Nga Gazeta ‘SI’ – Kosova mban të dielën zgjedhje të parakohshme parlamentare pas gati një viti paralizë politike, në një votim që shihet si vendimtar për formimin e institucioneve të reja dhe për të ardhmen e vendit në procesin e integrimit në Bashkimin Europian.

Zgjedhjet vijnë pasi votimi i shkurtit prodhoi një fitues të qartë, partinë Vetëvendosje të kryeministrit në detyrë Albin Kurti, e cila mori 42 përqind të votave, por pa arritur shumicën absolute për të formuar qeveri. Përpjekjet e mëvonshme për krijimin e një koalicioni dhe zgjedhjen e kryetarit të Kuvendit dështuan, duke çuar në një ngërç institucional.

Kryeministri në detyrë Kurti madje ofroi dorëheqjen për të zhbllokuar situatën, por partitë kryesore opozitare – Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), Partia Demokratike e Kosovës (PDK) dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) – refuzuan çdo bashkëpunim me Vetëvendosjen. Si pasojë, presidentja Vjosa Osmani shpalli zgjedhje të parakohshme në nëntor, duke i bërë këto zgjedhjet e shtata parlamentare që nga shpallja e pavarësisë në vitin 2008.

Partitë opozitare e kritikojnë Kurtin për qasjen e tij populiste dhe për përkeqësimin e marrëdhënieve me SHBA-në dhe Bashkimin Evropian, veçanërisht për shkak të veprimeve në veriun e Kosovës me shumicë serbe, që sollën edhe masa ndëshkuese nga partnerët perëndimorë. Sipas Haki Abazit nga AAK-ja, Kurti shihet si një figurë “toksike dhe fragmentuese”, çka e bën të pamundur një koalicion me të.

Nga ana tjetër, Vetëvendosje mbron bilancin qeverisës, duke theksuar forcimin e institucioneve demokratike, përmirësimin e treguesve ekonomikë dhe zgjerimin e mbrojtjes sociale. Kandidatja e partisë, Liza Gashi, deklaroi se partia hyn në zgjedhje me mbështetje të gjerë publike dhe një rekord të fortë qeverisës.

Ndërkohë, procesi i integrimit evropian i Kosovës mbetet i bllokuar. Aplikimi për anëtarësim në BE, i dorëzuar në vitin 2022, ende nuk ka avancuar, ndërsa vendi rrezikon të humbasë aksesin në Planin e Rritjes prej 6 miliardë eurosh për Ballkanin Perëndimor nëse nuk formon shpejt një qeveri funksionale.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, njoftoi së fundmi heqjen e sanksioneve të vitit 2023 dhe zhbllokimin e mbi 400 milionë eurove ndihmë për Kosovën.

Presidentja Osmani shprehu besimin se zgjedhjet do të përmbushin standardet demokratike dhe do të sjellin formimin e shpejtë të institucioneve. Ndërkohë, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, deklaroi se shpreson në një rezultat të fortë për Listën Serbe, partinë kryesore serbe në Kosovë, për të përfaqësuar interesat e komunitetit serb.

The post Politico: Kosova shkon drejt kutive të votimit me shpresën për të thyer ngërçin politik appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ –Kryetari i Partisë Demokratike Sali Berisha ishte sot në qytetin e Korçës, si pjesë e turit të “Foltores”.

Gjatë fjalës së tij, Berisha deklaroi se shqetësimet për korrupsionin, kapjen e institucioneve dhe lidhjet e qeverisë me krimin e organizuar tashmë nuk janë vetëm çështje të brendshme, por sipas tij kanë ndezur ‘sirenat e alarmit’ edhe në Uashington, duke e cilësuar situatën në Shqipëri si rrezik për demokracinë dhe stabilitetin europian.

Berisha vazhdoi me akuzat ndaj qeverisë duke thënë se Rama dhe Balluku i kanë ditët e numëruara, teksa theksoi se në qeverisjen e PD nuk i bëhej rezistencë Prokurorisë dhe ish-kryeprokurores “armike e betuar” e tij, Ina Ramës, por hiqej imuniteti i deputetit kur kërkohej.

Më tej Berisha tha se qëllimi i Ramës dhe mazhorancës është të copëtojnë opozitën.

“Ne vijmë në këtë 35-vjetor si e vetmja parti pa asnjë tjetër, në të gjitha vendet ish-komuniste, që jemi gjallë, në këmbë, të fortë dhe të sigurtë në fitore. Jemi një forcë ndaj të cilës në mënyrë të padrejtë u morën akte brutale, të turpshme, në projektin Shqipëria pa opozitë, projekt për copëtimin e saj, me qëllimin Shqipëria pa opozitë. Për izolimin më të thellë të forcës më properëndimore në historinë e kombit, megjithatë ne triumfuam. Ne u ringritëm me kauzat tona, nga izolimi, si feniksi nga hiri u ringritëm”.

Berisha hodhi akuza edhe ndaj Ramës, se ka marrë të gjitha pushtetet.

“Donin të na shkatërronin, kauzat tona u sanksionuan me 7 rezoluta. Rama donte të na zhdukte, si diktaturë, që ka përqendruar të gjitha pushtetet në duart e tij”, u shpreh kreu i selisë blu.

The post ‘Foltorja’ në Korçë, Berisha: Korrupsioni në Shqipëri po shqetëson edhe Uashingtonin appeared first on Gazeta Si.

Teksa viti 2025 po i afrohet fundit, Google ka publikuar përmbledhjen vjetore të kërkimeve më të shpeshta, duke reflektuar ngjarjet, personazhet dhe temat që kanë dominuar interesin publik gjatë vitit në mbarë botën.

Në Shtetet e Bashkuara, lista e kërkimeve kryesohet nga emri i Charlie Kirk, i cili u shndërrua në termin më të kërkuar për shkak të një ngjarjeje tragjike. Themeluesi i organizatës Turning Point USA u vra më 10 shtator gjatë një fjalimi në kampusin e Universitetit Utah Valley, ngjarje që shkaktoi një valë të gjerë kërkimesh dhe la në hije zhvillime të tjera të rëndësishme të vitit.

Pas tij, në pesëshen e parë të kërkimeve renditen filmi i suksesshëm i Netflix “KPop Demon Hunters”, lodra virale prej pelushi Labubu, modeli i ri i Apple, iPhone 17, si dhe ligji i njohur si “One Big Beautiful Bill Act”, i cili hyri në fuqi në muajin korrik.

Interes të lartë ngjallën edhe emra dhe tema të tjera, përfshirë kryetarin e sapozgjedhur të bashkisë së Nju Jorkut, Zohran Mamdani, platformën e inteligjencës artificiale DeepSeek, mbylljen e qeverisë amerikane, Kupën e Botës për Klube të FIFA-s dhe tarifat tregtare. Këto kërkime pasqyrojnë një vit të mbushur me tensione politike, zhvillime teknologjike dhe ngjarje sportive me ndikim global.

Në kategorinë e lajmeve, më të kërkuarat ishin Akti “One Big Beautiful Bill”, mbyllja e qeverisë federale dhe vrasja e Charlie Kirk. Po ashtu, interes të madh patën temat që lidhen me tarifat, protestat “No Kings”, zjarret masive në Los Angeles, zgjedhjen e një Pape të ri, publikimin e dokumenteve Epstein, inaugurimin e presidentit të SHBA-së dhe uragani shkatërrues Melissa.

Sa i përket personave më të kërkuar, kryesimin e mban Zohran Mamdani, i ndjekur nga Tyler Robinson dhe muzikanti D4VD. Në listë përfshihen edhe Erika Kirk, Papa i ri Leo XIV, sportisti Shediur Sanders, Caroline Leavitt, Andy Byron dhe prezantuesi i njohur Jimmy Kimmel. Në botën e kinemasë, aktori Pedro Pascal ishte më i kërkuari, përpara emrave si Malachi Burton, Walton Goggins, Pamela Anderson dhe Charlie Sheen.

Në industrinë e filmit, “KPop Demon Hunters” kryesoi kërkimet, ndërsa “Sinners” dhe “The Minecraft Movie” patën gjithashtu interes të lartë. Në televizion, seriali “The Hunting Wives” dominoi kërkimet, i ndjekur nga “The White Lotus” dhe “The Pitt”, si dhe nga sezonet e reja të serialeve shumë të ndjekura “Squid Game” dhe “Severance”. Në muzikë, D4VD ishte artisti më i kërkuar, ndërsa grupe dhe artistë si KATSEYE, Bad Bunny, Sombr dhe Doechii fituan vëmendje të konsiderueshme. Në sport, më i kërkuari ishte futbollisti amerikan Shediur Sanders, përpara boksierit Terence Crawford dhe talentit të basketbollit Cooper Flagg.

Viti 2025 u shënua edhe nga humbja e disa figurave të njohura publike. Në krye të listës së personave të ndjerë ishte Charlie Kirk, ndërsa kërkime të shumta u bënë edhe për Gene Hackman, Ozzy Osbourne dhe Papa Françeskun. Po ashtu, interes pati për ndarjen nga jeta të Ann Burrell, Diane Keaton, Michelle Trachtenberg, Hulk Hogan, Malcolm-Jamal Warner dhe Val Kilmer.

Një tjetër kategori që tërhoqi vëmendje ishte ajo e frazave të përdorura nga brezat e rinj, e titulluar “Çfarë thonë fëmijët?”. Termat “6-7”, “Sigma”, “41”, “Skibidi” dhe “Ohio” kryesuan këtë listë, duke treguar se zhargoni digjital vijon të evoluojë me shpejtësi. Për krahasim, kërkimet kryesore të vitit të kaluar në SHBA përfshinin zgjedhjet presidenciale, Donald Trump, lojën “Connections” të New York Times, New York Yankees dhe zëvendëspresidenten e atëhershme Kamala Harris.

The post Google zbulon se çfarë fjalësh u kërkuan më shumë në vitin 2025 appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Një ngjarje e rëndë ka tronditur mbrëmjen e djeshme opinionin publik.

Gazetari i rubrikës rozë, Elton Tozaj është dhunuar rreth orës 19:30, në autostradën Tiranë–Durrës, në rrethana që ende mbeten shqetësuese dhe të paqarta.

Sipas informacioneve të bëra publike nga familjarët e tij, gazetari është sulmuar në mënyrë barbare nga disa persona, të cilët, sipas tyre, janë tashmë të identifikuar. Dhuna e ushtruar ndaj Tozajt ka qenë e rëndë, duke i shkaktuar dëmtime serioze fizike.

Familja ka bërë të ditur se Elton Tozaj ndodhet aktualisht në gjendje të rënduar shëndetësore dhe po merr trajtim intensiv mjekësor. Sipas tyre, situata është delikate, pasi gazetari po lufton për të mos humbur shikimin, çka e bën edhe më alarmante këtë ngjarje.

