Nga Gazeta Si – Mëngjërashi kuqezi vazhdon të përcaktojë fatin e Esteghlal në futbollin aziatik.

Vendi i 4 në “Persian Gulf Pro League” dhe 6 gola nga Jasir Asani shoqërohen me ecurinë pozitive në Champions League 2.

Një mbrëmje më parë, Esteghlal fitoi 0-3 në transfertë ndaj Al Muharraq në Champions League 2.

Jasir Asani shënoi golin e 3 duke siguruar fitoren që e ngjiti skuadrën në kuotën e 8 pikëve në grupin A.

Rezultat që mjaftoi për kualifikimin në raundin e 16 më të mirëve ku Jasir Asani do të provojë të rrisë numrin e golave në kompeticion.

Aktualisht ai ka shënuar dy gola në 6 ndeshjet e fazës së grupeve.

The post Asani çon Esteghlal mes 16 më të mirëve në ‘Champions League 2’ (Video) appeared first on Gazeta Si.

Rusia sheh përparim të ngadaltë, por të qëndrueshëm në bisedimet e paqes me Shtetet e Bashkuara për Ukrainën.

Kështu tha të enjten zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse, Maria Zakharova.

“Në procesin e negociatave për zgjidhjen e konfliktit në Ukrainë, dua të them në procesin e negociatave me Shtetet e Bashkuara, ka përparim të ngadaltë por të qëndrueshëm”, deklaroi ajo.

Zakharova shtoi se fuqitë e Evropës Perëndimore po përpiqeshin ta pengonin progresin dhe sugjeroi që Shtetet e Bashkuara t’i kundërviheshin lëvizjeve të tilla.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022. Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra. Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.

The post Rusia: Përparim i ngadaltë, por i qëndrueshëm në bisedimet për paqe në Ukrainë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘Si’- Nuk e di pse, rastësisht, këtë mëngjes Krishtlindjeje po dëgjoja kengën e Vaçe Zelës ‘Rrisim jetën tonë”… ndoshta nostalgjia …ndoshta rastësia…po pse rastësisht këtë këngë, në një mëngjes Krishtlindjeje? Nuk besoj se më doli rastësisht në Youtube.

Nuk jam religjiozi tipik, megjithëse besoj. Përgjithësisht si të gjithë, në ditët e zakonshme nxitoj, tërë kohës me ngut dhe shpesh besoj se të gjithë i bëjmë pyetje vetes pse nxitojmë kaq rrëmujshëm kur ka kaq shumë gjëra që bëhen keq, dhe jashtë fuqisë tonë ?!. Atëherë pse?

Por jeta kështu e paska si tek teksti i këngës:  Rrjedhin o mëngjeset, rrjedhin si ujevara, Ja kështu mes njerëzve, jeta jonë hedh hapat.

Shpesh ecim mes njerëzve pa e kuptuar se edhe ne jemi pjesë e kësaj rrjedhe, një hap i vogël në një udhë të madhe. Por vjen një çast kur njeriu ndalet. Duhet të ndalet.  Jo se jeta pushon, por sepse shpirti e kërkon këtë ndalesë.

Festat fetare janë pikërisht këto ndalesa të shenjta. Ato na shkëpusin “si me thikë” nga e zakonshmja dhe na vendosin përballë vetes. Në ato momente, negativiteti i ditës zbehet, zhurma hesht, dhe njeriu fillon të flasë me shpirtin e vet. Kujtohesh për njerëzit, për faljen, për paqen. Jo si fjalë të përsëritura çdo ditë ( klishe të rëndomta qe përsëriten) por si të vërteta që marrin peshë,  sepse lindin nga heshtja.

Askush nuk është i parëndësishëm. Sado të vegjël të ndihemi, secili mund të shtojë një fjalë, një notë, në këngën e jetës së vet. Dhe kur këto nota bashkohen, bëhen kënga e një populli, e një kujtese të përbashkët, e një shprese që nuk shuhet por që ushqehet nga pak, ngadalë, nga secili prej nesh.

Edhe kur jemi poshtë, edhe kur ndiejmë se nuk kemi forcë, jeta duhet rrokur. Jo me inat e cinizëm, por me besimin e fëmijës që kërkon krahët e nënës. “Më merr në krahët e tua” nuk është dobësi, është dorëzim i besuar. Është pranimi se njeriu ka nevojë për ngrohtësi, për dritë, për një puthje në ballë nga dielli dhe hëna – ditën dhe natën, gjithmonë.

Në fund, jeta nuk kërkon madhështi. Kërkon praninë tonë. Një hap, një fjalë, një këngë të vogël. Dhe kjo mjafton që rrjedha të ketë kuptim. Ndaj unë i dua festat fetare sepse ato nuk janë thjesht ditë të veçanta në kalendar; ato janë momente kur njeriu ndalon me të vërtetë, kur bën një hap pas nga zhurma e përditshme dhe dëgjon shpirtin e vet. Në një botë ku gjithçka ecën shpejt dhe ku njerëzit shpesh humbasin midis detyrimeve dhe rutinës, festat ofrojnë një ndalesë të çmuar. Ato nuk janë rituale të dhunshme, nuk imponohen me forcë, por ndjekin një protokoll të vjetër, të trashëguar ndër breza, që udhëheq njeriun drejt vetes dhe drejt besimit të tij.

Festa nuk të lejon të veprosh jashtë rregullave; ato të japin strukturë dhe siguri, por jo kufizim. Në këtë kuptim, janë si një udhërrëfyes i brendshëm: të kujtojnë të ndalosh, të reflektosh, të falësh dhe të marrësh paqe dhe ngrohtësi. Edhe një fjalë e thjeshtë, një gjest i vogël, bëhet pjesë e një ritmi më të madh, të jetës dhe të komunitetit.

Në festat fetare, njeriu ndjen rëndësinë e vetes. E  pranisë së tij, edhe kur ndihet i vogël apo i pasigurt. Ato të kujtojnë që secili ka vlerë, që çdo hap, çdo fjalë e thjeshtë ka rëndësi dhe se nuk jemi kurrë të parëndësishëm. Përmes këtyre ditëve, ku protokollet dhe ritualet udhëheqin me butësi, njeriu lidhet më thellë me vetveten, me të tjerët dhe me besimin e tij.

Prandaj i dua festat fetare. Se aty filloj e flas me jetën time, të harruar dhe dorëzuar në ditët e tjera të vitit në fatin që shpesh na kanë paracaktuar të tjerët.

The post Të flasësh me jetën tënde… appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Të mërkurën, dhoma e ulët e parlamentit algjerian miratoi unanimisht një projektligj për të “kriminalizuar kolonizimin francez”.

Në thelb, është një propozim me anë të të cilit Algjeria kërkon dëmshpërblime dhe një kërkimfalje zyrtare nga Franca për dhunën dhe abuzimet e kryera gjatë kolonizimit të vendit, i cili zgjati nga viti 1830 deri në vitin 1962 dhe u shënua nga vrasje masive dhe dëbime.

Është një propozim me vlerë kryesisht simbolike dhe nuk ka gjasa të ketë pasoja konkrete: ligji algjerian nuk sjell asnjë detyrim për Francën.

Ligji e përcakton kolonizimin si “një krim shtetëror të pafalshëm” dhe kërkon që qeveria franceze të kthejë arkivat kombëtare të konfiskuara pas pavarësisë, trashëgiminë kulturore të plaçkitur dhe mbetjet e luftëtarëve të rezistencës algjeriane.

Më pas, ai rendit një sërë abuzimesh të kryera nga Franca, duke i përshkruar ato si “krime koloniale”: ndër të tjera, ato përmendin testet bërthamore, ekzekutimet jashtëgjyqësore, “torturën fizike dhe psikologjike” dhe “plaçkitjen sistematike të burimeve”.

Ligji gjithashtu prezanton krimin e apologjisë së kolonializmit, i cili ndëshkon këdo që lavdëron kolonializmin francez përmes medias, materialeve audiovizuale, botimeve akademike ose mediave sociale me dënime me burgim nga pesë deri në dhjetë vjet dhe gjoba.

Presidenti francez Emmanuel Macron e ka quajtur më parë kolonizimin e Algjerisë një “krim kundër njerëzimit”, por kurrë nuk i ka kërkuar falje zyrtarisht vendit.

