Gazeta “Si” –Fituesi i Festivalit të 64-t të Këngës në RTSH është shpallur artisti Alis me këngën “Nan”. Ai u shpall fitues pas votimit të jurisë profesioniste dhe votave të publikut.
Vendi i dytë u shpall Inis Neziri me këngën “Ta kam fal” ndërsa në vendin e tretë u rendit Sheila Haxhiraj me “Zemra e tokës”.
Alis do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurovision 2026, i cili do të mbahet në Austri.
Nga Jordi Pérez Colomé- Zbulimi i muzikës ka ndryshuar rrënjësisht gjatë dekadës së fundit. Dikur, muzika e re vinte kryesisht përmes miqve, radios apo dyqaneve muzikore. Sot, këto kanale ende ekzistojnë, por janë shoqëruar dhe shpesh zëvendësuar nga platformat e transmetimit dhe mediat sociale. Përmbledhjet vjetore të Spotify, si ‘Spotify Wrapped’, janë bërë momente reflektimi kolektiv mbi shijet tona muzikore.
Megjithatë, kjo mënyrë e re e zbulimit të muzikës ka ngritur edhe shqetësime serioze për transparencën, ndikimin e algoritmeve dhe pabarazitë strukturore në industri.
Këto pyetje janë në qendër të një projekti të financuar nga Bashkimi Evropian, që synon të “auditojë zbulimin algoritmik të muzikës”. Drejtues i këtij projekti është Lorenzo Porcaro, matematicien dhe studiues në Universitetin Sapienza të Romës, i cili ka analizuar nga afër mënyrën se si algoritmet ndikojnë në atë që dëgjojmë.
Zbulimi i muzikës sot: më shumë sociale sesa algoritmike
Sipas Porcaro-s, mënyra se si zbulojmë muzikë varet shumë nga mosha dhe konteksti social. Për të rinjtë, mediat sociale si TikTok dhe YouTube janë bërë kanalet kryesore të zbulimit muzikor. Artistët sot ndërtojnë një marrëdhënie të drejtpërdrejtë me audiencën e tyre përmes këtyre platformave: ata njoftojnë publikun për këngë të reja dhe i drejtojnë dëgjuesit drejt Spotify apo shërbimeve të tjera të transmetimit.
Platformat e transmetimit, megjithëse reklamohen si mjete për zbulimin e muzikës së re, në praktikë luajnë një rol më të kufizuar sesa pretendohet. Ato funksionojnë më shumë si hapësira ku konsumohet muzika tashmë e njohur, ndërsa impulsi fillestar shpesh vjen nga jashtë veçanërisht nga mediat sociale.
Lorenzo Porcaro
Kush vendos çfarë dëgjojmë?
Një nga pyetjet më të ndjeshme është nëse dikush apo diçka vendos realisht se çfarë muzike dëgjojmë. Porcaro thekson se nga jashtë është e vështirë të kuptohet se si funksionojnë algoritmet, sepse ne shohim vetëm rezultatin final: rekomandimet.
Në disa raste, këto rekomandime duken logjike, siç janë sugjerimet e bazuara në vendndodhjen gjeografike. Tregjet kombëtare luajnë ende një rol të madh. Për shembull, në Itali, rreth 90% e muzikës që dëgjohet është vendase – një nga përqindjet më të larta në Evropë. Kjo tregon se algoritmet nuk janë domosdoshmërisht globale dhe neutrale, por të ndjeshme ndaj konteksteve lokale.
Mungesa e transparencës krijon terren për dyshime dhe teori konspirative. Porcaro sugjeron një qasje më pragmatike: industria muzikore ka qenë gjithmonë e përqendruar rreth etiketave të mëdha, të cilat kanë interesa të qarta ekonomike. Si në radio dikur, edhe sot muzika më komerciale ka më shumë gjasa të promovohet.
Fakti që algoritmet rekomandojnë shpesh artistë shumë të dëgjuar nuk do të thotë domosdoshmërisht se ato janë të manipuluara. Logjika e performancës është e thjeshtë: nëse shumica dëgjon një artist, ka gjasa që edhe dëgjuesit e rinj ta pëlqejnë atë. Problemi kryesor, sipas Porcaro-s, është se ne dimë shumë pak për mekanizmat e brendshëm të këtyre sistemeve.
Platformat si radio e personalizuar
Sipas Porcaro-s, përvoja e sotme e transmetimit i ngjan shumë radios së dikurshme, por të personalizuar. Edhe pse në teori kemi akses në gjithë muzikën e botës, në praktikë dëgjojmë kryesisht të rejat dhe atë që përforcohet vazhdimisht nga algoritmet.
Platformat nuk po shpikin një model krejtësisht të ri, por po përforcojnë dinamika që kanë ekzistuar gjithmonë në kulturën muzikore: fokusin te risia, te hitet dhe te artistët me më shumë ekspozim.
Këshilla për artistët në zhvillim
Një nga iluzionet më të përhapura, sipas Porcaro-s, është ideja se fama mund të vijë thjesht falë algoritmit. Në realitet, ndërtimi i një karriere muzikore kërkon ende punë në terren: koncerte, lidhje lokale dhe një marrëdhënie të drejtpërdrejtë me publikun.
Mediat sociale janë bërë pothuajse të domosdoshme, sepse u lejojnë artistëve të komunikojnë drejtpërdrejt me fansat. Megjithatë, transmetimi mbetet një lojë më pasive, ku artistët janë njëkohësisht krijues dhe përdorues, të ftuar të luajnë sipas rregullave të platformës.
Transmetimi u pa fillimisht si një zgjidhje ndaj piraterisë dhe një shpresë për rimëkëmbjen e industrisë muzikore. Por problemi kryesor mbetet rishpërndarja e fitimeve dhe e ekspozimit. Teknologjia, sipas Porcaro-s, pasqyron të njëjtat pabarazi strukturore që kanë ekzistuar gjithmonë.
Megjithatë, ai mbetet optimist për të ardhmen e muzikës. Historikisht, risitë kanë ardhur nga nënkulturat, të cilat më pas janë bërë pjesë e rrymës kryesore. Ky cikël, sado i vështirë për t’u thyer, vazhdon të prodhojë forma të reja shprehjeje muzikore.
