV me përmasa gjigante. /Telegrafi/

↗

Kamberi: Pyjet në zonat e mbrojtura kanë biodiversitet të pasur, por gjendja e tyre mbetet sfiduese

✇Telegrafi
By: Muhamet Hajrullahu



Pyjet e Kosovës përbëjnë rreth 45 për qind të territorit të vendit, ndërsa një pjesë e konsiderueshme e tyre ndodhet brenda zonave të mbrojtura, përfshirë rezervatet strikte, parqet kombëtare dhe peizazhet e mbrojtura.

KĂ«shtu u tha nĂ« kuadĂ«r tĂ« serisĂ« sĂ« podcasteve qĂ« pasqyrojnĂ« rezultatet e programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga Organizata e Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqim dhe BujqĂ«si - FAO me mbĂ«shtetje nga Bashkimi Evropian dhe Suedia.

NĂ« episodin e pestĂ« tĂ« serisĂ« sĂ« podcasteve “Duaj e Ruaj Pyjet” mysafire ishte Nexhmije Kamberi, zyrtare pĂ«r biodiversitet nĂ« AgjencinĂ« pĂ«r Mbrojtjen e Mjedisit tĂ« KosovĂ«s, e cila tha se pyjet nĂ« zonat e mbrojtura kanĂ« rĂ«ndĂ«si tĂ« veçantĂ« pĂ«r ekosistemin.

“Pyjet brenda kĂ«tyre zonave karakterizohen me biodiversitet shumĂ« tĂ« pasur dhe kanĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« ruajtjen e stabilitetit ekologjik, mbrojnĂ« burimet ujore dhe ndikojnĂ« nĂ« mikroklimĂ«,” u shpreh Kamberi shkruan Telegrafi.

- YouTube www.youtube.com

Sipas Kamberit, pavarësisht statusit ligjor, gjendja e pyjeve në zonat e mbrojtura vazhdon të jetë problematike.

“Sa i pĂ«rket gjendjes sĂ« pyjeve nĂ« zonat e mbrojtura, gjendja Ă«shtĂ« ende sfiduese,” tha ajo.

Ajo theksoi se kërcënimet kryesore lidhen me aktivitetet ilegale dhe faktorët klimatikë.

“NĂ« radhĂ« tĂ« parĂ«, prerjet e pakontrolluara mbesin shqetĂ«sim kryesor, sepse shkaktojnĂ« reduktimin e biodiversitetit,” theksoi Kamberi transmeton Telegrafi.

“Zjarret janĂ« gjithashtu problematikĂ«, ndĂ«rsa ndryshimet klimatike ndikojnĂ« negativisht pĂ«rmes rritjes sĂ« temperaturave dhe paraqitjes sĂ« thatĂ«sisĂ«, qĂ« mundĂ«son shfaqjen e parazitĂ«ve dhe dĂ«mtuesve,” shtoi ajo.

Kamberi vuri në pah edhe ndikimin e ndërtimeve infrastrukturore.

“NdĂ«rtimet infrastrukturore qĂ« po ndodhin nĂ« zonat e mbrojtura ndikojnĂ« nĂ« defragmentimin e habitateve dhe zvogĂ«lojnĂ« sipĂ«rfaqet pyjore,” tha ajo.

Duke folur për menaxhimin e qëndrueshëm të pyjeve, Kamberi theksoi rëndësinë e bashkëpunimit ndërinstitucional.

“BashkĂ«punimi Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, sepse mundĂ«son shkĂ«mbimin e njohurive dhe pĂ«rmirĂ«simin e gjendjes nĂ« terren,” u shpreh ajo.

Ajo vlerësoi edhe sistemet digjitale të të dhënave për pyje të prezantuara nga programi i FAO-s.

“Sistemet digjitale lehtĂ«sojnĂ« koordinimin institucional dhe rrisin transparencĂ«n, duke bĂ«rĂ« tĂ« mundur qasjen e publikut dhe institucioneve nĂ« tĂ« dhĂ«na tĂ« verifikuara,” tha Kamberi.

“Ato pĂ«rmirĂ«sojnĂ« monitorimin e pyjeve pĂ«rmes analizave nĂ« kohĂ« reale, duke pĂ«rdorur imazhe satelitore dhe GIS,” shtoi ajo.

Kamberi përmendi edhe shembuj konkretë të bashkëpunimit ndërinstitucional dhe ndërkombëtar.

“NjĂ« shembull konkret Ă«shtĂ« ripyllĂ«zimi nĂ« KomunĂ«n e Dragashit, i mbĂ«shtetur nga FAO, i cili ka ndikuar pozitivisht nĂ« gjendjen e ekosistemeve pyjore,” tha ajo.

“Po ashtu, falĂ« bashkĂ«punimit institucional dhe angazhimit tĂ« vullnetarĂ«ve, Ă«shtĂ« arritur tĂ« parandalohet dhe menaxhohet zjarri nĂ« rajonin e PrevallĂ«s,” shtoi Kamberi.

Në mesazhin përmbyllës, Kamberi theksoi rëndësinë e pyjeve për jetën dhe shëndetin publik.

“Mjedisi natyror, biodiversiteti dhe pyjet janĂ« pasuri e jashtĂ«zakonshme e vendit tonĂ« dhe ruajtja e tyre Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjĂ«si e pĂ«rbashkĂ«t e tĂ« gjithĂ« neve. Pyjet janĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r stabilitetin ekologjik, pĂ«r shĂ«ndetin publik dhe pĂ«r zhvillimin ekonomik tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m. Prandaj, pyjet duhet t’i ruajmĂ« bashkĂ«risht,” pĂ«rfundoi Kamberi.

Ky podcast Ă«shtĂ« pjesĂ« e serisĂ« sĂ« podcasteve tĂ« programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga Organizata e Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqim dhe BujqĂ«si – FAO. Video Ă«shtĂ« prodhuar me mbĂ«shtetjen financiare tĂ« Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«. PĂ«rmbajtja e saj nuk pasqyron domosdoshmĂ«rish pikĂ«pamjet e Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«./Telegrafi/

↗

Në vitin e dytë të liberalizimit të vizave, bien kërkesat për azil në BE

✇Telegrafi
By: Jehona Hulaj


Pa viza drejt 29 vendeve anëtare të zonës Schengen, kryesisht shtete anëtare të BE-së.

Ky lajm kishte ardhur me paralajmërimin se liberalizimi i vizave mund të përkeqësojë trendin e migrimit nga Kosova.

Dhe, gjatë vitit të parë, më 2024, kishte ndodhur pikërisht kjo, sipas të dhënave të Zyrës së Statistikave të BE-së, Eurostat.

Trendi, megjithatë, ndryshoi në vitin e dytë të mundësisë së udhëtimit pa viza.

Edhe pse janari i këtij viti shënoi numrin më të lartë të kërkesave për azil nga qytetarët e Kosovës në vendet e Bashkimit Evropian për një fillimvit, trendi ra dukshëm në muajt pasues.

Në disa muaj, ky numër ishte madje më i ulët se në vitet para liberalizimit të vizave.

Në parim, liberalizimi i vizave mundëson udhëtime pa viza vetëm deri në 90 ditë - brenda gjashtë muajsh - në cilindo nga 29 shtetet anëtare të zonës Schengen.

Udhëtimet pa viza duhet të shërbejnë kryesisht për vizita turistike, çështje familjare ose të ngjashme, dhe assesi për punë apo përfitime të tjera.

Në Kosovë kishte shqetësime se shumë të rinj mund ta shfrytëzojnë këtë mundësi për të tentuar të gjejnë punë apo për të kërkuar azil.

Edhe pse në të kaluarën kishte një numër dukshëm më të madh të burrave që kërkuan azil në BE, ky dallim pothuajse u zhduk në dy vjetët e fundit.


Këtë vit, përpos rënies së përgjithshme të numrit të azilkërkuesve, vërehet një rënie drastike edhe e numrit të azilkërkuesve nën 14 vjeç.

Ky është një lajm i mirë për kosovarët, pasi që trendi i aplikimeve më të mëdha për azil rrezikon edhe marrëveshjen për liberalizimin e vizave.

Bashkimi Evropian ka në dorë të ashtuquajturin Mekanizëm të pezullimit të vizave.

Me kĂ«tĂ« mekanizĂ«m, njĂ« vendi joanĂ«tar tĂ« BE-sĂ«, si Kosova, mund t’i pezullohet pĂ«rkohĂ«sisht pĂ«rjashtimi nga vizat, nĂ«se bĂ«n keqpĂ«rdorime, apo ka rritje tĂ« konsiderueshme tĂ« migrimit tĂ« parregullt.

Për më tepër, këtë muaj, Këshilli i Bashkimit Evropian e përfshiu Kosovën në listën e vende të sigurta të origjinës, në përpjekje për ta përshpejtuar kthimin e migrantëve, duke e bërë më të vështirë për qytetarët nga këto vende të kërkojnë azil në BE./REL/

↗

Elisa Spiropali nesër vizitë zyrtare në Maqedoninë e Veriut

✇Telegrafi
By: Valon Osmani


Ministrja për Europën dhe Punët e Jashtme, Elisa Spiropali, do të zhvillojë një vizitë zyrtare në Republikën e Maqedonisë së Veriut në dy ditët e ardhshme, 22 dhe 23 dhjetor.

