Studimet e fundit tregojnĂ« se brezi Gen Z po pĂ«rballet me njĂ« lodhje tĂ« paparĂ«, mĂ« shumĂ« se çdo brez tjetĂ«r deri mĂ« sot. Dhe jo, kjo nuk Ă«shtĂ« ekzagjerim. EkspertĂ«t theksojnĂ« se ritmi i jetĂ«s moderne, presionet e vazhdueshme dhe ndikimi i teknologjisĂ« kanĂ« bĂ«rĂ« qĂ« ky brez tĂ« ndjejĂ« njĂ« lodhje fizike dhe [âŠ]
The post Gen Z, brezi më i lodhur! appeared first on BoldNews.al.
Organizata BotĂ«rore e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« (WHO) po bĂ«n hapa tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m drejt integrimit tĂ« mjekĂ«sisĂ« tradicionale nĂ« kujdesin shĂ«ndetĂ«sor global, njĂ« lĂ«vizje qĂ« synon ta bĂ«jĂ« kujdesin shĂ«ndetĂ«sor mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s dhe tĂ« bazuar nĂ« prova. Strategjia globale Traditional Medicine Strategy 2025â2034 u miratua nga Asambleja BotĂ«rore e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« dhe fokusohet te siguria, cilĂ«sia dhe integrimi i praktika si akupunktura, Ayurveda dhe homeopatia nĂ« sistemet kombĂ«tare tĂ« shĂ«ndetĂ«sisĂ« â me qĂ«llim pĂ«r tĂ« adresuar sfidat moderne tĂ« sĂ«mundjeve kronike dhe pĂ«r tĂ« zgjeruar mbulimin shĂ«ndetĂ«sor universal.Â
NĂ« Dhjetor 2025, u mbajt Samiti Global i MjekĂ«sisĂ« Tradicionale nĂ« Nju Delhi, ku u nĂ«nshkrua âAngazhimi i Delhi-tâ pĂ«r tĂ« pĂ«rshpejtuar implementimin e kĂ«tij plani nĂ« mĂ« shumĂ« se 100 vende, duke forcuar bashkĂ«punimin ndĂ«rkombĂ«tar nĂ« kĂ«rkim, standardizim dhe rregullim tĂ« kĂ«tyre metodave.Â
Ky është një zhvillim i rëndësishëm, pasi WHO raporton se deri në 90% të popullsive në shumë vende përdorin mjekësinë tradicionale, shpesh si burim kryesor kujdesi shëndetësor për komunitetet lokale./KM
KĂ«to ushqime nuk bĂ«jnĂ« mrekulli mĂ« vete, por kur kombinohen me ushqim tĂ« shĂ«ndetshĂ«m dhe aktivitet fizik, mund tĂ« ndihmojnĂ« realisht nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e metabolizmit Edhe pse nuk ekziston njĂ« ushqim âmagjikâ qĂ« sjell menjĂ«herĂ« humbje peshe, disa zgjedhje ushqimore mund tâi japin njĂ« shtysĂ« reale metabolizmit, kur pĂ«rfshihen nĂ« njĂ« dietĂ« tĂ« balancuar. Ja tre ushqime me pĂ«rfitime tĂ« mbĂ«shtetura ngaâŠ
Edhe në vitin 2025 ka vazhduar ikja e profesionistëve shëndetësor. 90 mjekë e 1932 infermierë e kanë lëshuar Kosovën. Kjo sipas Federatës së Sindikatave të Shëndetësisë është shqetësuese pas vendit po iu largohen kuadrot për të cilat janë shpenzuar mijëra euro.
Mungesa e kushteve të punës e pakënaqësitë më paga kanë bërë që shumë profesionistë shëndetësor të largohen në Kosova.
Avazi i largimeve ka vazhduar edhe gjatë vitit 2025, shkruan tëvë1.
Ani pse krahasuar me vitet paraprake numri mjekëve e profesionistëve tjerë shëndetësor të cilët janë larguar ka rënë, kjo dukuri vazhdon të jetë shqetësuese për Odën e Mjekëve.
âStatistika nuk janĂ« tĂ« sakta asnjĂ«herĂ« pĂ«r arsyen se koha e liberalizimit tĂ« vizave ka lehtĂ«suar kushtet dhe rrethanat qĂ« lĂ«vizja e lirĂ« tĂ« ndodhĂ«. MegjithatĂ«, nĂ« krahasim me vitet e tjera Ă«shtĂ« rendi nĂ« rĂ«nie, por nuk Ă«shtĂ« ndonjĂ« diferencĂ« e madhe, Ă«shtĂ« duku rreth 20 mĂ« pak. KĂ«tĂ« vit kanĂ« kĂ«rkuar certifikatĂ« tĂ« sjelljes sĂ« mirĂ« nĂ« OdĂ«n e MjekĂ«ve rreth 90 mjekĂ«â, thotĂ« pĂ«r TĂ«vĂ«1, Naser Gjonbalaj nga Oda e MjekĂ«ve.
Sipas nënkryetarit të kësaj Ode, pjesa dërmues e atyre që janë larguar janë mjekë të përgjithshëm.
E jo vetëm mjekët, Kosovën e kanë braktisur edhe infermierët.
âKĂ«tĂ« vit infermierĂ« gjithsejtĂ« kanĂ« kĂ«rkuar 192, licenca tĂ« plastifikuara, dokument i cili ju nevojitet, pĂ«r ta dĂ«rguar nĂ« vendin ku ata ushtrojnĂ« profesionin shĂ«ndetĂ«sor. Me vitin 2024, Ă«shtĂ« njĂ« rĂ«nie mirĂ«po trendi po vazhdonâ, shprehet Nexhmije Gori â Kryetare e OdĂ«s sĂ« InfermierĂ«ve .
