Nga Gazeta Si – Me golin e shënuar në fund të ndeshjes ndaj Heidenheim në raundin e 15-të, Harry Kane kontribuoi për golin e 100-të në Bundesliga në vetëm 78-të ndeshje me fanellën e Bayern Munich.

Goli i Kane në minutën e dytë të kohës shtesë kompletoi fitoren 4-0 të Bayern ndaj Heidenheim dhe do të thotë se tani ai ka 81 gola dhe 19 asist në elitën e futbollit gjerman.

Për të kuptuar sa impresionuese është kjo arritje, Kane e realizoi atë me 35 ndeshje më pak se mbajtësi i rekordit, sulmuesi holandez Roy Makaay.

“Jam jashtëzakonisht krenar” tha Kane për bundesliga.com në fund të ndeshjes.

“Mendoj se është krejtësisht për shkak të përkushtimit që kam treguar çdo ditë, për punën që kam bërë, dhe gjithashtu për shokët e skuadrës dhe stafin teknik që vazhdojnë të më përmirësojnë. Nuk fokusohem shumë tek këto gjëra, por kur ndodhin, mezi pres të arrij rekordin tjetër. Pra, le të shohim sa shpejt mund të arrijmë 100-en tjetër” – përfundoi anglo-bavarezi.

Bayern do të kthehet në fushë pas pushimeve dimërore në raundin e 16-të në Bundesliga, ndaj Wolfsburg, më 11 Janar në “Allianz Arena”.

The post Bayern fiton, Harry Kane vendos rekord appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Pamje e re, teknologji e re, rregulla të reja – F1 zbulon makinën e vitit 2026

Një rishikim i plotë i rregullave teknike të Formula 1 vjen me sezonin 2026, duke paralajmëruar një Epokë të re për sportin, e cila do të shfaqë garimin dhe inovacionin e Botës reale si kurrë më parë.

Skuadrat kanë shpenzuar vitet e fundit duke u përgatitur për këto ndryshime të mëdha në rregullore, ku konstruktorët ekzistues si Ferrari dhe Mercedes do të përballen me sfida të reja nga Red Bull Powertrains (në bashkëpunim me Ford), Audi dhe Honda.

Me ndryshimet e gjera që po bëhen në njësitë e fuqisë, dizajnin aerodinamik dhe elementët e sigurisë, është më e vështirë se kurrë të parashikohet renditja përpara se skuadrat të debutojnë në testet pragsezonale të vitit 2026.

Makinat do të jenë më të ngushta dhe më të lehta, ndërsa sporti do t’i thotë lamtumirë tuneleve të gjatë të “ground-effect” si edhe DRS (Drag Reduction System).

Duke hapur më shumë mundësi për rregullime teknike dhe duke e bërë më të lehtë ndjekjen e makinave rivale, rregullat e reja u japin si skuadrave ashtu edhe pilotëve shumë elementë për t’u fokusuar gjatë pushimeve dimërore dhe më tej.

The post Formula 1 – Kështu do të jetë makina e re (Galeri) appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Kupa e Kombeve të Afrikës nis sot në Marok dhe objektiv i skuadrave pjesëmarrëse është të rrëzojnë nga froni Bregun e Fildishtë.

Ndërsa Premier League vazhdon normalisht gjatë periudhës festive, shumë kampionate të tjera – përfshirë Ligue 1, La Liga dhe Bundesligën – fillojnë pushimet dimërore.

Megjithatë, tifozët do të kenë një tjetër festë futbolli në javët në vijim, pasi Kupa e Kombeve të Afrikës (AFCON) do të zhvillohet nga 21 Dhjetori deri më 18 Janar 2026.

Bregu i Fildishtë është kampioni në fuqi, pas golit që Sébastien Haller shënoi në fitoren e “Elefantëve”, 2-1 ndaj Nigerisë në Finalen e vitit 2023.

Por ata do të përballen me konkurrencë të fortë, veçanërisht nga Maroku organizator, i cili arriti ½ finalet e Kupës së Botës 2022, por nuk ka shkuar aq larg në “AFCON” që nga viti 2004.

Përpara ndeshjes hapëse të turneut mes Marokut dhe Komoros, ja si e parashikon “AFCON 2025”, superkompjuteri i Opta-s:

The post Kush do ta zbresë Bregun e Fildishtë nga froni? appeared first on Gazeta Si.

Kryeministri Edi Rama ka theksuar se nuk do ta shqyrtojnë kërkesën e SPAK për Belinda Ballukun, pa vendosur Kushtetuesja për pezullimin.

Në podkastin “Flasim”, Rama nënvizoi se një shtet i së drejtës nuk duhet të kthehet në “shesh për karshillëk” mes pushteteve të pavarura.

“Jam shumë kurioz, pse prokurorët që u ngutën me një vrap mbresëlënës t’i drejtohen Kuvendit për masa ekstreme, në ditët e fundit, nuk e mbajtën parasysh që si fillim jemi në një çështje ballë për ballë në Gjykatën Kushtetuese më 22 janar ku gjykata më e lartë e vendit, duhet të gjykojë në themel çështjen e masës së pezullimit antidemokratik të një anëtari qeverie me kërkesë prokurorie”, tha Rama, duke shtuar se e ngre këtë pyetje sepse në çdo vend, sipas tij, ku drejtësia nuk vrapon, po gjykon, ajo do të priste fundin e gjykimit për një masë, para se të kërkonte një masë tjetër, “sepse shteti i të drejtës nuk është shesh as për karshillëk mes pushteteve të pavarura, as për përsheshin e një pushteti në territorin kushtetues të një pushteti tjetër”.

Rama tha se sikundër është bërë e qartë edhe në Komisionin e Mandateve në Kuvend, nuk ka asnjë gjasë që shumica qeverisëse dhe parlamentare e këtij vendi ta shqyrtojnë kërkesën e ngutur të prokurorëve për të autorizuar masa të reja ekstreme, pa mbaruar njëherë me themel procesi që është hapur në Gjykatën Kushtetuese, “për masën ekstreme, për masën antidemokratike dhe antikushtetuese të pezullimit nga prokurorët që sikur s’kishte ndodhur dhe s’ka ndodhur asgjë erdhën me vrap të kërkojnë masa të tjera. Drejtësia nuk vrapon, drejtësia gjykon”, thotë Rama.

The post Imuniteti i Ballukut/ Rama: S’do ta shqyrtojmë kërkesën e SPAK pa vendosur Kushtetuesja appeared first on Gazeta Si.

Gazeta “Si” –Fituesi i Festivalit të 64-t të Këngës në RTSH është shpallur artisti Alis me këngën “Nan”. Ai u shpall fitues pas votimit të jurisë profesioniste dhe votave të publikut.

Vendi i dytë u shpall Inis Neziri me këngën “Ta kam fal” ndërsa në vendin e tretë u rendit Sheila Haxhiraj me “Zemra e tokës”.

Alis do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurovision 2026, i cili do të mbahet në Austri.

The post Alis me ‘Nan’ do përfaqësojë Shqipërinë në Eurovision 2026 appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Dy rekorde të Cristiano Ronaldo-s janë barazuar dhe thyer sot, përkatësisht në Premier League (me fanellën e Man Utd) dhe La Liga me fanellën e Real Madrid.

Në fitoren e Man City-t, 3-0 ndaj West Ham, norvegjezi Erling Haaland shënoi në 5′ dhe 69′ duke arritur shifrën e 104 golave, 1 më shumë se portugezi CR7 shënoi me fanellën e rivalëve ndërqytetas të Man Utd.

Diferencën këtu e bën edhe numri i ndeshjeve në cilat Ronaldo i shënoi 103 golat në ishull (236) ndërsa Haaland e bëri diçka të tillë në vetëm 114 ndeshje.

Në mbrëmje ishte Kylian Mbappe që shënoi golin e dytë në fitoren 2-0 të Real Madrid ndaj Sevilla-s.

Mjaftueshëm për shifrën 59, e barabartë me numrin e golave në një vit kalendarik që Ronaldo shënoi me fanellën e merengues.

Rekord që tashmë e barazoi francezi Mbappe.

The post Haaland dhe Mbappe arrijnë CR7 appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Lajm i mirë për futbollin shqiptar, Armando Broja shënoi golin e parë me fanellën e Burnley-t në Premier League.

Një dëmtim i rëndë, pothuajse 2 sezone, 3 skuadra dhe 28 ndeshje kaluan që prej golit të fundit që Broja kishte shënuar në kampionat.

Golin e parë me fanellën e Burnley-t që shpenzoi 23 milionë euro për ta marrë nga “Bridge”, Broja e kishte shënuar në Kupën e Ligës ndaj Leeds.

Ndërsa sot barazoi në transfertën ndaj Bournemouth në fundin e kohës së rregullt.

The post Broja thyen akullin dhe hap llogarinë për Burnley-n (Video) appeared first on Gazeta Si.

Policia e Tiranë ka arrestuar një 20-vjeçare, e cila është e dyshuar për veprën penale ‘vrasje e foshnjës’.

Sipas të dhënave, e reja A.P., nga Indonezia ka lindur fëmijën e saj rreth dy muaj më parë dhe më pas e ka braktisur, duke e lënë në ballkonin e banesës. Ajo kishte ardhur në Shqipëri disa muaj më parë së bashku me shoqe të tjera, me të cilat jetonte në një ambient të marrë me qira. Vajzat punonin si pastruese në lokale të ndryshme në kryeqytet.

Sipas të dhënave, ajo ka ardhur shtatzënë 5 muajshe ndërkohë që kanë qenë shoqet e saj që kanë njoftuar pronarin e shtëpisë për foshnjen, i cili më pas ka njoftuar policinë.

The post Tiranë/ Dyshohet për vrasjen e foshnjës, arrestohet 20-vjeçarja nga Indonezia appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Dy skuadra që synojnë një vend në katërshen e parë do të përballen të sot në mbrëmje në Torino.

Pas një fitoreje motivuese në Europë, Juventus doli triumfues edhe në ndeshjen e fundit në kampionat, duke i shkaktuar Bologna-s një humbje të rrallë në “Stadio Dall’Ara”.

Juan Cabal, ishte surpriza e madhe e ndeshjes, duke shënuar golin e vetëm të një takimi të ekuilibruar, vetëm pak minuta pasi hyri nga stoli.

Me dy fitore në tre ndeshjet e fundit– po aq sa në 9 takimet e mëparshme – Juventus duket se po e lë pas një fillim të vështirë sezonal dhe aktualisht renditet i 5 në Serie A.

Spalletti, i cili do të përballet me një nga ish-skuadrat e tij – dy javë pasi humbi ndaj një tjetër “dashurie të vjetër” në Napoli – mund të reflektojë edhe mbi rekordin dominues të Juventus-it në shtëpi kundër Romës.

Jo vetëm që bardhezinjtë kanë fituar 11 nga 14 përballjet e fundit në Torino, por kanë ruajtur portën e paprekur në 10 prej tyre.

