❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

TĂ« hedhĂ«sh “faturat” e EuropĂ«s; Potenciali i eksportit tĂ« shĂ«rbimeve tĂ« kontabilitetit

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Shumë shoqëri audituese kanë filluar të ofrojnë shërbime kontabiliteti për sipërmarrje të huaja, kryesisht italiane. Një program i specializuar zhvillimi profesional dhe promovimi ndërkombëtar po vendos themelet që Shqipëria të bëhet ofrues rajonal i shërbimeve kontabël për tregjet e BE-së. Rezultatet e para tregojnë kapacitete të qëndrueshme teknike, interes real nga firmat vendase dhe ndikim të prekshëm ekonomik për eksport. Avantazhet e kompanive shqiptare dhe potenciali i një tregu që mund të ofrojë më shumë të ardhura për kontabilistët

 

Dy nga 18 tĂ« punĂ«suarit e shoqĂ«risĂ« “Public Accounting Service Union and Trust”, nĂ« TiranĂ« janĂ« tĂ« angazhuar gjithĂ« kohĂ«s me ofrimin e shĂ«rbimeve tĂ« kontabilitetit pĂ«r disa shoqĂ«ri italiane. PunĂ«t qĂ« ata kryejnĂ« janĂ« regjistrimi i faturave blerje e shitje, lĂ«vizjeve bankare, si dhe shĂ«rbime tĂ« tjera nĂ« bazĂ« tĂ« kĂ«rkesĂ«s nĂ« bashkĂ«punim me klientĂ«t.

“NĂ«se ke kontaktet e dukura, kĂ«rkesa nga kompanitĂ« italiane Ă«shtĂ« e lartĂ«â€, thotĂ« Ilda Duhanxhiu, partnere audituese nĂ« shoqĂ«rinĂ« “Public Accounting Service Union and Trust”, qĂ« ofron shĂ«rbime auditimi, kontabiliteti, konsulencĂ« tatimore dhe financiare.

Kostot më të lira në Shqipëri janë arsyeja kryesore që tërheq shoqëritë italiane. Për të njëjtën punë si në Itali, fatura në Shqipëri është të paktën 50% më e ulët.

KĂ«saj i shtohet dhe fleksibiliteti i shoqĂ«rive nĂ« ShqipĂ«ri, qĂ« nĂ«se marrin njĂ« punĂ« pĂ«rsipĂ«r e bĂ«jnĂ« brenda afatit tĂ« pĂ«rcaktuar, ndĂ«rsa nĂ« Itali ka kosto shtesĂ« dhe burokraci si paga e 13-tĂ«, lejet pĂ«r sĂ«mundje etj., tĂ« cilat zgjasin kohĂ«n e ofrimit tĂ« punĂ«s. “Stafi punon online, direkt nĂ« sistem, teksa pĂ«rparĂ«si Ă«shtĂ« njohja e gjuhĂ«s dhe eficienca e punĂ«s nĂ« hedhjen e faturave, deri dhe nĂ« analizimin e tyre”, thotĂ« znj. Duhanxhiu.

Arsyeja tjetër e kërkesës nga shoqëritë e huaja lidhet me mungesën e kontabilistëve në Europë. Ky është një profesion që po preferohet gjithnjë e më pak nga të rinjtë, që duan punë pa shumë angari e me fitim të lartë e të shpejtë.

“Public Accounting Service Union and Trust” po synon qĂ« ta zgjerojĂ« mĂ« tej kĂ«tĂ« shĂ«rbim, qĂ« do tĂ« thotĂ« shtim i numrit tĂ« tĂ« punĂ«suarve, si dhe diversifikim i tĂ« ardhurave tĂ« kompanisĂ«.

Por, znj. Duhanxhiu shton se ky shërbim nuk është pa probleme, pasi shoqëritë duhet të jenë shumë të kujdesshme me mbrojtjen e të dhënave dhe si rrjedhojë, gjetja e klientëve kërkon kontakte të besuara.

Edhe rënia e vazhdueshme e euros rrit indirekt kostot, që ndryshe parashikohen në fillim të vitit e ndryshe rezultojnë, kur monedha e përbashkët zhvlerësohet gjatë vitit, siç ka ndodhur rëndom vitet e fundit.

Sotiraq Dhamo, kryetar i Institutit të Kontabilistëve të Miratuar, thotë se ofrimi i shërbimeve të kontabilitetit jashtë vendit, ose eksportimi i tyre, është një mundësi e mirë për zhvillimin e sektorit, kualifikimin e stafeve të punës dhe forcimin e njohurive.

Megjithatë, sipas tij, ky shërbim përballet me sfida të shumta, që lidhet pikë së pari me njohuri të kufizuara në legjislacionin tatimor të vendit të huaj, si dhe përvoja e mangët.

Përmes projekteve të ndryshme, sidomos në tre vitet e fundit, janë zhvilluar programe të reja specializimi për rritjen e kapaciteteve të kontabilistëve në eksportin e shërbimeve.

Një program i specializuar zhvillimi profesional dhe promovimi ndërkombëtar po vendos themelet që Shqipëria të bëhet ofrues rajonal i shërbimeve kontabël për tregjet e BE-së. Rezultatet e para tregojnë kapacitete të qëndrueshme teknike, interes real nga firmat vendase dhe potencial të prekshëm ekonomik për eksport.

Në kuadër të mbështetjes së Qeverisë së Zvicrës përmes SECO dhe asistencës teknike të Bankës Botërore, Shqipëria ka ndërmarrë një seri veprimesh për të pozicionuar profesionin kontabël si një sektor me vlerë të lartë të shtuar dhe të orientuar drejt tregjeve ndërkombëtare.

Sipas informacioneve nga Ministria e Financave, në muajt e fundit, projekti ka prodhuar rezultate të matshme që sinjalizojnë se vendi ka potencial real të konkurrojë në ofrimin e shërbimeve kontabël, financiare dhe të përputhshmërisë për firma në Europë.

 

Modeli operacional i eksportit tĂ« shĂ«rbimeve kontabĂ«l – si funksionon nĂ« praktikĂ«

Eksporti i shërbimeve kontabël zakonisht nis me një ndarje të qartë të shërbimeve që ofrohen. Në fazën e parë, firmat hyjnë në treg përmes shërbimeve më standarde dhe rutinore, të ashtuquajturat shërbime me intensitet transaksional.

KĂ«tu pĂ«rfshihen pĂ«rpunimi i faturave pĂ«r t’u paguar dhe pĂ«r t’u arkĂ«tuar, administrimi i listĂ«-pagesave, rakordimi i llogarive bankare, pĂ«rpunimi i shpenzimeve tĂ« udhĂ«timit, mbajtja e librave kontabĂ«l dhe procedurat mujore ose vjetore tĂ« mbylljes financiare. KĂ«to shĂ«rbime janĂ« zakonisht pika mĂ« e lehtĂ« e hyrjes, pasi kĂ«rkojnĂ« procese tĂ« standardizuara dhe mund tĂ« shkallĂ«zohen relativisht shpejt.

Në një fazë të dytë, firmat kalojnë drejt shërbimeve me vlerë më të lartë të shtuar, që kërkojnë ekspertizë më të avancuar. Këtu përfshihen raportimi menaxherial, buxhetimi dhe parashikimi financiar, mbështetja financiare për projekte, raportimi rregullator dhe i përputhshmërisë, menaxhimi i likuiditetit dhe analizat financiare.

Këto shërbime kërkojnë staf më të kualifikuar, përvojë ndërkombëtare dhe shpesh certifikime profesionale, por edhe gjenerojnë marzhe më të larta dhe marrëdhënie më afatgjata me klientët.

MarrĂ«dhĂ«nia kontraktuale me klientĂ«t e huaj ndĂ«rtohet zakonisht mbi dy dokumente bazĂ«: njĂ« pĂ«rshkrim tĂ« detajuar tĂ« punĂ«s qĂ« do tĂ« kryhet (Statement of Work – SOW) dhe njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r nivelin e shĂ«rbimit (Service Level Agreement – SLA).

Dokumenti SOW përcakton qartë proceset që mbulohen, sa shpesh kryhen, çfarë rezultatesh dorëzohen dhe çfarë teknologjish apo sisteme përdoren, si p.sh. sistemet ERP ose harmonizimi i planeve të llogarive.

SLA-ja, nga ana tjetër, vendos tregues të matshëm performance, si koha e përpunimit të faturave, niveli i gabimeve ose koha e reagimit ndaj kërkesave, si dhe penalitete apo mekanizma korrigjimi në rast mosrespektimi. Përvoja ndërkombëtare tregon se kontratat me SLA të qarta rrisin ndjeshëm besueshmërinë e ofertës, pasi ulin rrezikun për blerësin dhe krijojnë transparencë në marrëdhënie.

Përpara lidhjes së kontratës, klientët ndërkombëtarë kryejnë zakonisht një proces verifikimi të thelluar, të njohur si due diligence.

Ky proces përfshin kontrollin e sistemeve të kontrollit të brendshëm, verifikimin e kualifikimeve të stafit, referencat profesionale, kapacitetet ligjore për ofrimin e shërbimit dhe politikat për mbrojtjen e të dhënave dhe sigurinë e informacionit.

Për firmat më të vogla, veçanërisht kur synojnë tregun e BE-së, është thelbësore të demonstrojnë në mënyrë konkrete aftësinë për të ofruar shërbimin.

Kjo bëhet përmes projekteve pilot, provave konceptuale (proof-of-concept), referencave nga kontrata ekzistuese, si dhe dokumentacionit të strukturuar, si manuale procesesh dhe ndarje të qarta të përgjegjësive. Këto elemente janë shpesh vendimtare për të fituar besimin e klientëve ndërkombëtarë dhe për të kaluar nga potenciali teorik në kontrata reale eksporti.

 

ÇfarĂ« modeli mund tĂ« ndjekĂ« ShqipĂ«ria?!

Përvoja e vendeve që kanë arritur të eksportojnë me sukses shërbime kontabël dhe financiare tregon se hyrja në tregjet ndërkombëtare nuk ndodh rastësisht, por përmes modeleve të provuara dhe të ndërtuara gradualisht.

Një nga modelet më të përhapura është ai i Qendrave të Shërbimeve të Përbashkëta ose Qendrave të Shërbimeve Kontabël dhe Financiare, të njohura si SSC ose AFSC. Këto janë struktura që ofrojnë shërbime për disa klientë ose për disa njësi të të njëjtit grup dhe krijojnë avantazhe të forta në shkallëzim, trajnim të përqendruar të stafit dhe eficiencë kostosh.

Në vende si Rumania, krijimi i këtyre qendrave në qytete si Cluj apo Bukuresht ka qenë një shtysë kryesore për zhvillimin e eksporteve të shërbimeve financiare dhe BPO, duke kontribuar në diversifikimin e ekonomisë dhe rritjen e eksporteve të shërbimeve me vlerë të shtuar.

Rumania përfaqëson një nga shembujt më domethënës në rajon. Qytete si Cluj dhe Bukuresht janë shndërruar në qendra rajonale për shërbime financiare dhe BPO falë një kombinimi faktorësh: disponueshmërisë së fuqisë punëtore të kualifikuar në financë dhe IT, kostove konkurruese dhe lidhjeve të forta mes universiteteve dhe industrisë.

Modeli rumun Ă«shtĂ« ndĂ«rtuar mbi qendra tĂ« mĂ«dha SSC, bashkĂ«punim tĂ« strukturuar akademi–biznes dhe partneritete ndĂ«rkombĂ«tare, duke e bĂ«rĂ« atĂ« njĂ« referencĂ« tĂ« vlefshme pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, sidomos nĂ« fazĂ«n fillestare tĂ« zhvillimit tĂ« kĂ«tij sektori.

 

Modeli

Rumania përfaqëson një nga shembujt më domethënës në rajon. Qytete si Cluj dhe Bukuresht janë shndërruar në qendra rajonale për shërbime financiare dhe BPO falë një kombinimi faktorësh: disponueshmërisë së fuqisë punëtore të kualifikuar në financë dhe IT, kostove konkurruese dhe lidhjeve të forta mes universiteteve dhe industrisë.

 

Edhe Polonia dhe vendet baltike kanë ndërtuar me sukses oferta konkurruese në shërbimet financiare, duke kombinuar aftësitë në teknologji informative me njohuritë rregullatore dhe certifikimet profesionale.

Një nga mësimet kryesore nga këto vende është se ndërthurja e kontabilitetit me IT-në, përfshirë afërsinë me zhvillimin e softuerëve dhe automatizimin e proceseve, rrit ndjeshëm konkurrueshmërinë në tregjet ndërkombëtare.

Sipas Ministrisë së Financave, që është e angazhuar në projektin e SECO dhe asistencës teknike të Bankës Botërore, një avantazh specifik për Shqipërinë lidhet me modelin e nearshoring-ut të kombinuar me oferta të specializuara.

Afërsia gjeografike, përputhja e orareve të punës, lidhjet kulturore dhe gjuhësore, si dhe kostot konkurruese e bëjnë Shqipërinë një partner potencialisht tërheqës për tregje si Italia apo Greqia. Tregu ndërkombëtar shpesh favorizon zgjidhje që janë afër, fleksibile dhe më ekonomike sesa alternativat vendase, veçanërisht për shërbime të standardizuara ose të përsëritshme.

Një model tjetër i rëndësishëm është partneriteti me organizatat profesionale të kontabilitetit, të njohura si PAO. Marrëveshjet e bashkëpunimit me organizata të njohura ndërkombëtare, si ACCA, struktura të lidhura me AICPA ose organizata kombëtare homologe në vendet pritëse, rrisin ndjeshëm besueshmërinë e firmave shqiptare dhe lehtësojnë aksesin në rrjete profesionale dhe klientësh.

Ky model, sipas financave, është veçanërisht i rëndësishëm për firmat e vogla dhe të mesme, të cilat nuk kanë kapacitet të hyjnë drejtpërdrejt në kontrata të mëdha ndërkombëtare, por mund të pozicionohen përmes rrjeteve profesionale të konsoliduara.

 

Avantazhi

Një avantazh specifik për Shqipërinë lidhet me modelin e nearshoring-ut të kombinuar me oferta të specializuara. Afërsia gjeografike, përputhja e orareve të punës, lidhjet kulturore dhe gjuhësore, si dhe kostot konkurruese e bëjnë Shqipërinë një partner potencialisht tërheqës për tregje si Italia apo Greqia. Tregu ndërkombëtar shpesh favorizon zgjidhje që janë afër, fleksibile dhe më ekonomike sesa alternativat vendase, veçanërisht për shërbime të standardizuara ose të përsëritshme.

 

Përpara se të hyjnë në tendera apo negociata me klientë të huaj, firmat shqiptare duhet të jenë të përgatitura me dokumentacion të qartë që dëshmon kapacitetin dhe përvojën e tyre.

Kjo përfshin profile profesionale të stafit kyç, raste konkrete pune dhe referenca të verifikueshme.

Po aq e rëndësishme është edhe adresimi i çështjeve të sigurisë së të dhënave, përmes certifikimeve si ISO 27001, ose të paktën planeve të dokumentuara për arritjen e tyre, si dhe përgatitja e marrëveshjeve për përpunimin e të dhënave në përputhje me kërkesat e BE-së.

Nga ana teknologjike, përdorimi i mjeteve për automatizimin e proceseve, përpunimin e faturave dhe bashkëpunimin e sigurt me klientët është tashmë standard. Standardizimi i konfigurimeve kontabël dhe i sistemeve ERP ndihmon në përshpejtimin e integrimit të klientëve të rinj dhe ul kostot e tranzicionit.

Edhe modelet e çmimit luajnë rol të rëndësishëm në konkurrueshmëri, sqarojnë Financat. Në praktikë përdoren modele të ndryshme, nga tarifimi për transaksion, i përshtatshëm për shërbime si përpunimi i faturave, te tarifimi për staf të dedikuar ose modele të kombinuara me bazë fikse dhe komponentë variabël.

Përvoja e tregut tregon se klientët preferojnë gjithnjë e më shumë modele çmimi që lidhen drejtpërdrejt me vëllimin e punës dhe cilësinë e shërbimit të ofruar, duke e bërë transparencën dhe matshmërinë elemente kyç për suksesin afatgjatë.

Në këtë mënyrë, ndërtimi i një modeli të qëndrueshëm eksporti për shërbimet kontabël nuk është vetëm çështje kostoje, por kombinim i strukturës organizative, besueshmërisë profesionale, teknologjisë dhe një pozicionimi të qartë në tregjet ndërkombëtare.

 

Lexoni edhe:

Nga Gjermania në Mbretërinë e Bashkuar, tregjet me të cilat mund të punojnë kontabilistët shqiptarë

 

Sean Sweeney: Si mund ta kthejë Shqipëria kontabilitetin në eksport

 

The post TĂ« hedhĂ«sh “faturat” e EuropĂ«s; Potenciali i eksportit tĂ« shĂ«rbimeve tĂ« kontabilitetit appeared first on Revista Monitor.