Madje sipas kryetares së Federatës së Sindikatave të Shëndetësisë në Kosovë, Tëvdie Imeri, largimi i profesionistëve shëndetësor është shqetësues.
Prandaj kryetarja e kësaj Federate, kërkon që të ndërmerren masa.
âĂshtĂ« hala me shqetĂ«suese se pse njĂ« kuadĂ«r tĂ« pĂ«rgatitur kaq shumĂ« tĂ« shkojĂ« i pĂ«rgatitur nĂ« njĂ« vend tjetĂ«r ndĂ«rsa ju e dini shumĂ« mirĂ« se sa i duhet investim pĂ«r me nxjerr njĂ« doktor tĂ« pĂ«rgjithshme e pastaj tĂ« mos flasim pĂ«r specializant. E gjithĂ« kjo kosto qĂ« i kushton familje dhe nĂ« fund tĂ« fundit po ja dĂ«rgojmĂ« njĂ« produkt tĂ« gatshĂ«m .Ish dashtĂ« tĂ« bĂ«het njĂ« strategji pĂ«r ndaljen e ikjeve tĂ« punĂ«torĂ«ve shĂ«ndetĂ«sor, pasi Kosova mund tĂ« mbetet shumĂ« keq pas pak koheâ, thotĂ« ajo.
Sipas Odës së Mjekëve të Kosovë, Gjermania vazhdon të jetë destinacioni i profesionistëve shëndetësor.
Sinjali â aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!
The post Shifrat alarmante: Mbi 90 mjekë dhe 192 infermierë lëshuan Kosovën vetëm në 2025 appeared first on Sinjali.
Last Updated on 25/12/2025 by EL
Gjatë sezonit të festive shënohet një rritje e përdorimit të alkoolit, gjë që sipas ekspertëve mund të rrisë rrezikun e lëndimeve, duke përfshirë lëndimet si pasojë e aksidenteve rrugore, rrëzimet, djegiet, helmimet dhe dhunën.
Sipas OBSH në Europë, 1 në 3 vdekje me dëmtime fizike gjatë kësaj periudhe ka si shkak kryesor konsumin e alkoolit.
Në Rajonin Evropian afërsisht një në tre vdekje tek burrat dhe një në pesë vdekje tek gratë midis moshës 30 dhe 40 vjeç i atribuohen alkoolit thuhet ne raportin e OBSH. Midis njerëzve të moshës 20 deri në 24 vjeç, alkooli përbën 35% të të gjitha vdekjeve nga lëndimet.
Sipas OBSH, vdekjet ne Shqipëri për shkak të alkoolit kapin shifrën e 3 humbje jete për 100 mijë banorë, duke u renditur tek vendet me përqindje të ulët.
Shkalla e vdekshmërisë e standardizuar sipas moshës ishte më e larta në Evropën Lindore, veçanërisht në Letoni, Lituani dhe Federatën Ruse, ku vdekshmëria nga lëndimet që i atribuueshin alkoolit tejkaloi 22.6 për 100 mijë banorë, ndërsa vende të tilla si Azerbajxhani, Taxhikistani dhe Turqia dhe Shqipëria raportuan disa nga shkallët më të ulëta, shpesh nën 2.9 për 100 mijë banorë.
Një ndarje lindje-perëndim ishte e dukshme në përqindjen e të gjitha vdekjeve nga lëndimet që i atribuohen alkoolit, me shumë vende të Evropës Lindore që tejkalonin 60%, krahasuar me më pak se 20% në pjesën më të madhe të Evropës Perëndimore dhe Jugore./e.t
Stina e dimrit Ă«shtĂ« koha kur gripi gjen mĂ« shumĂ« âterrenâ te njerĂ«zit. Por, shpeshherĂ«, ne e nĂ«nvlerĂ«sojmĂ« gripin dhe madje, nĂ« shumicĂ«n e rasteve, bĂ«jmĂ« edhe disa gabime. Ne e nĂ«nvlerĂ«sojmĂ« ashpĂ«rsinĂ« e gripit. Edhe nĂ«se nuk i pĂ«rkasim grupeve vulnerabĂ«l, pĂ«rveç COVID-it tĂ« zgjatur, ekziston edhe âgripi i zgjaturâ: NĂ« njĂ« pĂ«rqindje tĂ« [âŠ]
The post âMos e teproni me vitaminĂ«n Câ/ Ja veprimet qĂ« duhen shmangur nĂ« sezonin e gripit appeared first on BoldNews.al.
Studiuesit thonĂ« se ky ilaç ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« rrisĂ« rrezikun e efekteve tĂ« rĂ«nda anĂ«sore, pĂ«rfshirĂ« sĂ«mundjet e zemrĂ«s, dhe se dĂ«met e tij mund tâi tejkalojnĂ« pĂ«rfitimet. NjĂ« rishikim i gjerĂ« i studimeve ekzistuese sugjeron se tramadoli, njĂ« opioid i fortĂ« qĂ« pĂ«rshkruhet shpesh pĂ«r dhimbje kronike, ofron vetĂ«m lehtĂ«sim tĂ« kufizuar pĂ«r [âŠ]
The post Ky qetësues popullor mund të sjellë më shumë dëm se dobi appeared first on BoldNews.al.
