Ministri i Shëndetësisë, Azir Aliu, sot mbajti një takim informativ me gazetarët, ku u diskutua për gjendjet aktuale dhe sfidat me të cilat përballet sistemi shëndetësor, si dhe për prioritetet në fushën e shëndetësisë për vitin e ardhshëm.

Ai u ndal te pesë shtyllat mbi të cilat bazohet sistemi shëndetësor, në aspektin e infrastrukturës, pajisjeve të reja, digjitalizimit, rregullativës ligjore dhe burimeve njerëzore me të cilat disponojnë institucionet publike shëndetësore.

"Sistemi shëndetësor kudo përballet me sfida. Që nga marrja e detyrës si ministër i Shëndetësisë, në muajin e parë e gjysmë fillimisht kemi bërë një skanim të gjendjeve, ndërsa tashmë, në fund të vitit, kemi një bazë të dhënash të sistemit shëndetësor. Për herë të parë deri më tani kemi një bazë të burimeve njerëzore, ndërsa së shpejti do të kemi edhe bazë të infrastrukturës dhe teknologjive që kanë të bëjnë me sistemin shëndetësor. Nga aspekti i ligjeve, sfidat ishin të mëdha dhe 12 ligje tashmë janë në proces shqyrtimi dhe ndryshimi, ndërsa po punojmë edhe në 2 ligje të reja që deri më tani nuk kanë ekzistuar, por që proceset kërkojnë t’i kemi. Vlerësoj se deri në fund të muajit shkurt të gjitha ligjet do të përfundojnë dhe për to do të informojmë më në detaje", theksoi ministri Aliu.

Sa i përket sfidave të tjera me të cilat përballet shëndetësia, ministri Aliu informoi se janë krijuar gjashtë grupe për monitorimin e problemeve klinike gjatë ofrimit të shërbimeve shëndetësore për pacientët. Prej tyre, pesë grupe deri më tani kanë konstatuar se nuk janë evidentuar probleme klinike.

Drejtori i Fondit Shëndetësor, Sasho Klekovski, njoftoi se nga 1 janari do të rritet çmimi i shërbimeve shëndetësore.

Participimi nga 40 denarë shtrenjtohet në 60 denarë. Kontrolli specialistik nga 380 denarë rritet në 720 denarë. Paketa e përgjithshme e urgjencës do të ketë rritjen më të madhe, nga 780 denarë në 2.450 denarë.

Drejtori i Fondit Shëndetësor paralajmëroi gjithashtu masa ndëshkuese në rast të tejkalimit të kuotave për përshkrimin e antibiotikëve dhe barnave për uljen e ankthit. Përveç kësaj, do të intensifikohen kontrollet për keqpërdorimet e pushimeve mjekësore.

“Sistemi do t’i mbrojë gjithashtu mjekët nga presioni për të përshkruar terapi të gatshme, sepse e dimë që ndonjëherë presioni vjen nga qytetarë që duan të marrin një ilaç pavarësisht nëse është i përshtatshëm për indikacionin e tyre. Forcimi i ndërgjegjësimit publik është gjithashtu i rëndësishëm. Për ne, më kritiku është përdorimi i Sumamed, i cili duhet të jetë një antibiotik për vijën e fundit të mbrojtjes, dhe vitin e kaluar patëm një rritje prej 23 për qind në përdorimin e tij”, deklaroi Sasho Klekovski, drejtor i Fondit Shëndetësor.

Vitin e kaluar, rritëm vlerësimin tonë për mjekët e familjes, tani presim përgjegjësi më të madhe prej tyre. Kjo do të thotë respektim i politikës ndëshkuese nëse tejkalohen kuotat për përshkrimin e antibiotikëve dhe anksiolitikëve. Ne kemi një limit për përshkrimin e ilaçeve vetëm për këto dy grupe, tha Drejtori i Përgjithshëm i Fondit të Sigurimeve Shëndetësore, Sasho Klekovski.

Masa e dytë që po planifikojmë, theksoi ai, është receta elektronike, e cila në thelb duhet të sigurojë kontroll të indikacioneve dhe dozës, sepse në thelb kemi një humbje në përshkrimin e papërshtatshëm, por edhe në përshkrimin e papërshtatshëm për sa i përket dozës, duke lëshuar sasi më të mëdha se sa është e nevojshme.

