Presidenti i përkohshëm i Sirisë, Ahmed al-Sharaa, zbuloi kartëmonedhat e reja të vendit në një ceremoni në Damask të hënën, duke hequr imazhet e udhëheqësit të rrëzuar Bashar al-Assad dhe babait të tij Hafez al-Assad, në një ndarje simbolike me të kaluarën.
Monedha e re, e cila hyn nĂ« qarkullim mĂ« 1 janar, pĂ«rmban prerje 10, 25, 50, 100, 200 dhe 500 funte siriane pas heqjes sĂ« dy zerove nga kartĂ«monedhat ekzistuese. Kartmonedhat e ridizajnuara shfaqin simbole bujqĂ«sore, duke pĂ«rfshirĂ« trĂ«ndafila, grurĂ«, ullinj, portokallĂ« dhe manash pĂ«r tĂ« cilat njihet Siria, duke zĂ«vendĂ«suar imazhet politike. Al-Shara tha se monedha e re shĂ«non âfundin e njĂ« faze tĂ« mĂ«parshme, dhe fillimin e njĂ« faze tĂ« re qĂ« populli sirian aspironâ, sipas agjencisĂ« zyrtare tĂ« lajmeve tĂ« SirisĂ«, SANA.
âDizajni i ri i monedhĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« shprehje e identitetit tĂ« ri kombĂ«tar dhe njĂ« largim nga nderimi i individĂ«veâ, shtoi ai.
Guvernatori i Bankës Qendrore, Abdul Qader Hosriya njoftoi se procesi i këmbimit valutor do të përfundojë brenda 90 ditëve, me një zgjatje të mundshme.
Një dekret presidencial i vitit 2025 i jep bankës qendrore autoritetin për të përcaktuar afatet dhe vendet për këmbimin e kartëmonedhave të vjetra.
Al-Sharaa theksoi se heqja e zeros nga kartëmonedhat do të lehtësojë transaksionet ditore, por në vetvete nuk do të thotë rimëkëmbje ekonomike.
âPĂ«rmirĂ«simi i ekonomisĂ« varet nga rritja e shkallĂ«s sĂ« prodhimit dhe ulja e shkallĂ«s sĂ« papunĂ«sisĂ« nĂ« Siri, dhe njĂ« nga bazat e arritjes sĂ« rritjes ekonomike Ă«shtĂ« pĂ«rmirĂ«simi i situatĂ«s bankare sepse bankat janĂ« si arterie pĂ«r ekonominĂ«â, shtoi ai.
Ai theksoi se faza e tranzicionit Ă«shtĂ« âe ndjeshmeâ dhe âdelikateâ, duke i kĂ«rkuar publikut tĂ« qĂ«ndrojĂ« i qetĂ« dhe tĂ« shmangĂ« nxitimin pĂ«r tĂ« shkĂ«mbyer kartĂ«monedha tĂ« vjetra.
Një person u lëndua rëndë kur rrufeja goditi ndërsa shkarkonte ngarkesë nga një rimorkio kamioni në lagjen Arsuz të Hatay në Turqi.
Momenti i incidentit u regjistrua nga një kamerë sigurie, transmeton Telegrafi.
NĂ« lagjen KaraaÄaç tĂ« Arsuz, njĂ« shtetas sirian me emrin M.A, i cili punonte nĂ« njĂ« dyqan materialesh ndĂ«rtimi, u lĂ«ndua rĂ«ndĂ« kur rrufeja goditi ndĂ«rsa po shkarkonte ngarkesĂ« nga njĂ« rimorkio kamioni.
Menjëherë pas njoftimit, ekipet shëndetësore u dërguan në vendngjarje. Punëtori i lënduar, i cili mori ndihmën e parë, u dërgua në spitalin e Iskenderunit me autoambulancë. Mësohet se trajtimi i M.A. në spital është duke vazhduar.
Ndërkohë, momentet kur rrufeja goditi u regjistruan sekondë pas sekonde nga kamera e sigurisë e vendit të punës. /Telegrafi/
Presidenti i përkohshëm i Sirisë, Ahmed al-Sharaa, zbuloi kartëmonedhat e reja të vendit në një ceremoni në Damask të hënën, duke hequr imazhet e udhëheqësit të rrëzuar Bashar al-Assad dhe babait të tij Hafez al-Assad, në një ndarje simbolike me të kaluarën.
Monedha e re, e cila hyn në qarkullim më 1 janar, përmban prerje 10, 25, 50, 100, 200 dhe 500 funte siriane pas heqjes së dy zerove nga kartëmonedhat ekzistuese, transmeton Telegrafi.
Kartmonedhat e ridizajnuara shfaqin simbole bujqësore, duke përfshirë trëndafila, grurë, ullinj, portokallë dhe manash për të cilat njihet Siria, duke zëvendësuar imazhet politike.
Al-Shara tha se monedha e re shënon "fundin e një faze të mëparshme, dhe fillimin e një faze të re që populli sirian aspiron", sipas agjencisë zyrtare të lajmeve të Sirisë, SANA.
"Dizajni i ri i monedhës është një shprehje e identitetit të ri kombëtar dhe një largim nga nderimi i individëve", shtoi ai.
Guvernatori i Bankës Qendrore, Abdul Qader Hosriya njoftoi se procesi i këmbimit valutor do të përfundojë brenda 90 ditëve, me një zgjatje të mundshme.
Një dekret presidencial i vitit 2025 i jep bankës qendrore autoritetin për të përcaktuar afatet dhe vendet për këmbimin e kartëmonedhave të vjetra.
Al-Sharaa theksoi se heqja e zeros nga kartëmonedhat do të lehtësojë transaksionet ditore, por në vetvete nuk do të thotë rimëkëmbje ekonomike.
"Ndryshimi i zeros dhe heqja e dy zeros nga monedha e vjetër në monedhën e re nuk do të thotë përmirësim i ekonomisë, por përkundrazi është më e lehtë të merresh me monedhën", tha ai.
"Përmirësimi i ekonomisë varet nga rritja e shkallës së prodhimit dhe ulja e shkallës së papunësisë në Siri, dhe një nga bazat e arritjes së rritjes ekonomike është përmirësimi i situatës bankare sepse bankat janë si arterie për ekonominë", shtoi ai.
Ai theksoi se faza e tranzicionit është "e ndjeshme" dhe "delikate", duke i kërkuar publikut të qëndrojë i qetë dhe të shmangë nxitimin për të shkëmbyer kartëmonedha të vjetra. /Telegrafi/
New Syrian banknotes issued by their Central Bank for the first time in over 5 decades do not feature any of the Asadâs family members on them and have a nice colored design with various plants native to Syria pic.twitter.com/v7RYR3w9ok â Michael Elgort (@just_whatever) December 30, 2025
Autoritetet siriane vendosën një shtetrrethim gjatë natës në qytetin portual të Latakias të martën pas sulmeve në lagjet kryesisht alevite një ditë më parë.
Ministria e brendshme njoftoi një "qarkullim në qytetin e Latakias, në fuqi nga ora 17:00 të martën, 30 dhjetor 2025, deri në orën 6:00 të mërkurën, 31 dhjetor 2025".
Individë sulmuan lagjet me shumicë alevite të hënën, duke dëmtuar makina dhe duke vandalizuar dyqane.
Sulmet erdhën një ditë pasi tre persona u vranë gjatë protestave masive nga komuniteti pakicë që pasuan një bombardim në Homs.
Njëri prej tyre ishte anëtar i forcave të sigurisë së Sirisë, sipas një burimi sigurie.
Autoritetet siriane thanë të hënën se forcat "forcuan vendosjen e tyre në një numër lagjesh në qytetin e Latakias, si pjesë e masave të marra për të monitoruar situatën në terren, për të rritur sigurinë dhe stabilitetin dhe për të ofruar sigurinë e qytetarëve dhe pronës".
Latakia, një qytet i përzier në zemër të bregdetit alavit të Sirisë, ka gjithashtu disa lagje me shumicë sunite. /Telegrafi/
Përleshjet shpërthyen në bregdetin e Sirisë midis protestuesve nga pakica fetare alevite dhe kundër-demonstruesve të dielën, dy ditë pas një bombardimi në një xhami alevite në qytetin e Homsit që vrau tetë persona dhe plagosi 18 të tjerë gjatë lutjeve.
Mijëra protestues u mblodhën në qytetet bregdetare të Latakias dhe Tartusit, si dhe gjetkë, transmeton Telegrafi.
Zyrtarët kanë thënë se hetimet paraprake tregojnë se pajisje shpërthyese ishin vendosur brenda xhamisë në Homs, por autoritetet nuk kanë identifikuar ende publikisht një të dyshuar për bombardimin e së premtes. Funeralet për të vdekurit u mbajtën të shtunën.
Një grup pak i njohur që e quan veten Saraya Ansar al-Sunna mori përgjegjësinë për sulmin në një deklaratë të postuar në kanalin e tij Telegram, në të cilën tregoi se sulmi kishte për qëllim të synonte anëtarët e sektit alevit, një degë e Islamit shiit të cilin islamistët e vijës së ashpër e konsiderojnë apostatë.