Edhe pse lehtësojnë frymëmarrjen, disa spreje dhe preparate kundër ftohjes aktivizojnë sistemin nervor, prishin fazat e gjumit dhe ngadalësojnë rikuperimin e organizmit
Edhe pse shumĂ« njerĂ«z i pĂ«rdorin pothuajse automatikisht pikat ose sprejĂ«t nazalĂ« sa herĂ« qĂ« janĂ« tĂ« ftohur dhe kanĂ« hundĂ« tĂ« bllokuar, kĂ«ta preparate mund tĂ« kenĂ« njĂ«Â efekt anĂ«sor tĂ« papritur: çrregullimin e gjumit. NĂ« vend qĂ« ta ndihmojnĂ« organizmin tĂ« pushojĂ« dhe tĂ« rikuperohet, ata mund ta mbajnĂ« trupin nĂ« gjendje âzgjimiâ.
Gjatë sezonit të gripit dhe ftohjeve, gjumi i dobët është pothuajse i pashmangshëm. Hunda e zënë, kollitja dhe lodhja e përgjithshme e bëjnë të vështirë një gjumë të qetë. Për këtë arsye, shumë njerëz përdorin pika ose sprej për hundë pikërisht para se të shkojnë në shtrat, me shpresën se do të marrin frymë më lirshëm dhe do të flenë më mirë.
Megjithatë, shpesh ndodh e kundërta: frymëmarrja përmirësohet, por gjumi nuk vjen. Nata kalon me rrotullime në shtrat dhe zgjime të shpeshta, ndërsa mëngjesi vjen me ndjenjën se nuk jeni çlodhur fare, transmeton Telegrafi.
Shkaktarët kryesorë janë substancat aktive që gjenden në shumë sprejë dhe pika nazale, si fenilefrina dhe pseudoefedrina. Këta përbërës veprojnë duke ngushtuar enët e gjakut në mukozën e hundës, çka ul ënjtjen dhe lehtëson frymëmarrjen. Por veprimi i tyre nuk kufizohet vetëm në hundë.
KĂ«to substanca aktivizojnĂ« sistemin nervor simpatik, pjesĂ«n e sistemit nervor qĂ« pĂ«rgatit trupin pĂ«r stres dhe rrezik, e njohur si reagimi âlufto ose ikâ. Si pasojĂ«, organizmi nuk qetĂ«sohet para gjumit, por futet nĂ« gjendje vigjilence.
Kjo mund të shoqërohet me:
Edhe pse jeni fizikisht tĂ« lodhur, truri mbetet âi zgjuarâ, duke prishur fazat e thella tĂ« gjumit qĂ« janĂ« thelbĂ«sore pĂ«r rikuperimin e trupit.
Fenilefrina dhe pseudoefedrina nuk gjenden vetëm në pika apo sprej për hundë, por edhe në shumë tableta dhe pluhura kundër ftohjes, gripit dhe alergjive. Kur këto preparate merren në orët e mbrëmjes, rreziku për pagjumësi rritet edhe më shumë, sepse efekti stimulues përkon me kohën kur trupi duhet natyrshëm të ngadalësohet.
Sipas studimeve të publikuara në revista mjekësore të specializuara për gjumin, çdo substancë që prish strukturën natyrale të gjumit mund të çojë jo vetëm në pagjumësi, por edhe në:
Efekt të ngjashëm mund të kenë edhe substanca të zakonshme si alkooli, si dhe disa antidepresivë dhe qetësues, të cilët në pamje të parë duken relaksues, por në realitet e ulin cilësinë e gjumit.
Ekspertët rekomandojnë që:
Këto metoda ndihmojnë frymëmarrjen pa e aktivizuar sistemin nervor dhe pa e prishur gjumin, duke i dhënë trupit mundësinë të pushojë dhe të shërohet siç duhet. /e.t
NdĂ«rsa Italia, Greqia dhe vende tĂ« tjera nĂ« EvropĂ« janĂ« tĂ« alarmuara nga varianti K i virusit tĂ« gripit AH3N2, edhe nĂ« ShqipĂ«ri vijon tĂ« shihet njĂ« rritje e numrit tĂ« infeksioneve respiratorĂ«. Sipas Institutit tĂ« ShĂ«ndetit Publik, gjatĂ« javĂ«s sĂ« fundit janĂ« raportuar 13,500 raste, por numri i tĂ« infektuarve pritet tĂ« jetĂ« mĂ« [âŠ]
The post Varianti K/ Shtohen rastet me grip në Shqipëri, mjekët: Vendosni maskat! appeared first on BoldNews.al.
Shumë njerëz e gjejnë veten të çorientuar dhe të lodhur në mëngjes, pavarësisht përpjekjeve të tyre për të fjetur mirë, dhe pyesin veten nëse kjo është një shenjë e një problemi më serioz me shëndetin e tyre.
Psikologia Zoe Gotts i tha Metro.co.uk se zgjimi dhe humbja e vetëdijes për një kohë të shkurtër mund të jetë shqetësuese, por në shumicën e rasteve kjo gjendje është e padëmshme.
âKjo zakonisht ndodh gjatĂ« njĂ« gjendjeje tĂ« njohur si inerci gjumi, periudha kalimtare e lodhur midis gjumit dhe zgjimit tĂ« plotĂ«. Kur zgjohemi nga faza mĂ« tĂ« thella tĂ« gjumit ose Ă«ndrra tĂ« gjalla, trurit mund tâi duhet pak kohĂ« pĂ«r tĂ« âriorientuarâ veten, qĂ« do tĂ« thotĂ« se kujtesa, konteksti dhe ndĂ«rgjegjĂ«simi hapĂ«sinor nuk pĂ«rputhen menjĂ«herĂ«â, shpjegoi ajo.
Konsulentja e gjumit nĂ« The Sleep Works, Maryanne Taylor, shton se kjo ndjenjĂ« konfuzioni mund tĂ« ndodhĂ« ndĂ«rsa truri âzgjohetâ nĂ« faza.
