Shtetet e Bashkuara duan të dërgojnë njerëz në Hënë, të dërgojnë reaktorë bërthamorë në hapësirë dhe të zhvillojnë teknologji raketash që mund të lëshohen në hapësirë para fundit të dekadës.

Në një urdhër të ri ekzekutiv gjithëpërfshirës, presidenti i SHBA-së, Donald Trump, përcaktoi një plan pesëvjeçar për atë që administrata e tij do të arrijë në hapësirë, përcjell Telegrafi.

Më poshtë hedhim një vështrim më të afërt në atë që përfshihet në direktivën e re të politikave:

Kthimi në Hënë

I pari në listë është një kthim në Hënë deri në vitin 2028 me krijimin e një "pike të përhershme hënore" deri në vitin 2030.

Administrata Kombëtare e Aeronautikës dhe Hapësirës (NASA) e SHBA-së dhe partnerë si Agjencia Evropiane e Hapësirës (ESA) po përgatiten për nisjen e misioneve Artemis, të cilat do të shohin njerëzit të kthehen në sipërfaqen e Hënës.

Artemis II, e planifikuar të orbitojë rreth Hënës në shkurt të vitit 2026, ka tre astronautë amerikanë dhe një kanadez në bord.

Ndërkohë, ende nuk ka një listë ekuipazhi për misionin e mëvonshëm Artemis III, ku astronautët do të ecin në sipërfaqen e Hënës.

Ekspertët i thanë më parë Euronews Next se misioni, i planifikuar për vitin 2027, ka të ngjarë të vonohet për shkak të testimit të vazhdueshëm të Starship të SpaceX, pajisjes që supozohet të përdorë misioni.

Urdhri ekzekutiv i Trump tha gjithashtu se administrata e tij do të rrisë "efektivitetin e kostos së arkitekturave të lëshimit dhe eksplorimit", siç është krijimi i shërbimeve komerciale të lëshimit, për të sjellë eksplorimin hënor.

SHBA-të do të jenë "kombi i parë që do të zbresë" në Mars

NASA po punon në një të ashtuquajtur “tubacion misioni nga ‘Hëna-në-Mars’”, ku shkencëtarët do të përdorin mësimet nga sipërfaqja e Hënës, si dhe një bazë atje, për të punuar drejt një misioni përfundimtar në Mars.

Megjithatë, Trump ka thënë në të kaluarën se agjencia duhet të përqendrohet vetëm në arritjen e Planetit të Kuq.

Planeti i Kuq u përmend në urdhrin ekzekutiv se Shtetet e Bashkuara "do të jenë kombi i parë që do të zbarkojë një astronaut në Mars".

Trump citohet nga Washington Post gjatë mandatit të tij të parë në vitin 2017 të ketë thënë se do të donte të shihte amerikanët të shkelnin në Mars gjatë mandatit të tij të dytë, por që atëherë nuk janë ndarë afate kohore të azhurnuara.

Raketa të reja hapësinore deri në vitin 2028

Administrata Trump dëshiron të mbrojë "sigurinë jetësore kombëtare dhe ekonomike të Amerikës" në hapësirë duke ndërtuar teknologji të mbrojtjes nga raketat.

Urdhri thotë se teknologjia e raketave të gjeneratës së ardhshme do të përmirësojë projektin e Kupolës së Artë të Trump: një sistem mbrojtës i shtresuar që do të mbrojë vendin nga lloje të ndryshme raketash, duke përfshirë raketat balistike, hipersonike dhe ato të lundrimit.

Ai gjithashtu do të jetë në gjendje të “pushtojë” dronët dhe kërcënimet ajrore të përparuara.

Në maj, Trump njoftoi se Kupola e Artë do të kushtonte rreth 175 miliardë dollarë (mbi 150 miliardë euro) dhe mund të ndërtohej para përfundimit të mandatit të tij të dytë në vitin 2028.

Sistemi mbrojtës hapësinor që do të krijohet përfundimisht do të jetë në gjendje të "zbulojë, karakterizojë dhe kundërshtojë kërcënimet ndaj Shteteve të Bashkuara" nga orbita shumë e ulët e Tokës, duke përfshirë çdo armë bërthamore të vendosur në hapësirë.

Urdhri ekzekutiv i jep gjithashtu qeverisë amerikane gjashtë muaj për të zbatuar një strategji të sigurisë hapësinore.

Zhvillimi i një ekonomie hapësinore komerciale

Urdhri ekzekutiv i Trump thotë se ai “do të lërë mënjanë” gjithashtu të paktën 50 miliardë dollarë (43.15 miliardë euro) për të krijuar një "ekonomi të gjallë hapësinore komerciale" deri në vitin 2028.

Fokusi i administratës do të jetë në krijimin e vendeve të punës me paga të larta në “prodhimin hapësinor, duke rritur numrin e testimeve të lëshimit dhe rihyrjes dhe reformat e politikave”.

Kjo vjen pas një urdhri tjetër ekzekutiv në gusht, ku ai udhëzoi agjenci të shumta federale të thjeshtonin rregulloret, të përshpejtonin lëshimet dhe të mbështesnin infrastrukturën hapësinore për një ekonomi të re në orbitë.

Urdhri ekzekutiv i gushtit eliminoi gjithashtu rishikimet mjedisore për lëshimet dhe rihyrjet në hapësirë.

Një ekonomi komerciale hapësinore siguron që "Shtetet e Bashkuara të ruajnë rolin e tyre udhëheqës në përdorimin komercial të hapësirës", thuhet në urdhrin e gushtit.