Familjarët shprehen të tronditur nga ajo që ka ndodhur dhe kërkojnë që autorët të vihen sa më parë përpara drejtësisë.

The post Foto/ Dhunohet barbarisht gazetari i rubrikës rozë, familjarët: Rrezikon shikimin! appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”-Në një epokë ku komunikimi digjital dhe rrjetet sociale mundësojnë lidhje të menjëhershme gjatë udhëtimeve, edhe në Shqipëri kartolinat e dërguara me postë tradicionale vazhdojnë të ekzistojnë, megjithëse në mënyrë gjithnjë e më të zbehtë. Edhe pse sot konsiderohen nga shumë si një relike e së shkuarës, kartolinat mbeten një formë e veçantë dhe domethënëse komunikimi, që dikur ka luajtur një rol të rëndësishëm edhe në lidhjet emocionale mes shqiptarëve.

Sipas të dhënave ndërkombëtare, përdorimi i kartolinave ka rënë ndjeshëm në dekadat e fundit, kryesisht për shkak të përhapjes së mesazheve të menjëhershme dhe rrjeteve sociale. Në Shtetet e Bashkuara, dërgesat e postës së klasit të parë, që përfshijnë letra dhe kartolina, kanë rënë me rreth 50% në 15 vitet e fundit, ndërsa shërbimet postare në disa vende europiane, si Danimarka, kanë nisur të reduktojnë ose të ndërpresin dërgesat tradicionale të letrave. Megjithatë, pavarësisht këtyre zhvillimeve, kartolinat nuk janë zhdukur plotësisht.

Ekspertët e historisë së turizmit theksojnë se kartolinat u shfaqën në mesin e shekullit të 19-të, paralelisht me zhvillimin e industrisë së udhëtimeve. Ato shërbenin si një mënyrë e lirë dhe e thjeshtë për të ndarë përvojat e udhëtimit, duke promovuar njëkohësisht destinacione të ndryshme turistike. Gjatë fillimit të shekullit të 20-të, kartolinat përjetuan një periudhë kulmore, të njohur si “Epoka e Artë e Kartolinave”, kur miliona prej tyre dërgoheshin çdo vit në mbarë botën.

Kartolina përfaqëson në vetvete një format katërkëndësh (ose formë tjetër) letre të trashë, apo kartoni të hollë i prodhuuar për shkrimin e mesazheve relativisht të shkurtra e të shpejta dhe postimin, zakonisht, pa zarf. Kartolina më e vjetër në botë konsiderohet ajo e dërguar shkrimtarit Theodore Hook (1788-1841) nga Fulham në Londër në vitin 1840 dhe është stampuar me një vulë të zezë me vlerë 1 peni. Në SHBA kartolina e parë komerciale u emetua më 1861 nga John P. Charton nga Filadelfia, i cili ia shiti të drejtat për printim Hymen Lipman-it (1817-1893). Këto ishin kartolina pa figura vizuale. 

Edhe sot, shumë udhëtarë nga breza të ndryshëm vazhdojnë të ruajnë këtë traditë. Për ta, kartolina përfaqëson më shumë sesa një mesazh të shkurtër: ajo është një kujtim i prekshëm, një shenjë vëmendjeje dhe një dëshmi se dikush është menduar edhe nga larg. Ndryshe nga komunikimi digjital, kartolina kërkon kohë, përkushtim dhe një zgjedhje të vetëdijshme për të ndarë një moment personal.

Në rrjetet sociale, interesi për kartolinat ka filluar të ringjallet, veçanërisht mes të rinjve. Hashtagë të ndryshëm dhe iniciativa globale për shkëmbimin e kartolinave dëshmojnë se kjo formë komunikimi vazhdon të ketë vlerë emocionale dhe kulturore. Për shumë njerëz, kartolina mbetet një mënyrë më e sinqertë dhe më intime për të komunikuar, krahasuar me mesazhet e shpejta dhe fotografitë e kuruara në internet.

Kartolinat nëShqipëri

Në Shqipëri, përdorimi i kartolinave për urime apo edhe si një kujtim i vlefshëm nga një udhëtim është zhdukur pothuajse tërësisht. Nga një traditë e gjallë e viteve të komunizmit, e cila la gjurmët e saj edhe në fillimet e viteve ’90, kartolinat dikur përbënin një nga format më të rëndësishme të komunikimit dhe shprehjes së vëmendjes personale.

Kartolina “Përurimi i Urës në Dardhë” (1904) është ndër shembujt më të hershëm të kartolinave fotografike në Shqipëri. Ajo dokumenton inaugurimin e një ure guri, ndërtuar me iniciativë filantropike nga Kristo Themeli Gajo për të lehtësuar kalimin e lumit në hyrje të fshatit. Fotografia, realizuar nga Perikli Kaçauni, tregonte me detaje ura, njerëzit e pranishëm dhe pjesëmarrjen masive të fëmijëve, duke reflektuar jo vetëm një moment festiv, por edhe vitalitetin social dhe urban të Dardhës në fillim të shekullit XX.

Kartolina u printua dhe qarkulloi në Korçë, duke përfaqësuar një ndër format e para të kujtesës vizuale të fshatrave shqiptare. Mbishkrimet në gjuhët greke dhe rumune nënvizojnë rol të dhuruesit dhe origjinën e saj ndërkombëtare. Sot, kjo kartolinë konsiderohet një dokument historik dhe kulturor që pasqyron zhvillimin infrastruktural, shoqëror dhe identitar të Dardhës në periudhën e hershme moderne.

Me përhapjen e telefonave celularë dhe më pas të mesazheve të shkurtra, kartolinat nisën të humbnin gradualisht funksionin e tyre praktik, por edhe simbolikën që mbartnin. Komunikimi i menjëhershëm e bëri të panevojshme pritjen, ndërsa kartolina, që kërkonte kohë, përkushtim dhe durim, u zëvendësua nga forma më të shpejta dhe më efikase të shkëmbimit të urimeve dhe kujtimeve.

Disa librari në Tiranë, si edhe dyqane suveniresh, ofrojnë ende kartolina për shitje, me çmime relativisht të përballueshme. Megjithatë, interesi për to vazhdon të mbetet i ulët. Kjo lidhet, ndër të tjera, me faktin se kartolinat në Shqipëri përkojnë me një periudhë të errët të jetës politike dhe shoqërore të vendit, ndaj sot shpesh perceptohen si objekte që i përkasin së shkuarës dhe jo realitetit modern.

Për shumë qytetarë, kartolinat mbeten të lidhura me kujtime të një kohe kur komunikimi ishte i kufizuar dhe dërgimi i tyre ishte një nga format e pakta të lidhjes me botën e jashtme. Kjo ndoshta ka ndikuar që ato të mos kenë të njëjtën vlerë emocionale për brezat e rinj, të rritur në epokën e teknologjisë dhe komunikimit të menjëhershëm.

Ndërkohë, edhe karakteri i kartolinave ka ndryshuar ndjeshëm në krahasim me ato tradicionale. Dikur, kartolinat përbëheshin kryesisht nga imazhe të aktorëve dhe këngëtarëve të njohur të kohës, si figura të kinemasë turke apo yje hollivudianë që ishin shumë në modë, si Leonardo DiCaprio apo Brad Pitt, të cilët zinin pjesën më të madhe të stampimeve. Këto kartolina shërbenin jo vetëm si mjet komunikimi, por edhe si objekte koleksionimi, veçanërisht për të rinjtë.

Sot, kartolinat moderne kanë marrë një tjetër formë. Ato janë kryesisht artizanale, të punuara me dorë, dhe përmbajnë elementë festivë, simbolikë ose mesazhe domethënëse, të përshtatura sipas rastit. Në vend që të shërbejnë si mjet i përditshëm komunikimi, ato konsiderohen më tepër si objekte estetike ose dhurata simbolike.

Në realitetin shqiptar të sotëm, kartolinat po shihen gjithnjë e më shumë si objekte ekzotike, që më shumë se sa përdoren, zgjojnë ndjesinë e nostalgjisë dhe kureshtjes, sidomos te brezi i ri. Ato përfaqësojnë një formë komunikimi të ngadaltë dhe të qëllimshme, në kontrast me ritmin e shpejtë të jetës moderne, duke mbartur një vlerë kulturore dhe emocionale që, ndonëse e zbehur, nuk është zhdukur plotësisht.

Megjithëse përballet me sfida, si rritja e kostove postare dhe vështirësia për t’i gjetur në disa destinacione, dërgimi i kartolinave shihet ende si një investim në marrëdhënie njerëzore. Në një botë gjithnjë e më digjitale, kartolina vazhdon të simbolizojë ngadalësinë, kujdesin dhe dëshirën për të ruajtur lidhjet përtej distancës.

The post Kartolinat…fundi i një tradite? appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Në vitin 2025, Arabia Saudite kreu 347 ekzekutime, numri më i lartë që kur organizatat ndërkombëtare dhe joqeveritare filluan të mbanin gjurmët.

Kjo konfirmon përdorimin gjithnjë e më të shpeshtë të dënimit me vdekje në vend: rekordi i mëparshëm (345) u vendos në vitin 2024.

Shumica dërrmuese e ekzekutimeve ishin për krime të zakonshme të lidhura me drogën, dhe ata që u ekzekutuan përfshinin një gazetar dhe disa disidentë.

OJQ-ja Human Rights Watch (HRW) e përshkroi të dhënat e të drejtave të njeriut në vend si “katastrofike” dhe sistemin gjyqësor si të paaftë për të respektuar parimet themelore të sundimit të ligjit dhe standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut.

Që kur u bë udhëheqës “de facto” i Arabisë Saudite në vitin 2017, Princi i Kurorës Mohammed bin Salman është përpjekur ta paraqesë vendin si më modern dhe të moderuar, për shembull duke inkurajuar pjesëmarrjen e grave në jetën shoqërore dhe në vendin e punës dhe duke lehtësuar kufizimet e alkoolit.

Në të njëjtën kohë, ai vazhdoi të kontrollonte gjyqësorin në një mënyrë despotike, veçanërisht në lidhje me krimet e lidhura me drogën, dhe shtypi me dhunë çdo lloj mospajtimi.

Shkeljet e të drejtave të njeriut, të denoncuara nga organizata të shumta dhe të rrëfyera në dëshmi të shumta, nuk kanë krijuar probleme të mëdha politike për Bin Salmanin.

Nëntorin e kaluar, Presidenti i SHBA-ve Donald Trump e priti atë në Shtëpinë e Bardhë me nderime të plota, dhe në përgjithësi, të gjitha vendet perëndimore bëjnë biznes me Arabinë Saudite, e cila është bërë një lojtare e rëndësishme në sektorët e argëtimit dhe sportit: ndër të tjera, asaj iu dha titulli i organizatorit të Kupës së Botës 2034 dhe ditët e fundit ndeshjet e Superkupës së Italisë u luajtën në stadiumet saudite.

