Data 26 dhjetor 1893 njihet si dita e lindjes së Mao Ce Dunit, figurë qendrore e revolucionit komunist kinez dhe themelues i Republikës Popullore të Kinës

Nga Leonard Veizi

Në horizontin e Lindjes, aty ku dielli lind mbi rrjedhat e lumit Jance, Mao Ce Duni u shfaq jo thjesht si një politikan, por si një forcë që synonte të riformësonte vetë shpirtin e Kinës antike. I frymëzuar fillimisht nga hija e Stalinit dhe më pas i përplasur ashpër me “revizionizmin” e Hrushovit, Mao e ngriti librin e vogël të kuq si simbol të një rruge të veçantë revolucionare. Ai premtoi t’i jepte fund shekujve të poshtërimit dhe ta kthente fshatarësinë e kërrusur në arkitekte të një bote të re. Por ironia e historisë do ta sillte “Timonierin e Madh” edhe përballë presidentit amerikan Riçard Nikson, ndërsa përtej Murit të Madh, figura e tij do të gjente një pasqyrim të çuditshëm në një vend të vogël ballkanik, ku Enver Hoxha kërkonte me ngulm një “Mekë” të re ideologjike.

Portreti ideologjik i Maos

Mao Ce Duni (1893–1976) ishte arkitekti i një rruge të veçantë drejt socializmit. Ndryshe nga modeli sovjetik, i ndërtuar mbi punëtorin industrial, Mao besonte te parimi i “rrethimit të qytetit nga fshati”. Ai e shihte revolucionin si një proces të përhershëm pastrimi, një zjarr që duhej mbajtur ndezur përmes fushatave si Hapi i Madh Përpara dhe Revolucioni Kulturor.

Pas këtij vrulli ideologjik, megjithatë, fshiheshin tragjedi njerëzore të përmasave biblike. Uria masive, dhuna politike dhe përsekutimi i intelektualëve lanë gjurmë të pashlyeshme në historinë kineze, duke e bërë figurën e Maos një nga më kontradiktoret e shekullit XX.

“Feneri i ndritur”: vallëzimi mes Tiranës dhe Pekinit

Marrëdhënia mes Mao Ce Dunit dhe Enver Hoxhës nuk ishte thjesht një aleancë diplomatike. Ajo ishte një martesë interesi ideologjik, e lindur në kontekstin e përçarjes së madhe komuniste dhe e ushqyer nga frika e përbashkët ndaj “revizionizmit”.

Urrejtja e përbashkët ndaj Hrushovit

Kur në vitin 1956 Nikita Hrushovi denoncoi krimet e Stalinit, Tirana dhe Pekini reaguan njësoj. Enver Hoxha, i tmerruar nga çdo shenjë liberalizimi që mund t’i rrezikonte pushtetin absolut, gjeti te Mao mbrojtësin e fundit të stalinizmit. Mao, nga ana e tij, e shihte Shqipërinë si një pikë strategjike në zemër të Evropës, një zë të vogël por të dobishëm për të sfiduar hegjemoninë sovjetike.

Retorika e “Mikut të Madh”

Në diskursin zyrtar kinez, Shqipëria u shpall “Feneri i ndritur i socializmit në Evropë”. Kjo frazë poetike ushqente egon e udhëheqjes shqiptare dhe krijonte iluzionin e një rëndësie globale. Propaganda i paraqiste dy udhëheqësit si vëllezër ideologjikë, ndonëse ata u takuan shumë rrallë personalisht. Distanca gjeografike kompensohej me telegrame, delegacione dhe deklarata patetike besnikërie.

Vizita e Çu En Lait më1964, kulmi i euforisë

Janari i vitit 1964 shënoi kulmin e marrëdhënieve shqiptaro-kineze. Kryeministri kinez Çu En Lai, diplomati më i rafinuar i Pekinit, vizitoi Tiranën në një atmosferë që i ngjante një rituali politik.

Rrugët u mbushën me turma dhe flamuj, Enver Hoxha e priti personalisht në aeroport, ndërsa mesazhi politik ishte i qartë: Shqipëria nuk ishte më vetëm. Vizita ishte një shuplakë simbolike për Moskën. Në prapaskenë, Çu En Lai mbeti i impresionuar nga kultura e gjerë e Hoxhës, por edhe i habitur nga ngurtësia staliniste e aplikuar në një vend kaq të vogël e të varfër.

Arkitektura e ndihmës kineze

Për gati dy dekada, ekonomia shqiptare u mbajt gjallë nga ndihmat kineze. Mbi 6 mijë specialistë kinezë punuan në Shqipëri, ndërsa mijëra studentë shqiptarë u arsimuan në Kinë. Ndihma përfshinte industri të rëndë, bujqësi, energjetikë dhe ushtri.

Kina dërgonte grurë e oriz edhe në periudha kur vetë popullsia kineze vuante mungesat, vetëm për të mbajtur aleatin e saj të vetëm evropian. Ushtria shqiptare u pajis me armë dhe teknologji që e bënin një kopje të vogël të Ushtrisë Çlirimtare Popullore.

Revolucioni Kulturor dhe eksporti i tij shqiptar

Në vitin 1966, Mao nisi Revolucionin Kulturor. Enver Hoxha e përqafoi frymën e tij dhe nisi “Revolucionarizimin e jetës së vendit”. Pasojat ishin të menjëhershme: lufta kundër fesë, dërgimi i kuadrove në fshatra, fletë-rrufetë dhe goditja e elitës intelektuale. Shqipëria u shpall shteti i parë ateist në botë, duke importuar drejtpërdrejt modelin e Rojave të Kuqe kineze.

Paradoksi i modernizimit

Marrëdhënia me Kinën i dha Shqipërisë industri të rëndë, por edhe një varësi fatale. Teknologjia ishte shpesh e vjetruar dhe, kur specialistët kinezë u larguan në vitin 1978, morën me vete projektet. Shumë uzina mbetën skelete prej çeliku dhe betoni, të paafta për të funksionuar në mënyrë të pavarur.

Fundi i aleancës

Vdekja e Maos në vitin 1976 dhe ardhja në pushtet e Deng Xiaoping shënuan fundin e miqësisë. Reformat pragmatike dhe afrimi me SHBA-në ishin të papranueshme për Enver Hoxhën. Në vitin 1978, Kina ndërpreu ndihmat. Shqipëria mbeti sërish e vetmuar, duke hyrë në izolimin më të errët të historisë së saj.

Në thelb, kjo miqësi dështoi sepse Mao ishte pragmatist, ndërsa Hoxha dogmatik. Njëri përdorte ideologjinë për ta bërë Kinën fuqi botërore; tjetri për të ruajtur pushtetin absolut mbi një vend të vogël.