Spiropali do të pritet në Shkup nga Presidentja e Republikës së Maqedonisë së Veriut, Gordana Siljanovska-Davkova, Kryeministri Hristijan Mickoski, Kryetari i Parlamentit Afrim Gashi dhe Ministri për Punë dhe Tregti të Jashtme, Timço Mucunski.

Nesër në orën 11.30, Spiropali dhe Mucunski do të mbajnë një konferencë të përbashkët për shtyp.

Spiropali do të ketë gjithashtu edhe një darkë pune me Zëvendës Kryeministrin për Mirëqeverisje dhe Antikorrupsionin, Arben Fetai dhe Ministrin e Integrimit në detyrë, Orhan Murtezani.

Gjatë kësaj vizite ajo do të rikonfirmojë mbështetjen e fortë për integrimin europian të Maqedonisë së Veriut, duke theksuar se zgjerimi i BE-së mbetet një instrument strategjik për paqe, stabilitet dhe qëndrueshmëri demokratike në Europën Juglindore.

Në fokus të takimeve do të jetë edhe projekti i Korridorit VIII si një projekt strategjik energjetik dhe i sigurisë, që lidh Mesdheun me Detin e Zi.

Ministrja do të takohet në Tetovë me Kryetarin e Bashkimit Demokratik për Integrim, Ali Ahmeti, dhe me Kryetarin e Aleancës për Shqiptarët, Arben Taravari.

Ajo do të zhvillojë gjithashtu një takim edhe me Kryetarët e koalicionit qeveritar VLEN, Izet Mexhiti, Bilal Kasami dhe Bekim Sali.

Spiropali do të takohet me Kryetarin e Komisionit të Jashtëm të Kuvendit Musa Xhaferri, me deputetet nga të gjitha partitë politike shqiptare dhe me përfaqësues shqiptarë të pushtetit lokal.

Ministrja do të vlerësojë rolin vendimtar të faktorit shqiptar në Maqedoninë e Veriut në ruajtjen e stabilitetit dhe avancimin e proceseve euroatlantike, si dhe rëndësinë e Marrëveshjes së Ohrit si themel i harmonisë shumëetnike dhe kohezionit social.

Spiropali do të zhvillojë një vizitë në Institutin e Trashëgimisë Kulturore dhe Shpirtërore të Shqiptarëve në Shkup.

Vizita do të përmbyllet me një bashkëbisedim në Universitetin e Tetovës.

↗

A po përpiqet BE-ja të kontrollojë portofolin tuaj?

✇Telegrafi
By: Nol Elshani


Thashetheme të shumta rreth euros digjitale kanë qarkulluar në rrjetet sociale për muaj me radhë.

Sipas disa pĂ«rdoruesve, kjo valutĂ« do tĂ« pĂ«rdoret pĂ«r tĂ« monitoruar transaksionet financiare ose madje mund tĂ« kĂ«rcĂ«nojĂ« liritĂ« individuale. “The Cube” ka hedhur poshtĂ« disa nga kĂ«to pretendime.

Diskutimi rreth euros digjitale ka qenë në rritje të vazhdueshme që kur u njoftua për herë të parë në vitin 2021, me rrëfime kontradiktore dhe madje teori konspirative rreth kësaj valute që kanë dalë online ndër muajt që kanë kaluar, transmeton Telegrafi.

Banka Qendrore Evropiane (BQE) e pĂ«rshkruan atĂ« si njĂ« “pĂ«rgjigje nĂ« njĂ« botĂ« nĂ« ndryshim”, me veçori si privatĂ«si e pĂ«rmirĂ«suar, pranueshmĂ«ri universale dhe pĂ«rdorim themelor falas, ndĂ«rkohĂ« qĂ« disa konsumatorĂ« pretendojnĂ« se Ă«shtĂ« njĂ« mjet i BE-sĂ« pĂ«r tĂ« kontrolluar paratĂ« e njerĂ«zve.

🚹: Would you accept living under a totalitarian, state-controlled system in Europe?

Because the Digital Euro + Digital ID is the next step toward exactly that.

If countries under the EU lose their financial freedom, they will head down a slippery slope of losing all their
 pic.twitter.com/cauVtfZceu
— Montgomery Toms (@MontgomeryToms) December 3, 2025

Një peticion, i cili ka mbledhur më shumë se 388 mijë nënshkrime, u publikua online në muajin nëntor, duke bërë thirrje për deputetët e Parlamentit Evropian dhe qeveritë kombëtare që të refuzojnë euros digjitale.

Por sa tĂ« vĂ«rteta janĂ« pretendimet se euroja digjitale do t’u pengojĂ« qytetarĂ«ve tĂ« kontrollojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« efektive paratĂ« e tyre? Ekipi i verifikimit tĂ« fakteve i Euronews, “The Cube”, shqyrtoi provat.

Si do të funksionojë euroja digjitale?

Java e kaluar, BQE njoftoi planet pĂ«r “t’u pĂ«rgatitur pĂ«r njĂ« mundĂ«s tĂ« implementimit tĂ« euros digjitale deri nĂ« vitin 2029”.

Provimet fillestare të monedhës digjitale mund të fillojnë që nga mesi i vitit 2027 - por vetëm nëse deputetët e Parlamentit Evropian miratojnë rregullat e nevojshme në 2026.

Euroja digjitale do të ishte një formë e re e parave të bankës qendrore - me fjalë të tjera, para reale të lëshuara nga Banka Qendrore Evropiane, por në formë digjitale.

Sipas situatës aktuale, mënyra e vetme që publiku mund të mbajë para të bankës qendrore është në para fizike. Euroja digjitale do të bënte të mundur mbajtjen e të njëjtave para sovrane në një portofol digjital, i qasshëm, për shembull, përmes një telefoni inteligjent.

Në terma praktikë, pagesat mund të bëhen në dyqane duke përdorur telefonin, shumë si me një kartë bankare sot. Megjithatë, pagesa me një kartë digjitale dhe pagesa me euro digjitale nuk janë e njëjta gjë.

Pagesat me kartë, qoftë fizike apo digjitale, përpunohen përmes bankave private ose ofruesve të shërbimeve të pagesave. Euroja digjitale, në kontrast, do të lëshohej direkt nga BQE - si kartëmonedhat - pa ndërmjetës.

Ky mĂ«nyrĂ« pagesash do tĂ« jetĂ« plotĂ«suese ndaj parave fizike dhe nuk ka pĂ«r qĂ«llim t’i zĂ«vendĂ«sojĂ« ato, duke shĂ«rbyer si njĂ« zgjedhje shtesĂ« pĂ«r konsumatorĂ«t dhe bizneset.

Më pak liri në këmbim të kontrollit më të madh?

Projekti, i prezantuar nga Presidentja e BQE-së, Christine Lagarde, po merr mbështetje gjithnjë në rritje politike.

Në një samit të zonës së euros në tetor, liderët evropianë kërkuan përparim më të shpejtë për të forcuar sovranitetin monetar të Evropës, sigurinë ekonomike dhe konkurrueshmërinë në sektorin e pagesave.

Megjithatë, mbeten shqetësime mbi mbrojtjen e të dhënave të përdoruesve, veçanërisht kur shikohet nga perspektiva e Kinës, e cila ka testuar juanin digjital në shkallë të gjerë që nga viti 2020.

Në 2024, autoritetet kineze vazhduan implementimin e juanit digjital të lëshuar nga shteti, duke e përdorur si një mjet për të monitoruar dhe kufizuar aktivitetin financiar të lidhur me sektorë të paligjshëm si bixhozi, me transaksione nën mbikëqyrje përmes një sistemi qendror të kontrolluar të pagesave digjitale.

BQE-ja, për pjesën e saj, thotë se është e përkushtuar të gjejë një ekuilibër midis gjurmueshmërisë dhe privatësisë.

Rregullorja e Përgjithshme e Mbrojtjes së të Dhënave (GDPR) e BE-së pritet gjithashtu të ofrojë mbrojtje për përdoruesit e euros digjitale, prandaj nuk është e saktë të thuhet se kjo valutë do të çojë në kontroll total të BE-së mbi portofolët e konsumatorëve.

Ekonomisti belg Bruno Colmant, i cili më parë ka paralajmëruar për rreziqet potenciale të kontrollit të lidhura me euros digjitale, gjithashtu ngriti shqetësime mbi hakimin.

Ai tha pĂ«r “The Cube” se “pikĂ«-hyrja pĂ«r euron digjitale Ă«shtĂ« njĂ« bankĂ« komerciale - ato qĂ« merren me individĂ«, biznese dhe autoritete publike”. Kjo do tĂ« thotĂ« se “edhe pa dijeninĂ« e tyre, kĂ«to banka mund tĂ« pĂ«rdoren pĂ«r tĂ« gjurmuar transaksionet me euro digjitale”, shtoi ai.

