❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Akuzohej për vrasjen e ish-efektivit të Krimeve, Gjykata e Elbasanit shpall të pafajshëm Donald Hoxhën

Gjykata e Elbasanit ka shpallur tĂ« pafajshĂ«m Donald HoxhĂ«n, i cili akuzohet si autor i dyshuar i vrasjes sĂ« ish-efektivit tĂ« Krimeve, Roland Rexhepi, i njohur si “Doda”.

Prokuroria kishte kërkuar 16 vite burgim për Hoxhën, i cili dyshohej në rolin e ndihmësit në vrasjen e Rexhepit.

34-vjeçi u arrestuar në Londër dhe u ekstradua në vendin tonë.

Donald Hoxha akuzohet se nĂ« datĂ«n 22 korrik 2009 nĂ« qytetin e Elbasanit nĂ« bashkĂ«punim me Armand Llakaj dhe Marjus Tafaj, kanĂ« vrarĂ« me armĂ« zjarri ish-policin Roland Rexhepin, pasi dyshohej se kishte tentuar qĂ« tĂ« prishte vendngjarjen nĂ« vrasjen e Sokol Çapjes dhe kishte ndihmuar autorĂ«t tĂ« largoheshin nga Elbasani.

Ish-efektivi, i njohur ndryshe edhe si “Doda” u ekzekutua me dy armĂ« tip kallashnikov mĂ«ngjesin e 22 korrikut pranĂ« banesĂ«s sĂ« tij teksa po shkonte te parkingu ku kishte makinĂ«n.

NĂ« kĂ«tĂ« moment i Ă«shtĂ« afruar me motor “Zong-Zhung” njĂ«ri nga autorĂ«t e krimit, Armando Llakaj, i cili ka hapur zjarr nĂ« drejtim tĂ« Rexhepit duke e lĂ«nĂ« tĂ« vdekur nĂ« vend. Ngjarja erdhi si rezultat i pĂ«rplasjes mes bandave tĂ« qytetit tĂ« Elbasanit.

Pak kohë pas ngjarjes, policia arriti të sigurojë prova dhe të arrestojnë Marjus Tafën dhe Armando Llakajn, tashmë janë dënuar me 24 dhe 23 vite burgim, ku vijojnë të vuajnë dënimin në burgun e Peqinit.

Roland Rexhepi ka qenë agjent i antidrogës dhe shofer i drejtuesit të Policisë së Elbasanit, Edmond Koseni, në atë kohë. Dy vite më vonë atij iu vra vëllai, Ilir Rexhepi.

The post Akuzohej për vrasjen e ish-efektivit të Krimeve, Gjykata e Elbasanit shpall të pafajshëm Donald Hoxhën appeared first on Gazeta Si.

Vuçiç pranon kërkesën e studentëve: Do kemi zgjedhje të parakohshme në Serbi

Kreu i shtetit serb Alaksandër Vuçiç ka plotësuar kërkesën kryesore të opozitës dhe studentëve që protestojnë prej disa muajsh nëpër sheshe, duke njoftuar mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në 2026.

“E kemi pranuar kĂ«rkesĂ«n e tyre kryesore. Vitin e ardhshĂ«m do tĂ« shkojmĂ« nĂ« zgjedhje parlamentare, por vetĂ«m se nuk do tĂ« jenĂ« aq tĂ« lumtur kur t’i numĂ«rojnĂ« votat. Do tĂ« shkojmĂ« nĂ« zgjedhje qĂ« t’i mposhtim kundĂ«rshtarĂ«t tanĂ« politikĂ«, qĂ« janĂ« pa program e pa ide nĂ« çdo qytet tĂ« SerbisĂ«. U organizuan mĂ« shumĂ« se 25,000 tubime tĂ« paligjshme. Ata bllokuan trafikun dhe u pĂ«rpoqĂ«n qĂ« tĂ« kishte viktima. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse them se ata donin tĂ« krijonin njĂ« Maidan, duke krijuar kaos. Zgjedhjet nuk fitohen me gĂ«njeshtra, por me punĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, duke luftuar pĂ«r qytetarĂ«t e SerbisĂ«, duke luftuar pĂ«r popullin”.

Vuçiç tha se opozitarët nuk kanë as ide politike, as rreth Kosovës.

“NjĂ«ra pjesĂ« e opozitĂ«s Ă«shtĂ« pĂ«r njohjen e KosovĂ«s, dhe tjetra Ă«shtĂ« tĂ« shkohet nĂ« luftĂ« me PrishtinĂ«n qĂ« nesĂ«r. JanĂ« po ata qĂ«, pavarĂ«sisht faktit se e shkatĂ«rruan ushtrinĂ« vite mĂ« parĂ«, pikĂ«risht tani donin tĂ« shkonin nĂ« luftĂ« me PrishtinĂ«n. Kur nuk ke njĂ« politikĂ«, nuk ke plane, nuk ke ide, nuk ke njĂ« program, nuk ke asgjĂ« pĂ«r t’u ofruar njerĂ«zve, pas njĂ« kohe njerĂ«zit e kuptojnĂ« se ajo dozĂ« pasioni ka kaluar. Le tĂ« kthehemi nĂ« njĂ« jetĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, serioze dhe tĂ« pĂ«rgjegjshme. Mendoj se Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« tregohet se Beogradi dhe Serbia po kthehen plotĂ«sisht nĂ« normalitet, pavarĂ«sisht faktit se shumĂ« nuk e donin kĂ«tĂ«â€.

The post Vuçiç pranon kërkesën e studentëve: Do kemi zgjedhje të parakohshme në Serbi appeared first on Gazeta Si.

ÇfarĂ« u shkaktojnĂ« fishekzjarrĂ«t kafshĂ«ve shtĂ«piake

Gazeta Si – Reagimet e frikshme tĂ« kafshĂ«ve shtĂ«piake janĂ« njĂ« nga argumentet mĂ« tĂ« zakonshme tĂ« pĂ«rdorura pĂ«r tĂ« dekurajuar traditĂ«n e fishekzjarrĂ«ve tĂ« natĂ«s sĂ« Vitit tĂ« Ri.

Kushdo që ka vëzhguar ndonjëherë sjelljen e tyre në këto rrethana, e di se ato janë stresuese. Ata shpesh ikin, duke kërkuar strehim dhe të hutuar për burimin e zhurmave.

Disa qen lehin ose gjĂ«mojnĂ« dhe disa mace tĂ«rhiqen dhe bĂ«hen agresive kur pronarĂ«t e tyre afrohen duke u pĂ«rpjekur t’i qetĂ«sojnĂ«.

Popullsia e pronarëve të qenve dhe maceve është rritur për vite me radhë, por kjo prirje nuk duket se është paralele me një rënie paralele të popullsisë së përgjithshme.

Në Itali, një nga vendet ku kjo traditë është më e përhapur, fishekzjarrët në natën e Vitit të Ri 2025 plagosën 309 persona: numri më i lartë në dhjetë vjet.

Por problemi i efekteve të tyre te kafshët prek edhe vende të tjera, përfshirë SHBA-të, ku është tradicionale të ndizen fishekzjarrë në Ditën e Pavarësisë, 4 Korrik.

Disa studime dhe kërkime të kohëve të fundit konfirmojnë se zhurma nga shpërthimet e fishekzjarrëve mund të jetë me të vërtetë një burim i rëndësishëm i stresit të sjelljes dhe fiziologjisë për kafshët.

Për një studim të botuar në vitin 2020, një ekip kërkimor nga Shkolla Veterinare e Universitetit të Bernës në Zvicër analizoi pamjet e 36 qenve shtëpiakë të racave dhe moshave të ndryshme, të filmuar nga pronarët e tyre në natën e Vitit të Ri dhe në një natë tjetër, duke ndjekur udhëzimet e studiuesve.

Në natën e Vitit të Ri, disa qen shfaqën shprehje specifike të shoqëruara me stresin dhe frikën, madje edhe tek speciet e tjera të gjitarëve, siç është ulja e veshëve të tyre.

Qen të tjerë lehnin më shumë se zakonisht ose përpiqeshin të fshiheshin, megjithëse frekuenca e këtyre sjelljeve mund të varet edhe nga faktorë individualë, sipas studiuesve.

Zhurma nga fishekzjarrët mund të kalojë 160 decibel dhe të shkaktojë dëmtime të dëgjimit tek njerëzit, madje edhe serioze dhe të përhershme, rreziku i të cilave zakonisht zbutet nga distanca nga burimi i zhurmës.

Megjithatë, e njëjta zhurmë mund të jetë shumë më shqetësuese për kafshët me ndjeshmëri më të zhvilluar të dëgjimit sesa njerëzit, duke përfshirë qentë dhe macet.

Në varësi të distancës nga burimi i zhurmës, disa kafshë mund të vuajnë nga tinitus, humbje të dëgjimit dhe dëmtime të tjera afatgjata, siç raportohet nga Organizata Mbretërore për Parandalimin e Mizorisë ndaj Kafshëve (RSPCA), një nga më të vjetra dhe më të njohura të të drejtave të kafshëve në Britani.

Në vitin 2024, një studim në shkallë të gjerë mbi sjelljen e mbi 3,000 qenve dhe 622 maceve, i kryer në Holandë nga një grup biologësh dhe veterinerësh nga Universiteti i Utrechtit, dokumentoi një neveri të përgjithshme ndaj zhurmës së fishekzjarrëve në të dy speciet, të dëshmuar nga shenja të ndryshme ankthi dhe stresi.

Kur ekspozohen ndaj zhurmës së fishekzjarrëve, jo vetëm në natën e Vitit të Ri, disa kafshë kanë tendencë të ngrijnë, të fshihen ose të ikin, shkruan autorët, por të tjerat gjithashtu humbasin oreksin ose izolohen për një kohë të gjatë.

Duke studiuar zakonet e secilës kafshë, autorët zbuluan gjithashtu një korrelacion midis frikës së qenve nga fishekzjarrët dhe ekspozimit të tyre të hershëm ndaj zhurmës: sa më pak zhurma që dëgjonin si këlyshë qenushësh, aq më shumë prekeshin nga fishekzjarrët si të rritur. Megjithatë, zakoni me zhurmën ishte praktikisht i parëndësishëm për macet.

Shumë konsiderata në lidhje me efektet e dëmshme të zhurmave të forta tek kafshët shtëpiake vlejnë edhe për jetën e egër.

AftĂ«sia e kafshĂ«ve pĂ«r t’u pĂ«rshtatur me tingujt njerĂ«zorĂ« Ă«shtĂ« e njohur dhe e dokumentuar, por tingujt e papritur dhe tĂ« lartĂ« mund tĂ« ndryshojnĂ« sjelljet e tyre natyrore, rrahjet e zemrĂ«s dhe ritmin e frymĂ«marrjes, dhe tĂ« shkaktojnĂ« reagime frike dhe sjellje tĂ« rrezikshme arratisjeje.