Trashëgimia e kësaj aleance janë ende sot uzina të heshtura, struktura industriale të braktisura dhe një kapitull i historisë shqiptare që dëshmon se miqësitë e ndërtuara mbi kultin e individit rrëzohen sapo figura e diktatorit zhduket.

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, përsëriti nga Manza, aty ku zhvilloi foltoren e radhës, se me kryeministrin Edi Rama nuk ka zgjedhje.

“Erdhëm në zgjedhje, zhvilluam fushatën elektorale më të bukur, programin më të shkëlqyer që ka njohur ky vend, ekspertizën, më të madhe. Unë, kisha deklaruar në mënyrat më të përsëritura se, me Edi Ramën nuk ka zgjedhje. Sepse kur një kryeministër vendos të mos dorëzojë pushtetin, ai pastaj ka të gjitha mjetet në dorë për të shtypur votën, për të manipuluar votën, për të blerë votën”, tha Berisha.

Deputetja e Partisë Demokratike, Jorida Tabaku, ka reaguar sot ndaj propozimit të fundit të qeverisë për të ashtuquajturin shqyrtim të investimeve të huaja, duke e cilësuar atë si një nismë të vonuar, të pjesshme dhe larg standardeve euroatlantike që Shqipëria ka detyrim të zbatojë.

Në një postim në rrjetet sociale, Tabaku theksoi se kërkesa për një mekanizëm real dhe funksional të screening-ut të investimeve të huaja ka qenë prej kohësh e qartë nga partnerët strategjikë të Shqipërisë, veçanërisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimi Europian. Sipas saj, propozimi aktual i qeverisë nuk i përgjigjet as seriozitetit të momentit dhe as rreziqeve reale me të cilat përballet vendi.

“Shqyrtimi serioz i investimeve të huaja nuk është një ushtrim formal, por një domosdoshmëri për sigurinë kombëtare, mbrojtjen e të dhënave dhe orientimin strategjik të Shqipërisë,” u shpreh Tabaku, duke nënvizuar se vitet e fundit kanë nxjerrë në pah abuzime serioze me të dhënat personale të qytetarëve dhe bizneseve, si edhe skandale të rënda në institucione kyçe të shtetit.

Deputetja demokrate vuri theksin se Shqipëria ndodhet sot në një udhëkryq historik: ose zgjedh rrugën europiane, me rregulla të qarta, transparencë dhe investime nga vende mike e aleate, ose rrezikon të rrëshqasë drejt marrëveshjeve të errëta, pa standarde dhe pa garanci sigurie.

“Shqipëria nuk ka nevojë për ligje ‘sa për të kaluar radhën’, por për një legjislacion të fortë, të besueshëm dhe në përputhje të plotë me standardet e BE-së,” deklaroi Tabaku, duke theksuar se vetëm një qasje serioze dhe transparente mund të garantojë sigurinë kombëtare dhe të forcojë orientimin euroatlantik të vendit.

Në përfundim, Tabaku riafirmoi angazhimin e opozitës për të mbështetur një kuadër ligjor modern dhe gjithëpërfshirës për shqyrtimin e investimeve të huaja, që mbron interesin publik, sigurinë kombëtare dhe të ardhmen europiane të Shqipërisë./kb

Janë rikthyer reshjet e dëborës në fshatin turistik të Dardhës, në lartësitë 1200 m mbi nivelin e detit.

Dëborë po ashtu ka edhe në Shtyllë e Mashkullorë, ndërsa nuk paraqiten probleme lidhur me akset rrugore, pasi trashësia e dëborës shkon nga 2-5 cm.

Firmat nënkontraktore po bëjnë të mundur hapjen e rrugëve dhe kriposjen e tyre, ndërsa policia rrugore apelon për kujdes të shtuar dhe pajisjen me goma dimërore për ata turistë që duan të vizitojnë Dardhën, Voskopojën apo Vithkuqin, shkruan A2 CNN.

Temperaturat ditën e sotme do të shkojnë deri në -5 gradë celsius në zonat malore, ndërsa gjatë kësaj jave priten reshje dëbore me intensitet të lartë pasi temperaturat do të shkojnë deri në -10 grade celsius./kb

Me partinë e ekstremit të djathtë në krye të sondazheve, zbulova se një roman i vendosur në kohën e ngritjes së nazistëve jep një paralajmërim tejet aktual.

Tania Roettger

Në vitin 1932, shkrimtarja e lindur në Berlin, Gabriele Tergit, nisi të përjetësonte atë që e shihte si një botë në zhdukje: jetët dhe fatet e hebrenjve të qytetit. Deri në vitin 1945, pasi kishte ikur nga nazistët fillimisht në Çekosllovaki, pastaj në Palestinë e më pas në Britani, Tergit e kishte përfunduar romanin e saj, por u desh deri në vitin 1951 që The Effingers të botohej. Edhe atëherë, vetëm pak librarë gjermanë pranuan ta kishin në raftet e tyre. Ishte një vepër tepër e pazakontë për një publik gjerman që kishte qenë dëshmitar, në mos pjesëmarrës, i Holokaustit.

Edhe pse u shpërfill në kohën e vet, romani është rizbuluar si një klasik në Gjermani dhe tani është botuar për herë të parë në anglisht. Ai është një kronikë e tre familjeve hebraike të pasura në Berlin, nga viti 1878 deri në 1942, me një epilog të vendosur në vitin 1948, bazuar në vizitën e kthimit të Tergitit në qytetin e saj të shkatërruar. Tergit e kuptoi sa të rrezikshëm ishin nazistët. Ajo ishte reportere gjyqësore dhe në vitet 1920 mbuloi proceset gjyqësore të Adolf Hitlerit dhe Joseph Goebbelsit – gjë që e bëri edhe vetë shënjestër; ajo u largua nga Berlini pasi i shpëtoi për pak një bastisjeje të SA-së (“këmishëkafenjtë”) në mars 1933.

Është tronditëse, duke lexuar The Effingers në vitin 2025, të vëresh se ngritja e nazistëve në pushtet ndodh kryesisht në periferi të jetëve të protagonistëve. Ekziston ndjesia se, edhe pse i njohin si aktorë të rrezikshëm, ata megjithatë ndihen të izoluar nga nazistët në vilat e tyre luksoze në Tiergarten, me veshjet e mira dhe lidhjet shoqërore.

Një atmosferë e ngjashme rreziku politik të varur mbi kokë shfaqet edhe në Cabaret, filmi i vitit 1972 i bazuar në romanet berlineze të Christopher Isherwood-it. Republika e Vajmarit portretizohet si një kohë hedoniste dhe nazistët dalin ngadalë nga sfondi. Një personazh thotë madje: “Nazistët janë thjesht një bandë huliganësh budallenj – por ama i shërbejnë një qëllimi: le t’i heqin qafe komunistët dhe më pas do të jemi në gjendje t’i kontrollojmë.” Kjo ndjenjë rreziku të afërt, por të nënvlerësuar, m’u duk thellësisht bashkëkohore.