Në shtëpi apo transfertë, Roma ka fituar vetëm 1 nga 10 ndeshjet e fundit të Serie A kundër Juventus-it – ndërsa ka barazuar në 3 përballjet e fundit rradhazi.

Verdhekuqtë mund të kenë rënë në vendin e 4, por janë vetëm 3 pikë larg Inter që këtë javë mungon në kampionat për shkak të Superkupës së Italisë.

Si pasojë, një fitore ndaj Juventus do ta ngjiste skuadrën e Gian Piero Gasperinit në vendin e 2, mbi Napoli-n dhe Milan-in.

Ka arsye reale për optimizëm pasi me 8 gola të pësuar, Roma ka mbrojtjen më të fortë në Serie A, ndërsa rekordi i saj në transfertë këtë vit kalendarik është thjesht i shkëlqyer: 12 fitore në 17 ndeshje.

• Formacionet e mundshme

Juventus: Di Gregorio; Kalulu, Bremer, Kelly; McKennie, Locatelli, Thuram, Cambiaso; Conceicao, Yildiz; Openda

Roma: Svilar; Celik, Mancini, Hermoso; Wesley, Kone, Cristante, Rensch; Soule, Pellegrini; Ferguson

The post Në Torino luhet për zonën ‘Champions’ appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Pas 3 orësh tensione e përplasje, ka përfunduar protesta e organizuar nga ‘Shqipëria Bëhet’ para kryeministrisë.

Protesta ka nisur me përplasje me policinë që në fillim pasi policia u përplas fizikisht me protestuesit pasi tentoi t’u heqë gjeneratorin, foninë dhe podiumin.

Policia e Tiranës ka shoqëruar 4 aktivistë pas protestës, si edhe janë sekuestruar dy makina me pajisjet teknike, gjenerator dhe foni.

Adriatik Lapaj dhe mbështetësit e tij protestuan për të 12-ën ditë radhazi para kryeministrisë.

Gjatë fjalës së tij, Lapaj i dërgoi një mesazh kryeministrit Edi Rama, duke deklaruar se çdo nismë kundër tij është konflikt i drejtpërdrejtë me familjen Lapaj.

Lapaj ftoj qytetarët të bashkohen në mënyrë që Rama të dorëhiqet.

“Premtimet që dha, Rama gënjeu dhe nuk i mbajti! Është koha që brezi i ri të bashkohet. Është koha e së mirës kundër së keqes. Nuk trembem nga procedimet penale”, tha Lapaj.

The post 3 orë përplasje para kryeministrisë, shoqërohen në polici aktivistë të ‘Shqipëria Bëhet’ appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Kampionët në fuqi vizitojnë “gjelat” e Londrës në një sfidë që vë përballë skuadra në krizë të plotë, sa ju përket objektivave sezonalë.

Më poshtë sjellim disa nga faktet kryesore për atë se si vijnë Tottenham dhe Liverpool në këtë përballje:

• Statistikat kryesore

– Liverpool është favorit me 42.3% të mundësive për të fituar, ndaj 32.3% për Tottenham.

– Tottenham ka fituar vetëm dy herë në 25 përballjet e fundit në Premier League kundër Liverpool.

– Sulmuesi i Spurs, Richarlison, është përfshirë në më shumë gola në Premier League kundër “Reds”, sesa kundër çdo ekipi tjetër.

• Tottenham vs. Liverpool, ballë përballë

– Nuk ka shumë sfida mes klubeve të mëdha në kampionatet kryesore që kanë qenë kaq të dominuara në vitet e fundit sa kjo.

– Tottenham ka fituar vetëm 2 nga 25 ndeshjet e fundit në Premier League kundër Liverpool (17 humbje), duke fituar në shtëpi në Tetor 2017 (4-1) dhe Shtator 2023 (2-1).

– Fitorja e fundit erdhi pas një goli të Luis Díaz që u anulua gabimisht, kartonëve të kuq për Curtis Jones dhe Diogo Jota, si dhe një autogoli vendimtar në minutat shtesë nga Joel Matip.

– Në 2 përballjet e tyre në Premier League sezonin e kaluar, Liverpool shënoi 11 gola dhe realizoi 49 goditje, duke fituar 6-3 dhe 5-1 ndaj një mbrojtjeje të brishtë të Tottenhamit.

• Formacionet e mundshme

Tottenham Hotspur: Guglielmo Vicario, Pedro Porro, Cristian Romero, Micky van de Ven, Djed Spence, Rodrigo Bentancur, Archie Gray, Mohammed Kudus, Xavi Simons, Randal Kolo Muani, Richarlison.
Trainer: Thomas Frank

Liverpool: Alisson Becker, Conor Bradley, Ibrahima Konaté, Virgil van Dijk, Milos Kerkez, Ryan Gravenberch, Curtis Jones, Alexis Mac Allister, Federico Chiesa, Florian Wirtz, Hugo Ekitiké.
Trainer: Arne Slot

The post Gjigandët në krizë zbresin në ‘Tottenham Hotspur Stadium’ appeared first on Gazeta Si.

Gazeta “SI”- “Ëndrra ime është që disa prej tyre të bëhen gjenerale”, thotë kreu i çështjeve gjinore për Forcat e Armatosura të Ukrainës, ku rreth 7% e një milion personelit janë gra.

“Pse i braktisët fëmijët tuaj? A po fitoni shumë në ushtri?” – e pyetën ata Vatrën, një nënë të një djali dhe një vajze.

“Po shërben në vend që t’i rritësh. Duhet të rrish në shtëpi”, i thanë ata Bilkës, një nëne të dy vajzave.

“Po sikur të vdesësh? Nëse nuk je nënë, je asgjë”, iu tha Rutës, një nënë të tre fëmijëve, në rrjetet e saj sociale.

Dëshmitë e këtyre ushtareve ukrainase pasqyrojnë rrugën e vështirë drejt barazisë midis burrave dhe grave në ushtri gjatë pushtimit rus. Ato janë pjesë e fushatës Veteranka, e cila synon të normalizojë praninë e grave në Forcat e Armatosura të Ukrainës. Paragjykimet dhe stereotipet nuk ndodhin vetëm në vijën e frontit, por edhe në shoqëri dhe brenda familjeve.

“Të jesh grua në ushtri do të thotë të përballesh me dyshimet e të tjerëve çdo ditë”, thekson mjekja luftarake Katerina Priimak, e cila drejton këtë iniciativë të pavarur.

“Ëndrra ime është që disa prej tyre të bëhen gjenerale”, thotë Oksana Grigorieva, 49 vjeç, drejtuese e çështjeve gjinore në ushtri. Grigorieva e mbajti këtë pozicion në ushtrinë spanjolle deri në majin e kaluar, pasi kishte punuar në këtë kapacitet që nga viti 2022, duke i dhënë asaj disa vite përvojë në këtë fushë. Megjithatë, ajo pranon se detyra që e pret nuk është e lehtë, pasi shumë, thekson ajo, ende i shohin gratë si kuzhiniere ose rrobaqepëse në vend të snajpereve ose shofereve të tankeve.

Aktualisht, në ushtrinë ukrainase ka afërsisht 72,000 gra, që përfaqësojnë rreth 7% të një milion personelit të saj. Nga këto, 19,000 mbajnë pozicione civile, si Grigorieva. Rreth 5,500 janë të vendosura në zona luftimesh. Rekrutimi i detyrueshëm i burrave të moshës 25 deri në 60 vjeç sipas ligjit ushtarak ka ulur përqindjen e grave në ushtri,  së cilës ato i bashkohen vullnetarisht , por numri i tyre vazhdon të rritet.

Ukraina po planifikon reforma, përfshirë ato në ushtri, për t’u afruar më shumë me Bashkimin Evropian dhe NATO-n. Në të njëjtën kohë, ajo është përfshirë në luftë që nga viti 2014, kur trupat ruse hynë në lindje të vendit, përpara se Kremlini të niste pushtimin e tij në shkallë të plotë në vitin 2022. Që nga viti 2018, një kuadër i ri ligjor ka promovuar barazinë, thekson Grigorieva. Tani, në letër, gratë mund të studiojnë për një karrierë ushtarake dhe të kenë akses në çdo pozicion, përfshirë rolet luftarake.

“Kjo është arritja jonë e madhe dhe jemi krenare” thekson ajo.

Megjithatë, paragjykimet dhe seksizmi vazhdojnë ta ndërlikojnë rrugën për gratë që zgjedhin një karrierë ushtarake dhe synojnë të ngjiten në gradë:

“Vetëm pse dikush është i ri dhe i bukur nuk do të thotë se është dashnorja e dikujt”, ankohet Grigorieva, duke iu referuar një mentaliteti të rrënjosur në të kaluarën dhe indiferent ndaj meritës.

Këto qëndrime pengojnë ndryshimet legjislative që synojnë luftimin e krimeve si përdhunimi, abuzimi seksual dhe ngacmimi, pasi gjatë kohës së ish-republikës sovjetike kjo çështje mezi trajtohej, shton ajo.

“Ata që më parë ishin civilë, tani i bashkohen ushtrisë pa e ditur se çfarë është Konventa e Stambollit”, thotë oficerja e çështjeve gjinore, duke iu referuar traktatit të Këshillit të Evropës për parandalimin dhe luftimin e dhunës ndaj grave, një iniciativë në të cilën Kievi është bashkuar.

“Epo, unë thjesht po flirtoja sepse më pëlqen ajo”, është një tjetër shprehje që mund të dëgjohet nga ushtarët, sipas Grigorieva-s, e cila shpjegon se të gjitha programet e trajnimit ushtarak përfshijnë kapituj mbi ndërprerjen e diskriminimit dhe ngacmimit.

Kanë ikur ditët kur një sjellje e tillë rezultonte në një gjobë prej vetëm 360 hryvnias (rreth 8 dollarë). Tani, sipas kodit të ri disiplinor ushtarak, komente të tilla mund të çojnë në mbajtjen e një pjese të konsiderueshme të pagës së dikujt. Sidoqoftë, Grigorieva thekson praninë e këshilltarëve gjinorë në të gjitha njësitë ku  ka rreth 700 të tillë  dhe pohon se ngacmimi nuk është ndër problemet kryesore.

Ajo është më e shqetësuar se, pasi gratë pranohen në pozicione luftarake, “jo të gjithë komandantët i shohin ato si të afta për lidership”. Kjo është arsyeja pse “objektivi i saj kryesor” është të ketë “sa më shumë gra të jetë e mundur në pozicione udhëheqëse”, thekson ajo, sepse “nuk kemi as edhe një grua që drejton një brigadë” (të përbërë nga 5,000 deri në 7,000 personel) dhe “vetëm një drejton një batalion” (prej rreth 500).