Një pjesë tjetër e urdhrit ekzekutiv të dhjetorit është gjithashtu një thirrje për veprim për kompanitë private për të përmirësuar infrastrukturën e tyre të lëshimit, në mënyrë që Stacioni Ndërkombëtar Hapësinor (ISS) të mund të zëvendësohet deri në vitin 2030. /Telegrafi/

Astronomja kosovare, Pranvera Hyseni, ndodhet aktualisht në qendrën e NASA në Mauna Kea në Havaji, ku është duke punuar në projektet kërkimore përmes teleskopit tri metërsh.

Ky observator ndodhet në një lartësi mbidetare prej 4,000 metrash, duke ofruar kushte ideale për studimin e universit dhe eksplorimin e hapësirës.

Hyseni ka ndarë pamje të mrekullueshme nga zyra e saj e punës në majë të malit, duke treguar jo vetëm ambientin spektakolar përreth, por edhe entuziazmin e saj për punën shkencore.

Ajo po kontribuon në kërkime të avancuara për kërkime shkencore për sutdimin e asteroideve, duke sjellë njohuri të reja në fushën e astronomisë.

Puna e Pranverës Hyseni në një nga observatoret më të njohura të NASA-s është një arritje e rëndësishme për komunitetin shkencor të Kosovës dhe një shembull frymëzues për të rinjtë që synojnë karrierë në shkencë dhe hapësirë. /Telegrafi/

Presidenti amerikan Donald Trump përcaktoi qëllimin e SHBA-së për të dërguar njerëzit përsëri në Hënë deri në vitin 2028 dhe për të mbrojtur hapësirën nga kërcënimet me armë në një urdhër ekzekutiv gjithëpërfshirës, lëvizja e parë e madhe e politikës hapësinore të mandatit të dytë të administratës së tij.

Urdhri, i lëshuar disa orë pasi astronauti miliarder privat dhe ish-klient i SpaceX, Jared Isaacman, u betua si administratori i 15-të i NASA-s, riorganizoi gjithashtu koordinimin e politikave kombëtare hapësinore nën drejtimin e këshilltarit kryesor të shkencës të Trumpit, Michael Kratsios.

I titulluar "SIGURIMI I SUPERIORITETI HAPËSINOR AMERIKAN", urdhri i bën thirrje Pentagonit dhe agjencive të inteligjencës amerikane të krijojnë një strategji të sigurisë hapësinore, nxit efikasitetin midis kontraktorëve privatë dhe kërkon demonstrime të teknologjive të mbrojtjes nga raketat në kuadër të programit Golden Dome të Trump.

Duket se anuloi organin më të lartë koordinues të politikave hapësinore të Shtëpisë së Bardhë, Këshillin Kombëtar të Hapësirës, një panel anëtarësh të kabinetit që presidenti e ringjalli gjatë mandatit të tij të parë dhe që ka menduar ta shkarkojë këtë vit.

Por një zyrtar i administratës tha se nuk do të anulohej dhe sugjeroi që do të vazhdonte të ishte nën varësinë e Zyrës së Politikave Teknologjike të Shtëpisë së Bardhë me një strukturë të ndryshme në të cilën presidenti, në vend të zëvendëspresidentit, do të ishte kryetar.

Qëllimi për të ulur njerëzit në Hënë deri në fund të mandatit të dytë të Trumpit në vitin 2028 ka ngjashmëri me direktivën e presidentit në mandatin e tij të parë për të bërë një kthim në Hënë deri në vitin 2024, duke e vendosur satelitin në qendër të politikës amerikane të eksplorimit të hapësirës. /Telegrafi/

FILADELFIA, 17 dhjetor /ATSH/ – Sonda orbitale e NASA-s, Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) që vëzhgon planetin Mars, ka shënuar një moment historik duke realizuar imazhin e saj të 100 000-të, një arritje që thellon ndjeshëm njohuritë tona rreth planetit të kuq, sipas dailygalaxy.com.

Ky rekord u arrit falë kamerës me rezolucion shumë të lartë HiRISE, e cila prej vitesh furnizon shkencëtarët me pamje jashtëzakonisht të detajuara të sipërfaqes marsiane.

Që prej nisjes së saj, sonda orbitale ka vëzhguar Marsin për gati dy dekada duke dokumentuar me saktësi terrenin, ndryshimet gjeologjike dhe proceset atmosferike të planetit.

Pamjet e kapura nuk kanë vetëm vlerë shkencore, por shërbejnë edhe si bazë për planifikimin e misioneve të ardhshme robotike dhe njerëzore.

Imazhi i 100 000-të, i realizuar në tetor 2025, fokusohet në rajonin Syrtis Major, një zonë me interes të veçantë shkencor për shkak të relievit të saj të larmishëm.

Aty shihen qartë duna rëre, pllaja shkëmbore dhe struktura të formuara nga veprimi afatgjatë i erës, duke ofruar dëshmi të rëndësishme mbi evolucionin e sipërfaqes së Marsit.

Sipas shkencëtarëve të misionit, këto pamje ndihmojnë në kuptimin e mënyrës se si forcat natyrore vazhdojnë të modelojnë planetin edhe sot.

Lëvizja e dunave dhe rrëshqitjet e rërës tregojnë se Marsi nuk është një botë statike, por një planet me procese aktive gjeologjike dhe klimatike./ /Ad.Ab./ a.jor.

The post HAPËSIRË – Sonda orbitale e NASA-s kap imazhin e 100 000-të të Marsit appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

MERILEND (SHBA), 14 dhjetor /ATSH/ – Një imazh i ri nga Observatori i Tokës i NASA-s zbuloi tri kodrina të zeza në Mauritani, mbetje të Epokës Paleozoike, sipas sciencealert.com.