Diskutimi mbi fashizmin është sot i kudogjendur. Këtu në Gjermani ai zhvillohet në artikuj, libra, ekspozita dhe cikle ligjëratash publike. Debatohet nëse politika e Alternative für Deutschland (AfD) mund të quhet fashizëm, apo nëse kjo formë e autoritarizmit të djathtë të shekullit XXI është cilësisht e ndryshme.

Në përpjekje për të kuptuar më mirë këto precedentë historikë dhe kohën tonë, u regjistrova në një seminar mbrëmjeje mbi fashizmin, me titull “Përbindëshat” e fashizmit dje, sot dhe nesër, në forumin letrar të majtë Berthold Brecht në Berlin. Ideja qendrore, siç shpjegoi lektori, ishte se aftësia për të përkufizuar fashizmin është hapi i parë për të rritur qëndrueshmërinë ndaj tij. Pavarësisht vështirësive për të arritur një përkufizim të saktë, ramë dakord mbi disa shenja dalluese: përpjekja për të krijuar një komb etnikisht “të pastër”, angazhimi i forcave paramilitare dhe përdorimi i dhunës së tepruar, qëndrime antiliberale dhe antidemokratike, si dhe mbështetja nga donatorë të pasur të elitës ekonomike.

Kur diskutimi u kthye te AfD-ja dhe vendosja e saj në këtë spektër, një atmosferë e rëndë ra mbi sallën e seminarit. Po kalonim nga teoria te realiteti politik i Gjermanisë në vitin 2025 dhe, edhe pse AfD-ja nuk ka forcën e vet paramilitare dhe nuk përdor dhunë të tepruar, ekzistojnë shqetësime serioze për kriteret e tjera. Është një parti për të cilën kanë votuar mbi 30% e punëtorëve krahu dhe të papunëve në zgjedhjet federale të shkurtit. AfD-ja doli e dyta në rang kombëtar me 20.8% të votave, ndërsa CDU-ja mori 28.5%. Sondazhet e fundit e nxjerrin AfD-në në krye me 26% kundrejt 24% të CDU-së. AfD-ja është një parti që është cilësuar “ekstremiste e djathtë” nga vetë Zyra Federale për Mbrojtjen e Kushtetutës.

Një iluzion historik që establishmenti gjerman rrezikon ta përsërisë është ideja se elitat e vjetra mund të mbajnë nën kontroll forcat e reja që dalin në skajin ekstrem të djathtë. Disa javë para zgjedhjeve të vitit 2025, kancelari demokristian (CDU), Friedrich Merz, theu të ashtuquajturin “mur mbrojtës” – marrëveshjen mes të gjitha partive demokratike për të mos bashkëpunuar me AfD-në në votimet parlamentare. Merz kaloi në parlament një propozim për ashpërsimin e masave kundër migracionit të paligjshëm me mbështetjen e AfD-së. Që prej asaj kohe, disa anëtarë të CDU-së kanë bërë thirrje që Merz ta heqë plotësisht këtë mur mbrojtës.

Kur Gjermania përkujtoi muajin e kaluar viktimat e pogromeve naziste të nëntorit 1938, Frank-Walter Steinmeier, kreu simbolik i shtetit, mbajti një fjalim ku paralajmëroi për AfD-në pa e përmendur drejtpërdrejt me emër. Ai i bëri thirrje qeverisë së Merzit të ruajë murin mbrojtës dhe madje sugjeroi që të shqyrtohen mundësitë ligjore për ndalimin e partive antidemokratike. Perspektiva e ndalimit të AfD-së është debatuar gjerësisht, por duket pak e mundshme; për më tepër, ajo shmang përballjen me rrënjët e mbështetjes së saj.

Për ata që duan t’i rezistojnë ekstremizmit të djathtë, një nga përparësitë e para është të tregojnë solidaritet me ata që janë nën kërcënim. Në Gjermaninë e vitit 2025, kjo do të thotë kryesisht azilkërkuesit – veçanërisht sirianët, afganët dhe ukrainasit – por në përgjithësi të rinjtë me histori migracioni. Ka pasur edhe shfaqje publike të këtij solidariteti.

Në janar 2024, miliona njerëz dolën në rrugët e akullta anembanë Gjermanisë për të protestuar kundër konferencës famëkeqe sekrete mbi “rimigrimin” në Potsdam, ku morën pjesë neo-nazistë dhe anëtarë të AfD-së, dhe që u ekspozua nga platforma investigative Correctiv. Por as kjo zemërim publik, as shqetësimet për dobësimin e murit parlamentar mbrojtës, nuk duket se kanë pasur ndikim të qëndrueshëm mbi qeverinë e Merzit.

Mësimi moral i hidhur i romanit të Tergitit vjen në letrën e fundit, të shkruar nga Effingeri i moshuar gjatë rrugës për në kampin e përqendrimit: “Besova te e mira tek njerëzit – ky ishte gabimi më i rëndë i jetës sime të gabuar.” Nuk duhet të reshtim së besuari te e mira tek njerëzit, por duhet gjithashtu t’u kushtojmë vëmendje paralajmërimeve të historisë. Ajo që na mëson The Effingers është të mos e nënvlerësojmë rrezikun e kërcënimit fashist dhe të luftojmë kundër

Krishtlindjet e këtij viti shënojnë 100-vjetorin e shfaqjes së parë të Winnie-the-Pooh, një prej personazheve më të njohura dhe më të dashura për fëmijë në mbarë botën.

Ariu i famshëm u shfaq për herë të parë më 24 dhjetor 1925, në tregimin e shkurtër The Wrong Sort of Bees, të botuar në gazetën London Evening News. Më pas, Winnie-the-Pooh u kthye në një ikonë të letërsisë për fëmijë, së bashku me personazhe si Tigri, Christopher Robin dhe loja e njohur “Pooh sticks”.

Ngjarjet e librave janë vendosur në pyllin imagjinar “100 Aker Wood”, i cili bazohet në Ashdown Forest, në East Sussex të Anglisë, një zonë natyrore e mbrojtur dhe me rëndësi të veçantë peizazhore. Autori A.A. Milne kishte shtëpinë e tij të pushimit pranë këtij pylli, ku edhe u frymëzua për krijimin e tregimeve.

Libri Winnie-the-Pooh u botua në vitin 1926, ndërsa vazhdimi The House at Pooh Corner në vitin 1928. Po ashtu, Milne botoi edhe dy libra me poezi me personazhet e njohura.

Fama e Pooh vazhdon të ketë ndikim të drejtpërdrejtë ekonomik në zonë. Autoritetet lokale kanë ndarë rreth 450 mijë paund nga fondet publike për organizimin e aktiviteteve përkujtimore me rastin e 100-vjetorit.