Të mërkurën, Ministria e Jashtme Franceze komentoi miratimin e ligjit, duke e quajtur atë “një iniciativë qartësisht armiqësore”.

Për më shumë se një vit, Franca dhe Algjeria kanë përjetuar krizën më të rëndë diplomatike që nga pavarësia e Algjerisë.

Marrëdhëniet midis dy vendeve u përkeqësuan në mënyrë dramatike më 30 korrik 2024, kur qeveria franceze vendosi të mbështesë pretendimet e Marokut ndaj Saharasë Perëndimore.

Saharaja Perëndimore është territori më i madh jo-vetëqeverisës në botë, i kontestuar nga Maroku dhe Fronti Polisario, një lëvizje e mbështetur nga Algjeria që ka kërkuar pavarësi nga pushtimi maroken për më shumë se dyzet vjet.

The post Algjeria i kërkon Francës dëmshpërblim për krimet e periudhës koloniale appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Kush u mbulua me lavdi dhe kush pati një sezon për t’u harruar?

Tani që viti 2025 në Formula 1, është pjesë e historisë, kthejmë vështrimin pas për të përzgjedhur fituesit dhe humbësit e sezonit.

Ndërsa pluhuri ulet pas një sezoni spektakolar, analizojmë fushatën dhe përzgjedhim protagonistët kryesorë të vitit 2025…

• Fituesit:

Lando Norris
Lando Norris realizoi ëndrrën e tij në Abu Dhabi, duke i bërë ballë një Max Verstappen-i të rikthyer dhe konkurencës nga shoku i skuadrës te McLaren, Oscar Piastri, për t’u shpallur Kampioni i 35-të i Botës në Formula 1. Ai fitoi 7 “Grand Prix” dhe siguroi 7 “pole position”, 18 podiume dhe 6 xhiro më të shpejta, duke e mbyllur sezonin 2 pikë përpara Verstappen.

McLaren
Është një gjë të fitosh Kampionatin e Konstruktorëve, një tjetër ta mbrosh atë – dhe diçka krejt tjetër të menaxhosh me sukses 2 pilotë që luftojnë mes tyre për titullin – por pikërisht këtë arriti të bëjë McLaren në vitin 2025. Norris i dha gjithashtu McLaren-it titullin e parë të Kampionit të Pilotëve që nga viti 2008, kur Lewis Hamilton fitoi titullin e tij të parë në Formula 1.

Max Verstappen
Verstappen dështoi në misionin e tij përfundimtar për të fituar një titull Botëror të 5 radhazi, por rikthimi i tij spektakolar në fund të sezonit do të mbetet legjendar. Piloti i Red Bull ishte 104 pikë pas në përfundim të Zandvoort-it, por më pas zhvilloi një seri të jashtëzakonshme me 6 fitore në 9 “Grand Prix”, si dhe u ngjit 3 herë në podiume të tjera, duke e mbyllur sezonin vetëm 2 pikë larg titullit.

Williams
Ky ishte një sezon i jashtëzakonshëm për Williams, ku Alex Albon dhe Carlos Sainz shfrytëzuan maksimalisht një makinë konkurruese që funksionoi shkëlqyeshëm që prej fillimit, duke siguruar vendin e 5 dhe vlerësimin si skuadra më e mirë e mesit të tabelës.

Debutuesit
Grupi i debutuesve të vitit 2025 ka arsye të jetë i kënaqur me atë që arriti këtë sezon.

– Kimi Antonelli (Mercedes) ishte performuesi më i mire. Italiani siguroi 3 podiume dhe e mbylli sezonin në formë më të mirë.

– Isack Hadjar (Racing Bulls) arriti gjithashtu 1 podium me një paraqitje të shkëlqyer në Holandë, ndërsa performanca e tij e përgjithshme gjatë sezonit ishte bindëse për t’i siguruar promovimin në ekipin zyrtar të Red Bull.

– Ollie Bearman pati një periudhë shumë të mirë në fazën përfundimtare të vitit, e cila përfshiu një vend të 4 në Meksikë, në mes të një serie prej pesë garash radhazi në zonën e pikëve, duke grumbulluar më shumë pikë se shoku i skuadrës te Haas, Esteban Ocon.

– Ndërkohë, Gabriel Bortoleto fitoi pikë në 5 raste dhe arriti të mposhtte shokun e skuadrës te Sauber, Nico Hülkenberg, i njohur për shpejtësinë e tij në një xhiro të vetme, në përballjet kualifikuese.

• Humbësit:

Oscar Piastri
Piastri ishte favorit absolut për të fituar titullin e parë Kampion Bote, përpara pushimeve verore – dhe i forcoi edhe më shumë kredencialet e tij me një fitore të shkëlqyer pas rifillimit të sezonit në Zandvoort, duke e rritur avantazhin e në 34 pikë. Mirëpo australiani u aksidentua dy herë gjatë fundjavës së Çmimit të Madh të Azerbajxhanit, çka shkaktoi një seri të zymtë prej 6 garash, e cila e nxori nga gara për titullin.

Alpine
Ky ishte një sezon zhgënjyes për Alpine, që mori pikë vetëm në 5 Grand Prix, duke u renditur e fundit në Kampionatin e Konstruktorëve. E thënë ndryshe, 4 vende më poshtë krahasuar me sezonin e kaluar, ndërsa totali prej 22 pikësh ishte 48 më pak se Sauber, skuadra e rradhës në renditje.

Ferrari
Ferrari kishte pritshmëri të larta për këtë sezon, pasi kishte dueluar me McLaren deri në garën e fundit të 2024 në luftën për Kampionatin Botëror të konstruktorëve. Megjithatë te “Scuderia” përjetuan një vit të dhimbshëm, pa asnjë fitore dhe pa asnjë podium për 7 herë kampionin e Botës, Lewis Hamilton, çka rriti ndjeshëm presionin mbi drejtuesin e ekipit, Fred Vasseur. Charles Leclerc siguroi 7 podiume me një makinë që në fund rezultoi u rendit në vendin e 4 në Kampionatin e Konstruktorëve – një fashë ngushëlluese drite në një fushatë zhgënjyese.

Aston Martin
Ky ishte një sezon sfidues për Aston Martin, që nuk arriti më lart se vendi i pestë, ndërsa rivalët Williams, Racing Bulls dhe Sauber, përjetuan shijen e shampanjës në podium.

Red Bull
Edhe te Red Bull kishin pritshmëri të larta për të rikthyer titullin Botëror këtë vit, por rezultoi të jetë sezoni i tyre më i vështirë në periudhën e fundit, pasi I humbën të dy titujt dhe gjithashtu pane largimin e Christian Horner.

The post Fituesit dhe humbësit e vitit 2025 në F1 appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Kur të gjithë bëhen gati të festojnë Krishtlindjen dhe fundin e vitit 2025, vetëm 5 skuadra nuk kanë ende asnjë humbje këtë sezon.

Bayern kryeson në Bundesliga pas 15 javëve, ku kampionët në fuqi kanë 13 fitore dhe 2 barazime.

Porto kryeson në Liga Portugal pas 15 javëve ku rregjistron 14 fitore dhe 1 barazim.

Edhe Benfica që e ndjek, nuk ka asnjë humbje – por 10 fitore e 5 barazime.

Në Turqi janë zhvilluar 17 javë dhe Fenerbahce e vendit të dytë rregjistron 11 fitore dhe 6 barazime.

E fundit skuadër pa humbje vjen nga Chance Liga në Republikën Çeke.

Slavia Prague fitoi 13 dhe barazoi 6 ndeshje në raundet e zhvilluar.

The post Skuadrat pa humbje në 10 kampionatet kryesore appeared first on Gazeta Si.

Mesazhi i Krishtlindjeve Urbi et Orbi i Papës, siç çdo vit, bën thirrje për paqe në një botë të përçarë, por Leo XIV ka vendosur ta bëjë këtë me vargjet e Yehuda Amichai, ndoshta më i madhi i poetëve izraelitë, një mbështetës i vendosur i paqes me palestinezët.

“Jo paqja e një armëpushimi,/ as vizioni i ujkut dhe i qengjit,/ por përkundrazi/ si në zemër kur eksitimi mbaron/ dhe mund të flitet vetëm për një lodhje të madhe/ (…) Le të vijë / si lulet e egra,/ papritmas, sepse fusha/ ka nevojë për të: paqja e egër.”