âVetĂ«dija bazĂ« fillon tĂ« veprojĂ« e para, por zonat pĂ«rgjegjĂ«se pĂ«r orientimin, kujtesĂ«n dhe kontekstin zgjasin pak mĂ« shumĂ«. Je i vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r disa sekonda, por nuk je plotĂ«sisht i orientuar ndaj mjedisit pĂ«rrethâ, tha ajo.
Ka disa gjĂ«ra qĂ« e bĂ«jnĂ« mĂ« tĂ« mundshme qĂ« tĂ« zgjoheni pak tĂ« lodhur â duke pĂ«rfshirĂ« gjumin e dobĂ«t ose tĂ« ndĂ«rprerĂ«, stresin, ankthin, alkoolin ose sĂ«mundjen, si dhe zgjimin e papritur kur bie alarmi.
âKur sistemi nervor Ă«shtĂ« tashmĂ« nĂ«n stres, truri mund tĂ« ketĂ« vĂ«shtirĂ«si tĂ« ândĂ«rrojĂ« marshinâ shpejt, duke çuar nĂ« ato pak momente çorientuese para se tĂ« kthehet nĂ« normalitetâ, tha ajo.
Mbani mend se duhet të konsultoheni me një mjek nëse kjo ju ndodh shpesh ose shoqërohet me probleme të tjera, të tilla si kujtesa e dobët dhe konfuzioni që vazhdon gjatë gjithë pjesës tjetër të ditës./e.t
Edhe ndryshimet mĂ« tĂ« vogla nĂ« mĂ«nyrĂ«n e ushqyerjes mund tĂ« ndikojnĂ« nĂ« shfaqjen e simptomave tĂ« depresionit tek tĂ« rinjtĂ«, paralajmĂ«rojnĂ« studimet. Â
Sipas ekspertëve, ushqimi përbën një faktor të rëndësishëm rreziku për zhvillimin e depresionit, veçanërisht gjatë adoleshencës dhe rinisë së hershme, një periudhë kur rreziku për çrregullime të shëndetit mendor është dukshëm më i lartë.
Kjo fazë e jetës konsiderohet kritike, pasi në të rinjtë formojnë zakone ushqimore që shpesh i mbajnë edhe më vonë.
NĂ« kuadĂ«r tĂ« studimit, ekspertĂ« nga Australia pĂ«rfshinĂ« 76 persona tĂ« moshĂ«s 17 deri nĂ« 35 vjeç, tĂ« cilĂ«t shfaqnin simptoma tĂ« lehta ose tĂ« rĂ«nda depresioni.Â
Pjesa mĂ« e madhe e tyre ushqehej me sasi tĂ« larta sheqeri, yndyrash tĂ« ngopura dhe ushqimesh tĂ« pĂ«rpunuara.Â
Pjesëmarrësit u ndanë në dy grupe: grupi i parë u informua mbi rëndësinë e ushqyerjes së shëndetshme dhe u pajis me kupona për blerje, ndërsa grupi i dytë vazhdoi të ndjekë të njëjtin regjim ushqimor si më parë.
Pas tre javĂ«sh, rezultatet treguan se grupi qĂ« kishte adoptuar ushqyerjen e shĂ«ndetshme shfaqi pĂ«rmirĂ«sim tĂ« dukshĂ«m nĂ« nivelet e depresionit, stresit dhe ankthit, raportoi âAgrowebâ.
Tre muaj pas studimit, ekspertët konstatuan se vetëm shtatë persona kishin arritur të ruanin ndryshimet në ushqyerje dhe, si pasojë, ndiheshin dukshëm më mirë.
Studiuesit arritĂ«n nĂ« pĂ«rfundim se rritja e konsumit tĂ« frutave, perimeve, peshkut dhe vajit tĂ« ullirit ndikon pozitivisht nĂ« shĂ«ndetin mendor tĂ« tĂ« rinjve.Â
Gjerësisht pranohet se shëndeti i trurit lidhet ngushtë me shëndetin e sistemit tretës, ndërsa ushqimet e shpejta dhe të përpunuara priren të përkeqësojnë jo vetëm gjendjen emocionale, por edhe funksionet e trurit.
Sinjali â aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!
The post Studimi paralajmëron: Ushqyerja ndikon në shfaqjen e hershme të depresionit appeared first on Sinjali.
Para se ta fajësoni stresin, kontrolloni këto sinjale nga stomaku
Lodhja e pashpjegueshme, rraskapitja dhe mungesa e energjisë nuk janë domosdoshmërisht shenja të mbingarkesës apo stresit. Shkaku i këtyre shqetësimeve, që ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e jetës, mund të jetë një problem shëndetësor i sistemit tretës. Ekspertët rikujtojnë se ekziston një lidhje e fortë midis stomakut dhe trurit, nëse një organ i tretjes nuk funksionon siç duhet, mund të ndihemi thellësisht të lodhur.
Gretchen Evans, gastroenterologe interventive, thekson se sistemi tretĂ«s shtrihet nga goja deri te anusi dhe pĂ«rfshin njĂ« sĂ«rĂ« organesh komplekse. Ai Ă«shtĂ« themeli i energjisĂ« sonĂ«, nĂ«nvizon ajo. Stomaku dhe zorrĂ«t pĂ«rpunojnĂ« dhe pĂ«rthithin ushqimin, ndĂ«rsa flora e zorrĂ«ve pĂ«rmban triliona baktere â i ashtuquajturi mikrobiom.