Patat e egra, pĂ«r shembull, nuk janĂ« mĂ«suar tĂ« fluturojnĂ« natĂ«n (kur fishekzjarrĂ«t mund t’i tundojnĂ« tĂ« ikin) dhe kanĂ« mĂ« shumĂ« gjasa tĂ« humbasin ose tĂ« lĂ«ndohen.

Një studim i kohëve të fundit analizoi gjithashtu efektet e zhurmës së fishekzjarrëve te foka me gëzof të Kepit dhe pulëbardhat e Hartlaub-it, dy specie detare që gjenden pranë Kepit të Qytetit, Afrika e Jugut.

Rezultatet treguan se pulset e fishekzjarrëve mund të përhapen nëpër oqean. Për më tepër, ato udhëtojnë në një diapazon frekuencash që përputhet me vokalizimet e të dy specieve të analizuara dhe ndjeshmërinë e tyre të dëgjimit, duke prishur kështu komunikimin e tyre vokal.

Përveç ndjeshmërisë ndaj kafshëve shtëpiake, vitet e fundit kanë parë gjithashtu një vëmendje në rritje mbi efektet e ekspozimit të foshnjave njerëzore ndaj zhurmave shumë të larta.

Kjo është një temë me interes shkencor, por mungojnë studime të gjera dhe specifike mbi efektet e fishekzjarrëve dhe fishekzjarrëve.

“FĂ«mijĂ«t kanĂ« kanale veshi mĂ« tĂ« vogla se tĂ« rriturit, gjĂ« qĂ« intensifikon tingujt me frekuencĂ« tĂ« lartĂ«â€, shpjegoi pediatria dhe studiuesja amerikane, Sophie J. Balk pĂ«r revistĂ«n “Healthy Children”, bashkĂ«autore e njĂ« studimi tĂ« vitit 2023 mbi parandalimin e ekspozimit tĂ« tepĂ«rt ndaj zhurmĂ«s tek foshnjat, fĂ«mijĂ«t dhe adoleshentĂ«t.

“Edhe zhurmat mĂ« tĂ« zakonshme tĂ« pĂ«rditshme, siç janĂ« trafiku rrugor ose televizioni nĂ« sfond, mund tĂ« prishin gjumin, tĂ« mĂ«suarit dhe cilĂ«sinĂ« e jetĂ«s”, shtoi Balk.

Si pĂ«r kafshĂ«t shtĂ«piake, ashtu edhe pĂ«r foshnjat, njĂ« nga rekomandimet e ndara nga ekspertĂ«t pĂ«r tĂ« parandaluar reagimet e mundshme ndaj stresit ose frikĂ«s, Ă«shtĂ« tĂ« pĂ«rpiqen tĂ« shtojnĂ« “zhurmĂ« tĂ« bardhĂ«â€, lista kĂ«ngĂ«sh ose tinguj tĂ« tjerĂ« tĂ« njohur, siç Ă«shtĂ« televizori nĂ« sfond, nĂ« mjedisin e tyre pĂ«r tĂ« maskuar tingullin e fishekzjarrĂ«ve.

Rekomandimi është të shmanget volumi i tepërt, pasi edhe ekspozimi i zgjatur ndaj zhurmës së bardhë tepër të lartë mund të jetë i dëmshëm.

Gjithashtu, mund të jetë shumë e dobishme për kafshët shtëpiake që të qëndrojnë në objekte të njohura dhe një vend ku të mund të tërhiqen në rast nevoje, siç është një dollap ose një dhomë e vogël, ndoshta e mobiluar me batanije, rroba, qilima ose pëlhura të tjera, të cilat mund të ndihmojnë në zbutjen pjesërisht të zhurmës.

PĂ«rshtati: Gazeta “Si”

The post ÇfarĂ« u shkaktojnĂ« fishekzjarrĂ«t kafshĂ«ve shtĂ«piake appeared first on Gazeta Si.

Lara Colturi e mbylli vitin në podium (Video)

Nga Gazeta Si – Skiatorja me origjinĂ« italiane qĂ« garon pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, la pas ditĂ«t e errĂ«ta duke vazhduar trajektoren nĂ« rritje.

Ajo mund tĂ« jetĂ« ende nĂ« kĂ«rkim tĂ« fitores sĂ« parĂ« historike tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« KupĂ«n e BotĂ«s por vitin kalendarik e mbylli me podiumin e 7-tĂ«, dhe tĂ« 4 nĂ« 5 gara – duke ju afruar fitores gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ«.

Në ditën kur Shiffrin arriti fitoren e saj të 69-të në Slalom, Colturi startoi garën e 67-të në Kupën e Botës.

Ajo dha gjithçka dhe në fund siguroi një vend të tretë në garën e fundit të këtij viti.

“NĂ« garat e fundit kam bĂ«rĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r dhe thjesht po provoja limitin tim. Por ishte e pamundur tĂ« fitoja, kĂ«shtu qĂ« u pĂ«rpoqa tĂ« bĂ«ja maksimumin” – tha ajo.

Klasifikimi në dy zbritjet e Slalom-it në Semmering, Austri.

“DĂ«bora ishte pak mĂ« e mirĂ« nĂ« zbritjen e dytĂ«, kĂ«shtu qĂ« mentaliteti ishte tĂ« skijoja shpejt dhe tĂ« bĂ«ja atĂ« qĂ« bĂ«j nĂ« stĂ«rvitje, por zbritja e dytĂ« ishte shumĂ« e vĂ«shtirĂ«â€ – tregoi Lara

“ËshtĂ« fantastike ta mbyllĂ«sh vitin me njĂ« podium dhe tani do t’i zhvilloj garat e ardhshme me tĂ« njĂ«jtin mentalitet.  Po afrohem nĂ« çdo garĂ«, ndihem shumĂ« mirĂ« nĂ« stĂ«rvitje. Jam shumĂ« e shpejtĂ«, me mentalitet dhe forcĂ«â€ – vazhdoi Colturi.

Te Mikaela Shiffrin Lara ka njĂ« model ideal nga i cili mund tĂ« mĂ«sojĂ«. “Ajo Ă«shtĂ« vĂ«rtet e jashtĂ«zakonshme,” – tha Colturi pĂ«r Shiffrin. “Po pĂ«rpiqem tĂ« kopjoj gjithçka nga ajo. QĂ« kur isha 5 vjeçe jam pĂ«rpjekur ta bĂ«j kĂ«tĂ«, kĂ«shtu qĂ« jam mĂ«suar” – pĂ«rfundoi skiatorja jonĂ«

Slalomi i parë i Vitit të Ri  do të zhvillohet më 4 Janar në Kranjska Gora në Slloveni dhe do të ofrojë mundësinë e rradhës që Lara të provojë të mposhtë më të mirën e të gjitha kohërave.

The post Lara Colturi e mbylli vitin në podium (Video) appeared first on Gazeta Si.

Pogacar – Wiebes, dominuesit e çiklizmit nĂ« vitin 2025

Nga Gazeta Si – Tani qĂ« viti Ă«shtĂ« nĂ« orĂ«t e fundit tĂ« tij, Ă«shtĂ« koha pĂ«r bilance nĂ« sportin e çiklizmit.

101 ditë garim për 45 fitore individuale në turet më të rëndësishëm për meshkuj dhe femra.

Po flasim për Tadej Pogacar dhe Lorena Wiebes që dominuan edhe një herë sportin e tyre, në rrugë dhe pistë.

Slloveni Pogacar garoi në vetëm 50 nga 365 ditët e këtij viti dhe fitoi 20 gara (40% prej tyre).

Ai fitoi 4 gara nĂ« “Tour de France”, fitoi garĂ«n Liege-Bastongne-Liege, “Tour of Flanders”, garĂ«n e LombardisĂ«.

Si dhe “World Road & European Road Race of Champions”.

Pothuajse e njëjta histori edhe në çiklizmin e femrave ku dominuese ishte Lorena Wiebes.

Holandezja garoi në 51 ditë dhe fitoi 25 gara ose 49% të atyre ku mori pjesë.

Fitoret e saj ishin nĂ« “29 Top3”, “Tour de France” (Bluza e GjelbĂ«r), “Giro d’Italia” (Bluza e Kuqe).

Ajo triumfoi gjithashtu nĂ« edicionin e parĂ« tĂ« “Milano Sanremo” pĂ«r femra dhe “Donne in 20 years”.

The post Pogacar – Wiebes, dominuesit e çiklizmit nĂ« vitin 2025 appeared first on Gazeta Si.

Sa afër është Aston Villa-s me një rekord të ri në Premier League?

Nga Gazeta Si – Me pĂ«rmbysjen ndaj Chelsea-t, Aston Villa regjistroi fitoren e 11-tĂ« rradhazi nĂ« tĂ« gjitha kompeticionet.

Por si krahasohet kjo seri mbresëlënëse me arritjet e mëparshme të klubeve të Premier League?

Kur tĂ« dielĂ«n e 21 Shtatorit, vĂ«rshĂ«llima e fundit u dĂ«gjua nĂ« “Stadium of Light”, pĂ«r çudi kishte njerĂ«z qĂ« mendonin se koha e Unai Emery si trajner i Aston Villa-s po shkonte drejt fundit.

Për herë të 4 në historinë e saj, skuadra nuk fitoi asnjë nga 5 ndeshjet e para të sezonit, duke patur startin më të dobët në 56 vite, si dhe më të keqin në elitë që nga sezoni 1964-65.

Vetëm 5 ditë para humbjes ndaj Sunderland-it, Villa ishte eliminuar nga Kupa e Ligës që në raundin e parë.

Ndërsa goli i Matty Cash në barazimin 1-1 ndaj Sunderland-it me 10 lojtarë ishte i pari në Premier League për këtë sezon.

Aston Villa-s iu deshën 427 minuta për të shënuar golin e parë në kampionat.

Më pas erdhi fitorja në UEFA Europa League në shtëpi ndaj Bologna-s më 25 Shtator dhe gjithçka ndryshoi.

Ajo ishte fitorja e parë e sezonit dhe nisi një seri e jashtëzakonshme prej 17 fitoresh në 19 ndeshje në të gjitha kompeticionet.

11 nga këto fitore kanë ardhur në 11 ndeshjet e fundit zyrtare, duke barazuar një rekord të klubit, i arritur më parë vetëm në Shtator 1897 dhe Mars 1914.

TetĂ« fitore gjatĂ« kĂ«saj serie kanĂ« ardhur nĂ« “Premier League”, qĂ« do tĂ« thotĂ« se Villa ka fituar 8 ndeshje radhazi nĂ« elitĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« qĂ« nga seria prej 9 fitoresh mes Tetor-Dhjetorit 1910.