Megjithatë, ajo thekson se kjo është rruga që gratë duhet të ndjekin në karrierën e tyre ushtarake pas legjislacionit të ri të vitit 2018. Por jo gjithçka mund të menaxhohet përmes rregullave të shkruara që duhet të zbatohen.

“Është e vërtetë që humbja e një gruaje ndihet ende shumë më thellë sesa ajo e një burri”, shpjegon Grigorieva, duke iu referuar një rasti që përfshin vdekjen e një mjeku luftarak.

Ndër motivimet që shtyjnë disa të bëhen vullnetarë janë rastet kur ata vendosin të mbajnë luftën larg fëmijëve të tyre, ose sepse kanë humbur një anëtar të familjes dhe përdorin atë humbje si forcë shtytëse për t’u bashkuar me mbrojtjen e Ukrainës.

Një nga historitë më tronditëse është ajo e një çifti të martuar, të dy ushtarë me kontratë, me dy fëmijë: një foshnjë tetëmuajshe dhe një trevjeçar nga një martesë e mëparshme. Në vitin 2022, ata vendosën që ajo do të shkonte në vijën e frontit si mjeke luftimi. Ligji lejon, në rastin e një çifti të martuar, që njëri prej tyre të përjashtohet nga shërbimi ushtarak. Gruaja ,emrin e së cilës Grigorieva nuk e zbulon  deklaroi mes dyshimeve të familjes së partnerit të saj: “Unë jam luftëtare”.

Pas tre vitesh, marrëdhënia u prish dhe ushtria ndërhyri për të siguruar që, në procedurat e divorcit, ajo të mos humbë të drejtat prindërore dhe, nga ana tjetër, thirri ish-burrin për shërbim të detyrueshëm. Tani ajo mbetet ushtare, por në frontin e brendshëm.

Në pozicionet e luftimit, ambientet e ngushta dhe rreziku parandalojnë dallimet midis burrave dhe grave që janë të mundshme, për shembull, në kampet e stërvitjes ose kazermat larg vijave të frontit. Intimiteti nuk njeh gjini në llogore.

Pas më shumë se 3 vitesh luftë, mediat sociale ndonjëherë pasqyrojnë transformimin që po kalon Ukraina. Një foto e një tualeti të improvizuar të spërkatur me urinë në vijat e frontit, e postuar nga një ushtare femër, shërben si një kujtesë ironike: “Edhe këtu, duhet të dini si të synoni, shokë.”

Burimi: El Pais

The post Nga kuzhiniere në snajperiste/ Gratë ukrainase luftojnë për barazi në ushtri appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si – Është pothuajse e pamundur të ndash dy skuadra që vazhdojnë të ndezin emocionet në Bundesligë këtë sezon, por çfarë mund të na tregojnë detajet para ndeshjes për atë se kush do të dalë fitues kur RB Leipzig të presë Bayer Leverkusen në raundin e fundit përpara pushimeve dimërore?

Le ta shohim më nga afër… aktuali ka qënë një vit marramendës për të dy protagonistët e ndeshjes kryesore të së shtunës.

Por cila skuadër bëri kthesën më të madhe pas fillimeve të dobëta të sezonit 2025/26?

Bayer 04 që në fundjavë mbërrin në “Red Bull Arena” pësoi një humbje turpëruese 5-1 në miqësoren pragsezonale ndaj Flamengo U20, kur drejtohej nga Erik ten Hag.

Pas humbjes në startin e Bundesligës ndaj Hoffenheim-it në shtëpi, ndjekur nga barazimi 3-3 kundër Werder Bremen – pas kryesimit të “Die Werkself” 3-1, aspirinat shkarkuan trajnerin holandez që erdhi si pasues i Xabi Alonso-s.

Ndërsa këmbanat e alarmit po binin në klubin nga Nordrhein-Westfalen, në Saksoni u befasuan të gjithë nga nisja e Leipzig-ut nën drejtimin e Ole Werner.

Gjithçka filloi me një humbje “shock-uese”, 6-0 ndaj kampionëve në fuqi në “Allianz Arena”.

Pas një sezoni në të cilin “Die Roten Bullen” nuk arritën të kualifikoheshin në kompeticionet evropiane, ky ishte një start shqetësues për një sezon që më parë premtonte shumë.

Megjithatë, 4 muaj më vonë, të dy kundërshtarët e së shtunës kanë përjetuar një rritje të jashtëzakonshme.

Leipzig fitoi 10 nga 13 ndeshjet e rradhës në Bundesligë, duke u ngjitur menjëherë pas fituesve të javës së parë, në klasifikim.

Ndërkohë, Leverkusen emëroi takticienin danez, Kasper Hjulmand, i cili e vendosi shpejt ekipin në një seri me 1 humbje në 10 ndeshje në të gjitha kompeticionet.

Humbje që u shkaktua nga fituesit e Champions League në fuqi, Paris Saint-Germain.

Në Bundesligë, skuadra e Hjulmand-it renditet e katërta, vetëm 3 pikë pas Leipzig-ut.

Pra, kush ka përjetuar kthesën më të madhe? Përballja e shumëpritur e së shtunës do ta tregojë më mirë…

Leipzig: Gulácsi – Nedeljković, Orbán, Lukeba, Raum (c) – Schlager, Seiwald, Baumgartner – Maksimović, Harder, Gomis
Trainer: Ole Werner 

Leverkusen: Flekken – Andrich (c), Badé, Belocian – Arthur, García, Tillman, Tella – Hofmann, Terrier – Schick
Trainer: Kasper Hjulmand

The post ‘Aspirinat’ udhëtojnë drejt Leipzig’ut, atje ku golat nuk mungojnë appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Shumë letra të fëmijëve për Babagjyshin lexohen më shumë si një listë, sesa si një letër. Nuk ka qenë gjithmonë kështu dhe nuk është rasti për të gjitha familjet, por dhuratat e Krishtlindjeve për fëmijët janë një fushë, ku konsumizmi po bëhet me shpejtësi më i parregulluar se kudo tjetër.

Midis kalendarëve të Adventit, shakave të elfëve, dhuratave për Babagjyshin dhe Epifaninë, shpenzimet e shumë prindërve për Krishtlindje përfundojnë duke u zvarritur dhe duke tejkaluar lehtësisht buxhetet e tyre.

E gjithë kjo në një kohë kur çmimet janë rritur dhe shumë familje po përballen me vështirësi edhe me shpenzimet e zakonshme.

Vendimi për të mos përmbushur të gjitha kërkesat e fëmijëve mund të jetë një vendim i motivuar financiarisht, por po bëhet gjithnjë e më shumë edhe një domosdoshmëri arsimore: disa prindër, edhe nëse do të mundnin, do të preferonin të mos i përmbaheshin trendeve konsumiste të nxitura nga reklamat dhe ndikuesit e mediave sociale.

Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, një qasje ekstreme ndaj çështjes, e përshkruar së fundmi nga gazetarja Emi Nietfeld në revistën “The Cut”, përfshin prindër që zgjedhin të mos u japin fëmijëve të tyre asnjë dhuratë Krishtlindjesh.

Është një trend i guximshëm dhe i pakicave, i kritikuar nga shumë njerëz sepse kryesisht ka të bëjë me prindërit e pasur.

Kritika kryesore, në fakt, ka të bëjë me rrezikun e mospërputhjes nëse çdo dëshirë tjetër e fëmijëve të tyre për pjesën tjetër të vitit plotësohet pa menduar shumë.

“Një hapësirë ​​bosh nën pemën e Krishtlindjeve është luksi përfundimtar, sepse nënkupton një bollëk të tillë sa fëmijëve tuaj nuk do t’u mungojë asgjë”, shkruan Nietfeld.

Për shumicën e prindërve, vendimi për të hequr dhuratat e Krishtlindjeve brenda natës është një vendim jopraktik në një botë ku kjo traditë është kaq e institucionalizuar.

Pa shkuar në atë ekstrem, ekziston ende një grup i madh prindërish “minimalistë” që përpiqen të gjejnë një ekuilibër të vështirë midis dëshirës për të qenë bujarë me fëmijët e tyre në Krishtlindje, pa shpërdoruar një pasuri, dhe dëshirës për t’i mësuar ata të jenë mirënjohës për atë që kanë dhe të vlerësojnë gjërat.

Shumë prindër po përpiqen për këtë duke e ndarë listën me gjyshërit dhe të afërmit ose miqtë e tjerë. Ata e bëjnë këtë për të mbajtur shpenzimet familjare të ulëta, por edhe për të ofruar udhëzime për dhuratat dhe kështu për të kufizuar rrëmujën në dhomat e gjumit që mbushen vit pas viti.

Në përgjithësi, sipas Nietfeld, si qasja “anti-dhuratë”, ashtu edhe kritikat që merr ky model, demonstrojnë presionet e mëdha me të cilat përballen prindërit sot, të përballur me pritje kontradiktore dhe shpesh të pamundura për t’u përmbushur.

Ata duhet të sigurojnë fëmijët e tyre, por të kalojnë kohë me ta; duhet t’i kënaqin, por jo t’i llastojnë; duhet t’i mbrojnë nga telefonat inteligjentë dhe mediat sociale, por t’i parandalojnë që të bëhen të përjashtuar.

Edhe pse disa zgjidhje ekstreme për problemin e dhënies së dhuratave të Krishtlindjeve për fëmijët e tyre duken si trende të kufizuara në një vend të vogël amerikan, çështjet që ato ngrenë shqetësojnë shumë vende perëndimore.

Anthony Graesch, profesor i Antropologjisë në Kolegjin e Connecticut-it, i tha “The Cut”, se prindërit e sotëm në familjet me të ardhura të dyfishta, kalojnë kaq pak kohë me fëmijët e tyre gjatë javës dhe ndihen kaq fajtorë për këtë, saqë “blerja e lodrave ose mallrave të tjera të dizajnuara për fëmijë bëhet një mënyrë e arritshme për të kompensuar”.

Megjithatë, kjo sjellje shkakton një rreth vicioz, sepse shpenzimi më shumë do të thotë të kesh nevojë të fitosh më shumë.

Nga kjo perspektivë, nuk është për t’u habitur që ata që janë më të zëshëm kundër dhuratave në mediat sociale, janë në fakt, prindër që kalojnë gjithë ditën me fëmijët e tyre, shkruan Nietfeld.

Ata janë njerëz që mund ta përballojnë dhe për këtë arsye nuk ndiejnë nevojën për të kompensuar mungesën e tyre duke dhënë dhurata.

Megjithatë, qasja e tyre ka të ngjarë të jetë e dënuar me dështim sepse, në shumicën e rasteve, bazohet në një iluzion: të besojnë se fëmijët e tyre “nuk do të luten për një Labubu tjetër”, sepse prania e prindërve të tyre është e mjaftueshme për ta.