Megjithatë, ai theksoi nevojën për një debat të nuancuar mbi këtë çështje.

Shuma maksimale që një individ do të lejohej të mbante në euro digjitale me BQE-në thuhet zakonisht të jetë rreth 3000 euro.

Ky kufi do tĂ« zbatohej vetĂ«m pĂ«r bilancet e euros digjitale dhe nuk Ă«shtĂ« ende pĂ«rfundimisht pĂ«rcaktuar nĂ« legjislacion, dhe nuk kufizon pasuritĂ« ose llogaritĂ« bankare tĂ« njĂ« personi. MegjithatĂ«, Colmant tha se rreziku i njĂ« kontrolli tĂ« caktuar “nuk Ă«shtĂ« zero”.

“Ka njĂ« humbje tĂ« mundshme tĂ« mbrojtjes sĂ« privatĂ«sisĂ«, sepse kjo euro digjitale mund tĂ« gjurmohet, dhe do tĂ« ishte e mundur tĂ« dihet saktĂ«sisht pĂ«r çfarĂ« po pĂ«rdoret”, tha ai.

Duhet gjithashtu të theksohet se ende nuk është miratuar një kornizë ligjore e saktë për euros digjitale. Pritet që deputetët e Parlamentit Evropian të miratojnë rregulloren përkatëse deri në 2026, një kusht paraprak para se të fillojë ndonjë implementim i projektit.

Duke u larguar nga varësia ndaj kompanive të huaja të pagesave

Disa bankierë kanë shprehur shqetësime dhe skepticizëm rreth krijimit të euros digjitale.

Drejtori ekzekutiv i bankĂ«s franceze CrĂ©dit Mutuel, Daniel Baal, shkroi nĂ« LinkedIn se euroja digjitale “nuk i pĂ«rgjigjet asnjĂ« nevoje tĂ« qartĂ« pĂ«r qytetarĂ«t” dhe nuk ofron “asnjĂ« pĂ«rparĂ«si tĂ« konsiderueshme ndaj metodave ekzistuese tĂ« pagesave”.

Michael Anseeuw, drejtori ekzekutiv i BNP Paribas Fortis Belgium, i tha medias belge L’Echo se projekti i valutĂ«s digjitale tĂ« BQE-sĂ« ishte njĂ« “ide e gabuar”, duke e pĂ«rshkruar si “tĂ« tepĂ«rt”, ndĂ«rkohĂ« qĂ« theksoi zhvillimin e alternativave tĂ« reja evropiane pĂ«r pagesa, si Wero.

MegjithatĂ«, BQE-ja thotĂ« se njĂ« nga objektivat e kĂ«saj monedhe plotĂ«suese Ă«shtĂ« “ulja e varĂ«sisĂ« nga ofruesit jo-evropianĂ«â€.

GjigantĂ«t amerikanĂ« Visa dhe Mastercard pĂ«rbĂ«jnĂ« rreth 70% tĂ« tregut tĂ« pagesave me kartĂ« nĂ« EvropĂ«. Colmant theksoi se bankat tregtare evropiane “pĂ«rdorin Visa dhe Mastercard, edhe pse licenca Ă«shtĂ« amerikane”.

Valdis Dombrovskis, Komisioneri Evropian për Ekonominë dhe Produktivitetin, ka nënvizuar rëndësinë e sigurimit të autonomisë strategjike të Evropës dhe shmangies së varësisë nga sistemet e huaja të pagesave, veçanërisht ndërsa tregtia online vazhdon të rritet. /Telegrafi/

↗

Murtezani-Dreksler: Gjermania mbështet procesin e integrimit të RMV-së në BE

✇Telegrafi
By: Valon Osmani


Ministri pĂ«r Çështje Evropiane, Orhan Murtezani, sot zhvilloi takim me ambasadoren e RepublikĂ«s Federale tĂ« GjermanisĂ« nĂ« RepublikĂ«n e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut, Petra Dreksler, si dhe me pĂ«rfaqĂ«suesit e ShoqatĂ«s Gjermane pĂ«r BashkĂ«punim NdĂ«rkombĂ«tar (GIZ).

GjatĂ« takimit u shkĂ«mbyen mendime pĂ«r bashkĂ«punimin e mĂ«tejshĂ«m dhe mbĂ«shtetjen permanente cilĂ«n Gjermania dhe GIZ-i e ofrojnĂ« nĂ« procesin e integrimit evropian tĂ« shtetit, me theks tĂ« veçantĂ« nĂ« pĂ«rforcimin e kapaciteteve institucionale tĂ« MinistrisĂ« pĂ«r Çështje Evropiane.

"NĂ« kuadĂ«r tĂ« diskutimeve u theksua rĂ«ndĂ«sia e mjeteve digjitale pĂ«r menaxhimin mĂ« efikas me proceset reformuese dhe pĂ«r avancimin e koordinimit dhe monitorimit tĂ« obligimeve tĂ« lidhura me agjendĂ«n evropiane. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, u theksua roli i GIZ-it si partner strategjik, i cili pĂ«rmes projekteve konkrete kontribuon pĂ«r modernizimin e administratĂ«s publike dhe nĂ« implementimin e reformave konkrete nga Agjenda reformuese. Pas takimit pasoi pranim-dorĂ«zimi zyrtar i donacionit tĂ« sistemit softuerik pĂ«r AgjendĂ«n reformuese, ku Ministria pĂ«r Çështje Evropiane u pajis me zgjidhje bashkĂ«kohore digjitale pĂ«r monitorimin dhe njoftimin nĂ« impelemtimin e AgjendĂ«s reformuese. Platforma softuerike paraqet sistem tĂ« integruar e cila mundĂ«son automatizimin e proceseve punuese, menaxhimin e centralizuar me tĂ« dhĂ«nat, vendosjen e sistemit pĂ«r paralajmĂ«rim tĂ« hershĂ«m, si dhe transparencĂ« dhe efikasitet mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« punĂ«. Platforma gjendet nĂ« fazĂ« tĂ« avancuar pĂ«rgatitore dhe nĂ« vijim do tĂ« pasojĂ« periudha e testimit dhe e trajnimeve pĂ«r shfrytĂ«zuesit, pĂ«rkatĂ«sisht pĂ«r anĂ«tarĂ«t e strukturĂ«s sĂ« AgjendĂ«s reformuese", thuhet nĂ« njoftimin e ministrisĂ«.

Donacioni Ă«shtĂ« realizuar nĂ« kuadĂ«r tĂ« projektit pĂ«r mbĂ«shtetjen e strukturave negociuese pĂ«r integrimin evropian dhe paraqet kontribut tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m drejt avancimit tĂ« kapaciteteve administrative dhe teknike tĂ« MinistrisĂ« pĂ«r Çështje Evropiane.

Me këtë aktivitet konfirmohet përkushtimi i përbashkët i Ministrisë, si dhe i Republikës Federale të Gjermanisë përmes GIZ-it, për implementimin e suksesshëm të reformave dhe për përafrimin e mëtejshëm të Maqedonisë së Veriut drejt Bashkimit Evropian.

↗

BE i jep Ukrainës 90 miliardë euro hua - çfarë duhet të dini

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri


Udhëheqësit e Bashkimit Evropian ranë dakord t'i japin Ukrainës një kredi masive pa interes, 90 miliardrë euro, për të përmbushur nevojat e saj ushtarake dhe ekonomike për dy vitet e ardhshme.

Krerët e shteteve të bllokut prej 27 vendesh kishin planifikuar të përdornin disa nga asetet ruse me vlerë 210 miliardë euro që janë ngrirë në Evropë, kryesisht në Belgjikë.

Por, pavarësisht punës gjatë gjithë natës deri në mëngjesin e së premtes, ata nuk arritën ta bindnin Belgjikën se vendi do të mbrohej nga çdo hakmarrje ruse nëse do të mbështeste planin e kredisë.

Ata vendosën për një alternativë: marrjen hua të 106 miliardë dollarëve në tregjet e kapitalit.

Pas pothuajse katër vitesh lufte, Fondi Monetar Ndërkombëtar vlerëson se Ukrainës do t'i duhen 137 miliardë euro në vitet 2026 dhe 2027.

Qeveria ka nevojë të madhe për paratë deri në pranverë për të paguar gjithçka, nga municionet deri te riparimet e infrastrukturës.

Ja çfarë duhet të dini rreth kredisë.

BE-ja do të marrë përsipër borxhin

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, kishte sjellë në samitin e së enjtes dy propozime, shkruan AP.

Plani i parë kishte qenë të përdoreshin disa nga asetet ruse me vlerë 210 miliardë euro që janë ngrirë në Evropë, kryesisht në Belgjikë.

Paratë janë ngrirë sipas sanksioneve të BE-së të vendosura ndaj Moskës pasi ajo nisi luftën e saj në shkallë të plotë në vitin 2022.

Udhëheqës si kancelari gjerman Friedrich Merz dhe presidenti francez Emmanuel Macron mbështetën këtë opsion të parë, veçanërisht pasi kjo metodë financimi do të kërkonte mbështetje nga dy të tretat e 27 vendeve të BE-së.