Gjatë dekadës së fundit, ajo ka siguruar gjithashtu një rol të rëndësishëm diplomatik, në Lindjen e Mesme dhe më gjerë, duke shfrytëzuar pasurinë e madhe që rrjedh nga rezervat e saj të mëdha të naftës.

Megjithatë, nuk ka pasur përparim në fushën e të drejtave të njeriut dhe garancive për gjykim të drejtë. Vetëm Kina dhe Irani kryejnë më shumë dënime me vdekje në të gjithë botën. Sipas ligjit saudit, çdo ekzekutim duhet të miratohet nga mbreti ose princi i kurorës.

OJQ-ja me seli në Mbretërinë e Bashkuar, “Reprieve”, rindërton dhe certifikon ekzekutimet në Arabinë Saudite, falë kontakteve me familjet e të dënuarve, si dhe me të burgosurit në pritje të vdekjes (domethënë, ata që presin ekzekutimin).

Sipas të dhënave, dy të tretat e të dënuarve u vranë për vepra penale “jo-vdekjeprurëse” të lidhura me drogën; gjysma ishin të huaj; 96 morën dënimin me vdekje për krime që përfshinin vetëm hashash; dhe pesë ishin gra.

Ka disa raste ekstreme, siç është ai i një burri jemenas dhe një gruaje saudite të dënuar për rrëmbim foshnjash dhe kryerje magjie, ose ai i dy adoleshentëve të vrarë për pjesëmarrje në një protestë si të mitur.

Dënimet për “terrorizëm” janë të shumta dhe përkufizimi përdoret për të përfshirë pak nga gjithçka: çdo formë mospajtimi, edhe nëse shprehet në mënyrë paqësore ose thjesht në mediat sociale, mund të çojë në arrestim, torturë dhe dënime me vdekje. Shpesh, në gjyqe, rrëfimet e nxjerra nën torturë janë prova e vetme e përdorur për të përcaktuar dënimin.

Saudi Crown Prince executes Saudi journalist who criticised his policies on Twitter. Turki al-Jasser had been tweeting under a pseudonym. Bin Salman hired two spies at X to find out who was behind the account. They informed him it was Turki. Turki was executed today.

إنا لله… pic.twitter.com/0D6oRqzPQ3

— Sami Hamdi سامي الهاشمي الحامدي (@SALHACHIMI) June 14, 2025

Në qershor, Turki al-Jasser. Ai ishte shkrimtar, gazetar dhe bloger. Ai shkroi fillimisht për gazetën “Al-Taqreer”, e cila u mbyll nga autoritetet në vitin 2015, dhe më pas për profilin në Twitter (tani X) “Kashkool”, përmes të cilit denoncoi korrupsionin dhe shkeljet e të drejtave të njeriut nga familja në pushtet.

Në disa mënyra, ekzekutimi i al-Jasser ishte i ngjashëm me shumë të tjerë: familja nuk u njoftua paraprakisht për ekzekutimin e afërt dhe nuk e mori trupin më pas.

Autoritetet as nuk zbulojnë se si ekzekutohet dënimi, por pothuajse gjithmonë kryhet duke prerë kokën me shpatë nga një ekzekutor, dhe në raste të tjera me pushkatim.

Dëshmitë e mbledhura nga Reprieve raportojnë se pothuajse çdo ditë, një listë me emrat e njerëzve që do të vriten atë ditë u lexohet të burgosurve që presin ekzekutimin.

Të burgosurit e listuar më pas hiqen nga qelitë e tyre dhe çohen diku tjetër. Procedura krijon një klimë terrori dhe stresi të madh të përditshëm, i cili mund të zgjasë me vite.

Jeed Basyouni, drejtori i Reprieve për Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, i tha BBC-së: “Duket sikur nuk ka rëndësi për ta se kë ekzekutojnë, por përkundrazi t’i dërgojnë mesazh shoqërisë se ekziston një politikë zero tolerance për çfarëdo çështjeje që diskutojnë, qofshin protesta, liri shprehjeje apo drogë.” Basyouni thotë gjithashtu se Arabia Saudite aktualisht gëzon “mosndëshkim total” ndërkombëtarisht.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Arabia Saudite nuk ka ekzekutuar kurrë kaq shumë dënime me vdekje appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Një aksident tragjik ka ndodhur paraditen e kësaj të shtune, më 27 dhjetor, në qytetin e Durrësit, ku si pasojë ka humbur jetën një 69-vjeçar.

Ngjarja ka ndodhur në aksin rrugor Katund Sukth–Fllakë, ku një 29-vjeçare dyshohet se ka humbur kontrollin mbi drejtimin  e automjetit dhe për pasojë, ka përplasur 69 vjeçarin R. B., i cili po lëvizte me biçikletë.

Ai është dërguar në spital, ku fatkeqësisht më pas ka ndërruar jetë.

Shërbimet e Policisë Rrugore kanë njoftuar se pas aksidentit, arrestuan në flagrancë drejtuesen e mjetit me inicialet Xh. Ç., 29 vjeçe, banuese në Durrës.

The post E reja përplas për vdekje 69-vjeçarin me biçikletë në Durrës appeared first on Gazeta Si.

Ashtu si organet tona të tjera, lëkura jonë fillon të plaket që nga momenti që lindim. Në një botë të fiksuar pas rinisë, ja se si mund të kujdeseni për lëkurën tuaj ndërsa përqafoni një fytyrë që po plaket.

Në malin Olimp, diku rreth viteve 800-900 para Krishtit, perëndive dhe perëndeshave të Greqisë së Lashtë u shërbehej nektar i ëmbël nga Hebe, perëndesha e rinisë së pavdekshme.

Një grua e re e bukur, Hebe ishte simboli i të qenit në “kulmin e jetës”. Homologu i saj, Gerasi, perëndia ose shpirti i pleqërisë, përshkruhej si një burrë i rraskapitur dhe i rrudhur, shpesh i mbështetur në një bastun. Në vend të bukurisë, ai përfaqësonte rënien biologjike dhe frikën nga vdekja. Së bashku, Hebe dhe Gerasi janë vetëm një nga shumë përfaqësimet e plakjes në kulturën dhe historinë tonë që shërbejne për të na kujtuar se askush nuk mund t’i shpëtojë kalimit të kohës.

Obsesioni i njerëzimit me rininë është intensifikuar vetëm që nga Greqia e Lashtë. Lëkura jonë, një ekosistem i gjallë, është në qendër të kësaj – jo vetëm që është organi më i madh në trup, por është edhe i dukshëm – ose siç e tha një grup studiuesish në Francë, “social”. Në fakt, në studimin e tyre të 1,300 njerëzve në 54 vende dhe pesë grupmosha sociologjike, 85% e pjesëmarrësve menduan se lëkura e tyre pasqyronte personalitetin e tyre, duke sugjeruar se është e lidhur me ndjenjën e vetvetes.

Ashtu si organet tona të tjera, lëkura plaket që nga momenti që lindim – kështu që lufta për ta mbajtur atë të duket e butë si e një foshnje është e kushtueshme. Që nga viti 2024, madhësia e tregut global të produkteve kundër plakjes u vlerësua në afërsisht 52 miliardë dollarë në 2024 dhe pritet të arrijë 80 miliardë dollarë deri në vitin 2030. Por pse përpiqemi t’i rezistojmë një fytyre që plaket dhe si mund ta përqafojmë atë?

Si ndryshon lëkura jonë ndërsa plakemi

Lëkura jonë është e pabesueshme. Edhe pse është vetëm disa milimetra e trashë, ajo përbën rreth 15% të peshës totale të trupit tonë.

“Lëkura është një organ shumë i rëndësishëm që e marrim si të mirëqenë, edhe pse është organi që e veshim nga jashtë”, thotë George Murphy, profesor në Harvard.

“Lëkura na mbron, është ndërfaqja kryesore me mjedisin e jashtëm, i cili shpesh është armiqësor”.

Lëkura jonë vepron si një barrierë nga mikrobet, infeksionet dhe traumat fizike, ose cdo gjë tjetër që mund të na dëmtojë, si rrezet UV nga dielli.

Ajo gjithashtu rregullon temperaturën e trupit tonë dhe prodhon hormone dhe vitamina.

“Bën kaq shumë gjëra të ndryshme që janë absolutisht kritike për jetën. Nëse humbni pjesën më të madhe të lëkurës suaj, zakonisht është fatale”, thotë Murphy.

Lëkura jonë plaket si në mënyrë të brendshme (plakje e pashmangshme kronologjike) ashtu edhe në mënyrë të jashtme (për shkak të mjedisit tonë të jashtëm). Në të dyja rastet, nivelet e kolagjenit (një proteinë në trup e rëndësishme për strukturën e lëkurës) ulen dhe enët tona të gjakut bëhen më të brishta.

“Ajo që ndodh me lëkurën tonë kur plakemi është se ajo humbet shumë nga përbërësit strukturorë dhe funksionalë që janë krijuar për të na mbrojtur”, thotë Murphy.

Me kalimin e kohës, qelizat tona staminale fillojnë të rigjenerohen me një ritëm më të ngadaltë, gjë që ndikon në funksionimin e secilës prej tre shtresave të lëkurës – epidermës (shtresa e jashtme), dermës (shtresa e mesme) dhe nënlëkurës (e bërë nga dhjami dhe indi lidhës). Në thelb, lëkura jonë hollohet, thahet dhe humbet elasticitetin. Kjo shpjegon pse si të rritur të moshuar, lëkura jonë është më pak e aftë të na mbrojë – për shembull, plagët zgjasin më shumë për t’u shëruar.

Sigurisht, disa ndryshime janë të dukshme – si njolla të errëta, lëkurë e lirshme dhe rrudha. Rrudhat, ose palosjet në lëkurë mund të shfaqen për një sërë arsyesh: dëmtimi nga dielli, pirja e duhanit dhe sigurisht, plakja natyrale – me lëkurën tonë që humbet elasticitetin, disa rrudha bëhen statike, që do të thotë se janë gjithmonë aty. Mund të shihni që struktura e fytyrës suaj ndryshon me moshën. Balli mund të duket më i madh ndërsa vija e flokëve tërhiqet, buzët bëhen më të holla dhe maja e hundës mund të ulet ndërsa indi lidhës që mbështet kërcin nazal dobësohet. Nofullat, copat mishtore të lëkurës, varen rreth faqeve dhe mjekrës ndërsa vija e nofullës sonë humbet përkufizimin.

Përqafimi i një fytyre që plaket është sfiduese

Nuk është çudi që ndërsa lëkura dhe fytyrat tona plaken, kjo mund të na ndikojë psikologjikisht. Dhe fjalë që tingëllojnë të pakëndshme si “rrudhat” nuk ndihmojnë.