Mikrobioma pĂ«rfshin mikroorganizma (baktere, viruse, kĂ«rpudha) dhe materialin e tyre gjenetik qĂ« jetojnĂ« nĂ« zorrĂ«. Kur flora e zorrĂ«ve Ă«shtĂ« e ekuilibruar, tretja funksionon mirĂ«, imuniteti Ă«shtĂ« mĂ« i fortĂ« dhe edhe shĂ«ndeti mendor pĂ«rmirĂ«sohet; ndĂ«rsa disbioza (mbizotĂ«rimi i baktereve âtĂ« kĂ«qijaâ) rrit rrezikun pĂ«r sĂ«mundje.
Organe si mëlçia dhe pankreasi ndihmojnë në prodhimin e energjisë, mbështesin metabolizmin, rregullojnë enzimat dhe largojnë toksinat. Sipas dr. Evans, një mikrobiom i shëndetshëm bashkëpunon me sistemin tretës në procesin e tretjes dhe mbron zorrët nga depërtimi i substancave të dëmshme.
â Sistemi tretĂ«s Ă«shtĂ« âshtĂ«piaâ e baktereve tĂ« zorrĂ«ve. Kur organet e tretjes janĂ« tĂ« shĂ«ndetshme dhe ushqehemi drejt, mikrobioma forcohet dhe niveli i energjisĂ« rritet, thotĂ« ajo, duke shtuar se njohuritĂ« tona pĂ«r ndikimin e baktereve janĂ« ende tĂ« kufizuara.
â Sapo kemi gĂ«rvishtur sipĂ«rfaqen e kompleksitetit tĂ« mikrobiomĂ«s. ShumĂ« produkte reklamohen si transformuese tĂ« mikrobiomĂ«s, por e vĂ«rteta Ă«shtĂ« se pjesa mĂ« e madhe e mikrobiomĂ«s formohet rreth lindjes, thekson dr. Evans, transmeton Telegrafi.
Kjo nuk do të thotë se nuk mund të bëjmë asgjë. Ushqyerja e shëndetshme, përdorimi i kontrolluar i antibiotikëve dhe një stil jetese aktiv ndihmojnë ndjeshëm. Me hapa të thjeshtë mund të përmirësojmë funksionin e zorrëve, të rrisim energjinë dhe të forcojmë imunitetin.
â Konsumoni çdo ditĂ« perime, veçanĂ«risht perime me gjethe jeshile. Shmangni pijet e Ă«mbĂ«lsuara (pĂ«rfshirĂ« lĂ«ngjet) dhe Ă«mbĂ«lsuesit artificialĂ«. Kufizoni ushqimet e pĂ«rpunuara, ato me shumĂ« sheqer dhe yndyrna shtazore. Zgjidhni proteina tĂ« dobĂ«ta dhe yndyrna bimore si vaji i ullirit dhe avokado. Ushqimet e fermentuara (p.sh. kos grek, lakĂ«r turshi), si dhe probiotikĂ«t dhe prebiotikĂ«t, ndikojnĂ« pozitivisht nĂ« sistemin tretĂ«s, kĂ«shillon dr. Evans.
Ajo shton edhe njĂ« pikĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme: kufizoni ângrĂ«nien pa pushimâ. Ushqimi Ă«shtĂ« stresor pĂ«r sistemin tretĂ«s.
â Duhet tâi japim sistemit tretĂ«s pushim mĂ« tĂ« gjatĂ« se katĂ«r orĂ«, qĂ« tĂ« rikuperohet dhe tĂ« forcohet. Ky âpushim pĂ«r stomakunâ vepron ngjashĂ«m me njĂ« gjumĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r trurin, shpjegon ajo.
Dr. Evans këshillon përdorimin racional të antibiotikëve vetëm sipas rekomandimit mjekësor, aktivitet fizik të rregullt, hidrimin e mjaftueshëm, si dhe menaxhimin e stresit (meditim, frymëmarrje e thellë), pasi stresi dëmton florën e zorrëve dhe nxit inflamacionin.
Lodhja si pasojë e mungesës së hekurit ose vitaminës B12
Lodhja e pashpjegueshme mund të lidhet edhe me nivele të ulëta të hekurit, magnezit dhe vitaminës B12. Këshillohet konsultë me mjekun dhe analiza laboratorike për të vlerësuar mungesat. Nëse konstatohet deficit (p.sh. hekur), planifikoni plotësimin e kontrolluar me mjekun.
â KĂ«to strategji janĂ« mĂ« tĂ« besueshme sesa marrja e probiotikĂ«ve pa rregull. Bakteret âe miraâ nuk do tĂ« mbijetojnĂ« nĂ«se ushqyerja bazĂ« Ă«shtĂ« e gabuar, thekson dr. Evans.
Nëse shfaqen shqetësime të stomakut të shoqëruara me lodhje, duhet konsultë mjekësore dhe diagnostikë e përshtatshme. Më të shpeshtat janë:
Infeksioni me Helicobacter pylori
Bakter që shkakton dhimbje stomaku dhe pengon përthithjen e lëndëve ushqyese (p.sh. hekurit), të domosdoshme për energjinë. Zbulohet dhe trajtohet relativisht lehtë. Mund të përhapet brenda familjes; prandaj rekomandohet testim dhe trajtim i të gjithë anëtarëve kur njëri rezulton pozitiv. Infeksioni prek stomakun dhe duodenin, është shkak kryesor i gastritit dhe ulcerës dhe transmetohet përmes kontaktit të drejtpërdrejtë ose ujit/ushqimit të kontaminuar.