NjĂ« pĂ«rballje nĂ« krye tĂ« tabelĂ«s ndaj Arsenal-it sot, ofron mundĂ«sinĂ« pĂ«r ta zgjatur kĂ«tĂ« seri fitoreje dhe pĂ«r ta mbyllur vitin 2025 nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« mundshme – por sa larg janĂ« tĂ« besuarit e Emery, nga rekordet historike tĂ« Premier League?

  • SeritĂ« mĂ« tĂ« gjata tĂ« fitoreve nĂ« “Premier League”
    Liverpool – 18 fitore rradhazi (27/10/2019 – 24/02/2020)
    Manchester City – 18 fitore rradhazi (26/08/2017 – 27/12/2017)
    Liverpool – 17 fitore rradhazi (10/03/2019 – 05/10/2019)
    Manchester City – 15 fitore rradhazi (03/02/2019 – 10/08/2019)
    Manchester City – 15 fitore rradhazi (19/12/2020 – 02/03/2021)
    Arsenal – 14 fitore rradhazi (10/02/2002 – 18/08/2002)
    Chelsea – 13 fitore rradhazi (01/10/2016 – 31/12/2016)
    Manchester City – 13 fitore rradhazi (03/04/2024 – 14/09/2024)
    Manchester City – 12 fitore rradhazi (06/11/2021 – 15/01/2022)
    Manchester City – 12 fitore rradhazi (25/02/2023 – 21/05/2023)
    Manchester United – 12 fitore rradhazi (11/03/2000 – 20/08/2000)
  • SeritĂ« mĂ« tĂ« gjata tĂ« fitoreve nga klubet e “Premier League” nĂ« tĂ« gjitha kompeticionet
    Manchester City – 21 fitore rradhazi (19/12/2020 – 02/03/2021)
    Arsenal – 13 fitore rradhazi (23/03/2002 – 18/08/2002)
    Arsenal – 12 fitore rradhazi (25/08/2007 – 23/10/2007)
    Arsenal – 12 fitore rradhazi (16/03/2000 – 06/05/2000)
    Aston Villa – 11 fitore rradhazi (nĂ« vazhdim – prej 06/11/2025)
    Manchester City – 11 fitore rradhazi (19/12/2023 – 13/02/2024)
    Arsenal – 11 fitore rradhazi (25/08/2018 – 25/10/2018)
    Manchester City – 11 fitore rradhazi (26/08/2017 – 21/10/2017)
    Manchester City – 11 fitore rradhazi (19/04/2015 – 12/09/2015)
    Manchester United – 11 fitore rradhazi (11/01/2009 – 21/02/2009)
    Liverpool – 11 fitore rradhazi (15/03/2006 – 07/05/2006)

The post Sa afër është Aston Villa-s me një rekord të ri në Premier League? appeared first on Gazeta Si.

Të ndihmosh të tjerët parandalon demencën, altruizmi ngadalëson plakjen e trurit me 20%

Ndihma ndaj të tjerëve vetëm për disa orë në javë mund të ngadalësojë humbjen e kujtesës dhe të ndihmojë në parandalimin e demencës, sugjeron një studim i ri i rëndësishëm.

Kryerja e akteve të thjeshta të mirësisë, nga vullnetarizmi deri te ndihma ndaj miqve ose fqinjëve mund të ngadalësojë rënien njohëse deri në 20 për qind, kanë zbuluar studiuesit.

Shkencëtarët në Universitetin e Teksasit në Austin ndoqën më shumë se 30,000 amerikanë të moshës 51 vjeç e lart për dy dekada, duke testuar aftësitë e tyre të kujtesës dhe të të menduarit përmes intervistave të rregullta telefonike.

Pjesëmarrësit përfunduan tre vlerësime që matën kujtesën e menjëhershme, kujtesën afatgjatë dhe shpejtësinë e përpunimit mendor, me rezultate më të larta të kombinuara që pasqyronin shëndet më të mirë të trurit.

Studiuesit më pas shqyrtuan dy lloje sjelljesh ndihmëse: vullnetarizmin formal, siç është puna bamirëse ose komunitare, dhe ndihmën informale, duke përfshirë mbështetjen e papaguar për miqtë, fqinjët ose të afërmit me të cilët nuk jetonin.

Ata që i ndihmuan të tjerët në njërën nga mënyrat përjetuan një rënie njohëse prej 15 deri në 20 për qind më të ngadaltë sesa ata që nuk e bënë.

Përfitimi më i madh u pa tek njerëzit që dhanë ndihmë vetëm dy deri në katër orë në javë.

“Aktet e pĂ«rditshme tĂ« mbĂ«shtetjes, qofshin tĂ« organizuara apo personale, mund tĂ« kenĂ« ndikim afatgjatĂ«â€, tha Dr. Sae HĂ«ang Han, Profesor NdihmĂ«s i Zhvillimit NjerĂ«zor dhe Shkencave Familjare nĂ« universitet, i cili udhĂ«hoqi hulumtimin.

Ai shtoi se ajo që më ra në sy ishte se përfitimet njohëse të ndihmës ndaj të tjerëve nuk ishin vetëm nxitje afatshkurtra.

‘Por pĂ«rkundrazi, ishin kumulative me kalimin e kohĂ«s me angazhim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe kĂ«to pĂ«rfitime ishin tĂ« dukshme si pĂ«r vullnetarizmin formal ashtu edhe pĂ«r ndihmĂ«n informale.

‘Ndihma informale nganjĂ«herĂ« supozohet se ofron mĂ« pak pĂ«rfitime shĂ«ndetĂ«sore pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« njohjes sociale.

‘Ishte njĂ« surprizĂ« e kĂ«ndshme tĂ« zbuloja se ajo ofron pĂ«rfitime njohĂ«se tĂ« krahasueshme me vullnetarizmin formal.’

Gjetjet bazohen në hulumtime të mëparshme të udhëhequra nga Profesor Han, të cilat treguan se vullnetarizmi mund të kundërvepronte efektet e dëmshme të stresit kronik në inflamacion, një proces biologjik i lidhur me rënien njohëse dhe demencën.

Në atë studim të mëparshëm, efekti mbrojtës i vullnetarizmit ishte më i fortë tek njerëzit me nivele më të larta të inflamacionit, duke sugjeruar se ata me shëndet më të dobët mund të përfitojnë më shumë.

Si rezultat, Profesor Han tha se tĂ« rriturit e moshuar me shĂ«ndet jo optimal ‘mund tĂ« jenĂ« ata qĂ« pĂ«rfitojnĂ« nga ofrimi i mundĂ«sive pĂ«r tĂ« ndihmuar’.

Studimi më i fundit, i botuar në revistën Social Science & Medicine, e përkufizoi vullnetarizmin formal duke i pyetur pjesëmarrësit nëse kishin kaluar kohë në 12 muajt e mëparshëm duke bërë punë të papaguar për organizata fetare, arsimore, shëndetësore ose bamirëse.

Ndihma informale u vlerësua duke u pyetur nëse ata kishin kaluar kohë duke ndihmuar miqtë, fqinjët ose të afërmit me të cilët nuk jetonin, dhe nuk paguheshin për të ndihmuar.

Pjesëmarrësve iu kërkua gjithashtu se sa kohë i kushtonin ndihmës, duke përfshirë nëse kjo kohë arrinte në më shumë ose më pak se 100 orë në vit.

Gjetjet vijnë ndërsa rastet e demencës vazhdojnë të rriten.

Ndërsa gjendja nuk ka kurë, diagnoza e hershme mund të ndihmojë në ngadalësimin e përparimit dhe menaxhimin e simptomave, të cilat përfshijnë humbjen e kujtesës, vështirësi në përqendrim, ndryshime të humorit dhe probleme në biseda.

Provat në rritje sugjerojnë se ndryshimet në shikim, dëgjim, shije, prekje dhe ekuilibër mund të shfaqen vite para simptomave klasike.

The post Të ndihmosh të tjerët parandalon demencën, altruizmi ngadalëson plakjen e trurit me 20% appeared first on Gazeta Si.

Bojkoti i opozitës/ Rama: Reformat do të kalojnë me apo pa PD-në

Nga Gazeta ‘Si’- Kryeministri Edi Rama u pyet lidhur me bojkotin e PartisĂ« Demokratike pĂ«r tĂ« mos marrĂ« pjesĂ« nĂ« komisionet e pĂ«rbashkĂ«ta tĂ« reformĂ«s zgjedhore dhe asaj territoriale, pas zgjedhjes sĂ« Avokatit tĂ« Popullit.

Rama theksoi se reformat do të miratohen pavarësisht bashkëpunimit të demokratëve dhe se vendimi për Avokatin e Popullit ishte i qartë. Sipas tij, Endrit Shabani ishte i vetmi kandidat i pranueshëm mes propozimeve të opozitës.

“ËshtĂ« e qartĂ« qĂ« zgjedhjet dhe reformat nuk ndalohen nga bojkoti i tyre. Ne kemi votat dhe vendosim pĂ«r procesin. Endrit Shabani ishte i vetmi me njĂ« sy mes gjithĂ« kandidatĂ«ve qĂ« propozuan demokratĂ«t. Reformat do t’i bĂ«jmĂ« me ata ose pa ata”, tha Rama.

Kryeministri kritikoi ashpër opozitën për mënyrën e sjelljes në këtë proces, duke përdorur metafora për të ilustruar qëndrimin e tij.

“Lloj lloj krijesash cirku aty, por ne kemi detyrĂ«n tĂ« udhĂ«heqim dhe tĂ« bĂ«jmĂ« gjithçka qĂ« duhet bĂ«rĂ«. Nuk na pengon askush’.

Rama shtoi se nĂ«se opozita nuk dĂ«shiron tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« reformat e propozuara, qeveria do t’i zbatojĂ« ato vetĂ«.

“Po deshĂ«n qeveri tjetĂ«r, le tĂ« fitojnĂ« zgjedhjet. Po nuk i fituan, le tĂ« bĂ«jnĂ« punĂ«n e tyre. Ne kemi detyrĂ«n tĂ« çojmĂ« pĂ«rpara reformat e vendit”, pĂ«rfundoi kryeministri.

The post Bojkoti i opozitës/ Rama: Reformat do të kalojnë me apo pa PD-në appeared first on Gazeta Si.

A e sulmoi Ukraina vilën e Putinit? Mungesa e provave dhe kontradiktat

Gazeta Si – Rusia akuzon Kievin pĂ«r njĂ« sulm tĂ« dyshuar me dronĂ« me rreze tĂ« gjatĂ« veprimi ndaj rezidencĂ«s sĂ« Vladimir Putinit nĂ« rajonin e Novgorodit, i njohur si “Rezidenca e ArtĂ«â€.

Ministri i Jashtëm Sergei Lavrov raportoi se natën e 28-29 dhjetorit, 91 dronë ukrainas u nisën kundër vilës presidenciale dhe u interceptuan nga mbrojtja ruse.