Mënyra se si e përpunojmë një fytyrë që plaket mund të ndryshojë midis kulturave, etnive dhe gjinive. Në përgjithësi, nuk ka aq shumë kërkime mbi imazhin e trupit përmes këndvështrimit të plakjes tek të rriturit e moshës së mesme ose më të vjetër, thotë Beth Daniels, drejtoreshë e Qendrës për Kërkime të Pamjes në Universitetin e Anglisë Perëndimore. Hulumtimet e kufizuara që janë bërë gjithashtu nuk kanë diversitet dhe kanë tendencë të përqendrohen tek europianët e bardhë, thotë ajo.

Megjithatë, një gjë që dimë është se, ndërsa të moshuarit në përgjithësi janë më të prirur të pranojnë trupat e tyre ndërsa plaken, përvojat mashkullore dhe femërore të imazhit të trupit janë të ndryshme, zakonisht sepse standardet e bukurisë femërore janë më të lidhura fort me rininë, veçanërisht në shoqëritë perëndimore. Kjo nganjëherë është referuar si “standardi i dyfishtë i plakjes”, ku gratë përballen me një presion më të madh për të vazhduar të duken të reja me kalimin e moshës.

Në një studim cilësor mbi mënyrën se si burrat dhe gratë i perceptojnë trupat e tyre përmes këndvështrimit të plakjes, për shembull, burrat u përqendruan në “funksionalitetin” e trupave të tyre, ndërsa gratë u përqendruan në “shfaqje” – dhe besonin se plakja ka një ndikim negativ në atraktivitetin e tyre.

“Një presion i ndryshëm vjen me mbivlerësimin e të rinjve”, thotë Daniels. “Kur shohim idealet kulturore të bukurisë, ato kanë tendencë të pasqyrojnë trupa dhe fytyra të reja. Ndërsa plakemi, largohemi më shumë nga kjo.”

Carolyn Karoll, psikoterapiste e specializuar në trajtimin e shqetësimeve të imazhit të trupit dhe çrregullimeve të të ngrënit, ndihmon klientët që kanë vështirësi të pranojnë trupat e tyre të plakur. “Idealet e bukurisë janë të ndërtuara shoqërisht. Lajmi i mirë është se, për shkak se janë të ndërtuara shoqërisht, ato nuk janë të vërteta. Dhe kjo do të thotë që ne mund t’i kundërshtojmë ato dhe të ndërtojmë rrëfimet tona.”

Disa studime kanë treguar se ndërsa gratë plaken, ato fillojnë të kujdesen më pak për pamjen e tyre – me disa që i etiketojnë rrudhat e fytyrës si “medalje nderi”. Megjithatë, hulumtimet tregojnë gjithashtu se gratë janë të prirura t’i nënshtrohen ndërhyrjeve të bukurisë dhe anti-plakjes, siç janë procedurat kozmetike e dhe jo-kirurgjikale për të luftuar plakjen, dëshirën për të tërhequr ose mbajtur një partner dhe për të mvajtur punën.

“Mendoj se është e rëndësishme të theksohet se individët nuk janë fajtorë që ndiejnë atë presion kundër-plakjes, sepse është real”, thotë Daniels.

“Dhe mund të ndërhyjë, për shembull, edhe në vendin e punës, ku punonjësit më të vjetër mund të diskriminohen për shkak të flokëve të thinjur dhe rrudhave, dhe supozimit se janë më të vjetër dhe më pak të rëndësishëm.”

Kjo nuk do të thotë që disa burra nuk e ndiejnë atë presion gjithashtu. Disa studime kanë treguar se imazhi i trupit mashkullor bëhet gjithashtu më negativ me moshën. Në SHBA, gjatë vitit 2024, 7% e të gjithë pacientëve të kirurgjisë plastike ishin meshkuj, dhe në Mbretërinë e Bashkuar më shumë burra po i drejtohen procedurave kozmetike si lifting i fytyrës dhe qafës, të cilat shtrëngojnë dhe ngrenë lëkurën. Në fakt, lifting i fytyrës po bëhet gjithnjë e më popullor si për burrat ashtu edhe për gratë në Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA, me të rinjtë që gjithashtu i drejtohen kësaj procedure.

Injeksionet anti-rrudhë si Botox janë gjithashtu të zakonshme. Shoqata Amerikane e Kirurgëve Plastikë regjistroi pothuajse 10 milionë procedura injeksioni neuromodulator (një ilaç i injektueshëm si Botox që relakson nervat) në vitin 2024, në të gjithë SHBA-në. 94 për qind e këtyre procedurave u kryen te gratë. Nëse injektojmë Botox në lëkurën tonë, thotë Murphy, mund të na shfaqen më pak rrudha sepse po paralizojmë disa nerva, “por këto nuk janë ilaçe të përhershme fiziologjike që trajtojnë qafën e biologjisë themelore të asaj që po shkakton plakjen e lëkurës. Është pak a shumë vendosja e një fashë mbi të”. Megjithatë, ai thotë se “njerëzit do të marrin përfitime afatshkurtra nga këto qasje”.

Si mund të ndihmojë kujdesi për lëkurën tuaj

Ka mënyra se si mund të kujdeseni për lëkurën tuaj, të cilat nga ana tjetër mund të ndihmojnë në procesin e plakjes së saj.

“Problemi është se, padyshim, njerëzit e shohin lëkurën jo si një organ funksional, por si një organ kozmetik që e veshim nga jashtë”, thotë Murphy, duke theksuar se duhet të tregojmë vlerësim të madh për lëkurën tonë dhe gjithçka që ajo bën për shëndetin tonë të përgjithshëm.

Këshillat kryesore për të mbrojtur lëkurën janë të shmangni ekspozimin e tepërt në diell, ta mbani lëkurën të lagësht, të hidratuar dhe të pastër, si dhe të keni një dietë të mirë. Konsumimi i një game të gjerë ushqimesh të pasura me vitamina dhe që përmbajnë yndyrna esenciale si acidet yndyrore omega mund t’i sjellë dobi lëkurës suaj ndërsa plaket.

Miranda Farage, dermatotoksikologe klinike, shkencëtare që studion se si substancat toksike ndikojnë në lëkurë, thotë se ndërsa nuk mund të bëjmë asgjë për gjenetikën, zgjedhjet tona të stilit të jetesës – të ushqyerit, ushtrimet, por edhe menaxhimi i stresit – të gjitha ndikojnë në shëndetin e lëkurës sonë dhe nga ana tjetër në mirëqenien tonë. Mbajtja e lidhjeve shoqërore si miqësitë për të zvogëluar izolimin shoqëror mund të ndihmojë gjithashtu në përqafimin e një fytyre që po plaket, thotë ajo.

Mënyra se si secili prej nesh përshtatet psikosocialisht me plakjen varet nga personalitetet tona të përcaktuara gjenetikisht, si dhe nga ndikimet tona të hershme zhvillimore dhe përvojat e mëvonshme të jetës. Pra, ajo që është gjithashtu e rëndësishme, thotë Farage, është “edukimi i njerëzve për të përqafuar ndryshimin dhe për të qëndruar elastikë”, thotë ajo. “Çdo fazë e jetës është një fazë e bukur nëse ecën me të.”

Si shoqëri, shton ajo, qëndrimet tona ndaj fytyrave që po plaken dhe plakjes në përgjithësi duhet të ndryshojnë. “Nuk mund ta mbajmë këtë presion”.

Megjithatë, disa gjëra janë më të lehta për t’u thënë sesa për t’u bërë dhe nëse e gjeni veten duke menduar negativisht për fytyrën tuaj të plakur, Karoll ka edhe disa këshilla praktike.

Së pari, zbutja e dialogut tuaj të brendshëm është e rëndësishme, thotë ajo. Në vend që të gjykoni reflektimin tuaj, jini kuriozë dhe objektivë – dhe mos e shikoni fytyrën tuaj të plakur si diçka që duhet rregulluar.

“Të merrni këtë qëndrim të vetë-dhembshurisë, ose edhe thjesht të thoni se çfarë po ndodh,” thotë ajo. “Të thoni gjëra të tilla si, ‘Po e vërej që fytyra ime po ndryshon, dhe kjo është pjesë e të qenit gjallë’… Kjo zvogëlon kritikat, por duhet ta bëni vazhdimisht, kështu që të bëhet më e zakonshme.”

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta Si.

The post Rrudhat si ‘shenja nderi’: Si ta përqafojmë një fytyrë të plakur appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Çmimi i energjisë elektrike do të mbetet i pandryshuar edhe për vitin 2026.

Në mbledhjen e fundit, Enti Rregullator i Energjisë vendosi të vazhdojë deri më 31 dhjetor 2026 zbatimin e vendimit të marrë në janar për uljen e çmimit të energjisë. Kështu, konsumatorët familjarë që përdorin deri në 700 kilovator energji në muaj do të vazhdojnë të paguajnë 8.5 lekë për kilovat, ndërsa ata që tejkalojnë këtë konsum mujor do të paguajnë 9.5 lekë për kilovat për gjithë sasinë e energjisë së përdorur.

Sipas njoftimit të ERE-së, vendimi u mor pasi Shoqëria e Furnizimit të Shërbimit Universal tregoi në pasqyrat financiare se, pavarësisht uljes së çmimit që filloi të aplikohet nga shkurti i këtij viti, të ardhurat e saj kanë mbuluar kostot operative dhe kanë lejuar funksionimin normal të shoqërisë. Pritet që kjo situatë të vazhdojë edhe gjatë vitit 2026.

Sipas llogarive, ky reduktim në çmim i kursen familjeve shqiptare deri në 100 euro në vit.

Gjithashtu, ERE vendosi të mbajë të pandryshuar edhe çmimin e energjisë elektrike për karikimin e automjeteve elektrike në stacionet e karikimit, të vendosura në tetor të këtij viti.

The post Çmimi i energjisë për familjarët nuk ndryshon në 2026-n appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Një 44-vjeçar u arrestua në flagrancë nga policia në Klos pasi kreu ndërhyrje në monumentin e kulturës Ura e Vashës, pranë të cilit ndërtoi edhe një ndërtim pa leje një objekt ngjitur me urën.

Objekti u zbulua nga kontrollet e policisë për parandalimin e krimeve mjedisore. 44-vjeçari është në akuzë për 2 vepra penale, shkatërrim i veprave kulturore dhe ndërtim i paligjshëm.

Ura e Vashës, me mbi 300 vjet histori, ndodhet në fshatin Fshat të Klosit, me një hark karakteristik, monument kulture që në vitet ’80.

Njoftimi

“Në vijim të punës dhe kontrolleve të territorit për parandalimin, evidentimin dhe goditjen e krimeve mjedisore, specialistët për Hetimin e Krimeve të Komisariatit të Policisë Mat arrestuan në flagrancë shtetasin M. S., 44 vjeç, banues në fshatin Fshat, Klos. Ky shtetas dyshohet për kryerjen e veprave penale “Shkatërrimi i veprave kulturore” dhe “Ndërtimi i paligjshëm”, pasi u kap në flagrancë duke ndërtuar një objekt pa u pajisur me lejen përkatëse, si dhe duke kryer ndërhyrje dhe punime të paligjshme në monumentin e kulturës “Ura e Vashës”. Monitorimi i territorit për goditjen e paligjshmërive vijon”, njoftoi Policia.