Gazetarja Rebecca Onion, shkroi gjithashtu në “Slate”, se sa jorealiste është kjo aspiratë, duke deklaruar se nga një pikë e caktuar në rritjen e tyre, të gjithë fëmijët do të zhvillojnë tendenca konsumiste, pavarësisht nga ajo që bëjnë ose nuk bëjnë prindërit e tyre.

Kjo është e pashmangshme sepse, për të rritur fëmijë të shëndetshëm emocionalisht dhe psikologjikisht, është e nevojshme të përshtateni në një farë mase me normat shoqërore, dhe nëse konsumizmi është pjesë e kësaj, është e pamundur ta mbani jashtë.

Onion shkroi se ishte një nënë minimaliste, e fiksuar me idenë se vajza e saj kishte shumë pak lodra. Megjithatë, e gjithë kjo nuk e ka ndaluar vajzën e saj t’i dëshirojë ato si të gjithë bashkëmoshatarët e saj në shkollë, që tani që është tetë vjeç.

Edhe pse nuk ka asnjë qasje të autorizuar në internet, vajza e saj madje ka filluar të imitojë një influencues duke hapur dhurata dhe surpriza me miqtë e saj.

“Para se fëmijët tuaj të jenë 5 ose 6 vjeç, ju jeni në kohën më të mirë për të ndjekur ndikuesit e prindërimit, për të lexuar libra për prindërimin dhe për të ndërtuar kështjella në ajër”, shkroi Onion, duke shtuar se, deri në një pikë të caktuar, edhe ajo kishte qenë shumë e mirë në “plane drakoniane për ta mbajtur botën jashtë shtëpisë”.

Por sapo të kenë mundësinë të përzihen me bashkëmoshatarët dhe të përjetojnë stile të tjera jetese, fëmijët do të fillojnë të ndajnë shijet dhe dëshirat e tyre.

Sigurisht, prindërit mund të vazhdojnë të veprojnë si roje edhe më pas, duke e vendosur veten midis fëmijëve të tyre dhe botës, duke i shkruar email-e të indinjuara shkollës së tyre, ndërsa merren me “stuhinë e dëshirave të egra nga një fëmijë që jeton në një botë që ka mesazhe të tjera, më tërheqëse sesa ‘Ndjej se të kesh shumë lodra, është e pashëndetshme për shpirtin'”.

Por, përfundon Onion, duke iu drejtuar prindërve, është më mirë të mos e shihni momentin si një dështim kur, herët a vonë, zbuloni se qendrat e kënaqësisë së djalit ose vajzës suaj, funksionojnë si të të gjithëve të tjerëve.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Prindërit, që nuk u japin fëmijëve të tyre dhurata për Krishtlindje appeared first on Gazeta Si.

Në ditëlindjen e tij të 70-të, në vitin 1905, Mark Twain mbajti një fjalim mbi sekretin e plakjes së suksesshme. (Nëse 70 nuk ju duket moshë e madhe, duhet të keni parasysh se për shkak të shkallës së lartë të vdekshmërisë infantile, jetëgjatësia mesatare për dikë të lindur para vitit 1850 ishte më pak se 40 vjet.) “Kam arritur 70 vjet në mënyrën e zakonshme,” deklaroi ai sipas një raporti në The New York Times, “duke iu përmbajtur rreptësisht një skeme jetese që do të vriste çdo tjetër person.” Maksima që ai ofroi ishte kjo: “Nuk mund të arrijmë moshën e tretë duke ndjekur rrugën e dikujt tjetër.”

Tipike për Twain-in, kjo ishte urtësi popullore e fortë e mbështjellë në një shaka. Sekreti i një jete të gjatë dhe të lumtur padyshim nuk është pirja e duhanit, alkoolit dhe shfrenimi. Por ai ka të drejtë kur thotë se nuk ka një formulë universale që funksionon për të gjithë. Brenda parametrave të qartë, secili prej nesh duhet të eksperimentojë me ide të ndryshme dhe mënyra specifike të jetesës, një propozim që unë e kam diskutuar më parë. Disa njerëz janë më të shëndetshëm duke ndjekur një dietë vegjetariane; të tjerët duke konsumuar ushqime të stilit Mesdhetar. Disa janë më të lumtur duke jetuar në një metropol të madh si Nju Jorku apo Los Anxhelos; të tjerët e gjejnë jetën e tyre më të mirë në fshat.

Përveç këtyre detajeve, disa zakone të përgjithshme kanë rëndësi. Nuk do t’ju lodh me këshillat e zakonshme për shëndetin që mund t’i dëgjoni nga mjeku juaj: lëreni duhanin dhe dilni për një shëtitje, për hir të Zotit. Dua të tërheq vëmendjen tuaj tek disa modele të sjelljes që nuk janë kaq të dukshme, por që ndihmojnë të shpjegojnë pse të moshuarit zakonisht janë më të lumtur se të rinjtë. Sa më shpejt të mësoni dhe të adoptoni këto rregulla të jetesës së mirë, aq më shpejt mund të përfitoni nga frytet e tyre.

Pa dyshim, do të ndeshni disa të moshuar të mërzitur dhe të pakënaqur, por mesatarisht në Shtetet e Bashkuara, të rriturit më të moshuar kanë një nivel mirëqenieje ndjeshëm më të lartë se të rinjtë. Të moshuarit përjetojnë më pak stres psikologjik dhe emocione negative, dhe më shumë emocione pozitive. Kam shkruar më parë se të moshuarit zakonisht përjetojnë ndryshime pozitive në personalitet: mirësjellja dhe ndërgjegjshmëria rriten me moshën; neurotizmi zvogëlohet. Shpjegimi i këtij modeli nuk është menjëherë i qartë. Pa dyshim, urtësia e fituar me përvojë luan një rol: të moshuarit kanë më shumë të dhëna nga jeta dhe bëjnë më pak gabime. Por tre modele të veçanta sjelljeje që shfaqin të moshuarit kanë rëndësi të madhe.

I pari lidhet me rrjetet sociale. Në fillim të jetës, ndoshta ju këshilluan të zhvilloni një gamë të gjerë miqësish me njerëz të ndryshëm, për hir të lumturisë suaj. Kjo ishte këshillë e mirë sepse mësonit mënyra të reja të të menduarit dhe jetuarit nga njerëz jashtë rrethit tuaj social tipik. Por kjo nuk do të thotë se duhet të shpenzoni përpjekje të veçanta për të ruajtur lidhje me shumë njerëz me të cilët keni marrëdhënie sipërfaqësore. Kjo thjesht do t’ju mbushte kohën e lirë me ndërveprime pa shpërblim. Megjithatë, kjo lloj shoqërie e gjerë por e cekët karakterizon shumë të rinj. Të moshuarit ngushtojnë në mënyrë selektive rrethin e tyre social për të përqendruar energjitë tek ata me të cilët ndajnë pasione të përbashkëta, përjetojnë emocione pozitive dhe marrin kënaqësi. Njëkohësisht, njohjet rastësore që nuk përmbushin këto kritere mbeten pas.

Kjo mund të duket egoiste, por njerëzit në fakt bëhen më altruistë me moshën, modeli i dytë i sjelljes që rrit lumturinë e të moshuarve krahasuar me të rinjtë. Në një studim të vitit 2021 mbi altruizmin e vetë-raportuar dhe sjelljen e vëzhguar bamirëse, katër psikologë zbuluan se nga 16 studime të shqyrtuara, 14 treguan se të moshuarit janë më të përqendruar tek të tjerët se të rinjtë. Në një demonstrim veçanërisht i zgjuar, studiuesit i kërkuan të rriturve të moshave të ndryshme të shtypin një pajisje matëse të forcës së duarve, dinamometër, për të fituar shpërblime për veten ose për të tjerët. Të rinjtë shtypnin më fort për shpërblime për veten; të moshuarit shtypnin më fort për të fituar shpërblime për të tjerët.

Modeli i tretë lidhet me mënyrën se si të moshuarit reagojnë ndaj ngjarjeve të vështira në jetë. Me moshën, zakonisht njerëzit mësojnë të shmangin dhe të përballojnë stresin. Një studim i vitit 2023 me gati 3,000 të rritur nga 25 deri 74 vjeç gjeti se 70-vjeçarët përjetonin stres në 40% më pak ditë se 25-vjeçarët. Pjesërisht kjo ndodh sepse të moshuarit i ekspozohen më pak ngjarjeve stresuese, por edhe sepse reagojnë më pak ndaj situatave stresuese. Disa nga këto përfitime lidhen me rrethanat e jetës: pensionistët nuk kanë më detyrime pune të ngarkuara. Por një faktor tjetër është se kur të moshuarit përballen me një situatë stresuese, ata thjesht e injorojnë atë. Vendimi për të reaguar ndaj një ngjarjeje sfiduese mund të mos duket i vetëdijshëm, por në fakt mund të jetë dhe kur stresi është i pashmangshëm, të moshuarit reagojnë më pak duke u shqetësuar më pak.

Ndërsa shkruaja këtë ese, më erdhi në mend një përvojë që forcoi këto pika, nga një takim dy-ditor në Romë rreth 25 vjet më parë për një organizatë të madhe bamirëse ndërkombëtare. Konferenca mblodhi një grup të vogël specialistësh të mirëqenies disa shumë të rinj (si unë atëherë), disa më të moshuar dhe më të famshëm. Mes tyre ishte një grua 60-vjeçare me reputacion global në fushën e saj. Duke u ndjerë i nderuar të isha pranë saj, vura re sjelljen e saj me vëmendje. Në atë kohë dukej pak e çuditshme; tani nuk duket më.

Ajo kishte udhëtuar gjatë natës për të marrë pjesë në takim, pa kompensim, dhe kishte marrë pjesë në çdo sesion. Por kur erdhi puna tek darka e fundit luksoze e konferencës që për mua ishte një përfitim i madh ajo hyri në bistro dhe deklaroi: “Ky vend është shumë i zhurmshëm” dhe u largua. Kjo grua e jashtëzakonshme po shfaqte të tre modelet e lumturisë: kalonte kohë profesionalisht me njerëz që ndanin pasionin e saj për një kauzë, bënte përpjekje personale dhe dhuronte ekspertizën e saj, dhe thoshte jo ndaj diçkaje që nuk ia vlente për stres dhe sakrificë.

Në moshën 36-vjeçare, më habiti që nuk shkoi në darkë. Sot, në 61, ndjek shembullin e saj: përpiqem shumë të shërbej për kauza që më interesojnë dhe të diskutoj çështje me rëndësi shpirtërore ose shkencore për orë të tëra. Por biseda e rastësishme në një bar të zhurmshëm? S’ka shanse!

Pra, tre rregulla të përgjithshme që kam mësuar nga të moshuarit për një jetë më të mië janë:

1. Futu thellë ose ik.
Përpiqem që marrëdhëniet e mia shoqërore ato vullnetare dhe me kohë të lirë të përqendrohen vetëm tek aspektet e jetës që kanë rëndësi: dashuria, besimi, filozofia, virtyti, kultura, estetika. Nuk dua të flas për pushimet e mia në plazh apo të tuat, përveç nëse ka ndodhur një çudi e madhe.