Ai shpjegoi se duhet të miratohen edhe dy rregullore të tjera, ndërveprimi midis sistemeve të ndryshme është siguruar tashmë, receta elektronike është testuar te mjeku i familjes dhe në farmaci dhe ata presin që ajo të fillojë në vitin 2026.

"Sistemi gjithashtu do t'i mbrojë mjekët nga presioni për të përshkruar terapi të gatshme, sepse ne e dimë se ndonjëherë presioni vjen nga personat e siguruar, nga qytetarët që duan të marrin një ilaç pavarësisht nëse është i përshtatshëm për indikacionin e tyre. Forcimi i ndërgjegjësimit publik është gjithashtu i rëndësishëm. Për ne, më kritik është përdorimi i "Sumamed", i cili duhet të jetë një antibiotik për vijën e fundit të mbrojtjes, ndërsa vitin e kaluar patëm një rritje prej 23 përqind në lëshimin e tij", tha Klekovski./Telegrafi/

Një marrëveshje kolektive e unifikuar, sipas së cilës paga fillestare neto e mjekëve nga qytetet e tjera dhe nga Shkupi do të jetë e njëjtë, ndërprerja e deficitit të personelit shëndetësor që vjen nga brenda në Shkup, si dhe rritja e pagave të punonjësve në sektorin shëndetësor, janë kërkesat e Sindikatës së pavarur të punonjësve shëndetësorë. Për këto kërkesa, kryetari i Sindikatës, Bobi Bojçevski, sot ka biseduar me ministrin e Shëndetësisë, Azir Aliu.

“Kërkesa jonë si sindikatë është që të kemi një marrëveshje kolektive të unifikuar, sipas së cilës një gjinekolog nga Strumica do të marrë të njëjtën pagë neto fillestare si një gjinekolog nga qytete të tjera dhe nga Shkupi, sepse paga neto e një gjinekologu është e ndryshme në Strumicë dhe në Shkup”, tha Bojçevski.

Ai theksoi se çështja e dytë që diskutuan ishte ndalimi i deficitit të këtij stafi nga brenda, i cili vjen në Shkup. Çështje të tjera, shpjegoi ai, lidheshin me rritjen e pagave për punonjësit në sektorin e kujdesit shëndetësor që do të realizohen në muajt në vijim.

Ai shpjegoi se sipas asaj që u nënshkrua vitin e kaluar me kryeministrin dhe ministrin e Shëndetësisë, për katër vite duhet të ketë një rritje prej 40 deri në 50 për qind të pagave të punonjësve në sektorin e kujdesit shëndetësor. Ai thekson se shpresojnë që shëndetësia të lëvizë nga pika ku ndodhet.

Ai theksoi se do të kenë një takim tjetër javën e ardhshme me ministrin e Shëndetësisë, ku do të diskutohet në lidhje me të njëjtat. Duke iu përgjigjur pyetjes së gazetarëve, ai tha se paga mesatare e një mjeku të përgjithshëm është 45 mijë denarë, ndërsa me kujdestarinë arrin në 50 mijë denarë.

Drejtori i Spitalit Klinik në Tetovë, Erzen Elezi sot ka reaguar lidhur me protestën e zhvilluar nga teknikët medicinal, shkruan Telegrafi Maqedoni.

Ai tha se mbi 80% e të punësuarve me kontratë në spitalin e Tetovës janë përfshirë në listën e të punësuarve.

Ai tha sipas rezultateve nga konkursi i fundit janë pranuar 20 mjekë, një stomatolog, motra medicinale 47, një motër medicinale me diplomë, tetë bio kimisit dhe referent një.

Teknikët medicinal protestojnë para spitalit të Tetovës

"Edhe më herë i ka paralajmëruar protestuesit se nuk do të mund të përfshihen të gjithë në punësimet e fundit për shkak të profilit të tyre, siç është për shembull reparti i Akusherisë ku ka nevojë vetëm për një, ndërsa kanë konkurruar 12.

Ai shtoi se kjo është një arritje shumë e madhe për spitalin e Tetovës, ku mbas 10 viteve punësohen një numër i madh i personave, gjegjësisht 129 persona punësuar.