The post Kreu ndërhyrje tek ‘Ura e Vashës’ dhe ndërtoi pa leje një objekt pranë saj, arrestohet 44-vjeçari në Klos appeared first on Gazeta Si.

Megjithëse viti përfundoi pa ndonjë kulmim dramatik, 2025 shënoi një pikë kthimi për industrinë e kriptomonedhave.

I nxitur nga premtimi i Presidentit Donald Trump për ta bërë Shtetet e Bashkuara “kryeqytetin e kriptos në botë”, Bitcoin u rrit mbi 65% gjatë 12 muajve pas zgjedhjeve të 2024.

Së fundmi, shqetësimet për një mundësi flluske në tregun e aksioneve kanë bërë që investitorët të zvogëlojnë rrezikun. Bitcoin ka humbur më shumë se 1/4 e vlerës së tij në vetëm dy muaj, duke u tregtuar 13% më poshtë që nga fillimi i vitit. Por, ndryshe nga tregjet e mëparshme, këtë herë mbijetesa e industrisë nuk është në rrezik. Pas më shumë se një dekade ciklesh të rritjes dhe rënies, skandalesh dhe goditjesh rregullatore, kripto po lë vendet periferike dhe po kalon në një fazë të re: integrim institucional.

“Me një mjedis rregullator të ngrohtë dhe mikpritës, zbutjen masive të rregullave ekzistuese dhe një gatishmëri të dukshme për të falur këdo për çdo krim financiar, është një kohë e shkëlqyer të jesh ose inovator ose mashtrues,” thotë Dave Nadig, president dhe drejtor i kërkimeve në ETF.com.

Çfarë pritet për kriptomonedhat në 2026, sipas analistëve

Pritet “qartësi”

Kryekomisari për kripto në Shtëpinë e Bardhë, David Sacks, njoftoi në një postim javën e kaluar se Senati do të votojë për Ligjin CLARITY (Digital Asset Market Clarity Act) deri në janar 2026, pas miratimit me mbështetje dy-partiake në Dhomën e Përfaqësuesve në korrik.

Ligji CLARITY do të krijojë një kornizë për rregullimin e aseteve digjitale, duke nxjerrë industrinë “nga errësira dhe duke e futur në ekonominë e rregulluar,” shkroi fondi i kriptos i Andreessen Horoëitz në korrik. “Ky qartësim ligjor do të hapë derën për gjeneratën e ardhshme të infrastrukturës së decentralizuar, mjeteve financiare dhe aplikacioneve të zotërimit nga përdoruesit,” shtoi ai.

Të njëjtën muaj, Consumer Reports paralajmëroi se Ligji CLARITY “prioritizon sigurinë rregullatore për industrinë e kriptos në kurriz të mbrojtjes së konsumatorëve.” Drejtori i avokatisë së grupit, Chuck Bell, paralajmëroi se ligjshmëria mund të zvogëlojë aftësinë e Komisionit të Sigurimeve dhe Tregjeve (SEC) për “të mbrojtur investitorët dhe për të ruajtur integritetin e tregut.”

Thelbësore, projektligji do të ndajë dhe përcaktojë mbikëqyrjen midis SEC dhe Komisionit për Tregjet e Të Ardhurave të Mallrave. Kjo do t’u lejojë rregullatorëve të japin udhëzime se si shërbimet financiare mund të angazhohen me kripto, thotë Ric Edelman, themelues i Digital Assets Council of Financial Professionals.

“Të gjitha këto hapin rrugën për angazhim shumë më të madh nga investitorët institucionalë dhe firmat kryesore të Wall Street për të alokuar fonde në kripto,” thotë ai.

Qarkullimi i Stablecoin mund të trefishohet

Stablecoin (monedhat digjitale që mbështeten në valutë) pritet të kalojë 1 trilion dollarë në qarkullim deri në 2026, më shumë se trefishi i tregut aktual, sipas një parashikimi javën e kaluar nga emetuesi i ETF-ve të kriptos 21Shares.

Miratuar në korrik, Ligji GENIUS (Guiding and Establishing National Innovation for U.S. Stablecoins) është korniza e parë rregullatore për stablecoin-et e pagesave. Deri në korrik 2026, pritet që rregullatorët të njoftojnë rregulloret e tyre për zbatimin e ligjit, gjë që pritet të përshpejtojë adoptimin institucional nga bankat, fintech-et dhe rrjetet e pagesave, me kompani si JPMorgan, PayPal, Visa dhe Mastercard që tashmë përdorin stablecoin.

“Duke kuptuar se lufta kundër stablecoin është si të luftosh internetin, vitin e ardhshëm një grup bankash do të fillojë t’i adoptojë ato, qoftë duke i mbajtur në bankë ose duke lançuar të vetat,” thotë Austin Campbell, themelues i Zero Knoëledge Consulting dhe profesor për asete digjitale në NYU Stern.

“Agimi i epokës institucionale”

Bitcoin historikisht lëviz në cikle katërvjeçare, për shkak të ngjarjes së quajtur halving që ndodh çdo katër vjet, e cila ul furnizimin e ri të monedhave me 50%. Mençuria konvencionale parashikon se Bitcoin do të ketë arritur kulmin në tetor, duke krijuar një “dimër kriptosh” në 2026.

Megjithatë, me investitorët institucionalë që tani përbëjnë pjesë më të madhe të tregut, ky cikël po bëhet një tregues më pak i besueshëm i çmimeve. Në 2025, korrelacioni midis Bitcoin dhe indeksit teknologjik NASDAQ 100 është më shumë se dyfishuar. Korrelacioni matet nga -1 deri 1, ku vlerat mbi zero tregojnë korrelacion pozitiv. Mesatarja e këtij viti ishte 0.52, nga 0.23 në 2024.

Menaxheri i aseteve kripto Grayscale parashikon se 2026 do të shënojë fundin e ciklit katërvjeçar, duke hapur rrugën për “agimin e epokës institucionale.” Me fjalë të tjera, trajektoria e tregut do të kalojë nga zgjerimi i shpejtë i nxitur nga investitorët retail në një kanal më të qëndrueshëm dhe në rritje, i drejtuar nga ristrukturimi institucional.

Që nga fillimi në 2024, blerjet e Bitcoin nga ETF-të amerikane të kriptos kanë dyfishuar emetimin e ri të Bitcoin. Menaxheri më i madh i aseteve në botë, BlackRock, e renditi të mërkurën iShares Bitcoin Trust ETF (IBIT) midis tre temave kryesore të investimeve për 2025, duke tërhequr rreth 25 miliardë dollarë flukse neto këtë vit.

Ndërsa më shumë furnizim kalon në ETF, thesaret korporative, zyrat familjare dhe fondet e lidhura me sovranët, Bitcoin ndalon së u tregtuari si aset retail, sepse këta mbajtës nuk tregtojnë sipas momentit apo tregimeve afatshkurtra, thotë Cory Klippsten, CEO i Sëan.com.

“Historia më e madhe në 2026 nuk është ku tregtohet Bitcoin; është që një pjesë gjithnjë e më e madhe e furnizimit thjesht ndalon lëvizjen, dhe tregu po përshtatet me këtë,” thotë Klippsten.

Bast mbi “praktikisht gjithçka”

Tregjet e parashikimeve, miq apo armiq, janë një nga segmentet që po rriten më shpejt në kripto. Mbështetësit thonë se ato grumbullojnë informacion më efikas se sondazhet, ndërsa kritikët argumentojnë se e kthejnë botën në kazino. Me afërsi të zgjedhjeve të mesme në SHBA, ato pritet të tërheqin tregtarë, gazetarë dhe operativë politikë.

Polymarket, tregu më i madh i parashikimeve në botë, tashmë afrohet me 1 miliard dollarë volum javore, por analisti i Galaxy Research, Ëill Oëens, parashikon se kjo shifër do të kalojë 1.5 miliardë dollarë vitin e ardhshëm, “ndërsa shtresat e reja të efikasitetit të kapitalit thellojnë likuiditetin dhe fluksi i urdhërave i drejtuar nga AI rrit frekuencën e tregtimit.” Bitëise gjithashtu parashikon që interesimi i hapur në Polymarket do të arrijë nivel rekord, duke kaluar nivelet e zgjedhjeve të 2024.

Heqja e disa pengesave rregullatore po rrit gjithashtu optimizmin. Fillimisht këtë muaj, Polymarket njoftoi se është përsëri në dispozicion në SHBA, pas një pauze katërvjeçare. Për më tepër, Coinbase po padit shtetet Michigan, Illinois dhe Connecticut, duke kërkuar që gjykatat të konfirmojnë se shtetet nuk mund të ndërhyjnë në juridiksionin ekskluziv të CFTC mbi tregjet e parashikimeve, tha kompania për Bloomberg. Gjithashtu, në maj, rregullatori hoqi një apel për një vendim gjykate që lejon platformën Kalshi të listojë kontrata investimi që përdoruesit amerikanë mund të përdorin për të bastuar mbi rezultatet e zgjedhjeve.

“Duke pasur këtë mjedis masivisht deregulues, dyshoj se tregjet e parashikimeve do të dalin jashtë kontrollit në 2026 duke u afruar zgjedhjeve,” thotë Nadig. “Praktikisht gjithçka do të jetë e ligjshme për të bastuar përmes një tregu parashikimesh, nga kush fiton një primare të kontestuar deri te sa herë teshtin Sekretari i Thesarit Scott Bessent,” shton ai.

Tregjet e kriptos mbeten “emocionale”

Megjithëse ka konsensus se kripto do të vazhdojë të shkojë mainstream vitin e ardhshëm, analistët janë të ndarë për mënyrën se si kjo do të reflektohet në çmimet e Bitcoin, me tregjet e opsioneve që aktualisht japin probabilitet të barabartë për 50.000 ose 250.000 dollarë deri në fund të vitit 2026.

Mes optimistëve: Edelman parashikon një rritje prej 50% deri 100% për shkak të “rritjes masive të angazhimit të këshilltarëve,” ndërsa Grayscale parashikon një rekord të ri për Bitcoin në gjysmën e parë të 2026, sipas një raporti të fundit.

“Një arkitekturë më e plotë rregullatore në ekonomitë kryesore po thellon integrimin e blockchain-ve publike me financën tradicionale dhe po nxit flukse kapitale afatgjata në treg,” shkruajnë analistët e Grayscale.

Analistja e Galaxy Research, Alex Thorn, vëren se një rekord i ri është “ende i mundshëm,” por thotë se 2026 është “shumë kaotik për t’u parashikuar,” me “rrezik në rënie në afat të shkurtër.” Megjithatë, ajo shton se “perspektiva optimiste (për periudha më të gjata) vetëm sa po forcohet,” duke parashikuar se aseti do të arrijë 250,000 dollarë në 2027.