Një nga pikat më të vizituara është ura e famshme “Pooh Sticks”, e cila u rindërtua në fund të viteve 1990 për arsye sigurie. Ura origjinale u shit në ankand në vitin 2021 për 131 mijë paund. Ndërkohë, popullariteti i personazhit u rrit edhe më shumë pasi kompania Disney bleu të drejtat e tregimeve në vitin 1961.

Që prej vitit 1978, “Pooh Corner”, një dyqan suveniresh dhe sallon çaji pranë urës, është kthyer në një destinacion të rëndësishëm turistik. Pronari i tij shprehet se vizitorë nga e gjithë bota udhëtojnë drejt zonës për të festuar trashëgiminë e Winnie-the-Pooh.

Po ashtu, që nga viti 2018, organizohen ture të udhëzuara nëpër Ashdown Forest, ku shumica e pjesëmarrësve vijnë nga jashtë Mbretërisë së Bashkuar, kryesisht nga Amerika e Veriut.

Në kuadër të 100-vjetorit, në Ashdown Forest pritet të realizohet një instalacion artistik që do ta shndërrojë qendrën e vizitorëve në një libër të animuar në përmasa reale, si dhe të hapen shtigje të reja ecjeje, të projektuara për të respektuar zonat e mbrojtura natyrore./K.M

Pavarësisht shtrëngimit të ndjeshëm të politikave të imigracionit nga qeveria e koalicionit të CDU/CDU dhe Socialdemokratëve në Berlin, këtë vit janë lëshuar më shumë se 100.000 viza për bashkim familjar. Kjo sipas shifrave nga Ministria e Jashtme, të raportuara së fundmi.

E drejta për bashkimin familjar në Gjermani përgjithësisht vlen vetëm për familjen bazë, që do të thotë bashkëshortët/et dhe fëmijët e mitur. Ekzistojnë përjashtime për raste të vështira dhe, që nga një reformë në mars 2024, edhe për prindërit dhe vjehrrit e profesionistëve dhe punëtorëve të kualifikuar me kualifikim të lartë që mund të sigurojnë në mënyrë të pavarur jetesën e të gjithë familjes.

Në korrik, qeveria gjermane e CDU/CSU dhe SPD e pezulloi ribashkimin familjar për dy vjet për personat me status mbrojtjeje të kufizuar – ndryshe nga refugjatët e njohur. Vetëm në “raste të vështira” atyre u lejohet ende të sjellin bashkëshortët/et e tyre, fëmijët e mitur si edhe, në rastin e të miturve të pashoqëruar, prindërit e tyre në Gjermani. /DW/kb

Deputeti socialist, Erion Braçe ka bërë një apel për prindërit që shprehen skeptikë për vaksinimin e fëmijëve, duke iu referuar teorive që qarkullojnë se mund të shkaktojnë probleme.

Ai ka ndarë rastet e dy fëmijëve në pedriatrinë e QSUT, prej ditësh në gjendje të vështirë, njëri prej të cilëve ka rezultuar me fruth. Ajo që është shqetësuese, thotë deputeti, fëmijës që ka rezultuar me fruth, edhe pse është tre vjeç, i është ndërprerë vaksinimi. që në muajin e gjashtë.

Sipas tij, ky nuk është një rast i izoluar por më i gjerë dhe vjen nga hipotezat që shpesh artikulohen nëpër ekrane nga personazhe të caktuar që nuk janë të fushës.

Deputeti argumenton se prindërit duhet të dëgjojnë mjekët dhe të vaksinojnë fëmijët, sepse duke mos e bërë këtë gjë, në fakt po dëmtojnë fëmijët e tyre.

“Po ndodh diçka me fëmijët që më duket shumë e rëndë. Po ndjek dy raste në pediatri. Të vështira prej 10 ditësh temperaturë e lartë dhe shqetësime shëndetësore të tjera. E dini çfarë mësova që njëri prej fëmijve ishte me fruth. Për këtë ka vaksinë. Ashtu edhe tjetri. Ndërkohë që mjeket që po i ndjekin thonë se edhe se janë vetëm 3 vjeç, një prej fëmijëve e ka mbyllur kalendarin e vaksinimit në 6 muajt e parë të jetës. Prindërit s’i kanë çuar më të ndjekur kalendarin e vaksinimit që 6 muajsh, fruthi luftohet përmes vaksinës.

Mungesa e saj ka shkaktua këtë gjendje dhe pasoja. Kafshët që dalin nëpër media online e TV dhe flasin pa pikën e përgjegjësisë dhe dijes e njohurisë për vaksinat e vaksinimin po ju vrasin fëmijët, po ju dëmtojnë fëmijët. Po ua lënë me pasoja të rënda. Kalendari i vaksinimit ka shpëtuar jetë pafund e ka mbrojtur fëmijë e breza të tërë. Mos dëgjoni idiotët, por mjekër. Idiotët po iu bëjnë dëm fëmijët tuaj. Zbatoni kalendarin e vaksinimit. Në fund fare a e kuptoni sesa po shpenzoni tani. Një vaksinë falas për fëmijët tuaj”, tha deputeti./kb

Në një akt të paprecedentë, një koleksion me 900 shishe verë ekskluzive me vlerë rreth 1 milion euro në pronësi të Ergys Agasit u zhduk pa asnjë gjurmë, ndonëse ishte bllokuar nga hetuesit e BKH-së dhe Drejtoria e Hetimit Doganor.

Foto ilustruese nga Pixabay.

Mes kodrave të gjelbëruara të Mulletit, rreth 13 kilometra larg qendrës së Tiranës, “Equos Resort” reklamon shërbime luksi, mes të cilave një klub hipizmi, xhiro me kuaj apo sporte ujore për stinët e nxehta të vitit.

Por koleksioni më i vlefshëm fshihej në një qilar brenda resortit.

Pas shpalljes në kërkim të Ergys Agasit për akuzat e krijimit të një grupi të strukturuar kriminal me qëllim manipulimin e tenderave të Agjencisë Kombëtare të Shoqërisë së Informacionit, AKSHI, oficerët e Byrosë Kombëtare të Hetimit bllokuan një koleksion të shtrenjtë me 900 shishe verë të markave ekskluzive në një vilë 2-katëshe brenda resortit, e identifikuar si pronë e Agasit.

Por koleksioni i verërave u zhduk në mënyrë të paprecedentë, pasi ishte bllokuar nga oficerët e BKH-së dhe Drejtoria e Hetimit Doganor.

Një burim në dijeni të kontrollit i tha BIRN se një pjesë e koleksionit të verërave në pronësi të Agasit daton gati një shekull më parë, me tapa të dyllosura në vitet 1922, 1923 dhe 1940, të gjitha të pajisura me certifikatë origjine. Koleksioni kishte si origjinë Francën dhe Italinë dhe ishte futur kontrabandë në Shqipëri.