Jordi Pérez Colomé është gazetar, autor dhe pedagog spanjoll i njohur, i specializuar në politikën ndërkombëtare, teknologjinë , veçanërisht inteligjencën artificiale dhe politikën e Shteteve të Bashkuara. Ai shkruan për gazetën El País dhe është autor i disa librave.
Gazeta “SI”- Festivali i Këngës në RTSH nis sonte edicionin e tij të 64-t, duke shënuar edhe një tjetër kapitull në historinë e ngjarjes më të rëndësishme të muzikës së lehtë shqiptare.
Festivali do të çelet më 17 dhjetor, në orën 21:00, në Pallatin e Kongreseve dhe do të vijojë deri më 20 dhjetor, me katër netë të ndara sipas një strukture tashmë të konsoliduar.
Nën drejtimin artistik të Elhaida Danit, skenar të Koloreto Cukalit dhe nën moderimin e Arilena Aras dhe Salsano Rrapit, ky edicion përfshin një përzierje artistësh të afirmuar, rikthime pas disa vitesh mungesë, si edhe emra të rinj që synojnë të prezantohen për herë të parë në skenën e festivalit.
Në listën e konkurrentëve bëjnë pjesë emra të njohur për publikun si Fifi dhe Tiri Gjoci, Alis, Vedat Ademi, Evi Reçi, Erik Lloshi, Kamela Islamaj, si dhe grupi 2 Farm. Krahas tyre, festivali sjell edhe prurje të reja, duke ruajtur traditën e hapjes së hapësirave për talente të rinj. Një nga elementët që ka tërhequr vëmendje këtë vit është edhe pjesëmarrja e aktorit Erand Sojli, i cili do të garojë si këngëtar.
Arilena Ara, Salsano Rrapi, Koloreto Cukali
Dy netët e para të Festivalit të Këngës do të jenë konkurruese, ku të gjithë artistët do të interpretojnë këngët e tyre në garë. Nata e tretë i është kushtuar Nostalgjisë, duke rikthyer në skenë këngë dhe interpretime të njohura nga edicionet e kaluara, ndërsa nata e katërt do të jetë Finalja e Madhe, ku do të shpallet edhe fituesi i edicionit të 64-t.
Edicioni i këtij viti zhvillohet nën moton “Neo Albania Future”, duke synuar një qasje më moderne si në aspektin muzikor, ashtu edhe në atë skenik. Organizatorët kanë bërë të ditur se artistët nuk do të vlerësohen vetëm për interpretimin vokal, por edhe për performancën në skenë.
Përveç konkurrentëve, gjatë katër netëve të festivalit janë parashikuar edhe performanca nga të ftuar specialë shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Mes tyre përmendet prania e Tommy Cash, rikthimi në skenën e festivalit i grupit Shkodra Elektronike, si dhe një performancë nga Bleona Qereti, e cila shënon 30-vjetorin e këngës së saj të parë në Festivalin e Këngës, “Lërmëni”. Po ashtu, në skenë do të ngjitet edhe tenori Ramë Lahaj, kantautori Vlashent Sata, si dhe të tjerë të ftuar, emrat e të cilëve do të bëhen të ditur gjatë netëve të festivalit.
Festivali i Këngës në RTSH mbetet eventi përmes të cilit përzgjidhet përfaqësuesi i Shqipërisë në Konkursin Evropian të Këngës “Eurovision”. Vitin e kaluar, Shqipëria u përfaqësua nga “Shkodra Elektronike” me këngën “Zjerm”
Transmetuesi publik austriak ORF ka zbuluar identitetin vizual dhe dizajnin e skenës për Festivalin e Këngës Eurovision 2026, i cili do të mbahet në Vjenë.
Koncepti i paraqitur bashkon format organike dhe teknologjinë moderne, shkruan Eurovision World.
Pjesa qendrore e skenës do të dominohet nga një sipërfaqe e madhe LED në formën e një gjetheje të lakuar, e cila do të formojë fokusin kryesor vizual të prodhimit. Dizajni i përgjithshëm rrumbullakoset nga një hark mbresëlënës dhe një strukturë mbështetëse e përpunuar.
Gjethja, si një motiv kyç, simbolizon origjinën dhe potencialin, duke përfaqësuar fillime të reja dhe një hapësirë të përbashkët krijuese që feston diversitetin muzikor të Evropës.
Vija e lakuar shpreh rezonancën dhe lëvizjen muzikore, duke synuar të përcjellë lidhje dhe emocion, ndërsa ndërtimi i artë lidh artin dhe funksionalitetin, duke krijuar një kontrast të qëllimshëm me linjat organike.
Një detaj interesant është se Dhoma e Gjelbër do të jetë e lidhur drejtpërdrejt me skenën nëpërmjet një shtegu për këmbësorë. Kjo do t’u lejojë interpretuesve të lëvizin përmes publikut, duke përfshirë edhe Shëtitjen tradicionale të Fitores në fund të natës finale.
Gazeta “SI”- Në fillim të dekadës, dukeshin të gatshëm për të pushtuar muzikën pop: Lil Nas X shpërtheu me “Old Town Road”, kënga që u bë virale në TikTok, shiti rreth 18.5 milion kopje dhe mbetet një nga këngët më të qëndrueshme në vendin e parë në historinë e SHBA-së. Artistë të tjerë si Sam Smith, Troye Sivan dhe Olly Alexander nga “Years & Years” këndonin hapur për dashuri dhe homoseksualizëm.
Por premisat fillestare kanë ngecur. Përpjekjet e Lil Nas X për tu ndërtuar mbi suksesin e albumit debutues kanë dështuar, ndërsa ai përballet publikisht me probleme të shëndetit mendor. Albumi i ri i Khalid shiti vetëm 10,000 kopje në javën e parë, krahasuar me 200,000 të albumit të mëparshëm, ndërsa albumi debutues solo i Olly Alexander, “Polari”, arriti vetëm në vendin e 17-të në Mbretërinë e Bashkuar. Alexander thotë se të jesh i hapur në “makinerinë e madhe të industrisë muzikore… ndihesh sikur po përpiqesh të realizosh të pamundurën”.