Megjithatë, disa argumentojnë se turma e investitorëve institucionalë nuk ndryshon një të vërtetë universale për tregjet e kriptos: ato ushqehen nga emocionet.

“Trump kaloi nga antagonisti në entuziastin kryesor të kësaj industrie. Kjo e rriti Bitcoin në njëpikë që u bë tepër i shtrenjtë. Për mua, 2024 ishte maksimumi, 2025 është pasiguria, dhe 2026, mendoj, do të jetë një treg bjerrës ekstrem,” thotë Mike McGlone, Strateg i Lartë i Mallrave në Bloomberg Intelligence. “Shumë tregtarë dhe investitorë janë thjesht tepër emocionalë,” shton ai, duke theksuar se shumica e 37 milionë kriptomonedhave janë “spekulative” dhe duhet të “pastrohen” për të stabilizuar tregun.

Ndërsa shmang një parashikim të çmimit, Nadig e përforcon këtë mendim: “Bitcoin do të tregtohet, ashtu si ka bërë që ditën e parë, si një mall psikologjik. Ajo do të vlejë dhe gjithmonë ka vlejtur vetëm sa dikush tjetër është i gatshëm të paguajë për të.”

The post 6 parashikime për kriptomonedhat në 2026 appeared first on Gazeta Si.

Makinat me lëndë djegëse po i mbijetojnë politikave që vendosën “vdekjen” e tyre.

Prova për këtë është vendimi i fundit i Bashkimit Europian që deklaroi se do të tërhiqej nga zotimi se deri në 2035-n do të zhdukte makinat me naftë apo benzinë dhe do të kishte vetëm elektrike (EV). Njoftimi erdhi një ditë pasi gjigandi i makinave Ford tha se ka hequr dorë nga prodhimi i makinave elektrike, njësoj si shumë prodhues të tjerë që po i lënë në plan dytësor “strategjitë e mbrojtjes së klimës”.

Këto zhvillime tregojnë se tranzicioni energjetik është shumë më i alrgët nga se e kishim menduar dhe se makinat ndotëse do të vazhdojnë të dominojnë rrugët e Europës dhe Amerikës për të paktën edhe disa dekada. Kjo po ashtu thellon edhe kontrasttin midis Perëndimit dhe Kinës, që ka zhvilluar një treg të mjeteve elektrike, me mbështetjen e shtetit.

Në SHBA, ku presidenti Donald Trump i quan makinat elektrike si “mashtrim”, Shtëpia e Bardhë ka ndërprerë ndihmat ekonomike për ata që donin të blinin makina elektrike. Po ashtu njoftoi se do të zbusë kriteret për mjetet dhe kamionët, që ishin vendosur më herët në kuadër të mbrojtjes klimatike.

Zyrtarët europianë thonë se favorizojnë një të ardhme kryesisht elektrike, dhe shumë vende ende kanë incentiva për automjetet elektrike. Por Brukseli është përballur me presion të madh nga prodhuesit e automjeteve të kontinentit për të zbutur ndalimin e planifikuar për vitin 2035. Prodhuesit e “vjetër” të makinave, me fuqinë punëtore të madhe dhe fabrikat e ndërtuara për motorë me djegie të brendshme, kanë pasur vështirësi të konkurrojnë me EV-të kineze, që janë me kosto të ulët dhe cilësi të lartë.

Propozimi i rishikuar do t’i detyrojë prodhuesit të arrijnë reduktimin e 90% të emetimeve të flotës krahasuar me nivelin e vitit 2021. Kjo do të thotë se shumica e automjeteve do të jenë plotësisht elektrike. Por gjithashtu lejon hapësirë për hibride duke përfshirë ato me opsion plug-in dhe automjete me karburant.

Ferdinand Dudenhöffer, drejtori i Qendrës për Kërkimin Automobilistik në Bochum, Gjermani, tha se sheh industrinë globale të ndahen në tre pjesë – një në Shtetet e Bashkuara, plotësisht mbështetëse e makinave me benzinë e naftë; një në Kinë, e fokusuar tërësisht në EV; dhe një tjetër në Europë, ku politikat tani janë të paqarta. Ai tha se prodhuesit kinezë do të përfitojnë më së shumti nga kjo dinamikë, sepse tregu kinez tejkalon atë amerikan dhe europian dhe duket se do të vazhdojë të rritet dhe të elektrifikohet.

Tregjet amerikane dhe europiane kanë pasur vështirësi të shkëputen nga automjetet me djeguie sepse motorët me djegie të brendshme kanë marzh më të lartë fitimi. Por kjo strategji i vendos ata në një pozicion të vështirë afatgjatë.

“Në të ardhmen, Kina do të vendosë rregullat e industrisë automobilistike,” tha Dudenhöffer.

Me një leje për të vazhduar prodhimin e makinave me benzinë, ai tha se prodhuesit perëndimorë “fitonin një përfitim afatshkurtër. Por në plan afatgjatë, ata humbasin shumë. Avantazhet e prodhuesve kinezë do të rriten gjithnjë e më shumë.”

Ford, në njoftimin e saj, tha se po kërkonte “mundësi me kthim më të lartë” duke zgjeruar opsionet me benzinë dhe hibride. Ajo tha se do të prodhojë një kamion me benzinë në një fabrikë në Tennessee, ndërsa pezullon prodhimin e EV-së kryesore, F-150 Lightning.

Prodhues të tjerë si Volvo dhe Porsche gjithashtu kanë tërhequr planet më ambicioze për EV. Më herët këtë vit, Stellantis, që përfshin markat Jeep dhe Fiat, ka ndryshuar drejtimin duke u larguar nga planet për të qenë plotësisht elektrik në Europë deri në 2030.

Ndalimi i automjeteve me benzinë e naftë ishte një komponent kryesor i planit të Europës për klimën, i prezantuar katër vite më parë, ndërsa zyrtarët e quajtën një “detyrë të brezave” për të shpëtuar planetin. Në atë kohë, udhëheqësit e BE-së thanë se kishin vendosur industrinë e makinave të kontinentit që përbën 7% të PBB-së së Europës në krye të inovacionit duke krijuar një objektiv të qartë për të ardhmen.

Por prodhuesit e mëdhenj të makinave, përfshirë Mercedes-Benz, Volkswagen dhe BMW, kanë parë vlerat e tyre të tregut të bien ndjeshëm. Në një gabim strategjik, EV-të që ata prodhuan zakonisht ishin të segmentit të lartë, jo për masën. Ndërkohë, udhëheqësit në Gjermani dhe Itali përshkruan objektivin e vitit 2035 si një rrezik për vendet e punës europiane.

“Një kufizim kaq i rreptë në 2035 nuk do të ndodhë, nëse është për mua,” tha kancelari gjerman Friedrich Merz./Washington Post – Gazetasi.al

The post Tregu i makinave bën ‘indietro’. Europa i rikthehet mjeteve me naftë e benzinë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Sipas të dhënave të Drejtorisë së Përgjithshme të Shërbimeve të Transportit Rrugor (DPSHTRR), nga janari deri në nëntor të këtij viti shqiptarët kanë regjistruar gjithsej 5.312 mjete elektrike, duke shënuar një rritje vjetore prej rreth 70%. Megjithatë, pavarësisht këtij ritmi të lartë rritjeje, pesha e mjeteve elektrike në flotën e re mbetet ende e ulët, pasi ato përbëjnë vetëm rreth 6% të regjistrimeve të reja.

Tregu i mjeteve elektrike në Shqipëri dominohet nga marka kineze, BYD me mbi 2.800 mjete elektrike aktive në qarkullim, duke u pozicionuar ndjeshëm përpara konkurrencës. Në vend të dytë renditet Volkswagen, por me një diferencë të konsiderueshme, me vetëm 982 mjete elektrike aktive.

Në total, gjatë 11 muajve të parë të vitit, në Shqipëri janë regjistruar mbi 89 mijë mjete të reja. Pjesa dërrmuese e tyre janë mjete me naftë, rreth 53.5 mijë njësi, ndërsa struktura e tregut vijon të dominohet nga automjetet e përdorura. Sipas shifrave zyrtare, rreth 83% e mjeteve të regjistruara janë të përdorura, kryesisht të importuara nga tregjet e Bashkimit Europian.

Sa i përket markave, Volkswagen kryeson listën e regjistrimeve totale me rreth 17 mijë mjete të reja, i ndjekur nga Mercedes-Benz me rreth 12.6 mijë mjete. Kjo pasqyron një treg që mbetet i orientuar drejt automjeteve tradicionale me karburant fosil, pavarësisht përpjekjeve për diversifikim.

Edhe pse vitet e fundit kanë pasur nisma nga qeveria për ta orientuar Shqipërinë drejt një transporti më të qëndrueshëm dhe “të gjelbër”, në praktikë transformimi ka qenë i ngadaltë. Aktualisht, mjetet elektrike përdoren kryesisht nga kompanitë e taksive, ndërsa adoptimi nga familjarët mbetet i kufizuar, për shkak të kostove fillestare, mungesës së infrastrukturës së karikimit dhe pasigurisë mbi kostot afatgjata.

Situata është komplikuar edhe më tej pas vendimit të fundit të Entit Rregullator të Energjisë (ERE), i cili dyfishoi çmimin e energjisë për karikimin e mjeteve elektrike, nga 11 në 22 lekë për kilovat-orë. Ky vendim u kundërshtua nga shoqatat e taksive, të cilat kërkuan pezullimin e tij, por pa sukses. Kritikat janë përqendruar në faktin se rritja e kostos së karikimit bie në kundërshtim me politikat e deklaruara për nxitjen e përdorimit të mjeteve elektrike. Qeveria ka paralajmëruar plane për ndërtimin e kullave të karikimit me çmime preferenciale për familjarët, si një përpjekje për të nxitur përdorimin individual të mjeteve elektrike.

Nga ana tjetër një vendim i qeverisë pritet të ndikojë drejtpërdrejtë në tregun e mjeteve në vend. Pak ditë më parë u vendos rritja e cmimeve për zhdoganimin e mjeteve, me tarifa tavan pëër të shmangur nëndeklarimet dhe evazionin. Po ashtu, kjo lëvizje pritet të sjellë rritje cmimesh edhe për blerësit, duke cuar në një “korrigjim” të tregut, që vitet e fundit përjetoi një turbo.

The post 83% e mjeteve të reja që regjistrohen në Shqipëri janë të përdorura appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Chelsea synon t’i godasë ambiciet e Aston Villa-s për titullin në Premier League, kur skuadrat të përballen sot në mbrëmje në “Stamford Bridge”.

Vetëm një vend i ndan në klasifikim por skuadra nga West Midlands ka 7 pikë më shumë se vendasit.