Demonstratat e së dielës u thirrën nga Ghazal Ghazal, një sheik alevit që jeton jashtë Sirisë i cili kryeson një grup të quajtur Këshilli i Lartë Islamik Alavite në Siri dhe Diasporë.
Një fotograf i Associated Press në Latakia pa kundërprotestuesit pro-qeveritarë duke hedhur gurë drejt demonstruesve alavitë, ndërsa një grup protestuesish rrahën një kundërdemonstrues që kaloi në anën e tyre.
Forcat e sigurisë u përpoqën të shpërndanin të dyja palët dhe qëlluan në ajër në një përpjekje për t'i shpërndarë ata. Demonstruesit u plagosën në përleshje, por nuk ishte menjëherë e qartë se sa.
Televizioni shtetëror i Sirisë raportoi se dy anëtarë të forcave të sigurisë u plagosën në zonën e Tartusit pasi dikush hodhi një granatë dore në një stacion policie, dhe makinat që i përkisnin forcave të sigurisë u vunë në flakë në Latakia.
Vendi ka përjetuar disa valë përleshjesh sektare që nga rënia e ish-presidentit Bashar Assad në një ofensivë të rrufeshme rebele në dhjetor 2024 që i dha fund gati 14 viteve luftë civile. Assad, një alavit, iku nga vendi në Rusi.
Në mars, një pritë e kryer nga mbështetësit e Assad kundër forcave të sigurisë shkaktoi ditë dhune që lanë qindra njerëz të vdekur, shumica prej tyre alavitë.
Që atëherë, megjithëse situata është qetësuar, alavitët janë shënjestruar herë pas here në sulme sektare. Ata janë ankuar gjithashtu për diskriminim ndaj tyre në punësimin publik që nga rënia e Asadit dhe për burra të rinj alavitë të ndaluar pa akuza.
Gjatë sundimit të dinastisë Assad, alavitët ishin të mbipërfaqësuar në punët qeveritare dhe në ushtri dhe forcat e sigurisë.
Zyrtarët qeveritarë e dënuan sulmin e së premtes dhe premtuan se do t'i mbajnë autorët përgjegjës, por ende nuk kanë njoftuar ndonjë arrestim. /Telegrafi/
Një sulm i rëndë ka ndodhur në xhaminë shiite Imam Ali në qytetin Homs, në Siri, gjatë kohës së faljes.
Një person i armatosur me lëndë shpërthyese e ka aktivizuar atë brenda objektit fetar, duke shkaktuar pasoja të rënda.
Sipas burimeve lokale, të paktën 6 persona kanë humbur jetën, ndërsa dhjetëra të tjerë janë plagosur.
Të lënduarit janë transportuar në spitalet e zonës, ku po marrin trajtim mjekësor, raporton aljazeera.
Në vendngjarje kanë arritur menjëherë shërbimet e emergjencës dhe forcat e sigurisë, të cilat kanë rrethuar zonën dhe kanë nisur hetimet për të zbardhur rrethanat e sulmit.
Autoritetet kanë forcuar masat e sigurisë edhe në objekte të tjera fetare, nga frika e incidenteve të mëtejshme.
Ngjarja vjen në një kontekst të ndjeshëm sigurie në Siri dhe pritet të rrisë shqetësimet për stabilitetin dhe sigurinë e civilëve, veçanërisht në vendet e kultit. /Telegrafi/
đžđŸ Suicide bombing at Imam Ali Shiite mosque in Homs, Syria
A suicide attacker detonated explosives inside the Imam Ali mosque in Homs during prayers.
At least 12 people have been killed and dozens injured, according to local sources.
Autoritetet siriane njoftuan sonte se kishin vrarĂ« njĂ« anĂ«tar tĂ« lartĂ« tĂ« grupit Shteti Islamik dhe kishin kapur njĂ« anĂ«tar tjetĂ«r tĂ« sĂ« njĂ«jtĂ«s organizatĂ« nĂ« operacione tĂ« reja pranĂ« kryeqytetit Damask, nĂ« bashkĂ«punim me koalicionin e udhĂ«hequr nga SHBA. âOperacioni rezultoi nĂ« neutralizimin e terroristit Mohammad Shahada, i njohur si â Abu Omar Shaddad â, i cili [âŠ]
Bahamet u bĂ«nĂ« shteti i 121-tĂ« qe njeh RepublikĂ«n e KosovĂ«s dhe i katĂ«rti vetĂ«m sivjet. Viti 2025 vlerĂ«sohet i suksesshĂ«m nĂ« aspektin e njohjeve ndĂ«rkombĂ«tare, pas njĂ« periudhe afĂ«r pesĂ«-vjeçare pa rezultate. Ish-ambasadori Avni Saphiu theksoi se kĂ«to njohje janĂ« tejet tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, pasi Kosova ka numĂ«r tĂ« mjaftueshĂ«m njohjesh qĂ« do tâi mundĂ«sonin anĂ«tarĂ«simin nĂ« OKB, po tĂ« mos ishte vetoja ruse.
Bahamet u bënë shteti i katërt që njeh Kosovën vetëm brenda vitit 2025, duke shënuar një ringjallje të këtij procesi pas një periudhe shterpe prej afër pesë vjetësh.
Ky shtet ishullor në kontinentin e Amerikës Veriore ka një popullsi prej më shumë se 400 mijë banorësh dhe ka sipërfaqe rreth 13 mijë e 900 kilometrash katror.
Duke e vlerësuar vit të suksesshëm në aspektin e njohjeve ndërkombëtare, ish ambasadori Avni Spahiu theksoi se, edhe pse nuk bëhet fjalë për një shtet të madh, lidhja e marrëdhënieve diplomatike me Bahamet është e rëndësishme.
âE konsideroj si lajm shumĂ« tĂ« mirĂ« diplomacinĂ« e KosovĂ«s, pĂ«r shtetin e KosovĂ«s, tani kemi 121 vende qĂ« kanĂ« njohur RepublikĂ«n e KosovĂ«s dhe ky Ă«shtĂ« njĂ« numĂ«r optimal, i cili do tĂ« mjaftonte edhe pĂ«r anĂ«tarĂ«sim nĂ« Kombet e Bashkuara po tĂ« mos ishte vetoja Ruseâ, ka thĂ«nĂ« Avni Spahiu, ish-ambasador.
Pasi përmendi rëndësinë e njohjeve të këtij viti, veçmas në raport me ndikimin që mund të kenë në rajonet dhe kontinentet përkatëse, ish-ambasadori theksoi nevojën e përqendrimit në Evropë me zhbllokimin e proceseve integruese.
âMendoj se tani do tĂ« duhej qĂ« diplomacia jonĂ« tĂ« ri-fokusohej nĂ« pesĂ« shtetet jo-njohĂ«se tĂ« BE-sĂ«, qĂ« paraqesin sot njĂ« bosht mjaft tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, i cili me çdo kusht duhet tĂ« thyhet, duhet tĂ« thyhet nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« nga kĂ«to vende tĂ« kemi tĂ« paktĂ«n dy qĂ« njohin KosovĂ«nâ, ka thĂ«nĂ« Avni Spahiu, ish-ambasador.
Paraprakisht këtë vit, Kosova pati edhe tri njohje të tjera: në Mars nga Kenia, në Prill nga Sudani dhe në Tetor nga Siria.
Para këtyre njohjeve, e fundit ishte ajo nga Izraeli bazuar në marrëveshjen e 4 Shtatorit 2020, në Shtëpinë e Bardhë./Tv Dukagjini/
Jordania konfirmoi sot se ka marrë pjesë në sulmet ajrore të SHBA-së që shënjestruan pozicionet e grupit terrorist ISIS në jug të Sirisë, duke thënë se operacioni synonte të parandalonte ekstremistët nga rivendosja e një baze që mund të kërcënonte sigurinë rajonale.
Në një deklaratë, ushtria jordaneze tha se aeroplanë të Forcave Ajrore Mbretërore të Jordanisë kryen sulme ajrore precize herët të premten kundër disa objektivave që i përkisnin grupit terrorist në jug të Sirisë.
Ushtria tha se sulmet u kryen në bashkëpunim me SHBA-në, si pjesë e koalicionit ndërkombëtar kundër ISIS-it.
SHBA-ja kreu një operacion ushtarak në Siri në hakmarrje për sulmin vdekjeprurës të 13 dhjetorit ndaj forcave amerikane pranë qytetit qendror sirian Palmyra.
Vendndodhja e saktë, numri i viktimave apo detaje të tjera operative të goditjes amerikane nuk janë bërë publike.
Siria ka deklaruar se do të vazhdojë të intensifikojë operacionet ushtarake kundër ISIS-it në të gjitha zonat ku grupi përbën kërcënim, duke rikonfirmuar angazhimin e saj për të luftuar grupin terrorist dhe për të parandaluar përdorimin e territorit të saj si strehë e sigurt për terroristët. /AA/
Forcat amerikane kryen sulme ajrore në Siri ndaj dhjetëra objektivave të lidhura me ISIS-in, si përgjigje ndaj sulmit të fundit ku u vranë ushtarë amerikanë.