Kjo shumicĂ« pritej tĂ« ishte shumĂ« mĂ« e lehtĂ« pĂ«r t’u arritur politikisht sesa unanimiteti i plotĂ« i kĂ«rkuar nga traktati themeltar i BE-sĂ« pĂ«r opsionin e dytĂ«: huazimin e parave nga tregjet e kapitalit.

Por, kryeministri i Belgjikës, Bart de Wever, refuzoi të tërhiqej nga kredia e dëmshpërblimeve.

Ishte Hungaria, udhëheqësi i së cilës Viktor Orban e ka kundërshtuar prej kohësh përqafimin e Ukrainës nga Brukseli, ajo që bëri kompromis.

Këshilli Evropian tha se do të përdorte Nenin 20 të Traktatit të Evropës për t'i lejuar BE-së të merrte përsipër borxhin për një kredi me interes zero për Ukrainën.

ËshtĂ« njĂ« zgjidhje mĂ« e thjeshtĂ« dhe ndoshta mĂ« e sigurt krahasuar me kreditĂ«.

ËshtĂ« gjithashtu e ngjashme me mĂ«nyrĂ«n se si BE mori 750 miliardĂ« euro borxh pas pandemisĂ« COVID-19 pĂ«r njĂ« fond gjigant tĂ« rimĂ«kĂ«mbjes ekonomike.

Huamarrja e madhe është bërë një shenjë dalluese e administratës së von der Leyen.

Të përjashtuarit nga barrët financiare

Jo të gjitha vendet ranë dakord për paketën e kredisë.

Hungaria, Sllovakia dhe Republika Çeke refuzuan tĂ« merrnin borxh pĂ«r UkrainĂ«n, por u arrit njĂ« marrĂ«veshje nĂ« tĂ« cilĂ«n ato nuk e bllokuan paketĂ«n e kredisĂ« dhe iu premtua mbrojtje nga çdo pasojĂ« financiare.

Orban, i cili është aleati më i ngushtë i presidentit rus Vladimir Putin në Evropë, shpalli fitoren e dyfishtë në samit.

“Ne nuk e lejuam EvropĂ«n tĂ« shpallte luftĂ« ndaj RusisĂ« duke pĂ«rdorur asetet ruse dhe ia dolĂ«m mbanĂ« tĂ« mbronim familjet hungareze nga borxhi shtesĂ«â€, tha ai.

Orban vlerĂ«soi bashkĂ«punimin e HungarisĂ«, SllovakisĂ« dhe RepublikĂ«s Çeke, tĂ« cilat u pĂ«rjashtuan nga barrĂ«t financiare nga kredia pĂ«r tĂ« lejuar unanimitetin e kĂ«rkuar nga traktati i BE-sĂ«.

Por kryeministri çek Andrej Babis u distancua nga qëndrimi anti-Ukrainë i Sllovakisë dhe Hungarisë gjatë samitit dhe tha se Praga thjesht nuk mund të përballojë borxh shtesë.

Përdorimi i aseteve ruse është ende në diskutim

Plani për të përdorur asetet e ngrira ruse u bllokua në samit, pasi De Wever e hodhi poshtë atë si të rrezikshme nga ana ligjore.

Ai paralajmëroi se kjo mund të dëmtonte biznesin e Euroclear, zyrës financiare me seli në Bruksel, ku mbahen 193 miliardë euro në asete të ngrira.

Belgjika u trondit të premten e kaluar kur Banka Qendrore e Rusisë ngriti një padi kundër Euroclear për të parandaluar dhënien e çdo kredie Ukrainës duke përdorur paratë e saj.

Por, ndërsa kredia e dëmshpërblimeve u la mënjanë, përdorimi i aseteve të ngrira mbetet në tryezë.

BE-ja ka thĂ«nĂ« se asetet do tĂ« mbeten tĂ« ngrira derisa Rusia t’i paguajĂ« UkrainĂ«s dĂ«mshpĂ«rblimet e luftĂ«s.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka thënë se kjo do të kushtojë mbi 600 miliardë euro.

“NĂ«se Rusia nuk paguan dĂ«mshpĂ«rblimet, ne — nĂ« pĂ«rputhje tĂ« plotĂ« me ligjin ndĂ«rkombĂ«tar — do tĂ« pĂ«rdorim asetet e palĂ«vizshme ruse pĂ«r tĂ« shlyer kredinĂ«â€, tha Merz.

UdhĂ«heqĂ«sit e BE-sĂ« ranĂ« dakord qĂ« “kjo kredi do tĂ« shlyhet nga Ukraina vetĂ«m pasi Rusia tĂ« kompensojĂ« UkrainĂ«n pĂ«r dĂ«met e shkaktuara nga lufta e saj agresionale”.

Deri atĂ«herĂ«, asetet e RusisĂ« do tĂ« mbeten tĂ« palĂ«vizshme dhe BE-ja rezervon tĂ« drejtĂ«n t’i pĂ«rdorĂ« ato pĂ«r tĂ« shlyer kredinĂ«, nĂ« pĂ«rputhje me ligjin e BE-sĂ« dhe atĂ« ndĂ«rkombĂ«tar”, sipas njĂ« deklarate.

Presidenti i KĂ«shillit, Costa, tha se BE-ja “rezervon tĂ« drejtĂ«n e saj pĂ«r tĂ« pĂ«rdorur asetet e palĂ«vizshme pĂ«r tĂ« shlyer kĂ«tĂ« kredi”.

Pak veta besojnë se Presidenti rus Vladimir Putin do të paguajë dëmshpërblime, kështu që asetet mund të mbeten në Evropë dhe të shkojnë në Ukrainë.

Për çfarë do të shpenzohet kredia

NĂ« njĂ« konferencĂ« pĂ«r shtyp tĂ« premten nĂ« VarshavĂ«, Zelensky tha se kredia i jep UkrainĂ«s “siguri financiare pĂ«r vitet e ardhshme” dhe tha se do tĂ« shpenzohet ose pĂ«r rindĂ«rtim ose pĂ«r armatim.

“NĂ«se Rusia e zvarrit kĂ«tĂ« luftĂ« - dhe ky Ă«shtĂ« pikĂ«risht sinjali qĂ« e gjithĂ« bota dĂ«gjon nga Moska, ndĂ«rsa ata vazhdojnĂ« tĂ« na kĂ«rcĂ«nojnĂ« - ne do t'i pĂ«rdorim kĂ«to fonde pĂ«r mbrojtje, nĂ«se lufta vazhdon”, tha ai.

“NĂ«se bota e detyron RusinĂ« tĂ« bĂ«jĂ« paqe, ne do t'i pĂ«rdorim kĂ«to fonde ekskluzivisht pĂ«r rindĂ«rtimin e vendit tonĂ«â€, shtoi Zelensky. /Telegrafi/

↗

Ahmeti: Produktet pyjore jo drusore sjellin deri në 20 milionë euro eksport në vit

✇Telegrafi
By: Muhamet Hajrullahu



NĂ« kuadĂ«r tĂ« programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga Organizata e Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqim dhe BujqĂ«si - FAO me mbĂ«shtetje nga Bashkimi Evropian dhe Suedia, Ă«shtĂ« publikuar episodi i katĂ«rt i serisĂ« sĂ« podcasteve “Duaj e Ruaj Pyjet”.

I ftuar në podcast ishte Tahir Ahmeti, Drejtor i Departamentit të Pylltarisë në Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, i cili foli për rolin ekonomik të pyjeve dhe mospërputhjen mes përfitimeve reale që sjell sektori dhe mbështetjes institucionale që merr.

Sipas Ahmetit, vitet e fundit Kosova ka shënuar rritje të konsiderueshme të eksportit të produkteve pyjore jo drusore, të cilat janë të kërkuara në tregun evropian për shkak të vlerave të tyre organike.

“NĂ« vitet e fundit, eksporti i produkteve pyjore jo drusore arrin nga 15 deri nĂ« 20 milionĂ« euro nĂ« vit dhe nĂ« disa raste e tejkalon edhe shfrytĂ«zimin e masĂ«s drusore”, theksoi ai shkruan Telegrafi.

Ai shtoi se këto produkte sigurojnë të ardhura të drejtpërdrejta për komunitetet lokale, veçanërisht në zonat rurale dhe malore.

“ShumĂ« komunitete lokale bazohen nĂ« mbledhjen dhe pĂ«rpunimin e produkteve pyjore jo drusore, tĂ« cilat pĂ«rkthehen drejtpĂ«rdrejt nĂ« tĂ« ardhura pĂ«r familjet rurale”, tha Ahmeti.

- YouTube www.youtube.com

Pavarësisht këtij potenciali ekonomik, Ahmeti kritikoi nivelin e ulët të investimeve publike në sektorin e pylltarisë, duke theksuar se buxheti aktual nuk reflekton rëndësinë strategjike të pyjeve.