Sipas SPAK, koleksioni u zbulua gjatë kontrolleve për ekzekutimin e masës së sigurisë “arrest me burg” ndaj Ergys Agasit, e lëshuar nga Gjykata e Posaçme më 15 dhjetor. Hetuesit e BKH-së vlerësuan gjithsesi se koleksioni i verës nuk bënte pjesë në kompetencën lëndore të Strukturës së Posaçme dhe njoftuan Drejtorinë e Hetimit Doganor pranë Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave që të kryente procedurat përkatëse për mallrat e futura kontrabandë.

“Kemi ndjekur praktikën e rasteve të ngjashme, pasi kur konstatohet një vepër penale e dyshuar që nuk është kompetencë e Strukturës së Posaçme, njoftohen institucionet kompetente për kryerjen e veprimeve të mëtejshme,” tha një burim i SPAK në kushtet e anonimatit.

Drejtoria e Hetimit Doganor ka kryer inventarin dhe ka arritur në përfundimin se koleksioni i verërave të Agasit kishte një vlerë prej rreth 1 milion eurosh, ndërkohë që shmangia e detyrimeve doganore kapte vlerën e rreth 300 mijë eurove. Nga vlerësimi sipas çmimeve të referencës dhe atyre të tregut, është konkluduar se ka pasur shishe vere që e kalonin vlerën e 30 mijë eurove, ndërsa më e lira është vlerësuar rreth 350 euro.

Pasi ka kryer inventarin, drejtoria e Hetimit Doganor nuk e ka transportuar koleksionin në magazinat doganore me pretendimin se nuk kishin hapësirë për produkte ushqimore. Në pritje të gjetjes së hapësirës, ata kanë mbajtur një procesverbal për bllokimin e mallit, i cili është nënshkruar nga djalit të xhaxhait të Agasit, Eno Agasi, dhe janë larguar.

Kur janë rikthyer të nesërmen për të rimarrë verën, punonjësit e Hetimit Doganor e kanë gjetur qilarin bosh. Doganat e referuan çështjen në Prokurorinë e Tiranës, kur 900 shishet e verës ishin zhdukur pa asnjë gjurmë.

I pyetur nga BIRN, drejtori i Hetimit Doganor, Dorian Doka i shmangu komentet për përgjegjësitë, duke thënë se çështja është në hetim.

Prokuroria e Tiranës ka regjistruar procedimin penal për katër vepra penale ndaj Eno Agasit, ndërkohë që gjykata ka caktuar ndaj tij masën e “arrestit me burg” në mungesë. Ai po hetohet për “Veprime që pengojnë zbulimin e së vërtetës”; “Kontrabanda me mallra për të cilat paguhet akcizë ose me pezullim të plotë apo të pjesshëm nga detyrimet doganore ose të akcizës”; “Ruajtja ose depozitimi i mallrave kontrabandë”; “Pastrimi i produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale”.

Sipas Prokurorisë së Tiranës, zhdukja e verës ka qenë e mirëorganizuar, pasi nga hetimet ka rezultuar që autorët të jenë kujdesur të zhdukin edhe gjurmët. Autorët kanë zhdukur gjithashtu të gjitha kamerat e sigurisë që gjendeshin në “Equos Resort” si dhe ato që e lidhnin resortin me autostradën Tiranë-Elbasan.

Koleksioni prej 1 milion eurosh i verërave të Ergys Agasit konsiderohet prej hetuesve një investim.

“Nuk është zotëruar për konsum, por ka qenë një koleksion i krijuar për investim, pasi i rritet vlera. Po ashtu, mund të jetë përdorur në vend të shkëmbimeve valutore,” tha një burim në afërsi të hetimit.

Sipas Prokurorisë së Tiranës, në vijim të hetimeve dhe provave të reja që do të gjenden, do të vlerësohet nëse çështja do të përmbyllet aty, apo do të kalohet për kompetencë pranë Prokurorisë së Posaçme./BIRN/K.M

Nga korvetat e shpejta te kryqëzorët gjigantë; zbuloni si ndahen rolet në teatrin e luftës detare, ku madhësia, armatimi dhe teknologjia përcaktojnë fatin e oqeaneve.

Përgatiti: Leonard Veizi

Në shikim të parë, për një sy laik, të gjitha duken si kështjella gri prej çeliku që lundrojnë mbi ujë. Por në botën e strategjisë ushtarake, dallimi midis një anijeje dhe një tjetre nuk është thjesht çështje përmasash, por një ndarje precize rolesh që dikton fitoren ose humbjen. Nga “gjigantët” strategjikë te “ujqërit” e shpejtë të bregdetit, ja si klasifikohet flota moderne.

1-Kryqëzori (Cruiser): Gjiganti Strategjik

Kryqëzori është “grushti i rëndë” i çdo flote që pretendon dominim global. Me një gjatësi që shkon deri në 250 metra dhe peshë mbi 10,000 tonë, kjo anije nuk është thjesht një mjet luftarak, por një qendër komandimi lëvizëse.

Roli: Operon si “truri” i një grupi detar ose si një njësi e vetmuar në misione me rreze të gjatë.

Fuqia: Është i mbushur me raketa balistike, kundërajrore dhe sisteme mbrojtëse të sofistikuara.

Shembuj: Klasa amerikane Ticonderoga ose ajo ruse Slava.

2-Destrojeri (Destroyer): Shkatërrimtari Shumëfunksional

Nëse kryqëzori është mbreti, destrojeri është gjenerali i tij më besnik. Me një gjatësi 120–160 metra, ai është forca kryesore e goditjes në flotat moderne.

Roli: Mbrojtës i aeroplanmbajtëseve dhe gjuajtës i flotave armike. Ai është “thika zvicerane” e detit: godet në ajër, në sipërfaqe dhe nën ujë.

Armatimi: Torpedo, sisteme anti-nëndetëse dhe raketa tokë-tokë.

Shembuj: I famshmi Arleigh Burke (SHBA) apo Type 052D i Kinës.

3-Fregata (Frigate): Rojtari i Palodhur

Më e vogël dhe më ekonomike se destrojeri (90–140 metra), fregata është shtylla kurrizore e patrullimit oqeanik.

Roli: Fokusimi kryesor është lufta anti-nëndetëse dhe eskortimi i anijeve tregtare apo ushtarake. Është anija ideale për shtetet që kërkojnë siguri pa koston astronomike të një destrojeri.

Veçoria: Shpesh mban helikopterë detarë për zbulim dhe sulm të shpejtë.

Shembuj: Klasa FREMM (Francë/Itali) dhe Type 23 (Britani).