2. Shërbe më shumë.
Një kanal unik i mirëqenies është shërbimi ndaj të tjerëve në kauza që më interesojnë. Kjo mund të nënkuptojë dhurimin e kohës dhe parave, sigurisht. Por gjithashtu përfshin testimin e rregullt të veprimtarisë së punës time: A ndihmon ky aktivitet të tjerët dhe i ngre ata?

3. Shqetësohu më pak.
Mendoj për gjërat që më mbajtën zgjuar si të ri, konfliktet në punë, shqetësimet për para dhe tund kokën. Tani, kur diçka më shqetëson ose më shkakton stres, pyes veten nëse do të më shqetësojë edhe pas një jave. Nëse përgjigjja është jo, përpiqem të filloj menjëherë të mos kujdesem.

Si satirist, Twain preferonte të tallë të gjithë biznesin e të moshuarve që u japin këshilla të rinjve, siç bëri në esenë e tij të vitit 1882 “Advice to Youth”: “Nëse dikush të ofendon dhe ke dyshime nëse ishte me qëllim, mos merr masa ekstreme; thjesht prisni rastin dhe goditeni me një tullë.”

Megjithatë, unë dyshoj fort se Twain ndiqte rregulla më të mira kur mbushi 70 vjeç. Duke mbyllur fjalimin e tij të ditëlindjes, piloti i vjetër i anijeve në lumin Mississippi tha se kishte ndjekur një kurs “drejt perëndimit të diellit me zemër të kënaqur” padyshim duke ndjekur parimet e lumturisë.

Shkruar nga Arthur C. Brooks, autor dhe akademik amerikan, për “The Atlantic”

The post Gjërat që do të doja t’i dija kur isha i ri appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Bisedat rreth izolimit social kanë tendencë të përqendrohen tek të moshuarit, veçanërisht rreth Krishtlindjeve. Por sipas disa matjeve, njerëzit në të 20-at e tyre janë grupi më i vetmuar.

Sipas një studimi të Zyrës për Statistikat Kombëtare (ONS) të publikuar muajin e kaluar, 33% e britanikëve të moshës 16 deri në 29 vjeç raportuan se ndiheshin të vetmuar “shpesh, gjithmonë ose ndonjëherë”, më e larta nga të gjitha grupmoshat (17% e personave mbi 70 vjeç thanë të njëjtën gjë).

Këtë vit, Organizata Botërore e Shëndetësisë shqyrtoi studime të ndryshme të publikuara në të gjithë botën dhe zbuloi se të rinjtë dhe adoleshentët raportojnë gjithashtu nivelet më të larta të vetmisë.

Të dhënat janë komplekse dhe ka indikacione se, në disa vende, midis grupit më të vjetër (mbi 85 vjeç), vetmia rritet ndjeshëm dhe mund të përputhet me atë të personave 18 deri në 30 vjeç. Por analistët thonë se në shumicën e studimeve, të rinjtë shkëlqejnë si një grup veçanërisht i izoluar.

“Të rriturit midis 18 dhe 24 vjeç janë më të vetmuarit, të ndjekur nga të moshuarit”, thotë Andrea Ëigfield, drejtoreshë e Qendrës për Studime të Vetmisë në Universitetin Sheffield Hallam.

“Është një problem në rritje.”

Por pse ka ndodhur kjo dhe a ka një zgjidhje?

Problemi i ‘shpërndarjes’

Gjithnjë e më shumë, ekspertët thonë se faji është i botës moderne. Shumë të rinj njëzet e ca vjeç jetojnë në shtëpi të përbashkëta ku nuk i njohin ose nuk i pëlqejnë shokët e tyre të shtëpisë. Puna bëhet gjithnjë e më shumë nga shtëpia dhe miqtë shpesh komunikohen në mediat sociale.

Nuk është gjithçka e zymtë. Falë internetit, të rinjtë gëzojnë qasje në miqësi nga e gjithë bota. Por në përgjithësi, thonë ekspertët, imazhi i jetës së shoqërueshme të të rinjve njëzet e ca vjeç ka nevojë për korrigjim urgjent.

“Ne kemi tendencë ta romantizojmë moshën e re si një kohë pa shqetësime, kur zakonisht është koha më e mjerueshme në jetën e njerëzve”, thotë Richard Ëeissbourd, lektor në Universitetin e Harvardit.

Në disa mënyra, mosha e hershme e rritur ka qenë gjithmonë një kohë paqëndrueshmërie. Të rinjtë kanë tendencë të largohen nga shtëpia e tyre e fëmijërisë dhe të lëvizin përreth. Miqtë largohen dhe lidhjet familjare dobësohen. Këto ngjarje kalimtare të jetës, për disa, mund të çojnë në vetmi të thellë.

“Një problem i madh është shpërndarja, të gjithë ata që keni njohur ndonjëherë tani jetojnë në një milion vende të ndryshme”, thotë Meg Jay, psikologe klinike.

Sot, ekziston gjithashtu një sërë faktorësh të rinj, dukshëm modernë që mund ta përkeqësojnë problemin.

Në shumë pjesë të botës, njerëzit po martohen dhe po lindin fëmijë më vonë (ose aspak).

Mosha mesatare e martesës së parë në Mbretërinë e Bashkuar tani është 31 vjeç, sipas ONS, nga viti 1970 kur ishte 23 për burrat dhe 21 për gratë. Të rriturit e rinj kanë tendencë të jenë më të varur nga miqtë për lidhje emocionale dhe nëse këta miq nuk ia dalin mbanë, vetmia mund të pasojë.

Ëeissbourd thekson edhe një fragmentim më të gjerë të komuniteteve. Në vendet e pasura, anëtarësimi në institucionet qytetare si kishat, grupet e komunitetit ose sindikatat ka rënë që nga vitet 1970.

Kjo nganjëherë njihet si teza e ‘Boëling Alone’, e emëruar sipas një eseje me ndikim të vitit 1995 nga politologu Robert Putnam, i cili vërejti se më shumë të rinj amerikanë po luanin boëling vetëm sesa në ekipe, një simbol i një kolapsi më të gjerë të marrëdhënieve shoqërore.

Njëzet e ca vjeçarët, të cilët mund të kenë lënë shtëpinë e fëmijërisë, por ende nuk kanë krijuar familjen e tyre, mund ta ndiejnë më ashpër këtë rënie të komunitetit, thotë Ëeissbourd.

“Ne jetojmë në një shoqëri gjithnjë e më individualiste. Mendoj se vetmia është një simptomë e dështimit tonë për t’u kujdesur për njëri-tjetrin.”

Paradoksi i ndarjes së shtëpisë në qytete

Pastaj është rritja pas pandemisë e punës nga shtëpia. Në Mbretërinë e Bashkuar 28% e të rinjve të moshës 16 deri në 29 vjeç kanë punuar nga shtëpia të paktën një pjesë të kohës në tremujorin e parë të vitit 2025, krahasuar me 54% të të rinjve të moshës 30 deri në 49 vjeç, sugjeron një studim.

“Puna nga shtëpia ka qenë, sipas mendimit tim, një makth për të rinjtë njëzet e ca vjeç,” thotë Jay. “Është shumë e vështirë të bësh miq kur nuk del nga shtëpia.”

As situatat e përbashkëta të jetesës nuk ndihmojnë gjithmonë. Ka një lloj paradoksi këtu, pasi të rinjtë e rritur kanë më shumë gjasa të jetojnë me njerëz të tjerë. (Në Angli dhe Uells vetëm 5% e njerëzve në të 20-at e tyre të hershme jetojnë vetëm, kundrejt 49% të personave mbi 85 vjeç, sugjeron ONS.) Por të jetuarit nën të njëjtën çati me të tjerët nuk duket gjithmonë se i bën të rinjtë më pak të vetmuar.

‘Krahaso dhe dëshpëro’ në telefonat inteligjentë

E gjithë kjo është e komplikuar nga telefonat inteligjentë dhe mediat sociale. Këtë vit, mesatarja britanike e moshës 18 deri në 24 vjeç kaloi gjashtë orë e 20 minuta në internet çdo ditë, sipas rregullatorit të medias Ofcom, më shumë se grupmoshat e tjera të të rriturve.

Disa mund të supozojnë se aplikacione si Instagram dhe Snapchat kontribuojnë në ndjenjat e vetmisë sepse i inkurajojnë njerëzit të flasin në internet në vend që të flasin ballë për ballë, por të dhënat nuk e mbështesin plotësisht këtë.

Ajo që është sigurisht e vërtetë, thonë disa ekspertë, është se mediat sociale amplifikojnë ndjenjat e mëparshme të vetmisë për shkak të asaj që Dr. Jay e quan faktori “krahaso dhe dëshpëro”.

“Ndjehesh sikur, ‘Të gjithë duket se kanë miq më të mirë dhe të gjithë po hidhen me parashutë në Dubai – çfarë nuk shkon me mua, nuk pashë askënd gjithë fundjavën’.”

Megjithatë, është gjithashtu e mundur që paragjykimet në raportim të luajnë një rol.

Studimet rreth vetmisë bazohen kryesisht në anketa vetë-raportimi (që do të thotë se njerëzve thjesht u kërkohet nëse ndihen të vetmuar). Dhe Ëeissbourd thotë se është e besueshme që të rriturit e rinj, të cilët kanë tendencë të jenë më të rrjedhshëm në gjuhën e shëndetit mendor dhe terapisë, kanë më shumë gjasa sesa të moshuarit ta përshkruajnë veten si të vetmuar në anketa.

Ai mendon se paragjykimet në raportim mund të shpjegojnë një “pjesë” të enigmës – por sigurisht jo të gjithën.

The post E vërteta rreth të rinjve që vuajnë më shumë nga vetmia appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Një analizë e gjerë e kërkimeve shkencore të publikuara gjatë pesëmbëdhjetë viteve të fundit mbi përdorimin e kanabisit për qëllime terapeutike, tregon se perceptimi i përfitimeve të tij të mundshme është më i lartë se sa mund të thotë shkenca aktualisht.

Për shumicën e përdorimeve terapeutike, mungojnë prova të forta, me efikasitet të demonstruar vetëm për një numër të kufizuar gjendjesh që trajtohen me ilaçe të nxjerra nga substancat e nxjerra nga kanabisi, në vend që të trajtohen përmes konsumit të drejtpërdrejtë.

Studimi i gjerë dhe i dokumentuar mirë u prit me interes, por disa ekspertë kritikuan përzgjedhjen e studimeve për analizë.

Çdo ditë, miliona njerëz në mbarë botën përdorin kanabis për qëllime terapeutike, duke synuar trajtimin e sëmundjeve të tilla, si dhimbja kronike, ankthi dhe pagjumësia.