Presidenti amerikan, Donald Trump bĂ«ri tĂ« ditur se mbĂ«shteti personalisht operacionin, duke e cilĂ«suar atĂ« si ânjĂ« hakmarrje shumĂ« seriozeâ.
Ai deklaroi se vrasja e egër e ushtarëve amerikanë nga ISIS-i në Siri ka sjellë një përgjigje të fuqishme nga SHBA, duke theksuar se sulmet synojnë fortesat e ISIS në një vend që ka vuajtur shumë, por që mund të ketë një të ardhme të ndritur pas zhdukjes së grupit terrorist.
Trump shtoi se qeveria siriane, e udhëhequr nga një lider që punon për rikthimin e madhështisë së vendit, e mbështet këtë aksion.
Presidenti paralajmĂ«roi gjithashtu se âtĂ« gjithĂ« terroristĂ«t qĂ« kĂ«rcĂ«nojnĂ« amerikanĂ«t duhet tĂ« dinĂ« se do tĂ« goditen mĂ« fuqishĂ«m se kurrĂ« mĂ« parĂ«â.
Komanda Qendrore e Shteteve tĂ« Bashkuara publikoi pamje nga âHawkeye Strikeâ, njĂ« operacion i madh amerikanoâjordanez qĂ« goditi mĂ« shumĂ« se 70 objektiva tĂ« ISIS-it nĂ« pjesĂ«n veriore dhe qendrore tĂ« SirisĂ«.
KujtojmĂ« se nĂ« njĂ« sulm nĂ« qytetin e Palmyras humbĂ«n jetĂ«n dy ushtarĂ« amerikanĂ« nga âIowa National Guardâ dhe njĂ« pĂ«rkthyes civil amerikan.
Ndryshe, të enjten Trump nënshkroi një ligj që shfuqizon paketën e fundit të sanksioneve të rënda ekonomike ndaj Sirisë, të vendosura për shkak të shkeljeve të të drejtave të njeriut gjatë luftës civile.
Pas rrëzimit të ish-presidentit Bashar al-Assad në dhjetor 2024, mbështetësit e tij kanë shtuar përpjekjet për heqjen e këtyre sanksioneve. /Telegrafi/
CENTCOM released footage of Operation Hawkeye Strike, a large U.S.âJordanian operation that hit more than 70 ISIS targets across northern and central Syria.pic.twitter.com/Ldfmwl8PUF â Clash Report (@clashreport) December 20, 2025
Forcat amerikane kryen sulme ajrore në Siri ndaj dhjetëra objektivave që lidheshin me ISIS-in (Shteti Islamik), si përgjigje ndaj një sulmi të fundit ku u vranë ushtarë amerikanë, thanë zyrtarë amerikanë.
Presidenti amerikan, Donald Trump njoftoi se personalisht mbĂ«shteti plotĂ«sisht operacionin dhe se Shtetet e Bashkuara po ushtonin ânjĂ« hakmarrje shumĂ« seriozeâ.
"Ne po godasim me forcĂ« tĂ« madhe bazat e ISIS-it nĂ« Siri, njĂ« vend i pĂ«rmbytur nga gjaku qĂ« ka shumĂ« probleme, por qĂ« ka njĂ« tĂ« ardhme tĂ« ndritur nĂ«se ISIS-i mund tĂ« çrrĂ«njoset. Qeveria e SirisĂ«, e udhĂ«hequr nga njĂ« njeri qĂ« po punon shumĂ« fort pĂ«r tâi rikthyer MadhĂ«shtinĂ« SirisĂ«, plotĂ«sisht e mbĂ«shtesim. Komanda Qendrore Amerikane (CENTCOM) tha qĂ« u goditĂ«n mĂ« shumĂ« se 70 objektiva tĂ« ISIS-it nĂ« Siri tĂ« mesme, me ndihmĂ«n edhe tĂ« aeroplanĂ«ve luftarakĂ« jordanezĂ«", shkroi ai.
Në sulmin paraprak në qytetin e Palmyras, dy ushtarë nga Iowa National Guard dhe një përkthyes civil amerikan u vranë kur një sulmues i dyshuar nga ISIS-i i sulmoi forcat amerikane e siriane ndërsa më pas u vra sulmuesi.
Në Sirinë qendrore aktualisht janë rreth 1000 trupa amerikane, pjesë e misionit për të penguar rigjallërimin e ISIS-it në rajon, raporton cnn..
Ministri amerikan i Luftës, Pete Hegseth tha se sulmet do të vazhdojnë, duke theksuar se ky nuk është fillimi i një lufte të re, por një deklaratë hakmarrjeje ndaj atyre që kërcënojnë forcat amerikane.
The United States has struck ISIS targets in Syria in response to the killing of two American soldiers and one civilian by militants last week. pic.twitter.com/oKA6kFzOa3 â NEXTA (@nexta_tv) December 20, 2025
Ndryshe, të enjten, Trump nënshkroi një ligj me të cilin shfuqizohet paketa e fundit e sanksioneve të rënda ekonomike ndaj Sirisë, të vendosura për shkak të shkeljeve të të drejtave të njeriut gjatë luftës civile. Pas rrëzimit të ish-presidentit, Bashar al-Assadit në dhjetor të vitit 2024, mbështetësit kanë intensifikuar përpjekjet për heqjen e sanksioneve.
Qeveria siriane aktualisht drejtohet nga ish-rebelë që, pas 13 vitesh lufte, e rrëzuan Assadin; mes tyre ka edhe ish-anëtarë të degës siriane të al-Qaedës, të cilët më herët ishin shkëputur nga kjo organizatë dhe kishin luftuar kundër Shtetit Islamik.
Siria bashkëpunon me koalicionin e udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara në luftën kundër Shtetit Islamik, dhe ky bashkëpunim u konfirmua më tej muajin e kaluar gjatë vizitës së presidentit sirian Ahmed al-Sharaa në Shtëpinë e Bardhë. /Telegrafi/
Lufta që shpërtheu në Siri në vitin 2011 nuk mbeti një krizë e largët për Kosovën. Ajo u shndërrua shpejt në një sfidë konkrete sigurie dhe politike, me pasoja që u ndjenë drejtpërdrejt edhe në Prishtinë.
Konflikti, i cili nisi si kryengritje kundër regjimit të Bashar al-Assadit dhe më pas u shndërrua në arenë përplasjesh rajonale e globale, tërhoqi edhe qindra qytetarë të Kosovës.
Rreth 400 syresh - burra, gra dhe fĂ«mijĂ« - udhĂ«tuan drejt SirisĂ« pĂ«r tâiu bashkuar grupit militant Shteti Islamik, i cili, pĂ«rkrah aktorĂ«ve tĂ« tjerĂ« tĂ« armatosur, luftonte pĂ«r rrĂ«zimin e regjimit tĂ« Assadit.
Fenomeni i luftëtarëve të huaj e vuri Kosovën përballë rreziqeve serioze të radikalizimit dhe sigurisë, duke e detyruar shtetin të ndërhynte institucionalisht.
Në vitin 2015, autoritetet miratuan ligjin që ndaloi dhe sanksionoi pjesëmarrjen e qytetarëve kosovarë në luftëra të huaja, përfshirë atë në Siri.
Shteti Islamik u mposht ushtarakisht në vitin 2019. Që nga ajo kohë, një pjesë e shtetasve të Kosovës u riatdhesuan dhe u trajtuan në përputhje me legjislacionin në fuqi; të tjerë humbën jetën në luftime, ndërsa një numër mbetet ende në Siri.
Sot, realiteti politik i këtij vendi është rrënjësisht ndryshe.
Regjimi më shumë se dydekadësh i Assadit u rrëzua në fund të vitit të kaluar dhe pushtetin e mori Ahmed al-Sharaa - ish-figurë e lidhur me lëvizjet xhihadiste, i cili tani pozicionohet si lider tranzicioni, me mbështetjen e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Turqisë dhe vendeve të Bashkimit Evropian.
Në këtë realitet të ri, Siria në fund të tetorit e njohu shtetësinë e Kosovës, duke hapur një kapitull të ri në marrëdhëniet mes dy vendeve.
Por kjo njohje, përveç mundësive diplomatike, riktheu në vëmendje edhe një sërë pyetjesh të ndjeshme: çfarë do të ndodhë me shtetasit e Kosovës që iu bashkuan Shtetit Islamik dhe që ende ndodhen në Siri, dhe a do të bëhet kjo çështje pjesë e agjendës së ardhshme dypalëshe mes Prishtinës dhe Damaskut?
Radio Evropa e Lirë ia drejtoi këto pyetje si Qeverisë së re të Sirisë, ashtu edhe Zyrës së Presidentes së Kosovës, e cila e pranoi zyrtarisht njohjen nga Damasku, por, edhe pas gati një javë pritjeje, nuk mori përgjigje nga asnjëra palë.
REL-i, përmes burimeve të veta, u përpoq të kontaktonte edhe disa shtetas kosovarë në Siri, por pa sukses.