4-Gjuajtësi Detar (Corvette): Luftëtari i Bregdetit

Në ujërat e cekëta dhe afër brigjeve, asnjë nga gjigantët e mësipërm nuk ka shkathtësinë e korvetës. Ky është “gjuajtësi” i shpejtë (deri në 45 nyje) që përdor befasinë si armë kryesore.

Roli: Mbrojtja e ujërave territoriale dhe sulmet “godit dhe ik” (hit-and-run).

Armatimi: Megjithëse e vogël (50–100 metra), ajo mban raketa vdekjeprurëse kundër anijeve më të mëdha.

Shembuj: Visby (Suedi), Buyan (Rusi) apo Ada (Turqi).

Epilogu

Për ta kuptuar më thjeshtë hierarkinë detare, mjafton të shohim fushëbetejën:

Në arkitekturën e luftës moderne, asnjë anije nuk dominon e vetme. Siguria e deteve varet nga ky balancë: fuqia brutale e kryqëzorit, saktësia e destrojit, qëndrueshmëria e fregatës dhe shpejtësia e korvetës.

Nëse u habitët kur getat e bardha u shfaqën në listën e tendencave të sezonit, përgatituni të mahniteni, sepse ato po rikthehen fuqishëm dhe për to po flitet më shumë gjatë këtij sezoni festiv. Arsyeja është e thjeshtë: getat e bardha me dantellë krijojnë një atmosferë krejtësisht të re; të butë, unike dhe paksa të papritur në mes të dimrit.

Në një sezon të dominuar nga ngjyrat e errëta dhe teksturat e rënda, getat e bardha sjellin freski dhe elegancë. Ato kanë fuqinë të transformojnë menjëherë një veshje, duke i dhënë një këndvështrim të ri, që funksionon po aq bukur si me fustane sateni apo slip dress, ashtu edhe me pulovra oversize dhe pallto voluminoze.

Si t’i stiloni getat e bardha këtë dimër?

Me fustane të thjeshta

Kombinojini me fustane slip, mini apo me prerje të pastra për të krijuar kontrast mes minimalizmit dhe romantizmit. Getat e bardha i japin menjëherë një prekje delikate dhe fashion pamjes suaj.

Me triko dhe pulovra oversize

Një pulovër e gjatë, një fund i shkurtër ose pantallona të shkurtra dimërore dhe geta të bardha krijojnë një look modern, komod dhe shumë aktual.

Me këpucë klasike ose bazike

Mary Jane, loafers, balerina apo çizme të shkurtra janë zgjedhje perfekte. Nëse dëshironi një pamje më të guximshme, zgjidhni këpucë të zeza për kontrast maksimal.

Me shtresa dhe pallto voluminoze

Palltot e gjata, trench-et ose xhaketat e gjata e balancojnë butësinë e getave të bardha dhe e bëjnë veshjen më urbane.

Një nuancë neutrale

Getat e bardha duken më elegante kur shoqërohen me ngjyra si bezhë, gri, krem apo e zezë. Kjo i lejon këtij detaji të spikatë pa e mbingarkuar pamjen.

Getat e bardha me dantellë nuk janë thjesht një aksesor romantik. Ato janë një deklaratë stili që sfidon pritshmëritë e modës së dimrit. Të guximshme, elegante dhe të papritura, ato tregojnë se edhe detajet më delikate mund të bëhen pika kyçe e një veshjeje unike./K.M

Episodi i fundit i “The Dalina Show” në Andale Media për vitin 2025, ishte dhe episodi i fundit i programit siç e kemi ndjekur deri më tani, lajmëroi Dalina Buzi, autorja e programit. Në hyrje të programit, Dalina shpjegoi me një monolog arsyet për këtë vendimmarrje dhe zbuloi se cila do të jetë vazhdimësia e tij:

“Të dashur miq dhe ndjekës besnikë të “The Dalina Show”, sonte teksa nisim episodin e fundit për vitin 2025, dua të ndaj me ju një vendim të rëndësishëm. Një vendim që nuk ka qenë i lehtë sepse ky program ka qenë një pjesë shumë personale e jetës time.

Për ata që nuk e dinë, unë jam bashkëthemeluese dhe CEO e Ándale Media. Kjo do të thotë që unë kam përgjegjësinë dhe fjalën e fundit për gjithçka që shihni dhe do të shihni në këtë platformë. Kjo përgjegjësi kërkon vizion, punë të përditshme, gabime, korrigjime dhe fokus të plotë.

Është e rrallë që një drejtues i një medie me kaq shumë prodhime të jetë njëkohësisht edhe krijues, edhe moderator. Gjatë këtij viti unë kam drejtuar mbi 50 episode të “The Dalina Show”, kam dëgjuar qindra histori dhe bashkë me kryeredaktoren e programit, Elona Jaçellarin, dhe Jonën kemi kaluar orë të tëra duke krijuar një hapësirë ku njerëzit të ndihen realisht të dëgjuar.

E krijova “Seancën e Parë” për t’u thënë shqiptarëve që ekziston një vend në media ku historitë nuk përdoren, nuk trajtohen sipërfaqësisht dhe ku e vërteta ka vend edhe kur nuk duartrokitet.

Shpesh kam dalë nga kjo studio më e lodhur, por edhe më e pasur si njeri. Sot po tërhiqem nga ky program jo sepse po largohem nga njerëzit, por sepse po largohem nga një rol që e kam jetuar deri në fund.

Viti i dytë i Ándale kërkon fokusin tim të plotë si CEO, prapa skene, për të ndërtuar struktura, institucione dhe vazhdimësi.

“Seanca e Parë” nuk ka më nevojë për mua, Jona është zëri profesionist që ju duhet dhe Elona do të vazhdojë ta udhëheqë këtë format me të njëjtin integritet.

Ju më keni dhënë besimin tuaj dhe këtë nuk e kam marrë kurrë si të mirëqenë, unë do të jem këtu duke punuar që Ándale të sjellë edhe më shumë prodhime me kuptim.

Udhëtimi ynë i përbashkët nuk mbyllet këtu, ai sa po hyn në një fazë tjetër.

Ju faleminderit nga zemra. Ju dua dhe gëzuar festat!”

Pra, “The Dalina Show” do të transformohet në “Seanca e Parë”, ajo pjesë e programit që gjithmonë ka ekzistuar, thjesht tani do të moderohet prej Elona Jaçellarit, gazetare me mbi 20 vite eksperiencë në media, e cila ka shërbyer dhe si kryeredaktorja e emisionit deri më tani. Si gjithmonë, terapia e njerëzve që vijnë me besim për historitë e tyre në studio do të kryhet dhe me psikologen Jonarda Kërkuti, themeluese e platformës Psikologu Online. Me këto ndryshime tashmë të zbuluara, “Seanca e Parë” nis sezonin e ri në vitin 2026, deri në një lajmërim të dytë.