“Kur flasim pĂ«r mbi 44 pĂ«r qind tĂ« territorit tĂ« KosovĂ«s tĂ« mbuluar me pyje, buxheti vjetor pĂ«r pylltari nuk tejkalon katĂ«r milionĂ« euro. Kjo Ă«shtĂ« sa ndĂ«rtimi i njĂ« rruge tĂ« vogĂ«l nĂ« njĂ« fshat”, u shpreh ai transmeton Telegrafi.

Ai krahasoi situatën aktuale me të kaluarën, duke theksuar se pavarësisht rritjes së përgjithshme të buxhetit të Ministrisë së Bujqësisë, investimet në pylltari kanë mbetur minimale.

“NĂ« fillim tĂ« punĂ«s sime nĂ« MinistrinĂ« e BujqĂ«sisĂ«, nga rreth dhjetĂ« milionĂ« euro buxhet, dy deri nĂ« tre milionĂ« shkonin pĂ«r pylltari. Sot, me mbi njĂ«qind milionĂ« euro buxhet total, vetĂ«m rreth katĂ«r milionĂ« euro ndahen pĂ«r kĂ«tĂ« sektor”, tha Ahmeti

Ahmeti theksoi se pyjet janë një nga asetet kryesore për zhvillimin e turizmit malor dhe eko-turizmit në Kosovë, veçanërisht në mungesë të burimeve të tjera natyrore siç është deti.

“Ne nuk kemi det, por kemi pyje dhe male. Turizmi malor dhe shĂ«rbimet qĂ« ofrohen nĂ« zonat pyjore janĂ« potencial real pĂ«r rritjen e tĂ« hyrave dhe zhvillimin e qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« fshatrave”, deklaroi ai.

Sipas tij, pyjet kontribuojnë edhe në mbrojtjen e tokës, parandalimin e erozionit dhe sigurimin e burimeve të ujit, duke qenë themel për sektorë të tjerë si bujqësia.

“Nuk mund tĂ« ketĂ« bujqĂ«si pa pyje. Pyjet mbrojnĂ« tokĂ«n, ujin dhe parandalojnĂ« vĂ«rshimet”, theksoi Ahmeti.

Ahmeti bëri thirrje për rritje të ndërgjegjësimit institucional dhe riorientim të politikave publike drejt një trajtimi më serioz të sektorit të pylltarisë.

“Institucionet duhet tĂ« investojnĂ« mĂ« shumĂ« nĂ« ajrin tonĂ«, nĂ« ujin tonĂ«, nĂ« tokĂ«n tonĂ« dhe nĂ« shĂ«ndetin e njerĂ«zve. Pylltaria nuk Ă«shtĂ« luks, por bazĂ« e zhvillimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m”, pĂ«rfundoi ai

Tahir Ahmeti n\u00eb Telegrafi.com Foto: Ridvan Slivova

Sipas drejtorit të Departamentit të Pylltarisë, pyjet nuk duhet parë vetëm si burim i lëndës së drurit, por si resurs me vlera të shumëfishta ekonomike dhe mjedisore.

“ShfrytĂ«zimi i masĂ«s drusore Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« e dhjeta e pĂ«rfitimeve qĂ« njĂ« vend nxjerr nga pyjet. Pyjet janĂ« ujĂ«, ajĂ«r, biodiversitet, turizĂ«m malor dhe produkte pyjore jo drusore qĂ« sot gjenerojnĂ« miliona euro eksport”, theksoi ai.

Në këtë podcast u theksua edhe roli kyç i partnerëve ndërkombëtarë, veçanërisht i FAO-s, Suedisë dhe Bashkimit Evropian, në mbështetjen e sektorit të pylltarisë.

Ai paralajmëroi se kjo mbështetje mund të zvogëlohet në të ardhmen, duke bërë thirrje për rritjen e angazhimit institucional dhe buxhetor vendor.

Ky podcast Ă«shtĂ« pjesĂ« e serisĂ« sĂ« podcasteve tĂ« programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga Organizata e Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqim dhe BujqĂ«si – FAO).Video Ă«shtĂ« prodhuar me mbĂ«shtetjen financiare tĂ« Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«. PĂ«rmbajtja e saj nuk pasqyron domosdoshmĂ«risht pikĂ«pamjet e Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«./Telegrafi/.

↗

BE-ja miratoi një kredi prej 90 miliardë eurosh për Ukrainën

✇Telegrafi
By: Nol Elshani


Udhëheqësit e Bashkimit Evropian nuk arritën të bien dakord për një kredi të paprecedentë riparimi për Ukrainën, prandaj vendosën të emetojnë borxh të përbashkët për të financuar një kredi prej 90 miliardë eurosh për vendin.

Liderët e BE-së do të mbledhin 90 miliardë euro borxh të përbashkët për të financuar Ukrainën për dy vitet e ardhshme, pasi u ndaluan në diskutimet mbi përdorimin e aktiveve ruse të ngrira për të krijuar një kredi riparimi, raporton euronews.

Hungaria, Republika Çeke dhe Sllovakia nuk do tĂ« marrin pjesĂ« nĂ« kĂ«tĂ« skemĂ« borxhi tĂ« pĂ«rbashkĂ«t, transmeton Telegrafi.

Në samitin e zhvilluar në Bruksel, bisedimet u bllokuan për shkak të kërkesave të Belgjikës për garanci të pakufizuara në lidhje me përdorimin e aktiveve ruse që mbahen aty.

Si rezultat, vendet e BE-së vendosën të huazojnë paratë në tregjet financiare për të ndihmuar Ukrainën, duke e mbështetur kreditë me buxhetin e BE-së.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe liderë të tjerë thanë se qëllimi kryesor - sigurimi i fondeve për Ukrainën - u arrit, edhe pse ideja që Rusia të paguajë për dëmshpërblimet nuk u realizua në këtë fazë.

Borxhi që do të merret në tregje do të jetë me interes, por huaja që i jepet Ukrainës do të jetë pa interes dhe Ukraina do ta shlyejë atë me paratë që do të marrë nga reparacionet e mundshme të Rusisë.

MegjithatĂ«, nuk ka asnjĂ« garanci se Rusia do t’i paguajĂ« kĂ«to reparacione, dhe pĂ«r rrjedhojĂ« kredia mund tĂ« shndĂ«rrohet nĂ« njĂ« grante pa kthim. /Telegrafi/

↗

Heqja e masave nga BE-ja, ekspertët: Të jetë leksion i rëndësishëm për Kosovën

✇Telegrafi
By: Ismail Jakupi


MenjĂ«herĂ« pas zhbllokimit tĂ« 34.6 milionĂ« eurove tĂ« pezulluara, Bashkimi Evropian njoftoi se “nĂ« fillim tĂ« vitit tĂ« ardhshĂ«m” do tĂ« lirojĂ« edhe 205 milionĂ« euro tĂ« tjera, nĂ« kuadĂ«r tĂ« procesit tĂ« heqjes tĂ« masave ndaj KosovĂ«s.

Nga Samiti i Bashkimit Evropian me Ballkanin Perëndimor, të mërkurën mbrëma presidentja Vjosa Osmani njoftoi se blloku 27-anëtarësh do të heqë të gjitha masat ndaj Kosovës deri në fund të janarit.

Teksa njoftoi se “do tĂ« lĂ«vizet pĂ«rpara pĂ«r heqjen e masave pas transferimit paqĂ«sor dhe tĂ« rregullt tĂ« pushtetit lokal nĂ« veri”, presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Lyen shkroi synimi Ă«shtĂ« qĂ« nĂ« fillim tĂ« vitit tĂ« lirohen 205 milionĂ« euro pĂ«r KosovĂ«n.

Pasi këtë zhvillim e quajti lajm të mirë, opinionisti Ylli Hoxha theksoi se periudha prej dy vjetësh e gjysmë nën ndëshkim duhet të shërbejë si mësim historik për raportet me BE-në dhe mënyrën e vendimmarrjes së saj.

“Kemi pasur pasoja pĂ«r mbi dy vjet ndoshta pĂ«r njĂ« gjĂ« qĂ« do tĂ« mund tĂ« adresohej brenda njĂ« bisedimi shumĂ« tĂ« sinqertĂ« dhe shumĂ« mĂ« intensiv, mes nesh dhe BE-sĂ«. Pra Ă«shtĂ« leksion qĂ« Kosova duhet ta marrĂ« nĂ« raport me Bashkimin Evropian. Por edhe njĂ« kuptim i njĂ« sistemi delikat i cili pĂ«rbĂ«het nga shumĂ« zĂ«ra e shumĂ« shtete, e jo tĂ« gjithĂ« janĂ« pro nesh nĂ« momente tĂ« caktuara, ashtu qĂ« duhet kujdes i shtuar nĂ« kĂ«to raporte”, ka thĂ«nĂ« Hoxha.

Duke mirĂ«pritur njoftimin nga Von der Leyen – pasi tha se eksitonte rreziku pĂ«r tĂ« humbur mbi 200 milionĂ« euro – Besar GĂ«rgi nga Instituti pĂ«r Studime Juridike dhe Politike theksoi se tani Kosova duhet tĂ« punojĂ« pĂ«r hapat e radhĂ«s.