Qartësi ligjore, dilema politike
Arianit Shehu, drejtor ekzekutiv i Qendrës Amerikane për Luftimin e Ekstremizmit dhe Terrorizmit, vlerëson se çështja e luftëtarëve të huaj nga Kosova që kanë shkuar në Siri, duhet të trajtohet me qartësi të plotë ligjore dhe përgjegjësi shtetërore.
Sipas tij, çdo qytetar i KosovĂ«s qĂ« ka marrĂ« pjesĂ« nĂ« konflikte tĂ« huaja duhet, nĂ« rast kthimi, tâi nĂ«nshtrohet pa pĂ«rjashtim legjislacionit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s pĂ«r luftĂ«tarĂ«t e huaj.
âRespektimi i ligjit Ă«shtĂ« parakusht pĂ«r sigurinĂ« kombĂ«tare, sundimin e ligjit dhe besueshmĂ«rinĂ« e institucioneve tĂ« shtetit, si dhe pĂ«r mbrojtjen e shoqĂ«risĂ« nga rreziqet e radikalizmit dhe ekstremizmit tĂ« dhunshĂ«mâ, thekson Shehu pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Ai shton se trajtimi i këtyre rasteve duhet të jetë i drejtë dhe profesional, në përputhje me standardet ndërkombëtare, duke kombinuar drejtësinë penale me programe të deradikalizimit dhe riintegrimit, aty ku kjo është e mundur.
Një këndvështrim më diplomatik ofron Albert Prenkaj, ish-ambasador i Kosovës në Itali. Ai thekson se autoritetet e Kosovës asnjëherë nuk ua kanë ndaluar kthimin në vend luftëtarëve të huaj, por se në të gjitha rastet ata janë trajtuar në bazë të ligjeve në fuqi.
Sipas Prenkajt, në Siri, luftëtarët e huaj me origjinë nga Kosova shpesh perceptohen si individë që kanë kontribuar në rrëzimin e regjimit të Assadit.
Megjithatë, ai vlerëson se çdo rol eventual i tyre në ndërtimin e një shoqërie demokratike në Siri, duhet të shoqërohet me transformim të ideve dhe shkëputje nga bindjet radikale.
Ai thekson se bëhet fjalë për një numër relativisht të vogël individësh dhe shfaq shpresën se udhëheqja e re siriane, me konsolidimin e institucioneve demokratike, do të mund të luajë rol në rehabilitimin e pozitës së tyre.
âUnĂ« besoj se, nĂ«se Ahmed al-Sharaa arrin tĂ« konsolidohet si president nĂ« njĂ« Siri me institucione demokratike, ai do ta ketĂ« edhe pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« tĂ« ndihmojĂ« nĂ« rehabilitimin e kĂ«tyre qytetarĂ«ve - shqiptarĂ«ve nga Kosovaâ, thotĂ« Prenkaj pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Sipas tij, rehabilitimi nënkupton edhe integrimin e tyre në shoqërinë siriane, duke pasur parasysh se shumica tashmë kanë krijuar familje dhe jetë të qëndrueshme në Siri.
Historiani nga Damasku, Muhamed Mufaku, me origjinë nga Kosova dhe anëtar i jashtëm i Akademisë së saj të Shkencave dhe Arteve, thotë se, aktualisht, në Siri ndodhen vetëm disa dhjetëra luftëtarë të huaj me origjinë nga Kosova.
Sipas informacioneve që ai ka, askush prej tyre nuk synon kthimin në vendin e origjinës.
âDerisa kĂ«to ligje ekzistojnĂ« nĂ« KosovĂ« dhe nĂ« MaqedoninĂ« e Veriut, ata praktikisht nuk mund tĂ« kthehen. KĂ«tu janĂ« pritur mirĂ«, disa janĂ« martuar me gra siriane, janĂ« vendosur, kanĂ« pozita dhe kushte tĂ« mira jetese... Edhe kjo, nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre, Ă«shtĂ« njĂ« zgjidhjeâ, thotĂ« Mufaku pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Ai pret që qasja ndaj trajtimit të luftëtarëve të huaj nga vendet e origjinës të ndryshojë, duke pasur parasysh raportet e reja që Shtetet e Bashkuara dhe vendet evropiane kanë ndërtuar me udhëheqjen e re siriane.
Sipas Mufakut, fakti që presidenti aktual i Sirisë, Ahmed al-Sharaa - i cili dikur ndiqej nga SHBA-ja si udhëheqës i një organizate terroriste - tashmë ka vizituar edhe Shtëpinë e Bardhë, dëshmon për ndryshime të thella në qëndrimet amerikane.
âI gjithĂ« realiteti po ndryshon pĂ«r 180 shkallĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« ambient tĂ« ri politik, edhe luftĂ«tarĂ«t e huaj e kanĂ« tĂ« qartĂ« se Siria nuk Ă«shtĂ« mĂ« terren pĂ«r ndĂ«rtimin e njĂ« shteti islamikâ, thotĂ« Mufaku.
Ai shton se Siria po shndërrohet nga një vend tradicionalisht antiamerikan në një shtet gjithnjë e më proamerikan - zhvillim ky që, sipas tij, pritet të ndikojë edhe në raportet me aleatët e SHBA-së, përfshirë Kosovën.
Komuniteti shqiptar në Siri
LuftĂ«tarĂ«t e huaj nga Kosova nuk janĂ« tĂ« vetmit shqiptarĂ« qĂ« jetojnĂ« nĂ« Siri. NĂ« kĂ«tĂ« vend ekziston prej dekadash njĂ« komunitet shqiptar, i njohur me emĂ«rtimin âarnaoutâ - njĂ« etnonim i pĂ«rdorur pĂ«r shqiptarĂ«t qĂ« nga periudha e PerandorisĂ« Osmane.
Pas shpërbërjes së kësaj perandorie në vitin 1922, gjatë periudhës ndërmjet dy luftërave botërore, por edhe pas Luftës së Dytë Botërore, disa mijëra shqiptarë nga Ballkani u zhvendosën drejt Sirisë, duke krijuar një komunitet të qëndrueshëm dhe të integruar në shoqërinë vendase.
Sipas historianit Mufaku, komuniteti shqiptar në Siri sot përbëhet nga rreth 8.000 persona. Shumica janë shqiptarë me origjinë nga Kosova, por edhe nga Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut. Rreth gjysma e tyre jeton në Damask, ndërsa pjesa tjetër është e shpërndarë në disa qytete të vendit.
Gjatë luftës civile, e cila shpërtheu në vitin 2011 dhe zgjati rreth 15 vjet, edhe ky komunitet u godit rëndë. Në mesin e mijëra viktimave siriane ishin edhe dhjetëra shqiptarë, ndërsa disa qindra të tjerë u detyruan të largohen, kryesisht drejt Turqisë dhe vendeve të Bashkimit Evropian.
Mufaku thotë se komuniteti shqiptar e priti me shpresë dhe gëzim rrëzimin e regjimit të Assadit, duke e parë atë si mundësi për përmirësim të pozitës së tij në një Siri të re.
âKryetari i ri sirian, Ahmed al-Sharaa, erdhi nĂ« pushtet falĂ« formacioneve ushtarake qĂ« i qĂ«ndruan besnike dhe luftuan me tĂ« dhe pĂ«r tĂ«. NĂ« mesin e tyre ka pasur edhe njĂ« formacion shqiptar. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, qĂ« nga dita e parĂ«, zĂ«dhĂ«nĂ«se e udhĂ«heqjes sĂ« re ishte njĂ« âarnaouteâ, Obaida Arnaoutâ, thotĂ« Mufaku.
Sipas tij, komuniteti shqiptar pret që këto lidhje dhe ky rol të reflektohen në trajtimin institucional nga pushteti i ri sirian.
âShpresat janĂ« tĂ« mĂ«dha, por ende jemi nĂ« pritje. Siria Ă«shtĂ« nĂ« tranzicion dhe duhet kohĂ« pĂ«r tĂ« parĂ« se si shqiptarĂ«t do tĂ« pĂ«rfitojnĂ« realisht nga kjo liri e reâ, shton ai.
Shehu, drejtor ekzekutiv i Qendrës Amerikane për Luftimin e Ekstremizmit dhe Terrorizmit, i cili ka vizituar më herët Damaskun, vlerëson se komuniteti shqiptar në Siri ka qenë për vite me radhë i harruar dhe i margjinalizuar - shpesh jashtë çdo vëmendjeje institucionale.
Megjithatë, sipas tij, shqiptarët në Siri kanë arritur të ruajnë gjuhën, traditat, zakonet dhe ndjenjën e përkatësisë kombëtare, pavarësisht rrethanave të vështira.
âPĂ«r kĂ«tĂ« arsye, Ă«shtĂ« detyrim moral dhe kombĂ«tar qĂ« institucionet e KosovĂ«s dhe tĂ« ShqipĂ«risĂ« tĂ« ndĂ«rmarrin hapa seriozĂ« dhe tĂ« koordinuar pĂ«r mbĂ«shtetje institucionale, kulturore, arsimore dhe konsullore, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« shqiptarĂ«t e SirisĂ« tĂ« mos mbeten njĂ« kapitull i harruar, por njĂ« pjesĂ« e gjallĂ« dhe e mbrojtur e kombit shqiptarâ, thekson Shehu.