Tri kodrinat e errëta që ngrihen nga rërat e pafund të shkretëtirës kanë tërhequr vëmendjen e shkencëtarëve, pasi vazhdojnë të formojnë kodrina rëre dhe hapësira të gdhendura nga era, të dukshme edhe nga orbita.

Kur një astronaut në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor kapi një imazh me rezolucion të lartë, tri kodrina pothuajse identike, me maja të errëta dhe të sheshtë, qëndronin njëra pranë tjetrës.

Në lindje, kodrina shndrinin me nuanca të kuqe dhe të arta; në perëndim, rëra zhdukej krejtësisht.

Ky kontrast është produkt i interaksionit të gjeologjisë.

Këto kodrina, të njohura si mesa, janë të mbuluara me një shtresë të hollë llak guri, formuar nga balta, mangani dhe oksidet e hekurit gjatë mijëra viteve.

Ky llak, i stabilizuar pjesërisht nga mikroorganizmat, u jep mesave ngjyrën e tyre të errët dhe ka rezistuar miliona vjet erozioni, duke dëshmuar qëndrueshmërinë gjeologjike të planetit.

Gjeologët besojnë se gjatë Epokës Paleozoike, të tre mesat ishin pjesë e një formacioni të madh shkëmbor, i cili u nda në kulla të izoluar nga erozioni i ujit dhe i erës gjatë miliona viteve.

Këto mbetje ngjajnë me “strukturën Richat”, të njohur si ”Syri i Saharasë”, rreth 460 kilometra veriperëndim të Guerout, në Mauritani./ /Ad.Ab./

The post HAPËSIRË – NASA kap një formacion të çuditshëm në Sahara, më i vjetër se dinozaurët appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

NASA ka humbur kontaktin me një anije kozmike që ka qenë në orbitën e Marsit për më shumë se një dekadë, megjithëse agjencia hapësinore amerikane tha se po përpiqej të rivendoste një lidhje komunikimi.

Maven ndërpreu papritur komunikimin me stacionet tokësore gjatë fundjavës.

NASA tha këtë javë se anija kozmike kishte funksionuar mirë përpara se të shkonte pas planetit të kuq.

"Telemetria tregoi se të gjitha nënsistemet funksiononin normalisht përpara se të orbitonte pas Marsit", tha NASA në një deklaratë .

“Anija kozmike dhe ekipet e operacioneve po hetojnë anomalinë për të adresuar situatën. Më shumë informacion do të ndahet sapo të bëhet i disponueshëm”, shtoi NASA .

I lansuar në vitin 2013, Maven filloi të studionte atmosferën e sipërme të Marsit dhe ndërveprimin e saj me erën diellore pasi arriti në planetin e kuq vitin pasardhës.

Shkencëtarët përfunduan duke fajësuar Diellin për humbjen e pjesës më të madhe të atmosferës së Marsit në hapësirë gjatë epokave, duke e shndërruar atë nga një botë e lagësht dhe e ngrohtë në një botë të thatë dhe të ftohtë siç është sot.

NASA ka dy anije të tjera kozmike rreth Marsit që janë ende aktive: Mars Reconnaissance Orbiter, e lansuar në vitin 2005, dhe Mars Odyssey, e lansuar në vitin 2001. /Telegrafi/

NASA po fton njerëz në mbarë botën të dërgojnë emrat e tyre në Hënë në bordin e misionit Artemis II, i cili është planifikuar të niset jo më vonë se prilli 2026.

Ky mision historik do të shënojë fluturimin e parë me ekuipazh të programit Artemis, që synon të kthejë njerëzit në Hënë dhe përfundimisht të dërgojë njerëz në Mars.

Ja si ta dërgoni emrin tuaj në hapësirë:

Vizitoni faqen e regjistrimit të NASA-s: https://www3.nasa.gov/send-your-name-with-artemis/

Shkruani emrin tuaj dhe një kod PIN me 4 deri në 7 shifra;

Shkarkoni kartën tuaj të personalizuar të imbarkimit.

"Mbani gjurmët e kodit tuaj PIN. NASA nuk është në gjendje të rikuperojë një kod PIN të humbur, kështu që do t'ju duhet të mbani gjurmët nëse doni të kërkoni kartën tuaj të imbarkimit në të ardhmen", tha NASA.

Ekuipazhi i Artemis II përfshin katër astronautë - astronautët e NASA-s Reid Wiseman, Victor Glover dhe Christina Koch, si dhe astronautin e CSA-së (Agjencia Hapësinore Kanadeze) Jeremy Hansen.

Ata do të fluturojnë rreth Hënës dhe do të kthehen me Artemis II, fluturimi i parë me ekuipazh në kuadër të fushatës Artemis të NASA-s.

Agjencia hapësinore tha se disa ngarkesa do të fluturojnë në bordin e Artemis II për të zgjeruar njohuritë mbi rrezatimin hapësinor, shëndetin dhe sjelljen e njeriut, si dhe komunikimet hapësinore. /Telegrafi/

Pretendimi: Kjo video tregon veprimtarinë e sistemit HAARP që modifikon klimën

Verdikti: E pavërtetë

———————————————————–

Një video që po qarkullon në rrjete sociale, përfshi ato shqipfolëse, pretendohet se tregon në veprim sistemin HAARP, i cili akuzohet se kontrollon klimën.

Në të vërtetë, makineria që duket në video është një motorr rakete.

Me anë të motorrit të kërkimit Google Lens, Faktoje gjeti se video e mësipërme është shkëputur nga një video më e gjatë e botuar në korrik 2017 me titullin “Testimi i një sistemi të ri kontrollues motorri për RS-25.”