“Me njĂ« zbatim tĂ« mirĂ«, Kosova mund tĂ« pĂ«rfitojĂ« deri nĂ« 206 milionĂ« euro nga fondet e IPA-sĂ« dhe Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« Qeveria tĂ« punojĂ« sa mĂ« shumĂ« nĂ« kĂ«tĂ« aspekt. Si dhe, Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tashmĂ« nuk e kemi kĂ«tĂ« pengesĂ«n e masave tĂ« Bashkimit Evropian, cilado qeveri e ardhshme qĂ« del nga zgjedhjet e 28 Dhjetorit duhet tĂ« shtyjĂ« pĂ«rpara aplikimin e KosovĂ«s pĂ«r anĂ«tarĂ«sim nĂ« Bashkimin Evropian”, ka thĂ«nĂ« GĂ«rgi.

MĂ« 16 Dhjetor, Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m pĂ«r Zgjerim tĂ« BE-sĂ«, Gert Jan Koopman, i kumtoi QeverisĂ« nĂ« detyrĂ« lajmin pĂ«r “heqjen e mĂ«tejme tĂ« disa prej masave”, pĂ«rkatĂ«sisht zhbllokimin e katĂ«r projekteve nĂ« vlerĂ« 34.6 milionĂ« euro./Tv Dukagjini/

- YouTube youtu.be

↗

Kategoria e re e veturave të vogla elektrike të BE-së vjen me 'super kredite'

✇Telegrafi
By: Burim Tmava


Bashkimi Evropian mund të jetë duke lehtësuar objektivat e emetimeve të flotës për të lejuar motorët me djegie përtej vitit 2035, por ai ende beson fuqimisht se "e ardhmja është elektrike".

Ndërsa rregulloret e reja zakonisht shtojnë dhimbje koke për prodhuesit e automjeteve, ka një pikë të vetme në "Paketën e Automobilave" të BE-së që ata duhet ta mirëpresin universalisht.

Ajo bën thirrje për krijimin e një nënkategorie të dallueshme të automjeteve të vogla elektrike, të quajtur "M1E", transmeton Telegrafi.

Sa e vogël? Për t'u kualifikuar për klasën M1E, një makinë nuk duhet të jetë më e gjatë se 4.2 metra. Kjo është ende dukshëm më e madhe se makinat kei të Japonisë, të cilat janë të kufizuara në 3.4 metra.

Megjithatë, gjatësia nuk është e vetmja kërkesë. Këto automjete duhet të jenë plotësisht elektrike dhe të montuara në një nga 27 shtetet anëtare të BE-së.

Prodhuesit e automjeteve do të inkurajohen të zhvillojnë automjete të vogla elektrike përmes të ashtuquajturave "super kredite".

Një automjet i certifikuar nga M1E do të llogaritet si 1.3 në vend të 1 të zakonshëm, duke dhënë në mënyrë efektive një avantazh prej 30 përqind drejt objektivave të pajtueshmërisë me CO2.

BE-ja gjithashtu dëshiron të ngrijë kërkesat për këtë klasë të re për 10 vjet, duke u dhënë prodhuesve stabilitetin e nevojshëm për planifikim afatgjatë:

"Para vitit 2035, prodhuesit e makinave do të jenë në gjendje të përfitojnë nga 'super kreditë', siç përfshihen në standardet e CO2, për makinat e vogla elektrike të përballueshme të prodhuara në Bashkimin Evropian. Kjo ofron një nxitje të fortë për prodhuesit e automjeteve për të prodhuar dhe komercializuar vëllime më të larta të automjeteve të vogla elektrike, me një efekt pozitiv të tërthortë të pritur edhe në përballueshmërinë e këtyre automjeteve", u tha nga BE-ja.

BE-ja beson se krijimi i kategorisë "M1E" do të thjeshtojë kuadrin ligjor për shtetet anëtare që kërkojnë të nxisin automjetet e vogla elektrike përmes subvencioneve, lehtësirave tatimore dhe tarifave me zbritje.

Pronarët gjithashtu mund të përfitojnë nga përjashtimet nga taksat rrugore dhe qasja preferenciale në korsi ose parkim.

Ndërsa jo të gjithë pajtohen me vendimin e BE-së për t'u tërhequr nga një ndalim i ashpër i vitit 2035 për makinat e reja me motor me djegie, kategoria "M1E" duhet të mirëpritet në të gjithë industrinë.

Nëse automjetet elektrike janë me të vërtetë e ardhmja, tranzicioni duhet të drejtohet nga modele të vogla dhe të përballueshme në vend të automjeteve të rënda dhe të mëdha.

Kërkesa që këto makina të prodhohen në BE mbron gjithashtu vendet e punës në vend dhe ndihmon në mbrojtjen nga konkurrenca nga Kina.

Disa modele aktuale dhe të ardhshme tashmë i plotësojnë kushtet. Këto përfshijnë Twingo, 4 dhe 5 të Renault, si dhe ID, Polo, Skoda Epiq dhe Cupra Raval të Grupit Volkswagen.

Stellantis përfaqësohet nga Citroën e-C3, Opel Corsa Electric, Fiat 500e dhe Peugeot E-208. Kia EV2 e prodhuar në Sllovaki gjithashtu kualifikohet, por Hyundai Inster jo, pasi prodhohet në Korenë e Jugut.

Po kështu, Mini Cooper dhe Aceman montohen në Kinë, gjë që i skualifikon ato nga klasa "M1E".

Krijimi i kategorisë "M1E" gjithashtu ndihmon indirekt prodhuesit e automjeteve të vazhdojnë të shesin automjete me motor djegieje.

Duke fituar super kredite, kompanitë mund të kompensojnë më lehtë emetimet e CO2 të gjeneruara nga modelet e tyre ICE.

Në teori, kjo mund të lejojë që makinat me motor djegieje të qëndrojnë në shitje më gjatë, veçanërisht tani që ndalimi de facto i vitit 2035 po hiqet.

Prodhuesit e automjeteve që operojnë në BE ende duhet të ulin emetimet e CO2 me 90 përqind deri në vitin 2035 krahasuar me nivelin bazë të vitit 2021.

10 përqindëshi i mbetur do të duhet të kompensohet nga automjetet me motor djegieje të mundësuar nga karburantet elektronike dhe biokarburantet, si dhe nga makinat e ndërtuara duke përdorur çelik me karbon të ulët të prodhuar brenda Bashkimit.

Klasa "M1E" do t'i ndihmojë gjithashtu prodhuesit të përmbushin objektivat e ndërmjetme të emetimeve përpara mesit të dekadës së ardhshme.

BE-ja po e lehtëson më tej pajtueshmërinë duke u lejuar prodhuesve të automjeteve të "mbledhin dhe marrin hua" kreditë e emetimeve gjatë një periudhe trevjeçare, në vend që të detyrojnë respektimin e objektivave të rrepta vjetore.

Ky mekanizëm është tashmë në fuqi për vitet 2025-2027 dhe do të zgjatet deri në vitin 2029. Ai do të zbatohet gjithashtu për periudhën 2030-2032, kur hyjnë në fuqi objektiva edhe më të rrepta. /Telegrafi/

↗

'Si mund të shpërbëhet BE-ja tani' - Zelensky shpjegon arsyet për përdorimin e aseteve të ngrira ruse

✇Telegrafi
By: Burim Tmava


Pas mbajtjes së një konference për shtyp në Bruksel, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka shpjeguar më tej pikëpamjet e tij mbi përdorimin e aseteve të ngrira ruse në mediat sociale.

Në një seri postimesh të shkurtra në X, duke i bërë jehonë fjalimit të tij në Këshillin Evropian, presidenti i Ukrainës tha se Rusia kishte humbur "gjithçka që u përpoq të përdorte për të kërcënuar ose shkatërruar" Kievin dhe Evropën.

Ai vazhdoi: "Nëse të gjithë kemi arritur kaq shumë, atëherë si mund të shpërbëhet Bashkimi Evropian tani? Vendimi që është tani në tryezë - vendimi për të përdorur plotësisht asetet ruse për t'u mbrojtur kundër agresionit rus - është një nga vendimet më të qarta dhe më të justifikuara moralisht që mund të merren ndonjëherë".

“Duhet tĂ« jetĂ« Evropa ajo qĂ« merr vendimin pĂ«r asetet e ngrira, jo dikush nga jashtĂ«. Dhe nĂ«se - ose kur - merret ky vendim pĂ«r tĂ« pĂ«rdorur plotĂ«sisht asetet ruse pĂ«r t'u mbrojtur kundĂ«r agresionit rus, atĂ«herĂ« do t'u bĂ«het e qartĂ« tĂ« gjithĂ«ve me kalimin e kohĂ«s - kjo ishte zgjedhja e duhur dhe e bĂ«ri EvropĂ«n mĂ« tĂ« fortĂ«â€, theksoi presidenti ukrainas ndĂ«r tjera, transmeton Telegrafi.