Kujtojmë se sot një numër i personave të punësuar me kontratë si teknik medicinal kanë protestuar para spitalit, për shkak, siç thonë, në konkursin e fundit ka pasur manipulim./Telegrafi/

Klinika e Gjinekologjisë ku vdiq një i porsalindur, sot njoftoi për mediat se autopsia tregoi se nuk kishte dëmtime fizike në asnjë nga organet dhe se shkaku i vdekjes ishte dështimi i frymëmarrjes nga sindroma e stresit të frymëmarrjes, pra papjekuria e mushkërive.

"Pas marrjes së rezultateve nga Klinika, familja u thirr në mënyrë të rregullt për t'u informuar personalisht për të gjitha detajet e gjetjeve. Për rrjedhën e mëtejshme të rastit, Ministria e Shëndetësisë formoi komision ekspertësh me qëllim sqarimin e plotë të rastit dhe gjetjen e çdo parregullsie të mundshme në trajtimin e të porsalindurit. Sipas përfundimit, Klinika do të veprojë sipas të gjitha procedurave ligjore të përcaktuara për fillimin e mundshëm të procedurave disiplinore brenda afatit të lejuar".

"Si institucion, shprehim keqardhjen tonë të thellë dhe në të njëjtën kohë bashkëndiejmë për dhimbjen dhe humbjen e familjes. Punonjësit e Klinikës së Gjinekologjisë luftojnë për jetën e shumë fëmijëve çdo ditë, por për fat të keq ndodhin edhe humbje që i përjetojmë jo vetëm si profesionistë, por edhe si humbje emocionale", thuhet në deklaratën e Klinikës.

Ministri i Shëndetësisë, Azir Aliu, sot në një konferencë për shtyp tha se komisioni i ekspertëve është formuar tashmë dhe kërkoi që të respektohen procedurat dhe të priten raportet nga të gjitha institucionet përpara se të nxirret ndonjë përfundim./Telegrafi/

Ministri i Shëndetësisë Azir Aliu, sot është pyetur në lidhje me rastin e vdekjes së foshnjës në Klinikën e Gjinekologjisë në Shkup, për të cili tha se është formuar komision ekspertësh dhe priten rezultatet e raportit.

"Inspektorati Shëndetësor dhe Sanitar ka përfunduar tashmë procedurat dhe kishte edhe konferencë për shtyp. Nuk janë konstatuar procedura administrative që nuk janë zbatuar. Komisioni është formuar dhe sot është në terren. Të presim rezultatet edhe nga obduksioni për të përmbledhur të gjitha gjetjet dhe më pas do të japim informacion”, tha Aliu.

I pyetur se pse Inspektorati nuk kishte marrë parasysh në raportin e tij një njoftim nga shefja e repartit të Klinikës së Gjinekologjisë që tregonte trajtim të pa kujdesshëm të të porsalindurit, ministri shpjegoi se ai ishte në një udhëtim zyrtar dhe nuk kishte mundur të shihte dokumentin.

“Realisht, nuk isha këtu. Dokumenti është në zyrën time dhe nuk arrita ta lexoj. Në komunikim me drejtorin e ISHS-së, më tha se nga ana e tyre rasti është i pastër dhe kështu më dha informacionin. Do të kontrolloj analizat që janë bërë dhe do t’ju informoj”, tha Aliu.

Pas lajmit për vdekjen e të porsalindurit, Inspektorati Shëndetësor Sanitar ka kryer mbikëqyrje të jashtëzakonshme, duke konstatuar se shkaku i vdekjes ishte pneumotoraks masiv dhe edemë cerebrale. Megjithatë, priten rezultatet e obduksionit që do të tregojnë saktësisht shkakun e vdekjes.

Parregullsi në funksionimin e 14 institucioneve shëndetësore publike, dy prej të cilave në Shkup, janë identifikuar, sipas një inspektimi të jashtëzakonshëm të kryer nga Fondi i Sigurimeve Shëndetësore (FSSH) në shërbimet e Ndihmës Mjekësore Emergjente dhe Vizitave në Shtëpi në të gjithë Maqedoninë e Veriut.

Sipas Drejtorit të FSSH-së, Sasho Klekovski, inspektimi përfshiu 37 institucione shëndetësore publike - 29 jashtë Shkupit dhe tetë në kryeqytet.

"Nuk u identifikuan mangësi në 23 institucione, por u gjetën parregullsi serioze në 14 - dy në Shkup dhe 12 në qytete të tjera", tha Klekovski.