↗

Nga Gjermania në Mbretërinë e Bashkuar, tregjet me të cilat mund të punojnë kontabilistët shqiptarë

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Në shumë raste, firmat shqiptare kanë tashmë përvojë reale me klientë ndërkombëtarë, kryesisht në fusha si përputhshmëria ligjore, kontabiliteti bazë, raportimi financiar dhe mbështetja administrative, duke treguar se eksporti i shërbimeve nuk është një ide teorike, por një praktikë që ka nisur të marrë formë.

 

Një vlerësim i detajuar i 168 profesionistëve dhe subjekteve të sektorit, kontabilistë individualë, firma të vogla dhe të mesme kontabël dhe auditues, nxori në pah një tablo më pozitive sesa perceptimi i zakonshëm për kapacitetet e Shqipërisë në eksportin e shërbimeve të kontabilitetit.

Analiza tregoi se njohuritë teknike të profesionistëve shqiptarë janë solide dhe në përputhje me standardet ndërkombëtare, përfshirë IFRS, ISA dhe IPSAS, çka përbën një bazë të rëndësishme për ofrimin e shërbimeve jashtë vendit.

Analiza u bë në kuadër të një programi të specializuar zhvillimi profesional dhe promovimi ndërkombëtar, që synon që Shqipëria të bëhet ofrues rajonal i shërbimeve kontabël për tregjet e BE-së, një program i mbështetur nga Qeveria e Zvicrës përmes SECO dhe asistencës teknike të Bankës Botërore.

Një avantazh i dukshëm lidhet me njohjen e shumë gjuhëve. Anglishtja dhe italishtja rezultojnë gjuhët më të forta të përdorura nga profesionistët shqiptarë, duke e bërë sektorin veçanërisht të përshtatshëm për tregje si Italia, Mbretëria e Bashkuar dhe Gjermania.

Kjo aftësi gjuhësore, e kombinuar me kosto konkurruese dhe fleksibilitet organizativ, krijon kushte të favorshme për ofrimin e shërbimeve kontabël dhe financiare në distancë.

Nga vlerësimi rezultoi gjithashtu se interesi për ndërkombëtarizim është konkret. Një grup prej 36 subjektesh shprehu gatishmëri të menjëhershme për të eksportuar shërbime, ndërsa 74 të tjera u vlerësuan me potencial të lartë për të hyrë në tregjet e BE-së pas forcimit të kapaciteteve teknologjike dhe organizative.

Në shumë raste, firmat shqiptare kanë tashmë përvojë reale me klientë ndërkombëtarë, kryesisht në fusha si përputhshmëria ligjore, kontabiliteti bazë, raportimi financiar dhe mbështetja administrative, duke treguar se eksporti i shërbimeve nuk është një ide teorike, por një praktikë që ka nisur të marrë formë.

Këto gjetje, sipas financave, konfirmojnë se profesioni kontabël në Shqipëri, ndonëse i fragmentuar dhe i dominuar nga struktura të vogla, mbart disa avantazhe konkurruese thelbësore: cilësi teknike të qëndrueshme, kosto efektive, fleksibilitet operacional dhe stabilitet relativ të stafit.

“Nga pĂ«rvoja ime profesionale, Ă«shtĂ« thelbĂ«sore tĂ« jesh nĂ« gjendje tĂ« demonstrosh kapacitet dhe aftĂ«si konkrete, dhe kjo duhet tĂ« bĂ«het fillimisht nĂ« tregun vendas. Duhet tĂ« jesh nĂ« gjendje tĂ« provosh çfarĂ« bĂ«n.

Vetëm pasi kjo të jetë konsoliduar, duhet ndjekur një qasje e synuar, për shembull duke iu drejtuar institucioneve shumëpalëshe ose korporatave shumëkombëshe që kanë aktivitet në Shqipëri, aty ku ka kuptim që partnerët ndërkombëtarë të bashkëpunojnë me ty.

Prej andej ndërtohet më tej. Kjo ka qenë përvoja ime profesionale: është e mundur dhe, kur krijohen dy apo tre marrëdhënie dhe programe afatgjata, krijohet momentum.

Shpesh Ă«shtĂ« befasuese se sa shpejt pĂ«rshpejtohet rritja”, thotĂ« Sean Sweeney, ekspert irlandez, i angazhuar nĂ« zbatimin e projektit pĂ«r rritjen e kapacitetit tĂ« eksportit tĂ« shĂ«rbimeve tĂ« kontabilitetit nĂ« ShqipĂ«ri.

 

Boshllëqet kryesore: teknologjia, integrimi dhe siguria e të dhënave

Në të njëjtën kohë, vlerësimi evidentoi qartë edhe boshllëqet që duhet të adresohen për një hyrje të qëndrueshme në tregjet europiane.

Mungesat kryesore lidhen me nivelin e digjitalizimit, pĂ«rdorimin e platformave cloud dhe aftĂ«sinĂ« pĂ«r t’u integruar pa pengesa me sistemet e klientĂ«ve tĂ« huaj. Po ashtu, standardet e privatĂ«sisĂ« dhe sigurisĂ« sĂ« tĂ« dhĂ«nave, pĂ«rfshirĂ« pĂ«rputhjen me GDPR dhe certifikime si ISO 27001, mbeten njĂ« sfidĂ« pĂ«r njĂ« pjesĂ« tĂ« konsiderueshme tĂ« firmave.

Një tjetër element kritik është menaxhimi i kapaciteteve dhe i burimeve njerëzore, veçanërisht në kushtet kur kërkesat nga klientët ndërkombëtarë kërkojnë qëndrueshmëri, respektim të afateve dhe cilësi të njëtrajtshme shërbimi.

Marketingu ndërkombëtar dhe ndërtimi i besueshmërisë në tregje të reja janë gjithashtu fusha ku firmat shqiptare kanë nevojë për mbështetje dhe orientim strategjik.

Për të adresuar këto boshllëqe, projekti ndërmori një seri trajnimesh të specializuara, që përfshinë automatizimin e proceseve, analitikën financiare, përdorimin e mjeteve teknologjike, si dhe zhvillimin e aftësive të buta, të tilla si komunikimi me klientë ndërkombëtarë, menaxhimi i projekteve dhe negociatat profesionale.

Qëllimi ishte jo vetëm përmirësimi teknik, por edhe përgatitja e firmave për të operuar sipas standardeve dhe pritshmërive të tregjeve të BE-së.

 

Marketing dhe pozicionim ndërkombëtar: një qasje e strukturuar drejt tregjeve të BE-së

Bazuar në analizën e tregut dhe në kapacitetet ekzistuese, u identifikuan disa tregje prioritare për eksportin e shërbimeve kontabël shqiptare.

Italia shihet si tregu më natyror për shkak të afërsisë gjeografike, lidhjeve gjuhësore dhe kërkesës së lartë për shërbime mbështetëse.

Mbretëria e Bashkuar paraqet një treg të pjekur për outsourcing dhe shërbime të specializuara, ndërsa Gjermania ofron mundësi konkrete për shkak të mungesës së fuqisë punëtore dhe nevojës për shërbime back-office. Edhe Franca po shfaq rritje të kërkesës për shërbime të standardizuara dhe me kosto efektive.

Plani i marketingut parashikon një qasje graduale dhe realiste: forcim të kapaciteteve brenda vendit, ndërtim të rrjeteve të partneritetit në BE, pjesëmarrje të synuar në aktivitete dhe evente ndërkombëtare, si dhe krijimin e një identiteti profesional të unifikuar për shërbimet kontabël shqiptare.

Kjo qasje synon ta pozicionojë Shqipërinë jo si një ofrues të rastësishëm, por si një partner të besueshëm dhe konkurrues në tregjet europiane të shërbimeve profesionale.

 

Lexoni edhe:

TĂ« hedhĂ«sh “faturat” e EuropĂ«s; Potenciali i eksportit tĂ« shĂ«rbimeve tĂ« kontabilitetit

The post Nga Gjermania në Mbretërinë e Bashkuar, tregjet me të cilat mund të punojnë kontabilistët shqiptarë appeared first on Revista Monitor.

↗

Si mund ta kthejë Shqipëria kontabilitetin në eksport

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Intervistë me Sean Sweeney, ekspert irlandez, i angazhuar në rritjen e kapacitetit të eksportit të shërbimeve të kontabilitetit në Shqipëri

 

Eksporti i shërbimeve të kontabilitetit po shfaqet si një nga mundësitë më premtuese për të diversifikuar ekonominë shqiptare dhe për ta orientuar atë drejt aktiviteteve me vlerë të lartë të shtuar.

Me një fuqi punëtore relativisht të re, kosto konkurruese, njohuri të mira të gjuhëve të huaja dhe një profesion kontabël gjithnjë e më të përafruar me standardet ndërkombëtare, Shqipëria ka potencial real për të hyrë në zinxhirët europianë të shërbimeve financiare dhe të raportimit.

Por ky potencial nuk shndërrohet automatikisht në eksport: ai kërkon modele të qarta biznesi, besueshmëri institucionale, prova konkrete kapacitetesh dhe një strategji të mirëfilltë për hyrjen në tregjet e BE-së.

Në këtë intervistë për Monitor, Sean Sweeney, ekspert irlandez me përvojë në ndërtimin e qendrave ndërkombëtare të shërbimeve financiare dhe i angazhuar në projektin për rritjen e kapacitetit të eksportit të shërbimeve të kontabilitetit në Shqipëri, shpjegon se cilat modele funksionojnë më mirë, çfarë mësimesh mund të nxirren nga vendet e Europës Qendrore dhe Lindore dhe cilat janë hapat konkretë që Shqipëria duhet të ndërmarrë për ta kthyer kontabilitetin nga një profesion vendas në një sektor eksportues konkurrues.

 

Bazuar në vlerësimin tuaj, cili model ka më shumë potencial për Shqipërinë për ofrimin e shërbimeve të kontabilitetit jashtë vendit dhe pse?

Sa i përket modelit të biznesit, këto qasje nuk janë domosdoshmërisht përjashtuese.

PĂ«r shembull, teorikisht, mund tĂ« ndĂ«rtohet njĂ« partneritet me njĂ« organizatĂ« profesionale kontabiliteti (Professional Accountancy Organisation – PAO) kyçe nĂ« ShqipĂ«ri, e fokusuar nĂ« trajnime mbi IFRS ose nĂ« pĂ«rgatitjen e pasqyrave financiare sipas IFRS, tĂ« synuara pĂ«r kompani italiane apo praktika kontabiliteti dhe auditimi nĂ« Itali.

Mendoj se, pĂ«r tĂ« nisur, duhet ta riformulojmĂ« pak pyetjen dhe tĂ« pyesim fillimisht: cilat janĂ« kapacitetet tona nĂ« ShqipĂ«ri? ÇfarĂ« dimĂ« tĂ« bĂ«jmĂ«? Ku jemi tĂ« fortĂ« dhe ku jemi mĂ« pak tĂ« fortĂ«? NĂ« cilĂ«t sektorĂ« kemi avantazhe, si p.sh. miniera, bujqĂ«sia, turizmi etj.?

NĂ«se kemi “avantazhe konkurruese unike”, cilat janĂ« ato? Cilat janĂ« tregjet pĂ«r shĂ«rbimet qĂ« ofrojmĂ«? Si mund tĂ« hyjmĂ« nĂ« kĂ«to tregje dhe çfarĂ« na nevojitet pĂ«r t’i aksesuar? Cilat tregje janĂ« mĂ« tĂ« lehta pĂ«r ne?

Nga përvoja ime profesionale, është thelbësore të jesh në gjendje të demonstrosh kapacitet dhe aftësi konkrete, dhe kjo duhet të bëhet fillimisht në tregun vendas. Duhet të jesh në gjendje të provosh çfarë bën.

Vetëm pasi kjo të jetë konsoliduar, duhet ndjekur një qasje e synuar, për shembull duke iu drejtuar institucioneve shumëpalëshe ose korporatave shumëkombëshe që kanë aktivitet në Shqipëri, aty ku ka kuptim që partnerët ndërkombëtarë të bashkëpunojnë me ty.

Prej andej ndërtohet më tej. Kjo ka qenë përvoja ime profesionale: është e mundur dhe, kur krijohen dy apo tre marrëdhënie dhe programe afatgjata, krijohet momentum. Shpesh është befasuese se sa shpejt përshpejtohet rritja.

BesueshmĂ«ria Ă«shtĂ« thelbĂ«sore, dhe kĂ«tu hyn nĂ« lojĂ« roli i PAO-ve, pĂ«rmes njohjes sĂ« tyre nga Federata NdĂ«rkombĂ«tare e KontabilistĂ«ve (International Federation of Accountants – IFAC), pĂ«rputhshmĂ«risĂ« me SMO-tĂ« dhe njohjes ndĂ«rkombĂ«tare.

Kjo krijon besueshmëri dhe lehtëson aksesin në treg në kushte të barabarta. Marrëveshjet e njohjes reciproke midis PAO-ve shqiptare dhe atyre ndërkombëtare ndihmojnë gjithashtu në njohjen e ndërsjellë të kualifikimeve dhe standardeve, me kufizimet e zakonshme që lidhen me legjislacionin kombëtar dhe taksimin.

Qasja e Modelit të Qendrës së Shërbimeve të Përbashkëta për menaxhimin e operacioneve financiare të një kompanie (SSC/Hub) është e dobishme sepse demonstron kapacitet, por duhet të jetë reale, e mbështetur nga struktura, sisteme dhe procese që garantojnë funksionimin operativ.

E kuptoj ndjeshmĂ«rinĂ« qĂ« lidhet me pavarĂ«sinĂ« e PAO-ve, por organizata tĂ« tjera profesionale ndĂ«rkombĂ«tare, si Instituti i Certifikuar i Financave Publike dhe Kontabilitetit (CIPFA – Chartered Institute of Public Finance and Accountancy), kanĂ« arritur tĂ« menaxhojnĂ« çështjet e qeverisjes pĂ«rmes strukturave tĂ« mbajtura ose nĂ« distancĂ« (“arm’s length”), tĂ« cilat mbĂ«shtesin tĂ« ardhurat e nevojshme pĂ«r rritjen dhe ruajtjen e standardeve arsimore dhe tĂ« cilĂ«sisĂ«. Pra, kjo Ă«shtĂ« e mundur.

 

Si krahasohet mjedisi i tregut në Shqipëri me vendet e tjera të Europës Qendrore dhe Lindore që kanë pasur sukses në eksportin e shërbimeve kontabël (p.sh. Rumania, Polonia, vendet baltike)?

Nuk ka dyshim që disa vende të tjera të EQL-së janë më përpara në këtë drejtim. Nga përvoja ime personale, e di se si një kompani shumëkombëshe si Bombardier ka shkëputur disa procese të menaxhimit financiar dhe i ka shpërndarë ato në vende të ndryshme, përfshirë Cluj-in në veriperëndim të Rumanisë.

Duke e marrĂ« Cluj-in si pikĂ« reference, nĂ«nsektorĂ«t dominues tĂ« sektorit privat atje janĂ« ata tĂ« lidhur me flukset globale, si outsourcing dhe offshoring. NĂ« periudhĂ«n 2008–2018, numri i tĂ« punĂ«suarve nĂ« kĂ«ta sektorĂ« u rrit katĂ«rfish.

Një sfidë për Cluj-in në vijim, dhe domethënëse edhe për këtë diskutim, është ndikimi i teknologjive në zhvillim dhe i Inteligjencës Artificiale.

NĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre, fakti qĂ« ShqipĂ«ria po e nis kĂ«tĂ« rrugĂ«tim tani mund t’i japĂ« asaj disa avantazhe, pasi krijohet mundĂ«sia pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar struktura tĂ« reja tĂ« bazuara nĂ« teknologjitĂ« emergjente, pa varĂ«sinĂ« nga sistemet e vjetra tĂ« integruara nĂ« korporata.

 

Cilët janë faktorët kritikë të suksesit që një model biznesi të funksionojë në Shqipëri?

Faktorët kritikë të suksesit, jo vetëm për Shqipërinë, janë një ofertë shërbimi e qartë, prova konkrete e kapacitetit dhe aftësive, si dhe konsistencë, besueshmëri dhe kontroll i cilësisë së ofrimit të shërbimit.

KĂ«to elemente ndĂ«rtojnĂ« besimin e vazhdueshĂ«m tĂ« klientĂ«ve. DomosdoshmĂ«risht, kjo mbĂ«shtetet nga teknologjia, siguria e tĂ« dhĂ«nave dhe komunikimi i fortĂ«. Biznesi duhet tĂ« ketĂ« edhe njĂ« identitet tĂ« qartĂ« (“personality”), qĂ« u lejon klientĂ«ve ta lidhin atĂ« me perceptime pozitive. Marketingu dhe rritja vijnĂ« vetĂ«m pasi kĂ«to baza tĂ« jenĂ« vendosur.