Mëlçia e dhjamosur (steatoza)
MĂ«lçia Ă«shtĂ« kyçe pĂ«r rregullimin e energjisĂ« dhe largimin e toksinave. Kur mbingarkohet me yndyrĂ«, aftĂ«sia e saj pĂ«r âpastrimâ dhe furnizim energjie bie. Me kalimin e kohĂ«s, grumbullimi i yndyrĂ«s (>5% e indit tĂ« mĂ«lçisĂ«) mund tĂ« çojĂ« nĂ« dĂ«mtime serioze, deri nĂ«Â cirrozĂ«.
Kapsllëku kronik (opstipacioni)
Shfaqet me jashtëqitje të rralla (më pak se 3 herë në javë), ngërçe, fryrje, ndjesi ngopjeje, dhimbje gjatë defekimit dhe lodhje. Rritni marrjen e ujit dhe fibrave, aktivizohuni fizikisht; nëse nuk ka përmirësim, kërkoni këshillë mjekësore.
Disa gjendje serioze shfaqen me lodhje të theksuar dhe kërkojnë vlerësim të menjëhershëm, si: zverdhja e lëkurës/syve, jashtëqitje që zgjojnë nga gjumi, vështirësi në gëlltitje, ndjesi bllokimi të ushqimit në kraharor, diarre e zgjatur, jashtëqitje e zezë ose e kuqe me erë metalike, mungesë lëndësh ushqyese, të vjella me gjak ose humbje e pavullnetshme peshe.
Dr. Evans këshillon që personat mbi 45 vjeç, sidomos ata me histori familjare të kancerit të zorrës së trashë, të konsultohen për kolonoskopi, pasi zbulimi i hershëm e bën trajtimin më të suksesshëm dhe më të lehtë./e.t
Last Updated on 22/12/2025 by EL
Largohet nga drejtimi i ish-Sanatoriumit Silva Bala.
âShefqet Ndroqiâ do tĂ« drejtohet nga Elisabeta Treska.
Ndërkohë Silva Bala do të vazhdojë të drejtojë shërbimin e Pneumologjisë./e.t
Qeveria ka miratuar Aktin Normativ tĂ« fundvitit, i cili parashikon disa ndryshime nĂ« buxhetin e vitit 2025, me fokus mbĂ«shtetjen e sektorĂ«ve prioritarĂ«. Ministri i Financave, Petrit Malaj, deklaroi se shĂ«ndetĂ«sia Ă«shtĂ« njĂ« nga fushat kryesore qĂ« do tĂ« pĂ«rfitojĂ« nga ky akt, duke marrĂ« njĂ« mbĂ«shtetje financiare shtesĂ« prej 18 milionĂ« eurosh. Sipas ministrit, kĂ«to fonde do tĂ« pĂ«rdoren kryesisht pĂ«râŠ
Last Updated on 21/12/2025 by EL
GjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« po regjistrohen raste tĂ« infektimit me tĂ« ashtuquajturin super grip H3N2, njĂ« version i mutuar i gripit âtĂ« zakonshĂ«mâ. Ky variant po pĂ«rhapet me shpejtĂ«si dhe po shkakton rritje tĂ« ndjeshme tĂ« numrit tĂ« tĂ« sĂ«murĂ«ve. Ja si ta kuptoni pĂ«r çfarĂ« bĂ«het fjalĂ« dhe cilat janĂ« simptomat
Nëse ditët e fundit keni vënë re se shumë njerëz rreth jush janë të sëmurë, kjo nuk është rastësi. Varianti i ndryshuar i gripit A (H3N2), i cili në qershor ka kaluar shtatë mutacione dhe ka bërë që sezoni i gripit të nisë më herët në shumë vende, është aktualisht më ngjitës se llojet e tjera të gripit. Për këtë arsye pritet që deri në fund të sezonit të ketë më shumë raste infektimi dhe rritje të numrit të të sëmurëve.
Ky tip gripi fillimisht shkaktoi njĂ« shkallĂ« tĂ« lartĂ« sĂ«mundshmĂ«rie nĂ« Australi dhe Japoni, e mĂ« pas edhe nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar. PĂ«r shkak tĂ« pĂ«rhapjes sĂ« tij rrufe dhe aftĂ«sisĂ« pĂ«r tĂ« shmangur imunitetin e krijuar mĂ« herĂ«t, nĂ« Britani u quajt âsuper gripâ, ndĂ«rsa efekti i tij u pĂ«rshkrua si âflunamiâ, njĂ« aludim i drejtpĂ«rdrejtĂ« pĂ«r cunamin, pĂ«r shkak tĂ« mĂ«nyrĂ«s sĂ« shpejtĂ« tĂ« pĂ«rhapjes. GjatĂ« pĂ«rhapjes nĂ« EvropĂ«, virusi ka arritur edhe nĂ« vendet e rajonit.
Situata në Mbretërinë e Bashkuar dhe rreziku për sistemin shëndetësor
MbretĂ«ria e Bashkuar aktualisht po pĂ«rballet me njĂ« pĂ«rhapje tĂ« shpejtĂ« tĂ« tĂ« ashtuquajturit âsuper gripâ, i cili ka çuar nĂ« njĂ« rritje tĂ« ndjeshme tĂ« numrit tĂ« pacientĂ«ve tĂ« shtruar nĂ« spital dhe ka ushtruar presion shtesĂ« mbi sistemin shĂ«ndetĂ«sor, pikĂ«risht nĂ« prag tĂ« festave tĂ« Krishtlindjeve.
Ekspertët paralajmërojnë se bëhet fjalë për një variant veçanërisht agresiv të gripit H3N2, i cili ka mutuar dhe është bërë më ngjitës se më parë. Për shkak të tubimeve gjatë festave, ekziston frika se virusi mund të përhapet edhe më shpejt, duke e rënduar më tej kapacitetin tashmë të mbingarkuar të spitaleve.