Shtatë institucione vepronin me lista çmimesh të brendshme që nuk ishin miratuar nga Fondi i Sigurimeve Shëndetësore dhe Ministria e Shëndetësisë.

"Nuk po them se ato ishin në dëm të pacientëve, por fakti është se ato nuk ishin miratuar zyrtarisht", tha ai.

Dy institucione u zbulua se po i faturonin gabimisht Fondit, dhe dy të tjera po faturonin për shërbime që nuk lejoheshin t'i faturonin.
Mangësi më serioze u identifikuan gjithashtu në terren: në një institucion jashtë Shkupit, nuk kishte qetësues dhimbjesh, dhe ilaçet në Dhomën e Urgjencës ishin nën pragun minimal të kërkuar. Në një institucion tjetër, nuk kishte fare ekipe mjekësore për të ofruar shërbime.

“Të gjitha ISHP-ve u është dhënë një afat prej dy muajsh për të eliminuar mangësitë, pas së cilës do të pasojë një rikontroll”, tha Klekovski, duke shtuar se Fondi nuk është informuar me kohë se Vizita në Shtëpi në Shuto Orizari është mbyllur plotësisht për shkak të mungesës së stafit./Telegrafi/

Ministri i Shëndetësisë, Azir Aliu, sot mbajti takim pune me përfaqësuesit e Sindikatës së Pavarur të Shëndetësisë, Farmacisë dhe Mbrojtjes Sociale, si dhe me Sindikatën e Qendrës Klinike.

“Me sindikatat jemi në të njëjtën anë. Jemi në komunikim të vazhdueshëm, mbajmë takime të rregullta pune dhe së bashku angazhohemi për përmirësimin e statusit të punonjësve shëndetësorë. Në frymën e dialogut social, biseduam dhe shqyrtuam aspektet e mundshme për plotësimin e marrëveshjes kolektive".

"Po ashtu, i informova përfaqësuesit e organizatave sindikale për dinamikën e realizimit të punësimeve të reja në shëndetësi, të cilat u shtynë përkohësisht për shkak të zgjedhjeve lokale, si dhe për punësimin e përhershëm të specialistëve privatë", theksoi ministri Aliu.

Ministri i Shëndetësisë, Azir Aliu, së bashku me kryeministrin Hristijan Mickoski dhe Akim Ali, shefin e Zyrës së OBSH-së në RMV, sot nënshkruan Strategjinë pesëvjeçare të bashkëpunimit ndërmjet Qeverisë dhe OBSH-së për periudhën 2026–2030. Me një lidhje online në ngjarje foli edhe drejtori i Organizatës Botërore të Shëndetësisë për Evropë, Hans Kluge.

“Sot hapim një kapitull të ri në bashkëpunimin me Organizatën Botërore të Shëndetësisë. Nënshkruam strategjinë tonë të parë pesëvjeçare të bashkëpunimit — një dokument i hartuar bashkërisht me të gjitha institucionet dhe partnerët, i cili do t’i udhëheqë reformat në shëndetësi deri në vitin 2030. Strategjia fokusohet në modernizimin e kujdesit shëndetësor primar, transformimin e plotë digjital, përmirësimin e kujdesit për nënën dhe fëmijën, shëndetin mjedisor dhe qëndrueshmërinë klimatike, në përputhje me agjendën ‘e gjelbër’ të Qeverisë”, theksoi ministri Aliu pas nënshkrimit.

Me strategjinë janë të përfshira gjithashtu mbrojtja e grupeve të cenueshme, planifikimi i burimeve njerëzore në shëndetësi, shëndeti publik, siguria shëndetësore dhe rritja e gatishmërisë ndaj situatave krizë.

“Strategjia na mundëson një plan të qartë, partneritet dhe mbështetje për realizimin e përbashkët të reformave kryesore”, potencoi ministri. Ai veçoi bashkëpunimin e shkëlqyer ndërsektorial dhe përkrahjen nga sektorët e tjerë, duke theksuar se kjo Strategji e bashkon të gjithë sistemin qeveritar rreth objektivave për shëndetin dhe mirëqenien e popullatës.

“Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time ndaj OBSH-së, ministrive dhe partnerëve për kontributin e tyre. Me këtë Strategji vendosim themelet për një shëndetësi më të fortë, më moderne dhe më të drejtë për të gjithë qytetarët. Kjo është dëshmi simbolike e vullnetit të fuqishëm politik, përkushtimit kombëtar dhe partneritetit të ngushtë ndërmjet Qeverisë dhe OBSH-së për realizimin e reformave kyçe në shëndetësi”, theksoi ministri Aliu.