Sipas përshkrimit që e shoqëron, video tregon testimin e motorrit RS-25 për raketën SLS në Qendrën Hapësinore Stennis në Mississipi më 25 korrik 2017. Specifikisht, “testin e tretë në një seri testesh të kontrolluesit të fluturimit RS-25 më 25 korrik 2017, për raketën e Sistemit të Lansimit në Hapësirë ​​(SLS) të NASA.”

Një fletëpalosje që prezanton motorrin RS-25

Raketa SLS, më e fuqishmja që nga raketa Saturn V që dërgoi njerëzit e parë në Hënë në vitet 1960, është dizenjuar për të transportuar astronautët përtej orbitës së Tokës, në destinacione si Hëna dhe Marsi. Ajo do të ketë katër motorrë R2-25 çdo fluturim.

Motori R2-25 shkarkon kryesisht avuj uji sepse ai djeg hidrogjen dhe oksigjen të lëngshëm. Kombinimi i këtyre elementeve prodhon ujë, i cili në formën e avullit prodhon “retë” që duken në video dhe trembin konspiracionistët.

Siç “Faktoje” ka shpjeguar më parë, HAARP është një projekt i përbashkët i Forcave Ajrore Amerikane dhe Marinës Amerikane i kijuar në vitin 1993, i cili i ka kaluar më vonë Universitetit të Alaskës Fairbanks (UAF) në vitin 2015. 

Karakteristika e tij kryesore është një transmetues me frekuencë të lartë që përdoret për të studiuar jonosferën, pjesë e atmosferës së sipërme të tokës. Duke analizuar se si valët e radios ndërveprojnë me elektronet në jonosferë, studiuesit në HAARP janë në gjendje të studiojnë fenomene, të tilla si efektet e aurora borealis, ose dritat veriore, në sistemet radio dhe komunikimet e avionëve në lartësi të mëdha.

Që në krijimin e tij, HAARP ka qenë në shënjestrën e teorive konspirative. Fakti që puna studimore që kryen HAARP nuk është lehtësisht e kuptueshme nga publiku i gjerë, bën që këtij projekti t’i vishen fuqi mbinatyrore duke e etiketuar si shkaktar i përmbytjeve, uraganeve, thatësirave, tërmeteve, stuhive, ndërprerjeve të energjisë, rrëzimit të avionëve apo sëmundjeve. Në 2016, dy burra nga Georgia, ShBA, u arrestuan me një arsenal masiv armësh. Ata kishin në plan të shkatërronin HAARP sepse besonin se instituti kërkimor manipulonte motin, kontrollonte mendjet e njerëzve, madje edhe rrëmbente shpirtra.

Sipas shkrimtarit të shkencës, Mick West, “mënyra për të përgënjeshtruar teoritë konspirative rreth HAARP është të përpiqesh t’i shpjegosh njerëzve ekzaktësisht çfarë HAARP bën. Shpjegoi se është thjesht një radiotransmetues që është në një vend në Alaska dhe mund të ndikojë vetëm në një sasi të vogël ajri mbi të. Shpjegoji se fuqia e përdorur nga ky radiotransmetues është shumë shumë e vogël krahasuar me çfarë do të duhesh për të bërë disa nga gjërat që po pretendohen.”

“Faktoje” ka verifikuar dhe më parë pretendime të ngjashme mbi sistemin HAARP.

The post Pamjet e raketës NASA nuk kanë lidhje me sistemin HAARP appeared first on Faktoje.al.

Vrima e ozonit mbi Antarktidë në vitin 2025 është zyrtarisht pesë herë më e vogël që nga viti 1992, një moment historik që shkencëtarët e NASA-s dhe NOAA-s thonë se pasqyron dekada të angazhimit global për mbrojtjen e mjedisit.

Falë Protokollit të Montrealit dhe kufizimeve të tij afatgjata mbi kimikatet që shkatërrojnë ozonin, shtresa mbrojtëse e ozonit  vazhdon rimëkëmbjen e saj të ngadaltë, por të qëndrueshme.

 Sinjal i një progresi të vërtetë dhe të matshëm

Vrima e ozonit ka qenë një nga shenjat më të dukshme të ndikimit njerëzor në planet.

“Siç ishte parashikuar, po shohim vrimat e ozonit që po bëhen më të vogla në sipërfaqe sesa ishin në fillim të viteve 2000. Ato po formohen më vonë gjatë sezonit dhe po shpërbëhen më herët”, shpjegoi shkencëtari i NASA-s, Paul Newman.

Një vrimë ozoni që formohet vonë do të thotë më pak javë hollim të shtresës, dhe një shpërbërje e hershme kufizon kohëzgjatjen e ekspozimit të dëmshëm ndaj rrezeve ultravioletë.

 Protokolli i Montrealit: marrëveshja globale që dha rezultat

Kur u nënshkrua Protokolli i Montrealit në vitin 1987, ishte një akt i unitetit të rrallë ndërkombëtar. Vendet ranë dakord të hiqnin gradualisht klorofluorokarbonet (CFC), halonet dhe kimikatet e tjera, substanca që shkencëtarët i lidhnin me shkatërrimin e shtresës së ozonit.

Pothuajse katër dekada më vonë, ndryshimi është i dukshem.

 Maksimumi i vitit 2025

Vrima e ozonit ne vitit 2025 arriti madhësinë e saj maksimale më 9 shtator, duke mbuluar

22.87 million km². Kjo është rreth 30 përqind më e vogël se vrima rekord e matur në vitin 2006.

“Dëmi nuk u zhduk, por bota ndaloi së përkeqësuari situatën, dhe tani natyra po riparon ngadalë veten”, thotë Newman.

 Kushtet atmosferike ndihmuan gjithashtu

Ndërsa kimikatet e reduktuara që shkatërrojnë ozonin bënë punën e rëndë, kushtet atmosferike i dhanë vitit 2025 një shtytje shtesë në drejtimin e duhur.