Në Krishtlindjet e tij të para si papë, Prevost shfaqet në mesditë nga Lozha e Bekimeve për mesazhin tradicional që çdo vit rikthen në gjurmët e hidhërimeve të botës, nga Lindja e Mesme te “populli i torturuar ukrainas” e deri te e gjithë Europa, në mënyrë që të mbetet “mikpritëse” dhe “besnike ndaj rrënjëve të saj të krishtera dhe historisë së saj”.

Ai thotë: “Jezusi merr mbi vete brishtësinë tonë, ai identifikohet me secilin prej nesh: me ata që nuk kanë më asgjë dhe kanë humbur gjithçka, si banorët e Gazës; me ata që janë të mbërthyer nga uria dhe varfëria, si populli jemenas; me ata që po ikin nga atdheu i tyre për të kërkuar një të ardhme diku tjetër, si shumë refugjatë dhe emigrantë që kalojnë Mesdheun ose udhëtojnë në kontinentin amerikan; me ata që kanë humbur punën e tyre dhe me ata që kërkojnë një të tillë, si kaq shumë të rinj që përpiqen të gjejnë punë; me ata që shfrytëzohen, si shumë punëtorë të paguar pak; me ata që janë në burg dhe shpesh jetojnë në kushte çnjerëzore.”

Me Shën Agustinin, “Zoti, që na krijoi pa ne, nuk mund të na shpëtojë pa ne”, Papa augustinian u drejtohet të gjithëve, duke treguar se “përgjegjësia” e secilit person është e vetmja rrugëdalje: “Ai që nuk do nuk është i shpëtuar; ai është i humbur, dhe ai që nuk e do vëllanë e tij që e sheh, nuk mund ta dojë Zotin që nuk e sheh. Motra dhe vëllezër, kjo është rruga drejt paqes: përgjegjësia. Nëse secili prej nesh – në të gjitha nivelet – në vend që të fajësonte të tjerët, së pari do të pranonte mangësitë e veta dhe do t’i kërkonte Zotit falje, dhe në të njëjtën kohë do të vendosej në vendin e atyre që vuajnë, do të tregonte solidaritet me më të dobëtit dhe më të shtypurit, atëherë bota do të ndryshonte”.

Ne të gjithë “mundemi dhe duhet të bëjmë pjesën tonë për të hedhur poshtë urrejtjen, dhunën dhe kundërshtimin, dhe për të praktikuar dialogun, paqen dhe pajtimin”.

Lista e hidhërimeve, si çdo vit, është shumë e gjatë. “Në këtë ditë festive, dëshiroj t’u dërgoj një përshëndetje të ngrohtë dhe atërore të gjithë të krishterëve, veçanërisht atyre që jetojnë në Lindjen e Mesme, të cilët së fundmi kisha ndërmend t’i takoja në udhëtimin tim të parë apostolik”, fillon Prevost: “I kam dëgjuar frikërat e tyre dhe e njoh mirë ndjenjën e tyre të pafuqisë përballë dinamikave të pushtetit që i tejkalojnë. Fëmija i lindur sot në Betlehem është i njëjti Jezus që thotë: ‘Kini paqe në mua. Në botë keni mundime, por merrni guxim: Unë e kam mposhtur botën!’ Prej Tij ne kërkojmë drejtësi, paqe dhe stabilitet për Libanin, Palestinën, Izraelin dhe Sirinë, duke besuar në këto fjalë hyjnore: ‘Të bësh drejtësi do të sjellë paqe. Të nderosh drejtësinë do të sjellë qetësi dhe siguri përgjithmonë'”, shton ai, duke cituar fjalët e Isaisë. Dhe përsëri, “Princit të Paqes ia besojmë të gjithë kontinentin evropian, duke i kërkuar atij të vazhdojë të frymëzojë brenda tij një frymë bashkësie dhe bashkëpunimi, besnik ndaj rrënjëve dhe historisë së tij të krishterë, dhe mbështetës dhe mikpritës ndaj atyre që janë në nevojë.”

Leo XIV na fton të lutemi “në një mënyrë të veçantë” për “popullin e torturuar ukrainas” dhe thekson: “Le të ndalet përplasja e armëve dhe palët e përfshira, të mbështetura nga angazhimi i bashkësisë ndërkombëtare, le të gjejnë guximin për t’u angazhuar në një dialog të sinqertë, të drejtpërdrejtë dhe me respekt”.

Papa lutet për “paqe dhe ngushëllim për viktimat e të gjitha luftërave që po zhvillohen në botë, veçanërisht ato të harruara; dhe për ata që vuajnë nga padrejtësia, paqëndrueshmëria politike, persekutimi fetar dhe terrorizmi”.

Ndër këto, “Kujtoj në veçanti vëllezërit dhe motrat tona nga Sudani, Sudani i Jugut, Mali, Burkina Faso dhe Republika Demokratike e Kongos”, shtoi ai: “Në këto ditë të fundit të Jubileut të Shpresës, le t’i lutemi Perëndisë së bërë njeri për popullin e dashur të Haitit, që të gjitha format e dhunës të ndalen në vend dhe që të mund të bëhet përparim në rrugën e paqes dhe pajtimit”.

Papa u drejtohet gjithashtu “atyre në Amerikën Latine që kanë përgjegjësi politike” në mënyrë që “në përballjen me sfidat e shumta, të ketë vend për dialog për të mirën e përbashkët dhe jo për përjashtime ideologjike dhe partiake”. Dhe lutet që “Princi i Paqes ta ndriçojë Mianmarin me dritën e një të ardhmeje pajtimi: t’u rikthejë shpresën brezave të rinj, të udhëheqë të gjithë popullin në shtigjet e paqes dhe t’i shoqërojë ata që jetojnë pa shtëpi, siguri apo besim në të ardhmen”. Për më tepër, “i kërkojmë të rivendosë miqësinë e lashtë midis Tajlandës dhe Kamboxhias dhe që palët e përfshira të vazhdojnë të punojnë për pajtim dhe paqe”.

Papa Leoni mendon edhe për “popujt e Azisë Jugore dhe Oqeanisë, të sprovuar rëndë nga fatkeqësitë natyrore të fundit dhe shkatërruese, të cilat kanë prekur rëndë popullsi të tëra” dhe thotë: “Përballë sprovave të tilla, i ftoj të gjithë të ripërtërijnë me bindje angazhimin tonë të përbashkët për të ndihmuar ata që vuajnë”. Kjo vlen për të gjithë, në fund të fundit: “Në këtë ditë të shenjtë, le t’ua hapim zemrat vëllezërve dhe motrave tona që janë në nevojë dhe vuajnë”.

Pas mesazhit të tij Urbi et Orbi, Papa përcolli urimet e tij për Krishtlindje- “Gëzuar Krishtlindjet! Paqja e Krishtit mbretëroftë në zemrat tuaja dhe në familjet tuaja”- në një duzinë gjuhësh, duke përfshirë arabishten dhe kinezishten, si dhe italishten, frëngjishten, anglishten, gjermanishten, spanjishten, portugalishten, polonishten dhe së fundmi latinishten.

The post Mesazhi i parë ‘Urbi et Orbi’ i Papa Leoni: Europa duhet t’i qëndrojë besnike rrënjëve të saj të krishtera dhe historisë së saj appeared first on Gazeta Si.

Bordi i Financial Times ka publikuar një listë të vendeve më të magjishme në botë, ku mund të gjeni Zotin. Pavarësisht besimit, këto objekte fetare nga Lindja në Perëndim të tregojnë se besimi vjen në forma të ndryshme.