Kryeministri ukrainas, Volodymyr Zelenski e mohoi menjĂ«herĂ« akuzĂ«n dhe paralajmĂ«roi se Putini do ta pĂ«rdorte atĂ« pĂ«r tĂ« vijuar luftĂ«n – duke minuar negociatat tashmĂ« tĂ« brishta – dhe pĂ«r tĂ« sulmuar Kievin dhe ndĂ«rtesat e tij qeveritare.

Njëzet e katër orë më vonë, filloi kërkimi për prova të sulmit dhe u vunë re mospërputhjet e para me narrativën ruse. Më poshtë janë disa nga elementët që kanë dalë në pah:

1. Instituti i Luftës kujton se zakonisht, pas sulmeve ukrainase, mblidhen dhe publikohen prova nga burime të ndryshme ruse për të konfirmuar sulmin dhe për të demonstruar dështimin e tij.

Këto prova përfshijnë pamje të gjeo-lokuara, imazhe të mbeturinave nga dronët e rrëzuar dhe deklarata nga autoritetet lokale dhe rajonale ruse. Deri më tani, nuk është publikuar asnjë provë që mund të mbështesë versionin e Putinit.

2. Instituti i Luftës thekson gjithashtu se tashmë ekzistojnë rrëfime të ndryshme se si ndodhën gjërat. Lavrov shpjegoi se Rusia rrëzoi 91 dronë ukrainas, ndërsa Ministria Ruse e Mbrojtjes pretendon 47, duke dobësuar narrativën e besnikut të Putinit.

3. Gazetat e opozitĂ«s gjithashtu kanĂ« filluar punĂ«n. Gazeta e pĂ«rditshme, “Sota”, publikoi njĂ« hetim nĂ« tĂ« cilin banorĂ«t e Valdait raportuan se nuk dĂ«gjuan as zhurmĂ« dhe as shpĂ«rthime.

Asnjë zhurmë mbrojtjeje ajrore në veprim, të cilat, nëse sulmi do të ishte i vërtetë, sigurisht që duhet të dëgjoheshin.

Shërbimi në gjuhën ruse, i Radio Evropa e Lirë/Radio Liberty (RFE/RL), raportoi se në gusht 2025, Putin rriti numrin e sistemeve të mbrojtjes ajrore në Valdai, nga dy në 12.

4. Sipas disa ekspertëve të intervistuar nga ABC amerikane, rezidencat e Putinit janë ndoshta hapësirat më të mbrojtura në të gjithë Rusinë.

Vila në fjalë mbrohet nga shtatë sisteme anti-dronë Pantsit-S1; afrimi është praktikisht i pamundur dhe ukrainasit e dinë këtë.

AnalistĂ«t politikĂ« dyshojnĂ« se Zelenski do tĂ« kishte vendosur t’i jepte dritĂ«n jeshile njĂ« sulmi tĂ« tillĂ« nĂ« njĂ« moment kaq tĂ« brishtĂ« dhe vendimtar diplomatik. Ata thonĂ«: “NĂ«se do ta kishin bĂ«rĂ« kĂ«tĂ«, do tĂ« ishte njĂ« veprim krejtĂ«sisht i gabuar”.

5. Një tjetër e dhënë jo bindëse, është numri i dronëve. Në mënyrë tipike, shpjegojnë ekspertët, sulmet me dronë kryhen në tufa prej disa qindrash: 91 dronë nuk do të kishin kuptim, veçanërisht në një vend të mbrojtur mirë si rezidenca e një presidenti.

PĂ«rshtati: Gazeta “Si”

The post A e sulmoi Ukraina vilën e Putinit? Mungesa e provave dhe kontradiktat appeared first on Gazeta Si.

Berisha i përgjigjet Ramës: Do të të heqin shqiptarët! 

Nga Gazeta ‘Si’- Kryedemokrati Sali Berisha i Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur dekaratĂ«s sĂ« kryeministrit Edi Rama se do tĂ« qeverisĂ« deri nĂ« vitin 2029, se do tĂ« jenĂ« shqiptarĂ«t qĂ« do ta heqin atĂ« nga pushteti.

Berisha u shpreh se dorëheqja do të ishte një opsion por në rastin kur një hajdut si Rama, sipas liderit të PD, është zemërimi popullor ai që do të rrëzojë pushtetin.

“Kjo ishte sfida qĂ« ju bĂ«n shqiptarĂ«ve. DorĂ«heqja ishte njĂ« opsion, por ai nuk pranon dorĂ«heqjen, shqiptarĂ«t do ta heqin. 

Shqiptarët do ta heqin, nuk mund të pranojnë kurrë më një hajdut si ai, për kryeministër. 

KĂ«shtu qĂ« pĂ«rgjigja ime Ă«shtĂ« kjo; shqiptarĂ«t do ti tregojnĂ« vendin atij. DorĂ«heqja ishte opsioni. Çdo njeri nĂ« kushtet e tij, pĂ«rveç atij do tĂ« kishte dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen.

Atëherë unë i them, dhe ndaj e mbylla; prite zemërimin e popullit shqiptar.

ShqiptarĂ«t nuk do tĂ« mundet kurrĂ« ti vjedhĂ« mĂ«, siç ka ndodhĂ« deri sot”, tha Berisha.

The post Berisha i përgjigjet Ramës: Do të të heqin shqiptarët!  appeared first on Gazeta Si.

Një jetë si Tiger Woods

Gazeta Si – Tiger Woods, i cili mbush 50 vjeç sot, ishte njĂ« nga lojtarĂ«t e golfit mĂ« tĂ« talentuar dhe mĂ« tĂ« famshĂ«m tĂ« tĂ« gjitha kohĂ«rave, si njĂ« nga sportistĂ«t mĂ« tĂ« pĂ«rfolur: pĂ«r karrierĂ«n e tij tĂ« jashtĂ«zakonshme, jetĂ«n e tij private kontraverse, konkurrencĂ«n e tij tĂ« pazakontĂ« dhe obsesionin e tij pĂ«r kĂ«tĂ« sport.

Jeta e tij Ă«shtĂ« treguar shpesh nga media pĂ«rmes njĂ« narrative shumĂ« tĂ« vlerĂ«suar: ajo e “fĂ«mijĂ«s mrekulli” qĂ« bĂ«het tepĂ«r i fortĂ«, del nĂ« pension pĂ«r shkak tĂ« problemeve serioze personale dhe mĂ« pas kthehet te fitorja, nĂ« njĂ« lloj “shpĂ«blimi” pĂ«rfundimtar.

Në një farë mënyre, jeta e Woods ishte vërtet kështu. Megjithatë, në raste të tjera, kjo narrativë është zgjatur aq shumë, sa është bërë e pamjaftueshme, mashtruese ose edhe problematike.

Tiger Woods, emri i vërtetë i të cilit është Eldrick Tont Woods, ishte me të vërtetë një talent i zhvilluar para kohe.

Ai lindi në vitin 1975 dhe filloi të luante golf vetëm dy vjeç, i inkurajuar nga babai i tij, Earl Woods, një veteran i Luftës së Vietnamit dhe lojtar golfi i apasionuar.

Babai i tij i dha nofkĂ«n “Tiger”, i frymĂ«zuar nga nofka e njĂ« ushtari vietnamez qĂ« takoi gjatĂ« luftĂ«s. Tiger Woods ishte aq i mirĂ« saqĂ« pĂ«rfundoi nĂ« televizion dhe kur ishte pesĂ« vjeç, “Golf Digest” (revista kryesore e golfit), botoi njĂ« artikull rreth tij.

Me atë fillim, ishte e vështirë të mos kishte pritshmëri të larta. Sidomos, pasi, si në shkollën e mesme, ashtu edhe në kolegj, Woods provoi të ishte një lojtar golfi shumë premtues dhe vendosi rekorde të shumta.

PĂ«r tĂ« kuptuar shkallĂ«n e pritshmĂ«rive tĂ« vendosura ndaj Woodsit tĂ« ri, sapo u bĂ« profesionist, “Nike” nĂ«nshkroi me tĂ« njĂ« kontratĂ« 5-vjeçare prej 40 milionĂ« dollarĂ«sh.

Ishte viti 1996 dhe pĂ«r kompaninĂ« sportive, ishte njĂ« rrezik, pasi Woods kishte luajtur shumĂ« pak gara profesionale dhe pa rezultate veçanĂ«risht tĂ« mira – njĂ« gjĂ« e kuptueshme, duke pasur parasysh se garat e golfit shpesh janĂ« psikologjikisht tĂ« vĂ«shtira, veçanĂ«risht pĂ«r njĂ« tĂ« ri pa pĂ«rvojĂ«.

Por “Nike” kishte tĂ« drejtĂ«. MĂ« pak se njĂ« vit mĂ« vonĂ«, Woods fitoi Masters nĂ« Augusta, njĂ« nga katĂ«r Majors, turnetĂ« mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« golfin profesional.

Tiger Woods, i veshur gjithmonë me të kuqe, gjatë atij Masters, 13 prill 1997

Në moshën 21 vjeç, ai u bë fituesi më i ri i garës (është ende) dhe diferenca prej 12 goditjesh me të cilën fitoi, është ende e pakrahasueshme.

Ai ishte gjithashtu lojtari i parë, jo i bardhë që fitoi Masters, një nga turnetë më tradicionalë dhe joshës në golf.

Gazeta amerikane “The New York Times” e pĂ«rshkroi atĂ« turne si “katĂ«r ditĂ«t qĂ« ndryshuan golfin”. Fitorja e njĂ« burri kaq tĂ« ri, jo tĂ« bardhĂ«, me njĂ« emĂ«r kaq tĂ«rheqĂ«s, solli mĂ« shumĂ« dukshmĂ«ri nĂ« sport, si dhe shpresĂ«n (mĂ« vonĂ« tĂ« reduktuar) se golfi do tĂ« ishte mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s.

Por mĂ« shumĂ« sesa golfi, ishte Tiger Woods ai qĂ« u bĂ« i njohur pĂ«rtej kĂ«tij sporti. VetĂ«m pak muaj pas fitores sĂ« tij nĂ« Masters, P.Diddy – njĂ« nga shumĂ« emrat skenik tĂ« Sean Combs, atĂ«herĂ« njĂ« nga reperĂ«t dhe producentĂ«t mĂ« tĂ« famshĂ«m nĂ« botĂ« – ia kushtoi atij videon pĂ«r kĂ«ngĂ«n “Mo Money Mo Problems” (nga reperi Notorious B.I.G., por e publikuar pas vdekjes nga Combs). NĂ« video, P.Diddy luan rolin e njĂ« lojtari golfi tĂ« quajtur Puffy Woods.