âDurimâ dhe âkujdesâ nĂ« ndĂ«rtimin e marrĂ«dhĂ«nieve diplomatike
Trajtimi i çështjes së komunitetit shqiptar në Siri, ashtu si edhe i luftëtarëve të huaj me origjinë nga Kosova, lidhet ngushtë me vendosjen e marrëdhënieve bilaterale dhe diplomatike ndërmjet Prishtinës dhe Damaskut.
Vëzhguesit e zhvillimeve në Kosovë dhe Lindjen e Mesme vlerësojnë se vendosja e marrëdhënieve diplomatike është një hap i natyrshëm, por që kërkon kohë, maturi dhe koordinim të kujdesshëm.
âTĂ« dyja vendet duhet tĂ« jenĂ« tĂ« durueshme nĂ« kĂ«tĂ« procesâ, thotĂ« Mufaku.
Sipas tij, si Kosova, ashtu edhe Siria po përballen me sfida të brendshme serioze. Kosova është e përfshirë në procese të brendshme politike, përfshirë ato zgjedhore, ndërsa Siria ndodhet në një tranzicion të thellë shtetëror.
âPresidenti i ri, Ahmed al-Sharaa, po pĂ«rpiqet tĂ« mbajĂ« njĂ« ekuilibĂ«r tĂ« kujdesshĂ«m mes Lindjes dhe PerĂ«ndimitâ, thotĂ« Mufaku, duke shtuar se nuk pret qĂ« çështjet mĂ« delikate diplomatike mes KosovĂ«s dhe SirisĂ« tĂ« trajtohen sĂ« paku edhe dy deri nĂ« tre vjet.
Ish-ambasadori Prenkaj vlerëson se vetë fakti që dy vendet e kanë njohur njëra-tjetrën, përbën një sinjal të qartë për gatishmërinë e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike.
Por, sipas tij, Kosova duhet të tregojë kujdes të veçantë në planifikimin e këtyre raporteve, duke marrë parasysh koordinimin e vazhdueshëm me aleatët e saj kryesorë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe vendet e Bashkimit Evropian.
âSa herĂ« qĂ« Kosova ka vendosur marrĂ«dhĂ«nie bilaterale, kjo Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nĂ« koordinim me SHBA-nĂ« dhe nĂ« pĂ«rputhje me politikat e saj tĂ« jashtme dhe tĂ« sigurisĂ«, si dhe me politikat e Bashkimit Evropianâ, thotĂ« Prenkaj, duke shtuar se Kosova nuk ka nevojĂ« tĂ« ngutet nĂ« kĂ«tĂ« proces.
Në të njëjtën linjë shprehet edhe Shehu, i cili vlerëson se ecja drejt vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Sirinë duhet të bëhet me maturi dhe vizion strategjik, në koordinim të plotë me SHBA-në dhe partnerët evropianë.
âNjĂ« qasje e tillĂ« do tâi mundĂ«sonte KosovĂ«s qĂ« çështjet e ndjeshme - nga pozita e komunitetit shqiptar nĂ« Siri, te siguria, aspektet ligjore dhe interesat ekonomike - tĂ« adresohen nĂ« mĂ«nyrĂ« institucionale dhe tĂ« strukturuar brenda njĂ« kornize bilateraleâ, thekson Shehu.
NĂ« pĂ«rvjetorin e parĂ« tĂ« rrĂ«zimit tĂ« regjimit tĂ« Bashar al-Assadit, presidentja e KosovĂ«s, Vjosa Osmani, dĂ«rgoi njĂ« mesazh urimi pĂ«rmes njĂ« video-incizimi me rastin e DitĂ«s sĂ« Ălirimit tĂ« SirisĂ«.
âTĂ« dashur miq nĂ« Siri, ju lutem dijeni se Kosova Ă«shtĂ« me ju. Ne do tĂ« jemi partneri juaj, miku juaj dhe aleati juaj nĂ« çdo hap tĂ« rrugĂ«sâŠâ, tha ndĂ«r tĂ« tjera Osmani.
Vëzhguesit e konsiderojnë këtë mesazh si një sinjal pozitiv në drejtim të ndërtimit të raporteve me Sirinë, megjithatë, nuk është e qartë nëse tashmë ka nisur ndonjë formë e komunikimit të drejtpërdrejtë ndërmjet dy palëve.
Presidenti i rrëzuar i Sirisë, Bashar al-Assad, dhe familja e tij po jetojnë një jetë të izoluar luksoze në Moskë më shumë se një vit pas rënies së regjimit të tij, me al-Assad që thuhet se është rikthyer në profesionin e tij të mëparshëm si oftalmolog.
Al-Assad, i cili u trajnua si mjek i syve nĂ« LondĂ«r pĂ«rpara se âtĂ« merrte pĂ«rsipĂ«r rolin e tĂ« atitâ, iku nga Siria nĂ« orĂ«t e para tĂ« 8 dhjetorit 2024, ndĂ«rsa forcat e opozitĂ«s pĂ«rparuan drejt Damaskut nga drejtime tĂ« shumta.
Sipas raportimeve, ai u shoqërua nga forcat ruse në bazën ajrore Khmeimim në bregdetin e Sirisë dhe u largua me avion nga vendi.
"Një jetë shumë e qetë"
Duke cituar një burim pranë familjes, The Guardian tha se al-Assad ka rifilluar studimet e mjekësisë ndërsa ishte në mërgim.
"Ai po studion rusisht dhe po përmirëson përsëri oftalmologjinë e tij", u citua të thoshte burimi.
âĂshtĂ« njĂ« pasion i tij, ai padyshim nuk ka nevojĂ« pĂ«r para. Edhe para se tĂ« fillonte lufta nĂ« Siri, ai ushtronte rregullisht oftalmologjinĂ« nĂ« Damaskâ.
Familja al-Assad besohet se jeton në Rublyovka, një lagje elitare e rrethuar në perëndim të Moskës, ku jetojnë figura të larta politike dhe biznesmenë të pasur.
Sipas raportit, pjesa më e madhe e pasurisë së familjes u zhvendos në Rusi pasi sanksionet perëndimore u vendosën në vitin 2011 pas shtypjes së dhunshme të protestave antiqeveritare nga al-Assad.
Nën mbikëqyrjen ruse
Pavarësisht sigurisë së tyre financiare, al-Assad dhe familja e tij e ngushtë thuhet se janë kryesisht të izoluar dhe nën mbikëqyrje të ngushtë nga autoritetet ruse.
âĂshtĂ« njĂ« jetĂ« shumĂ« e qetĂ«â, tha njĂ« mik i familjes pĂ«r The Guardian. âAi ka shumĂ« pak, nĂ«se ka, kontakt me botĂ«n e jashtmeâ.
Raporti thotë se al-Assad është penguar të komunikojë me ish-zyrtarë të lartë të regjimit dhe besohet se është në kontakt vetëm me një grusht ish-ndihmësish të pallatit, përfshirë Mansour Azzam dhe Yassar Ibrahim.
Një burim pranë Kremlinit i tha gazetës se Assadi nuk ka më rëndësi politike për udhëheqjen e Rusisë.
"Putini ka pak durim për udhëheqësit që humbasin kontrollin e pushtetit, dhe al-Asadi nuk shihet më si një figurë me ndikim apo edhe një mysafir interesant për t'u ftuar në darkë", citohet të ketë thënë burimi.
Zemërim midis të afërmve
Largimi i papritur i al-Asadit nga Siria thuhet se zemëroi anëtarët e rrethit të tij të ngushtë dhe familjen e zgjeruar.
Sipas The Guardian, ai nuk i paralajmëroi aleatët e ngushtë ose të afërmit për ikjen e tij të afërt, duke i lënë shumë të kujdesen për veten e tyre ndërsa forcat e opozitës i afroheshin kryeqytetit.
Një mik i vëllait të al-Assadit, Maher al-Assad, një komandant i lartë ushtarak, tha se thirrjet e përsëritura drejtuar Basharit mbetën pa përgjigje në ditët e fundit.
"Maher e kishte telefonuar Basharin për ditë të tëra, por ai nuk e përgjigjej. Ai qëndroi në pallat deri në sekondën e fundit, forcat e opozitës gjetën qymyrin e tij të shishas ende të ngrohtë. Ishte Maher, jo Bashari, ai që i ndihmoi të tjerët të shpëtonin. Basharit i interesonte vetëm vetja", tha burimi.
Anëtarët e familjes së zgjeruar të al-Assad gjithashtu patën vështirësi të largoheshin nga vendi.
Elie Hatem, avokati i xhaxhait të al-Assad, Rifaat al-Assad, tha se të afërmit mbërritën në bazën ajrore ruse pa koordinim paraprak.
"Kur mbërritën në Khmeimim, u thanë ushtarëve rusë se ishin të afërm të al-Assad, por nuk flisnin anglisht ose arabisht. Kështu që tetë prej tyre u detyruan të flinin në makinat e tyre përpara bazës".