Lil Nas X
Një nga arsyet e kësaj ‘ngecjeje’ është mungesa e yjeve mashkullorë në pop që sfidojnë estetikën e zakonshme.
“Shumë artistë mashkullorë u përfshinë në botën e zbehtë të Ed Sheeran dhe Lewis Capaldi-t,” thotë kritiku muzikor Michael Cragg. Edhe kur një këngëtar gay arrin sukses, shpesh kufizohet në një audiencë të vogël, ndërsa artistë të drejtë si Capaldi arrijnë stadiume me dhjetëra mijëra njerëz. Cragg përmend Calum Scott si shembull të një këngëtari gay që ka arritur sukses duke u përshtatur. Por turneu i fundit i Scott ishte në vende me kapacitet prej 2,300 vetësh, ndërsa Capaldi do të mbajë koncert në BST Hyde Park me 65,000 vende.
Vincint
Jason King, dekani i Shkollës së Muzikës Thornton në USC, thekson se për meshkujt gay ekziston një “tavan kufizues”: Kurrë nuk ka pasur qindra meshkuj queer që të arrijnë në krye të chart-eve, dhe tani po përballemi me një mungesë. Ndërkohë, sukseset historike të viteve ’80 , me Freddie Mercury, Elton John dhe George Michael , ishin shpesh të fshehura; shumë nuk ishin të hapur publikisht për seksualitetin e tyre. Epidemia e AIDS-it dhe censura e industrisë frenuan gjithashtu progresin.
Benson Boone
Kur Lil Nas X shpërtheu, ngjau se po vinte një ndryshim: një burrë i zi dhe gay që theu rekorde dhe sfidoi normat me videoklipe provokuese. Por industria nuk e ndoqi masivisht këtë model. “Pasi industria gjeti një model, aq i mjaftonte,” thotë këngëtari gay Vincint.
Ndërkohë, yjet queer femra kanë arritur sukses të gjerë. Suksesi i tyre nuk varet vetëm nga muzika, por edhe nga dinamikat gjinore: seksualiteti i grave mund të ripërdoret nga shikimi i një mashkulli hetero, pa ndjenja përjashtimi. Kjo nuk ndodh për meshkujt gay, të cilët shpesh kategorizohen si “yll gay” dhe përballen me kufizime në shpërndarjen e muzikës.
Komuniteti gay shpesh nuk mbështet plotësisht artistët mashkullorë; kritikat për pamje ose stil janë të ashpra. Kjo, së bashku me rënien e mbështetjes për LGBTQ+ në disa vende, e bën rrugën drejt suksesit komercial edhe më të vështirë.
Olly Alexander
Një pengesë tjetër është audienca: të paktë janë meshkujt gay që lidhen me bazën femërore më të madhe të fansave të pop-it. Kjo është pjesërisht arsyeja pse Sam Smith nuk përdori dallimet gjinore në albumin e tij të parë, “për t’u bërë i pranuar për të gjithë”.
Megjithatë, disa artistë po gjejnë mënyra alternative për të shprehur veten. Frank Ocean, Tyler, The Creator dhe Conan Gray kanë ndërtuar karriera të suksesshme jashtë modelit tradicional, duke fituar audienca të reja dhe duke ndryshuar mënyrën se si matet suksesi për meshkujt queer në pop.
Rritja e kërcënimeve ndaj barazisë LGBTQ+ dhe përkeqësimi i mbështetjes publike ndaj martesave të njëjta e kanë përkeqësuar situatën. Marshimet e paradave gay janë zvogëluar ose zhdukur në SHBA dhe MB, ndërsa kompani si Disney janë kritikuar për censurimin e personazheve LGBTQ+.
Freddie Mercury
Ironikisht, meshkujt gay kanë formësuar historinë e muzikës pop, një histori nga e cila shumë prej tyre tani përjashtohen. Kultura queer, si drag dhe ballroom, është bërë popullore, por shpesh e devijuar nga thelbi. Kjo mungesë përfaqësimi ndikon jo vetëm tek artistët, por edhe tek fansat queer dhe tek dëgjuesit e drejtë, duke i privuar ata nga mundësia për të dëgjuar këngë që pasqyrojnë realitetet e tyre.
Suksesi i “Old Town Road” tregoi se mund të thyhen barrierat, por shtatë vjet më vonë, historia mbetet një kujtesë e sfidave të vazhdueshme për yjet mashkullorë gay në pop.
Këngëtarja izraelite Noa Kirel, e cila përfaqësoi Izraelin në Festivalin e Këngës në Eurovision në vitin 2023, ka kritikuar vendimet e disa vendeve për të tërhiqur pjesëmarrjen e tyre nga konkursi, duke i quajtur ato antisemit.
Ajo thekson se politika nuk ka vend në këtë garë muzikore.
Gjatë një paraqitjeje si e ftuar në emisionin e BBC-së “This World Tonight”, Kirel komentoi vendimet e Irlandës, Spanjës, Holandës, Islandës dhe Sllovenisë për të tërhequr pjesëmarrjen për shkak të pjesëmarrjes së Izraelit.
“Sinqerisht, jam thellësisht e zhgënjyer nga ky vendim sepse Eurosong është një urë, jo një mur. Thelbi i këtij konkursi është lidhja e zemrave përmes muzikës. Fatkeqësisht, disa vende lejojnë që politika ta prishë argëtimin. Izraeli nuk theu asnjë rregull të Eurosong. Izraeli është një vend që përpiqet për paqe. Më 7 tetor, Izraeli nuk sulmoi askënd”, tha ajo.
Kirel theksoi më tej se Izraeli është sulmuar në mënyrë brutale dhe se familje të tëra janë vrarë, përfshirë fëmijë.
“Civilët u rrëmbyen. Izraeli e mbrojti veten siç do të bënte çdo komb tjetër. Ato vende zgjedhin të shohin të kundërtën, të injorojnë realitetin dhe të bojkotojnë Izraelin. Ky është antisemitizëm. Pra, mendoj se bojkotimi i Izraelit në frontet politike nuk është vetëm një fyerje për ne, por edhe një fyerje për gjithçka që përfaqëson Festivali i Këngës në Eurovision”, tha ajo.
