TIRANĂ, 31 dhjetor /ATSH/- Nga petullat qĂ« mbrojnĂ« nga shtrigat deri te Ă«mbĂ«lsirat qĂ«Â tregojnĂ« fatin, vendet nĂ« mbarĂ« botĂ«n shpesh e fillojnĂ« Vitin e Ri me ushqim tĂ« shkĂ«lqyer, sipas âNational Geographicâ.
Për disa mijëvjeçarë, njerëzit në mbarë botën e kanë festuar Vitin e Ri duke shpresuar se ai do të sjellë shëndet, pasuri dhe sukses.
Shpesh, kĂ«to festime sillen rreth disa ushqimeve simbolike â si makarona tĂ« gjata pĂ«r njĂ« jetĂ« tĂ« gjatĂ«, 12 kokrra rrush pĂ«r 12 muaj me fat dhe lakĂ«r pĂ«r mĂ« shumĂ« para.
Duke lënë mënjanë shampanjën, ushqimi i Vitit të Ri në disa vende është mjaft i zakonshëm dhe i lirë. Për shembull, në Brazil gatuhen thjerrëza, ndërsa në Jugun Amerikan festohet me bizele.
Më poshtë renditen disa prej traditave ushqimore më pak të njohura të Vitit të Ri nga e gjithë bota:
Petulla âOliebollenâ nĂ« HolandĂ«
Viti i Ri nĂ« HolandĂ« do tĂ« ishte i paplotĂ« â pa oliebollen. Petulla holandez, emri i tĂ« cilit pĂ«rkthehet fjalĂ« pĂ«r fjalĂ«, top vaji, hahet gjatĂ« gjithĂ« vitit â dhe thuhet se ka fuqi mbrojtĂ«se gjatĂ« vitit tĂ« ri.
HistoritĂ« thonĂ« se perĂ«ndesha pagane Perchta, e njohur edhe si âshtriga e Krishtlindjeveâ, fluturon nĂ«pĂ«r qiellin e natĂ«s dimĂ«rore duke hapur stomakun e njerĂ«zve nĂ« kĂ«rkim tĂ« ushqimit.
Oliebollen Ă«shtĂ« e vetmja mĂ«nyrĂ« pĂ«r ta penguar atĂ« â sipas legjendĂ«s, yndyra nga brumi i skuqur do tĂ« bĂ«nte qĂ« shpata e saj tĂ« rrĂ«shqiste nga barku i tyre.
Të spërkatura zakonisht me kanellë, karafil dhe xhenxhefil, oliebollen shpesh mbushen me manaferra të thata, mollë të grira dhe bajame.
SupĂ« âjoumouâ nĂ« Haiti
Pjata tradicionale e Haitit është një supë e dashur me bazë kungulli që shërbehet çdo vit më 1 janar, një ditë e rëndësishme në kombin e Karaibeve për shumë arsye.
Pjata filloi të shërbehej gjatë festës së çlirimit të Haitit nga Franca.
NĂ«n sundimin kolonial, afrikanĂ«t e skllavĂ«ruar u detyruan tĂ« kultivonin kungull dhe tĂ« pĂ«rgatisnin supĂ«n pĂ«r zotĂ«rinjtĂ« e tyre francezĂ« â por atyre u ndalohej tĂ« merrnin pjesĂ« nĂ« konsumin e saj.
Kur Haiti shpalli pavarĂ«sinĂ« mĂ« 1 janar 1804, besohet se Marie Claire Heureuse FĂ©licitĂ© Bonheur Dessalines â gruaja e njĂ« revolucionari kryesor â shpĂ«rndau supĂ« âjoumouâ pĂ«r tĂ« gjithĂ« haitianĂ«t e sapoçliruar.
ĂshtĂ«, nĂ« shumĂ« mĂ«nyra, njĂ« shenjĂ« sfide dhe njĂ« simbol i ndryshimit dhe bashkimit.
Ndërsa receta ndryshon sipas familjeve, shumica përfshijnë mish viçi, patate, makarona dhe disa perime, së bashku me kungull dhe erëza.
Përgatitja zakonisht fillon një natë më parë, më 31 dhjetor, dhe shpesh është një aktivitet i përbashkët familjar.
âBanitsaâ nĂ« Bullgari
NĂ« qendĂ«r tĂ« festimeve tĂ« Vitit tĂ« Ri nĂ« Bullgari gatuhet njĂ« brumĂ« filo festiv dhe i shijshĂ«m i quajtur âbanitsaâ.
Midis shtresave të brumit të shkrifët është një përzierje vezësh, kosi natyral dhe djathi të bardhë të kripur.
Ndërsa hahet edhe si një mëngjes i përditshëm, versioni festiv është diçka e veçantë.
NĂ« Vitin e Ri, âbanitsaâ zakonisht Ă«shtĂ« e mbushur me shenja simbolike dhe mesazhe fati tĂ« mirĂ«.
Disa familje fshehin monedha argjendi qĂ« kanĂ« pĂ«r qĂ«llim tâi sjellin fat kujtdo qĂ« i gjen, ndĂ«rsa tĂ« tjera e zbukurojnĂ« brumin me degĂ«za, tĂ« mbĂ«shtjella me copa letre qĂ« urojnĂ« fat tĂ« shkruar me dorĂ«.
Qofte orizi në Filipine
Festat filipinase tĂ« Vitit tĂ« Ri zakonisht pĂ«rfshijnĂ« njĂ« gamĂ« tĂ« hollĂ«sishme gatimesh me rĂ«ndĂ«si simbolike â madje edhe supersticioze.