NĂ« kontekstin e outsourcing-ut ndĂ«rkombĂ«tar, Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« theksohen aspektet pozitive tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe ndikimi i tyre nĂ« modelin e biznesit: popullsi e re, rĂ«ndĂ«si shoqĂ«rore e arsimit, zhvillimi dhe pjekuria e PAO-ve, pĂ«rparimet nĂ« raportimin financiar tĂ« korporatave dhe reformat nĂ« financat publike, forcĂ« punĂ«tore fleksibile, inovative dhe e orientuar drejt karrierĂ«s, ekspertizĂ« sektoriale, ekonomi e hapur dhe lehtĂ«si lidhjesh. Gjithashtu, ShqipĂ«ria njihet pĂ«r mikpritjen, klimĂ«n e mirĂ« dhe peizazhin e bukur – elemente qĂ« ndihmojnĂ«.

 

Cilat lloje shërbimesh (intensive në transaksione apo intensive në njohuri) janë më të realizueshme për firmat shqiptare në afat të shkurtër?

NĂ« praktikĂ«, fillon me atĂ« qĂ« klientĂ«t tĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« bĂ«sh – kjo nuk Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rgjigje cinike. Thjesht ndodh qĂ« ndonjĂ«herĂ« duhet tĂ« reagosh dhe tĂ« marrĂ«sh pĂ«rsipĂ«r punĂ« qĂ« nuk i kishe parashikuar, gjĂ« qĂ« kĂ«rkon guxim dhe marrje risku.

Mund tĂ« jetĂ« analizĂ« forensike financiare, due diligence apo punĂ« mbi IFRS 16. Mendoj se Ă«shtĂ« mirĂ« tĂ« mos thuhet “jo”.

Duke thënë këtë, shërbimet intensive në transaksione janë të përshtatshme për fillim, për sa kohë që janë relativisht afatgjata dhe i lejojnë biznesit të ndërtojë masë kritike dhe rrugë karriere organike për stafin.

 

Cilat tregje të BE-së paraqesin kërkesën më të fortë dhe barrierat më të ulëta të hyrjes për ofruesit shqiptarë të shërbimeve kontabël?

Faktorët natyrorë si gjuha dhe afërsia gjeografike janë të rëndësishëm. Afërsia fizike me Italinë dhe Greqinë ka peshë. Ka gjithashtu marrëdhënie historike të forta me Gjermaninë, për shkak të migrimit për punë apo studime.

Por kjo Ă«shtĂ« shumĂ«dimensionale: marrĂ«dhĂ«niet midis PAO-ve shqiptare dhe atyre tĂ« vendeve tĂ« BE-sĂ«, marrĂ«dhĂ«niet me kompani qĂ« kanĂ« seli nĂ« vende tĂ« caktuara, marrĂ«dhĂ«niet me Komisionin Europian nĂ« Bruksel – tĂ« gjitha janĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme.

Po aq e rëndësishme është oferta që zhvillohet në Shqipëri dhe mënyra se si ajo promovohet, në aspekt të kapacitetit, kostos dhe shërbimit ndaj klientit.

Një pjesë e këtij procesi do të jetë hartimi i një plani fleksibël dhe jo të kufizuar ndaj vendeve specifike të BE-së, Mbretërisë së Bashkuar apo Zvicrës. A do të ketë një qendër të posaçme të shërbimeve financiare ndërkombëtare, siç nisi Irlanda dikur?

 

Si ndikon afërsia (avantazhi i nearshoring) në konkurrueshmërinë e Shqipërisë, veçanërisht ndaj Italisë dhe Gjermanisë?

Psikologjikisht ndihmon, por klientët ndërkombëtarë do të jenë pragmatikë. Ata do të fokusohen te siguria e të dhënave, saktësia e lartë, siguria në dorëzim, prova konkrete të kapacitetit dhe, sigurisht, komunikimi i fortë dhe aftësitë gjuhësore në gjuhët e tyre.

 

Cilat kompetenca dhe certifikime (IFRS, ISA, ISO 27001, përputhshmëria me GDPR) janë më kritike për hyrjen në treg?

TĂ« gjitha janĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, por do tĂ« theksoja veçanĂ«risht rĂ«ndĂ«sinĂ« ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« sigurisĂ« sĂ« tĂ« dhĂ«nave, GDPR dhe ISO 27001. KlientĂ«t e ardhshĂ«m do t’i testojnĂ« seriozisht kĂ«to aspekte dhe do tĂ« presin kryerjen e DPIA-ve tĂ« forta (Data Protection Impact Assessments).

 

ÇfarĂ« boshllĂ«qesh ekzistojnĂ« nĂ« fuqinĂ« punĂ«tore kontabĂ«l nĂ« ShqipĂ«ri dhe si mund tĂ« adresohen ato nĂ« mĂ«nyrĂ« efikase?

Mendoj se çështja kryesore lidhet me kapacitetin fillestar dhe numrin e madh të organizatave shumë të vogla në sektor.

Kur fillova ta shqyrtoja këtë çështje në Shqipëri, mendova se mund të nevojitej një qasje inovative, duke kombinuar kapacitetin dhe aftësitë në një model Hub nën kujdesin e një PAO-je, por sigurisht mund të ketë edhe modele të tjera.

 

Cili është përfitimi potencial ekonomik për Shqipërinë nga një model i suksesshëm i eksportit të shërbimeve kontabël (punësim, të ardhura, mbajtje talentesh)?

Po e them me një fjalë, ndikimi është shumë i madh:

Në jetën time profesionale, Qendra Ndërkombëtare e Shërbimeve Financiare në Irlandë ka qenë transformuese për ndërtimin e kapaciteteve dhe ekspertizës bazë në shërbimet financiare.

Një studim i vitit 2015 identifikoi 400 kompani, me mbi 35,000 të punësuar, që administronin më shumë se 3.2 trilionë euro fonde, duke gjeneruar rreth 2 miliardë euro taksa dhe 2.3 miliardë euro paga dhe shpërblime.

 

Lexoni edhe:

TĂ« hedhĂ«sh “faturat” e EuropĂ«s; Potenciali i eksportit tĂ« shĂ«rbimeve tĂ« kontabilitetit

 

The post Si mund ta kthejë Shqipëria kontabilitetin në eksport appeared first on Revista Monitor.

↗

Frenimi i mikrofinancës, pas shtrëngimit nga Banka e Shqipërisë

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Në fillim të këtij viti, hyri në fuqi paketa e Bankës së Shqipërisë, që synonte të mbronte konsumatorët, kryesisht në raport me produktet e mikrofinancës. Në fund të vitit të parë të aplikimit të këtyre masave, përfaqësuesit e institucioneve të sektorit shprehen se, megjithëse huadhënia ka vazhduar rritjen, masat e reja kanë dhënë ndikim të dukshëm në uljen e shkallës së miratimit të kredive dhe në uljen e përfitueshmërisë së aktorëve të tregut.

 

Ersuin Shehu

Në fillim të 2025-s, nisi aplikimi i asaj që u quajt paketa e mbrojtjes konsumatore të publikut, veçanërisht në raport me produktet e mikrofinancës.

Banka e Shqipërisë miratoi disa masa që synonin të forconin kriteret e kreditimit nga institucionet mikrofinanciare, të shtonin transparencën e këtyre produkteve, por njëkohësisht edhe uli çmimin maksimal të lejuar të huave të vogla konsumatore.

Rregullorja vendosi një vlerë tavan të kësteve të kredisë në raport me të ardhurat mujore neto të huamarrësve. Vlera e raportit të shërbimit të borxhit për kreditë e dhëna nga mikrofinanca nuk duhet të tejkalojë kufirin prej 60%. Gjithashtu, një institucion financiar jobankë nuk lejohet të japë në të njëjtën kohë më shumë se dy kredi konsumatore për të njëjtin huamarrës.

Rregullat e vendosura përcaktojnë se institucioni financiar, përpara se të lidhë një kontratë kredie dhe gjatë procesit të monitorimit të kredisë në kohëzgjatjen e saj, duhet të vlerësojë aftësinë paguese dhe profilin e rrezikut të kredimarrësit, bazuar në të dhëna të mjaftueshme, të sakta dhe të përditësuara.

Institucioni financiar duhet të sigurojë të dhëna dhe informacione të nevojshme të ofruara nga vetë kredimarrësi dhe nga burime të tjera të arsyeshme të brendshme ose të jashtme të subjektit, që mund të ndikojnë aftësinë paguese të kredimarrësit, në veçanti qëndrueshmërinë e të ardhurave, historikun e pagesave, probabilitetin e ndryshimit të të ardhurave (rritjen ose rënien), si dhe të gjitha detyrimet e tjera financiare.

Në veçanti, subjekti duhet të kryejë verifikime të arsyeshme dhe të ndërmarrë hapa të nevojshëm për të verifikuar informacionin në lidhje me burimin e aftësisë paguese, në rastet e

kredimarrësve që janë të vetëpunësuar ose kanë të ardhura sezonale ose të ardhura të

tjera të parregullta. Huadhënësi duhet gjithashtu të shmangë nxitjen e vështirësive të panevojshme financiare dhe të krijimit të situatës së mbiborxhit të kredimarrësit.

Banka e Shqipërisë vendosi edhe uljen e normës maksimale efektive të interesit (NEI maksimal) për kreditë konsumatore më të vogla se 200 mijë lekë. Ky tregues ndërtohet si mesatare e normës efektive të interesit për secilin produkt dhe interval, e shtuar me një të tretën.

Sipas ndryshimeve tĂ« miratuara nga Banka e ShqipĂ«risĂ« nĂ« rregulloren “PĂ«r kredinĂ« konsumatore dhe kredinĂ« hipotekore”, norma maksimale e interesit (NEI maksimal) pĂ«r kreditĂ« konsumatore deri nĂ« vlerĂ«n e 200 mijĂ« lekĂ«ve do tĂ« jetĂ« sa mesatarja e thjeshtĂ« e normĂ«s efektive tĂ« interesit pĂ«r kredinĂ« e dhĂ«nĂ«, pa u shtuar me njĂ« tĂ« tretĂ«n.

Pjesë e ndryshimeve në rregullore ishte edhe shtimi i detyrimit për kryerjen e pagesës nga ana e konsumatorit të komisioneve të aplikuara nga subjektet në momentin e dhënies së kredisë konsumatore, duke mos lejuar shpërndarjen e këtyre kostove gjatë jetëgjatësisë së kredisë.

Për kreditë e institucioneve financiare jobanka ishte tipike aplikimi i komisioneve shumë të larta të administrimit apo disbursimit të kredisë. Në shumicën e rasteve, madje, efektin kryesor në interesin efektiv të kredisë nuk e jep interesi nominal, por pikërisht komisionet e aplikuara.

 

AMA: Rregullat e reja kanë ngadalësuar kreditimin

Brunilda Isaj, sekretare e shoqatĂ«s “Mikrofinanca Shqiptare”, shprehet pĂ«r “Monitor” se paketa e re rregullatore e BankĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« ka ushtruar ndikim tĂ« dukshĂ«m dhe shumĂ«planĂ«sh nĂ« funksionimin e institucioneve mikrofinanciare.

Sipas saj, një nga efektet kryesore pozitive është përforcimi i standardeve të menaxhimit të rrezikut. Rregullorja kërkon analiza më të detajuara të aftësisë paguese, verifikim më rigoroz të burimeve të të ardhurave dhe dokumentim më të strukturuar. Këto kërkesa, ndonëse rrisin kompleksitetin operativ, synojnë të krijojnë një treg më të disiplinuar, të reduktojnë ekspozimet e panevojshme dhe të forcojnë mbrojtjen e klientëve më vulnerabël nga mbingarkesa me borxh.

“MegjithatĂ«, ky pĂ«rmirĂ«sim i standardeve ka ardhur me njĂ« kosto tĂ« lartĂ« operative. Institucionet qĂ« shĂ«rbejnĂ« klientĂ« me tĂ« ardhura informale ose tĂ« vĂ«shtira pĂ«r t’u dokumentuar po hasin sfida tĂ« shtuara.

Procesi i kreditimit është zgjeruar jo vetëm në kohë, por edhe në volum pune: kërkohen më shumë takime, verifikime shtesë, dhe materiale dokumentare që klientët në zonat rurale ose segmente të ulëta të të ardhurave shpesh nuk i disponojnë.

PĂ«r pasojĂ«, Ă«shtĂ« shtuar pakĂ«naqĂ«sia e klientĂ«ve dhe rritur perceptimi se marrja e njĂ« kredie Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« mĂ« e komplikuar se mĂ« parĂ«â€, thotĂ« znj. Isaj.

Sipas saj, ndikimi i rregullave të reja në ngadalësimin e kreditimit dhe ngushtimin e bazës së klientëve është i prekshëm dhe i matshëm.

Ajo thekson se, ndërsa pjesa më e madhe e kërkesave të reja synon një funksionim më të shëndetshëm të tregut, disa prej tyre kanë rezultuar më kufizuese sesa pritej.

Në veçanti, detyrimet për dokumentimin formal të të ardhurave, analizën e detajuar të shpenzimeve familjare dhe procedurat e reja të verifikimit kanë bërë që një grup i rëndësishëm klientësh tradicionalë të sektorit të mos plotësojnë më kriteret.

“Kjo ka prodhuar dy efekte kryesore: ulje tĂ« numrit tĂ« aplikimeve tĂ« kualifikuara pĂ«r kredi dhe rritje tĂ« rrezikut tĂ« rikthimit tĂ« klientĂ«ve drejt huamarrjes informale, e cila Ă«shtĂ« mĂ« e shtrenjtĂ« dhe mĂ« pak e sigurt. Si rezultat, volumi i kreditimit ka rĂ«nĂ« nĂ« nivele qĂ« nuk janĂ« tipike pĂ«r kĂ«tĂ« industri, e cila historikisht Ă«shtĂ« karakterizuar nga rritje e shpejtĂ« dhe qarkullim i lartĂ«â€, – thotĂ« ajo.

Edhe Akan Ajdini, drejtor i pĂ«rgjithshĂ«m i IuteCredit, thotĂ« pĂ«r “Monitor” se masat rregullatore tĂ« BankĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« kanĂ« dhĂ«nĂ« ndikim nĂ« shkallĂ«n e miratimit tĂ« kredive nga institucionet e mikrofinancĂ«s.

“Paketa e re rregullatore na ka ndikuar nĂ« normĂ«n e miratimit tĂ« kredive. Sot miratohen mĂ« pak kredi nga totali i aplikimeve. Ne vlerĂ«sojmĂ« se ky tregues ka rĂ«nĂ« me afĂ«rsisht 20% krahasuar me vitin e kaluar, para miratimit tĂ« paketĂ«s rregullatore tĂ« BankĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«. VlerĂ«sojmĂ« se aktualisht shkalla e miratimit tĂ« kredive Ă«shtĂ« nĂ« nivelin 52-53%.

Megjithatë, norma e aprovimit ndryshon në varësi të segmentit të produktit. Nëse promovojmë kredinë me këste në dyqane, që ka një klientelë më cilësore, aty norma e aprovimit është më e lartë, aty norma e aplikimit mund të jetë edhe më e lartë se 70%.

Nëse flasim për kredinë në para cash, në popullsinë e gjerë, që mund të ketë të ardhura më të ulëta dhe kredi të tjera, shkalla e miratimit është më e ulët.

Në veçanti, te moshat e reja, rreziku vlerësohet më i lartë dhe shkalla e miratimit të kredive është më e ulët. Kredia në cash në përgjithësi ka më shumë rrezik se kredia për blerjen e produkteve.

Ndikim ka dhënë sigurisht edhe kufizimi për në numrin e kredive deri në dy, që për mendimin tonë është një kufizim i pakuptimtë, sepse kjo është një gjë që rregullohet nga raporti DSTI (i borxhit ndaj të ardhurave).

Gjithsesi, duhet tĂ« sqarojmĂ« se shumĂ« pak klientĂ« kanĂ« kredi paralele. VetĂ«m 5% e klientĂ«ve tanĂ« kanĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« kredi”, thotĂ« z. Ajdini.

 

 

Masat e reja kanë ulur përfitueshmërinë

Analizat e Shoqatës Mikrofinanca Shqiptare tregojnë se përfitueshmëria e institucioneve mikrofinanciare është goditur në dy drejtime kryesore.

Së pari, kostot operative janë rritur për shkak të nevojës për më shumë staf të përputhshmërisë, investime në trajnime, sisteme raportimi dhe teknologji mbështetëse. Implementimi i kërkesave të reja kërkon kohë dhe burime, të cilat ndikojnë drejtpërdrejt në strukturën e shpenzimeve.

Së dyti, ulja e volumit të kredive ka çuar në reduktimin e të ardhurave nga interesat, burimi kryesor i fitimit për këtë sektor. Kombinuar me rritjen e kostove, marzhet e fitimit janë ngushtuar.

Megjithatë, znj. Isaj shprehet se në horizontin afatgjatë priten efekte pozitive.

“NĂ«se rregulloret e reja arrijnĂ« tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« cilĂ«sinĂ« e portofolit, tĂ« reduktojnĂ« normĂ«n e kredive me probleme (NPL) dhe tĂ« forcojnĂ« disiplinĂ«n e kreditimit, 12–24 muajt e ardhshĂ«m mund tĂ« shĂ«nojnĂ« stabilizim gradual tĂ« pĂ«rfitueshmĂ«risĂ« dhe njĂ« ulje tĂ« rrezikut operacional”, thotĂ« znj. Isaj.