Vorbulla polare e këtij viti, sistemi i ngrirë i vorbullave që formohet mbi Antarktidë, ishte më e dobët se zakonisht. Kjo i mbajti temperaturat stratosferike pak më të larta, duke kufizuar reaksionet kimike që shkatërrojnë ozonin.

 Gjurmimi i vrimës së ozonit

Shkencëtarët vazhdojnë të mbështeten si në imazhet satelitore ashtu edhe në matjet me balona në lartësi të madhe për të monitoruar shtresën e ozonit.

Modeli GEOS-5 i NASA-s dhe programi Ozone Watch ofrojnë harta të detajuara që tregojnë se ku ozoni bie nën 220 njësi Dobson.

Këto matje ndihmojnë në përcaktimin jo vetëm të madhësisë së vrimës, por edhe të asaj se sa herët formohet, sa zgjat dhe strukturës së saj të brendshme kimike, të gjitha thelbësore për parashikimet afatgjata të klimës dhe shëndetit.

Marsi është plot surpriza, por kjo ngjarje i bëri shkencëtarët të përqendroheshin më shumë te monitorët e tyre: një shkëmb i vendosur në një rajon të quajtur Vernodden, që dukej sikur vinte nga diku shumë larg.

Roveri Perseverance i NASA-s e vuri re çuditshmërinë në fillim të shtatorit, ndërsa po vëzhgonte terrenin si pjesë e misionit Mars 2020.

Ekipi i dha formacionit një emër: Phippsaksla.

Nga afër, ai nuk përzihet fare me mjedisin përreth.

Në vend që të përputhet me gjeologjinë e zakonshme lokale, shkëmbi duket sikur është nga një vend tjetër.

Më vonë, një skanim duke përdorur instrumentin SuperCam të roverit zbuloi se formacioni është i mbushur me hekur dhe nikel, çiftëzimi i elementeve që gjendet më shpesh në meteoritet hekur-nikel, lloji që zakonisht burojnë nga bërthamat e asteroideve të mëdhenj.

Kjo përbërje është arsyeja kryesore pse shkencëtarët mendojnë se Phippsaksla mund të mos i përkasë në të vërtetë Marsit.

Mund të ketë rënë atje shumë kohë më parë.

Megjithatë, agjencia ende nuk e quan atë një meteorit.

Për momentin, shkëmbi qëndron pikërisht aty ku është, duke pritur për më shumë teste dhe më shumë përgjigje. /Telegrafi/

VERMONT (SHBA), 24 nëntor /ATSH/ – Më shumë se pesë vjet pas fillimit të misionit, ”Perseverance”, roveri i NASA-s, vazhdon të eksplorojë sipërfaqen e planetit të kuq, duke bërë atë që në çdo pesëvjeçar do të bënte, ndalet për të shikuar çdo gur në rrugën e tij, sipas sciencealert.com.

Një nga zbulimet e fundit duket jashtëzakonisht i pazakontë, duke bërë që shkencëtarët të mendojnë se mund të mos ketë ardhur fare nga Marsi.

I gjetur në zonën Vernodden të kraterit Jezero, guri rreth 80 centimetra i gjerë mori emrin Phippsaksla.

NASA ka publikuar dy foto të gurit, një afër dhe një më larg.

Ajo që e bën Phippsakslan  të veçantë në këtë ambient gjeologjik është përbërja e tij; duke qenë i pasur me hekur dhe nikel, duket se nuk ka qenë gjithmonë në Mars, por është një meteor i rënë në planet në të kaluarën.

Meteorët me hekur-nikel janë shumë më të rrallë se ata prej gurit dhe zakonisht formohen nga bërthamat e asteroidëve të mëdhenj, ku mineralet e rënda përqendrohen në qendër të gurëve të ngrohtë në ditët e hershme të Sistemit Diellor.

Shkencëtarët e NASA-s e vunë re fillimisht për formën e tij unike. Dukeshin më të mëdhenj dhe më të lartë se gurët përreth, me një pamje të gdhendur kurioze.

Analiza e mëtejshme do të jetë e nevojshme për të konfirmuar nëse është vërtet një meteor mbi sipërfaqen e Marsit, por nëse është, do të jetë një tjetër arritje e rëndësishme për ”Perseverance” dhe do të na japë më shumë informacione rreth planetit të kuq dhe historisë së tij.

Që nga ulja në Mars në shkurt 2021, ”Perseverance” ka arritur shumë. Ka udhëtuar rreth shtretërve të liqeneve të lashta, ka zbuluar gurë të pazakontë dhe ka gjetur shenja që mund të kenë ekzistuar dikur forma jete në planet./  /Ad.Ad./

The post HAPËSIRË – NASA zbulon një gur në Mars që nuk i përket atij planeti appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

UASHINGTON, 18 nëntor /ATSH/ – Një asteroid me madhësinë e një autobusi shkollor po i afrohet Tokës këtë javë, duke u vëzhguar nga afër nga NASA dhe astronomët në mbarë botën, sipas CBS.

Edhe pse nuk përbën rrezik për përplasje, afërsia e tij e konsiderueshme vjen në një javë të ngarkuar me vizitorë kozmikë, duke rritur interesin për objektet pranë Tokës (NEO).

Asteroidi 2025 VP1, me diametër rreth 11 metra, pritet të kalojë në një distancë prej 361 000 miljesh, më afër se Hëna.

NASA thekson se nuk ka arsye për shqetësim, por ky kalim i afërt u jep shkencëtarëve mundësi të studiojnë sjelljen dhe orbitat e objekteve të vegjël hapësinorë. Një tjetër asteroid i ngjashëm, “2025 VC4”, do të kalojë po këtë javë, por në një distancë më të largët prej 2 milion kilometrash.