Instituti për Shëndet Publik (ISHP) njofton se në mostrën e marrë nga musakaja e shërbyer gjatë turnit të parë në shkollën "Dimo Haxhi Dimov" në vendbanimin Vllae, u gjetën baktere gram-negative nga grupi Enterobacteriaceae, baktere fekale që u gjetën edhe në tre rubinete uji në shkollë.

Siç thonë nga ISHP, pas konferencës së sotme për shtyp, ata morën rezultat të ri nga mostra e marrë nga musakaja e shërbyer gjatë turnit të parë në shkollë, dhe në të u gjetën baktere gram-negative.

Helmim masiv në shkollën fillore “Dimo Haxhi Dimov”

Dy fëmijë të tjerë nga shkolla fillore "Dimo Haxhi Dimov" janë shtruar në spital në Klinikën e Fëmijëve, duke e çuar numrin në shtatë.

Uji është i pastër dhe nuk është shkaktar i helmimit, treguan rezultatet e Ujësjellësit të Shkupit pas marrjes së mostrave./Telegrafi/

Në kuadër të Kongresit të 11-të Mjekësor Turk që po mbahet në Ankara, ministri i shëndetësisë, Azir Aliu, realizoi takim me ministrin e shëndetësisë së Republikës së Turqisë, Kemal Memishoglu.

“Ne kemi shumë sfida të përbashkëta në shëndetësi – nga nevoja për forcimin e resurseve njerëzore dhe infrastrukturës moderne, deri te digjitalizimi që do ta bëjë kujdesin shëndetësor më të shpejtë, më efikas dhe më të drejtë për çdo qytetar. Jam i bindur se përmes shkëmbimit të ekspertizës dhe partneriteteve ndërmjet institucioneve tona, mund të ndërtojmë politika që do të nënkuptojnë qasje më të mirë dhe shërbime shëndetësore më cilësore për qytetarët tanë”, deklaroi ministri Aliu gjatë takimit.

Republika e Turqisë ishte një nga vendet që ofroi mbështetje për hospitalizimin dhe trajtimin e personave të lënduar nga zjarri në Koçan.

Ministri i Shëndetësisë së Republikës së Turqisë, Kemal Memishoglu, shprehu kënaqësinë për bashkëpunimin e mirë mes dy vendeve mike, duke theksuar se ekzistojnë edhe shumë mundësi të tjera për intensifikimin e këtij bashkëpunimi në disa segmente të shëndetësisë.

Për dallim nga javët e kaluara, kur interesi i qytetarëve për tu vaksinuar kundër gripit sezonal arriti deri në mbi 500 persona në ditë, tashmë ka filluar të vërehet një rënie e dukshme e interesimit për imunizim. Ajo që bie në sy është mungesa e interesit nga dy prej kategorive më të rëndësishme, gratë shtatzëna dhe fëmijët deri në moshën 5 vjeç. Edhe pse këto grupe konsiderohen veçanërisht të rrezikuara nga komplikimet e gripit, si infeksionet e rënda të rrugëve të frymëmarrjes, shtrimet në spital dhe rreziku i ndërlikimeve gjatë shtatzënisë, pjesëmarrja e tyre në procesin e vaksinimit ka qenë pothuajse simbolike.

“Më së shumti kemi pasur kategorinë të moshuarit mbi moshën 65 vjeçare dhe të sëmurit me sëmundje kronike, kemi pasur shumë pak fëmijë prej moshës gjashtë muaj deri në 5 vjeç, gra shtatzëna për fat të keq nuk kemi pasur këtu në poliklinikën ton Bit Pazar… Neve kemi pasur terminë d.m.th me dy ndërrime, ndërrimi parë 300 pacientë dhe ndërrimi i dytë 300 pacientë, dm.th gjithsej 600 pacientë në ditë, numri ka qenë shumë i lartë me të vërtetë”, deklaroi Kefaet Latifi Qaili, pediatre.