Ai shtoi se vetëm pas ndërhyrjes së një zyrtari të lartë rus ata u lejuan përfundimisht të largoheshin nga Siria.
Al-Assad dhe familja e tij
Në muajt pas mbërritjes së tyre në Moskë, familja u mblodh për të mbështetur Asma al-Assad, ish-zonjën e parë, e cila ishte duke iu nënshtruar trajtimit për leukemi.
Një burim i njohur me çështjen i tha The Guardian se gjendja e saj u stabilizua më vonë pas trajtimit eksperimental nën mbikëqyrjen e shërbimeve ruse të sigurisë.
Pavarësisht përpjekjeve për t'u rikthyer në vëmendjen e publikut, al-Assad thuhet se është ndaluar nga çdo aktivitet politik ose mediatik.
Në një intervistë të nëntorit të cituar nga The Guardian, ambasadori i Rusisë në Irak, Elbrus Kutrashev, konfirmoi kufizimet.
"Al-Assad mund tĂ« jetojĂ« kĂ«tu, por nuk mund tĂ« angazhohet nĂ« aktivitete politike... Ai nuk ka tĂ« drejtĂ« tĂ« angazhohet nĂ« asnjĂ« media apo aktivitet politikâ.
âA keni dĂ«gjuar ndonjĂ« gjĂ« prej tij? Nuk keni dĂ«gjuar, sepse atij nuk i lejohet - por Ă«shtĂ« i sigurt dhe gjallĂ«", ka thĂ«nĂ« Kutrashev.
Ndërsa vetë al-Assad mbetet kryesisht i padukshëm, fëmijët e tij kanë vazhduar jetën e tyre në Moskë.
Djali i tij, Hafez al-Assad, dikur i konsideruar si një pasardhës i mundshëm, është tërhequr nga publiku që nga postimi i një videoje në Telegram në shkurt në të cilën ai mohoi braktisjen e aleatëve të regjimit dhe pretendoi se ishte Moska ajo që urdhëroi familjen të largohej nga Siria.
SirianĂ«t mĂ« vonĂ« e âgjetĂ«n lokacioninâ e videos duke thĂ«nĂ« se Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nĂ« MoskĂ«, sipas raportit.
Hafez që atëherë ka mbyllur shumicën e llogarive të tij në mediat sociale dhe ka regjistruar profile online nën një pseudonim, duke përdorur një emër të marrë nga një serial televiziv amerikan për fëmijë.
Vajza e Al-Assad, Zein al-Assad, 22 vjeç, u diplomua në qershor nga MGIMO, një universitet elitar në Moskë, ku marrin pjesë shumë anëtarë të klasës sunduese të Rusisë.
Fotografitë e publikuara në faqen e internetit të universitetit treguan Zein duke marrë pjesë në ceremoni, ndërsa një video e veçantë kapi anëtarët e familjes të ulur në heshtje në audiencë.
Dy shokë klase i thanë botimit se familja shmangu vëmendjen dhe u largua menjëherë pas ceremonisë.
"Ata janë pak të hutuar", tha një mik i familjes për The Guardian. "Mendoj se janë ende pak të shokuar. Ata thjesht po mësohen me jetën". /Telegrafi/
Siria ka arrestuar pesë persona të dyshuar për lidhje me të shtënat ndaj trupave amerikane dhe siriane në qytetin qendror sirian të Palmyra të shtunën, tha Ministria e Brendshme e Sirisë të dielën.
Dy ushtarë të ushtrisë amerikane dhe një përkthyes civil u vranë nga një sulmues i cili shënjestroi një konvoj të forcave amerikane dhe siriane, përpara se të qëllohej për vdekje.
Ministria e Brendshme Siriane e ka përshkruar sulmuesin si një anëtar të forcave të sigurisë siriane të dyshuar për simpatizim me Shtetin Islamik.
Sulmi ndodhi mezi një muaj pasi Siria njoftoi se kishte nënshkruar një marrëveshje bashkëpunimi politik me koalicionin e udhëhequr nga SHBA-të kundër Shtetit Islamik, gjë që përkoi me vizitën e Presidentit sirian Ahmed al-Sharaa në Shtëpinë e Bardhë.
"Njësitë tona kryen një operacion të saktë dhe vendimtar sigurie në qytetin e Palmyra, pas një sulmi terrorist frikacak të kryer dje nga një individ i lidhur me Shtetin Islamik", tha Ministria e Brendshme e Sirisë në një deklaratë.
"Operacioni u krye në koordinim të plotë me Shërbimin e Përgjithshëm të Inteligjencës dhe forcat e koalicionit ndërkombëtar, dhe rezultoi në arrestimin e pesë të dyshuarve, të cilët u referuan menjëherë për t'u marrë në pyetje", u tha ndër tjera.
Tre ushtarë amerikanë u plagosën në sulm, tha Komanda Qendrore e ushtrisë amerikane. Agjencia shtetërore e lajmeve siriane SANA tha se dy personel sirian u plagosën gjithashtu.
Ministria e Brendshme e Sirisë tha se kishte vlerësuar sulmuesin vetëm disa ditë para sulmit dhe kishte arritur në përfundimin se ai mund të kishte pikëpamje ekstremiste. Një vendim për të ardhmen e tij ishte në pritje.
Koalicioni i udhëhequr nga SHBA-të ka kryer sulme ajrore dhe operacione tokësore në Siri duke synuar të dyshuarit e Shtetit Islamik në muajt e fundit, shpesh me përfshirjen e forcave të sigurisë të Sirisë. Siria muajin e kaluar gjithashtu kreu një fushatë mbarëkombëtare duke arrestuar më shumë se 70 persona të akuzuar për lidhje me grupin.
Shtetet e Bashkuara kanë trupa të stacionuara në Sirinë verilindore si pjesë e një përpjekjeje dhjetëvjeçare për të luftuar Shtetin Islamik, i cili mbajti pjesë të Sirisë dhe Irakut nga viti 2014 deri në vitin 2019.
Qeveria e Sirisë tani udhëhiqet nga ish-rebelë që rrëzuan udhëheqësin Bashar al-Assad vitin e kaluar pas një lufte civile 13-vjeçare, përfshirë anëtarë të ish-degës së Al Kaedës në Siri, të cilët u ndanë nga grupi dhe u përleshën me Shtetin Islamik. /Telegrafi/
Presidenti i SHBA-sĂ«, Donald Trump, tha se âdo tĂ« ketĂ« hakmarrje shumĂ« seriozeâ, pasi dy ushtarĂ« amerikanĂ« dhe njĂ« civil u vranĂ« nĂ« njĂ« sulm nĂ« Siri pĂ«r tĂ« cilin Uashingtoni fajĂ«son grupin e Shtetit Islamik.
âKy ishte njĂ« sulm i ISIS-it kundĂ«r SHBA-sĂ« dhe SirisĂ«, nĂ« njĂ« pjesĂ« shumĂ« tĂ« rrezikshme tĂ« SirisĂ« qĂ« ata nuk e kontrollojnĂ« plotĂ«sishtâ, tha ai.
Trump u tha gazetarĂ«ve nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« se presidenti i SirisĂ«, Ahmed al-Sharaa, ishte âi shkatĂ«rruar nga ajo qĂ« ndodhiâ dhe theksoi se Siria po luftonte pĂ«rkrah trupave amerikane.
Komanda Qendrore e SHBA-së njoftoi se tre ushtarë u plagosën në një pritë nga një anëtar i vetëm i ISIS-it në Sirinë qendrore.
NEW: President Trump vows to retaliate against ISIS after two U.S. soldiers and U.S. interpreter were killed in an ambush in Syria. Three others were also injured.
âThis was an ISIS attack on us and Syria. And again, we mourn the loss and we pray for them and their parents and⊠pic.twitter.com/IPvZMYko9Y â Fox News (@FoxNews) December 13, 2025
Ushtria amerikane tha se personi i armatosur u vra.
Sulmi ndaj trupave amerikane në Siri ishte i pari me viktima që nga rrëzimi i presidentit Bashar Assad një vit më parë.
Zëdhënësi kryesor i Pentagonit, Sean Parnell, tha se civili i vrarë ishte një përkthyes amerikan dhe se sulmi kishte në shënjestër ushtarët e përfshirë në operacionet e vazhdueshme kundër terrorizmit në rajon. /Telegrafi/
Dy ushtarë të Ushtrisë Amerikane dhe një përkthyes civil u vranë në një sulm në Siri të shtunën, sipas Departamentit të Mbrojtjes.
âTre tĂ« tjerĂ« u plagosĂ«n nĂ« sulmâ, tha Sean Parnell, zĂ«dhĂ«nĂ«si kryesor i Pentagonit.
âSulmi ndodhi ndĂ«rsa ushtarĂ«t po kryenin njĂ« angazhim kyç me udhĂ«heqĂ«sit. Misioni i tyre ishte nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« operacioneve tĂ« vazhdueshme kundĂ«r ISIS-it/kundĂ«r terrorizmit nĂ« rajonâ, tha Parnell, duke shtuar se emrat e tĂ« vrarĂ«ve do tĂ« mbahen tĂ« fshehtĂ« derisa tĂ« njoftohen tĂ« afĂ«rmit e tyre.