Ndërsa këta dy janë relativisht të vegjël, një vizitor shumë më i madh po i afrohet gjithashtu Tokës.

Bëhet fjalë për asteroidin “3361 Orpheus”, me diametër rreth 430 metrash, i cili po udhëton me një shpejtësi prej 32 000 kilometra  në orë.

Edhe pse nuk i afrohet rrezikshëm planetit tonë, madhësia dhe orbita e tij e vendosin në kategorinë e “asteroidëve potencialisht të rrezikshëm (PHA).

Objektet PHA nuk kërcënojnë menjëherë Tokën, por për shkak të madhësisë së tyre dhe distancave relativisht të afërta, ato kërkojnë monitorim të vazhdueshëm.

Orbitat e tyre mund të ndryshojnë për shkak të ndërveprimeve gravitacionale, ndaj NASA i ndjek me kujdes në periudha të gjata kohore.

Këto kalime të shpeshta ilustrojnë dinamikën e sistemit tonë diellor dhe rëndësinë e studimit të asteroidëve, të cilët shpesh janë mbetje të formimit të planeteve. Shumica vijnë nga brezi midis Marsit dhe Jupiterit, por ndonjëherë orbitat e tyre i afrohen zonës së Tokës, duke i bërë objekt vëzhgimi.

NASA, përmes Qendrës për Studimet e Objekteve pranë Tokës (CNEOS), përdor rrjete teleskopësh globalë për të mbledhur të dhëna dhe për të përmirësuar modelet e orbitave. Këto të dhëna janë jetike për misionet e ardhshme të mbrojtjes planetare, si DART, që synojnë të devijojnë objekte potencialisht të rrezikshme.

Edhe pse këtë javë asnjë asteroid nuk përbën rrezik për Tokën, kalimet e tyre të afërta shërbejnë si kujtesë e nevojës për vëzhgim të vazhdueshëm. NASA siguron se nuk ka asnjë objekt të njohur që rrezikon të godasë Tokën në të ardhmen e afërt, por kërkimi dhe monitorimi mbeten prioritet për sigurinë afatgjatë të planetit./   /Ad.Ab./

The post HAPËSIRË – NASA vëzhgon asteroidët që kalojnë pranë Tokës këtë javë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Astronauti i NASA-s, Jonny Kim ka ndarë një video mahnitëse të dritave veriore nga hapësira.

Videoja gjithashtu kap zjarret në Calgary të Kanadasë.

"Dritat veriore mbi Amerikën e Veriut, me zjarre të dukshme në rajonin e Calgary", shkroi astronauti si mbishkrim të videos.

"Më pëlqen ta shoh botën tonë nga kjo pikëpamje. Faleminderit që e ndave, Jonny!", shkroi një përdorues. /Telegrafi/

Blue Origin ka kryer me sukses nisjen e raketës së saj gjigante New Glenn të enjten duke nisur dy satelite të NASE-s drejt planetit Mars. Ky ishte vetëm testi I dytë I fluturimit të raketës së re mbi të cilën kompania e Jefff Bezos dhe NASA po mbështeten për misionet e ardhshme të dërgimit të njerëzve dhe furnizimeve të ndryshme në Hënë.

Raketa e gjatë 98 metra u ngrit nga baza e Forcave Hapësinore në Cape Canaveral duke nisur dy satelitët e NASA-s në udhëtimin e gjatë drejt planetit të kuq. Nisja e Raketës New Glenn ishte shtyrë për 4 ditë me radhë për shkak të motit të keq dhe stuhive diellore që ndezën aurora deri në Florida.

Testi I të enjtes shënoi suksesin e parë për Kompaninë Blue Origin sa I përket përforcuesit të raketës që arrit të kthehej në bazë. Diçka e tillë ul kostot për testimet e radhës. Përforcuesi I raketës pasi u shkëput nga ajo në hapësirë u kthye në platformën detare ku ishte parashikuar ndërsa punonjësit e Blue Origin shpërthyen në brohoritje. Vetë Jeff Bezos ndoqi momentin nga qendra e kontrollit ku dukej I emocionuar.

Pas testimit të suksesshëm kompania Blue Origin ka deklaruar se stacioni I tyre I ardhshëm është hëna. Fluturimi i parë testues i New Glenn në janar vendosi një satelit prototip në orbitë, por dështoi të ulte përforcuesin e raketës në Atlantik.

Dy satelitet identike  identikë të quajtur Escapade te cilët u nisen drejt Marsit do të qëndrojnë rreth një vit në afërsi të Tokës, në një distancë prej 1.5 milion km. Në vjeshtën e ardhshme, kur Toka dhe Marsi të jenë në një vijë ideale, ata do të marrin ndihmën gravitacionale të Tokës për të vazhduar drejt Marsit, ku pritet të mbërrijnë në 2027.

Në orbitë rreth Marsit, anijet do të hartojnë atmosferën e sipërme të planetit dhe fushat e copëzuara magnetike, me qëllim të kuptimit të ndërveprimit me erën diellore. Studimet pritet të sqarojnë proceset që kanë çuar në humbjen e atmosferës së Marsit — duke shpjeguar kalimin nga një planet i ngrohtë e i lagësht, në një botë të thatë e me pluhur sot. Shkencëtarët do të studiojnë gjithashtu mënyrat e mbrojtjes së astronautëve nga rrezatimi i ashpër marsian.

Me një buxhet nën 80 milion dollarë, misioni menaxhohet nga Universiteti i Kalifornisë, Berkeley. Fillimisht misioni do duhej te ishte kryer një vit me pare, por NASA e shtyu për shkak të shqetësimeve mbi gatishmërinë e raketës së re të Blue Origin.