Sektori po lulëzon, veçanërisht në Amerikën e Veriut, ku janë miratuar rregullore më pak të rrepta për përdorimin e një substance që deri vonë përcaktohej vetëm si narkotike dhe për këtë arsye ndalohej.

Edhe pse me kujdes më të madh, disa vende evropiane kanë lehtësuar gjithashtu kufizimet dhe përdorimi terapeutik i kanabisit lejohet në kushte të caktuara.

Vlerësohet se e gjithë kjo ka çuar në një treg global me vlerë dhjetëra miliarde euro, me perspektiva për rritje të mëtejshme në vitet e ardhshme.

Përdorimi i kanabisit për të trajtuar një gamë të gjerë problemesh shëndetësore, ka bërë që disa grupe kërkimore të hetojnë çështjen vitet e fundit, me studime që synojnë matjen e efekteve të trajtimeve të përshkruara ose – kur lejohet – të iniciuara vetë nga pacientët.

Ashtu si në fusha të tjera të mjekësisë, vlerësimi i fenomenit nuk është i lehtë për shkak të ndryshueshmërisë së lartë të trajtimeve dhe mënyrës se si ato administrohen.

Me kalimin e kohës, janë kryer mijëra studime, shpesh të bazuara në një numër të vogël pacientësh dhe me të dhëna që janë të vështira për t’u krahasuar.

Një ekip kërkimor i udhëhequr nga Michael Hsu i Universitetit të Kalifornisë, Los Anxheles, u përpoq të rendiste trupin e gjerë të kërkimeve, duke shqyrtuar mbi 2,500 studime të botuara midis viteve 2010 dhe 2025, duke u përqendruar më pas në rreth 100 studime të kohëve të fundit në shkallë të gjerë.

Së bashku me ekipin e tij kërkimor, Hsu kreu një rishikim, një sintezë të literaturës shkencore mbi temën për të përmbledhur provat e gjetura, kufizimet e studimeve ekzistuese dhe për të vlerësuar rekomandimet aktuale për praktikën mjekësore.

Ky rishikim nuk kreu analiza të reja statistikore duke kombinuar të dhënat (siç bëhet në gjysmë-analizat sasiore).

Rishikimi u botua në “JAMA”, një nga revistat kryesore mjekësore në botë, dhe bëri dallimin midis përdorimit të vetë kanabisit dhe përdorimit të kanaboidëve, përbërësve kryesorë aktivë në bimën e kanabisit ose atyre të imituar në laborator (si CBD dhe THC, substanca psikoaktive).

Nuk janë gjetur prova bindëse në lidhje me efektet e të parit të përdorur për qëllime terapeutike, ndërsa janë identifikuar përfitime specifike për kanaboidët e gradës farmaceutike.

Për shembull, ilaçet farmaceutike me bazë kanaboide janë treguar mjaft efektive në uljen e të përzierave dhe të vjellave të shkaktuara nga kimioterapia, krahasuar me ilaçe të tjera ose placebo.

Të tjera kanë treguar se ulin frekuencën e krizave në sindroma të caktuara pediatrike, ndërsa një studim raportoi një efekt të moderuar në nxitjen e shtimit në peshë tek njerëzit me anoreksi të lidhur me HIV (virusi që mund të shkaktojë AIDS).

Ilaçet me bazë kanaboide, kanë qenë prej kohësh gjerësisht të disponueshme dhe përdorimi i tyre vlerësohet dhe autorizohet nga autoritetet rregullatore dhe shëndetësore si të gjitha ilaçet e tjera, me kërkesa aksesi që ndryshojnë nga një vend në tjetrin.

Për përdorimet terapeutike të kanabisit, duke përfshirë përdorimin e bimës në formulime të ndryshme (lule të thata, vajra, kapsula, infuzione dhe përgatitje galenike), provat e efikasitetit janë konsideruar të pamjaftueshme, të dobëta ose jobindëse, varësisht nga rasti.

Një nga përdorimet kryesore, trajtimi i dhimbjes kronike, mbështetet nga prova të kufizuara dhe dekurajohet nga disa shoqata mjekësore si një trajtim i linjës së parë, pasi trajtimet farmakologjike të zhvilluara gjatë viteve (dhe shpesh specifike për lloje specifike dhimbjesh), mund të jenë më efektive.

Për më tepër, nuk janë gjetur prova bindëse se kanabisi mund të lehtësojë dhimbjen akute, as nuk mund të lehtësojë simptoma të caktuara, të tilla si ato për shkak të sëmundjes së Parkinsonit, reumatizmit dhe demencës.

Analiza e botuar në “JAMA”, mori në konsideratë edhe trajtimin e ankthit, për të cilin shpesh rekomandohet kanabisi mjekësor, veçanërisht në Amerikën e Veriut.

Një studim i përfshirë në hulumtim, i kryer mbi veteranët e luftës me çrregullim të stresit post-traumatik (PTSD), nuk gjeti dallime të rëndësishme krahasuar me trajtimet me placebo.

Përdorimi i kanabisit për të trajtuar çrregullimet psikiatrike është ende i diskutueshëm, pasi në disa rrethana duket se rrit rrezikun e shkaktimit ose përkeqësimit të psikozës dhe tendencave vetëvrasëse.

Lidhur me pagjumësinë, studimet e kryera deri më tani kanë dhënë rezultate të pasigurta, aq sa organizatat kryesore që merren me çrregullimet e gjumit aktualisht nuk e rekomandojnë qartë përdorimin e kanabisit mjekësor.

Disa njerëz që e kanë përdorur atë për të trajtuar pagjumësinë, kanë raportuar një rikthim të çrregullimit pas ndërprerjes së kanabisit, por ekziston dyshimi se kjo mund të ketë qenë një simptomë e tërheqjes nga substancat dhe jo provë e efektivitetit të trajtimit.

Megjithatë, në disa raste, janë gjetur prova të efikasitetit, megjithëse delikate, për shembull në përgatitjet me një raport më të lartë të THC-së ndaj CBD-së, të përdorura për të trajtuar dhimbjen e shkaktuar nga disa disfunksione të sistemit nervor (dhimbje neuropatike).

Përmirësim, megjithëse i vështirë për t’u përcaktuar, është vërejtur edhe në rastet e spasticitetit për shkak të disa formave të sklerozës multiple që nuk i përgjigjen llojeve të tjera të trajtimeve.

Grupi kërkimor i Hsu-së vlerësoi gjithashtu literaturën shkencore mbi rreziqet dhe përfitimet e përdorimit të kanabisit mjekësor.

Një studim i vitit 2024, raportoi se gati një e treta e atyre që përdorin kanabis për qëllime mjekësore zhvillojnë një çrregullim të përdorimit të kanabisit, që do të thotë se ata angazhohen në përdorim problematik dhe të përsëritur që mund të kompromentojë jetën dhe shëndetin e tyre shoqëror.

Është vërejtur gjithashtu një rrezik pak i rritur i problemeve kardiake dhe psikiatrike, veçanërisht në mesin e atyre që përdorin kanabis me përmbajtje të lartë THC.

Sipas autorëve të analizës së botuar në “JAMA”, rreziqet më të mëdha lidhen me mungesën e standardeve të qarta për prodhimin dhe përgatitjen e formulimeve.

Në varësi të mënyrës se si rriten dhe përpunohen, bimët e kanabisit kanë nivele të ndryshme të kanaboidëve dhe substancave të tjera, duke e bërë të vështirë kontrollin e cilësisë.

E njëjta terapi e përshkruar mund të ndryshojë për të njëjtin pacient, varësisht nga metodat e përdorura për të marrë formulimet dhe mënyrën se si përgatiten ato. Ky problem është më i mprehtë në Shtetet e Bashkuara, ku tregu është më liberal.

Deri më sot, nuk ka studime afatgjata për shumë nga indikacionet për të cilat përshkruhet ose përdoret kanabisi, pjesërisht, sepse ka pak stimuj për kompanitë në industri për t’i financuar ato.

Produktet e tyre shiten tashmë, shpesh me sukses të gjerë komercial, dhe për këtë arsye nuk ka nevojë të thellohen më tej, siç bëhet në fusha të tjera, siç janë sektorët farmaceutikë më të rregulluar.

Megjithatë, pacientët duhet të bëhen të vetëdijshëm për pasiguritë e rëndësishme që rrethojnë trajtimet që u rekomandohen atyre, të paktën për të zbutur pritjet ose hendekun që doli nga analiza midis efekteve të perceptuara dhe të arritshme.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Provat mbi përfitimet e kanabisit për përdorim mjekësor janë ende të pakta appeared first on Gazeta Si.

Warren Buffett njihet dhe admirohet prej kohësh në mbarë botën sepse bëri diçka që, në thelb, është e zakonshme. Ai nuk është një artist i shkëlqyer, një shpikës i madh apo një sportist që thyen rekorde. Në vend të kësaj, shkëlqimi i tij, një lloj shkëlqimi i thjeshtë, tipik i mesperëndimit amerikan, shfaqet në artin prozaik të investimit: blerjne e një aksioni dhe shmangien e një tjetri. Vetë Buffett e ka quajtur këtë detyrë “të thjeshtë, por jo të lehtë.” Ndërsa miliona njerëz blejnë dhe shesin investime çdo ditë, askush nuk ka mundur ta bëjë këtë më mirë se ai, me një qëndrueshmëri kaq të madhe dhe për kaq gjatë.

Dalja në pension e Buffett në moshën 95-vjeçare është një moment për të reflektuar mbi cilësitë që e kanë bërë atë investitorin më të suksesshëm të të gjitha kohërave. Këto cilësi, kurioziteti i pandalshëm, konsistenca analitike, përqendrimi i përpjekjeve dhe përulësia, së bashku me integritet të lartë, personalitetin e paprekur nga pasuria apo suksesi, dhe optimizmin për Shtetet e Bashkuara, e kanë bërë atë një model amerikan. Ai gjithashtu ka ilustruar respektin për vlerat tradicionale amerikane, tregjet e lira, një sistem qeverisës demokratik, patriotizmin dhe shëndetin e mendjes; të cilat sot kanë humbur pak. Tani, në një botë ku mungojnë modelet e denja, Buffett po largohet nga skena. Zëri dhe shembulli i tij do të mungojnë.

Që nga fëmijëria, Warren Buffett ka pasur një mendje të zgjuar për investime dhe një intuitë për biznesin. Si një i ri në Omaha, ai u interesua për tregun e aksioneve dhe bëri investimin e tij të parë (në aksionet preferenciale të Cities Service) në moshën 11-vjeçare. Ai fitoi para duke shitur kikirikë dhe patate të skuqura në ndeshjet e futbollit të kolegjit, si gazetë-shitës duke shpërndarë The Washington Post, dhe si producent i një buletini me këshilla për garat e kuajve. Në moshën 17-vjeçare, ai mbledhi kursimet e tij për të blerë makina lojërash me dorë që i vendosi nëpër berberhane, një investim që prodhonte rrjedhë të vazhdueshme parash për Buffett-in.