Një ngjarje e rëndë ka ndodhur në Teksas të SHBA-së, ku automjeti me të cilin udhëtonte një familje me katër anëtarë u përplas nga një makinë që drejtohej nga një person i dehur.

Aksidenti tragjik ka ndodhur në një autostradë të Teksasit teksa familja po ktheheshin nga një festë Krishtlindjesh. Nga përplasja e fuqishme humbën jetën, çifti i bashkëshortëve, vajza e tyre 5-vjeçare, ndërsa i vetmi i mbijetuar ishte djali 3-vjeçar.

Sipas policisë, aksidenti u shkaktua nga një 27-vjeçare, e cila ishte nën ndikimin e alkoolit kur përfundoi me automjetin e saj në korsinë e gabuar. Menjëherë pas aksidentit ajo u arrestua nga autoritetet.

Sipas raportimeve, djali i mitur ndodhet në spital dhe pritet t’i nënshtrohet një ndërhyrjeje kirurgjikale për të trajtuar plagët e tij./K.M

Kalifornia është goditur e fuqishme ditën e Krishtlindjeve, ndërsa shteti po përpiqet të rikuperojë dëmet shkaktuar nga shirat shkatërrues dhe rrëshqitjet e dheut në zonat malore.

Moti i keq shkaktoi probleme serioze, duke përfshirë ndërprerje të energjisë elektrike dhe valë të larta përgjatë bregdetit.

Në qytetin malor të Wrightwood, autoritetet lëshuan një paralajmërim për evakuim pasi vetëm një ditë më parë kishin shpëtuar njerëz të bllokuar në makina për shkak të një rrëshqitjeje dheu.

Severe flooding in Southern California shut down major highways, including I-15, leaving holiday travelers stuck for miles as floodwaters and mud overtake roads and bridges. . pic.twitter.com/LrTEHF6Pno

— AccuWeather (@accuweather) December 25, 2025

Zona pa rrugë të mbushura me baltë, shkëmbinj dhe mbeturina, me banorët e detyruar të strehoheshin në kafene dhe stacione benzine që punonin me gjeneratorë, ishin imazhet që bënë xhiron e rrjetit.

Wrightwood, California is seeing MASIVE debris flows.

Hwy 2 is completely blocked pic.twitter.com/1aWwxDJfmZ

— Kevin Dalton (@TheKevinDalton) December 24, 2025

Gjatë javës, shumë zona të Kalifornisë do të marrin 10 deri në 20 centimetra shi, mbi mesataren normale. Në të njëjtën kohë, priten reshje të dendura dëbore dhe një rrezik i lartë orteqesh në rajonet malore dhe në Sierra Nevada./K.M

Një lojtar në Arkansas ka fituar çmimin e dytë më të madh të Powerball, një total prej 1.817 miliardë dollarësh (1.34 miliardë paund), duke u bërë fituesi i një lotarie të mrekullueshme në ditën e Krishtlindjes.

Ky është vetëm çmimi i dytë më i madh në historinë e Powerball, dhe ai shënon një ngjarje të rëndësishme për këtë shtet, pasi është hera e dytë që një biletë fituese është shitur në Arkansas.

Bileta fituese përputhej me të gjashtë numrat e tërhequr: 4, 25, 31, 52, 59 dhe Powerball-in e kuq 19. Fituesi ka mundësinë të zgjedhë një pagesë të njëhershme prej 834.9 milionë dollarësh, një shumë marramendëse që mund të ndryshojë jetën e çdo individi.

Ky xhekpot i jashtëzakonshëm është vetëm një hap pas çmimit rekord të Powerball të vitit 2022, kur një fitues në Altadena, Kaliforni, mori 2.04 miliardë dollarë. Shanset për të fituar çmimin e madh të Powerball janë 1 në 292.2 milion, duke e bërë këtë një arritje të jashtëzakonshme për çdo fitues.

Për të fituar xhekpotin, një lojtar duhet të përputhë të pesë topat e bardhë dhe Powerball-in e kuq të tërhequr në një short të vetëm. Biletat për këtë lojë kushtojnë 2 dollarë secila dhe janë të disponueshme në 45 shtete të SHBA-së, përfshirë edhe Uashingtonin dhe territoret amerikane si Porto Riko./K.M

Last Updated on 26/12/2025 by Kesjana

Rritja e fluksit të emigrantëve gjatë kësaj periudhe ka sjellë edhe një shtim të ndjeshëm të trafikut në rrugët e qytetit, duke krijuar vështirësi në qarkullimin e automjeteve, veçanërisht në oraret e pikut.

Shef i Sektorit të Policisë Rrugore në Kukës ka bërë të ditur se, për të përballuar situatën, janë shtuar forcat e policisë në të gjitha kryqëzimet problematike të qytetit, me qëllim lehtësimin e lëvizjes dhe shmangien e bllokimeve.

“Është hartuar një plan masash ku janëe shtuar forcat e policisë në të gjitha kryqëzimet për rregullimin e trafikut”, tha Dritan Karaj, Shef i Sektorit të Policisë Rrugore, Kukës.

Nga ana tjetër, ai ka theksuar se problematika kryesore që vazhdon të ndikojë negativisht në qarkullimin rrugor mbeten parkimet e gabuara.

“Është organizuar puna duke bashkëpunuar edhe me bashkinë edhe me Policinë e Rendit. Janë marrë të gjitha masat , rrugët janë të lira“, tha Karaj.

Autoritetet u bëjnë thirrje drejtuesve të mjeteve që të respektojnë rregullat e qarkullimit dhe të shmangin parkimet e gabuara, për të kontribuar në lehtësimin e trafikut dhe rritjen e sigurisë rrugore gjatë kësaj periudhe me fluks të shtuar lëvizjesh./kb

Për shkak të protestës që zhvillojnë fermerët në Greqi, aksi rrugor Kakavijë-Janinë nuk do të jetë funksional për qarkullimin e automjeteve nga ora 18:00 deri në orën 21:00 (me orën shqiptare).

Policia e kufitare e Kakavijës bën me dije se do të lejohet vetëm qarkullimi i mjeteve për emergjenca shëndetësore.

“Policia Kufitare Kakavijë, nëpërmjet qendrës së përbashkët të shkëmbimit të informacionit Kakavijë, është njoftuar nga Policia Kufitare Greke se ditën e sotme, nga ora 19:00 deri në orën 22:00 (me orën greke), aksi rrugor Kakavijë-Janinë, në kryqëzimin e fshatit Kallpaq, do të jetë i bllokuar për shkak të protestës që do të zhvillojnë fermerët. Do të lejohen të qarkullojnë vetëm automjetet që do të kenë emergjenca shëndetësore”, njoftoi sot policia.