Manastiri Saghmosavank, Armeni

Kisha e San Giovanni Battista, Mogno, Zvicër

Manastiri Hozoviotissa, Amorgos, Greqi

Pavilioni Khuha Kharuehat, Phraya Nakhon Cave, Tajlandë

Manastiri Vatopedi, Mali Athos, Greqi

Kapela Otaniemi, Espoo, Finlandë

Xhamia Ibn Tulun, Kajro, Egjipt

Sinagoga e Madhe e Edirnesë, Edirne, Turqi

Pagoda Shwedagon, Yangon, Mianmar

Kisha e Të Gjithëve Shenjtë – Tudeley, Mbretëri e Bashkuar

Katedralja e Sienës, Toskani, Itali

Komplekset e tempullit Borobudur, Java Qendrore, Indonezi

Komplekset e tempullit Borobudur, Java Qendrore, Indonezi

The post Vendet më të mrekullueshme në botë, ku mund t’i faleni Zotit appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘Si’- Raportohet se Steve Witkoff, Përfaqësuesi Special i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, informoi Izraelin dhe ndërmjetësuesit se faza e dytë e planit të armëpushimit në Gaza do të fillojë në fillim të janarit.

Sipas një lajmi nga televizioni Channel 13 në Izrael, duke cituar një zyrtar të lartë izraelit, Witkoff informoi Izraelin dhe ndërmjetësuesit se faza e dytë e marrëveshjes për Gazën do të fillojë në fillim të janarit.

Në lajm vihet në dukje se Izraeli është i shqetësuar se Trump do të ushtrojë presion që faza e dytë të vazhdojë pa çarmatosur Gazën.

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump njoftoi më 9 tetor se Izraeli dhe Hamasi kishin miratuar fazën e parë të planit të armëpushimit në Gaza gjatë negociatave që po zhvilloheshin në Egjipt.

Marrëveshja e nënshkruar në Egjipt ku u zhvilluan negociatat, hyri zbatim më 10 tetor me miratimin e qeverisë izraelite.

Pavarësisht marrëveshjes së armëpushimit të arritur në Rripin e Gazës, ushtria izraelite vazhdon herë pas here sulmet e saj ndaj palestinezëve me pretendime të ndryshme.

Më 17 nëntor, Këshilli i Sigurimit i OKB-së miratoi Rezolutën 2803, të paraqitur nga SHBA-ja, duke miratuar krijimin e një force ndërkombëtare kalimtare që do të shërbejë deri në fund të vitit 2027.

Sipas rezolutës, Gaza do të qeveriset gjatë periudhës së tranzicionit nga një organ jopolitik dhe teknokratik.

Kjo strukturë do të funksionojë nën mbikëqyrjen e një autoriteti të ri kalimtar, të quajtur Bordi i Paqes, i cili përfshin aktorë ndërkombëtarë. Presidenti i SHBA-së Trump do të kryesojë Bordin. Përveç disa liderëve botërorë, anëtar do të jetë edhe ish-kryeministri britanik Tony Blair.

The post SHBA: Faza e dytë e marrëveshjes për Gazën mes palëve fillon në janar appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Ditët e fundit, një grup vullnetarësh që po pastronin bregun, gjetën qindra këpucë lëkure të zeza në plazhin e Ogmore-by-Sea, një fshat në Uellsin Jugor në bregdetin jugperëndimor të Mbretërisë së Bashkuar.

Raportet fillestare sugjerojnë se ato datojnë që nga shekulli i 19-të, e ashtuquajtura epoka viktoriane, mbretërimi i Mbretëreshës Viktoria të Mbretërisë së Bashkuar (1837 deri në 1901).

Vullnetarët postuan foto në faqen e Facebook-ut të organizatës së tyre, Beach Academy CIC, duke shkruar se shumica e këpucëve dukeshin të ishin bërë për burra dhe fëmijë. Ata thanë se gjetën rreth 200 palë brenda një jave, të shpërndara përgjatë vijës bregdetare.

Emma Lamport, një anëtare e Akademisë së Plazhit, i tha BBC-së se qarkullon një legjendë lokale, se këpucët vinin nga një anije tregtare italiane që u fundos rreth 150 vjet më parë, pasi goditi Tusker Rock, një shkëmb nënujor pranë brigjeve të Ogmore me pamje nga Kanali i Bristolit.

Lamport, megjithatë, sqaroi se për momentin, ky është thjesht një rindërtim i bazuar në rrëfimet e banorëve vendas.

Teoria e anijes së mbytur konsiderohet gjithashtu e besueshme nga Lara Maiklem, një shkrimtare dhe eksperte e baltës, një aktivitet që përfshin kërkimin e objekteve historike përgjatë rrugëve ujore.

Maiklem i tha gjithashtu BBC-së se çizmet e gjetura janë “padyshim viktoriane” dhe argumentoi se këpucët vështirë se mund të kenë ardhur nga ndonjë vend tjetër përveç anijes tregtare të fundosur, duke pasur parasysh sasinë e gjetur.

Në fakt, kjo nuk është hera e parë që gjenden këpucë të ngjashme. Për shembull, tre vjet më parë, një banor i Ogmore by Sea, postoi në Facebook foto që tregonin këpucë shumë të ngjashme me ato të gjetura së fundmi nga Beach Community, duke pretenduar se i kishte gjetur ato në brigjet e lumit Ogmore, jo shumë larg detit.

Në komentet e atij postimi, disa përdorues thanë se kishin këpucë identike në shtëpi, ndërsa të tjerë shkruan se i kishin gjetur vetë disa vite më parë.

The post Zbulimi i çuditshëm i dhjetëra këpucëve të vjetra në një plazh në Angli appeared first on Gazeta Si.

Shpenzimet e Krishtlindjes në Europë u rritën në 2025 ndërsa inflacioni ngriti çmimet dhe rregullatorët ashpërsuan standardet e sigurisë për lodrat.

Gjermania pritet të bëhet vendi që shpenzon më shumë në Bashkimin Evropian gjatë sezonit festiv, sipas të dhënave nga platforma Statista.

Në vitin 2025, shpenzimet me pakicë gjatë sezonit të Krishtlindjes pritet të arrijnë rreth 85.24 miliardë euro në Gjermani.

Franca vjen në vend të dytë me një vlerësim prej 71.65 miliardë euro, ndërsa Italia me mbi 43 miliardë euro.

Në Europën më të gjerë, Mbretëria e Bashkuar kryeson listën, me një sondazh të PwC që parashikon një rritje prej 3.5% krahasuar me vitin 2024, pavarësisht nisjes së ngadaltë të shitjeve festive.

Megjithatë, dhuratat e këtij viti mund të jenë më të shtrenjta, pasi inflacioni vjetor i eurozonës u vlerësua të ishte 2.2% në nëntor 2025, sipas Eurostat, nga 2.1% një muaj më parë.

“Shpenzimet festive pritet të reflektojnë një mendësi të kujdesshme, e karakterizuar nga ndjeshmëria ndaj çmimeve dhe preferenca për kënaqësi të përballueshme,” deklaroi Mastercard Economics Institute në parashikimin e tij të fundit.

Cilët janë dhuratat më të njohura në BE?

Bukuria, moda dhe elektronika janë ndër kategoritë më të preferuara të dhuratave gjatë këtij sezoni festiv, sipas institutit ekonomik.

Në tremujorin e fundit të vitit 2024, çekët shpenzuan më shumë për kozmetikë, ndërsa polakët preferuan bizhuteri dhe orë dore.

Ndërkohë, spanjollët investuan më shumë në gjëra të përdorura, ndërsa italianët në pajisje shtëpiake.

Çekët gjithashtu shpenzuan më shumë për lojëra dhe lodra krahasuar me të gjithë evropianët.

Vit i kaluar, kozmetika dhe lodrat ishin produktet që shpesh raportohej për probleme sigurie në BE, me përbërës kimikë të identifikuar si shkaku kryesor i rrezikut në gati gjysmën e këtyre njoftimeve.

Toy Industries of Europe (TIE), një shoqatë tregtare për industrinë evropiane të lodrave, hulumtoi 70 lodra nga faqet e para të rezultateve të kërkimeve në shtatë platforma kryesore online që dorëzonin në Belgjikë dhe Francë.

Rreth 96% e tyre nuk përputheshin me kërkesat e sigurisë të BE-së, dhe 86% kishin probleme serioze sigurie, si pjesë të vogla që mund të shkaktojnë mbytje, magneta të fuqishme dhe bateri me akses të lehtë.