E themeluar në vitin 2000, kompania e Bezos mban tashmë një kontratë të NASA-s për uljen e tretë të astronautëve në Hënë në kuadër të programit Artemis. Ndërkohë SpaceX-i i Elon Musk fitoi misionet e para dy uljeve, duke përdorur raketën gjigante Starship, afro 30 metra më e lartë se New Glenn.

NASA ka shtyrë një nisje në hapësirë për shkak të një stuhie diellore “kanibale” që mund të prishë gjithashtu GPS-in, sistemet e komunikimit dhe rrjetet e energjisë.

Studio Gjeologjike Britanike (BGS) e përmirësoi parashikimin e saj në maksimum dhe tha se stuhia e vazhdueshme kishte ndërhyrë tashmë në komunikime dhe navigim satelitor, shkruajnë mediat e huaja.

Ajo tha se stuhia “mund të ushqehet nga një tjetër”, duke u bërë një “stuhi kanibal”, një nga më të mëdhatë në 20 vjet dhe duke arritur në Britani këtë pasdite.

Blue Origin – kompania e teknologjisë hapësinore e themeluar nga shefi i Amazon, Jeff Bezos – do të niste raketën e saj, New Glenn, sot. Misioni ishte planifikuar të çonte në kozmos dy “anije kozmike” të NASA-s që do të niseshin për në Mars, të quajtura ESCAPADE.

Duke njoftuar shtyrjen në Twitter, Blue Origin tha: “New Glenn është gati për t’u nisur. “Megjithatë, për shkak të aktivitetit shumë të lartë diellor dhe efekteve të tij të mundshme në anijen kozmike ESCAPADE, NASA po e shtyn nisjen derisa të përmirësohen kushtet e motit në hapësirë”.

“Ne aktualisht po vlerësojmë mundësitë për të krijuar dritaren tonë të ardhshme të nisjes bazuar në motin e parashikuar të hapësirës dhe disponueshmërinë e rrezes”. 

NASA ka shtyrë një nisje në hapësirë për shkak të një stuhie diellore "kanibale" që mund të prishë gjithashtu GPS-in, sistemet e komunikimit dhe rrjetet e energjisë.

Studio Gjeologjike Britanike (BGS) e përmirësoi parashikimin e saj në maksimum dhe tha se stuhia e vazhdueshme kishte ndërhyrë tashmë në komunikime dhe navigim satelitor, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.

Ajo tha se stuhia “mund të ushqehet nga një tjetër”, duke u bërë një "stuhi kanibal" - një nga më të mëdhatë në 20 vjet - dhe duke arritur në Britani këtë pasdite.

Blue Origin - kompania e teknologjisë hapësinore e themeluar nga shefi i Amazon, Jeff Bezos - do të niste raketën e saj, New Glenn, sot.

Misioni ishte planifikuar të çonte në kozmos dy “anije kozmike” të NASA-s që do të niseshin për në Mars, të quajtura ESCAPADE.

Duke njoftuar shtyrjen në Twitter, Blue Origin tha: "New Glenn është gati për t'u nisur. "Megjithatë, për shkak të aktivitetit shumë të lartë diellor dhe efekteve të tij të mundshme në anijen kozmike ESCAPADE, NASA po e shtyn nisjen derisa të përmirësohen kushtet e motit në hapësirë”.

"Ne aktualisht po vlerësojmë mundësitë për të krijuar dritaren tonë të ardhshme të nisjes bazuar në motin e parashikuar të hapësirës dhe disponueshmërinë e rrezes". /Telegrafi/

NASA dhe kompania Blue Origin kanë njoftuar anulimin e misionit hapësinor të planifikuar për sot, për shkak të një stuhie diellore që pritet të jetë ndër më të fuqishmet e 20 viteve të fundit dhe që po i afrohet Tokës. Misioni, që duhej të lëshonte raketën New Glenn dhe të dërgonte dy anije hapësinore ESCAPADE […]

The post NASA shtyn lëshimin e raketës New Glenn për shkak të stuhisë diellore appeared first on BoldNews.al.

NASA dhe Lockheed Martin kanë testuar me sukses X-59, një aeroplan reaktiv supersonik i projektuar për të fluturuar më shpejt se zëri me zhurmë minimale - një hap drejt ringjalljes së udhëtimeve komerciale të qeta dhe me shpejtësi të lartë.

Aeroplani ajror supersonik X-59 i NASA-s bëri fluturimin e tij të parë mbi shkretëtirën e Kalifornisë këtë javë, duke shënuar një moment të rëndësishëm në përpjekjet për të ringjallur udhëtimin e shpejtë ajror.

I ndërtuar nga NASA dhe Lockheed Martin, aeroplani elegant është projektuar të fluturojë më shpejt se zëri, ndërsa prodhon vetëm një “bum” të butë në vend të një bumi zanor.

- YouTube www.youtube.com

Bëhet e ditur se fluturimi provë u përqendrua në integritetin strukturor dhe u ul në mënyrë të sigurt në Qendrën Kërkimore të Fluturimeve Armstrong të NASA-s.

Ai sjell ëndrrën e udhëtimit të qetë supersonik të pasagjerëve më afër realitetit.

Nëse do të ketë sukses, teknologjia e re mund ta shkurtojë kohën e fluturimeve midis vendeve si New Yorku dhe Los Angeles pothuajse përgjysmë, duke ringjallur ëndrrën e dikurshme të Concorde për një epokë të re të udhëtimit komercial me shpejtësi të lartë. /Telegrafi/

Agjencia hapësinore amerikane, NASA, ka hedhur poshtë pretendimin e yllit të reality show-t, Kim Kardashian, se misioni hapësinor i vitit 1969 për të ulur njeriun e parë në Hënë ishte i falsifikuar.