Sipas saj, ndryshimet rregullatore po detyrojnë institucionet mikrofinanciare të riformulojnë qasjen e tyre strategjike.

“Fokusi Ă«shtĂ« zhvendosur qartĂ« nga rritja e volumit tĂ« kredive drejt cilĂ«sisĂ« sĂ« portofolit dhe menaxhimit tĂ« kujdesshĂ«m tĂ« riskut. Segmentet e klientĂ«ve po rivlerĂ«sohen: institucionet po pĂ«rqendrohen mĂ« shumĂ« te klientĂ«t me tĂ« ardhura tĂ« qĂ«ndrueshme ose me histori mĂ« tĂ« mirĂ« pagese, duke ulur ekspozimin ndaj segmenteve mĂ« tĂ« paformalizuara.

Gjithashtu, roli i edukimit financiar po merr rëndësi të re. Institucionet po investojnë në programe që synojnë rritjen e aftësive të klientëve për të menaxhuar financat personale dhe për të kuptuar më mirë procesin e kreditimit.

Disa po eksplorojnë partneritete me kompani fintech për të integruar instrumente analitike më të avancuara dhe për të ulur kostot e pajtueshmërisë.

NĂ« tĂ«rĂ«si, rregulloret kanĂ« funksionuar si katalizator pĂ«r njĂ« transformim mĂ« konservator, mĂ« tĂ« matur dhe mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m, duke orientuar industrinĂ« drejt njĂ« modeli mĂ« tĂ« fortĂ« dhe mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m nĂ« afatgjatĂ«â€, – thotĂ« ajo.

Akan Ajdini, drejtor i përgjithshëm i Iute Credit, thotë se masat e vendosura nga Banka e Shqipërisë i kanë ndikuar institucionet e mikrofinancës në kuptimin e fitimit të munguar. Sipas tij, volumet e kreditimit krahasuar me vitin e kaluar janë 20% më të larta, por rritja do të kishte qenë më e madhe, në mungesë të masave të Bankës së Shqipërisë.

“Ne kemi vazhduar tĂ« rritemi, por do tĂ« rriteshim mĂ« shumĂ«, nĂ«se nuk do tĂ« kishim kĂ«to kufizime. Por, fitimet janĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«ta krahasuar me vitin e kaluar, pĂ«r shkak tĂ« uljes sĂ« normave tĂ« interesit. Aktualisht, marzhet tona tĂ« fitimit kanĂ« rĂ«nĂ« nĂ« rreth 16%.

NĂ« tĂ«rĂ«si, aktiviteti ynĂ« Ă«shtĂ« pozitiv, sepse kĂ«rkesa Ă«shtĂ« nĂ« rritje dhe vazhdojmĂ« tĂ« japim kredi. Por, po fitojmĂ« mĂ« pak, ose tĂ« paktĂ«n kemi marzhe mĂ« tĂ« ulĂ«ta, sepse fitimet nĂ« vlerĂ« absolute lidhen edhe me volumet e kreditimit”, thotĂ« ai.

 

ËshtĂ« ndikuar edhe shpejtĂ«sia e kredidhĂ«nies

Shoqata Mikrofinanca Shqiptare vlerëson se rregulloret e reja kanë ndikuar edhe në shpejtësinë e procesit të kreditimit, megjithëse në mënyrë indirekte.

Znj. Isaj thekson se rregulloret e reja fillimisht e ngadalësojnë procesin e kreditimit për shkak të shtimit të hapave dhe kërkesave dokumentare. Por, nga ana tjetër, ajo shprehet se ato po nxisin një valë të re investimesh në digjitalizim.

“Institucionet mikrofinanciare po e kuptojnĂ« se mĂ«nyra e vetme pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur kĂ«rkesat rregullatore pa rritur koston nĂ« mĂ«nyrĂ« disproporcionale Ă«shtĂ« automatizimi i procedurave kyçe — nga identifikimi i klientit (KYC), te vlerĂ«simi i riskut, mbledhja e tĂ« dhĂ«nave dhe raportimi nĂ« kohĂ« reale.

Paradoksalisht, rregulloret e kanĂ« bĂ«rĂ« procesin mĂ« tĂ« ndĂ«rlikuar, por pikĂ«risht kjo po nxit modernizimin teknologjik tĂ« sektorit. NĂ« afatin mesatar, kjo pritet tĂ« sjellĂ« rritje tĂ« efikasitetit, ulje tĂ« kohĂ«s sĂ« pĂ«rpunimit dhe pĂ«rmirĂ«sim tĂ« eksperiencĂ«s sĂ« klientit”, shprehet ajo.

Z. Ajdini nga IuteCredit shprehet se në tërësi, rregulloret nuk e kanë prekur tendencën e digjitalizimit të mikrofinacës konsumatore.

Sipas tij, 98% e kontratave të kredisë në Iute firmosen me firmë elektronike, çka tregon se procesi i huadhënies është pothuajse tërësisht i digjitalizuar. Megjithatë, ai e vë theksin te mungesa e aksesit në bazat publike të të dhënave, që, sipas tij, do ta shpejtonte procesin dhe do të përmirësonte administrimin e rrezikut të kredisë.

“PĂ«r sa i takon anĂ«s operacionale, pengesa kryesore Ă«shtĂ« mungesa e aksesit nĂ« regjistrat e e-Albania. Kjo do tĂ« na mundĂ«sonte qĂ«, me miratimin e klientit, tĂ« mund ta gjeneronim vetĂ« dokumentacionin e nevojshĂ«m. Kjo do tĂ« shpejtonte procesin e kredidhĂ«nies.

MeqĂ« ka njĂ« fokus tĂ« madh tĂ« qeverisĂ« te digjitalizimi, ajo qĂ« do tĂ« ndihmonte do tĂ« ishte pikĂ«risht hapja pĂ«r institucionet financiare e bazave tĂ« tĂ« dhĂ«nave publike. Kjo do tĂ« ulte madje edhe rrezikun e kredisĂ«â€, thotĂ« z. Ajdini.

 

Statistikat e BSH tregojnë ngadalësim të fortë të kredisë nga institucionet jobanka

Statistikat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se kreditimi i dhënë nga institucionet financiare jobanka ka pësuar ngadalësim të ndjeshëm në gjysmën e parë të vitit. Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se vlera e portofolit të kredisë të dhënë nga këto institucione arriti në 62.7 miliardë lekë, në rritje me vetëm 1.9% që nga fillimi i vitit dhe 2.6% krahasuar me një vit më parë.

Rritja e portofolit të kredisë ka pësuar ngadalësim të ndjeshëm, po të kemi parasysh se në fund të vitit 2024, rritja kishte qenë dyshifrore, në nivelin 10.3%.

Vlera e portofolit të kredisë të përfshirë në këtë statistikë përfshin huatë e dhëna nga të gjitha institucionet financiare jodepozituese, që nënkupton se nga klasifikimi përjashtohen bankat dhe shoqëritë e kursim-kreditit.

Klasifikimi përfshin të gjitha institucionet e tjera financiare të licencuara nga Banka e Shqipërisë dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare.

Megjithatë, mes tyre vetëm institucionet financiare jobanka të huadhënies dhe mikrokredisë kanë si objekt aktiviteti kreditimin, ndaj në pjesën dërrmuese vlerësohet se ky portofol u takon atyre dhe mund të përdoret si një tregues i përafërt i ecurisë së kreditimit nga mikrofinanca.

Megjithatë, ky portofol nuk përfshin vetëm huadhënien konsumatore, por edhe huanë e dhënë për subjektet e biznesit.

Nga ana tjetër, është fakt se rritja e vrullshme e mikrokredisë konsumatore në vitet e fundit ka qenë shtysa kryesore në zgjerimin e portofolit të kredisë së institucioneve financiare jobanka.

Ndaj, ngadalësimi i rritjes së portofolit në gjysmën e parë të këtij viti mund të interpretohet, të paktën pjesërisht, si efekt i masave shtrënguese të Bankës së Shqipërisë.

 

Burimi: Banka e Shqipërisë

 

 

The post Frenimi i mikrofinancës, pas shtrëngimit nga Banka e Shqipërisë appeared first on Revista Monitor.

↗

BQK: Asetet e bankave në Kosovë arritën në 9.22 miliardë euro

✇Sinjali
By: Nora Kelmendi

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK), ka publikuar statistikat e bankave komerciale për muajin nëntor 2025, ku njofton se asetet e bankave komerciale, në fund të muajit nëntor 2025 kanë arritur vlerën në 9.22 miliardë euro, duke shënuar rënie për 1.23% krahasuar me muajin paraprak.

‘’KreditĂ« bruto – nĂ« fund tĂ« muajit nĂ«ntor 2025 kanĂ« arritur vlerĂ«n nĂ« 6.55 miliardĂ« euro, duke shĂ«nuar rritje prej rreth 54.49 milionĂ« euro ose 0.84% krahasuar me muajin paraprak, kurse vlera e kredive tĂ« reja – nĂ« muajin nĂ«ntor 2025 ishte 203.75 milionĂ« euro’’, njofton BQK.

Sipas BQK-s, norma mesatare e interesit në kredi të reja, në muajin nëntor 2025 ishte 6.69%.

‘’Depozitat e klientĂ«ve – nĂ« nĂ«ntor 2025 kanĂ« arritur vlerĂ«n prej 7.39 miliardĂ« euro, duke shĂ«nuar rritje prej rreth 33.00 milionĂ« euro, ose njĂ« rritje prej 0.45% krahasuar me muajin paraprak, kurse vlera e depozitave tĂ« reja – nĂ« muajin nĂ«ntor 2025 ishte 79.62 milionĂ« euro’’, thuhet aty.

Norma mesatare e interesit nĂ« depozita tĂ« reja – nĂ« muajin nĂ«ntor 2025 ishte 3.08%, kurse margjina e normĂ«s sĂ« interesit – nĂ« kredi dhe depozita nĂ« muajin nĂ«ntor 2025 ishte 3.61%, ndĂ«rsa raporti kredi-depozita – nĂ« muajin nĂ«ntor 2025 ishte nĂ« nivelin 88.71%.

‘’Gjithsej kapitali i bankave komerciale – nĂ« fund tĂ« muajit nĂ«ntor 2025 arriti vlerĂ«n nĂ« 1.12 miliardĂ« euro. NdĂ«rsa, provizionet pĂ«r kredi kanĂ« shĂ«nuar rritje prej rreth 1.60% krahasuar me muajin paraprak duke arritur vlerĂ«n 153.69 milionĂ« euro’’, njofton Banka Qendrore e RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s.

Sinjali – aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/

The post BQK: Asetet e bankave në Kosovë arritën në 9.22 miliardë euro appeared first on Sinjali.

↗

Si mund ta kthejë Shqipëria kontabilitetin në eksport

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Intervistë me Sean Sweeney, ekspert irlandez, i angazhuar në zbatimin e projektit për rritjen e kapacitetit të eksportit të shërbimeve të kontabilitetit në Shqipëri.   Eksporti i shërbimeve të kontabilitetit po shfaqet si një nga mundësitë më premtuese për të diversifikuar ekonominë shqiptare dhe për ta orientuar atë drejt aktiviteteve me vlerë të lartë të shtuar. Me një fuqi punëtore relativ...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Si mund ta kthejë Shqipëria kontabilitetin në eksport appeared first on Revista Monitor.

↗

Potenciali i Shqipërisë deri në Gjermani, Francë e Mbretëri të Bashkuar

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Një vlerësim i detajuar i 168 profesionistëve dhe subjekteve të sektorit, kontabilistë individualë, firma të vogla dhe të mesme kontabël dhe auditues, nxori në pah një tablo më pozitive sesa perceptimi i zakonshëm për kapacitetet e Shqipërisë në eksportin e shërbimeve të kontabilitetit. Analiza tregoi se njohuritë teknike të profesionistëve shqiptarë janë solide dhe në përputhje me standardet ndër...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Potenciali i Shqipërisë deri në Gjermani, Francë e Mbretëri të Bashkuar appeared first on Revista Monitor.

↗

Potenciali i eksportit të shërbimeve të kontabilitetit

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Shumë shoqëri audituese kanë filluar të ofrojnë shërbime kontabiliteti për sipërmarrje të huaja, kryesisht italiane. Një program i specializuar zhvillimi profesional dhe promovimi ndërkombëtar po vendos themelet që Shqipëria të bëhet ofrues rajonal i shërbimeve kontabël për tregjet e BE-së. Rezultatet e para tregojnë kapacitete të qëndrueshme teknike, interes real nga firmat vendase dhe ndikim të ...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Potenciali i eksportit të shërbimeve të kontabilitetit appeared first on Revista Monitor.

↗

Statistikat e BSH tregojnë ngadalësim të fortë të kredisë nga institucionet jobanka

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Statistikat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se kreditimi i dhënë nga institucionet financiare jobanka ka pësuar ngadalësim të ndjeshëm në gjysmën e parë të vitit. Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se vlera e portofolit të kredisë të dhënë nga këto institucione arriti në 62.7 miliardë lekë, në rritje me vetëm 1.9% që nga fillimi i vitit dhe 2.6% krahasuar me një vit më parë. Rritja e portof...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Statistikat e BSH tregojnë ngadalësim të fortë të kredisë nga institucionet jobanka appeared first on Revista Monitor.

↗

Frenimi i mikrofinancës

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Në fillim të këtij viti, hyri në fuqi paketa e Bankës së Shqipërisë, që synonte të mbronte konsumatorët, kryesisht në raport me produktet e mikrofinancës. Në fund të vitit të parë të aplikimit të këtyre masave, përfaqësuesit e institucioneve të sektorit shprehen se, megjithëse huadhënia ka vazhduar rritjen, masat e reja kanë dhënë ndikim të dukshëm në uljen e shkallës së miratimit të kredive dhe n...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Frenimi i mikrofinancës appeared first on Revista Monitor.

↗

Premtimet fokusohen në paga

✇Sinjali
By: Nora Kelmendi

Rritja e pagave, pensioneve e shtesave janë premtimet kryesore të partive politike gjatë fushatës së deritashme zgjedhore. Njohës të çështjeve të ekonomisë dhe të zhvillimeve politike thonë se realizimi i tyre do të ketë efekt afatshkurtër në mirëqenie. Sipas tyre, partitë janë fokusuar në këto premtime për të fituar vota, e duke lënë anash identitetin e tyre ideologjik

Premtimet kyç të partive politike në fushatën zgjedhore janë rritja e pagave dhe pensioneve, si dhe e skemave sociale.

Disa nga to kanë premtuar pagë minimale deri në 1 mijë euro, rritje të koeficientit në vlerë të 150 eurove, rritje për 50 për qind të pagave në sektorin publik, pensione prej 300 eurosh, shtesa për të porsalindurit 200 euro e të tjera.

Sipas ekonomistit, Fidan Qerimi, Kosova nuk ka buxhet aq tĂ« madh pĂ«r t’i inkorporuar tĂ« gjitha kĂ«to premtime, tĂ« cilat po qe se do tĂ« realizoheshin, do tĂ« sakrifikonin investimet kapitale qĂ« kanĂ« efekt mĂ« afatgjatĂ« nĂ« mirĂ«qenien e qytetarĂ«ve.

“Niveli i buxhetit nuk Ă«shtĂ« qĂ« po na ndryshon. Nuk kemi mundĂ«si buxhetore qĂ« t’i rrisim pagat dhe pensionet. Ne e kemi njĂ« nivel tĂ« njĂ«jtĂ« pĂ«rafĂ«rsisht tĂ« buxhetit dhe do tĂ« duhej tĂ« heqim dorĂ« prej investimeve kapitale, prej shpenzimeve qĂ« i bĂ«n qeveria pĂ«r mirĂ«qenien e popullatĂ«s dhe i drejton nĂ« kĂ«to paga dhe pensione. Padyshim do tĂ« kemi zvogĂ«lim tĂ« kĂ«tyre investimeve kapitale”, ka thĂ«nĂ« Qerimi.

E njohësi i çështjeve politike, Basri Muja, thotë se fokusi i partive është kryesisht në premtime për rritje pagash e pensionesh pasi thekson se ato pranohen më mirë nga elektorati.

Sipas tij, partitë kanë hequr dorë nga identiteti i tyre ideologjik dhe japin premtime vetëm për të përfituar vota.

“Tek ne shumica e partive politike operojnĂ« me programe tĂ« ngjashme dhe pa dallime tĂ« qarta mes tĂ« djathtĂ«s dhe tĂ« majtĂ«s. Kjo ndodhĂ« edhe pĂ«r faktin se partitĂ« politike shpesh adaptojnĂ« diskurse pragmatike dhe populiste vetĂ«m e vetĂ«m pĂ«r tĂ« fituar vota, duke hequr dorĂ« nga identiteti i tyre ideologjik”, ka thĂ«nĂ« Muja, shkruan KOHA.

Premtimet aktuale të partive politike, sipas ekonomistit Qerimi kanë ndikim jetëshkurtër në mirëqenien e qytetarëve.