Në tetor të këtij viti, Këshilli Evropian miratoi rregulla të reja për të rregulluar sigurinë e lodrave, duke futur një pasaportë dixhitale për të gjurmuar më mirë lodrat e shitura online dhe duke ndaluar përdorimin e substancave kimike të dëmshme për fëmijët./Euronews

The post Sa shpenzojnë europianët për Krishtlindje? appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Mbretëria e Bashkuar ka ndaluar zierjen e gjallë të karavidheve për t’i dhënë fund një praktike kulinare që konsiderohet gjithnjë e më mizore dhe anakronike.

Propozimi për të ndaluar zierjen e tyre të gjalla, është rikthyer në diskutim, pasi ato nuk janë vetëm përbërës të thjeshtë, por qenie të ndjeshme, që përjetojnë dhimbje.

Dhe pikërisht nga ky kuptim Britania e Madhe dëshiron të rifokusohet. Kjo ide nuk është e re, por pjesë e një strategjie më të gjerë për të reformuar ligjet e mirëqenies së gjallesave të detit.

Nisma po rilançohet nga Partia Laburiste, e mbështetur nga grupet e të drejtave të kafshëve, me qëllim mbushjen e një boshllëku rregullator që, pavarësisht ligjeve, vazhdon të lërë hapësirë ​​për praktikat që konsiderohen të papranueshme.

Katër vjet më parë, qeveria britanike porositi një studim nga një grup ekspertësh në Shkollën e Ekonomisë në Londër.

Përfundimi ishte i qartë: ka prova të forta shkencore që tregojnë se krustaceve dekapodë dhe molusqeve cefalopodë, janë qenie të ndjeshme.

Kjo e vërtetë është njohur edhe nga Parlamenti, por nuk është përkthyer kurrë plotësisht në masa konkrete mbrojtëse në kuzhina.

Propozimi i ri synon të ndalojë vrasjen e karavidheve në gjendje të vetëdijshme. Në praktikë, kjo do të thotë t’i jepet fund futjes së drejtpërdrejtë të tyre në ujë të valuar para gatimit.

Në vend të kësaj metode, njerëzit duhet të përdorin teknika që konsiderohen më pak të dhimbshme: trullosje elektrike, ftohje me ajër, ose zhytje në akull para gatimit.

Sipas mbështetësve të reformës, vazhdimi i tolerimit të zierjes së karavidheve të gjalla është i papajtueshëm me njohjen ligjore të tyre si gjallesa të ndjeshme. Një paradoks që Britania e Madhe më në fund dëshiron ta zgjidhë.

Mbretëria e Bashkuar nuk është një rast i izoluar. Në të gjithë botën, megjithëse ngadalë, diçka po lëviz. Norvegjia, Zelanda e Re, Zvicra dhe Holanda tashmë kanë ndaluar zierjen e karavidheve të gjalla, duke urdhëruar përdorimin e teknikave të trullosjes para gatimit.

Dhe madje edhe në Itali, pavarësisht mungesës së një ligji kombëtar, ka shenja të rëndësishme. Në vitin 2017, Gjykata e Kasacionit vendosi që shfaqja e karavidheve të gjalla me kthetrat e tyre të lidhura në akull, përbën veprën penale të keqtrajtimit ndaj kafshëve.

Pas këtij vendimi, në vitin 2021, Bashkia e Parmës prezantoi një rregullore që ndalon gatimin e karavidheve të gjalla dhe lidhjen e kthetrave të tyre.

The post Karavidhet në ujë të valuar? Britania thotë ‘jo’: Është torturë appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Një konflikt për motive banale ka degraduar deri në përdorimin e thikës mëngjesin e kësaj të enjteje ë Kavajë, ku mbeti i plagosur pronari i një agjencie udhëtimesh, Artur Ligeja.

Fatmirësisht biznesmeni ndodhet jashtë rrezikut për jetën, ndërsa mori mjekim në spital për plagën e marrë në dorë.

Raportohet se personi përgjegjës, E.V., për sulmin është ndaluar dhe dyshohet se ka probleme me shëndetin mendor.

Një grup hetimor ndodhet në vendin e ngjarjes për të bërë të mundur zbardhjen e plagosjes.

The post Plagoset me thikë pronari i një agjencie udhëtimesh në Kavajë appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Dy vila luksoze në Nujuma, një ishull privat ekskluziv në zemër të Detit të Kuq, i arritshëm vetëm nga deti ose hidroplani.

Ky është investimi më i fundit i Cristiano Ronaldos në një nga destinacionet më të kërkuara të Lindjes së Mesme.

Një oaz luksoz afërsisht 16 milje larg bregdetit dhe mbi 800 milje nga Riadi, dy vilat, me vlerë tre dhe pesë milionë euro, qëndrojnë si një unazë e varur mbi det dhe mbajnë firmën prestigjioze të Lord Norman Foster, arkitektit të njohur britanik.

Njëra nga rezidencat përmban tre dhoma gjumi, të projektuara për familjet, ndërsa tjetra ka dy: privatësi, rehati dhe dizajn të shkëlqyer.

Jo vetëm kaq, ishulli ofron edhe lehtësira ekskluzive: një fushë golfi, restorante të shkëlqyera dhe një plan zhvillimi që përfshin hapjen e 11 resorteve në vitet e ardhshme.

Për të arritur atje, duhet të zbarkohet në Aeroportin Ndërkombëtar të Detit të Kuq dhe të vazhdohet vetëm përmes detit ose ajrit.

“Po flasim për një vend të jashtëzakonshëm”, tha CR7 në një intervistë me “Saudi Gazette”. “Që nga vizita jonë e parë, unë dhe Georgina ndjemë një lidhje të thellë me këtë ishull dhe bukurinë e tij të jashtëzakonshme natyrore. Ne gjejmë paqe dhe qetësi këtu”.

Këto vila janë vetëm dy nga shumë pasuritë në pronësi të yllit portugez. Vetëm një vit më parë, Cristiano Ronaldo bleu një avion, një “Bombardier Global Express XRS” me një trup të personalizuar që paraqet festën e tij të famshme në miniaturë.

Me vlerë rreth 70 milionë dollarë, ai mund të arrijë një shpejtësi maksimale prej 950 km/orë dhe ka një rreze veprimi prej 11,390 kilometrash, duke i lejuar atij të fluturojë, për shembull, nga Londra në Tokio pa ndalesë.

Por nuk duhet harruar as vila në Riad me një pishinë olimpike dhe tetë dhoma gjumi, një më shumë se prona historike në La Finca, një zonë banimi në malet jashtë Madridit.

Apo koleksioni i tij të orëve dhe makinave luksoze me vlerë 30 milionë dollarë. Më e shtrenjta është Bugatti La Voiture Noire (11 milionë dollarë), më joshësja, McLaren Senna, e emëruar sipas pilotit legjendar brazilian. Por portugezit nuk i mungojnë as makinat Ferrari, ka tre të tilla. Shkurt, Cristiano Ronaldo i ka të gjitha.

The post Ronaldo blen dy vila në Detin e Kuq: të arritshme vetëm nga deti ose ajri. Të gjitha pronat e CR7 appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Tregu i sigurimeve në Shqipëri ka vijuar rritjen edhe gjatë periudhës janar-nëntor 2025, por pavarësisht shtimit të të ardhurave, dëmshpërblimet për qytetarët kanë shënuar rënie.

Një zhvillim pozitiv në treg është rritja e qëndrueshme e sigurimit të pronës, që në 11 muaj arkëtoi 3.8 mld lekë, ku 67% i përkasin sigurimit nga zjarri dhe dëmtime të tjera në pronë. Gjatë janar-nëntor 2025, sigurimi nga zjarri dhe forcat e natyrës shënoi rritje të primeve me 4.31%, ndërsa numri i kontratave u rrit me 9.73%. Këto zhvillime mund të përkthehen si rritje e interesit të shqiptarëve për të siguruar pronën e tyre, përballë zjarreve e tërmeteve, por në realitet lidhen me kredimarrjen hipotekore, që ka si detyrim sigurimin e pronës që po financon.

Të ardhurat dhe dëmshpërblimet

Sipas të dhënave zyrtare, të ardhurat nga primet e shkruara bruto arritën në rreth 24.25 miliardë lekë, ose 10.17% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Ndërkohë, numri i kontratave të sigurimit arriti në mbi 1.5 milionë, me një rritje vjetore prej 4.69%.

Sigurimi i detyrueshëm motorik mbetet shtylla kryesore e tregut. Gjatë janar-nëntor 2025, primet e këtij segmenti arritën rreth 15.1 mld lekë, ose 12.40% më shumë se një vit më parë.