Ai shtoi: "E di që Rusia po frikëson vende të ndryshme për këtë vendim. Por nuk duhet të kemi frikë nga kërcënimet - duhet të kemi frikë se Evropa është e dobët".

Presidenti ukrainas argumentoi gjithashtu se BE mund të përfitonte nëse lufta vazhdon - me paratë që përdoren nga Ukraina për të paguar armët e prodhuara nga firmat evropiane. /Telegrafi/

If we’ve all achieved so much, then how can the European Union break now? The decision now on the table – the decision to fully use Russian assets to defend against Russian aggression – is one of the clearest and most morally justified decisions that could ever be made.
— Volodymyr Zelenskyy / Đ’ĐŸĐ»ĐŸĐŽĐžĐŒĐžŃ€ Đ—Đ”Đ»Đ”ĐœŃŃŒĐșĐžĐč (@ZelenskyyUa) December 18, 2025

↗

Ahmeti: Pyjet mbulojnë mbi 44% të territorit të Kosovës, por sektori mbetet ndër më pak të financuarit

✇Telegrafi
By: Muhamet Hajrullahu


NĂ« kuadĂ«r tĂ« programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga FAO me mbĂ«shtetje nga Bashkimi Evropian dhe Suedia, Ă«shtĂ« publikuar episodi i tretĂ« i serisĂ« sĂ« podcasteve “Duaj e Ruaj Pyjet”.

Menaxhimi i qëndrueshëm i pyjeve, zbatimi i ligjit dhe investimet shtetërore mbeten sfida kyçe për sektorin e pylltarisë në Kosovë, pavarësisht një kornize ligjore të avancuar dhe mbështetjes së vazhdueshme nga partnerët ndërkombëtarë.

Kështu u tha në episodin ku i ftuar ishte Tahir Ahmeti, Drejtor i Departamentit të Pylltarisë në Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, i cili foli për rolin e institucioneve, sfidat në terren dhe rëndësinë strategjike të pyjeve për zhvillimin e vendit.

“Departamenti i PylltarisĂ« Ă«shtĂ« departament politikĂ«-bĂ«rĂ«s nĂ« kuadĂ«r tĂ« MinistrisĂ« sĂ« BujqĂ«sisĂ« dhe Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r hartimin e politikave, programeve, dokumenteve strategjike, planeve tĂ« veprimit dhe kornizĂ«s ligjore pĂ«r menaxhimin e pyjeve nĂ« KosovĂ«â€, tha Ahmeti, duke sqaruar pĂ«rgjegjĂ«sitĂ« institucionale tĂ« sektorit shkruan Telegrafi.

Sipas Ahmetit, Kosova ka një nga ligjet më të avancuara për pyjet në rajon, të harmonizuar me legjislacionin e Bashkimit Evropian, por problemi kryesor mbetet zbatimi në praktikë.

“Ligji pĂ«r pyjet rregullon jo vetĂ«m mbrojtjen e pyjeve, por edhe shfrytĂ«zimin e qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« resurseve pyjore, pyllĂ«zimin, kultivimin e pyjeve dhe produktet pyjore jo -drusore. MegjithatĂ«, zbatimi i tij nĂ« praktikĂ« nuk pĂ«rmbush gjithmonĂ« qĂ«llimin pĂ«r tĂ« cilin Ă«shtĂ« hartuar”, theksoi ai.

- YouTube www.youtube.com

Ai shtoi se prerjet ilegale mbeten një prej sfidave kryesore për zhvillimin e sektorit.

“Prerjet ilegale janĂ« konstatuar si sfida kryesore nga tĂ« gjithĂ« ekspertĂ«t dhe forumet profesionale. Nuk Ă«shtĂ« problem i sotĂ«m, por Ă«shtĂ« intensifikuar sidomos nĂ« vitet e pasluftĂ«s dhe vazhdon tĂ« mbetet problem serioz”, tha Ahmeti transmeton Telegrafi.

Ahmeti kritikoi nivelin e ulët të investimeve dhe buxhetin e ulët për sektorin e pylltarisë, duke theksuar se ky sektor nuk trajtohet në përputhje me rëndësinë që ka.

“Kur flasim pĂ«r mbi 44 pĂ«r qind tĂ« territorit tĂ« KosovĂ«s qĂ« Ă«shtĂ« i mbuluar me pyje, buxheti vjetor pĂ«r pylltari nuk tejkalon katĂ«r milionĂ« euro. Kjo Ă«shtĂ« sa ndĂ«rtimi i njĂ« rruge tĂ« vogĂ«l nĂ« njĂ« fshat”, u shpreh ai.

Tahir Ahmeti n\u00eb Telegrafi.com Foto: Ridvan Slivova

Ai theksoi se edhe kapacitetet inspektuese janë të pamjaftueshme për të garantuar zbatimin e ligjit.

“Inspeksioni pyjor ka numĂ«r shumĂ« tĂ« vogĂ«l tĂ« inspektorĂ«ve dhe kapacitete tĂ« mangĂ«ta teknike. Pa koordinim institucional dhe pa inspektim efektiv nĂ« terren, ligji mbetet vetĂ«m nĂ« letĂ«r. Menaxhimi i pyjeve nuk Ă«shtĂ« afatshkurtĂ«r. Flasim pĂ«r resurse qĂ« kĂ«rkojnĂ« vizion, politika dhe strategji qindvjeçare. Ne nuk guxojmĂ« t’ua lĂ«mĂ« gjeneratave tĂ« ardhshme pyjet nĂ« gjendje mĂ« tĂ« keqe sesa i kemi marrĂ«â€, pĂ«rfundoi ai.

Ky podcast Ă«shtĂ« pjesĂ« e serisĂ« sĂ« podcasteve tĂ« programit “MbĂ«shtetje pĂ«r fuqizimin e menaxhimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe shumĂ«qĂ«llimor tĂ« pyjeve pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar jetesĂ«n nĂ« vendet rurale dhe pĂ«r tĂ« adresuar ndryshimin klimatik nĂ« KosovĂ«â€, tĂ« zbatuar nga Organizata e Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqim dhe BujqĂ«si – FAO).Video Ă«shtĂ« prodhuar me mbĂ«shtetjen financiare tĂ« Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«. PĂ«rmbajtja e saj nuk pasqyron domosdoshmĂ«risht pikĂ«pamjet e Bashkimit Evropian dhe SuedisĂ«./Telegrafi/.

↗

Udhëheqësit e BE-së përballen me një vendim të rëndësishëm për t'i dhënë hua Ukrainës paratë e ngrira të Rusisë

✇Telegrafi
By: Burim Tmava


Udhëheqësit e Bashkimit Evropian po mblidhen për një samit në Bruksel, ku do të merret një vendim i rëndësishëm nëse do t'i jepet Ukrainës dhjetëra miliarda euro në asete të ngrira ruse për të financuar nevojat e saj ushtarake dhe ekonomike.

Shumica e aseteve të Rusisë në BE me vlerë 210 miliardë euro (245 miliardë dollarë) mbahen nga organizata me seli në Belgjikë, Euroclear, dhe deri më tani Belgjika dhe disa anëtarë të tjerë të bllokut kanë thënë se janë kundër përdorimit të parave të gatshme, transmeton Telegrafi.

Pa një rritje të financimit, financat e Ukrainës do të shterojnë brenda pak muajsh.

Një zyrtar i qeverisë evropiane e përshkroi veten si "optimist të kujdesshëm, jo tepër optimist" se do të arrihet një marrëveshje. Rusia e ka paralajmëruar BE-në kundër përdorimit të parave të saj.

Ajo ka ngritur një padi kundër Euroclear në një gjykatë të Moskës, në një përpjekje për të marrë paratë e saj mbrapsht.

Samiti i Brukselit vjen në një moment vendimtar në luftë dhe të gjithë sytë janë tek kryeministri belg Bart De Wever, i cili i tha parlamentit belg të enjten: "Nuk kam parë ende asnjë tekst që do të më bindte të ndryshoja qëndrimin e Belgjikës".

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka thënë se një marrëveshje është më afër se kurrë për t'i dhënë fund luftës - e cila filloi me pushtimin në shkallë të plotë të Ukrainës nga Rusia në shkurt të vitit 2022.

Zyrtarët amerikanë dhe rusë do të takohen në Miami këtë fundjavë për bisedime të mëtejshme mbi një plan paqeje, tha një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë për agjencinë e lajmeve AFP.

Mendohet se i dërguari i Kremlinit, Kirill Dmitriev, do të flasë me të dërguarit e Trump, Steve Witkoff dhe Jared Kushner. Zyrtarët ukrainas po shkojnë gjithashtu në SHBA.

Rusia ende nuk është përgjigjur ndaj propozimeve të fundit të paqes, por Kremlini ka theksuar se planet për një forcë shumëkombëshe të udhëhequr nga Evropa për Ukrainën, të mbështetur nga SHBA-të, nuk do të ishin të pranueshme.

Presidenti rus Vladimir Putin i bëri të qarta ndjenjat e tij ndaj Evropës të mërkurën, kur tha se kontinenti ishte në një gjendje "degradimi total" dhe se "derrkucat evropianë" - një përshkrim nënçmues i aleatëve evropianë të Ukrainës - shpresonin të përfitonin nga kolapsi i Rusisë.