Prej rreth 80 mijë dozave të siguruara nga Ministria e Shëndetësisë për vaksinimin sezonal kundër gripit, mbi 70 mijë qytetarë nga grupet me rrezik të shtuar kanë marrë vaksinën pa pagesë. Ndërkohë, Qendrat e Shëndetit Publik kanë vënë në dispozicion edhe një sasi të kufizuar vaksinash me pagesë për qytetarët që nuk i përkasin kategorive të rrezikut, prej të cilave më shumë se një mijë persona janë imunizuar.

“Sipas të dhënave nga Administrata e Shëndetit Elektronik, që nga fillimi i fushatës së vaksinimit, gjithsej 73.145 persona nga kategoritë e rrezikut të popullsisë janë vaksinuar me vaksina falas. Qendrat e Shëndetit Publik kanë blerë 2.400 doza shtesë të vaksinave komerciale, si vaksina për pjesën tjetër të popullsisë që nuk bën pjesë në grupet e mësipërme, ku gjithsej 1.424 persona janë vaksinuar me vaksina komerciale”, njoftojnë nga Ministria e Shëndetësisë.

Ndërkohë, gripi ka filluar të marrë hov, me raste që po rriten gradualisht nga java në javë dhe me një përhapje më të theksuar. /Alsat.mk/

Ministri i Shëndetësisë, Azir Aliu, së bashku me kryeministrin, Hristijan Mickoski, sot e vizituan Klinikën Universitare për Sëmundje Kirurgjike “Shën Naum i Ohrit”, ku është siguruar një aparat modern dhe i gjeneratës më të re për rezonancë magnetike.

Vazhdojmë aty ku ndalëm për shkak të zgjedhjeve lokale. Ky është edhe një projekt tjetër i realizuar nga Qeveria dhe Ministria e Shëndetësisë për avancimin e procedurave diagnostikuese, me qëllim ofrimin e shërbimeve shëndetësore në kohë reale dhe me cilësi më të lartë", deklaroi ministri Aliu.

Drejtori i klinikës, Nebojsha Nastov, theksoi se vitin e kaluar institucioni është pajisur me aparaturë moderne mjekësore me vlerë totale prej 90 milionë denarësh.

"Me këtë gjeneratë të re të aparateve për rezonancë magnetike shkurtohet koha e ekzaminimeve dhe rritet numri i kontrollimeve që mund të kryhen brenda ditës. Me aparatin paraprak, i cili ishte 16 vjet i vjetër, kryheshin rreth 4.000 rezonanca magnetike në vit, ndërsa me aparatin e ri presim të realizohen të paktën 5.000 incizime vjetore. Përveç aparatit më të ri për rezonancë magnetike, në klinikë janë siguruar edhe dy kolona të reja laparoskopike dhe instrumente për traumatologji", shtoi drejtori Nastov.

Prioritet i Ministrisë së Shëndetësisë është decentralizimi i shërbimeve onkologjike në vend. Kemi nisur me klinikat dhe institucionet shëndetësore që kanë kuadër dhe infrastrukturë të përshtatshme, deklaroi ministri i shëndetësisë, Azir Aliu, në intervistën për emisionin “360 Gradë” në MRT 1.

“Veçmë kemi reparte funksionale në Manastir dhe Tetovë. Në Spitalin e Përgjithshëm të Qytetit ‘8 Shtatori’ – Shkup gjithçka është rregulluar, që do të thotë se procesi administrativ për marrjen e licencës ka përfunduar, dhe vlerësoj se shumë shpejt edhe atje do të mund të ofrojmë shërbime onkologjike në nivel ambulantor. Natyrisht, kolegët e ‘8 Shtatorit’ do të duhet të punojnë edhe pak për të pasur një gamë më të gjerë shërbimesh onkologjike. Por ja, Tetova dhe Manastiri tashmë i kanë këto shërbime. Edhe Shtipi do të jetë, por është ende në fazë të hershme dhe do të nevojiten investime infrastrukturore. Ideja është që pacientëve onkologjikë t’u ofrojmë shërbime më afër rajonit ku jetojnë", tha ministri Aliu.

Lidhur me informacionet në opinion për mungesë të terapive onkologjike, ministri Aliu theksoi se bëhet fjalë për një problem që paraqitet për shkak të procedurave.