Ajo shtoi se politika nuk duhet të përzihet në konkursin muzikor: “Izraeli e mbrojti veten siç do të bënte çdo komb tjetër. Konkursi i Këngës në Eurovision ka të bëjë me lidhjen e njerëzve, pavarësisht nga politika, feja apo kufijtë. Ky është thelbi i Konkursit të Këngës në Eurovision. Pra, mendoj se duhet ta lëmë mënjanë këtë dhe të përqendrohemi te muzika”, deklaroi Noa Kirel.
Nga Gazeta “SI”- Festivali Europian i këngës Eurosong, një nga eventet më të ndjekura muzikore në botë po përballet me një krizë politike dhe morale, e cila ka vënë në dyshim jo vetëm edicionin e vitit 2026, por edhe vetë identitetin dhe të ardhmen e konkursit.
Islanda u bë vendi i pestë që njoftoi tërheqjen nga Eurovizioni 2026, pas Spanjës, Irlandës, Sllovenisë dhe Holandës. Të pesë vendet u larguan në shenjë proteste ndaj vendimit të Unionit Europian të Transmetimeve (EBU) që lejonte Izraelin të marrë pjesë, pavarësisht thirrjeve të vazhdueshme nga disa shtete anëtare që Kan, transmetuesi izraelit, të përjashtohej.
RUV, transmetuesi publik islandez, deklaroi se pjesëmarrja e Izraelit ka shkaktuar “përçarje të madhe” mes publikut islandez dhe brenda vetë EBU-së. Sipas RUV, reformat e votuara nga Unioni duke përfshirë kufizimin e votave individuale, rikthimin e jurive profesionale në gjysmëfinale dhe ndalimin e fushatave të tepruara të promovimit janë të pamjaftueshme për të garantuar një garë të drejtë dhe depolitizuar.
Grupi islandez gjatë protestës në mbrotje të Palestinës, Eurovozion 2024
Islanda, një nga vendet ku Eurovizioni ka shikueshmërinë më të lartë në botë (deri në 95% të popullsisë), ka pasur edhe më parë përplasje me EBU-në. Në vitin 2019, grupi islandez Hatari u gjobit për shfaqjen e flamujve palestinezë gjatë transmetimit live nga Tel Avivi.
Nemo, fituesi i vitit të shkuar kthen trofeun
Kriza mori një kthesë të re kur këngëtari zviceran Nemo, fitues i Eurovizionit 2024 me këngën “The Code” publikoi një video ku njoftoi se po kthente trofeun e tij zyrtar.
Duke mbajtur në dorë trofeun prej qelqi në formë mikrofoni, ai tha se “nuk e ndien më se ky trofe i përket raftit të tij” dhe se pjesëmarrja e Izraelit përbën një kundërshtim të hapur me idealet e deklaruara të Eurovizionit për unitet, respekt dhe dinjitet për të gjithë.
Gjesti i tij është cilësuar nga shumë si akti më i fortë simbolik i një fituesi të Eurovizionit kundër vendimeve të EBU-së dhe ka ndikuar më tej debatin publik.
Arsyeja kryesore e kundërshtimeve mbetet lufta në Gaza. Sipas Ministrisë së Shëndetësisë së Gazës e cila operon nën autoritetin e Hamasit, por që zakonisht konsiderohet e besueshme nga organizatat ndërkombëtare më shumë se 70,000 palestinezë janë vrarë që prej fillimit të konfliktit.
Këngëtari zvicerian Nemo, fituesi i Eurosong 2024
Izraeli, nga ana e tij, e justifikon fushatën si mbrojtje ndaj sulmit të 7 tetorit 2023, kur militantët e Hamasit vranë rreth 1,200 persona dhe morën peng 251 të tjerë. Ndërkohë, disa ekspertë ndërkombëtarë, përfshirë edhe ato të një organi të OKB-së, kanë deklaruar se ofensiva e Izraelit në Gaza mund të përbëjë gjenocid , një akuzë që Izraeli e mohon fuqishëm.
Kjo nuk është hera e parë që Eurovizioni futet në qendër të ngjarjeve botërore. Konkursi ka një histori të gjatë tensionesh politike. Për shembull, Rusia u përjashtua në vitin 2022 pas pushtimit të Ukrainës.
Por situata aktuale konsiderohet nga shumë si sfida më e madhe e dekadave të fundit. Protesta në rrugë, mosmarrëveshje të hapura mes shteteve pjesëmarrëse, betejat e brendshme të EBU-së dhe dyshimet ndaj proceseve të votimit, për shkak të rezultateve të forta të Izraelit në televotimin e viteve të fundit e kanë lënë konkursin të përçarë.
Eurovizioni 2026 do të mbahet në Vjenë, pasi Austria fitoi konkursin e vitit 2025. Megjithatë, numri i vendeve pjesëmarrëse mbetet i paqartë. Nga 37 vende që morën pjesë në vitin 2025, vetëm 31 kanë konfirmuar për vitin 2026, me Armeninë ende të pavendosur dhe pesë vende të tërhequra në shenjë proteste.
Pankarta qe shpalosi zëvendëskryeministrja e dytë e Spanjës, Yolanda Diaz kundër Izraelit në Eurovizion
Edhe pse disa shtete të tjera që kishin munguar për arsye financiare (si Bullgaria, Moldavia dhe Rumania) janë rikthyer, kriza politike ka errësuar atmosferën e një eventi që zakonisht promovohet si një festë gëzimi, diversiteti dhe bashkimi mes popujve.
Pas Spanjës, Irlandës, Holandës dhe Sllovenisë, edhe Islanda ka thënë se do ta bojkotojë garën e famshme evropiane të këngës për vitin e ardhshëm, Eurovision 2026.
Të gjitha këto shtete janë tërhequr nga gara pasi pjesëmarrja e Izraelit u konfirmua zyrtarisht javën e kaluar, raporton televizioni BBC.
“Pjesëmarrja e transmetuesit kombëtar izraelit, Kan, në garë ka krijuar mungesë uniteti në mesin e anëtarëve të Unionit të Transmetuesve Evropianë (EBU) dhe publikut të përgjithshëm” – tha në një deklaratë televizioni islandez, RUV.