Unai Emery ka orkestruar një tjetër seri mbresëlënëse, pasi fitorja e 10-të rradhazi u sigurua pas suksesit 2–1 ndaj Manchester United fundjavën e kaluar, çka do të thotë se “Villans” janë vetëm 3 pikë larg kryesuesve të Arsenal.

Pas një serie zhgënjyese në “Premier League”, Chelsea nuk është realisht në garën për titull. Blutë kanë arritur vetëm 1 fitore në 5 ndeshjet e fundit.

Një paraqitje e dobët në pjesën e parë në barazimin 2–2 me Newcastle United fundjavën e kaluar u pasua nga një pjesë e dytë shumë e mirë, duke theksuar mungesën e vazhdimësisë brenda ndeshjeve, për të mos përmendur atë nga java në javë.

“Blutë” e dinë se nuk mund të lejojnë rënie niveli në asnjë moment përballë Villa-s, e cila ka shmangur humbjen në 3 nga 4 vizitat e fundit në “Stamford Bridge”.

Nëse të dyja skuadrat luajnë në potencialin e tyre maksimal, sfida do të jetë një spektakël i vërtetë futbolli.

Statistikat kryesore
• Sipas superkompjuterit të Opta-s, Chelsea ka 42.7% shanse për të mposhtur Aston Villa-n në ndeshjen e parë pas Krishtlindjes.

• Blutë kanë humbur 2 nga 3 ndeshjet e fundit në shtëpi në Premier League kundër Aston Villa-s.

• Morgan Rogers ka qenë i përfshirë drejtpërdrejt në më shumë gola në Premier League se çdo lojtar tjetër anglez gjatë 17 javëve të para të sezonit (10 gola & asist).

Përballjet direkte
• Të dyja skuadrat fituan ndeshjet e tyre në shtëpi në përballjet direkte të Premier League sezonin e kaluar. Fitorja 3-0 e Chelsea-t në Stamford Bridge erdhi falë golave të Nicolas Jackson, Fernández dhe Palmer.

• Megjithatë, Villa ishte e pamposhtur në 4 udhëtime rradhazi në të gjitha garat para asaj humbjeje. Edhe Chelsea kishte qenë e pamposhtur në 4 ndeshje rradhazi në “Villa Park” para sezonit të kaluar. Ky duel rrallëherë ka favorizuar ekipin vendas kohët e fundit.

• Çelësi është Unai Emery. Aston Villa ka fituar 3 nga 5 ndeshjet e Premier League kundër Chelsea-t nën drejtimin e tij (vetëm një humbje), po aq fitore sa kishte në 20 ndeshjet e mëparshme kundër Bluve para ardhjes së spanjollit (nga të cilat 14 ishin humbje).

Chelsea: Robert Sánchez, Malo Gusto, Wesley Fofana, Trevoh Chalobah, Marc Cucurella, Reece James, Moisés Caicedo, Pedro Neto, Cole Palmer, Alejandro Garnacho, João Pedro.
Trainer: Enzo Maresca

Aston Villa: Emiliano Martínez, Matty Cash, Victor Lindelöf, Ezri Konsa, Ian Maatsen, Amadou Onana, Boubacar Kamara, John McGinn, Youri Tielemans, Morgan Rogers, Ollie Watkins.
Trainer: Unai Emery

The post Chelsea vs Aston Villa, për titull dhe zonën Champions appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Çfarë duhet të bëni nëse ju kap një grip “i keq” ose Covid dhe nuk mund ta gjeni mjekun tuaj të familjes gjatë festave?

Kur është vërtet e nevojshme të shkoni në urgjencë? Cilat janë simptomat e gripit të vitit 2025?

Si mund ta mbroni veten për të shmangur infeksionin? A ka ende kohë për t’u vaksinuar? Ja çfarë duhet të dini.

Një variant i ri, më i rrezikshëm?

Kulmi i gripit, i pritur pas festave, nuk është arritur ende, falë rritjes së grumbullimeve dhe shoqërimit gjatë periudhës së Krishtlindjeve.

Në këtë fazë të sezonit të gripit, “nënvarianti K” është qartësisht i përhapur brenda “variantit 2a.3a.1” më të gjerë, siç është vënë re nga ekspertët mjekësorë, të cilët specifikojnë: “Të dhënat epidemiologjike të disponueshme deri më sot, tregojnë se nuk është vërejtur asnjë rritje në ashpërsinë e manifestimeve klinike”.

Shmangni antibiotikët pa këshillën e mjekut

Gripi fillon me temperaturë të lartë, dhimbje muskujsh dhe lodhje, si dhe simptoma të frymëmarrjes (ngjirje zëri, kollë, hundë të bllokuara ose me rrjedhje).

Zakonisht zgjat pesë ditë. Në shumicën e rasteve, sëmundja zhduket brenda këtij afati kohor, por është më mirë të pushoni, të qëndroni ngrohtë dhe të qëndroni të hidratuar duke pirë shumë lëngje.

Ata që nuk kanë ndonjë problem të rëndësishëm shëndetësor mund ta trajtojnë veten me ilaçe tradicionale, të njohura mirë pa recetë, siç janë antipiretikët për temperaturën; nëse keni ftohje, mund të përdorni një nebulizator ose vazokonstriktorë nazalë (pika ose sprej) për të përmirësuar frymëmarrjen; nëse keni dhimbje fyti, mund të merrni anti-inflamatorë; nëse keni kollë, shurupet mund të zvogëlojnë simptomat.

Është e rëndësishme të mbani mend se antibiotikët nuk duhet të merren përveç nëse përshkruhen nga mjeku juaj i familjes, i cili duhet të konsultohet gjithmonë.

Nëse nuk e gjeni mjekun tuaj të familjes

Nëse gripi nuk zhduket, duhet të kontaktoni gjithmonë mjekun tuaj të familjes. Por çfarë duhet të bëni nëse keni ethe, kollë dhe ftohje gjatë këtyre festave dhe nuk mund ta gjeni mjekun tuaj?

Mbani mend se mjeku juaj i familjes është i disponueshëm gjatë ditëve të javës nga ora 8:00 e mëngjesit deri në orën 8:00 të mbrëmjes; megjithatë, gjatë ditëve të javës natën – nga ora 8:00 e mbrëmjes deri në orën 8:00 të mëngjesit – dhe gjatë festave, nëse keni probleme shëndetësore për shkak të gripit ose COVID-19, ose sëmundjeve të tjera, ose nëse papritmas ndiheni keq, duhet të telefononi shërbimin e urgjencës mjekësore me numrin e telefonit 127.

Duhet të kujtoni urgjenca duhet të përdoret vetëm në raste emergjente.  Megjithatë, nëse personi që sëmuret me grip të rëndë është i moshuar ose i dobët për shkak të sëmundjeve të tjera para-ekzistuese, ose, në përgjithësi, dikush ka probleleme të frymëmarrjes – domethënë, nuk mund të marrë frymë – dhe as një mjek familjeje dhe as një shërbim mjekësor urgjence nuk janë në dispozicion, ai duhet të shkojë në Dhomën e Urgjencës.

Parandalimi, këshilla për të gjithë

Disa masa paraprake të thjeshta mund të ndihmojnë në parandalimin e infeksionit, të tilla si:

-larja e duarve rregullisht dhe shpesh,

-mbajtja e maskës në vende të mbushura me njerëz dhe nëse keni ftohje,

-kollitja ose teshtitja në bërryl.

Edhe në tavolinë, gjatë darkës së Krishtlindjeve, nëse jeni gati të kolliteni ose teshtini, është mirë ta bëni këtë në bërryl dhe pastaj të lani duart.

Nëse është e mundur, veçanërisht kur keni të bëni me njerëz të prekshëm, është mirë të ngriheni nga tavolina dhe të shkoni të kolliteni ose teshtini në një dhomë tjetër, pastaj të lani duart.

Nëse dyshoni se keni Covid (simptomat më të zakonshme janë: faringodinia (dhimbje fyti me ngjirje të mundshme të zërit, bllokim nazal, dobësi dhe dhimbje muskujsh, dhimbje koke), rekomandohet të testoheni para drekës së Krishtlindjeve nëse hasni anëtarë të familjes që janë “të prekshëm” për shkak të moshës ose sëmundjeve të mëparshme.

Ashtu si me të gjitha sëmundjet e frymëmarrjes, nëse keni simptoma të frymëmarrjes si kollë dhe ethe, është mirë të qëndroni në shtëpi për trajtim dhe të shmangni infektimin e njerëzve në rrezik të sëmundjeve serioze, siç janë të moshuarit, pacientët me kancer dhe individët me imunitet të kompromentuar.

Ekzistojnë vaksina kundër gripit (dhe Covid-19), që mund të parandalojnë format e rënda të sëmundjes.

Ende ka kohë për t’u vaksinuar duke pasur parasysh kulmin që pritet në ditët në vijim dhe është më mirë ta bëni këtë tani: mund të duhen deri në disa javë që mbrojtja e vaksinës të fillojë të veprojë.

The post Gripi gjatë festave: simptomat, kurat dhe ç’duhet bërë nëse nuk gjeni mjekun e familjes appeared first on Gazeta Si.

Gazeta “SI”-Në 27 dhjetor të vitit 1899, në qytetin e bukur të Pogradecit lindi Llazar Gusho, i njohur më vonë me pseudonimin letrar Lasgush Poradeci. Ai u shndërrua në një nga figurat më të shquara të letërsisë shqipe, poet, shkrimtar e përkthyes, që la gjurmë të pashlyeshme në poezinë dhe prozën shqiptare. Pseudonimi i tij vjen nga një shkurtim i emrit të tij: “La-S-Gush” nga Llazar Sotir Gusho, ndërsa mbiemri “Poradeci” lidhet me vendlindjen e tij.

Lasgush Poradeci botoi dy përmbledhje poetike që u bënë referencë në poezinë shqiptare: “Vallja e yjeve” (1933) dhe “Ylli i zemrës” (1937). Të dyja u botuan në Bukuresht të Rumanisë, vëllimi i parë me ndihmën e mërgatës shqiptare në Konstancë dhe vëllimi i dytë falë mbështetjes së Mitrush Kutelit. Përmbledhja e dytë përmban edhe vargje të përpunuara nga vëllimi i parë, duke ruajtur melodinë dhe hollësinë e veçantë të vargut poetik shqip.

Përveç poezisë, Lasgushi shkroi tregime dhe shkrime në prozë, të cilat u botuan në të përkohshmet e viteve ’30-’40, si “Përpjekja shqiptare”, e redaktuar nga Branko Merxhani, si dhe në revistat Drita dhe Nëntori. Shkrimet e tij shpesh kishin përballë censurën e kohës, por talenti dhe mjeshtëria e tij letrare i siguruan hapësira të shquara në kulturën shqiptare.