Pediatrit paralajmërojnë gjithashtu se, edhe pse shumë rrallë, kjo variantë e gripit mund të jetë e rrezikshme edhe për fëmijë që përndryshe janë të shëndetshëm, kryesisht për shkak të komplikimeve serioze si sepsa.
Mjekët u bëjnë thirrje qytetarëve, veçanërisht personave mbi 65 vjeç, të sëmurëve kronikë dhe kujdestarëve të tyre, që të vaksinohen kundër gripit sezonal, pasi vaksina ende ul ndjeshëm rrezikun e simptomave të rënda dhe shtrimit në spital.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« âsuper gripiâ dhe çfarĂ« thotĂ« OBSH?
Organizata Botërore e Shëndetësisë ka njoftuar më 10 dhjetor se aktiviteti i gripit sezonal është rritur globalisht gjatë muajve të fundit, me dominim të viruseve të gripit A(H3N2).
Sipas OBSH-së, edhe pse aktiviteti global mbetet brenda kufijve sezonalë të pritshëm, në disa rajone është vërejtur rritje e hershme dhe më intensive sesa zakonisht për këtë periudhë të vitit. Viruset sezonalë të gripit, përfshirë A(H3N2), evoluojnë vazhdimisht me kalimin e kohës.
Pse H3N2 Ă«shtĂ« mĂ« ngjitĂ«s â çfarĂ« thonĂ« ekspertĂ«t
Dr. Giuseppe Aragona, shpjegon se arsyeja kryesore e përhapjes së shpejtë lidhet me ndryshimet e vazhdueshme gjenetike të virusit:
âVirusi H3N2 ndryshon rregullisht, kĂ«shtu qĂ« varianti qĂ« po qarkullon kĂ«tĂ« vit mund tĂ« jetĂ« ndryshe nga ai i viteve tĂ« kaluara ose nga ai i pĂ«rfshirĂ« nĂ« vaksinĂ«n sezonale. Kjo i bĂ«n njerĂ«zit mĂ« tĂ« ndjeshĂ«m ndaj infeksionit.â
Ai shton se këto ndryshime i mundësojnë virusit të shmangë imunitetin e fituar më parë.
Prof. Punam Mangtani, epidemiologe, ka deklaruar pĂ«r Daily Mail: âH3N2 Ă«shtĂ« pjesĂ«risht i ngjashĂ«m me virusin qĂ« u pa gjatĂ« sezonit tĂ« gripit 2024. Kjo do tĂ« thotĂ« se mund tĂ« ekzistojĂ« njĂ« nivel i kufizuar imuniteti nĂ« popullatĂ«, por jo i mjaftueshĂ«m pĂ«r tĂ« ndalur pĂ«rhapjen. Kjo mund tĂ« shpjegojĂ« pse numri i rasteve Ă«shtĂ« rritur mĂ« herĂ«t se vitin e kaluar.â
Dr. Simon Clarke, profesor i asociuar i mikrobiologjisĂ« qelizore nĂ« Universitetin e Reading-ut, ka shpjeguar pĂ«r The Telegraph se shkronjat âHâ dhe âNâ i referohen dy proteinave nĂ« sipĂ«rfaqen e virusit â hemaglutininĂ«s dhe neuraminidazĂ«s:
âNumrat tregojnĂ« se cilat versione tĂ« kĂ«tyre proteinave janĂ« tĂ« pranishme. Kjo na ndihmon tĂ« klasifikojmĂ« shtamet e gripit. NĂ«nllojet H3 janĂ« relativisht tĂ« rralla, çka do tĂ« thotĂ« se popullata nuk ka njĂ« nivel tĂ« lartĂ« imuniteti ndaj tyre.â
Sipas tij, këto viruse janë më të transmetueshme dhe mutacionet ndodhin më lehtë, duke çuar në rritje të menjëhershme të numrit të rasteve në fillim të sezonit.
Simptomat e gripit H3N2
Infeksioni zakonisht zgjat nga pesë deri në shtatë ditë, por mund të shkaktojë kollë të fortë që zgjat deri në tre javë.
Simptomat tipike janë:
Simptomat shfaqen shumë shpejt dhe lodhja ekstreme është e zakonshme, ndryshe nga ftohja, e cila zhvillohet gradualisht.
Kush duhet të ketë kujdes të veçantë?
Gripi përbën rrezik më të madh për:
A mbron vaksina ekzistuese?
Sipas OBSH-së, vlerësimet paraprake tregojnë se vaksina kundër gripit vazhdon të ofrojë mbrojtje nga format e rënda të sëmundjes dhe shtrimi në spital, si te fëmijët ashtu edhe te të rriturit, edhe pse efektiviteti i saj ndaj infeksionit klinik mund të ndryshojë këtë sezon.
OBSH thekson se vaksinimi mbetet një nga masat më të rëndësishme të shëndetit publik dhe rekomandohet veçanërisht për grupet me rrezik të lartë dhe për kujdestarët e tyre. /e.t
Cila ishte gjĂ«ja e fundit qĂ« i kĂ«rkuat njĂ« chatbot-i me inteligjencĂ« artificiale tĂ« bĂ«nte pĂ«r ju? Ndoshta i kĂ«rkuat tĂ« hartonte njĂ« ese, apo njĂ« analizĂ« tĂ« thellĂ« tĂ« tĂ« dhĂ«nave, sipas BBC. Disa ekspertĂ« shqetĂ«sohen se realizimi i detyrave nga IA-ja do tĂ« thotĂ« qĂ« truri juaj po punon mĂ« pak â dhe madje mund tĂ« dĂ«mtojĂ« aftĂ«sinĂ« e tĂ« menduarit dhe zgjidhjen e problemeve.