Today in Palmyra, Syria, two United States Army soldiers and one civilian U.S. interpreter were killed, and three were wounded.
The attack occurred as the soldiers were conducting a key leader engagement. Their mission was in support of on-going counter-ISIS / counter-terrorism⊠â Sean Parnell (@SeanParnellASW) December 13, 2025
Sekretari i Mbrojtjes, Pete Hegseth, tha se sulmuesi u vra nga forcat partnere.
âLe ta dinĂ«, nĂ«se i shĂ«njestroni amerikanĂ«t â kudo nĂ« botĂ« â do ta kaloni pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« jetĂ«s suaj tĂ« shkurtĂ«r dhe nĂ« ankth duke e ditur se Shtetet e Bashkuara do tâju ndjekin, do tâju gjejnĂ« dhe do tâju vrasin pa mĂ«shirĂ«â, tha ai.
Ushtarët amerikanë u qëlluan gjatë një patrullimi të përbashkët me forcat siriane në Sirinë qendrore, sipas agjencisë zyrtare kombëtare të lajmeve SANA.
Trafiku në autostradën midis Deir Ezzor dhe Damaskut u ndalua në lidhje me incidentin.
âHelikopterĂ«t amerikanĂ« ndĂ«rhynĂ« pĂ«r tĂ« evakuuar tĂ« plagosurit nĂ« bazĂ«n al-Tanf pas incidentit me tĂ« shtĂ«natâ, raportoi SANA.
Stepat e thata të Sirisë verilindore shtrihen pothuajse pa ndërprerje deri në kufirin me Irakun, ku boshllëkun e thyen vetëm ndonjë pompë nafte, derisa rruga të çon drejt një kampi gjigant. Një gardh metalik i mbuluar me tela me gjemba rrethon kompleksin e madh dhe kamionë furnizimi shtrihen për më shumë se gjysmë kilometri jashtë portave.
Ky është kampi i ndalimit Al Hol, ku shumica e të ndaluarve janë familjarë, gra, motra dhe fëmijë, të luftëtarëve të grupit terrorist Shteti Islamik (ISIS). Në burgjet përreth ndodhen mbi 8 mijë luftëtarë të ISIS-it.
Për vite me radhë, ISIS-i sundoi pjesë të mëdha të Sirisë dhe Irakut fqinj, duke zbatuar në mënyrë brutale interpretimin e tij ekstrem të ligjit islamik. Ndërsa forcat siriane të udhëhequra nga kurdët, me mbështetjen e SHBA-ve, rimorën territoret, mijëra luftëtarë të ISIS-it dhe dhjetëra mijëra familjarë të tyre u ndaluan.
Forcat amerikane ua besuan aleatëve të tyre kurdë ruajtjen e të ndaluarve dhe familjeve të ISIS-it. Por tani, Pentagoni po redukton praninë ushtarake në Siri dhe ka sinjale se zyrtarët amerikanë duan që qeveria e re siriane të marrë përgjegjësinë për burgjet dhe kampet e ndalimit.
Kjo është pjesë e një përpjekjeje më të gjerë për të integruar milicinë e fuqishme kurde, të njohur si Forcat Demokratike Siriane (SDF), në ushtrinë e rindërtuar të vendit, ndërsa autoritetet përpiqen të ribashkojnë Sirinë pas një lufte civile 13-vjeçare.
Një pengesë serioze është mosbesimi i shumë kurdëve ndaj qeverisë dhe angazhimit të saj për të luftuar ISIS-in. Qeveria drejtohet nga ish-rebelë islamistë, dikur të lidhur me Al Kaedën, dhe shumë kurdë frikësohen se ata mund të lirojnë militantë të ISIS-it.
Megjithatë, deri tani qeveria ka mbajtur një qëndrim të fortë publik kundër ISIS-it. Në nëntor, Siria pranoi të bashkohej me një koalicion të udhëhequr nga SHBA-të kundër grupit, i cili vazhdon të jetë aktiv në vend.
Sipas vlerësimeve të Kombeve të Bashkuara dhe zyrtarëve amerikanë, gjatë vitit të fundit ISIS-i ka zgjeruar shtrirjen, shpeshtësinë dhe ashpërsinë e sulmeve. Grupi ka sulmuar një kishë ortodokse greke në Damask dhe ka kryer atentate me bomba kundër forcave të qeverisë siriane.
Administratorët e kampeve thonë se operativë të ISIS-it ndodhen ende brenda tyre dhe fokusohen në radikalizimin e fëmijëve.
âKur vizitova kampin Al Hol kĂ«tĂ« vit, fĂ«mijĂ«t silleshin nĂ« grupe brenda hapĂ«sirĂ«s sĂ« rrethuar. MĂ« tĂ« vegjlit mbanin fort rrobat e gjata tĂ« zeza tĂ« nĂ«nave. Disa gra i largonin fĂ«mijĂ«t me shpejtĂ«si nga vizitorĂ«t e huaj, duke murmuritur fjalĂ«n âkafirâ, qĂ« nĂ« arabisht do tĂ« thotĂ« âjobesimtarââ, raportoi gazetarja Alissa Rubin pĂ«r New York Times.
Disa gra shmangnin kontaktin me të huajt, ndërsa të tjera mblidheshin rreth meje, duke kërkuar dëshpërimisht të dëgjoheshin. Për shumë prej banorëve, nuk ka rëndësi se kush është në pushtet.
âDuam tĂ« kthehemi nĂ« shtĂ«pi. Jemi shumĂ« tĂ« lodhurâ, mĂ« tha nĂ« pranverĂ« Um al-Bara, njĂ« grua nga qyteti irakian Hit. Ajo ishte e veshur, si shumĂ« tĂ« tjera, me rroba tĂ« zeza qĂ« mbulonin trupin, fytyrĂ«n dhe duart, nĂ« respekt tĂ« rregullave fetare tĂ« ISIS-it.
Administratorja e kampit, Jihan Hanan, tha në nëntor se nuk ishte e sigurt nëse Um al-Bara ishte ende në kamp apo ishte kthyer në Irak bashkë me mijëra gra të tjera irakiane.
Një tjetër grua, duke mbajtur pranë një vajzë të vogël me hundë që rridhte, më tha se quhej Hawla dhe kishte dy vajza dhe dy djem. Ajo tha se fëmijët po vuanin sepse nuk kishte shkollim të rregullt dhe se ata po ndëshkoheshin për veprimet e babait të tyre, ndonëse nuk kishin bërë asgjë të keqe.
Sipas Hanan, Hawla dhe fëmijët e saj u lejuan të ktheheshin në Irak në vjeshtë, pasi kishin kaluar gjashtë vjet në Al Hol.
âKam nevojĂ« pĂ«r trajtim mjekĂ«sorâ, lutej Lutf al-Nassan, 65 vjeçe, duke mĂ« kapur pĂ«r mĂ«nge. Ajo tha se kishte probleme me zemrĂ«n dhe se ilaçet i kishin mbaruar. ZyrtarĂ«t e kampit thanĂ« se nuk dinin nĂ«se ajo ishte kthyer nĂ« Irak.
Kampi Al Hol dhe kampi tjetër aty pranë, Roj, strehojnë aktualisht mbi 27 mijë familjarë të luftëtarëve të ISIS-it. Asnjëri prej tyre nuk është akuzuar për ndonjë krim.
Kampet ndodhen në një zonë verilindore të kontrolluar nga kurdët dhe të siguruara nga SDF. Administratorët paralajmërojnë se po rritet një brez i ri i indoktrinuar nga nënat me ideologjinë ekstremiste të ISIS-it.
âTĂ« gjitha gratĂ« kĂ«tu janĂ« tĂ« radikalizuara. Ato qĂ«ndruan me ISIS-in deri nĂ« fundâ, tha Hokmiya Ibrahim, administratore e kampit Roj. âPor problemi mĂ« i madh Ă«shtĂ« se nĂ«nat po i edukojnĂ« fĂ«mijĂ«t sipas ideologjisĂ« sĂ« Shtetit Islamikâ, shtoi ajo.
Sipas administratorëve, rreth 60% e popullsisë së dy kampeve janë nën 18 vjeç. Shumica e këtyre fëmijëve kanë kaluar vite të tëra në një ambient ku mbizotëron ideologjia kufizuese e ISIS-it.
Të ndaluarit më ekstremë në Al Hol janë kryesisht nga vende jashtë Lindjes së Mesme, përfshirë Taxhikistanin, Azerbajxhanin, Francën dhe Rusinë. Rreth 6 mijë gra dhe fëmijë jetojnë në një zonë të veçantë të kampit, e mbyllur për vizitorët për shkak të rrezikshmërisë.
Kushtet në të dy kampet janë të rënda. Pakënaqësia, dhuna dhe problemet shëndetësore janë të përhapura. Armët kontrabandohen rregullisht dhe gratë ose djemtë më të rritur përpiqen shpesh të arratisen.
Qindra automjete hyjnë çdo ditë për furnizime dhe mund të përdoren për të nxjerrë njerëz fshehurazi, tha Hanan.
