MOSKË, 24 dhjetor /ATSH/- Rusia planifikon të ndërtojë një central në Hënë brenda dekadës së ardhshme – për të mbështetur ambiciet e saj dhe një bazë të përbashkët kërkimore me Kinën, ndërsa fuqitë e mëdha botërore intensifikojnë përpjekjet për të krijuar një prani afatgjatë në satelitin e vetëm natyror të Tokës, sipas “Reuters”.
Kompania shtetërore hapësinore e Rusisë, “Roscosmos”, tha këtë javë se synon të përfundojë ndërtimin e objektit të energjisë hënore deri në vitin 2036.
“Roscosmos” ka nënshkruar një kontratë me “Shoqatën Lavochkin”, një kompani e madhe ruse e hapësirës ajrore, për të realizuar projektin.
Ndërsa “Roscosmos” nuk e përshkroi në mënyrë të qartë objektin si bërthamor, tha se përpjekja përfshin “Rosatom”, kompaninë shtetërore bërthamore të Rusisë dhe “Institutin Kurchatov”, qendrën kryesore të kërkimit bërthamor të vendit.
“Roscosmos” tha se centrali do të furnizonte energji për programin hënor të Rusisë, duke përfshirë roverë robotikë, një observator shkencor dhe infrastrukturë për një Stacion të përbashkët Ndërkombëtar Kërkimor Hënor Ruso-Kinez.
Agjencia e përshkroi projektin si një zhvendosje nga misionet afatshkurtra drejt një pranie të përhershme shkencore në Hënë.
“Projekti është një hap i rëndësishëm drejt krijimit të një stacioni shkencor hënor që vepron vazhdimisht dhe kalon nga misionet e njëhershme në një program eksplorimi afatgjatë”, tha “Roscosmos” në një deklaratë.
Njoftimi vjen ndërsa Rusia kërkon të rikonfirmojë veten si një fuqi e madhe hapësinore pas një sërë pengesash.
Dikur një lidere globale në eksplorimin e hapësirës pas fluturimit historik të kozmonautit sovjetik Yuri Gagarin në vitin 1961, Rusia ka mbetur pas Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe, gjithnjë e më shumë, Kinës në dekadat e fundit.
Ambiciet e saj pësuan një goditje të madhe në gusht 2023 kur anija kozmike “Luna-25” pa pilot u rrëzua ndërsa përpiqej të ulej në Hënë.
Shefi i “Roscosmos”, Dmitry Bakanov, tha në qershor se vendosja e një centrali bërthamor në Hënë ishte një nga qëllimet strategjike të agjencisë, së bashku me eksplorimin e rinovuar të Venusit, i cili shpesh quhet “planeti motër” i Tokës.
Distanca e Hënës nga Toka – rreth 384,400 kilometra – dhe mjedisi i saj i ashpër e bëjnë gjenerimin e besueshëm të energjisë një sfidë qendrore për aktivitetin afatgjatë njerëzor ose robotik.
Energjia bërthamore është parë gjithnjë e më shumë nga agjencitë hapësinore si një zgjidhje praktike, veçanërisht në rajonet ku rrezet e diellit janë të kufizuara ose me ndërprerje.
Rusia nuk është e vetmja në ndjekjen e planeve të tilla. NASA njoftoi në gusht se synon të vendosë një reaktor bërthamor në Hënë deri në tremujorin e parë të vitit 2030.
Zyrtarët amerikanë e kanë cilësuar këtë përpjekje si pjesë të një konkurrence më të gjerë strategjike me Kinën.
“Jemi në një garë për në Hënë,” tha në atë kohë sekretari amerikan i Transportit, Sean Duffy.
“Dhe për të pasur një bazë në Hënë, na duhet energji. Energjia e qëndrueshme do të ishte gjithashtu thelbësore për misionet e ardhshme njerëzore në Mars”, shtoi ai.
Marrëveshjet ndërkombëtare ndalojnë vendosjen e armëve bërthamore në hapësirë, por lejojnë përdorimin e burimeve të energjisë bërthamore, me kusht që ato të përputhen me standardet e përcaktuara të sigurisë dhe rregullatore.
Interesi për Hënën është rritur ndërsa shkencëtarët dhe qeveritë shqyrtojnë burimet e saj të mundshme.
NASA vlerëson se sipërfaqja hënore mund të përmbajë deri në një milion ton metrikë helium-3, një izotop i rrallë në Tokë që mund të përdoret në teknologjitë e ardhshme të energjisë.
Studimet kanë identifikuar gjithashtu elementë të rrallë të tokës në Hënë, duke përfshirë skandiumin, itriumin dhe lantanidet, të cilat janë të rëndësishme për elektronikën moderne dhe prodhimin e avancuar.
Ndërsa konkurrenca përshpejtohet, analistët thonë se nxitja drejt infrastrukturës hënore mund të shënojë fillimin e një epoke të re rivaliteti gjeopolitik dhe ekonomik përtej Tokës. //a.i/
The post Rusia planifikon të ndërtojë central bërthamor në Hënë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.