Autori la pas më shumë se 100 poezi, duke përfshirë edhe poezi dashurie. Ai ishte adhurues i fjalëve arkaike dhe shprehjeve filozofike popullore, por gjithashtu eksperimentonte me fjalët e reja dhe mënyrat e reja të të shprehurit. Mitrush Kuteli e përshkroi atë si “poetin e vetëm shqiptar që mendoi, foli dhe shkruajti vetëm në gjuhën shqipe.”

Mes veprave të njohura poetike të Lasgushit janë: “Eskursioni teologjik i Sokratit”, “Mbi ta”, “Kamadeva”, si dhe baladat për Muharrem dhe Reshit Çollakun. Përveç krijimeve origjinale, ai përktheu disa nga kryeveprat e letërsisë botërore, përfshirë: “Eugjen Onjegin” të Pushkinit, lirikat e Lermontovit, Poemat e Hajnes, Majakovskit, Gëtes dhe Hajnes, si dhe poezi të Homerit, Byronit, Shekspirit dhe poetëve të tjerë të njohur.

Në nder të kontributit të tij të madh, në 100-vjetorin e lindjes, më 27 dhjetor 1999, kryetari i Republikës, Rexhep Mejdani, i akordoi titullin “Nderi i Kombit”, ndërsa qyteti i tij i lindjes, Pogradeci, e shpalli “Qytetar nderi”. Sot, Pallati i Kulturës në Pogradec mban emrin e tij, duke e bërë të paharrueshëm trashëgiminë letrare të këtij poeti të madh.

Lasgush Poradeci mbetet zëri i gjuhës shqipe, melodik, filozofik dhe i përjetshëm.

The post Lasgush Poradeci. Poeti i Gjuhës Shqipe appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Që nga fillimi i sezonit 2025/26, përdoruesit e aplikacionit zyrtar të Bundesligës kanë votuar për Lojtarin e Ndeshjes në fund të çdo takimi – por cilët lojtarë e kanë fituar këtë çmim më shpesh deri tani? I sjellim ata më poshtë…

6
Harry Kane (Bayern Munich)

3
Karim Adeyemi (Borussia Dortmund)
Fisnik Asllani (Hoffenheim)
Jonathan Burkardt (Eintracht Frankfurt)
Ritsu Dōan (Eintracht Frankfurt)
Saïd El Mala (Cologne)
Alejandro Grimaldo (Bayer Leverkusen)
Serhou Guirassy (Borussia Dortmund)
Daniel Heuer Fernandes (Hamburg)
Manuel Schwäbe (Cologne)
Deniz Undav (VfB Stuttgart)

2
Nadiem Amiri (Mainz)
Ilyas Ansah (Union Berlin)
Mio Backhaus (Werder Bremen)
Johan Bakayoko (RB Leipzig)
Christoph Baumgartner (RB Leipzig)
Julian Brandt (Borussia Dortmund)
Wouter Burger (Hoffenheim)
Ermin Demirović (VfB Stuttgart)
Luis Díaz (Bayern Munich)
Yan Diomande (RB Leipzig)
Danilho Doekhi (Union Berlin)
Rani Khedira (Union Berlin)
Andrej Kramarić (Hoffenheim)
Jamie Leweling (VfB Stuttgart)
Samuel Mbangula (Werder Bremen)
Assan Ouédraogo (RB Leipzig)
Michael Olise (Bayern Munich)
Patrik Schick (Bayer Leverkusen)
Haris Tabaković (Borussia Mönchengladbach)
Luka Vušković (Hamburg)

The post ‘Lojtari i Ndeshjes’ në Bundesliga appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Kongresi i Shteteve të Bashkuara ka prezantuar një projektligj të ri të quajtur “Western Balkans Democracy and Prosperity Act”, i cili synon forcimin e demokracisë, rritjen e tregtisë dhe investimeve, si edhe zgjerimin e mbështetjes politike amerikane për vendet e Ballkanit Perëndimor.

Projektligji është depozituar më 10 shtator 2025 në Dhomën e Përfaqësuesve dhe përfshin Shqipërinë, Kosovën, Bosnjë-Hercegovinën, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, Serbinë dhe Kroacinë, duke e cilësuar rajonin si strategjik për paqen, stabilitetin dhe sigurinë e Europës.

Dokumenti parashikon forcimin e demokracisë dhe luftën kundër korrupsionit përmes mbështetjes për sistemin e drejtësisë, transparencën në prokurimet publike dhe mbrojtjen e mediave të pavarura. Një tjetër objektiv kryesor është rritja e tregtisë dhe investimeve amerikane në rajon, veçanërisht në sektorë si energjia e pastër, infrastruktura, bujqësia, teknologjia dhe bizneset e vogla.

Projektligji synon gjithashtu uljen e varësisë nga energjia ruse duke nxitur diversifikimin energjetik dhe zhvillimin e burimeve të rinovueshme, si edhe parashikon kodifikimin e sanksioneve amerikane ndaj individëve dhe subjekteve që minojnë stabilitetin, demokracinë dhe sundimin e ligjit në Ballkanin Perëndimor.

Në fokus është edhe ndikimi destabilizues rus dhe kinez, për të cilin kërkohen raporte të detyrueshme mbi fushatat e dezinformimit, ndërhyrjet politike dhe kërcënimet kibernetike. Projektligji parashikon mbështetje për sigurinë kibernetike dhe mbrojtjen e infrastrukturës digjitale në vendet e rajonit, si edhe zgjerimin e programeve arsimore dhe shkëmbimeve ndërkombëtare, përfshirë universitetet, Peace Corps dhe nisma për të rinjtë.

Një element i veçantë është krijimi i programit “Young Balkan Leaders Initiative”, i cili synon zhvillimin e liderëve të rinj të moshës 18 deri në 35 vjeç në fushat e biznesit, teknologjisë, qeverisjes dhe gazetarisë. Po ashtu, projektligji riafirmon mbështetjen e Shteteve të Bashkuara për integrimin euroatlantik dhe anëtarësimin në Bashkimin Europian dhe NATO të vendeve që përmbushin kriteret.

Edhe pse projektligji nuk përmend raste apo emra konkretë për Shqipërinë, vendi përfshihet qartësisht në analizën dhe politikat amerikane për Ballkanin Perëndimor. Kongresi amerikan e identifikon korrupsionin, veçanërisht në nivelet e larta politike, si pengesën kryesore për zhvillimin demokratik dhe ekonomik të rajonit.

The post Projektligji i SHBA-së për Shqipërinë dhe Ballkanin: Të nxjerrim lidera të rinj dhe të luftojmë korrupsionin! appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Prej orës 7:00 të mëngjesit e deri në orën 19:00 të mbrëmjes, sipas kohës lokale në përfaqësitë e ndryshme diplomatike, diaspora po voton për zgjedhjet e parakohshme parlamentare.

Votimi në përfaqësi diplomatike ishte mundësuar për herë të parë në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit të këtij viti, ndërsa më herët kishte qenë i mundur vetëm votimi përmes postës.

Procesi i votimit po zhvillohet në 40 vendvotime, që u përkasin 16 ambasadave dhe 13 konsullatave të Kosovës në 18 shtete të huaja.

Këtu bëjnë pjesë gjashtë vendvotime në Gjermani, tri në Zvicër, dy në SHBA, dy në Kanada, dy në Itali, dy në Francë, dhe nga një në Mbretërinë e Bashkuar, Belgjikë, Suedi, Austri, Norvegji, Slloveni, Danimarkë, Turqi, Kroaci, Holandë, Hungari dhe Çeki.

Në zgjedhjet e fundit parlamentare, Lëvizja Vetëvendosje (LVV) doli dukshëm e para nga votat në përfaqësi diplomatike.

Por, gjithsej 42 për qind e votave të fituara nga LVV-ja në ato zgjedhje ishin të pamjaftueshme që kjo parti, e cila ka qenë në pushtet e vetme që nga viti 2021, të qeverisë sërish vetë.

Dhe, pas shumë muajve me Kuvend të bllokuar e dështimit të dy mandatarëve për kryeministër për të siguruar vota të mjaftueshme për formimin e një qeverie të re, 28 dhjetori u vendos si data e zgjedhjeve të parakohshme.

Për të votuar në përfaqësi diplomatike janë regjistruar gjithsej 19.187 votues, nga gjithsej mbi dy milionë qytetarët me të drejtë vote në këto zgjedhje.

Gjithsej numri i diasporës që është regjistruar për të votuar në këto zgjedhje, përfshirë përmes votimit me postë është pak mbi 77 mijë.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka bërë të ditur se për votim do të vlejnë dokumentet identifikuese me afat të skaduar.

Por, askush që është regjistruar për të votuar nga diaspora nuk do të mund të votojë fizikisht në Kosovë të nesërmen, më 28 dhjetor, pasi që emrat e tyre janë tërhequr nga listat votuese në vend.

The post Zgjedhjet në Kosovë, sot voton Diaspora appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka thënë se do të takohet me homologun e tij amerikan Donald Trump në Florida të dielën, ndërsa vazhdojnë bisedimet për t’i dhënë fund luftës në shkallë të plotë të Rusisë.

Zelensky tha se donte të përqendrohej në një plan paqeje të ndërmjetësuar nga SHBA-ja dhe propozime të ndara për garancitë e sigurisë së SHBA-së. Por një zyrtar i lartë rus tha se plani ishte “rrënjësisht i ndryshëm” nga ai që Rusia po negocionte me SHBA-në.

Kremlini nuk ka komentuar ofertën e Zelensky-t për të tërhequr trupat nga rajoni lindor i Donbasit të Ukrainës, nëse edhe Rusia tërhiqet

Gjatë natës, të paktën pesë persona u plagosën në kryeqytet, Kiev, në një valë të re sulmesh ajrore ruse, tha kryebashkiaku. Një person tjetër u plagos në rajonin e Kievit.

Majori i Kievit, Vitaliy Klitschko, tha se forcat e mbrojtjes ajrore të Ukrainës po e zmbrapsnin sulmin, me dëshmitarë okularë që raportuan shpërthime në qytet.

Sulmi rus vazhdoi të shtunën në mëngjes, me forcat ajrore të Ukrainës që paralajmëruan se një kërcënim me dronë dhe raketa është në fuqi për të gjithë vendin.

Rusia nisi një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022.

Presidenti i Ukrainës u takua për herë të fundit me Presidentin Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë në tetor.

Ukraina është përpjekur të sigurojë garanci nga SHBA-të si pjesë e një marrëveshjeje paqeje, dhe Zelensky ka sugjeruar që një “zonë e lirë ekonomike” e demilitarizuar është një mundësi e mundshme për zonat e Donbasit që Rusia nuk ka arritur t’i marrë me forcë.

Të premten, Zelensky u tha gazetarëve se plani 20-pikësh ishte 90% i përfunduar: “Detyra jonë është të sigurohemi që gjithçka është 100% gati.”

The post Trump dhe Zelensky do të takohen këtë të dielë në Florida appeared first on Gazeta Si.