Në kontrast me rritjen e primeve, pagesat e dëmeve kanë rënë. Gjatë janar–nëntor 2025, dëmshpërblimet e paguara bruto kapën vlerën e rreth 7.49 miliardë lekëve, 3.61% më pak se një vit më parë. Sigurimi motorik vijon të mbajë peshën kryesore të dëmeve, me rreth 5.7 miliardë lekë, ose mbi 76% të totalit të paguar.

Tregu dominohet nga sigurimet e detyrueshme, të cilat përbëjnë rreth 62.4% të totalit të primeve, ndërsa sigurimet vullnetare zënë 37.6%. Po ashtu, sigurimet e Jo-Jetës, kryesisht ato motorike, përfaqësojnë mbi 91% të vëllimit të tregut.

The post Sigurimi i pronës ‘fiton terren’ në tregun e sigurimeve appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Koreja e Veriut ka treguar një përparim të qartë në ndërtimin e një nëndetëseje me energji bërthamore.

Agjencia zyrtare e lajmeve të Koresë së Veriut, raportoi se Kim Jong Un vizitoi një kantier detar për të inspektuar ndërtimin e asaj që Veriu e përshkruan si një “nëndetëse me energji bërthamore 8,700 tonëshe”, të cilën udhëheqësi e quajti një hap vendimtar në modernizimin dhe armatimin bërthamor të marinës së Koresë së Veriut.

Kim Jong Un meninjau pembangunan kapal selam nuklir strategis Korea Utara.
Menurut KCNA, kapal selam ini diperkirakan berbobot ±8.700 ton dan diduga dibangun di galangan Sinpo.#NorthKorea #Submarine #NuclearSubmarine #korea pic.twitter.com/5A0uwNNtI5

— worldofwar (@UnfaedahYo74173) December 24, 2025

Sipas Penianit, nëndetësja ka një peshë prej rreth 8.700 tonësh dhe përfaqëson një hap të rëndësishëm në strategjinë e re të mbrojtjes së vendit, të cilën Kim e përshkruan si të bazuar në “fuqinë më të fortë sulmuese”.

Ai e cilësoi planin e Koresë së Jugut për zhvillimin e nëndetëseve bërthamore si një “akt agresiv” që, sipas tij, kërcënon sigurinë e Koresë së Veriut.

Ekspertët theksojnë se nëndetëset me energji bërthamore kanë avantazhe të mëdha, pasi mund të qëndrojnë nën ujë për periudha shumë të gjata, praktikisht me vite, janë më të shpejta dhe më të vështira për t’u zbuluar. Megjithatë, analistët vlerësojnë se flota detare e Koresë së Veriut mbetet ende inferiore ndaj asaj të Koresë së Jugut, pavarësisht këtij zhvillimi.

The post Kim Jong Un viziton një kantier detar, imazhet e para të nëndetëses së re bërthamore appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Një 25-vjeçar u arrestua dhe një 39-vjeçar u shpall në kërkim në Shkodër, të akuzuar për vjedhje dhe disa vepra të tjera penale. Sipas policisë, në pranga ra S.C., ndërsa B.B., 39 vjeç, është në kërkim.

Të dy akuzohen “vjedhje të kryer në bashkëpunim”, “Mbajtja pa leje dhe prodhimi i armëve shpërthyese dhe municioneve” dhe “Prodhimi dhe shitja e narkotikëve”.

Më datë 29.04.2025, gjatë kontrollit të ushtruar në vendin e quajtur Livadhet e Kirasit, në lagjen “Guerile”, në një ambient u gjetën dhe u sekuestruan, në cilësinë e provës materiale, 1 armë zjarri automatike, municion luftarak, një sasi lënde e dyshuar narkotike kanabis, si dhe automjeti tip “Toyota Hilux”, pa targa, i cili u gjet i fshehur dhe i mbuluar në një distancë rreth 100 m larg, ku pas verifikimit rezultoi se ishte i vjedhur në qytetin e Durrësit.

The post Sekuestrohet armë, drogë dhe makinë e vjedhur në Shkodër appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘Si’- Një vit i mbushur me përmbysje, përplasje dhe zhvillime me ndikim global pasqyrohet në bilancin e Agjencisë Franceze të Lajmeve (AFP) për vitin 2025.

Nga rikthimi i bujshëm i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë dhe ekuilibrat e brishtë në Lindjen e Mesme dhe Ukrainë, te kryengritjet sociale të brezit Z, investimet kolosale në inteligjencën artificiale dhe fenomenet ekstreme klimatike që thyen rekorde, dhjetë ngjarje përcaktuan vitin dhe formësuan skenën ndërkombëtare, duke nxjerrë në pah një epokë pasigurie të thellë dhe transformimesh të mëdha.

Donald Trump, rikthimi i bujshëm

Pas rikthimit në Shtëpinë e Bardhë në janar për një mandat të dytë, republikani Donald Trump ndërmori një sërë masash në kuadër të doktrinës së tij “Amerika e para”, duke përdorur gjerësisht urdhra ekzekutivë, edhe pse drejtësia bllokoi disa prej vendimeve të tij.

Sipas kundërshtarëve të tij, duke shpërfillur të drejtat themelore dhe ndarjen e pushteteve, Trump shënjestroi rivalët politikë, dërgoi njësi të Gardës Kombëtare në qytete të mëdha të drejtuara nga demokratët, u përpoq të frikësonte mediat dhe luftoi programet e diversitetit dhe përfshirjes. Ai zhvilloi gjithashtu një aktivitet të dendur diplomatik, me sukses të ndryshueshëm.

Megjithatë, sondazhet tregojnë rritje të pakënaqësisë së amerikanëve për çështjet ekonomike, veçanërisht për koston e jetesës. Humbje të ndjeshme në zgjedhjet lokale e kanë vendosur partinë e tij në një pozitë të brishtë përpara zgjedhjeve të mesit të mandatit presidencial, në vjeshtën e vitit 2026.

Armëpushim i brishtë në Gaza

Presioni amerikan çoi në një armëpushim mes Izraelit dhe Hamasit, dy vjet pas fillimit të luftës shkatërruese në Rripin e Gazës, e cila shpërtheu pas sulmit të paprecedentë të Hamasit më 7 tetor 2023 në territorin izraelit.

Armëpushimi lejoi një tërheqje të pjesshme të trupave izraelite nga Gaza, shkëmbimin e pengjeve të fundit të mbajtura gjallë në Gaza me palestinezë të burgosur në Izrael dhe rritjen e hyrjes së ndihmës humanitare, e cila megjithatë mbetet shumë më e ulët se nevojat, sipas OKB-së dhe organizatave joqeveritare.

Izraeli pret kthimin e trupit të fundit të një pengu përpara nisjes së negociatave për fazën e dytë të armëpushimit, e cila, sipas planit amerikan të miratuar nga OKB-ja, duhet të çojë në çmilitarizimin e Gazës. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ka deklaruar se shpreson që kjo fazë të nisë “shumë shpejt”, por dhuna vazhdon, me palët që akuzojnë njëra-tjetrën për shkelje të marrëveshjes.

Tensionet rajonale vijojnë me sulmet izraelite ndaj bastioneve të Hezbollahut në Liban. Irani u godit gjithashtu nga sulme izraelite dhe amerikane ndaj objekteve të tij bërthamore gjatë një lufte 12-ditore në qershor. Në shtator, Izraeli shënjestroi drejtues të Hamasit me një sulm të paprecedentë në Katar.

Përpjekje të vështira për paqe në Ukrainë

Rikthimi i Donald Trump në pushtet shënoi përpjekjet e para serioze për t’i dhënë fund pushtimit rus të Ukrainës, që nisi në shkurt 2022.

Deklaratat e presidentit amerikan luhatën mes lavdërimeve dhe kritikave ndaj Vladimir Putinit dhe Volodymyr Zelenskyt. Në shkurt, Trump e sulmoi publikisht presidentin ukrainas në Zyrën Ovale, duke e akuzuar për mungesë mirënjohjeje ndaj SHBA-së.