“Ndoshta kĂ«rkesa e qytetarĂ«ve nuk Ă«shtĂ« kjo qĂ« tĂ« kemi reforma, qĂ« tĂ« kemi pĂ«rmirĂ«sim tĂ« performancĂ«s ekonomike, por mĂ« tepĂ«r po merremi me patriotizĂ«m dhe me njĂ« politikĂ« shumĂ« ditore me tĂ« cilat do tĂ« mund tĂ« pĂ«rfitonim nĂ« afat shumĂ« tĂ« shkurtĂ«r. Por, mendoj qĂ« duhet tĂ« fokusohemi nĂ« afatgjatĂ« dhe afatmesĂ«m pĂ«r efektet ekonomike”, ka thĂ«nĂ« Qerimi.

E Muja thotë se premtime për paga e pensione kanë lënë në hije tema të tjera të rëndësishme për të cilat qytetarët kërkojnë qartësi politike.

“Ta zĂ«mĂ« politika e jashtme, dialogu me SerbinĂ«, raportet me BE-nĂ« dhe SHBA-nĂ«, kĂ«to janĂ« çështje kyç pĂ«r stabilitetin, sigurinĂ« dhe zhvillimin e KosovĂ«s, por fatkeqĂ«sisht gjatĂ« tubimeve zgjedhore deri mĂ« tani nĂ« masĂ« tĂ« madhe janĂ« anashkaluar”, ka theksuar Muja.

Fushat e partive politike do të zgjasë deri më 28 dhjetor në orën 7 të mëngjesit, kur hapen qendrat e votimit.

Sinjali – aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/

The post Premtimet fokusohen në paga appeared first on Sinjali.

↗

Ekonomia e ndikimit/ Si të rinjtë shqiptarë duan të pasurohen brenda natës

✇BoldNews
By: Brisi

Ka njĂ« sĂ«rĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimesh mbi mĂ«nyrĂ«n se si rrjetet sociale ndikojnĂ« shoqĂ«rinĂ« tonĂ«, si pozitivisht, ashtu edhe negativisht. NĂ« fund tĂ« fundit, disa njerĂ«z kalojnĂ« orĂ« tĂ« tĂ«ra çdo ditĂ« nĂ« kĂ«to platforma, ndaj duhet tĂ« jemi tĂ« vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r ndikimin e tyre. TashmĂ«, ndikimet kanĂ« prekur edhe zakonet tona nĂ« shpenzime, kursime dhe investime. [
]

The post Ekonomia e ndikimit/ Si të rinjtë shqiptarë duan të pasurohen brenda natës appeared first on BoldNews.al.

↗

Caktohet marzha e fitimit për naftëtarët

✇Sinjali
By: Elvira Bekteshi

Ministrja në detyrë e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari, ka bërë të ditur se ka vendosur marzhë tregtare për produktet e naftës që përdoren për transport.

Sipas njoftimit të saj në Facebook, marzha tregtare maksimale e lejuar për shitje me shumicë do të jetë deri në 2 centë për litër, ndërsa për shitje me pakicë deri në 12 centë për litër.

Hajdari ka theksuar se vendimi u mor me qëllim mbrojtjen e konsumatorëve dhe sigurimin e konkurrencës së drejtë në tregun vendor.

“Ky vendim Ă«shtĂ« rezultat i mbikĂ«qyrjes sĂ« vazhdueshme tĂ« tregut tĂ« naftĂ«s, pĂ«rmes evidencave tĂ« pĂ«rditshme tĂ« DoganĂ«s sĂ« KosovĂ«s dhe raporteve nga ana e Inspektoratit Qendror tĂ« MbikĂ«qyrjes sĂ« Tregut, ku Ă«shtĂ« evidentuar se ndryshimet e çmimeve furnizuese nga importi shpesh pasqyrohen nĂ« rritje tĂ« menjĂ«hershme tĂ« çmimeve tĂ« shitjes, ndĂ«rsa nuk ndodh njĂ« reflektim proporcional nĂ« ulje kur çmimet furnizuese bien”, ka shkruar Hajdari.

Ministrja ka shtuar se me vendim parashihet një mbikëqyrje e shtuar inspektuese nga Inspektorati i Tregut, në bashkëpunim me Doganën dhe Administratën Tatimore.

Sinjali – aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/

The post Caktohet marzha e fitimit për naftëtarët appeared first on Sinjali.

↗

Miratohet kërkesa e Ministrisë së Financave për kursime e ndarje buxhetore

✇Sinjali
By: Nora Kelmendi

Kërkesa e Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve për kursime dhe ndarje buxhetore në vlerë 4 milion e 752 mijë e 350 euro, ka marrë dritën jeshile nga Qeveria në detyrë.

Vendimi është marrë në një mbledhje elektronike, ka bërë të ditur ekzekutivi përmes një njoftimi për media.

“Qeveria nĂ« detyrĂ« e RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s ka mbajtur mbledhje elektronike, nĂ« tĂ« cilĂ«n ka miratuar kĂ«rkesĂ«n e MinistrisĂ« sĂ« Financave, PunĂ«s dhe Transfereve pĂ«r kursime dhe ndarje buxhetore”, thuhet nĂ« njoftimin e shkurtĂ«r tĂ« QeverisĂ« sĂ« KosovĂ«s pĂ«r mbledhjen e 279 pĂ«r kĂ«tĂ« mandat qeverisĂ«s e mbajtur nĂ« mĂ«nyrĂ« elektronike.

Sinjali – aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/

The post Miratohet kërkesa e Ministrisë së Financave për kursime e ndarje buxhetore appeared first on Sinjali.

↗

Masat ndaj KosovĂ«s – OEK i dĂ«rgon letĂ«r Kallasit, kĂ«rkon heqjen e tyre

✇Sinjali
By: Nora Kelmendi

Masat e Bashkimit Evropian ndaj Kosovës kanë shkaktuar dëme të paimagjinueshme për vendin, sidomos në aspektin ekonomik dhe jo vetëm.

Në një reagim mbi këtë çështje, Oda Ekonomike e Kosovës (OEK) ka kërkuar nga Bashkimi Evropian heqjen e këtyre masave kufizuese.

Kryetari i OEK-sĂ«, Lulzim Rafuna, njĂ«kohĂ«sisht edhe Kryetar i Bordit Drejtues tĂ« Forumit tĂ« Investimeve tĂ« Odave tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor (WB6CIF), i ka dĂ«rguar njĂ« letĂ«r PĂ«rfaqĂ«sueses sĂ« LartĂ« tĂ« BE-sĂ« pĂ«r Çështjet e Jashtme, Kaja Kallas, duke shprehur shqetĂ«simin pĂ«r ndikimin e kĂ«tyre masave.

Në letrën e tij, Rafuna theksoi se këto masa pengojnë qasjen e institucioneve dhe bizneseve kosovare në instrumentet e BE-së për zhvillim ekonomik, duke pezulluar mbi 600 milionë euro projekte në fushat e mbrojtjes së mjedisit, energjisë, dixhitalizimit dhe infrastrukturës lokale.

“Oda Ekonomike e KosovĂ«s kĂ«rkon heqjen e kĂ«tyre masave pĂ«r tĂ« mundĂ«suar qasje tĂ« barabartĂ« nĂ« instrumentet rajonale dhe pĂ«r tĂ« garantuar qĂ« sektori privat i KosovĂ«s tĂ« kontribuojĂ« nĂ« tĂ« ardhmen evropiane tĂ« pĂ«rbashkĂ«t,” thuhet nĂ« njoftimin e OdĂ«s.

Sinjali – aty ku e vĂ«rteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/

The post Masat ndaj KosovĂ«s – OEK i dĂ«rgon letĂ«r Kallasit, kĂ«rkon heqjen e tyre appeared first on Sinjali.

↗

Katër shenjat që do të kenë fat në financa gjatë dhjetorit

✇Icon Style
By: gaze tare

Festat e fundvitit po afrojnë, dhe për disa shenja horoskopi, dhjetori do të jetë një muaj me fat në aspektin financiar. Yjet sugjerojnë se katër shenja do të shijojnë rritje të të ardhurave, mundësi të reja dhe fitime të papritura gjatë këtij muaji të veçantë.

Dashi – Ky Ă«shtĂ« njĂ« muaj ideal pĂ«r tĂ« ndĂ«rmarrĂ« rreziqe dhe pĂ«r tĂ« eksploruar mundĂ«si tĂ« reja. Dashi do tĂ« pĂ«rfitojĂ« nga idetĂ« kreative dhe projektet fitimprurĂ«se. Kjo Ă«shtĂ« koha pĂ«r tĂ« vepruar, pasi pĂ«rpjekjet do tĂ« shpĂ«rblehen dhe mund tĂ« sjellin tĂ« ardhura shtesĂ«. Mos hezitoni tĂ« pĂ«rfitoni nga çdo mundĂ«si qĂ« vjen.

BinjakĂ«t – PĂ«r BinjakĂ«t, dhjetori sjell mundĂ«si tĂ« shkĂ«lqyera pĂ«r rritjen e financave pĂ«rmes marrĂ«veshjeve dhe bashkĂ«punimeve tĂ« reja. Kontaktet qĂ« bĂ«ni tani mund tĂ« çojnĂ« nĂ« projekte tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta dhe mundĂ«si fitimprurĂ«se. Kreativiteti dhe fleksibiliteti juaj do tĂ« jenĂ« çelĂ«si i suksesit kĂ«tĂ« muaj.

Peshqit – Ky muaj Ă«shtĂ« perfekt pĂ«r Peshqit, pasi do tĂ« kenĂ« mundĂ«si pĂ«r fitime tĂ« papritura dhe pagesa qĂ« janĂ« vonuar. Investimet e bĂ«ra mĂ« parĂ« do tĂ« fillojnĂ« tĂ« japin frytet, ndĂ«rkohĂ« qĂ« mund tĂ« shijoni pĂ«rfitime nga burime dytĂ«sore tĂ« tĂ« ardhurave. Dhjetori Ă«shtĂ« koha pĂ«r tĂ« stabilizuar financat dhe pĂ«r tĂ« shijuar frytet e pĂ«rpjekjeve tĂ« kaluara.

Bricjapi – PĂ«r BricjapĂ«t, ky muaj do tĂ« sjellĂ« stabilitet dhe mundĂ«si pĂ«r avancime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« karrierĂ«, qĂ« do tĂ« ndikojnĂ« pozitivisht nĂ« financa. Oferta tĂ« reja pune, promovime apo mundĂ«si investimi janĂ« nĂ« horizont. Ky Ă«shtĂ« njĂ« muaj pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar nga mundĂ«sitĂ« dhe pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« bazĂ« tĂ« fortĂ« pĂ«r vitin e ri.

Për të katër shenjat, dhjetori është më shumë se një muaj festash, është një periudhë e shkëlqyer për të përmirësuar financat dhe për të përfituar nga mundësitë që sjell viti i ri.

The post Katër shenjat që do të kenë fat në financa gjatë dhjetorit appeared first on iconstyle.al.

↗

Arrin kontabilisti “investigativ”, profesioni qĂ« do hetojĂ« mashtrimet me bizneset dhe fondet publike

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Për herë të parë në Shqipëri po certifikohen kontabilistët ligjorë (investigativë), të cilët do të mundësojnë një shërbim cilësor dhe më profesional në lidhje me hetimin dhe zbulimin e krimeve financiare në vend. Cilat janë skemat më të zakonshme të mashtrimit në kompani dhe me paratë publike. Pse është e rëndësishme mbikëqyrja financiare

 

“Aktualisht nĂ« shumĂ« raste, nĂ« kompanitĂ« shqiptare, mashtrimet zbulohen nĂ« mĂ«nyrĂ« rastĂ«sore, jo sistematike dhe zgjidhen kryesisht nĂ« rrugĂ« joformale dhe joinstitucionale. Por nĂ« praktikĂ«n e bizneseve shqiptare ka edhe njĂ« sĂ«rĂ« rastesh tĂ« mashtrimeve tĂ« dyshuara midis ortakĂ«ve apo aksionerĂ«ve.

Dhe kur çështja shkon nĂ« gjykatĂ«, atĂ«herĂ« ortakĂ«t ‘kujtohen’ pĂ«r ekspertin pĂ«r tĂ« hetuar, pĂ«r tĂ« identifikuar dhe pĂ«r tĂ« vlerĂ«suar mashtrimin sipas tyre.

Por gjithashtu ka kompani qĂ« vetĂ«mashtrojnĂ«, sidomos nĂ« lidhje me deklarimet tatimore”, pohon prof. Sotiraq Dhamo, Kryetar i KĂ«shillit tĂ« Drejtimit tĂ« Institutit tĂ« KontabilistĂ«ve tĂ« Miratuar.

Profesor Dhamo pohon se tashmë, profesioni i kontabilitetit në Shqipëri po zhvillohet edhe më tej, përmes krijimit të infrastrukturës për certifikimin e kontabilistëve ligjorë, apo të thënë ndryshe, atyre investigativë.

Një projekt i mbështetur nga Banka Botërore për kontabilistin ligjor (Forensic Accounting) dhe përfitues IKM ka ndihmuar në ngritjen e kapaciteteve të IKM në lidhje me profesionin e Kontabilistit Ligjor (KL).

Nga trajnimi i zhvilluar u krijua një grup i Trajnerëve, të cilët do të jenë të përgatitur për të zhvilluar në të ardhmen trajnimet e duhura për të marrë certifikatën profesionale të Kontabilistit Ligjor.

Po ashtu u përgatit dhe grupi i parë i Kontabilistëve Ligjorë, të cilët do të jenë dhe pionierët e këtij profesioni në vend.

“Programi mĂ«son pjesĂ«marrĂ«sit si tĂ« kryejnĂ« investigime ligjore tĂ« strukturuara, duke pĂ«rfshirĂ« teknikat e intervistimit, mbledhjen e provave, parimet e zinxhirit tĂ« kujdesit, standardet e dokumentimit dhe metodat pĂ«r rindĂ«rtimin e transaksioneve financiare.

Ky set aftĂ«sish investigative Ă«shtĂ« njĂ« nga dalluesit kryesorĂ« tĂ« Kontabilitetit Ligjor dhe mundĂ«son qĂ« pjesĂ«marrĂ«sit tĂ« mbĂ«shtesin prokurorĂ«t, audituesit, bankat, njĂ«sitĂ« e auditimit tĂ« brendshĂ«m dhe organet mbikĂ«qyrĂ«se me gjetje cilĂ«sore dhe tĂ« zbatueshme”, thotĂ« Sandra Damijan, Eksperte e Kontabilitetit Ligjor, Trajnere e Programit pĂ«r KontabilistĂ«t LigjorĂ«.

“Duke pasur kontabilistĂ«t e miratuar si kĂ«shilltarĂ« apo punonjĂ«s, apo edhe KL, si kualifikimi specializuar pĂ«r hetimin dhe zbulimin e mashtrimeve, bizneset do tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« ndĂ«rgjegjshĂ«m pĂ«r rrezikun qĂ« mund tĂ« kenĂ« nga mashtrimet, qĂ« ju bĂ«hen dhe qĂ« bĂ«jnĂ«.

Supozohet se duke ditur që tashmë në tregun e profesioneve ka edhe KL të specializuar për hetimin dhe zbulimin e mashtrimeve, kompanitë shqiptare do të jenë koshiente për riskun që do të ndërmarrin në raste të mashtrimeve tatimore që mund të kryejnë, duke sjellë kështu uljen e rasteve apo të nivelit të këtyre mashtrimeve.

Ata gjithashtu, duke ju drejtuar dhe duke u mbĂ«shtetur nĂ« shĂ«rbimet e KL, do tĂ« kenĂ« mundĂ«si qĂ« tĂ« ngrenĂ« sistemet e tyre tĂ« zbulimit tĂ« hershĂ«m tĂ« mashtrimeve dhe parandalimin e tyre”, thotĂ« prof. Dhamo.

Ai shton se krijimi i kĂ«tij drejtimi tĂ« ri tĂ« kualifikimit tĂ« KL sjell njĂ« zhvillim tĂ« ri pĂ«r profesionin e kontabilistit. “Ai siguron njĂ« shĂ«rbim cilĂ«sor dhe mĂ« profesional nĂ« lidhje me hetimin dhe zbulimin e mashtrimeve dhe krimeve financiare nĂ« vendin tonĂ«.

KL tashmĂ« do tĂ« kenĂ« pĂ«rgatitjen e duhur dhe tĂ« specializuar profesionale pĂ«r t’u ofruar kĂ«tĂ« shĂ«rbim organeve tĂ« drejtĂ«sisĂ«, prokurorisĂ« dhe organeve tĂ« tjera ligjvĂ«nĂ«se dhe ekzekutive, por edhe pĂ«r bizneset private, se sa ofrohej aktualisht nga kontabilistĂ«t jo tĂ« specializuar. Certifikata e KL do tĂ« rrisĂ« vlerat pĂ«r profesionistĂ«t e kontabilitetit.

Ajo do të identifikojë ata nga profesionistët e tjerë dhe për kërkuesit e shërbimit të KL do të jetë e lehtë të identifikojnë kontabilistët që ofrojnë këtë shërbim si profesionistë të specializuar.