“Terapia mungon për shkak të atyre proceseve që janë të përcaktuara rreptësisht me ligj – nga hapja e procedurës deri te përfundimi i saj – dhe shpesh ndodh që procedurat të mbyllen pa sukses, ndaj duhet të hapet sërish procedura për llojin e ilaçit apo ndonjë shërbim tjetër. Ndërsa arsyeja e dytë janë importuesit. Shpesh ndodh që procedura të ketë përfunduar me sukses, por ai medikament të mos jetë i importuar në vend dhe duhet të presim një ose dy javë, sepse edhe atje ka procedura administrative, që të kompletohen dhe të mund të futet në sistemin shëndetësor", tha ministri Aliu.

Për të kapërcyer mungesën e terapisë, ministri Azir Aliu theksoi ndryshimin e rregullativës ligjore.

“Ne po ndryshojmë 12 ligje, përfshirë Ligjin për Kujdesin Shëndetësor, pjesën që i definon këto procese. Do të ketë një pjesë shtesë që në Evropë quhet ‘green line’. Nëse ka mungesë të diçkaje, ekziston një procedurë alternative me të cilën pacienti mund t’i marrë ato shërbime shëndetësore, ndërsa institucioni mund të sigurojë atë ilaç përmes kësaj procedure. Kështu që, gjithçka do të definohet qartë në ligj, dhe mendoj se atëherë do të kemi një pasqyrë më të qartë dhe një infrastrukturë që në kohë reale do të mund të ofrojë shërbime", deklaroi ministri i shëndetësisë, Azir Aliu, në intervistën për “360 Gradë” në MRT 1.