Në të 20-at e hershme, ai zbuloi një kurs që i interesonte në Universitetin Columbia, mbi investimet me vlerë, artin e kërkimit të durueshëm të mundësive investuese të favorshme. Kursin e jepte një gjeni dhe emigrant, Benjamin Graham, i cili gjithashtu drejtonte një fond investimesh të suksesshëm. Graham kishte bashkë-shkruar një libër të titulluar Security Analysis në 1934 dhe në 1949 botoi The Intelligent Investor, i cili u bë i njohur si bibla e investimeve me vlerë. Buffett u pranua në kurs dhe ai dhe Graham krijuan një marrëdhënie të ngushtë dhe të qëndrueshme, dhe, siç thonë, historia e mëtejshme është e njohur.

Duke marrë frymëzim nga Graham, në 1956 Buffett, në moshën 25-vjeçare, hapi një partneritet investimesh, duke ftuar miqtë dhe fqinjët. Buffett kishte një vetëbesim të madh që nga një moshë e re se një qasje e bazuar në vlerë do të shndërrohej në kapital me ritme të jashtëzakonshme kthimi për shumë kohë; dukej sikur ai mund të shihte se si do të rritej pasuria e tij me kalimin e kohës, nëse vetëm nuk largonte sytë nga topi. Ai ishte i vendosur të qëndronte brenda “rrethit të kompetencës” së tij, duke përqendruar gjithë vëmendjen në investime në biznese që e kuptonte mirë. Dhe në fakt, ky partneritet prodhoi rezultate të jashtëzakonshme gjatë afro 15 viteve të tij të funksionimit.

Në 1962, partneriteti i investimeve i Buffett bleu aksionet e tij të para të Berkshire Hathaway, një ndërmarrje që, me kalimin e kohës, do të merrte rëndësi personale për Buffett-in. Berkshire, atëherë vetëm një kompani tekstili, ishte sipërfaqësisht me çmim të ulët, duke tregtuar me një vlerë të ulët midis kostos dhe fitim. Plani i Buffett-it ishte ta bindte kompaninë të heqë operacionet tekstile, duke i lejuar atij të kapitalizonte mbi vlerësimin e ulët të tregut. Tetë vjet më vonë, Buffett u bë kryetar i Berkshire. Ai ndërmori hapat e nevojshëm për ta kthyer prodhuesin në rënie në një konglomerat sigurimesh dhe industrial, dhe një mjet investimi për të gjithë jetën, emri i të cilit (që ai kurrë nuk e ndryshoi) do të bëhej sinonim i tij vetë.

Një nga arsyet për të zotëruar një kompani sigurimesh ishte e qartë për Buffett-in: Të tilla kompani prodhojnë një sasi të madhe parash që rritet kur biznesi zgjerohet. Kjo njihet si “float” në terminologjinë e industrisë, likuiditet që mund të përdoret deri në momentin kur ndoshta duhet të përdoret për të përmbushur kërkesat e sigurimeve. Buffett dinte që mund të përmirësonte kthimet e Berkshire me kalimin e kohës duke investuar float-in.

Buffett e transformoi Berkshire në një kompani mbajtëse me “kapital të përhershëm” që investonte jo vetëm në aksione të zakonshme, por edhe në biznese të tëra. Berkshire u rrit duke zotëruar qindra biznese, përfshirë BNSF Railway, Geico, NetJets, dhe shumë kompani energjie dhe pozicione të përqendruara aksionesh në Apple, American Express, dhe Coca-Cola. Kjo rezultoi të ishte një formulë fituese: një platformë ku Buffett përqendroi shumicën e pasurisë së tij neto, një kompani mbi të cilën ai mund të fokusohej me qëllim të vetëm. Buffett mbajti pothuajse të gjitha aksionet origjinale të Berkshire Hathaway deri kohët e fundit, kur filloi të reduktojë pjesëmarrjen si pjesë e planifikimit të pasurisë dhe përpjekjeve filantropike. Investimi personal i Buffett në Berkshire Hathaëay u rrit në më shumë se 125 miliardë dollarë, edhe pasi kishte dhuruar shumë dhjetëra miliarda dollarë aksione për bamirësi. Askush tjetër nuk ka ndërtuar kurrë një pasuri investimi të tillë nga zero; ishte sikur të kishte fituar një llotari me një fitim gjithnjë në rritje, megjithëse një fitim i bazuar jo mbi fat, por mbi përpjekje të qëndrueshme dhe të afta.

Suksesi i Buffett-it i atribuhet, në masë të madhe, intuitës së tij si investitor me vlerë, duke vlerësuar gjithmonë aksionet si pjesë-pronarësi në biznese që planifikonte të mbante afatgjatë. Procesi i tij ishte të kryente analizë dhe verifikim të detajuar; të vepronte sipas një modeli mendor instinktiv për karakteristikat e “bizneseve të mira”; të priste durimisht një “goditje të madhe” (kombinimi i rrallë i një biznesi me cilësi të lartë dhe një çmim aksioni që e nënvlerësonte atë); dhe pastaj, dhe vetëm atëherë, të ndërmerrte një hap të madh. Nëse një aksion që Buffett e pëlqente binte në çmim, ai blehej më shumë, gjë që nuk është aspak si ndihet shumica e njerëzve kur aksionet e tyre bien.

Investitorët me vlerë janë një lloj i veçantë njerëzish. Ata zakonisht janë matematikisht të parakohshëm dhe të interesuar që në moshë të re për mbledhjen e pullave ose monedhave, parashikimin e garave me kuaj, fillimin e bizneseve, investimin në tregun e aksioneve dhe gjetjen e mënyrave për të fituar para. Ata janë kërkues të pandërprerë të mundësive dhe kanë personalitete që i bëjnë natyrshëm kundërshtarë të turmës. Ata nuk ndihen rehat nga konsensusi, dhe madje ndihen të pakënaqur kur mendimet e tyre bëhen popullore. Ndërsa shumica e investitorëve entuziazmohet nga këshilla të fshehta ose oferta publike të nxehta, investitorët me vlerë synojnë të qëndrojnë të disiplinuar dhe të përqendrohen në vlerën themelore të biznesit, kthimin e kapitalit të investuar, fitimet dhe rrjedhën e parasë që gjeneron kompania dhe perspektivat e saj të ardhshme.

Ata entuziazmojnë jo për mundësinë e një fitimi të menjëhershëm, por për matematikën e pandalshme të përbërjes së kapitalit në një periudhë të gjatë. Kjo koncept njihet si “mrekullia e tetë” e botës – rezultati i jashtëzakonshëm që vjen nga investimet e mençura dhe të informuara, mbajtja e tyre dhe marrja e një perspektive afatgjatë. Ky koncept epitomizon Buffett-in, i cili nuk tentoi kurrë të pasurohej shpejt, kur të ecurit më ngadalë prodhonte një rezultat më të sigurt dhe më fitimprurës.

Gjatë karrierës së tij 45-vjeçare në investime, pothuajse çdo investitor me vlerë që kam njohur e ka admiruar Buffett-in. Komuniteti i investimeve me vlerë ndjek rekordet e tij, ble dhe shet aksionet që ai zgjedh, dhe përpiqet të kuptojë mënyrën e tij të të menduarit nga letrat e aksionerëve. Disa e përdorin këtë informacion për të imituar portofolin e Buffett-it, të tjerë përqendrohen tek mënyra e tij e të menduarit dhe qëndrimi i tij, i durueshëm, i qëndrueshëm, pa emocione dhe me një orientim afatgjatë.

Cilat janë pesë tiparet kryesore që e bënë Buffett-in të shkëlqejë:

• Një mendje e shpejtë, e saktë dhe vendimtare që i jep aftësinë të formojë gjykime të besueshme investimi.
• Thjeshtësia e mendimit, duke shkuar direkt te thelbi i çdo investimi.
• Aftësia për të dalluar investimet e mira nga ato të këqija, dhe investimet e shkëlqyera nga ato thjesht “të mira” dhe vizioni e bindja për të qëndruar me më të mirat gjatë kohës.
• Aftësia për të qëndruar i fokusuar për periudha të gjata dhe për të shmangur shpërqendrimet.
• Aftësia mendore për të ndryshuar strategjinë kur gjen mënyra për ta përmirësuar, si kur ai filloi të vlerësonte më shumë cilësinë e biznesit në vendimmarrjen e tij.

Gjatë karrierës, Buffett kaloi përmes zhvillimeve dhe krizave të tregut, krizave financiare, luftërave, pandemive dhe inovacioneve teknologjike që krijuan dhe shpërbënë shumë biznese. Ai vazhdoi të prodhonte rezultate të jashtëzakonshme pa u shqetësuar. Në një epokë kur konkurenca ndër investitorët u rrit ndjeshëm dhe kapitali për investime u bë masiv, Buffett vazhdoi të jepte rezultate të jashtëzakonshme.

Ai tregoi se nuk është vetëm një investitor, por edhe një mendimtar i thellë investimesh, gjithmonë duke kërkuar për avantazhe të reja dhe duke mësuar nga gabimet. Gjatë gjithë karrierës së tij, ai mbeti investitor me vlerë, por u ndikua thellë nga Philip Fisher dhe bashkëpunëtori i tij i gjatë, Charlie Munger, duke e përmirësuar qasjen e tij për të fokusuar më shumë tek cilësia e bizneseve edhe kur kjo nënkuptonte të paguante më shumë.

Buffett u bë një nga CEO-të më të respektuar dhe më të admiruar në Amerikë, dhe emri i tij u bë një markë e respektuar. Ai e shndërroi kërkesën rregullatore që kompanitë publike të mbajnë mbledhje vjetore aksionerësh në një ngjarje madhështore që u bë një pelegrinazh. Mbledhjet e tij të aksionerëve të Berkshire Hathaëay u kthyen në “Woodstock të Kapitalizmit.”

Ai gjithashtu ka qenë një filantrop i jashtëzakonshëm. Buffett prej kohësh kishte parashikuar që një ditë të dhuronte pasurinë e tij për kauza bamirëse, por vdekja e papritur e gruas së tij të parë, Susan, në vitin 2004, e prishi planin e tij. Ai kishte imagjinuar që ajo do të ishte ajo që do të merrte vendimet filantropike të familjes. Ai mori disa vite të tjera për të avancuar planet e tij për të dhuruar shuma të konsiderueshme, duke bashkëpunuar me Bill dhe Melinda Gates. Në vitin 2006, Buffett dhuroi një shifër mahnitëse prej 31 miliardë dollarësh për Fondacionin Gates, i cili tashmë ishte shumë i pasur, duke dyfishuar kështu kapacitetin e tij vjetor për grant-e. (Kjo ishte, dhe mbetet, një nga dhuratat filantropike më të mëdha në histori, dhe Buffett i dha më shumë fondacionit me kalimin e kohës.) Buffett iu bashkua bordit të Fondacionit Gates, dhe Bill Gates iu bashkua bordit të drejtorëve të Berkshire Hathaway, megjithëse të dy u tërhoqën nga këto angazhime disa vjet më vonë.