Kjo do tĂ« rrisĂ« kĂ«shtu edhe shĂ«rbimet qĂ« do tĂ« ofrojnĂ« kontabilistĂ«t duke mundĂ«suar edhe shĂ«rbime tĂ« mirĂ«paguara, plus shĂ«rbimeve tĂ« zakonshme qĂ« ofrojnĂ« kontabilistĂ«t e miratuar. Ky profesion i KL e rrit edhe mĂ« shumĂ« rolin dhe kontributin e profesionit tĂ« kontabilistit nĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« publikut nĂ« luftĂ«n kundĂ«r mashtrimit, krimit ekonomik e korrupsionit”.

Kledi Kodra, partner i shoqĂ«risĂ« audituese “Grant Thorton”, dhe njĂ« nga trajnerĂ«t e Programit pĂ«r Kontabilistin Ligjor, thotĂ« se nĂ« realitetin e sotĂ«m financiar, Kontabiliteti Ligjor (apo kontabiliteti i forensikĂ«s financiare) Ă«shtĂ« njĂ« disiplinĂ« e domosdoshme pĂ«r bizneset sepse kombinon aftĂ«sitĂ« investiguese, financiare dhe analitike pĂ«r tĂ« zbuluar parregullsitĂ« financiare dhe pĂ«r tĂ« mbrojtur shoqĂ«ritĂ« nga krimet dhe aktivitetet financiare gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« sofistikuara.

“Me rritjen e transaksioneve digjitale dhe volumin e tĂ« dhĂ«nave financiare, shtohen edhe rreziqet e lidhura me to si mashtrimi, pastrimi i parave dhe evazioni fiskal.

NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, KontabilistĂ«t LigjorĂ« ndihmojnĂ« nĂ« mbrojtjen e bizneseve duke zbuluar dhe duke parandaluar kĂ«to krime financiare, si dhe duke minimizuar dĂ«met dhe humbjet financiare qĂ« ato mund tĂ« shkaktojnĂ«â€.

 

 

Si mashtron biznesi dhe si abuzohet me paratë publike

Kledi Kodra, nga “Grant Thorton”, thotĂ« se nĂ« eksperiencĂ«n si auditues dhe konsulentĂ« financiarĂ«, kryesisht kanĂ« dĂ«shmuar si ekspertĂ« tĂ« pavarur nĂ« çështje arbitrazhi, ku kanĂ« vlerĂ«suar fitimin e munguar si pasojĂ« e moszbatimit tĂ« marrĂ«veshjeve ose kontratave, vlerĂ«n e biznesit ose kapitalit tĂ« vet pĂ«rmes metodave tĂ« ndryshme tĂ« vlerĂ«simit.

Gjatë këtij procesi, një fokus i rëndësishëm ka qenë verifikimi dhe analiza e të dhënave financiare historike të raportuara nga shoqëritë, të cilat shërbejnë si bazë për parashikimet dhe vlerësimet e ardhshme.

Si ekspertë të pavarur, kanë vlerësuar dhe raportuar nëse vlera e aktiveve dhe fitimet e shoqërisë janë rritur artificialisht, nëse detyrimet janë nënvlerësuar, nëse aktivet dhe detyrimet janë klasifikuar gabim, nëse shpenzimet janë kapitalizuar në mënyrë të pasaktë, duke siguruar një pasqyrë të saktë dhe të besueshme të situatës financiare të shoqërisë.

Por, ai shton se mĂ« rrallĂ«, “ka pasur raste kur kemi asistuar auditin e brendshĂ«m ose jemi pajtuar nga shoqĂ«ri tĂ« ndryshme pĂ«r tĂ« investiguar raste tĂ« mashtrimit financiar nĂ« nivel menaxherial tĂ« mesĂ«m ose tĂ« lartĂ«â€.

“Incidenca e kĂ«tyre rasteve po rritet nĂ« ShqipĂ«ri nĂ« kushte kur shoqĂ«ritĂ« zgjerohen dhe strukturat e tyre aksionere dhe menaxheriale bĂ«hen mĂ« komplekse”.

Sandra Damijan, Trajnere e Programit, pohon se skemat e zakonshme të mashtrimit të bizneseve përfshijnë faturimin fiktiv, vlera të fryra artificialisht gjatë prokurimeve, manipulim të listë-pagesave përmes punonjësve fantazmë, përdorim të paautorizuar të aktiveve të shoqërisë, vjedhjen e parave të gatshme që ende nuk janë regjistruar në sistemin kontabël, dhe devijim të inventarit.

“KĂ«to skema lulĂ«zojnĂ« nĂ« mjedise me kontrolle tĂ« brendshme tĂ« dobĂ«ta, informalitet tĂ« lartĂ«, mbikĂ«qyrje digjitale tĂ« kufizuar dhe ndarje tĂ« dobĂ«t tĂ« detyrave”.

“NĂ« opinionin tim, bazuar nĂ« eksperiencĂ«n personale dhe tĂ« kontabilistĂ«ve tĂ« IKM, kompanitĂ« shqiptare gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« po bĂ«hen tĂ« vetĂ«dijshme nĂ« lidhje me mashtrimet qĂ« mund tĂ« kryhen nĂ« kompanitĂ« e tyre nga punonjĂ«sit, furnitorĂ«t, klientĂ«t, etj.

Sidomos shkĂ«putja gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« e pronarit/ve nga drejtimi i shoqĂ«rive dhe delegimi i drejtimit te menaxherĂ«t e specializuar, e bĂ«jnĂ« gjithnjĂ« e mĂ« evidente pĂ«r ta rrezikun e mashtrimit nĂ« aktivitetet e tyre”, shpjegon Profesor Dhamo.

Një element shumë i rëndësishëm është dhe abuzimi me paratë publike.

Trajneria Damijan thotë se modelet e zakonshme përfshijnë manipulimin e tenderave, fitues të paracaktuar, bashkëpunimin e fshehtë midis furnitorëve për manipulim të ofertave, rritjen artificiale të vlerave të kontratave dhe marrëveshjeve, si dhe dhënien e ryshfeteve të fshehura përmes tarifave të konsulencës ose nënkontraktimeve.

Projektet e infrastrukturave të rëndësishme, menaxhimi i mbetjeve, IT-ja dhe Partneritetet Publike-Private janë veçanërisht të ekspozuara.

“TĂ« dhĂ«nat nga ShqipĂ«ria dhe sistemet e ngjashme tĂ« drejtĂ«sisĂ« tregojnĂ« se shumĂ« raste korrupsioni dhe krimi ekonomik dĂ«shtojnĂ« jo sepse shkeljet nuk kanĂ« ndodhur, por sepse provat financiare tĂ« paraqitura nĂ« gjykatĂ« janĂ« tĂ« pasakta, tĂ« strukturuara dobĂ«t ose nuk pĂ«rmbushin mjaftueshĂ«m standardet ligjore.

Kontabiliteti Ligjor adreson kĂ«tĂ« dobĂ«si strukturore duke i pajisur profesionistĂ«t me aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« analizuar regjistrime komplekse, pĂ«r tĂ« analizuar transaksionet financiare, pĂ«r tĂ« identifikuar modelet e mashtrimit, pĂ«r tĂ« kuptuar faktorĂ«t e sjelljes qĂ« ndikojnĂ« mashtrimin dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rgatitur prova tĂ« qarta dhe cilĂ«sore qĂ« mund tĂ« pĂ«rdoren nĂ« gjykatĂ«â€, shton ajo.

Z. Kodra i “Grant Thorton”, shton se nisur nga roli thelbĂ«sor dhe nĂ« rritje i kontabilitetit ligjor, si nĂ« sektorin publik, ashtu edhe nĂ« atĂ« privat nĂ« zbulimin e mashtrimeve dhe aktiviteteve mashtruese, vlerĂ«sohet se organizatat e çdo madhĂ«sie dhe tipologjie mund tĂ« kenĂ« nevojĂ« pĂ«r ndihmĂ«n e njĂ« profesionisti me njohuri nĂ« kontabilitet ligjor, pĂ«r tĂ« identifikuar dhe pĂ«r tĂ« mbrojtur vazhdimisht nga mashtrimet financiare.

“MegjithatĂ«, rritja e ardhshme e kĂ«rkesĂ«s pĂ«r shĂ«rbime tĂ« kontabilitetit ligjor nĂ« vend padyshim do tĂ« shtojĂ« edhe nevojĂ«n pĂ«r staf me njohuri, trajnim dhe certifikime tĂ« specializuara nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«â€.

 

Abuzimi me paratë publike

Të dhënat nga Shqipëria dhe sistemet e ngjashme të drejtësisë tregojnë se shumë raste korrupsioni dhe krimi ekonomik dështojnë jo sepse shkeljet nuk kanë ndodhur, por sepse provat financiare të paraqitura në gjykatë janë të pasakta, të strukturuara dobët, ose nuk përmbushin mjaftueshëm standardet ligjore

 

 

Lexoni edhe:

 

Sandra Damijan: “Pema e mashtrimit”, nga shpĂ«rdorimi i aktiveve, korrupsioni dhe raportimi financiar i manipuluar

 

Dritan Fino: Bordi i Mbikëqyrjes Publike integrohet në BE

 

Philipp Arnold: Pse mbikëqyrja e auditimit është jetike për tregun financiar

 

 

The post Arrin kontabilisti “investigativ”, profesioni qĂ« do hetojĂ« mashtrimet me bizneset dhe fondet publike appeared first on Revista Monitor.

↗

“Pema e mashtrimit”, nga shpĂ«rdorimi i aktiveve, korrupsioni dhe raportimi financiar i manipuluar

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Intevistë me Sandra Damijan, Eksperte e Kontabilitetit Ligjor, Trajnere e Programit për Kontabilistin Ligjor

 

Rritja e skemave të mashtrimit financiar, abuzimeve me fondet publike dhe manipulimeve në raportimet kontabël e bën kontabilitetin ligjor një profesion të domosdoshëm për Shqipërinë.

Ndërsa vendi përballet me korrupsion të lartë, ekonomi informale dhe rritje të krimeve ekonomike, nevoja për ekspertë që zbulojnë, analizojnë dhe dokumentojnë me saktësi provat financiare është bërë më urgjente se kurrë.

NĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r “Monitor”, Sandra Damijan, Eksperte e Kontabilitetit Ligjor, Trajnere e Programit pĂ«r Kontabilistin Ligjor, shpjegon pse kontabilisti ligjor Ă«shtĂ« sot njĂ« hallkĂ« thelbĂ«sore nĂ« sistemin e drejtĂ«sisĂ«, çfarĂ« formash mashtrimi identifikohen mĂ« shpesh dhe si ndihmon ky profesion nĂ« ndĂ«rtimin e institucioneve mĂ« tĂ« forta dhe mĂ« transparente.

 

Pse Kontabiliteti Ligjor po bëhet i domosdoshëm sot në Shqipëri?

Kontabiliteti Ligjor ka marrë një rëndësi të veçantë në Shqipëri sot për shkak të një kombinimi zhvillimesh ligjore, institucionale dhe ekonomike që kanë rritur nevojën për kapacitete të specializuara investigative dhe prova financiare cilësore.

Shqipëria po kalon një fazë kyçe të reformës në drejtësi dhe pranimit në BE, ku besueshmëria, transparenca dhe aftësia për të investiguar në mënyrë efektive shkeljet financiare janë kërkesa primare.

Raportet e fundit të Komisionit Europian kanë evidentuar përparime të dukshme brenda SPAK-ut, veçanërisht në pjesën e investigimeve financiare dhe sekuestrimin e aktiveve. Megjithatë, ato gjithashtu theksojnë se korrupsioni mbetet një sfidë serioze, se referimet nga institucionet e tjera janë reduktuar dhe se kapacitetet investigative jashtë SPAK-ut mbeten të pakta.

Ky hendek thekson nevojën për të forcuar aftësitë investigative financiare në një gamë më të gjerë institucionale, përfshirë prokuroritë e rretheve, strukturat policore, rregullatorët dhe organet mbikëqyrëse.

Shqipëria gjithashtu vazhdon të përballet me një ekspozim të lartë ndaj korrupsionit dhe rreziqeve të krimit ekonomik. Indeksi i Perceptimit të Korrupsionit i Transparency International për vitin 2024 renditi Shqipërinë në vendin e 80-të nga 180 vende, me një rezultat prej 42/100.

Ndërsa kjo përfaqëson një përmirësim të konsiderueshëm, ajo vijon të nxjerrë në pah dobësi të qëndrueshme në fushën e integritetit të sektorit publik.

Në të njëjtën kohë, ekonomia informale në Shqipëri, e cila vlerësohet rreth 30% e PBB-së, krijon një mjedis të favorshëm për shmangien e taksave, pastrimin e parave, mashtrimet në prokurime dhe abuzime të tjera financiare që kërkojnë ekspertizë të specializuar investigative, përkundër metodave tradicionale të auditimit.

Të dhënat nga Shqipëria dhe sistemet e ngjashme të drejtësisë tregojnë se shumë raste korrupsioni dhe krimi ekonomik dështojnë jo sepse shkeljet nuk kanë ndodhur, por sepse provat financiare të paraqitura në gjykatë janë të pasakta, të strukturuara dobët ose nuk përmbushin mjaftueshëm standardet ligjore.

Kontabiliteti ligjor adreson këtë dobësi strukturore duke i pajisur profesionistët me aftësinë për të analizuar regjistrime komplekse, për të analizuar transaksionet financiare, për të identifikuar modelet e mashtrimit, për të kuptuar faktorët e sjelljes që ndikojnë mashtrimin dhe për të përgatitur prova të qarta dhe cilësore që mund të përdoren në gjykatë.

Në këtë kontekst, kontabiliteti ligjor nuk është thjesht i rëndësishëm, por strategjikisht i domosdoshëm për forcimin e zbatimit të ligjit në Shqipëri, për përmirësimin e qëndrueshmërisë institucionale dhe për mbështetjen progresit të vendit drejt integrimit në BE dhe transparencës më të madhe financiare.

 

Skemat e mashtrimit

Skemat e zakonshme përfshijnë faturimin fiktiv, vlera të fryra artificialisht gjatë prokurimeve, manipulim të listë-pagesave përmes punonjësve fantazmë, përdorim të paautorizuar të aktiveve të shoqërisë, vjedhjen e parave të gatshme që ende nuk janë regjistruar në sistemin kontabël, dhe devijim të inventarit. Këto skema lulëzojnë në mjedise me kontrolle të brendshme të dobëta, informalitet të lartë, mbikëqyrje digjitale të kufizuar dhe ndarje të dobët të detyrave.

 

ÇfarĂ« llojesh mashtrimesh hasni mĂ« shpesh?

NĂ« tĂ« gjithĂ« rajonin, format mĂ« tĂ« shpeshta tĂ« mashtrimeve korrespondojnĂ« ngushtĂ« me “PemĂ«n e mashtrimit” tĂ« ACFE-sĂ«: shpĂ«rdorimi i aktiveve, korrupsioni dhe raportimi financiar mashtrues.

Shpërdorimi i aktiveve dhe korrupsioni janë më të zakonshmet, ndërsa mashtrimi në raportimin financiar zakonisht përfshin më pak raste, por me ndikim financiar shumë më të madh dhe me kompleksitet më të lartë.

Shpërdorimi i aktiveve mbetet forma më e përhapur e mashtrimit në jetën e përditshme, si në sektorin publik, ashtu edhe në atë privat.

Skemat e zakonshme përfshijnë faturimin fiktiv, vlera të fryra artificialisht gjatë prokurimeve, manipulim të listë-pagesave përmes punonjësve fantazmë, përdorim të paautorizuar të aktiveve të shoqërisë, vjedhjen e parave të gatshme që ende nuk janë regjistruar në sistemin kontabël, dhe devijim të inventarit.

Këto skema lulëzojnë në mjedise me kontrolle të brendshme të dobëta, informalitet të lartë, mbikëqyrje digjitale të kufizuar dhe ndarje të dobët të detyrave. Edhe pse humbjet individuale janë relativisht të vogla, ato krijojnë një efekt kumulativ që rezulton në dëme të konsiderueshme.

Korrupsioni dhe mashtrimi në prokurime mbeten sfida strukturore në të gjithë rajonin.

Modelet e zakonshme përfshijnë manipulimin e tenderave, fitues të paracaktuar, bashkëpunim të fshehtë midis furnitorëve për manipulim të ofertave, rritje artificiale të vlerave të kontratave dhe marrëveshjeve, si dhe dhënien e ryshfeteve të fshehura përmes tarifave të konsulencës ose nënkontraktimeve.

Projektet e infrastrukturave të rëndësishme, menaxhimi i mbetjeve, IT-ja dhe Partneritetet Publike-Private janë veçanërisht të ekspozuara.

Investigime në shumë juridiksione kanë identifikuar tipologji tipike, si: hartimi i kritereve të tenderave për të favorizuar një operator të caktuar, faturat fiktive ose të dyfishta të lëshuara nga nënkontraktorët, kostot e fryra artificialisht të projekteve, manipulimi i komiteteve të vlerësimit dhe devijimi i fondeve të projekteve përmes palëve të lidhura.