Komisioni Evropian - krahu ekzekutiv i BE-së - ka propozuar t'i japë Kievit hua rreth 90 miliardë euro gjatë dy viteve të ardhshme - nga 210 miliardë euro të aseteve ruse që ndodhen në Evropë.

Kjo është rreth dy të tretat e 137 miliardë eurove që mendohet se Kievit i duhen për të kaluar vitet 2026 dhe 2027.

Deri më tani, BE-ja i ka dhënë Ukrainës interesin e gjeneruar nga paratë, por jo vetë paratë.

"Kjo është një kohë kritike për Ukrainën që të vazhdojë të luftojë për vitin e ardhshëm. Sigurisht që ka negociata paqeje, por kjo i jep Ukrainës një avantazh për të thënë 'nuk jemi të dëshpëruar dhe kemi fondet për të vazhduar luftën", tha një zyrtar i qeverisë finlandeze për BBC-në.

Shefja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen thotë se kjo do të rrisë gjithashtu koston e luftës për Rusinë.

Asetet e ngrira të Rusisë nuk janë opsioni i vetëm në tryezë për udhëheqësit e BE-së. Një ide tjetër, e mbështetur nga Belgjika, bazohet në huazimin e parave nga BE-ja në tregjet ndërkombëtare, duke përdorur buxhetin e BE-së si garanci.

Megjithatë, kjo do të kërkonte një votim unanim dhe Viktor Orban i Hungarisë e ka bërë të qartë se nuk do të lejojë më shumë para nga BE-ja për të ndihmuar Ukrainën.

Për Ukrainën, orët në vijim janë të rëndësishme dhe Volodymyr Zelensky është në Bruksel për samitin e BE-së.

Udhëheqësit e BE-së kanë qenë të etur të theksojnë natyrën e rëndësishme të vendimit për kredinë.

"E dimĂ« urgjencĂ«n. ËshtĂ« akute. TĂ« gjithĂ« e ndiejmĂ«. TĂ« gjithĂ« e shohim", i tha von der Leyen Parlamentit Evropian. /Telegrafi/

↗

Von der Leyen: 205 milionë euro për Kosovën pas lehtësimit të masave të BE-së

✇Telegrafi
By: Kemajl Berisha


Bashkimi Evropian ka nisur procesin e heqjes së masave ndëshkuese ndaj Kosovës, ndërsa 205 milionë euro ndihmë financiare pritet të lëshohen në fillim të vitit të ardhshëm.

Lajmi u konfirmua nga Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e cila njoftoi se fondet do të dalin nga 216 milionë eurot e planifikuara për Kosovën, pas vendimit për heqjen e pjesshme të masave.

“Jam e lumtur tĂ« njoftoj se po ecim pĂ«rpara pĂ«r tĂ« hequr masat ndaj KosovĂ«s. Po programojmĂ« 216 milionĂ« euro ndihmĂ« financiare dhe kemi ndĂ«rmend tĂ« lĂ«shojmĂ« 205 milionĂ« euro nĂ« fillim tĂ« vitit tĂ« ardhshĂ«m,” ka shkruar Von der Leyen nĂ« platformĂ«n X.

Ajo e ka cilësuar këtë zhvillim si lajm të mirë, duke theksuar se procesi do të vazhdojë deri në heqjen e plotë të masave të vendosura nga BE-ja.

NdĂ«rkohĂ«, Presidentja e KosovĂ«s, Vjosa Osmani, ka bĂ«rĂ« tĂ« ditur se Bashkimi Evropian do t’i heqĂ« tĂ« gjitha masat ndĂ«shkuese deri nĂ« fund tĂ« janarit.

Pas Samitit BE–Ballkani PerĂ«ndimor tĂ« mbajtur nĂ« Bruksel, Osmani ka deklaruar se ka marrĂ« konfirmim tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nga Von der Leyen pĂ«r heqjen e plotĂ« tĂ« masave gjatĂ« muajit janar.

Të martën, BE-ja hoqi një pjesë të masave të vendosura ndaj Kosovës në vitin 2023.

Sipas njĂ« letre nga Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m pĂ«r Zgjerim i BE-sĂ«, Gert Jan Koopman, janĂ« liruar mjetet financiare pĂ«r katĂ«r projekte, pas vlerĂ«simit se ka pasur njĂ« “transferim tĂ« duhur tĂ« pushtetit lokal nĂ« veri” pas zgjedhjeve tĂ« mbajtura nĂ« tetor.

Masat ndëshkuese ishin vendosur në vitin 2023 për shkak të tensioneve në veri të Kosovës, ndërsa vendimi për heqjen graduale të tyre shihet si një hap i rëndësishëm drejt normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Bashkimit Evropian./Telegrafi.

Good news for Kosovo!

The transfer of local governance in the north after the recent local elections was peaceful.

Thanks to this, I am glad to announce that we are moving forward to lift the measures on Kosovo.

We are programming €216 million of financial assistance.

And we
 pic.twitter.com/Ng1kqU4Rdk
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) December 17, 2025

↗

BE: Mungesa e normalizimit Kosovë–Serbi pengon progresin evropian tĂ« tĂ« dyja palĂ«ve

✇Telegrafi
By: Kemajl Berisha


Bashkimi Evropian ka vlerĂ«suar se mungesa e normalizimit tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve mes KosovĂ«s dhe SerbisĂ« vazhdon tĂ« pengojĂ« tĂ« dyja palĂ«t nĂ« rrugĂ«n e tyre drejt integrimit evropian, sipas DeklaratĂ«s sĂ« miratuar nĂ« Samitin BE–Ballkani PerĂ«ndimor.

Në dokumentin e lëshuar pas samitit, BE-ja thekson se të gjitha marrëveshjet e arritura në dialogun e ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian duhet të zbatohen, duke përfshirë Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit dhe Aneksin e saj.

“Mungesa e normalizimit tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve mes PrishtinĂ«s dhe Beogradit vazhdon t’i mbajĂ« prapa tĂ« dy partnerĂ«t nĂ« rrugĂ«n e tyre evropiane. TĂ« gjitha marrĂ«veshjet e arritura nga dialogu i lehtĂ«suar nga BE-ja duhet tĂ« zbatohen, veçanĂ«risht MarrĂ«veshja pĂ«r normalizim dhe Aneksi pĂ«r zbatim".

"MbĂ«shtetja nĂ« kuadĂ«r tĂ« Instrumentit pĂ«r Reforma dhe Rritje pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor Ă«shtĂ« e kushtĂ«zuar nga angazhimi konstruktiv i partnerĂ«ve me progres dhe rezultate tĂ« prekshme nĂ« normalizimin e marrĂ«dhĂ«nieve tĂ« tyre”, thuhet nĂ« deklaratĂ«.

BE-ja njofton gjithashtu se mbështetja financiare dhe politike përmes Instrumentit për Reforma dhe Rritje për Ballkanin Perëndimor do të kushtëzohet me angazhim konstruktiv dhe përparim të matshëm në procesin e normalizimit të marrëdhënieve.

Deklarata u miratua nga Bashkimi Evropian dhe vendet e Ballkanit Perëndimor, por Serbia nuk është harmonizuar me këtë dokument, pasi askush nga përfaqësuesit e saj nuk mori pjesë në samit./Telegrafi.

↗

Zheljazkov: Nuk kemi çështje të pazgjidhura me Maqedoninë e Veriut

✇Telegrafi
By: Valon Osmani


Kryeministri nĂ« dorĂ«heqje, Rosen Zheljazkov, ishte nĂ« Bruksel, ku mori pjesĂ« nĂ« takimin vjetor BE–Ballkani PerĂ«ndimor.

“QĂ«ndrimi ynĂ« ka qenĂ« gjithmonĂ« parimor – nuk kemi çështje tĂ« pazgjidhura me RepublikĂ«n e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut, nuk zhvillojmĂ« asnjĂ« kontest me RMV-nĂ« pĂ«r çështje qĂ« lidhen me tĂ« ashtuquajturin kompromis i korrikut 2022, pasi kjo tashmĂ« Ă«shtĂ« njĂ« qĂ«ndrim i pĂ«rbashkĂ«t evropian”, deklaroi Rosen Zheljazkov.

Ai theksoi se pozicioni i Bullgarisë si vend anëtar është që çdo shtet kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, mbi bazën e meritave të veta, të vlerësohet për progresin e tij dhe jo nga një shtet i veçantë anëtar.

“VlerĂ«simi i progresit pĂ«r hapjen e Klasterit 1, i cili lidhet me kornizĂ«n negociuese, tregon njĂ«farĂ« hezitimi nga ana e kolegĂ«ve nĂ« Shkup, por kjo nuk Ă«shtĂ« çështje pĂ«r tĂ« cilĂ«n ne japim mendimin apo qĂ«ndrimin tonĂ«â€, tha kryeministri bullgar nĂ« dorĂ«heqje.

❌