Cikli menstrual i njĂ« gruaje drejtohet nga rritja dhe rrjedha e hormoneve qĂ« e pĂ«rgatisin trupin pĂ«r shtatzĂ«ninĂ«. KĂ«to ndryshime hormonale jo vetĂ«m qĂ« âtransformojnĂ«â organet riprodhuese, por, sipas hulumtimeve tĂ« fundit, ato gjithashtu riformĂ«sojnĂ« trurin.
Dy studime të kohëve të fundit kryen skanime të detajuara të trurit të grave në pika të shumta gjatë ciklit menstrual, duke zbuluar se vëllimi ose trashësia e rajoneve të caktuara ndryshon në sinkron me nivelet e hormoneve.
Zonat e trurit të nxjerra në pah nga të dy studimet janë ato të sistemit limbik, një grup strukturash të trurit që qeverisin emocionet, kujtesën dhe sjelljen.
« ĂshtĂ« sikur truri Ă«shtĂ« nĂ« njĂ« ritĂ«m tĂ« shpejtĂ« çdo 28 ditĂ« a mĂ« shumĂ«, varĂ«sisht nga gjatĂ«sia e ciklit» , tha pĂ«r Washington Post Erika Comasco, njĂ« profesoreshĂ« e asociuar e shĂ«ndetit tĂ« grave dhe fĂ«mijĂ«ve nĂ« Universitetin Uppsala nĂ« Suedi. «RĂ«ndĂ«sia e kĂ«tij hulumtimi Ă«shtĂ« se ai ndĂ«rton njohuri rreth ndikimit tĂ« kĂ«tyre luhatjeve hormonale nĂ« mĂ«nyrĂ«n se si Ă«shtĂ« strukturuar truri».
âKĂ«to ndryshime nĂ« tru mund ta ndryshojnĂ« ose jo mĂ«nyrĂ«n se si veprojmĂ«, mendojmĂ« dhe ndihemi nĂ« jetĂ«n tonĂ« tĂ« pĂ«rditshme. Pra, hapat e rĂ«ndĂ«sishĂ«m tĂ« ardhshĂ«m pĂ«r shkencĂ«n janĂ« tâi bashkojĂ« kĂ«to pjesĂ« tĂ« enigmĂ«sâ, tha pĂ«r tĂ« njĂ«jtĂ«n media Adriene Beltz, njĂ« profesoreshĂ« e asociuar e psikologjisĂ« nĂ« Universitetin e Miçiganit. âPor deri nĂ« çfarĂ« mase efektet hormonale nĂ« strukturĂ«n e trurit ndikojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ«n se si funksionon truri nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«?â
Si e orientojnë hormonet ciklin e një gruaje
Gjatë ciklit menstrual të një gruaje , i cili shënon fillimin e ciklit menstrual, hormonet janë në nivele të ulëta. Por ato rriten ndjeshëm gjatë një periudhe prej disa javësh.
Nivelet e estrogjenit në gjak rriten tetëfish në ovulacion, rreth ditës së 14-të, ndërsa nivelet e progesteronit rriten 80-fish rreth shtatë ditë më vonë. Prodhimi i hormonit stimulues të folikulave nxit zhvillimin e një folikuli në një vezë të pjekur, ndërsa një rritje e hormonit luteinizues shkakton lirimin e vezës.
Një cikël përsëritet çdo 24 deri në 38 ditë deri në kalimin në menopauzë, që do të thotë se një grua mesatare përjeton rreth 450 cikle gjatë jetës së saj.
Ndryshimet në tru
Viktoriya Babenko, e cila kreu kĂ«rkimin si kandidate pĂ«r doktoraturĂ« nĂ« Universitetin e KalifornisĂ«, Santa Barbara, dhe kolegĂ«t e saj nĂ« universitet pĂ«rdorĂ«n metoda tĂ« pĂ«rparuara nĂ« imazherinĂ« me rezonancĂ« magnetike (MRI) pĂ«r tĂ« hartuar ndryshimet strukturore nĂ« tru gjatĂ« tre fazave tĂ« ciklit menstrual â ovulacionit, menstruacioneve dhe fazĂ«s sĂ« mesme luteale.
Faza e mesme luteale ndodh midis ovulacionit dhe menstruacioneve dhe karakterizohet nga njĂ« kulm i hormonit progesteron. PjesĂ«marrĂ«seve â 30 grave tĂ« reja me cikle normale â iu mor gjithashtu gjak pĂ«r tĂ« regjistruar me saktĂ«si nivelet e hormoneve nĂ« kohĂ«n e skanimit. Rezultatet, tĂ« cilat ende nuk janĂ« rishikuar nga kolegĂ«t, janĂ« postuar nĂ« bazĂ«n e tĂ« dhĂ«nave bioRxiv.
PĂ«rqendrimet mĂ« tĂ« larta tĂ« estrogjenit dhe hormonit luteinizues ( njĂ« hormon i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r rregullimin e funksionit tĂ« testikujve tek burrat dhe vezoreve tek gratĂ«) ishin tĂ« dyja tĂ« lidhura me ndryshime qĂ« sugjerojnĂ« transferim mĂ« tĂ« shpejtĂ« tĂ« informacionit, siç e panĂ« studiuesit kur imazherizuan lĂ«ndĂ«n e bardhĂ« tĂ« trurit. LĂ«nda e bardhĂ« Ă«shtĂ« indi mĂ« i thellĂ« i trurit i pĂ«rbĂ«rĂ« nga fibra nervore qĂ« transmetojnĂ« informacion nga dhe nĂ« pjesĂ« tĂ« korteksit tĂ« jashtĂ«m cerebral, i njohur edhe si lĂ«ndĂ« gri â e cila, nga ana tjetĂ«r, u bĂ« mĂ« e trashĂ« me rritjen e hormonit stimulues tĂ« folikulave (ai nxit maturimin e folikulit nĂ« vezore, i cili Ă«shtĂ« i nevojshĂ«m pĂ«r prodhimin e estrogjenit).