Raportimi financiar mashtrues, edhe pse më pak i shpeshtë, shkakton disa nga humbjet më të mëdha. Skemat zakonisht përfshijnë mbivlerësimin e të ardhurave, nënvlerësimin e detyrimeve, kapitalizimin e shpenzimeve, vlerësimin e gabuar të aktiveve ose përdorimin e transaksioneve midis palëve të lidhura për të krijuar një iluzion performance financiare.

Këto raste zakonisht përfshijnë bashkëpunimin e fshehtë në nivel menaxherial dhe shpesh lidhen me financime bankare, raportimin tek investitorët ose fshehjen e humbjeve operative.

Një kategori që po rritet shpejt në të gjithë rajonin është mashtrimi financiar digjital dhe i mundësuar nga teknologjitë kibernetike.

Këto përfshijnë pagesa elektronike të paautorizuara, devijime fondesh të ndihmuara nga malware, mashtrime me devijimin e faturave, phishing dhe manipulimin e regjistrimeve digjitale.

Digjitalizimi i shpejtë i shërbimeve publike dhe i transaksioneve financiare ka rritur mundësinë e sulmeve përmes skemave të tilla, veçanërisht aty ku siguria kibernetike dhe ndërgjegjësimi i stafit mbeten pas krahasuar me adoptimin teknologjik.

Një tjetër trend i rëndësishëm është përdorimi i projekteve të pasurive të paluajtshme dhe sektorit të ndërtimit për pastrim parash dhe fshehjen e përfitimeve të paligjshme.

TipologjitĂ« zakonisht pĂ«rfshijnĂ« blerje intensive me para nĂ« dorĂ«, kosto ndĂ«rtimi tĂ« fryra artificialisht, shoqĂ«ri “guaskĂ«â€ qĂ« veprojnĂ« si kontraktore dhe rishitje tĂ« shpejta tĂ« pronave pĂ«r tĂ« legjitimuar fitimet e paligjshme.

Të gjitha këto modele nënvizojnë nevojën për aftësi në fushën e kontabilitetit ligjor në të gjithë rajonin, veçanërisht lidhur me identifikimin e sinjaleve paralajmëruese, rindërtimin e lidhjeve financiare komplekse, analizimin e provave digjitale dhe përgatitjen e dokumentacionit të qartë dhe të gatshëm për gjykatë, i cili mund të mbështesë zbatimin efektiv të ligjit.

 

Abuzimi me paratë publike

Modelet e zakonshme përfshijnë manipulimin e tenderave, fitues të paracaktuar, bashkëpunim të fshehtë midis furnitorëve për manipulim të ofertave, rritje artificiale të vlerave të kontratave dhe marrëveshje, si dhe dhënien e ryshfeteve të fshehura përmes tarifave të konsulencës ose nënkontraktimeve. Projektet e infrastrukturave të rëndësishme, menaxhimi i mbetjeve, IT-ja dhe Partneritetet Publike-Private janë veçanërisht të ekspozuara.

 

Gjatë seminarit për kontabilistë ligjorë

 

Cila është vlera më e madhe që përfituesit marrin?

Vlera kryesore që përfituesit marrin nga programi i trajnimit në kontabilitetin ligjor qëndron në zhvillimin e aftësive praktike, investigative dhe analitike që shkojnë përtej edukimit tradicional të kontabilitetit ose auditimit.

Në Shqipëri dhe më gjerë në rajon, historikisht ka pasur një hendek në kompetencat e specializuara lidhur me zbulimin e mashtrimeve, investigimet financiare dhe përgatitjen e provave për procedurat ligjore.

Ky program adreson këtë hendek në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe gjithëpërfshirëse.

Së pari, përfituesit fitojnë një kuptim të thellë mbi krimin ekonomik, faktorët që e nxisin dhe mënyrën se si shfaqet brenda organizatave.

Programi mbulon psikologjinë e mashtruesve, skemat e zakonshme të mashtrimit, trekëndëshin e mashtrimit dhe keqpërdorimin e sistemeve kontabël, njohuri që janë thelbësore për njohjen e modeleve reale dhe për të kuptuar pse kontrollet dështojnë.

Së dyti, programi mëson pjesëmarrësit si të kryejnë investigime ligjore të strukturuara, duke përfshirë teknikat e intervistimit, mbledhjen e provave, parimet e zinxhirit të kujdesit, standardet e dokumentimit dhe metodat për rindërtimin e transaksioneve financiare.

Ky set aftësish investigative është një nga dalluesit kryesorë të Kontabilitetit Ligjor dhe mundëson që pjesëmarrësit të mbështesin prokurorët, audituesit, bankat, njësitë e auditimit të brendshëm dhe organet mbikëqyrëse me gjetje cilësore dhe të zbatueshme.

Përpjekje të ngjashme për forcimin e kapaciteteve në rajon kanë treguar se forcimi i aftësive financiare në fushën e kontabilitetit ligjor përmirëson në mënyrë të konsiderueshme efektivitetin e investigimeve të krimeve ekonomike.

Së treti, trajnimi forcon të menduarit kritik dhe gjykimin profesional. Përfituesit mësojnë si të dallojnë gabimet nga manipulimet e qëllimshme, të analizojnë transaksione të pazakonta ose komplekse dhe të interpretojnë prova të paplota ose kontradiktore.

Këto aftësi janë thelbësore në mjedise ku mashtrimet fshihen përmes skemave të sofistikuara dhe ndërkufitare. Hulumtimet mbi edukimin në kontabilitetin ligjor konfirmojnë se një trajnim i tillë rrit ndërgjegjësimin mbi rreziqet e mashtrimit dhe përmirëson cilësinë e përgjigjeve të organizatave ndaj shkeljeve.

Së katërti, programi u mundëson pjesëmarrësve të përgatisin raporte të qarta, të strukturuara dhe të gatshme për gjykatë, duke rritur aftësinë e tyre për të kontribuar në mënyrë efektive në proceset ligjore dhe rikuperimin e aktiveve.

Për entitetet, kjo nënkupton investigime të brendshme më të mira, mbrojtje më të fortë ose bashkëpunim më të mirë në rastet rregullatore, qeverisje më të qëndrueshme dhe ulje të humbjeve financiare dhe atyre reputacionale.

Analizat lidhur me kontabilitetin ligjor po shihen gjithnjë e më shumë si pjesë e qeverisjes së mirë të korporatave, duke ndihmuar organizatat jo vetëm të zbulojnë, por edhe të parandalojnë mashtrimet dhe të përmirësojnë qëndrueshmërinë operative.

Së fundi, programi ndërton një komunitet profesional midis kontabilistëve, audituesve, rregullatorëve dhe sistemit gjyqësor, duke krijuar një gjuhë dhe metodologji të përbashkët për ekzaminimin e mashtrimeve.

Në nivel kombëtar, kjo kontribuon në institucione më të forta, zbatim më të besueshëm të ligjit dhe besim më të madh publik, duke mbështetur reforma më të gjera kundër korrupsionit dhe të zbatimit të ligjit në Shqipëri dhe në rajon.

Në përgjithësi, programi pajis përfituesit, si dhe organizatat dhe strukturat që ata shërbejnë, me mjetet, besimin dhe mentalitetin e nevojshëm për të parandaluar, për të zbuluar dhe për të investiguar mashtrimet në mënyrë më efektive, duke forcuar kështu integritetin institucional dhe mjedisin ekonomik në tërësi.

 

The post “Pema e mashtrimit”, nga shpĂ«rdorimi i aktiveve, korrupsioni dhe raportimi financiar i manipuluar appeared first on Revista Monitor.

↗

Bordi i Mbikëqyrjes Publike integrohet në BE

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Intervistë me Dritan Finon, Kryetar i Bordit të Mbikëqyrjes Publike

 

Bordi i MbikĂ«qyrjes Publike (BMP), – autoriteti rregullator i pavarur, me rol kryesor pĂ«r tĂ« realizuar mbikĂ«qyrjen publike dhe pĂ«r tĂ« siguruar qĂ« audituesit ligjorĂ« dhe shoqĂ«ritĂ« e auditimit tĂ« jenĂ« subjekt i njĂ« sistemi qĂ« jep siguri pĂ«r cilĂ«sinĂ« nĂ« mbrojtjen e interesit publik – Ă«shtĂ« miratuar si anĂ«tar vĂ«zhgues nĂ« Komitetin e Autoriteteve Europiane tĂ« MbikĂ«qyrjes sĂ« Auditimit CEAOB).

Dritan Fino, Kryetar i BMP, thotë se ishin një sërë faktorësh që e bënë Bordin të vetmin në rajon, që të anëtarësohej në CEAOB, ku më kryesorët janë: zbatimi i reformave strategjike në përafrimin e ligjit të auditimit dhe miratimi i akteve nënligjore sipas kuadrit të BE-së, rritja e pavarësisë institucionale dhe transparencës së mbikëqyrjes, si dhe implementimi i kërkesave të Direktivës dhe Rregullores së BE-së për sistemet e sigurimit të cilësisë dhe kontrollet përkatëse për auditimet e njësive ekonomike me interes publik, së bashku me përmirësimin e kuadrit ligjor e rregullator dhe forcimin e sistemit të investigimit dhe sanksionimit.

CEAOB është struktura më e lartë profesionale dhe rregullatore për auditimin brenda BE; ajo siguron zbatimin e njëtrajtshëm dhe efektiv të kërkesave të kuadrit ligjor europian në të gjitha shtetet anëtare dhe më gjerë.

Kryetari i CEAOB, z. Panos Prodromides, tha se pjesëmarrja si vëzhgues në CEAOB, siguron një mekanizëm të strukturuar për dialog, bashkëpunim dhe shkëmbim teknik midis autoriteteve të mbikëqyrjes së auditimit.

“TĂ« fitosh statusin e VĂ«zhguesit tĂ« CEAOB, autoritetet duhet tĂ« pĂ«rmbushin njĂ« sĂ«rĂ« kriteresh tĂ« qarta pranimi.

KĂ«to kritere pĂ«rfshijnĂ« demonstrimin e njĂ« interesi legjitim pĂ«r marrjen e statusit tĂ« vĂ«zhguesit, garantimin e pavarĂ«sisĂ« sĂ« plotĂ« nga profesioni i auditimit, konfirmimin e pĂ«rfitimit tĂ« ndĂ«rsjellĂ« nga bashkĂ«punimi, si dhe dhĂ«nien e njĂ« deklarimi me shkrim mbi aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« respektuar detyrimet strikte tĂ« konfidencialitetit, sikurse shpaloset nĂ« kĂ«rkesat e Rregullores sĂ« Auditimit dhe nĂ« kuadrin e vlerĂ«simit tĂ« pĂ«rcaktuar nga CEAOB”, shton kreu i CEAOB.

Z. Fino thotë se ky status e vendos BMP krah autoriteteve homologe të BE-së dhe konfirmon se Shqipëria, jo vetëm po përafron legjislacionin, por po bëhet realisht pjesë e komunitetit europian të mbikëqyrjes.

NĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r “Monitor”, Dritan Fino, kryetari i BMP, flet pĂ«r rĂ«ndĂ«sinĂ« e mbikĂ«qyrjes dhe transformimin e institucionit gjatĂ« viteve tĂ« fundit, si rrjedhojĂ« e projekteve tĂ« mbĂ«shtetura nga Banka BotĂ«rore.

 

Cili është ndryshimi më i rëndësishëm në funksionimin e BMP që nga nisja e projektit SQARP?

Prej fillimit tĂ« reformave strategjike tĂ« mbĂ«shtetura nga Banka BotĂ«rore, tĂ« cilat kulmuan me projektin mĂ« tĂ« fundit: Strengthening Quality of Auditing and Reporting Project (SQARP) – Projekti pĂ«r Forcimin e CilĂ«sisĂ« sĂ« Auditimit dhe Raportimit, BMP ka kaluar njĂ« transformim tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nga njĂ« organ kolegjial, pa burime mbĂ«shtetĂ«se, nĂ« njĂ« rregullator modern dhe profesional, tĂ« krahasueshĂ«m me autoritetet europiane tĂ« mbikĂ«qyrjes.

Ky ndryshim nuk lidhet vetëm me rritjen dhe forcimin e kapaciteteve të veta mbështetëse, por mbi të gjitha me profesionalizimin e proceseve: hartimin dhe zbatimin e një metodologjie të bazuar në rrezik, standardizimin e procesit të kontrollit të sigurimit të cilësisë, forcimit të lidhjes mes gjetjeve të kontrollit dhe masave disiplinore, si dhe vizionin për nisjen e transformimit digjital të mbikëqyrjes.

PĂ«rmes angazhimeve tĂ« njĂ«pasnjĂ«shme tĂ« BankĂ«s BotĂ«rore — nĂ« kuadĂ«r tĂ« vlerĂ«simeve ROSC, programeve CAP dhe REPARIS, dhe sĂ« fundmi projektit SQARP — BMP ka kaluar njĂ« reformim tĂ« thellĂ« strukturor, duke u pozicionuar sot si njĂ« institucion me kapacitete tĂ« plota mbikĂ«qyrĂ«se.

Ai ushtron funksione profesionale në kryerjen e kontrolleve të sigurimit të cilësisë, në investigim dhe në vendosjen e masave disiplinore për zbatimin e ligjit të auditimit.

BMP ka harmonizuar proceset e mbikëqyrjes me Direktivën e Auditimit të BE-së, përmes implementimit të metodologjisë së qasjes së bazuar në rrezik dhe modernizimit të praktikave të inspektimit.

Si rezultat, BMP sot udhëheq rajonin dhe konsiderohet një model referimi nga homologët e tij në vendet e rajonit.

Zhvillimet nĂ« mbikĂ«qyrje nuk kanĂ« mbetur vetĂ«m nĂ« nivel institucional – ato kanĂ« sjellĂ« njĂ« transformim tĂ« dukshĂ«m nĂ« tregun shqiptar tĂ« auditimit.

Rezultatet e inspektimeve më të strukturuara, harmonizimi me Direktivën e BE-së dhe fuqizimi i sistemit të disiplinës kanë rritur standardet profesionale dhe ndërgjegjësimin brenda profesionit.

Një tregues i qartë i këtij ndikimi është rritja e volumit të honorarëve nga auditimi ligjor, që reflekton kërkesën më të lartë për cilësi dhe ushtrimin e presionit pozitiv rregullator mbi shërbimet profesionale.

Kështu, ndërsa në vitin 2018, tregu ka gjeneruar një total honorarësh nga auditimi prej 6.5 milionë eurosh, në vitin 2024, ky treg ka gjeneruar një total prej 14,88 milionë eurosh, pra gati një dyfishim i tij.

Ky tregues, përveç zhvillimit ekonomik, lidhet me rritjen e ndërgjegjësimit profesional se një auditim cilësor ka vlerë, ka kosto dhe ka përgjegjësi.

Rregullatori modern – BMP i sotĂ«m – u bĂ« shtysa qĂ« solli kĂ«tĂ« ndryshim: me kontrolle mĂ« tĂ« qarta, me standarde mĂ« tĂ« larta, me njĂ« proces disiplinor tĂ« besueshĂ«m.

Kjo rritje tregon se mbikëqyrja efektive është faktor kyç për rritjen e vlerës së shërbimeve profesionale, duke ndikuar pozitivisht në stabilitetin financiar dhe në besimin e investitorëve.

 

 

Cilat janë arritjet kryesore në fushën e investigimit dhe marrjes së masave disiplinore?

Në inspektime, BMP ka ngritur një sistem të ri që përputhet me praktikat më të mira europiane. Janë zhvilluar metodologji të detajuara për kontrollin e sigurimit të cilësisë së auditimeve të njësive ekonomike me interes publik, janë implementuar kontrolle tematike të orientuara drejt zonave me risk të lartë, si dhe është standardizuar dokumentimi dhe mënyra e raportimit.

Për sa i përket procesit të investigimit dhe marrjes së masave disiplinore, BMP ka hartuar një kuadër rregullator me qëllim ngritjen e një sistemi që siguron vendimmarrje të drejtë, proporcional dhe konsistent, në funksion të zbatimit të kërkesave të ligjit dhe standardeve profesionale.

Për më tepër, angazhimi si pjesë e grupit të punës për masat shtrënguese të IFIAR (IFIAR Enforcement VVorking Group) ka hapur derën për shkëmbim të drejtpërdrejtë të praktikave të investigimit dhe disiplinës me autoritete mbikëqyrëse të vendeve më të zhvilluara, si një tregues i rëndësishëm i funksionimit të sistemit në zbatim dhe të nivelit të profesionalizmit të BMP.

 

Si ka ndikuar delegimi i procesit të inspektimeve të angazhimeve të auditimit ligjor të njësive jo me interes publik tek Instituti i Ekspertëve Kontabël të Autorizuar?

Edhe pse delegimi i kontrollit të sigurimit të cilësisë tek Organizata Profesionale e Audituesve Ligjorë (IEKA) ka rritur efikasitetin e mbikëqyrjes, ka ende shumë punë për të bërë lidhur me forcimin e kapaciteteve të IEKA, përmirësimet e vazhdueshme në kualifikimin e vijueshëm profesional, me qëllim forcimin e kapaciteteve të praktikuesve të vegjël e të mesëm, përmirësimin e qeverisjes së organizatës etj.