Policia Kufitare Kakavijë kërkon mirëkuptimin e qytetarëve dhe sugjeron planifikimin e udhëtimeve me automjete, në orare të tjera të ditës.

Greqia është “paralizuar” prej katër javësh nga protestat e fermerëve, të cilët kanë bllokuar akset kombëtare për vonesat me dhënien e subvencioneve të BE-së pas një skandali korrupsioni.

Ata janë të vendosur të vazhdojnë dhe të intensifikojnë protestat e tyre nëse kërkesat nuk u plotësohen nga qeveria./K.M

Last Updated on 26/12/2025 by Kesjana

Sot, më 26 dhjetor, ka nisur ajo që njihet si “Boxing Day“, dita e uljeve të mëdha që pason festën e Krishtlindjes. Sipas raportimeve nga mediat kryesore ndërkombërkombëtare, radhët jashtë qendrave tregtare kanë nisur që në orët e para të mëngjesit, veçanërisht në Britaninë e Madhe, Kanada dhe në SHBA-të.

Edhe pse kostoja e jetesës është rritur, ekspertët e ekonomisë thonë se konsumatorët po presin pikërisht këto ulje për të blerë pajisje elektronike dhe veshje që nuk i përballonin dot më parë. Sipas Sky News-it, pritet që vetëm në Britani të shpenzohen miliarda paund brenda 24 orëve. Megjithatë, një pjesë e madhe e blerjeve po zhvendoset online, ku gjigantë si Amazon-i kanë shpallur oferta deri në 70%.

Çfarë është “Boxing Day” dhe pse festohet?

“Boxing Day” (Dita e Kutive) festohet çdo vit më 26 dhjetor, një ditë pas Krishtlindjeve. Kjo festë e ka origjinën në Britaninë e Madhe dhe festohet kryesisht në vendet e Komonuelthit, si Kanada, Australia dhe Zelandë e Re. Megjithatë, vitet e fundit, për shkak të globalizimit dhe rëndësisë ekonomike, ajo është shtrirë si fenomen edhe në SHBA-të dhe vende të tjera.

•Kutitë e bamirësisë: Historikisht, në këtë ditë, kishat hapnin kutitë e lëmoshave ku besimtarët kishin lënë para gjatë vitit dhe ua shpërndanin ato të varfërve.

•Dhuratat për shërbyesit: Në kohët e vjetra, shërbëtorët e shtëpive të mëdha duhej të punonin në ditën e Krishtlindjeve. Prandaj, më 26 dhjetor, atyre u lejohej të shkonin pranë familjeve të tyre dhe pronarët u jepnin “kuti” me dhurata, ushqime ose para si shpërblim.

“Boxing Day”: Futboll dhe ulje çmimesh

Sot, kjo ditë njihet për dy shtylla kryesore:

•Konsumi: Konsiderohet si një nga ditët më të rëndësishme për ekonominë. Dyqanet e mëdha ofrojnë ulje drastike për të zbrazur magazinat nga stoqet e mbetura pas festave.

•Sporti: Në Britaninë e Madhe, kjo është një ditë e shenjtë për futbollin. Premier League luan një javë të plotë ndeshjesh, ku stadiumet mbushen plot me familje që festojnë./kb

Last Updated on 26/12/2025 by Klara

Prodhuesit vendas ende nuk po arrijnë të ulin stokun e birrës të grumbulluar gjatë stinës së verës, për shkak të pritshmërive për rritje konsumi nga turizmi.

Stoqet e grumbulluar ndikuan në rënien e prodhimit për muajt shtator -nëntor 2025. Sipas të dhënave të Doganave për këtë periudhë prodhimi ra 11% krahasuar me muajt shtator-nëntor 2024.

Ndërsa për 11 mujorin 2025 sipas të dhënave të Doganave u prodhua një sasi prej  37,7 mln litra birrë. Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, prodhimi është rritur 8%,  duke qëndruar në nivelet më të larta pas periudhës së pandemisë së Covid-19.

Për shkak të pritshmërive për shtim të kërkesës gjatë sezonit turistik gjatë muajve të verës operatorët kryesorë pohuan se rritën gati 10% prodhimin, për shkak të parashikimeve optimiste për shtim konsumi nga turizmi.

Rritja më e lartë e prodhimit rezulton se ka qenë në muajin korrik 2025. Sipas të dhënave të Doganave për muajin korrik u prodhuan 6,1 mln litra birra apo 35% më shumë se muaji korrik 2024.

Megjithëse disa nga fabrikat më të mëdha rritën prodhimin në muajt e verës, pas përfundimit të sezonit turistik operatorët raportuan se pjesa më e madhe e birrës u magazinua, pasi rritja e pritshme e konsumit nga turizmi nuk është realizuar. Operatorët pohuan se për sezonin turistik dominuan turistët low cost , që më tepër konsumonin në ambientet me qira sesa në bare dhe restorante.

Sipas prodhuesve janë edhe disa faktorë të tjerë ndikojnë në pengimin e rritjes së konsumit të birrës vendase, që nga Akciza e aplikuar për prodhimin vendas që prej 2023 është e barabartë me akcizën e shoqërive importuese; Çmime konkurruese nga birrat e importit, si pasojë presion konkurrues mbi çmimet; Ulja e konsumit të pijeve alkoolike në tërësi në ambientet familjare dhe konsumi i tyre kryesisht në bare dhe restorante, ku çmimet e ofruara janë të larta (çmimi mesatar për shishe 0.33 l ose kanaçe 0.5 l në dyqan është 80–120 lekë, ndërsa në bare dhe restorante 200–350 lekë).

Ndërsa importet e birrës vijojnë të jenë me rënie, e cila nisi që në muajin korrik 2025 sipas të dhënave të Doganave.

Për periudhën janar-nëntor është importuar një sasi prej 51,6 mln litra birrë. Krahasuar me të njëjtën periudhë të 2024-s importet kanë rënë 4.3%.

Drejtues të një prej kompanive importuese të birrës në vend pohuan më herët se gjatë muajve të verës hasën rënie të konsumit, e ndikuar nga disa faktorë përfshirë numrin më të ulët të turistëve për sezonin 2025 në raport me sezonin e kaluar, abuzimi me çmimet e shitjes së birrës së importit në zonat bregdetare përgjatë stinës së verës, si dhe me aksionet e nisura nga qeveria në muajt e verës për lirimin e hapësirave publike.

Aksioni për lirimin e hapësirave që nisi në muajt e verës u shoqërua me heqjen e tendave të shumë bare dhe restoranteve në vend.

Por pavarësisht rënies së tyre dhe shtimit të prodhimit të ndikuara nga tendencat e konsumit, importet vijuan të zënë peshën kryesore të tregut në vend. Për janar -nëntor 2025 pesha e tyre arriti 58% kundrejt peshës prej 42% që zuri prodhimi vendas./K.M