âĂdo ditĂ« njerĂ«zit po ikin dhe duket si njĂ« operacion i organizuarâ, shtoi ajo.
AdministratorĂ«t thonĂ« se mezi po arrijnĂ« tâi mbajnĂ« kampet funksionale, sidomos pasi administrata Trump uli kĂ«tĂ« vit fondet e USAID-it pĂ«r shĂ«rbime bazĂ« si uji, buka dhe kujdesi mjekĂ«sor. Edhe pse furnizimi me ujĂ« dhe bukĂ« u rifillua mĂ« vonĂ«, shĂ«rbimet mjekĂ«sore, arsimore dhe pĂ«r mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve mbeten tĂ« pezulluara.
Pas këtyre shkurtimeve, u rritën dhuna dhe arratisjet, ndërsa pati protesta kundër vendimit për ndalimin e pagesave ndaj disa organizatave ndihmëse. Disa të ndaluar sulmuan zyrat e ndihmës, duke thyer dyer e dritare dhe duke plagosur roje.
Vitin e kaluar, njĂ« çift nĂ« Al Hol vendosi jelekĂ« shpĂ«rthyes artizanalĂ« dhe kĂ«rcĂ«noi se do tâi shpĂ«rthente gjatĂ« njĂ« operacioni sigurie. Ata u vranĂ« pasi refuzuan tĂ« dorĂ«zoheshin.
ShumĂ« prej tĂ« ndaluarve duan tĂ« kthehen nĂ« Siri, Irak ose vende tĂ« tjera, por disa shtete refuzojnĂ« tâi pranojnĂ« pĂ«r arsye sigurie, duke i lĂ«nĂ« gra dhe fĂ«mijĂ« nĂ« njĂ« gjendje pasigurie tĂ« pĂ«rhershme.
Iraku dhe Siria janë zotuar të riatdhesojnë shtetasit e tyre. Në vitin 2024, rreth 40% e të ndaluarve ishin sirianë, sipas OKB-së. Iraku ka kthyer gati 19 mijë shtetas, ndërsa Siria deri tani vetëm disa qindra.
Disa gra mbeten besnike ndaj ISIS-it, por tĂ« tjera duan vetĂ«m tĂ« kthehen nĂ« familjet e tyre, si Evelyne De Herdt, njĂ« belge 35-vjeçare. Ajo tha se ishte zhgĂ«njyer nga lĂ«vizja dhe kĂ«rkonte ânjĂ« jetĂ« normaleâ.
E rritur katolike, ajo u konvertua në Islam me kërkesë të bashkëshortit dhe erdhi në Siri në vitin 2015. Vajza e saj, Asia, lindi po atë vit. Bashkëshorti u vra duke luftuar për ISIS-in, ndërsa Asia u vra në vitin 2019 gjatë luftimeve. Belgjika ka pranuar të rikthejë vetëm disa gra me fëmijë, por ka refuzuar të tjerat pa fëmijë.
âSepse vajza ime ka vdekur, unĂ« nuk konsiderohem nĂ«nĂ«â, tha ajo me zĂ« tĂ« ulĂ«t.
Kështu, si mijëra të tjera, ajo vazhdon të presë, e braktisur në shkretëtirë.
Siria dhe Arabia Saudite kanë nënshkruar një numër marrëveshjesh në sektorët e naftës dhe gazit.
Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, kompania shtetërore siriane e naftës nënshkroi katër marrëveshje me kompani saudite në selinë e Ministrisë së Energjisë në kryeqytetin Damask, sipas Agjencisë Arabe të Lajmeve Siriane (SANA) të martën.
Marrëveshjet mbulojnë "shërbime mbështetëse teknike dhe zhvillimin e fushave të naftës dhe gazit në Siri", tha agjencia, pa përmendur nënshkruesit sauditë të marrëveshjeve.
Më 19 nëntor, drejtori ekzekutiv i Kompanisë siriane të naftës, Youssef Qaballawi, njoftoi zbulimin e pesë fushave të reja të gazit në rajonin perëndimor Al-Sahel.
Sipas shifrave të vitit 2015, rezervat e provuara të gazit në Siri arritën në rreth 8.5 trilionë metra kub, ndërsa prodhimi mesatar ditor i gazit të palidhur është rreth 250 milionë metra kub, duke përfaqësuar 58 përqind të prodhimit total të gazit të vendit.
Gazi i lidhur me naftën përbën 28 përqind të prodhimit, pjesa më e madhe e të cilit vjen nga lindja e lumit Eufrat.
Qeveria e re siriane, nën presidencën e Ahmad al Sharaa, synon të përmirësojë sektorin e energjisë së vendit duke nënshkruar marrëveshje dhe memorandume mirëkuptimi me disa qeveri dhe institucione për të mbështetur rindërtimin dhe rimëkëmbjen ekonomike të vendit pas 14 vitesh luftë civile. /Telegrafi/
Për shumë njerëz në Siri, rënia e regjimit solli me vete një frymë të re për herë të parë në dekada që kur babai i Basharit, Hafez, erdhi në pushtet në vitin 1970.
Ditët e para pas çlirimit u shënuan nga një entuziazëm në shumë pjesë të Sirisë, por edhe nga shqetësimi për atë që do të vinte më pas.
Pak njerëz prisnin që sanksionet e ashpra amerikane ndaj Sirisë do të hiqeshin, veçanërisht me Ahmed al-Sharaa në krye, një njeri për kokën e të cilit Shtetet e Bashkuara kishin vendosur një shpërblim të majmë.
Rënia e Asadit erdhi si një tronditje, madje edhe për kryengritësit që e rrëzuan atë. Në fund të nëntorit 2024, grupet e udhëhequra nga Hajat Tahrir al-Sham me qëllim që ta merrnin atë nga forcat e Asadit.
Rebelët morën Damaskun më 8 dhjetor, ndërsa Asadi u largua me shpejtësi nga forcat ruse dhe mbetet në mërgim në Moskë.
Por Rusia, një aleate e gjatë e Asadit, nuk ndërhyri ushtarakisht për ta mbrojtur atë dhe që atëherë ka vendosur lidhje me sundimtarët e rinj të vendit dhe ka mbajtur bazat e saj në bregdetin sirian.
Që nga ngjitja e tij e papritur në pushtet, al-Sharaa ka nisur një ofensivë diplomatike joshëse, duke ndërtuar lidhje me vendet perëndimore dhe arabe që e shmangnin Assadin.
Por sukseset diplomatike janë zbehur nga shpërthimet e dhunës sektare në të cilën qindra civilë nga pakicat alevite dhe druze u vranë nga luftëtarët sunitë pro-qeveritarë.
Ndërkohë, ekonomia e vendit ka mbetur e ngadaltë, pavarësisht heqjes së shumicës së sanksioneve perëndimore. Banka Botërore vlerëson se rindërtimi i zonave të dëmtuara nga lufta në vend do të kushtojë 216 miliardë dollarë.
Rindërtimi që ka ndodhur deri më tani ka qenë kryesisht në një shkallë të vogël, me pronarë individualë që paguajnë për të riparuar shtëpitë dhe bizneset e tyre të dëmtuara.
Një vit pas rrëzimit të Asadit, banorët e Damaskut thonë se po gëzojnë më shumë liri, megjithëse disa ankohen për taksat e larta dhe koston e jetesës.
Ish-presidenti sirian Bashar al-Assad dhe ish-këshilltarja e tij Luna al-Shibl tallën presidentin rus Vladimir Putin në videot e publikuara së fundmi, të siguruara nga Al Arabiya.
Që nga e shtuna, Al Arabiya ka transmetuar regjistrime që thuhet se tregojnë al-Assad në biseda private me al-Shibl, në të cilat ai tall figura dhe ngjarje të ndryshme brenda Sirisë.
Megjithatë, sipas Al Arabia, përcjell Telegrafi, data e pamjeve është e paqartë.
Regjimi i al-Assad u rrëzua nga forcat e opozitës siriane vitin e kaluar, pas së cilës ai kërkoi strehim në Rusi - i njëjti vend që e kishte mbështetur atë gjatë gjithë luftës civile siriane. Besohet se ai aktualisht jeton në Moskë.
Por ârrjedhja e funditâ hedh dritĂ« tĂ« re mbi marrĂ«dhĂ«nien e al-Assad me rrethin e tij tĂ« ngushtĂ« dhe me presidentin e RusisĂ« Putin, aleatin mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m tĂ« regjimit tĂ« tij.
Në një klip, al-Shibl, që vdiq në korrik 2024 pasi u lëndua në një aksident me makinë, komenton me ironi për pamjen dhe shëndetin e Putinit, duke thënë: "A e pe sa i fryrë duket Putini?".
Al-Assad përgjigjet: "Janë të gjitha operacione".
Al-Shibl shton: âPo, gjithçka rreth Putinit Ă«shtĂ« operacion. Ai Ă«shtĂ« 65 vjeç⊠ai klip e ekspozoi keqâ.
Burimet i thanë Al Arabiya se Amjad Issa, ndihmësi i al-Shibl, ishte në makinë me al-Assad kur u bënë regjistrimet. /Telegrafi/
Login