Midis viteve 1997 dhe 2008, Woods shijoi vitet më të mira të karrierës së tij. Ai fitoi 14 Major dhe mbeti numri një në renditjen botërore për një kohë të gjatë.

Ai Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« nga gjashtĂ« lojtarĂ«t qĂ« kanĂ« fituar çdo Major nĂ« karrierĂ«n e tyre (domethĂ«nĂ«, qĂ« kanĂ« pĂ«rfunduar “Career Grand Slam”) dhe i vetmi qĂ« i ka fituar tĂ« katĂ«rta radhazi.

Ai e bëri këtë midis viteve 2000 dhe 2001 dhe u konsiderua një ngjarje aq unike sa media e quajti atë Tiger Slam.

Sipas atyre qĂ« luajtĂ«n kundĂ«r tij, golfi i Woods ishte i pĂ«rsosur: ai mund t’i bĂ«nte tĂ« gjitha (nga goditjet e gjata dhe shpĂ«rthyese, te ato tĂ« shkurtra dhe precize), ai kishte njĂ« etikĂ« pune tĂ« jashtĂ«zakonshme dhe, mbi tĂ« gjitha, besim tĂ« pakrahasueshĂ«m.

Kjo demonstrohet nga fakti, se midis viteve 2002 dhe 2005, Woods humbi vetëm 3 goditje nga 1,543 brenda një metri.

Goditjet ishin vendimtare, ato që duhet të shkojnë në gropë dhe të gabosh kaq pak prej tyre, është vërtet e pazakontë.

Falë historisë së tij personale, stilit të lojës dhe karizmës, Woods u bë një nga sportistët më të famshëm, të respektuar dhe të paguar mirë në botë, por një sërë dëmtimesh, skandalesh dhe aksidentesh i dhanë fund kësaj periudhe suksesi të madh.

Në vitin 2008, ai humbi disa turne për shkak të një dëmtimi në gju dhe në vitin 2009, dolën në dritë aferat e tij të shumta jashtë-martesore, për të cilat kërkoi falje publikisht, përpara se të tërhiqej nga garat për disa muaj.

Pas kthimit të tij, Woods, i cili nuk ishte më idolizuar dhe shpesh i kritikuar nga media, nuk mundi të kthehej në nivelin e tij të mëparshëm dhe nuk fitoi asnjë titull të vetëm Major gjatë nëntë viteve të ardhshme.

Për të lehtësuar dhimbjet e shpinës, ai iu nënshtrua disa operacioneve në shtyllën kurrizore, dhe kur luajti, pati injeksione pas të cilave nuk mund të qëndronte më në këmbë.

Në vitin 2017, ai u arrestua për drejtim të dyshuar të makinës në gjendje të dehur (përfundimisht u zbulua se ai kishte marrë shumë qetësues dhimbjesh) dhe dukej se karriera e tij kishte mbaruar.

Tiger Woods, ende i veshur me të kuqe, gjatë raundit të fundit të Masters 2019, 14 prill

Por ai u rikthye pĂ«rsĂ«ri – ende nĂ« njĂ« nivel tĂ« lartĂ« nĂ« vitin 2018, duke fituar Augusta Masters nĂ« vitin 2019. Kjo fitore e fundit, me tĂ« drejtĂ« cilĂ«sohet si njĂ« nga rikthimet mĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« historinĂ« e sportit tĂ« golfit.

Edhe me kĂ«tĂ« fitore tĂ« jashtĂ«zakonshme, dhjetĂ« vitet e Woods pa njĂ« trofe (midis viteve 2008 dhe 2019) shpesh janĂ« romantizuar, duke ndjekur njĂ« model tĂ« zakonshĂ«m nĂ« gazetarinĂ« sportive. Brian Phillips i “The Ringer” e pĂ«rmbledh mirĂ«:

“Presionet e famĂ«s ekspozojnĂ« tĂ« metat e fshehura nĂ« psikikĂ«n e gjeniut dhe pikĂ«risht tiparet qĂ« e ndihmuan tĂ« dilte, tani nxisin rrĂ«shqitjen e tij nĂ« PikĂ«n C, turp dhe poshtĂ«rim: lidhjet e shumta jashtĂ«martesore tĂ« Tiger-it, shndĂ«rrohen nĂ« njĂ« stuhi mediatike, martesa e tij shembet dhe sporti i tij e braktis, duke çuar nĂ« njĂ« rĂ«nie tĂ« gjatĂ« nĂ« renditje dhe njĂ« njollĂ« skandali qĂ« kĂ«rcĂ«non tĂ« errĂ«sojĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« karrierĂ«s sĂ« tij. VetĂ«m kur gjeniu tĂ« pĂ«rqendrohet pĂ«rsĂ«ri nĂ« atĂ« qĂ« ka vĂ«rtet rĂ«ndĂ«si, ai mund tĂ« ngrihet nĂ« lartĂ«sitĂ« e pikĂ«s D, ndoshta jo aq lart sa pika B, por prapĂ« shumĂ«, shumĂ« mbi pikĂ«n C: Tiger i pĂ«rkushtohet fĂ«mijĂ«ve tĂ« tij, nuk heq dorĂ« nga golfi, rifiton besimin e tifozĂ«ve tĂ« tij dhe nĂ« fund arrin tĂ« ngrihet pĂ«rsĂ«ri duke fituar njĂ« tjetĂ«r Masters”.

ËshtĂ« njĂ« histori “si film” qĂ« funksionon mirĂ« nĂ« gazetarinĂ« sportive. Kjo Ă«shtĂ« qartĂ«sisht e dukshme nĂ« Tiger (2021), dokumentarin e vlerĂ«suar tĂ« HBO-sĂ« pĂ«r jetĂ«n e Woods.

Ndër të tjera, dokumentari rrëfen se si, pas vdekjes së babait të tij në vitin 2006, Woods filloi të stërvitej me dhe si Navy SEAL-s, njësia elitare e Marinës Amerikane.

Për Woods, kjo ishte një mënyrë për të përballuar pikëllimin, duke pasur parasysh marrëdhënien e thellë që kishte me të atin dhe admirimin që ndjente për ushtrinë.

Sipas Phillips, duke parĂ« dokumentarin, duket se ishte pikĂ«risht kjo zgjedhje qĂ« kontribuoi nĂ« dĂ«mtimet dhe dhimbjet e shumta tĂ« Woods dhe kĂ«shtu e shtyu atĂ« nĂ« njĂ« “seri marrĂ«dhĂ«niesh seksuale mpirĂ«se”.

ThjeshtĂ«sime tĂ« tilla, megjithatĂ«, janĂ« qartĂ«sisht tĂ« sforcuara: ato e zvogĂ«lojnĂ« kompleksitetin nĂ« diçka mĂ« tĂ« lehtĂ« pĂ«r t’u treguar dhe pĂ«rpiqen ta grupojnĂ« jetĂ«n e Woods sĂ« bashku me atĂ« tĂ« sportistĂ«ve tĂ« tjerĂ« tĂ« mĂ«dhenj: lojtari i basketbollit, Michael Jordan, pĂ«r shembull, u tĂ«rhoq pasi humbi tĂ« atin, pĂ«r t’u rikthyer mĂ« pas nĂ« parket edhe mĂ« i fortĂ«.

Histori të tilla zakonisht përfundojnë duke shpjeguar rënien fizike të Woods përmes rënies së tij të supozuar morale, e cila në disa raste nuk merr shumë parasysh aspektin mediatik të historisë.

Tiger Woods feston fitoren e Augusta Masters, turneut më prestigjioz të golfit, më 14 prill 2025

Në realitet, ishte ambicia e Woods, stili i lojës dhe obsesioni i tij për të perfeksionuar ato që ishin shkaqet kryesore të dëmtimeve dhe dështimeve të tij.

Kur godiste topin, për shembull, Woods e shtrembëronte shumë shpinën, një përpjekje që, në planin afatgjatë, i shkaktoi dëme.

Duhet thĂ«nĂ« gjithashtu se karriera e Woods nuk mbaroi fare me “shpĂ«blim”. Ai nuk Ă«shtĂ« tĂ«rhequr ende zyrtarisht nga golfi, por qĂ« nga fitorja e tij nĂ« Masters nĂ« vitin 2019, nuk ka arritur ndonjĂ« gjĂ« tĂ« madhe.

NĂ« fakt, ai ishte pĂ«rsĂ«ri nĂ« rrezik tĂ« tĂ«rhiqej: nĂ« vitin 2021, pas njĂ« aksidenti tĂ« rĂ«ndĂ« me makinĂ«, rrezikoi t’i amputohej kĂ«mba e djathtĂ«.

U rikthye të luante në vitin 2022, por herë pas here dhe pa rezultate të rëndësishme. Ai nuk ka luajtur në një turne profesional që nga korriku i kaluar dhe në vitin 2025, iu nënshtrua dy operacioneve: një në tendinën e Akilit dhe, për herë të shtatë, në shpinë. Aktualisht është e paqartë nëse dhe kur do të kthehet në lojë: as ai vetë nuk e di.

Prshtati: Gazeta “Si”

The post Një jetë si Tiger Woods appeared first on Gazeta Si.

Rama deklaroi se nuk do heqë imunitetin e Ballukut/ Berisha: Akt antikushtetues!

Nga Gazeta ‘Si’– Kryetari i partisĂ« Demokratike, Sali Berisha, akuzoi kryeministrin Edi Rama se qĂ«ndron pas tĂ« gjitha aferave korruptive me “presto nome”, bashkĂ« me zĂ«vendĂ«sen e tij Belinda Balluku.

Ai u shpreh se abuzimet nisin qĂ« me inceneratorĂ«t nĂ« vend, pĂ«r tĂ« vijuar te Tuneli i LlogarasĂ«, Unaza e Madhe dhe sĂ« fundmi ajo e AKSHI-t, qĂ« e cilĂ«soi “kopshtin privat” tĂ« kreut tĂ« ekzekutivit dhe familjes sĂ« tij.

“Damkosja e Edi RamĂ«s nga mediat botĂ«rore, Kongresi amerikan, Parlamenti Europian, Asambleja e OSBE-sĂ«, e çdo institucion ndĂ«rkombĂ«tar botĂ«ror. Rama hoqi çdo maskĂ«, ai Ă«shtĂ« hajduti mĂ« i madh nĂ« historinĂ« e kombit shqiptar.

E vërteta është se afera e tunelit të Llogarasë në vetëvete nuk është më e madhe, është më e vogël se afera e djegsit të Tiranës dhe djegësve në tërësi. Por në rastin e djegësve ai bëri kurban Arben Ahmetajt, që kishte refuzuar 5 herë të firmoste projektin e djegësit të Tiranës. Por me Troplinin e tij në SKAP arriti të mos merrej asnjëherë në pyetje për organizimin, si autor i djegësit të Tiranës dhe për kontot bankare të tij dhe Erion Velisë, ku u vodhën mbi 130 mln euro në Tiranë dhe mbi 400 milionë po të llogarisim edhe të Fierit.