Ndërsa BMP është fokusuar në kontrollet e cilësisë të njësive ekonomike me interes publik bazuar në rrezik, proceset e zbatimit të ligjit dhe investigimet, në politikat strategjike për mbikëqyrjen dhe zhvillimin e profesionit, nga ana tjetër, nëpërmjet delegimit i ka dhënë IEKA një rol më të konsoliduar në mbikëqyrjen e auditimeve të njësive ekonomike jo me interes publik.

Kjo është një qasje, e ngjashme me modelet dhe praktikat e BE-së dhe ka kontribuar edhe në ndryshimin e kulturës brenda profesionit, si dhe ka krijuar një mjedis ku rregullat zbatohen në mënyrë të barabartë, ndërsa besimi midis rregullatorit, organizatës profesionale dhe praktikuesve është forcuar dukshëm.

Dua tĂ« theksoj se pas pothuaj dy dekadash ndĂ«rveprimi, BMP dhe IEKA kanĂ« nĂ«nshkruar marrĂ«veshjen me ACCA – Association of Chartered Certified Accountants, si njĂ« dĂ«shmi jo vetĂ«m i standardeve tĂ« larta tĂ« punĂ«s dhe tĂ« besueshmĂ«risĂ« institucionale, por edhe i vizionit tĂ« pĂ«rbashkĂ«t dhe i pĂ«rputhshmĂ«risĂ« sĂ« praktikave tĂ« mbikĂ«qyrjes dhe tĂ« zbatimit tĂ« ligjit.

 

Bashkëpunimi

Pas pothuaj dy dekadash ndĂ«rveprimi, BMP dhe IEKA kanĂ« nĂ«nshkruar marrĂ«veshjen me ACCA – Association of Chartered Certified Accountants, si njĂ« dĂ«shmi jo vetĂ«m i standardeve tĂ« larta tĂ« punĂ«s dhe tĂ« besueshmĂ«risĂ« institucionale, por edhe i vizionit tĂ« pĂ«rbashkĂ«t dhe i pĂ«rputhshmĂ«risĂ« sĂ« praktikave tĂ« mbikĂ«qyrjes dhe tĂ« zbatimit tĂ« ligjit.

 

Cilat janë sfidat që mbeten në zbatimin e mbikëqyrjes së bazuar në rrezik?

Pavarësisht progresit të dukshëm, lufta kundër informalitetit mbetet një fushë ku tregu shqiptar përballet me disa sfida të natyrshme për një vend në proces integrimi. Këto sfida janë të përbashkëta edhe me tregjet europiane, por marrin peshë më të madhe në një treg të vogël e të ndjeshëm ndaj riskut reputacional.

Beteja për cilësinë e auditimit dhe raportimit financiar si komponent i rëndësishëm për luftën ndaj informalitetit dhe sfidat profesionale kryesore që lidhen me:

  • Kapacitetet teknike dhe specializimet e reja: Auditimet moderne kĂ«rkojnĂ« ekspertizĂ« nĂ« fusha si: auditimi i sistemeve IT, raportimi i qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« (ESG/CSRD), vlerĂ«simi i instrumenteve financiare, auditimi i institucioneve financiare dhe fintech.
  • Kultura e dokumentimit tĂ« punĂ«s: Kontrollet e BMP tregojnĂ« se shumĂ« auditues ligjorĂ« dhe shoqĂ«ri audituese tĂ« mesme e tĂ« vogla ende janĂ« nĂ« tranzicion drejt pĂ«rmirĂ«simit tĂ« dokumentimit, zbatimit rigoroz tĂ« Standardeve NdĂ«rkombĂ«tare tĂ« Auditimit, dokumentimit tĂ« analizave tĂ« riskut qĂ« udhĂ«heqin auditimin, pĂ«rdorimit tĂ« teknologjisĂ« dhe mjeteve digjitale pĂ«r analizimin e tĂ« dhĂ«nave.

 

A ndikon përmirësimi i mbikëqyrjes në luftën kundër informalitetit dhe pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit?

Nëse cilësia është sfida teknike e profesionit, lufta kundër informalitetit dhe pastrimit të parave është fronti i përbashkët që ndikon interesin e gjerë të publikut dhe pika kyçe që ndërlidh punën e përbashkët të institucioneve publike dhe mbikëqyrëse të vendit.

Profesionistët kontabël vlerësohen si një hallkë e rëndësishme parandalimi e informalitetit, skemave të keqpërdorimit financiar dhe pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit.

E në këtë drejtim, BMP ka dhënë kontributin e tij lidhur me dhënien e udhëzimeve mbi vlerësimin e rreziqeve dhe forcimin e kërkesave të pajtueshmërisë së sistemeve të brendshme të subjekteve të mbikëqyrura me qëllim rritjen e efikasitetit të parandalimit.

BMP, si mbikĂ«qyrĂ«s i profesioneve tĂ« lira jofinanciare, Ă«shtĂ« ndĂ«r institucionet qĂ« ka dhĂ«nĂ« njĂ« kontribut tĂ« çmuar nĂ« zbatimin e planit tĂ« veprimit pĂ«r daljen e vendit nga “lista gri” dhe njĂ« pjesĂ«marrĂ«s aktiv nĂ« kuadĂ«r tĂ« vlerĂ«simit kombĂ«tar tĂ« riskut, nĂ« raportimet pĂ«r MONEYVAL dhe nĂ« grupet e punĂ«s ndĂ«rinstitucionale.

Nuk është një betejë e dukshme dhe nuk ka statistika spektakolare, por kjo është një nga betejat e përditshme të punës sonë në luftën e përbashkët kundër informalitetit, pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, duke e bërë rolin e BMP edhe më të rëndësishëm.

 

Si e shihni rolin e BMP në përputhje me Direktivën e Auditimit të BE dhe integrimin në rrjetin e CEAOB?

Forcimi i rolit të Bordit të Mbikëqyrjes Publike gjatë viteve të fundit është një nga historitë më të rëndësishme të konsolidimit institucional në mjedisin e auditimit ligjor dhe të raportimit financiar në Shqipëri.

I mbështetur nga reformat e mësipërme dhe në përputhje me standardet e Bashkimit Europian, BMP ka ndërtuar themelet e një autoriteti modern mbikëqyrës, që funksionon në mënyrë të pavarur, të standardizuar dhe të orientuar nga rreziku.

Rruga drejt BE-së nuk është vetëm proces politik, por edhe proces teknik i konvergjencës me standardet europiane të mbikëqyrjes.

Zbatimi i reformave strategjike nĂ« pĂ«rafrimin e ligjit tĂ« auditimit dhe miratimi i akteve nĂ«nligjore sipas kuadrit tĂ« BE, rritja e pavarĂ«sisĂ« institucionale dhe transparencĂ«s sĂ« mbikĂ«qyrjes, si dhe implementimi i kĂ«rkesave tĂ« DirektivĂ«s dhe Rregullores sĂ« BE pĂ«r sistemet e sigurimit tĂ« cilĂ«sisĂ« dhe kontrollet pĂ«rkatĂ«se pĂ«r auditimet e njĂ«sive ekonomike me interes publik, sĂ« bashku me pĂ«rmirĂ«simin e kuadrit ligjor e rregullator dhe forcimin e sistemit tĂ« investigimit dhe sanksionimit, sollĂ«n njĂ« nga sukseset mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r BMP dhe pĂ«r vendin tonĂ«: miratimin si anĂ«tar vĂ«zhgues nĂ« CEAOB – Komitetin e Autoriteteve Europiane tĂ« MbikĂ«qyrjes sĂ« Auditimit.

CEAOB është struktura më e lartë profesionale dhe rregullatore për auditimin brenda BE; ajo siguron zbatimin e njëtrajtshëm dhe efektiv të kërkesave të kuadrit ligjor europian në të gjitha shtetet anëtare dhe më gjerë.

Përfaqësimi në këtë strukturë është një fakt konkret i gatishmërisë dhe integrimit institucional në sistemin europian mbikëqyrës të auditimit, që i hap dyert pjesëmarrjes në tryeza të rëndësishme, ku hartohen praktikat më të mira, shkëmbehen eksperiencat rregullatore, ndërtohen qasjet e unifikuara të kontrollit të sigurimit të cilësisë dhe koordinohen nismat për rritjen e cilësisë së auditimit.

Ky status e vendos BMP krah autoriteteve homologe të BE-së dhe konfirmon se Shqipëria jo vetëm po përafron legjislacionin, por po bëhet realisht pjesë e komunitetit europian të mbikëqyrjes.

Pas një vlerësimi të detajuar dhe gjithëpërfshirës kundrejt këtyre kritereve, Shqipërisë i është dhënë statusi i Vëzhguesit në nivelin Plenar, i miratuar në Nëntor 2025.

Ky vendim pasqyron marrëdhënien konstruktive dhe besimin që është zhvilluar me partnerët europianë, të mbështetur nga komunikimi i hapur dhe objektivat e përbashkëta.

Statusi i vëzhguesit ofron një platformë të vlefshme për shkëmbimin e perspektivave mbikëqyrëse dhe për të nxitur një përputhje më të ngushtë me praktikat europiane.

Duke parë përpara, ky angazhim i shtuar do të kontribuojë në një mjedis të raportimit financiar, më koherent, transparent dhe të adaptueshëm ndaj ndryshimeve, në të gjithë rajonin e gjerë.

 

The post Bordi i Mbikëqyrjes Publike integrohet në BE appeared first on Revista Monitor.

↗

Pse mbikëqyrja e auditimit është jetike për tregun financiar

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Intervistë me Philipp Arnold, Zëvendësshef i Misionit, Ambasada Zvicerane në Shqipëri

 

Raportimi financiar funksionon vetëm kur auditi kryhet në mënyrë të pavarur dhe të besueshme, ndaj mbikëqyrja e tij është një hallkë thelbësore për tregun dhe institucionet.

Për këtë arsye, forcimi i Bordit të Mbikëqyrjes Publike është vlerësuar si një nga elementet më të rëndësishme të reformës së raportimit financiar në Shqipëri.

Në intervistë, z. Philipp Arnold nga Ambasada Zvicerane, shpjegon rolin e këtij institucioni dhe pse mbështetja e SECO është fokusuar pikërisht te ky segment kyç i sistemit.

 

Sekretariati ShtetĂ«ror Zviceran pĂ«r Çështjet Ekonomike (SECO) ka mbĂ«shtetur reformĂ«n e pĂ«rgjithshme tĂ« raportimit financiar nĂ« ShqipĂ«ri, duke pĂ«rfshirĂ« pĂ«rmirĂ«simet nĂ« standardet e kontabilitetit, raportimin nĂ« sektorin publik dhe ngritjen e kapaciteteve institucionale. Pse forcimi i Bordit tĂ« MbikĂ«qyrjes Publike (BMP) u konsiderua si njĂ« nga fushat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« ndĂ«rhyrjes, krahasuar me komponentĂ«t e tjerĂ« tĂ« reformĂ«s?

Shqipëria nisi reformimin dhe modernizimin e raportimit financiar të korporatave në vitin 2009, me mbështetjen e Bankës Botërore dhe të Qeverisë Zvicerane (nga viti 2011).

Që prej asaj kohe, SECO ka mbështetur një gamë të gjerë reformash në fushën e raportimit financiar në vend, por forcimi i Bordit të Mbikëqyrjes Publike ka qenë një nga arritjet më të rëndësishme, sepse ky institucion luan një rol qendror dhe sistemik në garantimin e besueshmërisë së gjithë ekosistemit të raportimit financiar.

Mund tĂ« pĂ«rmirĂ«sosh standardet e kontabilitetit, tĂ« trajnosh profesionistĂ«t dhe tĂ« modernizosh kornizat e raportimit — por pa njĂ« organ mbikĂ«qyrĂ«s tĂ« fortĂ« dhe tĂ« pavarur, kĂ«to reforma nuk pĂ«rkthehen nĂ« informacion financiar tĂ« besueshĂ«m.

BMP është institucioni që siguron që auditorët të ushtrojnë punën e tyre me integritet, cilësi dhe pavarësi.

NĂ« thelb, ai Ă«shtĂ« garantuesi i besimit tĂ« publikut. Sipas nesh, njĂ« sistem auditimi me cilĂ«si tĂ« lartĂ« Ă«shtĂ« “pika e fundit e kontrollit” qĂ« vĂ«rteton informacionin financiar tĂ« pĂ«rdorur nga investitorĂ«t, rregullatorĂ«t dhe publiku.

Për këtë arsye, SECO e ka konsideruar BMP-në si një prioritet strategjik brenda reformës së gjerë, pasi forcimi i tij prodhon ndikimin më të madh në të gjithë sistemin, duke shumëfishuar efektin e të gjitha reformave të tjera.

Sot, stafi i BMP-së është i pajisur me njohuritë dhe instrumentet e nevojshme, përfshirë mjetet digjitale (e-tools- aty ku mund të zbatohen), çka i mundëson që të kryejë në mënyrë të kënaqshme detyrat e kërkuara nga legjislacioni i ri dhe standardet e BE-së në fushën e hartimit të standardeve, monitorimit dhe mbikëqyrjes së auditimit.

 

Si e vlerësoni progresin që ka bërë Shqipëria drejt ndërtimit të një sistemi të besueshëm të mbikëqyrjes së auditimit?

Në fushën e mbikëqyrjes së auditimit është e rëndësishme të pranohet se tashmë është vendosur një themel institucional funksional dhe mekanizmat kryesorë janë funksionalë. Shqipëria ka bërë përparime të konsiderueshme gjatë dekadës së fundit në këtë drejtim.

Aktualisht ekziston një moment i favorshëm për të ecur edhe më tej, i shtyrë nga axhenda ambicioze e Qeverisë dhe e Komisionit Europian për anëtarësimin e Shqipërisë në BE deri në vitin 2030.

ËshtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« ky impuls tĂ« shfrytĂ«zohet pĂ«r tĂ« çuar mĂ« tej reformat. NĂ« kĂ«tĂ« fushĂ« specifike, pĂ«rparimi drejt pĂ«rafrimit me standardet dhe rregullat e BE-sĂ« ka vijuar, pĂ«rfshirĂ« ndryshimet e ligjit pĂ«r Auditimin nĂ« fund tĂ« vitit tĂ« kaluar, por ende mbetet punĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ«.

Me mjedisin që po evoluon, institucionet dhe profesionet duhet të vazhdojnë të ndërtojnë kapacitetet dhe të përgjigjen ndaj sfidave të reja, si kërkesat e reja për raportimin e qëndrueshmërisë apo çështjet e qeverisjes së ndërmarrjeve shtetërore.

 

Sa e sigurt është SECO që reformat e ndërmarra do të jenë të qëndrueshme edhe pas përfundimit të projektit?

SECO është e bindur se reforma e raportimit financiar të korporatave në Shqipëri do të vazhdojë në mënyrë të qëndrueshme gjatë viteve në vijim, me qëllim që vendi të ruajë një sistem plotësisht funksional të raportimit financiar (CFR), i cili përshtatet me standardet dhe praktikat më të mira ndërkombëtare.

Korniza institucionale tashmë është më e fortë, kapacitetet e aktorëve kryesorë janë rritur ndjeshëm dhe kuadri i përditësuar ligjor ofron garanci solide për vijimësinë e funksioneve të mbikëqyrjes publike.

Për më tepër, projekti aktual i financuar nga SECO po përgatit një strategji të plotë daljeje, e cila identifikon boshllëqet që mbeten dhe përcakton qartë përgjegjësitë e institucioneve për periudhën pas përfundimit të projektit.

Kjo qasje siguron që reformat të jenë të konsoliduara dhe ndikimi i tyre të vazhdojë edhe shumë pas përfundimit të projektit.

 

A parashikon SECO mbështetje të mëtejshme për reformat e menaxhimit të financave publike në Shqipëri?

Mbështetja për raportimin financiar të korporatave në Shqipëri po vijon përmes një programi rajonal të bashkëfinancuar nga Zvicra dhe Austria, EAASURE (Enhancing Accounting, Auditing and Sustainability Reporting).

Paralelisht, SECO vazhdon të mbështesë reformat e menaxhimit të financave publike në vend, përfshirë zbatimin në vijim të Standardëve Ndërkombëtare të Kontabilitetit në Sektorin Publik (IPSAS), që mbetet një prioritet kyç për forcimin e transparencës dhe llogaridhënies në sektorin publik.

Çdo angazhim i ardhshĂ«m do tĂ« harmonizohet ngushtĂ«sisht me prioritetet kombĂ«tare dhe do tĂ« koordinohet me MinistrinĂ« e Financave dhe institucionet e tjera pĂ«rgjegjĂ«se, pĂ«r tĂ« garantuar efektin mĂ« tĂ« madh dhe qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e mbĂ«shtetjes.

 

The post Pse mbikëqyrja e auditimit është jetike për tregun financiar appeared first on Revista Monitor.

❌