Islanda që më parë kishte dhënë shenja se nuk do të merrte pjesë në garën e vitit të ardhshëm, por donte të priste derisa çështja të diskutohej nga bordi i drejtorëve të mërkurën.
Takimi i bordit u mbajt vetëm disa orë para se të kalonte afati që shtetet të konfirmonin nëse do të merrnin pjesë në atë që pritet të jetë edicion festiv i 70-vjetorit të Eurovisionit në Austri në majin e vitit të ardhshëm.
Izraeli ka marrë pjesë në Eurovision që nga viti 1973, sepse televizioni publik i tij është anëtar i Unionit të Transmetuesve Evropianë, i cili e organizon garën muzikore.
Izraeli e ka fituar katër herë vendin e parë në Eurovision – së fundi në vitin 2018 – dhe vitin e kaluar doli në vendin e dytë.
Megjithatë, prania e këtij vendi në Eurovision ka qenë burim tensionesh për shkak të luftës në Gaza dhe shqetësimeve rreth proceseve të votimit dhe fushatës, përfshirë akuzat se Qeveria e Izraelit u mundua të ndikonte në votat e publikut në edicionin e vitit të kaluar.
Instrumenti muzikor shqiptar Lahuta, është shpallur zyrtarisht pasuri e trashëgimisë kulturore jomateriale në listën e UNESCO-s, për mbrojtje urgjente.
Këtë e ka bërë të ditur kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, përmes një postimi në Facebook.
“LAHUTA, PJESË E UNESCO-s, Lahuta është shpallur zyrtarisht pasuri e trashëgimisë kulturore jomateriale në listën e UNESCO-s, për mbrojtje urgjente”, ka shkruar Rama.
Nga Gazeta “Si” -Opera botërore “Il Trovatore” e Giuseppe Verdit rikthehet në skenën shqiptare me një produksion të ri, nën regjinë e Roberto Catalanit, realizuar në bashkëpunim me Teatro “Amilcare Ponchielli” Cremona, Teatro Grande Brescia, Teatro Sociale Como dhe Teatro Fraschini Pavia.
Ky rikthim shënon një moment të veçantë për publikun. Pas 24 vitesh ngjitet sërish në skenën shqiptare tenori me karrierë ndërkombëtare Josif Gjipali, i cili interpreton rolin e “Manricos”.
Për herë të parë në skenën e TKOBAP-së debuton në një produksion operistik mezzosopranoja shqiptare me famë ndërkombëtare Enkeleida Shkoza, në rolin dramatik të “Azucenës”. Rolin e “Conte di Luna” e interpretojnë baritoni Ankhbayar Enkhbold dhe baritoni i njohur i teatrit Armando Likaj, ndërsa në rolin e “Leonorës” ngjiten sopranot Eva Golemi dhe, në kastin e dytë, Ramona Tullumani.
Në kastin alternativ, rolin e “Azucenës” e sjell mezzosopranoja Ivana Hoxha, ndërsa “Manrico” interpretohet nga tenori Amadi Lagha. Publiku do të ndjekë gjithashtu Bledar Domin në rolin e “Ferrandos”, Suada Gjergjin dhe Greis Shametajn si “Ines”, si dhe Matias Xhelin e Redon Sinellën që ndajnë rolin e “Ruiz”. Roli i “Un vecchio Zingaro” dhe “Un messo” i është besuar Erlind Zeraliut.
Orkestra Simfonike dhe Kori i TKOBAP-së, të drejtuar nga dirigjenti Andrea Solinas dhe dirigjenti i korit Dritan Lumshi, përmbyllin këtë produksion të madh, duke sjellë për publikun një eksperiencë artistike ku ndërthuren muzika, drama dhe pasioni Verdian në një shfaqje monumentale.
“Il Trovatore” do të shfaqet në datat 11-12-13 Dhjetor , në orën 19:00
Irlanda, Spanja dhe Holanda kanë njoftuar se do të bojkotojnë Eurovision Song Contest të vitit të ardhshëm, pasi Izraelit iu lejuar të marrë pjesë.
Këto vende ishin ndër ato që kërkuan përjashtimin e Izraelit, duke u bazuar në pasojat humanitare të luftës në Gaza dhe akuza për praktika të padrejta votimi.
Pavarësisht kërkesave për një votim mbi pjesëmarrjen e Izraelit, anëtarët miratuan një grup rregullash të ri që synojnë të mbrojnë integritetin e konkursit, raporton BBC, transmeton Sinjali.
Në një deklaratë, transmetuesi holandez Avrotros tha se: “Pjesëmarrja në këto rrethana është e papajtueshme me vlerat publike që janë thelbësore për ne.”
Transmetuesi spanjoll RTVE shtoi: “Bordi i drejtorëve të RTVE-së vendosi në shtator të kaluar që Spanja do të tërhiqej nga Eurovision-i nëse Izraeli do të ishte pjesë e tij. Kjo tërheqje gjithashtu do të thotë se RTVE nuk do të transmetojë as finalen e Eurovision 2026, as gjysmëfinalet paraprake.”
RTVE kishte udhëhequr fushatën për përjashtimin e Izraelit dhe kishte kërkuar një votim sekret mbi pjesëmarrjen e tij.
Sipas transmetuesit, organizatorët “refuzuan kërkesën e RTVE-së”, duke shtuar: “Ky vendim rrit mosbesimin e RTVE-së ndaj organizimit të festivalit dhe konfirmon presionin politik që e rrethon atë.”
Pritet që edhe transmetues të tjerë, përfshirë Slloveninë dhe Islandën, të tërhiqen nga konkurrenca.
Nëna e këngëtarit të ndjerë, Shpat Kasapi, ka folur publikisht pas ndarjes së tij të parakohshme nga jeta, duke dhënë një mesazh të thellë e emocional që ka prekur të gjithë të pranishmit.
“Faleminderit që organizuat këtë eveniment për nder të humbjes së madhe të shpirtit tim, të gjysmës time, Shpatit”, u shpreh ajo.
“Ndoshta pyesni pse nuk jam në gjendje të flas… 22 vjet kam ligjëruar, por sot ndjej një emocion që kurrë në jetë nuk e kam ndjerë. E dinë të gjitha nënat që kanë humbur fëmijën e tyre”.