Por jo vetĂ«m kaq, edhe nĂ« aferĂ«n e tunelit tĂ« LlogarasĂ«, tĂ« UnazĂ«s sĂ« Madhe. Lubia nuk Ă«shtĂ« gjĂ« tjetĂ«r nĂ« aferĂ«, veçse shĂ«rbĂ«tore dhe hajdute, nuk vodhi pak, por zbatoi urdhrat e tij”, tha ai.

The post Rama deklaroi se nuk do heqë imunitetin e Ballukut/ Berisha: Akt antikushtetues! appeared first on Gazeta Si.

‘AKSHI, institucion krenarie’/ Rama: Jo pĂ«r tĂ« ulur kokĂ«n

Nga Gazeta ‘Si’- Agjencia KombĂ«tare e ShoqĂ«risĂ« sĂ« Informacionit (AKSHI), Ă«shtĂ« institucion krenarie pĂ«r kryeministrin Edi Rama.

“Jo pĂ«r tĂ« ulur kokĂ«n”, theksoi ai nĂ« konferencĂ«n e fundvitit, 30 dhjetor, referuar gjithĂ« zhurmĂ«s sĂ« krijuar me masĂ«n e sigurisĂ« ndaj Mirlinda Karçanajt qĂ« e ka drejtuar atĂ« institucion pĂ«r shumĂ« vite dhe hetimet pĂ«r zyrtarĂ« e biznesmenĂ«, tĂ« dyshuar se kanĂ« abuzuar me tenderat.

Kreu i qeverisë tha se transformimi digjital në vendin tonë ka ardhur sipas tij pikërisht falë AKSHI-t, duke veçuar gjithë lehtësirat që ka krijuar platforma e-Albania për qytetarët.

“AKSHI Ă«shtĂ« njĂ« institucion krenarie, qĂ« tĂ« jemi shumĂ« tĂ« qartĂ« bashkĂ«, jo pĂ«r tĂ« ulur kokĂ«n, por pĂ«r tĂ« qenĂ« krenar, sepse kemi qenĂ« kĂ«tu ne, keni qenĂ« edhe ju, kur duhet tĂ« shkonit tĂ« mbanit radha pĂ«r çdo lloj letra. Kur ata qĂ« kishit jashtĂ« duhet tĂ« vinin kĂ«tu se s’kishin shans tĂ« merrnin njĂ« copĂ« letĂ«r, 620 miliardĂ« lekĂ«, qĂ« janĂ« 620 milion euro ka kursyer AKSHI pĂ«r shqiptarĂ«t, falĂ« digjitalizimit. Ky Ă«shtĂ« studim ndĂ«rkombĂ«tar. 7 600 vite pritje nĂ« radhĂ«! 25 mijĂ« rrotullime rreth TokĂ«s, parafytyrojeni njĂ« radhĂ« shqiptarĂ«sh qĂ« i shkon TokĂ«s 25 mijĂ« herĂ« kĂ«shtu.

33 milion euro kursime për shqiptarët jashtë vendit, është raport ndërkombëtar, 75 milion fletë letre të kursyera! Falë atij AKSHI-t, 3.4 mln shqiptarë janë përdorues të rregullt të e-Albania dhe vetëm në 2025-ën janë 17 milion shërbime të ofruara, 12 mln dokumente të gjeneruara, 1.45 milion shërbime në muaj. Njerëz që klikojnë dhe mbarojnë punë! Dikur jepnin lekë për të marrë një certefikatë.

Jemi vendi qĂ« njĂ« nga arsyet pse po ecim kaq shpejt me BE-nĂ« Ă«shtĂ« AKSHI, kemi ndĂ«rtuar me “DiellĂ«n” njĂ« sistem qĂ« bĂ«n nĂ« njĂ« kohĂ« tĂ« shkurtĂ«r atĂ« qĂ« KrocisĂ« iu deshĂ«n 7 vite ta bĂ«nte.

Skuadra e AKSHI-t ka një sërë garash të fituara brenda NATO-s dhe BE-së.

Rrini, prisni se shumĂ« shpejt, besoj janar-shkurt do tĂ« dalim me e-Albania 2.0 falĂ« AKSHI-t dhe do ketĂ« shumĂ« gjĂ«ra tĂ« reja nĂ« atĂ« sistem pĂ«r shqiptarĂ«t, prandaj ata e votojnĂ« PartinĂ« Socialiste. Nuk e votojnĂ« patronazhistĂ«t! NĂ« 2029-Ă«n do llafosemi prapĂ«, tĂ« tjerat, secili bĂ«n punĂ«n e vet. Shiu bĂ«n punĂ«n e vet, se sa pika ka kĂ«tu
”, deklaroi Rama.

The post ‘AKSHI, institucion krenarie’/ Rama: Jo pĂ«r tĂ« ulur kokĂ«n appeared first on Gazeta Si.

Imuniteti i Ballukut/ Rama: Dosja me 16 mijë faqe nuk është produkt i hetimit!

Nga Gazeta ‘Si’- Kryeministri Edi Rama komentoi sot rastin lidhur me imunitetin e zĂ«vendĂ«skryeministres dhe ministres sĂ« InfrastrukturĂ«s dhe EnergjisĂ«, Belinda Balluku.

Ai theksoi se as ai, as dikush tjetër nuk ka marrë pjesë në përmbajtjen e rastit, duke nënvizuar se ky rast ndryshon nga të tjerët, pasi ka arritur në dorë të pushtetit legjislativ.

Rama theksoi se Këshilli i Mandatave nuk është zyrë noterie, por një strukturë që funksionon si një quasi-Gjykatë.

Sipas Ramës, dokumentacioni voluminoz prej 16 mijë faqesh, që përmban kontrata, studime dhe arkiva të ministrisë, nuk përbën produkt të hetimit, por është thjesht një përmbledhje materiale e dorëzuar Këshillit.

Ai sugjeroi se, në vend të përqendrimit në këtë dosje të madhe, çështja do të ishte më e përshtatshme të trajtohej me dokumentacion më të fokusuar për deputetët e Kuvendit.

“JanĂ« futur kontrata, studime dhe arkivi i ministrisĂ« brenda. Kjo nuk Ă«shtĂ« produkt hetimi, sepse nuk mund tĂ« jetĂ«â€, tha Rama, duke e cilĂ«suar rastin si tĂ« veçantĂ« dhe qĂ« kĂ«rkon vlerĂ«sim tĂ« kujdesshĂ«m.

Ai shtoi se “rasti Ă«shtĂ« futur nĂ« parlament pas kalimit nĂ« territorin e pushtetit ekzekutiv, nĂ« mĂ«nyrĂ« brutale”.

“KĂ«rkesa pĂ«r pezullim Ă«shtĂ« skandaloze dhe njĂ« rast i pazakontĂ«, qĂ« nuk ka ndodhur as nĂ« EvropĂ« apo nĂ« ndonjĂ« vend tjetĂ«r tĂ« botĂ«s. Ne kemi mbajtur qĂ«ndrim institucional dhe do tĂ« vazhdojmĂ« ta mbajmĂ« kĂ«tĂ« qĂ«ndrim nĂ« parlament”, tha Rama.

Sipas tij, SPAK duhet tĂ« japĂ« prova dhe argumente konkrete pse personi i dyshuar prish provat apo intimidon dĂ«shmitarĂ«t dhe shtoi se “mesazhet e dala nĂ« media nuk mund tĂ« jenĂ« prova”.

“QĂ« kur mesazhet janĂ« prova?! Dhe qĂ« kur mesazhet janĂ« ushqim pĂ«r mediat dhe qĂ« kur mbi bazĂ« mesazhesh bĂ«hen gjyqe si nĂ« kohĂ«n e gjuetisĂ« sĂ« shtrigave. Mesazhet dhe cdo gjĂ« tjetĂ«r qĂ« lidhet kush tha, çfarĂ« tha, janĂ« pjesĂ« e procesit, nuk e pĂ«rjashtoj unĂ« kĂ«tĂ«. Por parapĂ«rfytyroni çfarĂ« ndodh dhe sa pĂ«rgjegjĂ«si ka secili nga pjesĂ«marrĂ«sit nĂ« kĂ«to gjyqet e shtrigave kur dikush tĂ« dalĂ« i pafajshĂ«m. PĂ«r çfarĂ« i duhet pafajĂ«sia, kush ia kthen mbrapsht jetĂ«n. Prandaj drejtĂ«sia demokratike ka vendosur kufij. Prandaj nĂ« drejtĂ«sinĂ« demokratike nuk lejohen shumĂ« gjera nga ato qĂ« ndodhin kĂ«tu”, tha Rama.

Ai u ndal edhe te çështja  e paraburgimit në Shqipëri, e cila sipas tij është kthyer në alarm edhe për Këshillin e Europës. Ai theksoi po ashtu se e 1/3-a e të burgosurve janë të pa dënuar.

“Jemi vendi mĂ« skandaloz i KĂ«shillit tĂ« EuropĂ«s pĂ«r nivelin e dĂ«nimeve, jemi vetĂ«m me RusinĂ« mbrapa, por Rusia u pĂ«rjashtua nga KĂ«shilli. Kemi 1985 tĂ« dĂ«nuar dhe 4442 tĂ« burgosur. NĂ« ShqipĂ«ri falĂ« edhe jush, nuk ka tĂ« pafajshĂ«m, por ka tĂ« dĂ«nuar, qysh nĂ« momentin qĂ« dyshohen. E ka kaluar njĂ«herĂ« kĂ«tĂ« traumĂ« ky vend. Kjo shifĂ«r tregon qĂ« nĂ« ShqipĂ«ri probabiliteti qĂ« ti tĂ« shkosh nĂ« burg si i dyshuar Ă«shtĂ« mĂ« i lartĂ« se sa tĂ« jesh fajtor. Ky Ă«shtĂ« fakti mĂ« rrĂ«qethĂ«s, KĂ«shilli ka bĂ«rĂ« njĂ« dokument tĂ« tĂ« tĂ«rĂ« pĂ«r paraburgimin pĂ«r çdo njeri qĂ« beson te dinjiteti i tjetrit, ai dokument Ă«shtĂ« alarm, sepse nĂ« fund tĂ« ditĂ«s sensi i drejtĂ«sisĂ« Ă«shtĂ« mĂ« mirĂ« “100 fajtorĂ« jashtĂ« se sa njĂ« i pafajshĂ«m brenda”.

The post Imuniteti i Ballukut/ Rama: Dosja me 16 mijë faqe nuk është produkt i hetimit! appeared first on Gazeta Si.