Hormoni stimulues i folikulave âishte i lidhur pozitivisht me trashĂ«sinĂ« kortikale, pĂ«rgjithĂ«sisht nĂ« tĂ« gjithĂ« trurin â, tha Elizabeth Rizor, njĂ« kandidate doktorature nĂ« neuroshkencĂ« nĂ« Universitetin e KalifornisĂ«, Santa Barbara, dhe njĂ« nga autoret e studimit. âNdĂ«rsa progesteroni ishte pothuajse e kundĂ«rta â ai pĂ«rgjithĂ«sisht ishte i lidhur me mĂ« pak trashĂ«si kortikale nĂ« shumicĂ«n e rajoneve.â
Studimi i dytĂ«, i botuar nĂ« Nature Mental Health, shqyrtoi 27 pjesĂ«marrĂ«s tĂ« shĂ«ndetshĂ«m me skanime MRI me rezolucion tĂ« lartĂ« gjatĂ« gjashtĂ« fazave tĂ« ciklit menstrual â menstruale, para-ovuluese, ovuluese, pas-ovuluese, mesi i lutealit dhe para-menstruale.
Studiuesit u përqendruan në hipokampus dhe zonat përreth lobit temporal medial në tru, të cilat mbështesin një gamë të gjerë funksionesh njohëse dhe emocionale . Ata morën mostra gjaku në secilën prej gjashtë pikave kohore për të lidhur ndryshimet në tru me përqendrimet e estrogjenit dhe progesteronit.
Rritjet e estrogjenit shoqĂ«roheshin me zgjerimin e korteksit parahippocampal, njĂ« rajon i korteksit tĂ« lĂ«ndĂ«s gri qĂ« luan njĂ« rol nĂ« kodimin dhe rikthimin e kujtesĂ«s. Rritja e progesteronit shoqĂ«rohej me vĂ«llim mĂ« tĂ« madh nĂ« korteksin perirhinal, njĂ« zonĂ« qĂ« merr informacion shqisor dhe Ă«shtĂ« gjithashtu e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r kujtesĂ«n. Dhe estrogjeni i lartĂ« i kombinuar me progesteronin e ulĂ«t shoqĂ«rohej me njĂ« rajon tĂ« zgjeruar tĂ« hipokampusit â thelbĂ«sor pĂ«r kujtesĂ«n autobiografike.
âPĂ«r shumicĂ«n e grave, pĂ«r pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« jetĂ«s sonĂ«, kjo rrjedhĂ« hormonesh gjatĂ« ciklit menstrual Ă«shtĂ« po aq konstante sa baticat dhe zbaticat â, tha Emily Jacobs, njĂ« profesoreshĂ« e asociuar e shkencave psikologjike dhe tĂ« trurit nĂ« Universitetin e KalifornisĂ«, Santa Barbara, dhe autore kryesore e studimit. âMund ta mendoni kĂ«tĂ« puls si njĂ« shenjĂ« jetĂ«sore, sepse ne e dimĂ« qĂ« hormonet udhĂ«heqin funksionet normale nĂ« tĂ« gjithĂ« trupin. Por askush nuk e dinte me tĂ« vĂ«rtetĂ« se si cikli i njĂ« gruaje ndikon nĂ« trurin e saj.â
Efektet e estrogjenit në tru.
Në filli të viteve 1990, një eksperiment inovativ zbuloi efektet dramatike të estrogjenit në trurin e minjve femra. Shkencëtarët matën numrin e gjembave dendritike (zgjatje të vogla përgjatë degëve të neuroneve që shërbejnë si pika kontakti nga një qelizë në tjetrën) në hipokampus gjatë ciklit menstrual katër deri në pesëditor të brejtësve. Një dendësi më e lartë e gjembave dendritike përkthehet në lidhje të përmirësuar midis neuroneve në tru.
Në fillim të ciklit, kur estrogjeni është i ulët, dendësia e shtyllës kurrizore dendritike është në nivelin më të ulët. Gjatë ditëve në vijim, nivelet e estrogjenit rriten gradualisht dhe arrijnë kulmin. Gjatë kësaj periudhe, më shumë shtylla kurrizore fillojnë të shumohen dhe dendësia e shtyllës kurrizore rritet me rreth 30%. Drejt fundit të ciklit, shtyllat kurrizore tërhiqen dhe procesi fillon nga e para. Rezultatet aktuale sugjerojnë se një luhatje e ngjashme ciklike në neurone mund të ndodhë edhe tek njerëzit .
âStudimet krijojnĂ« njĂ« bazĂ« mjaft tĂ« fortĂ« pĂ«r studime tĂ« ardhshme qĂ« do tĂ« hetojnĂ« nĂ«se struktura e trurit ka ndikim nĂ« funksionin dhe sjelljen e trurit, gjĂ« qĂ« mĂ« pas do tĂ« ketĂ« rĂ«ndĂ«si pĂ«r shĂ«ndetin mendorâ, pĂ«rfundoi studiuesi.
The post Si e ndryshon cikli menstrual trurin e grave? appeared first on iconstyle.al.