E ëma e artistit tha se dhimbja është e papërshkrueshme, por njëkohësisht ndjen krenari për djalin që rriti.
“Jam shumë krenare dhe e lumtur që pata lindur një djalë që nuk paska qenë vetëm i imi. Paska qenë i të gjithëve juve, e paskeni dashur të gjithë. Ju falënderoj nga zemra”.
Ajo shtoi se në vitin e fundit Shpati nuk ka qenë i qetë, një shqetësim që e ka prekur gjithë familjen.
“Le të prehet në paqe, sepse këtë vit nuk ka qenë i qetë dhe kjo ishte një parandjenjë për të gjithë ne”.
Nëna e këngëtarit kërkoi vetëm lutje për fëmijët e tjerë që i kanë mbetur: “Lus Zotin të më ruajë fëmijët e tjerë, sepse kam edhe dritat e tjera të syve”.
Mes lotëve dhe dhimbjes, ajo e përfundoi fjalimin me një lutje të fundit për të birin: “Le të prehet në paqe dhe në parajsë, në lulen e xhenetit”.
Komuna e Tetovës këtë të diele ka zhvilluar një seancë të jashtëzakonshme ku mori vendimin për të shpallur të hënën e 1 dhjetorit ditë zie.
Dita e zisë është shpallur për shkak të vdekjes së këngëtarit Shpat Kasapi i cili u përcjell këtë diele në banesën e fundit.
Shpat Kasapi dha një kontribut të rëndësishëm për zhvillimin e kulturës dhe muzikës në Komunën e Tetovës, Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe në skenën muzikore shqiptare.
Shpat Kasapi ndërroi jetë në moshën 40-vjeçare të mërkurën pas një sulmi në zemër. Kasapi ishte një nga emrat më të njohur të muzikës shqiptare dhe numëron hite të shumta të dashura nga të gjitha grupmoshat.
Karriera e tij nisi në fillim të viteve 2000 dhe ishte një idhull për shumë breza. Disa nga hitet e tij janë: “Valle Kosovare”, “Kush të ndau prej meje”, “Dashni pa limit”, “Aroma e saj” dhe shumë të tjera. Kasapi la pas një djalë.
TIRANË, 29 nëntor/ATSH/- Në kuadër të Festave të Nëntorit, Orkestra Simfonike, Kori dhe Kori i Zërave të Bardhë të TKOBAP-së, në bashkëpunim me Orkestrën Simfonike të RTSH-së nën dirigjimin e Gridi Krajës sollën një mbrëmje të magjishme nën tingujt e jashtëzakonshëm të filmave shqiptarë.
Artëdashësit të cilët mbushin çdo herë sallat e TKOBAP-së, u përfshinë nga emocionet e forta që rikthyen në skenë kryevepra të kinematografisë në një udhëtim të paharruar në historinë e filmit shqiptar.
Për rreth 2 orë, muzika e kolonave zanore i ktheu pas në kohë të pranishmit në sallën e TKOBAP-së, drejt kujtimeve të fëmijërisë, momenteve ikonike të filmit shqiptar dhe historisë sonë kulturore.
Momente solistike erdhën nga klarineta e parë e TKOBAP-së, Elton Katroshi dhe vokalistja Kamela Islamaj, të cilët plotësuan bukur këtë mozaik që ju dhurua artdashësve nga dy orkestrat më të mëdha shqiptare.
Publiku udhëtoi në atmosferën melodike të Kujtim Laros, Çesk Zadese, Aleksander Lalos, Limos Dizdarit, Hajg Zaharian me muzikën e tyre që i dhanë jetë filmit shqiptar.
Sot (e mërkurë), në moshën 40-vjeçare, bota e artit shqiptar u zgjua me një lajm të zi për ndarjen e parakohshme nga jeta të këngëtarit të njohur Shpat Kasapi, një humbje e madhe për familjen, komunitetin artistik dhe publikun shqiptar.
Ai la pas një djalë të quajtur Roel, dhe një karrierë të pasur e të bujshme, me këngë që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në diskografinë shqiptare dhe në zemrat e fansave të shumtë. Humbja e tij është një goditje për muzikën shqiptare, pasi Shpati konsiderohet ndër artistët më ndikues të zhanrit pop dhe më të dashur të brezit të tij.
Disa nga këngët që e bënë Shpatin të paharrueshëm dhe që i dhanë vendin e merituar në historinë e muzikës shqiptare:
Valle Kosovare
Një këngë që nuk ka nevojë për prezantim. Me ritmet e saj folklorike dhe vargjet ilirike, ajo është kthyer thuajse në një himn të ahengjeve dhe festave shqiptare. Kënga, e interpretuar për Kosovën nga një djalë shqiptar nga Maqedonia e Veriut, ka arritur mbi 42 milionë klikime në YouTube dhe vazhdon të këndohet në çdo festë të madhe, duke bërë krenar çdo shqiptar që e dëgjon.
Kush të ndau prej meje
Balada që preku zemrat e të gjithëve, një këngë për dashuritë e humbura dhe ndarjet nga gurbeti. Një hit i pashlyeshëm që vazhdon të rikthehet edhe sot në platformat si TikTok, duke treguar fuqinë e saj emocionale dhe ndikimin e Shpatit në skenën muzikore shqiptare.
Axhami
Ishte vetëm një “azhami” në muzikës kur publiku shqiptar u njoh me të. Një nga këngët e para që e bëri Shpatin të njohur, një këngë për dashurinë e një djali të ri ndaj një vajze, e cila u prit me entuziazëm nga publiku. Një nga këngët që tregoi talentin e tij të hershëm dhe aftësinë për të krijuar emocione të forta tek dëgjuesit.
Falma
“Falma” është pa dyshim një prej hiteve më të mëdha të Top Festit. Festivali, i cili dikur organizohej nga Top Media, kishte mirëpritur në edicionin e katërt Shpat Kasapin në një duet me Bleron, këngën “Falma”, që është pa dyshim një nga këngët më të bukura RnB të të gjitha kohërave.