Euro rritet lehtë në fund të dhjetorit

Nga Gazeta ‘SI’ – NjĂ« ditĂ« para pĂ«rfundimit tĂ« vitit 2025, euro ka shĂ«nuar njĂ« forcim tĂ« lehtĂ« ndaj lekut, duke sinjalizuar njĂ« stabilizim tĂ« pĂ«rkohshĂ«m pas muajsh presioni nĂ« rĂ«nie.

Sipas kursit zyrtar të Bankës së Shqipërisë, 1 euro u këmbye me 96.6 lekë, niveli më i lartë i regjistruar gjatë muajit dhjetor. Megjithatë, pavarësisht këtij rikuperimi modest, euro mbetet pranë minimumit të saj historik në raport me monedhën vendase.

Në të njëjtën linjë, forcim të lehtë kanë shënuar edhe monedhat e tjera kryesore. Dollari amerikan u këmbye me rreth 82 lekë, ndërsa paundi britanik me 111 lekë, duke reflektuar lëvizje të moderuara në tregun valutor vendas.

Forcimi i lehtë i euros dhe monedhave të tjera duket të jetë një efekt sezonal dhe jo strukturor, ndërsa presim të shohim se si do të pozicionohet tregu valutor në muajt e parë të vitit 2026.

GjatĂ« gjithĂ« vitit 2025, euro ka shfaqur njĂ« lloj “imuniteti” artificial, i ndĂ«rtuar mbi ndĂ«rhyrjet e shpeshta tĂ« BankĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«. Sipas tĂ« dhĂ«nave zyrtare, gjatĂ« kĂ«tij viti banka qendrore ka tĂ«rhequr nga tregu rreth 800 milionĂ« euro, me qĂ«llim frenimin e zhvlerĂ«simit tĂ« mĂ«tejshĂ«m tĂ« monedhĂ«s europiane.

Megjithatë, kjo strategji nuk është parë me sy pozitiv nga institucionet ndërkombëtare. Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) ka theksuar vazhdimisht nevojën për një regjim të lirë këmbimi, pa ndërhyrje të vazhdueshme administrative, duke argumentuar se tregu duhet të reflektojë vetë balancat reale ekonomike.

The post Euro rritet lehtë në fund të dhjetorit appeared first on Gazeta Si.

Zbulohen dy nëntipe të reja të sklerozës së shumëfishtë

Shkencëtarët kanë zbuluar dy nëntipe të reja të sklerozës së shumëfishtë (SM) me ndihmën e inteligjencës artificiale, duke hapur rrugën për trajtime të personalizuara dhe rezultate më të mira për pacientët.

Miliona njerëz e kanë sëmundjen në nivel global por trajtimet zgjidhen kryesisht në bazë të simptomave dhe mund të mos jenë efektive sepse nuk synojnë biologjinë themelore të pacientit.

Tani, shkencĂ«tarĂ«t kanĂ« zbuluar dy fije tĂ« reja biologjike tĂ« sklerozĂ«s sĂ« shumĂ«fishtĂ« duke pĂ«rdorur inteligjencĂ«n artificiale, njĂ« analizĂ« tĂ« thjeshtĂ« gjaku dhe skanime MRI. EkspertĂ«t thanĂ« se ky zbulim “emocionues” mund tĂ« revolucionarizojĂ« trajtimin e sĂ«mundjes nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n.

NĂ« njĂ« hulumtim qĂ« pĂ«rfshin 600 pacientĂ«, tĂ« udhĂ«hequr nga University College London (UCL), studiuesit shqyrtuan nivelet nĂ« gjak tĂ« njĂ« proteine ​​tĂ« veçantĂ« tĂ« quajtur zinxhiri i lehtĂ« i neurofilamentit serum (sNfL). Proteina mund tĂ« ndihmojĂ« nĂ« tregimin e niveleve tĂ« dĂ«mtimit tĂ« qelizave nervore dhe tĂ« sinjalizojĂ« se sa aktive Ă«shtĂ« sĂ«mundja.

Rezultatet e sNfL dhe skanimet e trurit të pacientëve u interpretuan nga një model i të mësuarit automatik, i quajtur SuStaIn. Rezultatet, të botuara në revistën mjekësore Brain, zbuluan dy lloje të dallueshme të sklerozës së shumëfishtë: sNfL e hershme dhe sNfL e vonë.

Në nëntipin e parë, pacientët kishin nivele të larta të sNfL në fillim të sëmundjes, me dëmtime të dukshme në një pjesë të trurit të quajtur corpus callosum. Ata gjithashtu zhvilluan lezione të trurit shpejt. Ky lloj duket të jetë më agresiv dhe aktiv, thanë shkencëtarët.

Në nëntipin e dytë, pacientët treguan tkurrje të trurit në zona si korteksi limbik dhe lënda gri e thellë përpara se nivelet e sNfL të rriteshin. Ky lloj duket të jetë më i ngadalshëm, me dëmtime të dukshme që ndodhin më vonë.

Hulumtuesit thonĂ« se ky zbulim do t’u mundĂ«sojĂ« mjekĂ«ve tĂ« kuptojnĂ« mĂ« saktĂ« se cilĂ«t pacientĂ« janĂ« nĂ« rrezik mĂ« tĂ« lartĂ« pĂ«r ndĂ«rlikime tĂ« ndryshme, duke hapur rrugĂ«n pĂ«r njĂ« kujdes mĂ« tĂ« personalizuar.

Autori kryesor i studimit, Dr. Arman Eshaghi i UCL, tha: “SM nuk Ă«shtĂ« njĂ« sĂ«mundje e vetme dhe nĂ«ntipet aktuale nuk arrijnĂ« tĂ« pĂ«rshkruajnĂ« ndryshimet themelore tĂ« indeve, tĂ« cilat duhet t’i dimĂ« pĂ«r ta trajtuar atĂ«â€.

The post Zbulohen dy nëntipe të reja të sklerozës së shumëfishtë appeared first on Gazeta Si.

ÇfarĂ« vendi Ă«shtĂ« Somalilandi dhe pse e njohu Izraeli?

Gazeta Si – TĂ« premten, Izraeli u bĂ« vendi i parĂ« nĂ« botĂ« qĂ« njohu RepublikĂ«n e vetĂ«shpallur tĂ« Somalilandit, njĂ« rajon i SomalisĂ« qĂ« kufizohet me EtiopinĂ« nĂ« jug, Xhibutin nĂ« perĂ«ndim dhe Gjirin e Adenit nĂ« veri, si njĂ« shtet sovran dhe tĂ« pavarur.

Ai shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë nga Somalia në vitin 1991 dhe që atëherë ka funksionuar praktikisht si një shtet autonom: ka një kryeqytet, Hargeisa, një flamur, një monedhë vendase (shilingun e Somalilandit) dhe qeverinë e vet.

Gjatë njëzet viteve të fundit, vendi ka mbajtur disa zgjedhje, të konsideruara demokratike. Nuk është e qartë pse Izraeli ka vendosur ta njohë atë tani, por ka disa hipoteza.

Sipas njĂ« raporti nga “Associated Press” marsin e kaluar, qeveritĂ« izraelite dhe amerikane e kishin konsideruar Somalilandin si njĂ« vend pĂ«r tĂ« dĂ«buar me forcĂ« disa nga banorĂ«t palestinezĂ« tĂ« Rripit tĂ« GazĂ«s (diçka qĂ« tĂ« tre qeveritĂ« e kanĂ« mohuar gjithmonĂ« zyrtarisht).

Një mundësi tjetër është se Izraeli duket i interesuar në Somaliland për shkak të aksesit të saj në Gjirin e Adenit, një shtrirje deti që përshkohet nga një nga rrugët kryesore tregtare në botë, por gjithashtu shumë e rrezikshme për shkak të sulmeve të shumta ndaj anijeve nga Huthët, një grup politik dhe ushtarak jemenas i aleatëve me Iranin dhe një armik i Izraelit.

Harta ku ndodhet Somalilandi

Cilado qoftë arsyeja, njohja e Izraelit është një sukses për Somalilandin dhe presidentin e saj, Abdirahman Mohamed Abdullahi, i zgjedhur në fund të vitit 2024, i cili e ka bërë njohjen ndërkombëtare një përparësi të mandatit të tij.

Gjatë tridhjetë viteve të fundit, mungesa e njohjes ka penguar zhvillimin ekonomik të Somalilandit, duke përfshirë edhe pengimin e tij për të aksesuar kredi nga Banka Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar.

Kjo, pjesĂ«risht, Ă«shtĂ« arsyeja pse ai mbetet njĂ« nga vendet mĂ« tĂ« varfra nĂ« botĂ«, pavarĂ«sisht se kushtet e jetesĂ«s janĂ« mĂ« tĂ« mira se ato nĂ« Somali, ku veprojnĂ« disa grupe tĂ« armatosura dhe qeveria e sĂ« cilĂ«s Ă«shtĂ« mĂ« e paqĂ«ndrueshme dhe represive se ajo e Somalilandit (megjithĂ«se qeveria Ă«shtĂ« akuzuar gjithashtu nga “Amnesty International” pĂ«r vrasjen pa dallim tĂ« civilĂ«ve nĂ« goditjen e saj ndaj grupeve tĂ« armatosura lokale).

Për dekada të tëra, Somalia dhe Somalilandi ishin koloni të Italisë dhe Mbretërisë së Bashkuar, përkatësisht, në shekullin e kaluar. Në vitin 1960, pas fitimit të pavarësisë, ato u bashkuan për të krijuar Republikën Somaleze.

Megjithatë, banorët e rajonit të Somalilandit menjëherë u ndjenë të margjinalizuar nga qeveria e re. Në vitet 1980, kjo pakënaqësi dhe shtypja e mospajtimit nga autoritetet qendrore çuan në një rebelim të armatosur, të cilin ushtria somaleze e kundërshtoi me masakra të gjera të civilëve.

Somalilandi shpalli përsëri pavarësinë në vitin 1991, kur qeveria e diktatorit të Somalisë, Gjeneral Mohammed Siad Barre, u rrëzua.

Megjithatë, që atëherë, si qeveritë somaleze, ashtu edhe Bashkimi Afrikan (organizata që bashkon vendet afrikane), kanë kundërshtuar vazhdimisht pavarësinë e rajonit dhe vendet e tjera nuk e kanë njohur atë, kryesisht nga frika e legjitimimit të pretendimeve separatiste diku tjetër në botë.

Për këtë arsye, vendimi i Izraelit është kritikuar nga shumë vende afrikane dhe nga Bashkimi Evropian, si dhe natyrisht, nga Somalia.

Presidenti i Somaliland, Abdirahman Mohamed Abdullahi në maj 2025 gjatë ceremonisë së inaugurimit të një misioni diplomatik në Ruandë

Sot, Somalilandi ka afërsisht 4 milionë banorë dhe një prodhim të brendshëm bruto prej 2 miliardë dollarësh në vit, kryesisht i nxjerrë nga eksporti i bagëtive dhe produkteve të tjera shtazore në Xhibuti, Etiopi, Arabi Saudite dhe Oman.