Bisedimet e drejtpërdrejta mes rusëve dhe ukrainasve në Stamboll, si dhe më pas një samit Trump–Putin në Alaskë, nuk sollën përparim konkret drejt paqes. Në tetor, Uashingtoni shpalli sanksione ndaj sektorit rus të naftës.

Megjithatë, në fund të nëntorit u zhvilluan negociata ndërkombëtare mbi bazën e një drafti amerikan, i konsideruar fillimisht nga Kievi dhe aleatët evropianë si tepër i favorshëm për Moskën. Pas një raundi të ri bisedimesh në dhjetor, Ukraina deklaroi se kishte “përparime”, ndonëse çështja e territoreve të pushtuara nga Rusia mbetet në ngërç.

Në terren, ushtria ruse vazhdoi avancimin e ngadaltë në lindje, pasi në mars zmbrapsi plotësisht forcat ukrainase nga rajoni kufitar rus i Kurskut. Moska intensifikoi sulmet ndaj infrastrukturës energjetike dhe hekurudhore të Ukrainës, ndërsa Kievi shënjestroi objekte nafte në Rusi.

Luftë tregtare globale

Duke argumentuar se marrëdhëniet tregtare ishin të pafavorshme për SHBA-në, Donald Trump shpalli valë pas vale tarifa shtesë për produktet e importuara, të ndryshme sipas vendeve ose zonave të origjinës. Ai vendosi gjithashtu tarifa specifike për sektorë strategjikë si çeliku, alumini dhe bakri.

Teksa vendet e prekura shqyrtonin ose zbatonin masa hakmarrëse, nisën negociata të ashpra që çuan në disa marrëveshje, përfshirë me Bashkimin Evropian dhe, në fund të tetorit, me Kinën, duke shënuar fillimin e një armëpushimi në një konflikt që tronditi ekonominë globale.

Negociatat dypalëshe me Kanadanë u pezulluan pas një reklame kundër proteksionizmit që presidenti amerikan e konsideroi fyese.

I detyruar të ulë koston e jetesës për amerikanët, Trump pranoi në mes të nëntorit të anulonte tarifat doganore për disa produkte ushqimore, si kafeja dhe mishi i viçit i importuar.

Një Papë i ri: Leoni XIV

Më 8 maj, në moshën 69-vjeçare, Robert Francis Prevost u bë Papa i parë amerikan, pas vdekjes së paraardhësit të tij Françesku, këshilltar i të cilit kishte qenë. Tym i bardhë u ngrit mbi Kapelën Sistine pas një konklave të shkurtër, që zgjati më pak se 24 orë.

I buzëqeshur dhe diskret, i lindur në Çikago dhe i konsideruar kardinal i moderuar, Prevost mori emrin Leoni XIV. Ish-misionar për gati 20 vjet në Peru, shtetësinë e të cilit e ka marrë, ai vijon linjën e paraardhësit të tij me theks te mbështetja për të varfrit, emigrantët dhe mbrojtjen e mjedisit.

Njëkohësisht, ai u dha garanci edhe qarqeve konservatore, duke lejuar rikthimin e meshës tradicionale në Vatikan pas tre vitesh kufizimesh, ndërsa përjashtoi në afat të shkurtër shugurimin e grave dhe njohjen e martesave mes personave të të njëjtit seks.

Kryengritjet e brezit Z (12- 27 vjeçarët)

Në Azi, Afrikë dhe Amerikën Latine, të rinjtë e brezit Z (nën 30 vjeç) shtuan protestat për përmirësimin e kushteve të jetesës dhe kundër kufizimeve në rrjetet sociale apo korrupsionit të elitave.

Ata protestuan në Peru kundër pasigurisë në rritje dhe klasës politike, si dhe në Marok, ku autoritetet nisën reforma sociale, por edhe ndjekje penale ndaj mbi 2.000 personave.

Në vende të tjera, protestat e shtypura me dhunë u shndërruan në sfida të hapura ndaj pushtetit: pas trazirave në Nepal, kryeministri maoist K. P. Sharma Oli u detyrua të japë dorëheqjen.

Në Madagaskar, protestat çuan në rrëzimin e presidentit Andry Rajoelina nga ushtria. Në Tanzani, të rinjtë morën pjesë masivisht në protesta paszgjedhore që u shtypën në gjak. Flamuri pirat i mangas “One Piece” u shndërrua në simbol global të luftës kundër shtypjes.

Investime kolosale në inteligjencën artificiale

Gjigantët e teknologjisë dhe startup-et e specializuara po shpenzojnë shuma gjithnjë e më marramendëse për zhvillimin e inteligjencës artificiale. Sipas Gartner, shpenzimet globale për IA në vitin 2025 pritet të arrijnë rreth 1,5 trilionë dollarë, ndërsa vitin pasues të kalojnë 2 trilionë.

Vlerësimet astronomike në bursë, me Nvidia që në një moment kaloi 5 trilionë dollarë kapitalizim, kanë ngritur frikën e një flluske spekulative.

Shqetësimet u shtuan nga raste dezinformimi, akuza për shkelje të të drejtave të autorit dhe shkurtime masive vendesh pune, veçanërisht në Amazon. Në Kaliforni, prindërit e një adoleshenti që kreu vetëvrasje akuzuan ChatGPT se e kishte inkurajuar atë, çka çoi në forcimin e kontrolleve prindërore dhe miratimin e një ligji për rregullimin e chatbot-ëve.

Grabitje spektakolare në Luvër

Më 19 tetor, hajdutë të veshur si punëtorë hynë në mes të ditës në Muzeun e Luvrit duke përdorur një ashensor për zhvendosje dhe duke thyer një xham. Ata grabitën bizhuteri të kurorës me vlerë rreth 88 milionë euro brenda vetëm tetë minutash.

Gjatë arratisjes me skuter, u ra kurora e perandoreshës Eugjeni, e cila u gjet e dëmtuar. Ngjarja tronditi botën dhe nxori në pah mangësi serioze në sigurinë e muzeut më të famshëm në planet. Katër persona janë akuzuar, por plaçka ende nuk është gjetur.

Goditje amerikane në Karaibe dhe Paqësor

Që nga gushti, Uashingtoni vendosi një forcë të madhe ushtarake pranë Venezuelës, zyrtarisht për të luftuar trafikun e drogës drejt SHBA-së. Sulme të shumta në Karaibe dhe Paqësor ndaj anijeve të dyshuara për trafik droge shkaktuan rreth 100 viktima, duke ngritur pikëpyetje mbi ligjshmërinë e operacioneve.

Karakasi i sheh këto veprime si pretekst për rrëzimin e presidentit Nicolás Maduro dhe grabitjen e rezervave të naftës. SHBA shpalli “bllokadë të plotë” ndaj cisternave të sanksionuara dhe ofroi shpërblim 50 milionë dollarë për arrestimin e Madurës.

Rekorde të fenomeneve ekstreme klimatike

Përmbytje vdekjeprurëse, stuhi të fuqishme… Fenomenet ekstreme u shtuan në frekuencë dhe intensitet për shkak të ndryshimeve klimatike, sipas shkencëtarëve.

Cikloni Melissa shkatërroi rajone të tëra të Xhamajkës dhe përmbyti Haitin e Kubën. Filipinet u goditën nga disa tajfune radhazi, ndërsa Vietnami, Sri Lanka dhe Indonezia pësuan dëme të rënda dhe humbje jetësh.

Në Evropë, zjarret pyjore arritën nivele rekord gjatë verës. Në SHBA, zjarre të shkaktuara nga rrufetë çuan në mbylljen e pjesës veriore të Kanionit të Madh në Arizona për pjesën e mbetur të sezonit turistik.

Marrë nga AFP

The post Një listë me 10 ngjarjet më të rëndësishme që shenjuan vitin appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Në traditën e krishterë, Krishtlindjet janë festa që feston lindjen e Jezusit. Megjithatë, data 25 dhjetor është simbolike, pasi nuk ka burime historike mbi jetën e Jezusit që e vendosin lindjen e tij në atë ditë specifike.

Ne as nuk e dimë me siguri se kur të krishterët filluan të festonin këtë festë: sigurisht të paktën në vitin 336 pas Krishtit, siç tregohet në Kronografin e vitit 354, një lloj kalendari që është gjithashtu dokumenti i parë që përmban një referencë për Krishtlindjet.