Pa ty s’jetoj
Një këngë që shënoi rininë e Shpatit dhe mbetet nostalgji për të gjithë të rinjtë e viteve ’90. Me këtë këngë, Shpati tregoi jo vetëm zërin e tij të veçantë, por edhe aftësinë për të prekur zemrat e publikut që nga fillimi i karrierës.
Trashëgimia muzikore e Shpat Kasapit është e pasur dhe e shumëllojshme, duke përfshirë këngë që nga baladat e ndjera deri te ritmet e folklorit dhe zhanret moderne.
Ai ka lënë gjurmë të thella jo vetëm në muzikë, por edhe në kulturën popullore shqiptare, duke mbetur një shembull i talentit dhe pasionit të vërtetë për artin.
Sonte, në mbrëmjen gala të mbajtur në AMC Hall, një nga momentet më emocionuese të recitalit të Adelinë Ismailit erdhi para se të niste koncerti.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, i ka dorëzuar këngëtares së njohur Mirënjohjen Presidenciale, në shenjë vlerësimi për kontributin e jashtëzakonshëm të saj në muzikën shqiptare ndër vite.
Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka çmuar thellë figurën artistike të Adelinës, duke e cilësuar si një nga ikonat më të mëdha të skenës sonë muzikore.
Ajo theksoi se Adelina, e njohur gjerësisht si diva e muzikës moderne shqiptare, ka qenë frymëzim për disa gjenerata dhe një zë i fuqishëm artistik e shoqëror.
Ky moment vjen në kuadër të jubileut të madh të artistes, e cila këtë vit shënon 40 vjet karrierë – një rrugëtim që e ka bërë atë simbol të identitetit dhe emocioneve muzikore shqiptare. Në kuadër të këtij përvjetori, Adelina ka publikuar edhe mini-albumin e saj më të ri, të titulluar “Grua”, një projekt që është pritur me entuziazëm nga publiku.
Koncerti recital pritet të sjellë një performancë të veçantë, duke rikthyer këngët dhe momentet më kulmore të karrierës së saj të pasur.
Nga Gazeta “SI”- Më 26 nëntor, Teatri Kombëtar i Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor mirëpret për herë të parë në Shqipëri një nga ansamblet më të njohura të muzikës korale botërore: Czech Boys – Boni Pueri.
Vetëm një ditë më pas, më 27 nëntor, këta zëra të jashtëzakonshëm do të ngjiten në skenën e Teatrit “Petro Marko” në Vlorë, duke sjellë për publikun vlonjat një përvojë artistike të rrallë.
“Boni Pueri”, me 35 djem të talentuar, do të dhurojë një koncert plot ngjyra dhe energji rinore. Nën drejtimin e maestro Pavel Horák dhe me shoqërimin në piano të Vartan Agopian, ansambli sjell një program të përzgjedhur nga repertori koral ndërkombëtar. Ky koncert premierë e pasuron kalendarin kulturor të TKOBAP-së dhe ofron një përvojë unike për publikun shqiptar.
I themeluar në vitin 1982, kori i djemve Boni Pueri mbetet një nga ansamblet më të shquara të Evropës, duke vazhduar traditën e një kori që daton që prej vitit 1252 në Kapitullin Metropolit të Shën Vitusit në Pragë. Me rreth 200 anëtarë të moshave 4–19 vjeç, kori ka interpretuar më shumë se 3,000 koncerte në mbarë botën.
Turnetë e tyre kanë përfshirë Japoni, SHBA, Kanada, Korenë e Jugut, Kinën, shumë vende të Evropës dhe Vatikanin. Ata kanë kënduar në skena prestigjioze si Concertgebouw në Amsterdam, National Centre for the Performing Arts në Pekin, Grace Cathedral në San Francisko dhe Basilica Santa Maria Maggiore në Romë.
Boni Pueri ka qenë pjesë e ceremonive shtetërore të nivelit të lartë, përfshirë nderimin e Sir Nicholas Winton dhe vizitat zyrtare të presidentëve Joachim Gauck, Heinz Fischer dhe Xi Jinping. Kori ka performuar krah emrave të mëdhenj si José Carreras, Bobby McFerrin dhe Thomas Hampson, ndërsa mbi 30 albumet e tyre mbeten referenca të rëndësishme në botën e muzikës korale.
Repertori i tyre shtrihet nga muzika e shenjtë te ajo bashkëkohore, përfshirë kryevepra të Mahlerit, Bachut, Mozartit, Fauré-së dhe Handelit. Ata kanë kontribuar në rizbulimin e kompozitorëve çekë të epokës baroke dhe klasike, si Fischer, Vejvanovský, Zelenka, Wanhal dhe Tomášek. Po ashtu janë aktivë në premierat moderne dhe muzikën filmike ndërkombëtare.
Si pjesë e një shkolle të dedikuar për edukimin vokal të djemve , e vetmja e këtij lloji në Republikën Çeke , Boni Pueri është vlerësuar me titullin Ambasador Kulturor i Evropës nga Federata Evropiane e Korëve.
Vizita e tyre në Shqipëri, më 26 nëntor në TKOBAP dhe më 27 nëntor në Vlorë, premton dy mbrëmje të paharrueshme muzikore, që sjellin traditën më të çmuar korale çeke përpara publikut shqiptar.
Dëgjimi i muzikës në baza të rregullta mund të ulë ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të demencës tek të moshuarit, sugjeron një studim i ri australian. Studiuesit analizuan të dhënat e mbi 10,800 personave të moshës 70 vjeç e lart dhe zbuluan se ata që dëgjonin shpesh muzikë kishin 39% më pak gjasa të diagnostikoheshin me demencë krahasuar me ata që dëgjonin rrallë ose aspak.
Pjesëmarrësit që dëgjonin rregullisht muzikë shfaqën jo vetëm rrezik më të ulët të demencës, por edhe 17% reduktim të dëmtimit kognitiv, rezultate më të mira në testet e funksioneve mendore dhe kujtesë episodike më të fortë — aftësia për të kujtuar ngjarjet e përditshme.
Edhe luajtja e një instrumenti muzikor u shoqërua me përfitime të rëndësishme për shëndetin e trurit, me studiuesit që treguan një 35% ulje të rrezikut për zhvillimin e demencës tek personat që angazhoheshin në këtë aktivitet.