Ajo përballet me probleme të ndryshme sociale, duke përfshirë papunësinë e lartë, veçanërisht tek të rinjtë, varfërinë e përhapur dhe pabarazinë.

Në nivel ndërkombëtar, ai mban marrëdhënie me Tajvanin dhe ka kërkuar prej kohësh marrëveshje tregtare me Shtetet e Bashkuara, duke shfrytëzuar aksesin në Gjirin e Adenit.

NĂ« prill, zyrtarĂ«t e Somalilandit i thanĂ« “New York Times” se donin tĂ« jepnin me qira njĂ« pjesĂ« tĂ« portit tĂ« BerberĂ«s, porti kryesor i rajonit, dhe njĂ« pistĂ« ajrore pĂ«r Shtetet e Bashkuara nĂ« kĂ«mbim tĂ« njohjes ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« shumĂ«pritur.

Deri tani (dhe madje edhe në ditët pas njohjes së Izraelit), qeveria amerikane ka mohuar vazhdimisht qëllimin e saj për të njohur Somalilandin, pavarësisht se kjo mundësi është mbështetur nga disa politikanë republikanë gjatë vitit të kaluar.

Gratë në rresht për të votuar në Hargeisa me një flamur të Somalilandit gjatë zgjedhjeve presidenciale, të cilat u mbajtën më 13 nëntor 2024

Një vend që ka lëvizur në këtë drejtim është Etiopia, e cila në janar 2024 nënshkroi një memorandum mirëkuptimi që i siguron Etiopisë akses ushtarak dhe tregtar në afërsisht 20 kilometra të vijës bregdetare të Somalilandit dhe kështu në Oqeanin Indian, për pesëdhjetë vjet.

Ajo gjithashtu përcakton që Somalilandi të marrë njohjen e Etiopisë si shtet sovran dhe një pjesëmarrje në linjën ajrore kombëtare etiopiane.

Etiopia nuk ka akses në tokë dhe i paguan Xhibutit 1.5 miliardë dollarë në vit për të përdorur portin e kryeqytetit të saj, i cili trajton më shumë se 95% të trafikut tregtar të vendit.

Kryeministri i saj, Abiy Ahmed, e konsideron aksesin nĂ« det njĂ« çështje “ekzistenciale” pĂ«r EtiopinĂ«, si dhe njĂ« çështje ekonomike.

Memorandumi nuk është detyrues dhe ka më pak fuqi sesa një marrëveshje formale. Megjithatë, ai ka shkaktuar kritika të ashpra nga Somalia, me të cilën Etiopia ka pasur marrëdhënie shumë të tensionuara që atëherë.

Emiratet e Bashkuara Arabe gjithashtu kanë interesa të rëndësishme në Somaliland, ndërsa Turqia, rivalja e Izraelit, ka lidhje të ngushta me Somalinë (për shembull, ka një bazë ushtarake dhe një ambasadë në vend) dhe për këtë arsye është kundër pavarësisë së Somalilandit.

PĂ«rshtati: Gazeta “Si”

The post ÇfarĂ« vendi Ă«shtĂ« Somalilandi dhe pse e njohu Izraeli? appeared first on Gazeta Si.

Rama: SPAK nuk është opozita e qeverisë

Nga Gazeta ‘Si’- Pyetja e parĂ« qĂ« iu bĂ« kryeministrit Edi Rama nĂ« konferencĂ«n e fundit pĂ«r vitin 2025 lidhej me punĂ«n e SPAK dhe arrestimet e hetimet tĂ« eksponentĂ«ve tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« sferĂ«n politike.

Rama tha se SPAK-u nuk është opozita e qeverisë por theksoi se është një institucion i krijuar falë vullnetit të Partisë Socialiste.

Rama e konsideroi opozitĂ«n si depresive, ndĂ«rsa u shpreh se “puna e SPAK Ă«shtĂ« e vetmja pikĂ« referimi e saj pĂ«r tĂ« goditur qeverinĂ«.”

Ai komentoi edhe protestat e saj duke shtuar se i kanĂ« ndarĂ« rrugĂ«t, referuar faktit qĂ« PS Ă«shtĂ« nĂ« qeveri dhe opozita “nĂ« rrugĂ«â€, ashtu sic iu referua ai.

“Natyrisht, tĂ« 700 tenxheret, produktin e gjithĂ« procesit e marrin dhe e ziejnĂ«, gatuajnĂ« 700 lloj gjellĂ«rash duke bĂ«rĂ« diçka qĂ« nuk ndodh kĂ«tu pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, duke shfrytĂ«zuar gjysmĂ« tĂ« vĂ«rteta pĂ«r tĂ« prodhuar njĂ« tym tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m qĂ« djeg sytĂ« e publikut, qĂ« shurdhon publikun me presion dhe dezinformon publikun thellĂ«sisht.

Sa i pĂ«rket protestave poshtĂ« penxheres, i kemi ndarĂ« punĂ«t prej shumĂ« vitesh, unĂ« dhe PS-ja nĂ« zyrĂ«, tĂ« tjerĂ«t nĂ« rrugĂ«. NĂ« liritĂ« njerĂ«zore siç e patĂ«, ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« nĂ« vend shumĂ« dinjitoz dhe kjo Ă«shtĂ« pjesĂ« e lirive, s’kam problem unĂ« me kĂ«to”, tha Rama.

The post Rama: SPAK nuk është opozita e qeverisë appeared first on Gazeta Si.

Rama: Kemi ushtrinë më të paguar në rajon, do prodhojmë mjete të blinduara

Nga Gazeta ‘Si’- GjatĂ« konferencĂ«s vjetore me gazetarĂ«t, kryeministri Edi Rama foli edhe pĂ«r ushtrinĂ« dhe sistemin mbrojtĂ«s.

Ai u shpreh se vendi ynë ka raketa Javelin dhe tre anije patrulluese.

Ndër të tjera kreu i qeverisë deklaroi se Shqipëria ka sot ushtrinë më të mirëpaguar në rajon, duke ia kaluar kështu edhe Serbisë.

“Kemi ushtrinĂ« mĂ« tĂ« mirĂ«paguar nĂ« rajon, pĂ«rfshi edhe SerbinĂ«.  Ambicia jonĂ« Ă«shtĂ« qĂ« ushtria jonĂ« tĂ« arrijĂ« nĂ« mesataren e vendeve tĂ« NATO-s sa i pĂ«rket anĂ«s financiare. 

Ky vit na gjen me një sistem raketor Javelin, na gjen me tre anije patrulluese që i kemi dhuratë nga Italia, na gjen me radarë falë bashkëpunimit me Francën. 

Ajo që mbetet ambicia kryesore është Shqipëria një vend prodhues i industrisë ushtarake.

Do prodhojmë dronët luftarakë dhe sistemet antidron. Në 2026 do të shihni edhe produktet e para. 

Ne vazhdojmĂ« punĂ«n pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« kontrata tĂ« tjera pĂ«r industrinĂ« detare dhe ajrore”, u shpreh kryeministri Rama.

The post Rama: Kemi ushtrinë më të paguar në rajon, do prodhojmë mjete të blinduara appeared first on Gazeta Si.

Rama: Brenda 2026-s, bizneset duhet të ofrojnë pagesa elektronike

Nga Gazeta ‘Si’- Kryeministri Edi Rama, nĂ« konferencĂ«n e fundvitit, theksoi se nga viti i ardhshĂ«m, çdo biznes duhet tĂ« duhet qĂ« tĂ« ofrojĂ« pagesa elektronike pĂ«r qytetarĂ«t.

Sipas tij, deri në muajin qershor të vitit që vjen, bizneset që operojnë në turizëm apo transport do të duhet të garantojë një formë alternative për të garantuar pagesat për qytetarët.

“Kemi hapur njĂ« kapitull tjetĂ«r lidhur me nevojĂ«n pĂ«r tĂ« ulur cash nĂ« ndĂ«rveprimet ekonomike tĂ« vendit dhe janĂ« vendosur disa limite, por ajo qĂ« dua ta theksoj shumĂ« fort Ă«shtĂ« qĂ« deri nĂ« qershor, çdo biznes qĂ« operon nĂ« turizĂ«m dhe transport, duhet tĂ« garantojnĂ« me patjetĂ«r format alternativa tĂ« pagesave me qytetarĂ«t. Jo vetĂ«m cash por edhe mjetet pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« pagesa elektronike. Brenda vitit qĂ« vjen  çdo biznes duhet tĂ« garantojĂ« formĂ«n alternative tĂ« pagesĂ«s qĂ« kushdo qoftĂ« tĂ« paguajĂ« me kartĂ« apo forma tĂ« tjera tĂ« pagesĂ«s elektronike.”

Ai u ndal gjithashtu edhe te arsimi, duke e cilësuar si një sektor që kanë bërë hapa të rëndësishëm. Duke përmendur teknologjinë si një investimet të rëndësishme, kryeministri shtoi se nga viti që vjen, do të mundësojnë edhe mjetet e para të prodhuara në Shqipëri që do të vihen në dispozicion për transportin e mësuesve dhe nxënësve.

“NĂ« arsim, kemi bĂ«rĂ« hapa tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, duke filluar nga sistemi i teknologjisĂ« pĂ«r nxĂ«nĂ«sit. 350 shkolla numri i pikave tĂ« laboratorĂ«ve inteligjentĂ« dhe do tĂ« punohet pĂ«r tĂ« arritur objektivin e shpallur tĂ« bazuar edhe nĂ« financimin e vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion pĂ«r tĂ« pasur 1 mijĂ« laboratorĂ« inteligjentĂ« brenda 2027.

Do tĂ« sjellĂ« njĂ« bazĂ« shumĂ« ndihmĂ«se dhe domethĂ«nĂ«se pĂ«r tĂ« gjithĂ« fĂ«mijĂ«t dhe nxĂ«nĂ«sit qĂ« tĂ« pĂ«rfshihen sa mĂ« shpejt nĂ« botĂ«n e re tĂ« teknologjisĂ«. Ka vazhduar ndĂ«rtimi i infrastrukturĂ«s arsimore, ka nisur projekti i transportit me mjete tĂ« prodhuara kĂ«tu nĂ« vend. Dhe besojmĂ« qĂ« nga sezoni i ardhshĂ«m arsimor nĂ« vitin 2026, do tĂ« fusim nĂ« pĂ«rdorim mjetet e para qĂ« do tĂ« shtrihen mĂ« pas nĂ« tĂ« gjithĂ« territorin pĂ«r transportin e mĂ«suesve dhe nxĂ«nĂ«sve.”, tha ai.

The post Rama: Brenda 2026-s, bizneset duhet të ofrojnë pagesa elektronike appeared first on Gazeta Si.

❌