Lodhja kronike nuk shfaqet gjithmonë vetëm me mungesë energjie. Sipas specialistëve, trupi jep sinjale të ndryshme kur ka nevojë për pushim: vështirësi në përqendrim, irritim i shpeshtë, dhimbje koke apo rënie e motivimit.
Mungesa e gjumit dhe ritmi i lartë i jetesës ndikojnë drejtpërdrejt në sistemin imunitar dhe mirëqenien mendore. Ekspertët këshillojnë respektimin e orareve të gjumit, shkëputjen nga pajisjet elektronike para fjetjes dhe pushime të shkurtra gjatë ditës, të cilat ndihmojnë trupin të rikuperohet dhe mendjen të qartësohet./KM
Një studim norvegjez ka treguar se një dush i shkurtër me ujë të ftohtë në mëngjes mund të bëjë diferencën në mënyrën se si ndiheni gjatë ditës.
Pjesëmarrësit në hulumtim raportuan se ndiheshin më energjikë, më të përqendruar dhe me humor më të mirë pas vetëm 2-3 minutash ekspozim në ujë të ftohtë.
Sipas ekspertëve, kjo praktikë stimulon qarkullimin e gjakut, rrit sekretimin e endorfinave dhe forcon sistemin imunitar.
Për më tepër, është një mënyrë natyrale dhe falas për të luftuar lodhjen apo ndjenjën e mungesës së motivimit në mëngjes.
Mjekët rekomandojnë që dushi i ftohtë të bëhet gradualisht, duke nisur me temperatura të vakëta e më pas duke i ulur ato, në mënyrë që trupi të përshtatet pa stres. m.p.
Last Updated on 20/12/2025 by EL
Në prag të festave të fundvitit, rreziku i abuzimit me alkoolin dhe lëndët narkotike nga të rinjtë shënon rritje.
Shefi i Shërbimit të Toksikologjisë në QSUT, Andrin Tahiri, shpjegon se të rinjtë janë më të prirur të kërkojnë një gjendje euforie të menjëhershme, pa kuptuar pasojat serioze për shëndetin.
âTĂ« rinjtĂ« janĂ« grupi mĂ« i ekspozuar ndaj konsumimit tĂ« alkoolit, drogave dhe koktejeve tĂ« ndryshme. Duke qenĂ« nĂ« njĂ« moshĂ« entuziaste dhe tĂ« rrethuar nga atmosfera festive, ata shpesh kĂ«rkojnĂ« njĂ« gjendje euforie âaty pĂ«r atyâ, pa marrĂ« parasysh pasojat afatgjata dhe tĂ« dĂ«mshme qĂ« kĂ«to substanca kanĂ« nĂ« organizĂ«m gjatĂ« periudhave tĂ« caktuara festive, fokusi zhvendoset te helmimet akute ku konsumi i tepĂ«rt i alkoolit arrin nivele qĂ« dĂ«mtojnĂ« rĂ«ndĂ« shĂ«ndetinâ, tha Andrin Tahiri, shefi i toksikologjisĂ«, QSUT.
Shqetësuese është ulja e moshave të përdoruesve të lëndëve narkotike.
âRastet e 16-vjeçarĂ«ve konsiderohen si raste tĂ« izoluara ku ata tentojnĂ« tĂ« ndjehen âmĂ« tĂ« rriturâ, ndĂ«rsa rastet mĂ« tĂ« shpeshta tĂ« abuzimit dhe eksperimentimit me drogat vĂ«rehen te tĂ« rinjtĂ« e moshave 18, 19 dhe 20 vjeçâ, tha ai.
Sipas Tahirit, konsumimi i tepruar i alkoolit apo i lëndëve narkotike sjell humbjen e vetëdijes, që mund të çojë edhe në humbje jete.
âHumbje tĂ« koshiencĂ«s dhe vetĂ«dijes. MungesĂ« orientimi dhe humbje tĂ« reflekseve. Rrezik tĂ« shtuar pĂ«r trauma tĂ« trafikut rrugor dhe dĂ«me tĂ« tjera tĂ« pakontrolluara qĂ« mund tĂ« çojnĂ« deri nĂ« fatalitetâ, tha ai.
Mjekët u bëjnë thirrje të rinjve për kujdes të shtuar./e.t
Last Updated on 20/12/2025 by EL
Përqindja e njerëzve me ndihma vizuale në Zvicër ka rënë pak gjatë katër viteve të fundit, por mbetet në një nivel të lartë. Sipas Optikschweiz, kjo është për shkak të trendeve demografike dhe kohës para ekranit.
Përqindja e njerëzve që mbajnë syze dhe lente kontakti ka rënë me 1.9 pikë përqindjeje në 81% që nga viti 2021, sipas një studimi nga Optikschweiz: 53% mbajnë vetëm syze, 22% përdorin si syze ashtu edhe lente kontakti dhe 3% vetëm lente kontakti. Për shkak të presbiopisë natyrore, pothuajse të gjithë kanë nevojë për ndihma vizuale ndërsa plaken, tha ajo.
Përdorimi i përditshëm i pajisjeve dixhitale si telefonat inteligjentë gjithashtu kontribuon në nevojën për korrigjim, madje edhe tek të rinjtë, tha Optikschweiz, transmeton swissinfo. Tek fëmijët dhe adoleshentët, dëmtimet e shikimit zbulohen gjithashtu më herët dhe më shpesh se në të kaluarën.
Studimi anketoi 1,049 persona të moshës 16-74 vjeç në Zvicrën gjermanishtfolëse dhe frëngjishtfolëse./e.t
Login