25 dhjetori u zgjodh si një datë simbolike për të përkujtuar lindjen e Jezusit dhe për të kristianizuar festat pagane të festuara në Perandorinë Romake: Saturnalia dhe festa e të ashtuquajturit “Sole Invincito”.

Çfarë ishte Saturnalia, pra Krishtlindjet para Krishtlindjeve?

Saturnalët, ose Saturnalia në latinisht, ishte një festival fetar romak që festohej nga 17 deri më 23 dhjetor për nder të perëndisë Saturn, ekuivalenti grek i Kronit.

Ashtu si festat e lashta që me kalimin e kohës evoluan në Karnavale, gjatë Saturnalive, rregullat e zakonshme shoqërore u përmbysën: për shembull, zotërinjtë ndonjëherë u shërbenin skllevërve të tyre në tryezë.

Ashtu si shumë njerëz sot besojnë se Krishtlindjet janë dita më e bukur e vitit, po ashtu poeti Catullus besonte 17 dhjetorin.

Shumë tradita të Saturnalive janë përcjellë me kalimin e kohës në Krishtlindjet e krishtera: midis tyre është shkëmbimi i dhuratave, i cili është për këtë arsye më i vjetër se traditat e krishtera.

Ai zhvillohej në ditët e fundit të Saturnalive, gjatë Sigillarias. Meqenëse shkëmbimi i objekteve me vlerë do të kishte qenë në kundërshtim me frymën e festës, jepeshin dhe merreshin dhurata të thjeshta, simbolike. Fëmijëve u jepeshin figurina prej brumi të ëmbël – sigilla – në formën e kukullave dhe kafshëve.

Në fund të shekullit të tretë, kalendari civil romak shënonte 25 dhjetorin si solsticin e dimrit. Në të gjitha kulturat e lashta të Hemisferës Veriore, solstici i dimrit festohet sepse është dita pas së cilës orët e ditës rriten, dhe kështu shoqërohet me hyjnitë diellore.

Gjithashtu në shekullin e tretë, Perandoria Romake festonte më 25 dhjetor perëndinë e Diellit të Pamposhtur (që do të thotë “kurrë i mposhtur”), i cili kombinonte disa perëndi diellore nga fe të ndryshme: Heliosin grek, El-Gabalin sirian dhe Mithran persian.

Në shekujt e fundit të Perandorisë Romake, përpara se Krishterimi të bëhej fe zyrtare, këto kulte, të cilat mbivendoseshin me hyjni të ndryshme për të krijuar fe të reja, shumë të hapura, nuk ishin të rralla.

Feja e Sol Invictus, në veçanti, ishte një nga ato që, edhe para themelimit të Krishtërimit, po i afrohej monoteizmit.

25 dhjetori u zgjodh si ditëlindja e Jezusit – pasi u morën në konsideratë data të tilla si 18 nëntori, 28 marsi dhe 20 maji – për të “mbuluar” festën e Sol Invictus dhe për të ofruar një argument shtesë për të bindur paganët të konvertoheshin: ata nuk do ta humbnin festën e tyre pasi të bëheshin të krishterë. Figura e Jezusit u paraqitej këtyre besimtarëve si ajo e Diellit “të vërtetë”.

Tradita të tjera të Krishtlindjeve

Me kalimin e kohës dhe me përhapjen e Krishtërimit, Krishtlindjet janë pasuruar me shumë tradita që rrjedhin nga festimet e tjera të solsticit dimëror.

Pema e Krishtlindjeve, për shembull, vjen nga tradita gjermanike e festivalit të solsticit dimëror, i quajtur Yule.

Në gjuhët skandinave, sezoni i Krishtlindjeve ende përmendet me shprehje që rrjedhin qartë nga ky term: Jul në suedisht, danisht dhe norvegjisht, Jól në islandisht.

Elemente të tjera tradicionale pagane janë transferuar në festimin e Vitit të Ri në vend të Krishtlindjeve, duke përfshirë zjarret e mëdha që ndizeshin për solsticin.

Historia pas Babagjyshit të Vitit të Ri, megjithatë, është më komplekse. Enciklopedia Britanike shpjegon se kjo figurë e ka origjinën te Shën Nikolla i Barit, i njohur edhe si Shën Nikolla i Myrës, një qytet në Turqinë e sotme ku ai ishte peshkop.

Ai vdiq më 6 dhjetor 343 dhe eshtrat e tij u sollën në Bari në shekullin e njëmbëdhjetë. Kulti i këtij shenjtori ka qenë gjithmonë i lidhur me idenë e dhënies së dhuratave fëmijëve dhe me kalimin e kohës figura e tij evoluoi në atë të Babagjyshit të Vitit të Ri, duke kaluar nëpër Sinterklaas holandez, i cili u soll në koloninë amerikane të Amsterdamit të Ri, më vonë e riemëruar Nju Jork, dhe atje u transformua në Babagjysh të Vitit të Ri.

Pas Luftës së Dytë Botërore, me përhapjen e kulturës amerikane në të gjithë botën, Babagjyshi i Vitit të Ri u bë popullor edhe në Itali, ku në shumicën e rajoneve ai zëvendësoi Foshnjën Jezus, Shën Luçin ose Shën Nikollën në sjelljen e dhuratave për fëmijët.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Pse Krishtlindjet janë sot? appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Presidenti i Ukrainës, Volodymir Zelenski për të tretin vit radhazi ka uruar Krishtlindjen teksa vendi i tij ndodhet në agresion nga Rusia.

Në urimin e publikuar për qytetarët ukrainas përmes një videoje, ai tha se të gjithë luten që kjo gjë të mbarojë, luten për paqe dhe luftojnë për të.

Por mes rreshtash, tha gjithashtu se një dëshirë të cilën ukrainasit e mendojnë privatisht është edhe që presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, të ndërrojë jetë në mënyrë që lufta të përfundojë.

Zelensky wishing for Putin’s death on his Christmas message:

My dear people, since ancient times, Ukrainians believed that on Christmas night, the heavens open.

And if you tell them your dream, it will surely come true.

Today, we all have one dream. And we have one wish for… pic.twitter.com/spaWEIsyoz

— Clash Report (@clashreport) December 24, 2025

“Sot ne të gjithë ndajmë një ëndërr. Dhe kemi një dëshirë të përbashkët. Urojmë që ai, (Putin) të vdesë. Secili prej nesh mund ta mendojë privatisht, por kur kthehemi tek Zoti, sigurisht që kërkojmë më shumë. Ne kërkojmë paqe për Ukrainën. Ne luftojmë për këtë dhe ne lutemi për këtë”- tha Zelenski në mesazhin e tij të urimit.

Sa i përket planit të paqes, Zelenski e përshkroi atë si përpjekjen më të madhe të Ukrainës për t’i dhënë fund luftës dhe theksoi se topi tani është në fushën e Rusisë.

Ai tha se teksti i ri po i paraqitet Moskës nga Shtetet e Bashkuara dhe Kievi është duke pritur një përgjigje.

Sipas presidentit ukrainas, shumica e pikave “pasqyrojnë kryesisht qëndrimin e përbashkët ukrainas-amerikan”.

Megjithatë, Uashingtoni dhe Kievi nuk arritën një marrëveshje për dy çështje kritike dhe të vështira: e ardhmja e territoreve ukrainase në Donetsk dhe kontrolli i një termocentrali të madh bërthamor nën pushtimin rus.

Për çështjen e fundit, Kievi propozoi menaxhimin e përbashkët të termocentralit me Shtetet e Bashkuara si një zgjidhje.

Zelensky theksoi gjithashtu se gjatë këtyre ditëve ukrainasit luten për ushtarët në vijën e frontit, që të kthehen gjallë në shtëpi, për të burgosurit e luftës që të rikthehen te familjet e tyre, si dhe për nderimin e kujtimit të atyre që kanë rënë duke mbrojtur vendin.

Ai përmendi edhe qytetarët e detyruar të jetojnë nën pushtim apo të largohen nga shtëpitë e tyre, duke theksuar se “Ukraina nuk do t’i humbasë kurrë ata që nuk e kanë humbur Ukrainën brenda vetes”.

The post Zelenski, për Krishtlindje: Të gjithë kemi një ëndrrër që Putini të vdesë! appeared first on Gazeta Si.