Cilat janĂ« dy rregullat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« parasĂ«? Pse njĂ« monedhĂ« nĂ« tĂ« ardhmen vlen mĂ« pak sesa njĂ« monedhĂ« sot? Si mundet pagesat e vogla tâju rĂ«ndojnĂ« mĂ« shumĂ« se sa mendoni? Dhe a janĂ« vĂ«rtet njerĂ«zit mĂ« tĂ« pasur nĂ« botĂ« mĂ« tĂ« lumtur se ne tĂ« tjerĂ«t?
KĂ«to janĂ« vetĂ«m disa nga âmĂ«simet pĂ«r paranĂ«â qĂ« figura tĂ« njohura tĂ« botĂ«s financiare do tĂ« kishin dashur tâi mĂ«sonin nĂ« moshĂ« mĂ« tĂ« re, pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njohuri tĂ« vlefshme dhe pĂ«r tĂ« shmangur gabime tĂ« kushtueshme.
âFinancial Timesâ ka udhĂ«hequr fushatĂ«n qĂ« çdo fĂ«mijĂ« tĂ« pĂ«rfitojĂ« nga edukimi financiar dhe disa nga kĂ«to mĂ«sime po i ndan dhe me lexuesit e saj.
Shijoni këto këshilla për paranë dhe ndajini me të rinjtë në jetën tuaj!
Kuptoni rregullat e parasë
Paraja dhe financat mungojnë shpesh në edukimin shkollor, edhe pse janë thelbësore për jetën e përditshme. Kontrolli i parasë fillon me të kuptuarit e fluksit financiar: sa para hyjnë, sa dalin dhe kur ndodh kjo. Buxhetimi, menaxhimi i shpenzimeve dhe krijimi i një fondi sigurie ndihmojnë në shmangien e borxheve dhe në ndërtimin e një marrëdhënieje të shëndetshme me paranë që në moshë të re.
ĂfarĂ« mund tĂ« mĂ«sojmĂ« nga mĂ« tĂ« pasurit?
Pasuria nuk shpërndahet në mënyrë të barabartë. Ndryshe nga tiparet fizike, ajo përqendrohet tek një numër shumë i vogël njerëzish. Miliarderët nuk janë domosdoshmërisht shumëfish më të zgjuar se të tjerët; pasuria e tyre shpesh vjen nga trashëgimia, rreziku, shkallëzimi i bizneseve dhe fati. Kuptimi i kësaj ndihmon të shmangim krahasimet e gabuara dhe ndjenjat e panevojshme të dështimit.
Fillimi i hershëm shpërblehet
Shumë njerëz e kuptojnë rëndësinë e kursimit dhe investimit vetëm vonë. Edhe shuma të vogla, të vendosura rregullisht, rriten me kalimin e kohës. Ashtu si stërvitja fizike, përkushtimi i vazhdueshëm financiar sjell rezultate të mëdha në planin afatgjatë.
Pasurimi është një proces i ngadaltë
Nuk ekzistojnĂ« rrugĂ« tĂ« shpejta drejt pasurisĂ«. Pasurimi kĂ«rkon aftĂ«si tĂ« vlefshme, punĂ« tĂ« palodhur, kursim dhe investim tĂ« mençur. Skemat pĂ«r tâu pasuruar shpejt zakonisht pĂ«rfundojnĂ« me humbje. ThjeshtĂ«sia dhe disiplina janĂ« çelĂ«si.
Kostoja e fshehur e mikropagesave
Shpenzimet e vogla, por të shpeshta, veçanërisht në lojëra apo ushqim të shpejtë, krijojnë iluzionin e shpenzimit minimal. Në realitet, të mbledhura gjatë vitit, ato mund të arrijnë shuma të konsiderueshme. Ndërgjegjësimi për këtë ndihmon në marrjen e vendimeve më të zgjuara financiare.
Fuqia e interesit të përbërë
Interesi i përbërë është aleati më i madh i investitorëve dhe armiku kryesor i borxhit. Investimet rriten mbi rritje, ndërsa borxhet shtohen përmes interesit. Sa më herët të kuptohet kjo, aq më e fortë bëhet baza financiare për të ardhmen.
Investimi nuk është vetëm për të pasurit
Investimi nuk është luks. Edhe kontribute mujore të vogla mund të rriten ndjeshëm me kalimin e viteve. Mbajtja e parave vetëm në kursime shpesh nënkupton humbje reale për shkak të inflacionit. Tregjet financiare janë mjete ndërtimi pasurie, jo lojë fati.
Automatizoni vendimet financiare
Mendimi i vazhdueshëm për paranë është stresues. Automatizimi i kursimeve dhe investimeve ul lodhjen mendore dhe përmirëson disiplinën financiare. Kur procesi funksionon vetë, vendimet e tjera bëhen më të zgjuara.
Inflacioni dhe vlera e parasë
Një njësi monetare sot vlen më shumë sesa e njëjta njësi nesër. Inflacioni rrit çmimet dhe, në mënyrë të fshehtë, edhe barrën tatimore. Kuptimi i këtij mekanizmi ndihmon jo vetëm në menaxhimin personal të parasë, por edhe në kuptimin e politikave ekonomike.
Qiraja nuk është domosdoshmërisht humbje
Blerja e një shtëpie nuk është gjithmonë zgjedhja më e mirë. Interesat e kredisë, taksat dhe mirëmbajtja shpesh barazojnë ose tejkalojnë koston e qirasë. Përfitimi nga pronësia varet kryesisht nga rritja e çmimeve të pasurive të paluajtshme, e cila nuk është e garantuar.
ĂfarĂ« na mĂ«son pasuria ekstreme pĂ«r lumturinĂ«
Përvoja tregon se pasuria e madhe nuk garanton lumturi. Shpesh, kënaqësia më e madhe vjen nga gjërat e thjeshta dhe jo nga luksi apo konsumi i tepruar.
Të bësh pyetje është forcë
Mos hezitoni të bëni pyetje për produktet financiare dhe të kërkoni mendime alternative. Mungesa e informacionit mund të kushtojë shtrenjtë, ndërsa kurioziteti financiar është një mbrojtje e fuqishme.
Asetet kundrejt detyrimeve
Asetet rrisin vlerën dhe gjenerojnë të ardhura, ndërsa detyrimet zakonisht sjellin kosto. Fokusimi tek blerja e aseteve është një nga themelet kryesore të ndërtimit të pasurisë afatgjatë.
Një punë është më shumë se paga
Paga është vetëm një pjesë e paketës së karrierës. Pensionet, sigurimet, pushimet, trajnimet dhe mundësitë e zhvillimit profesional kanë vlerë të madhe dhe duhen marrë parasysh në zgjedhjet e karrierës.
Mësoni gjuhën e financës
Financa është një gjuhë që mund të mësohet. Kur e kupton, fiton qartësi, kontroll dhe fuqi për të naviguar më mirë jetën personale dhe botën përreth. Edukimi financiar nuk është privilegj,  është domosdoshmëri.
The post Mësimet financiare që shkolla nuk na i mësoi appeared first on Gazeta Si.
Login