Vendi gatuan një shumëllojshmëri ëmbëlsirash orizi. Këto ushqime festive mund të jenë të kripura, si puto (kek me oriz të zier në avull që zakonisht shërbehet me supë ose gjellë) dhe bibengka (kek me oriz i pjekur në gjethe bananeje, shpesh i mbuluar me vezë dhe djathë), si dhe ëmbëlsira, si biko (kek me oriz i bërë me qumësht kokosi dhe sheqer kafe) dhe tikoy (një kek me oriz të zier në avull dhe i ëmbël që hahet në fund të vaktit).
Këto gatime kanë për qëllim të simbolizojnë forcimin e lidhjeve familjare dhe shërbejnë si një magnet për fat të mirë në vitin e ri.
Prania e orizit gjatë Vitit të Ri (dhe festave të tjera) daton që nga Filipinet para-koloniale.
PĂ«rpara kolonizimit spanjoll, orizi ishte aq i vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu kultivuar saqĂ« shĂ«rbehej vetĂ«m nĂ« raste shumĂ« tĂ« veçanta.
Qumështi i Drerit në Kanada
ĂfarĂ« pĂ«rftohet kur kombinoni rumin me vezĂ« tĂ« rrahur, qumĂ«sht dhe sheqer, njĂ« akullore dhe alkool? Sigurisht, QumĂ«sht Dreri.
Kokteji festiv kanadez, i njohur për shijen e tij të shijshme dhe të rrezikshme, është një pije e preferuar festive brenda mjedisit ushtarak.
Pija zakonisht bëhet nga një kombinim i qumështit, rumit dhe akullores.
Qumështi i Drerit ka qenë një shtyllë kryesore në ngjarjet shoqërore ushtarake, duke përfshirë pritjet zyrtare të Vitit të Ri që bashkojnë zyrtarë qeveritarë dhe ushtarakë me anëtarë të publikut.
Megjithëse origjina absolute është e vështirë të gjurmohet, referencat e para për Qumështin e Drerit datojnë që para Luftës së Parë Botërore.
âKambakoâ nĂ« Japoni
NĂ« Japoni, njĂ« kategori e tĂ«rĂ« ushqimesh i kushtohet vitit tĂ« ri. Osechi-ryĆri, e cila e ka origjinĂ«n mĂ« shumĂ« se 1,000 vjet mĂ« parĂ« gjatĂ« periudhĂ«s Heian, tradicionalisht shĂ«rbehet nĂ« kuti.
Midis shumĂ«llojshmĂ«risĂ« shumĂ«ngjyrĂ«she tĂ« ushqimeve tĂ« paketuara nĂ« kĂ«to kuti Ă«shtĂ« njĂ« tortĂ« delikate peshku e kuqe dhe e bardhĂ« e quajtur âkamabokoâ.
Forma e kupolës, me shtresën e kuqe të veshur mbi të bardhë, i ngjan një dielli në lindje dhe ka për qëllim të simbolizojë fat të mirë për vitin e ri.
Kamaboko shpesh shĂ«rbehet nĂ« o-zĆni, njĂ« supĂ« me bazĂ« soje e mbushur me kek orizi dhe perime.
Ushqime tradicionale në Amerikën Latine
Mishi i derrit zë një vend të rëndësishëm në tryezën e Vitit të Ri në Amerikën Latine.
ZĂ«vendĂ«simi i mishit tĂ« dhisĂ« me ate tĂ« derrit â mĂ« tĂ« bollshĂ«m dhe mĂ« pak tĂ« shtrenjtĂ« â Ă«shtĂ« njĂ« adaptim latino-amerikan i traditĂ«s sĂ« pjekjes sĂ« njĂ« kafshe tĂ« tĂ«rĂ« pĂ«r tĂ« festuar â qĂ« daton shekuj mĂ« parĂ« nĂ« Lindjen e Mesme.
Mishi i derrit është një simbol i prosperitetit, një besim që vjen nga kinezët, të cilët u vendosën në territoret latine duke filluar nga fundi i shekullit XIX.
Ushqimet tradicionale tĂ« Vitit tĂ« Ri â qĂ« pĂ«rfshijnĂ« bishtajore si thjerrĂ«zat dhe fasulet â janĂ« tĂ« pĂ«rhapura nĂ« AmerikĂ«n Latine.
Thjerrëzat, për shkak të ngjashmërisë së tyre me monedhat e arit, janë simbole të njohura të pasurisë në Brazil, Kili dhe Venezuelë, ku njerëzit zakonisht hanë një lugë (ose më shumë) thjerrëza në mesnatë.
Në Kolumbi, është traditë të mbash thjerrëza të pagatuara në xhep ditën e fundit të vitit.
Megjithatë, jo të gjitha traditat që lidhen me ushqimin janë të ngrënshme.
KubanezĂ«t, brazilianĂ«t dhe meksikanĂ«t shpesh pĂ«rdorin qese tĂ« vogla me thjerrĂ«za tĂ« thata si dekorime ose dhurata, pĂ«r tâi uruar njĂ«ri-tjetrit fat tĂ« mirĂ« nĂ« vitin e ardhshĂ«m.
Në Brazil, farat e shegës simbolizojnë gjithashtu monedhat.
ĂshtĂ« e zakonshme qĂ« brazilianĂ«t tĂ« hanĂ« frutin, ose madje tĂ« mbajnĂ« disa nga farat nĂ« portofolet e tyre gjatĂ« gjithĂ« vitit, si njĂ« mjet pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr pasuri. //a.i/
The post Traditat e ushqimit të Vitit të Ri që sjellin fat të mirë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.
Login