“Po, ne kemi qenë në Hënë më parë… 6 herë!” shkroi në rrjetet sociale administratori në detyrë i NASA-s, Sean Duffy .

Kardashian i bëri këto komente në episodin e fundit të serialit të saj televiziv “Kardashians”, duke i thënë bashkë-aktores Sarah Paulson se mendonte që ulja në Hënë “nuk ndodhi”.

Pavarësisht se janë hedhur poshtë vazhdimisht, teoritë konspirative nëse njerëzit kanë arritur vërtet në Hënë kanë vazhduar për më shumë se 50 vjet, veçanërisht me rritjen e mediave sociale.

Në episod, Kardashian mund të shihet duke i treguar Paulson një intervistë me astronautin Buzz Aldrin, i cili së bashku me Neil Armstrong bënë hapat e parë në sipërfaqen hënore gjatë misionit Apollo 11.

“Po të dërgoj një milion artikuj si me Buzz Aldrin ashtu edhe me tjetrin”, thotë Kardashian, përpara se të lexojë një citat që thuhet se është shkruar nga Aldrin në përgjigje të një pyetjeje në lidhje me momentin më të frikshëm të ekspeditës.

“Nuk kishte asnjë moment të frikshëm sepse nuk ndodhi. Mund të kishte qenë i frikshëm, por nuk ishte sepse nuk ndodhi”, lexon ajo.

Nuk është e qartë se nga cili artikull po lexonte Kardashian, ose nëse citimet ishin në të vërtetë nga Aldrin.

Pak momente më vonë, ylli i reality show-t shihet duke i thënë një producenti “Unë i vë në qendër të vëmendjes teoritë konspirative gjatë gjithë kohës”, duke shtuar se ajo beson se ulja në Hënë ishte e rreme.

“Mendoj se ishte e rreme. Kam parë disa video të Buzz Aldrin ku flet për mënyrën se si nuk ndodhi. Ai e thotë këtë gjë gjatë gjithë kohës tani, në intervista. Ndoshta duhet ta gjejmë Buzz Aldrin”, thotë ajo.

Pas transmetimit, Duffy e etiketoi Kardashian në një postim në X, duke i kundërshtuar komentet e saj dhe duke promovuar programin aktual të NASA-s për eksplorimin e hënës, Artemis, i cili “po kthehet nën udhëheqjen” e Donald Trump.

“Ne fituam garën e fundit hapësinore dhe do ta fitojmë edhe këtë”, shtoi ai.

Në përgjigje, Kardashian i shkroi përsëri duke pyetur në lidhje me objektin ndëryjor të quajtur 3I/Atlas, për të cilin astronomët thanë se mund të jetë kometa më e vjetër e parë ndonjëherë.

“Prit… çfarë çaji ka në 3I Atlas?!??????????????” u përgjigj ajo.

Duffy më vonë e ftoi Kardashian në Qendrën Hapësinore Kennedy për nisjen e misionit Artemis në hënë.

Për dekada të tëra, shkencëtarët dhe ekspertët kanë hedhur poshtë teoritë konspirative që pretendojnë se misioni Apollo 11 ishte një mashtrim.

The post Nasa i përgjigjet Kim Kardashianit: Kemi qenë në Hënë 6 herë appeared first on iconstyle.al.

Dr. Robin Corbet, shkencëtar i NASA-s, ka pohuar se alienët mund të kenë ndaluar së përpjekuri të kontaktojnë njerëzit për shkak të mërzisë ose mungesës së motivimit.

Çështja nëse jemi vetëm në univers është një çështje komplekse që i ka ngatërruar shkencëtarët për shekuj me radhë.

Ndërsa nuk ka prova përfundimtare të jetës jashtëtokësore, kërkimi është ende në vazhdim.

Disa ekspertë thonë se ka shumë arsye bindëse për të besuar se mundësia e ekzistencës së jetës diku tjetër në univers është mjaft e lartë.

Në një punim të ri, A Less Terrifying Universe? Mundanity as an Explanation for the Fermi Paradox, Corbin flet për parimin e "mundësisë radikale".

Artikulli përmend se jashtëtokësorët nuk kanë teknologji tepër të përparuar.

Në vend të kësaj, qytetërimet kanë teknologji jo më mbresëlënëse se ajo që kemi ne.

"Me këtë parim, preferohet perspektiva që Galaktika përmban një numër modest qytetërimesh, ku asnjë nuk ka arritur nivele teknologjike të mjaftueshme për të realizuar astro-inxhinieri në shkallë të gjerë ose nuk ka dëshirë ta bëjë këtë", shkroi ai në punim.

"Ideja është se ata janë më të përparuar, por jo shumë më të përparuar. Është si të kesh një iPhone 42 në vend të një iPhone 17", tha Corbet.

Ideja bazohet në Paradoksin e Fermit, i cili vë në pikëpyetje pse nuk kemi zbuluar ende shenja të jetës inteligjente jashtëtokësore.

Corbet sugjeron që qytetërimet e përparuara mund të jenë të afta të dërgojnë sonda me fuqi të lartë, por kjo do të kërkonte një sasi të madhe energjie dhe do të duheshin miliona ose miliarda vjet për të marrë një përgjigje.

Prandaj, ata u mërzitën.

"Ata nuk kanë shpejtësi më të madhe se drita, nuk kanë makina të bazuara në energji të errët ose materie të errët, ose vrima të zeza. Ata nuk po shfrytëzojnë ligje të reja të fizikës", tha Corbet. /Telegrafi/