Megjithëse arriti pasuri të jashtëzakonshme, Buffett nuk ndryshoi si person. Ai vazhdoi të jetonte një jetë të thjeshtë, të bënte gjëra që i pëlqenin që nga fëmijëria, dhe ruajti një qëndrim të përulur, falënderues dhe me kuriozitet të përhershëm. Buffett do të mungojë veçanërisht në një kohë kur shumë nga njerëzit më të suksesshëm në komunitetin e biznesit duken të fokusuar vetëm në fitimin e parave, pa reflektuar shumë mbi mënyrën se si i fitojnë ato ose çfarë do të bëjnë me to. Thjesht sepse mund të bësh diçka, nuk do të thotë se duhet ta bësh.

Gjenerata të reja investitorësh do të vijnë, duke përfshirë disa yje të shkëlqyeshëm që do të shuajnë shpejt dhe të tjerë që do të qëndrojnë.

Në fund, ndërsa Buffett tërhiqet nga roli i tij ditor në udhëheqjen e Berkshire Hathaway në fund të vitit 2025, bota e investimeve do të jetë ndryshe pa të. Ai mbetet një yll polarizues dhe një shembull i rrallë për të ardhmen: një njeri që ka ndërtuar një pasuri të jashtëzakonshme dhe një legjendë të biznesit, duke qëndruar gjithmonë i thjeshtë, i drejtë dhe i përkushtuar ndaj vlerave të tij.

Marrë nga “The Atlantic“, përgatiti Gazetasi.al

The post Si ia doli Warren Buffet appeared first on Gazeta Si.

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha deklaroi sot se revolta qytetare mbetet zgjidhja e vetme ligjore dhe kushtetuese kundër kësaj qeverie.

Në një komunikim me qytetarët, Berisha tha se qytetarët kanë të drejtë në ligj, kushtetutë e moral, të ndërmarrin çdo hap dhe  të përdorin çdo mjet për largimin e kësaj qeverie.

Duke folur mbi protestën e paralajmëruar në 22 dhjetor, Berisha theksoi se të hënën qytetarët i japin ultimatum Edi Ramës.

“Nga protesta e të hënës, qytetarët shprehin revoltën e tyre dhe japin ultimatum Edi Ramës. Dorëheqja e Edi Ramës është kushti i të gjitha kushteve që Shqipëria të rigjejë paqen që meriton”, shtoi ai.

Berisha tha se protesta të hënën ndalet vetëm me largimin e Edi Ramës

“Ne dalim në protestë të hënën për të shënuar fillimin e revoltës popullore për largimin e Edi Ramës”, u shpreh ish-kryeministri.

The post Berisha: Revolta qytetare, zgjidhja e vetme ligjore kundër kësaj qeverie appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- E sulmuar nga Rusia, e zhytur ekonomikisht nga Kina dhe e braktisur nga Amerika, Europës mund t’i besohet ende të përqendrohet në gjërat që kanë rëndësi. Si, për shembull, mënyra e duhur për të gatuar spageti karbonara. Pasi zbuloi muajin e kaluar se një dyqan në Parlamentin Europian në Bruksel po shiste kavanoza me salcë karbonara të gatshme që me sa duket përdornin përbërësit e gabuar, Francesco Lollobrigida, ministri i bujqësisë i Italisë, reagoi me intensitetin solemn që mund të pritej për çështjet e luftës dhe paqes.

“Si mund të jetë e denjë për këtë emër një karbonara që përmban krem dhe prerja e gabuar e mishit të derrit? Po më pas, ananas në picë? Kjo ishte thjesht e papranueshme”, u tërbua ministri, i cili rastësisht është kunati i Giorgia Meloni, kryeministres.

Një hetim u kërkua me ashpërsi. Përballë kërcënimeve ekzistenciale, kontinenti ka treguar edhe një herë talentin e tij për të prioritizuar të panegociueshmen.

Zemërimi i Lollobrigida ishte simptomatik: ushqimi mund të ngjallë emocione më të forta në Europë sesa pothuajse çdo temë tjetër. Zakonet kulinare vazhdojnë t’i ndajnë vendet e tyre, edhe pse ato janë bashkuar në mënyra të panumërta të tjera. Për dekada të tëra, Bashkimi Europian e ka zbutur me mund shovinizmin e tyre të mbetur. Në një samit janë harmonizuar 27 grupe ligjesh kombëtare, janë zhdukur kontrollet kufitare, janë bashkuar monedhat në një të vetme. Por një kontinent i lidhur së bashku nga traktatet mbetet i shqyer nga recetat. Nga Dublini në Lublin dhe nga Malmo në Palermo, shijet europiane kanë mbetur të paprekura nga 70 vjet integrim europian. Amerikanët hanë të njëjtin ushqim kudo që të jenë. Megjithatë, nëse i servirni djathë holandez një greku ose irlandez një spanjolli, më e mira që mund të shpresoni është heshtja e sjellshme. Konsiderohet e pahijshme këto ditë që një europian të denigrojë një fqinj, sigurisht një aleat në ndonjë negociatë jetësore të BE-së. Por të kritikosh kuzhinën e tyre mbetet një shenjë e virilitetit patriotik. Nacionalizmi europian ka vdekur. Rroftë gastronacionalizmi europian.

Veçoritë dietike janë përdorur prej kohësh për t’u tallur me ata që janë përtej kufirit. Gjermanët njihen si Krauts (Kuptimi i saj i mëparshëm në anglisht ishte si sinonim i lakrës turshi por përdoret si një fyerje etnike për një gjerman), francezët janë ‘Bretkosa’ (ose “majmunë të dorëzuar që hanë djathë”), britanikët janë rostbifë, në një aludim për mënyrat e tyre të papërpunuara të gatimit të mishit të viçit, e kështu me radhë. Politikanët në të gjithë Europën e dinë se nënvlerësimi i aftësive të gatimit të fqinjëve të tyre do të luajë një rol.

Presidenti francez Jacques Chirac dikur shpalli se kontributi i vetëm i Britanisë në bujqësinë europiane ishte sëmundja e lopës së çmendur dhe se “nuk mund t’u besosh njerëzve që gatuajnë kaq keq” – gjë që, nga këndvështrimi i BE-së, doli të ishte e vërtetë. I ndjeri Silvio Berlusconi i Italisë e hodhi poshtë ushqimin nga Finlanda si të përbërë kryesisht nga mish të marinuar. Hakmarrja e një pronari restoranti finlandez, një Pizza Berlusconi me mish të tymosur, vazhdoi të mposhtte një mori pjesëmarrësish italianë në një festival picash në Nju Jork.

Në çështjet e kuzhinës, si me ekonominë dhe klimën, një vijë horizontale ndan kontinentin. Ata mbi të, të pasurit, të goditur nga shiu, gatuajnë kryesisht me gjalpë dhe janë të afërmit e varfër gastronomikë të kontinentit.

“Kuzhina” e tyre, pretendojnë fqinjët e tyre jugorë, është një mjet efikas për të ofruar kalori që i përshtaten mungesës së humorit të tyre të lindur; kush ka kërkuar ndonjëherë vullnetarisht një restorant gjerman, holandez apo polak? Jugorët, në të kundërt, janë një tufë me vaj ulliri. Italianët, grekët dhe francezët (të cilët me zgjuarsi ecin në vijën e vajit dhe gjalpit) e mendojnë një vakt si një rast të shenjtë, që ushqen shpirtin si dhe trupin.

Veriorët e tregtisë së lirë, me lakminë e tyre, kanë fituar shumë nga globalizimi: shihni sa shpejt britanikët hoqën dorë nga rosbifi i tyre në favor të pulës tikka masala, dhe si gjermanët u dyndën drejt doner kebab-ëve. Jugorëve u pëlqen ajo që kanë dhe duan ta mbrojnë atë. Pjesërisht ata nuk i pëlqejnë imitimet e dobëta të recetave të zonjave të tyre. Skandinavët i shërbejnë me kënaqësi makaronat e tyre me ketchup, ndërsa polakët shërbejnë një pjatë me makarona dhe luleshtrydhe (më mirë të mos e dijë këtë Lollobrigida). Jugorët kanë luftuar kundër këtij përvetësimi kulinar me entuziazëm. Që nga viti 1992, BE-ja ka zbatuar rregulla që përcaktojnë se disa ushqime mund të vijnë vetëm nga zona të caktuara, duke siguruar për shembull që vetëm grekët mund të bëjnë djathë feta dhe që djathi parmixhano duhet të vijë nga Italia veriore.

Nga mbi 1,500 ushqime që mbrohen tani, më shumë se 70% vijnë nga pesë vende jugore. Më 10 dhjetor, UNESCO zgjeroi listën e saj të trashëgimisë kulturore jomateriale të njerëzimit për të përfshirë kuzhinën e Italisë, duke e bërë atë vendin e parë që merr një miratim të tillë. Nuk ka plane për të njohur gatimet holandeze.

Grindjet gastronacionaliste të Europës janë të shijshme sepse mund të jenë qesharake. Është narcizmi i dallimeve të vogla. Belgët nuk janë të kënaqur që “patatet e skuqura” emërtohen sipas fqinjëve të tyre, duke pasur parasysh superioritetin e tyre të dukshëm në gatim. Grekët pretendojnë “kafen turke”. Kush mund ta dallojë ndryshimin midis uzos greke, mastikës bullgare dhe rakisë ballkanike? E megjithatë, secili vend e trajton përzierjen e vet si nektar nga perënditë, ndërsa denigron birrën e fqinjit të tij si një variant ‘të dëmshëm’. Ukraina dhe Rusia kanë kohë që debatojnë për origjinën e supës ‘borscht’, secila duke përdorur pretendimin e tjetrit si provë të kokëfortësisë.

Në një epokë të globalizuar në të cilën ushqimi “bashkim” i Instagram-it mbivendoset mbi traditën lokale, a nuk është pak shovinizëm kulinar i arsyeshëm? Vetëm deri në një farë pike. Sepse të përshkruash një mënyrë “të saktë” për të përgatitur një pjatë, ose ta lidhësh atë me një vend, do të thotë të humbasësh mënyrën se si evoluon kuzhina. Kuzhinierët huazojnë, përshtaten dhe përmirësojnë atë që gjejnë. Shumë tradita ushqimore shpiken gjithsesi. Karbonara e mbrojtur kaq fuqishëm nga italianët nuk është një pjatë stërgjyshore: receta e parë e njohur u botua në vitin 1952 – në Çikago. Vetëm në vitet 1990 versioni aktual “kanonik” zuri rrënjë!

The post Gastronacionalizmi: beteja më e vjetër e Europës së bashkuar appeared first on Gazeta Si.