“Këto rezultate sugjerojnë se aktivitetet muzikore mund të jenë një mënyrë e thjeshtë dhe e arritshme për të ruajtur shëndetin kognitiv tek të moshuarit,” tha Emma Jaffa nga Monash University, një nga autoret e studimit.
Megjithatë, studiuesit theksuan se rezultatet janë vëzhguese dhe nuk provojnë se muzika është shkaku direkte i uljes së rrezikut të demencës. Ata paralajmëruan për kufizime si raportimi vetjak i zakoneve muzikore dhe mundësinë e ndikimit të faktorëve të tjerë, duke kërkuar studime të mëtejshme.
Ndërkohë, demenca vazhdon të rritet në nivel global. Mbi 57 milionë njerëz jetojnë aktualisht me këtë gjendje, dhe çdo vit regjistrohen mbi 10 milionë raste të reja — një çdo 3.2 sekonda.
Nga Gazeta “SI”- Gjakova prej kohësh ka rimarrë rolin e kryeqendrës së artit dhe kulturës. Me “Ditët e Shqiptarit” dhe “Ditët e Nëntorit”, dy ngjarje të mëdha të shtrira në kohë, Gjakova po shndërrohet në një destinacion të rëndësishëm kulturor. Në këtë kuadër u organizua edhe koncerti i sopranos shqiptare me famë botërore Ermonela Jaho, natën e 15 nëntorit, në Pallatin e Kulturës “Asim Vokshi” në Gjakovë.
Në këtë pikë merita i takon Ermal Hasimes, dhe stafit të “Fondacioni për Gjakovën” të cilët dashurinë për vendin e tyre e kanë sublimuar në këtë mënyrë, duke i rikthyer identitetin nëpërmjet artit.
Salla gumëzhinte nga emocioni, fytyrat e njerëzve mbartnin pritjen e një mbrëmjeje të jashtëzakonshme, ndërsa tingujt e pianos së provës përziheshin me pëshpëritjet e publikut.
Ishte thënë të ishte pjesë e një rrëfimi, nga ato që të nguliten thellë në zemër. Një histori që niste me rikthimin e një emigranti në vendlindje pas shumë vitesh, teksa ai përshkonte Shqipërinë nga jugu në veri, duke u çmallur e duke u mbushur me frymën e atdheut. Një gjakovar që kalon nga Berati, Durrësi, Tirana e Shkodra, për të mbërritur më në fund në Gjakovë. Një udhëtim i shkruar në formën e një letre, një rrëfimi dhe një porosie, i cili do të përshkonte të gjithë mbrëmjen e 15 nëntorit në sallën e madhe të Pallatit të Kulturës, aty ku Ermonela Jaho dhe orkestra e TKOBAP në dirigjimin e Sergio Alapont, performuan për gati dy orë para një publiku të ardhur nga të gjitha trevat shqiptare.
Atë mbrëmje iu këndua dashurisë, lumturisë, brengës, mallit dhe humbjes , e sidomos humbjes. Veprat e kompozitorëve më të njohur klasik u sollën në një përshtatje të shkëlqyer me historinë shqiptare, e cila, në këtë rast, përfaqësohej nga një emigrant që me valixhen e tij mbante kohën e humbur dhe vitet e shumta larg vendit.
Historia e Gjakovës është një histori triumfi: sesi dhimbja, humbja, brenga dhe vdekja janë sfumuar shpesh nga jeta dhe qëndresa. Ali Podrimja, Enver Gjerqeku, Abdurrahim Buza, Ali Oseku, Shqiptar Oseku janë vetëm disa nga figurat e artit që e kanë përjetësuar Gjakovën, duke i dhënë asaj një identitet të pathyeshëm dhe të pandryshueshëm. Por, siç u tha, historia e Gjakovës kalon përmes dhimbjes dhe humbjes , dhe këto elemente nuk mund të mungonin as në shfaqjen e Jahos.
Në një moment, rrëfimtari nisi të tregonte historinë e Ferdonije Qerkezit dhe Pashke Krasniqi Markajt, dy nëna që kishin humbur bijtë e tyre dhe që tashmë janë bërë simbol i qëndresës në të gjithë Kosovën. Dhe aty, nga skena, Ermonela Jaho e përlotur dhe me frymëmarrje të shpeshtuar nisi të këndonte “Suor Angelica” të Puccinit, një nga ariet më prekëse dhe më tronditëse të repertorit klasik botëror.
Në sallë fillimisht ra një heshtje e plotë, ajo lloj heshtjeje që lind vetëm kur arti prek diçka shumë të thellë në shpirtin e njerëzve.
Pastaj pati lot e dhimbje, e pas tyre shumë duartrokitje. Ovacionet u shtuan edhe më tepër kur, në mes të sallës, nëna Ferdonije u ngrit, i puthi duart Ermonelës dhe ia mbështeti ato në kraharor, si për ta falënderuar për interpretimin që, në atë mbrëmje, përjetësoi kujtimin e djemve të saj të humbur përmes Angelicës së Puccinit.
Ermonela Jaho tronditi sallën me performancën e saj. Nuk pati vend për aktrim, sepse lotët e saj ishin të vërtetë, ashtu si frymëmarrja e shpeshtuar që i jepte asaj përmasën e një dive. Duke ndarë skenën me sopranot e reja gjakovare dhe me nxënësit e shkollës së muzikës “Prenkë Jakova”, ajo dëshmoi madhështinë dhe misionin e saj, duke u dhënë atyre të rinjve çaste të paharrueshme, të cilat do t’i kujtojnë gjatë.
Kjo mbrëmje ishte rikthim te humbjet dhe shpresat kolektive, një rikujtim se arti ka fuqinë të shërojë plagët më të vjetra. Dhe kështu, të gjithë të pranishmit, që në fund e duartrokitën gjatë, mbetën të bindur se sado e gjatë të jetë ajo rrahje duarsh, kurrë nuk do ta përmbushë plotësisht mirënjohjen ndaj një dive që na bën krenarë kudo në botë.
Në fund të fundit , Gjakova nuk duartrokiti vetëm një artiste të madhe por shpirtin, guximin dhe të gjithë kujtesën që ajo ringjalli nëpërmjet zërit të saj.
Login