Diabeti mbetet një nga sëmundjet kronike me rritjen më të shpejtë të shekullit të 21-të, sipas Botimit të Njëmbëdhjetë të IDF Diabetes Atlas (2025). Sipas të dhënave, në vitin 2024, rreth 589 milionë të rritur jetonin me diabet në nivel global, që përfaqëson 11.1 për qind të popullsisë botërore të moshës 20 deri në 79 vjeç. Në Maqedoni, rreth 141 mijë njerëz jetojnë me diabet, që është 8.9 për qind e të rriturve, ose afërsisht çdo i njëmbëdhjeti qytetar i asaj moshe.
Atlasi tregon se rreth 43% e të rriturve me diabet në botë nuk janë të diagnostikuar. Kjo nënkupton se rreth 252 milionë njerëz jetojnë me diabet pa e ditur gjendjen e tyre, duke humbur mundësinë për ndërhyrje të hershme dhe parandalim të komplikimeve. Shtesë kësaj, 635 milionë njerëz kanë tolerancë të dëmtuar ndaj glukozës, ndërsa 488 milionë kanë glikemi të lartë esëll – gjendje që rrisin rrezikun për diabet të tipit 2 dhe sëmundje kardiovaskulare. Rreth një në pesë gra shtatzëna preken nga hiperglicemia gjatë shtatzënisë.
Diabeti është edhe një nga shkaqet kryesore të vdekjeve të parakohshme. Në vitin 2024, ai ishte përgjegjës për mbi 3.4 milionë vdekje mes të rriturve 20–79 vjeç – rreth 9.3% e të gjitha vdekjeve globale.
Atlasi tregon se barra ekonomike është po aq e madhe: shpenzimet direkte shëndetësore për diabetin për herë të parë kanë kaluar 1 trilion dollarë amerikanë, ose 12% të shpenzimeve të përgjithshme shëndetësore globale.
Edicioni i 11-të i Atlasit i kushton vëmendje të veçantë diabetit të tipit 1 në të gjitha grupmoshat. Në vitin 2024 vlerësohet se globalisht 9.1–9.5 milionë njerëz jetojnë me tip 1, prej tyre rreth 1.9 milionë janë fëmijë dhe adoleshentë nën 20 vjeç. Në kundërshtim me perceptimin e zakonshëm, shumica e personave me tip 1 (rreth 69%) janë të rritur të grupmoshës 20–59 vjeç. Në Evropë jetojnë rreth 2.7 milionë persona me tip 1 – numri më i lartë rajonal, falë mbijetesës më të gjatë dhe qasjes më të mirë në insulinë dhe kujdes.
Në Maqedoninë e Veriut rreth 938 vdekje në vit lidhen me diabetinSipas Atlasit, rreth 141 mijë persona në Maqedoni jetojnë me diabet – 8.9% e të rriturve. Prej tyre, rreth një e treta (afro 47 mijë) nuk e dinë se e kanë sëmundjen. Prevalenca e krahasuar është 7.4%, pak më poshtë mesatares evropiane prej 8%.
Sipas IDF, në vend jetojnë rreth 2.292 persona me diabet tip 1. Shpenzimet vjetore shëndetësore të lidhura me diabetin arrijnë në rreth 134 milionë dollarë amerikanë, ose rreth 953 dollarë për pacient, ndërsa vdekjet e lidhura me diabetin vlerësohen në afërsisht 938 raste në vit.
Sipas burimeve kombëtare, 112.000–135.000 persona janë të diagnostikuar me diabet: rreth 4.000 me tip 1, 40.000 me tip 2 në terapi me insulinë dhe 72.000–80.000 në terapi orale.
Insulina është falas për të gjithë pacientët me diabet, por rimbursimi për medikamente të tjera është i kufizuar. Pompat e insulinës dhe sistemet CGM aktualisht janë falas vetëm për fëmijët dhe një numër të kufizuar personash me tip 1 me komplikime të rënda (rreth 330 përdorues pompash dhe 600 përdorues CGM). Glukometrat dhe shiritat rimbursohen plotësisht vetëm për tipin 1; për tipin 2 me insulinë ka kufizime.
Programi Kombëtar për Diabetin dhe sistemi i prokurimeve publike financojnë insulinën, glukagonin, gjilpërat, shiritat, pompat e insulinës dhe sensorët CGM, me një buxhet prej rreth 16.1 milionë dollarësh për vitin 2024. Por vonesat në tendera kohët e fundit kanë shkaktuar mungesa serioze të glukometrave, shiritave, gjilpërave dhe materialeve harxhuese për pompat.
Për rezultate më të mira nevojitet forcim i regjistrave, qasje më e mirë në monitorim modern dhe kujdes multidisiplinar, si dhe zbatimi i plotë i Strategjisë Kombëtare për Diabetin. Gjithashtu, kërkohet një metodologji e re financimi dhe buxhetimi sipas modeleve rajonale.
Deri në vitin 2050 numri mund të arrijë në 853 milionë njerëz – 13% e popullsisë së rriturTë dhënat tregojnë se diabeti po rritet në të gjitha rajonet e IDF-së, por me ritme të ndryshme. Në Afrikë pritet rritja më e madhe relative – 142% deri në vitin 2050 (nga 25 në 60 milionë). Në Rajonin e Paqësorit Perëndimor ka rreth 215 milionë të rritur me diabet – më shumë se një e treta e rasteve globale. Vetëm Kina përbën një në katër persona me diabet në botë.
Në Lindjen e Mesme dhe Afrikën Veriore, rreth një në gjashtë të rritur ka diabet (rreth 85 milionë). Rritja e projeksionuar deri më 2050 është 92%. Në Evropë ka rreth 65.6 milionë raste në 2024, ndërsa deri në 2050 pritet të arrijë në 72.4 milionë. Amerika e Veriut dhe Karaibet kanë shpenzimet më të larta shëndetësore të lidhura me diabetin – 439 miliardë dollarë, ose 43% të shpenzimeve globale.
Sipas Atlasit, deri në vitin 2050 numri global i personave me diabet mund të arrijë 853 milionë, ose 13% të popullsisë së rritur. Pjesa dërrmuese e rasteve të reja do të paraqitet në vendet me të ardhura të ulëta dhe mesatare, të cilat kanë sisteme shëndetësore më pak të përgatitura për sëmundjet kronike.
IDF Diabetes Atlas – një platformë globale me të dhëna për 215 vendeAtlasi global i diabetit i Federatës Ndërkombëtare të Diabetit (IDF) ofron të dhëna të krahasueshme për 215 shtete përmes një platforme të re online. Edicioni i 11-të thekson prioritetet kryesore: zbulimin e hershëm, parandalimin, forcimin e sistemeve shëndetësore dhe mbrojtjen e grupeve vulnerabël.
Dita Botërore e Diabetit shënohet më 14 nëntor çdo vit dhe është fushata më e madhe globale për ndërgjegjësimin ndaj kësaj sëmundjeje kronike. Ajo u iniciua nga IDF dhe OBSH, dhe në vitin 2006 u miratua zyrtarisht nga OKB. Dita shënohet në nder të ditëlindjes së Sir Frederik Banting, njërit nga zbuluesit e insulinës. Simboli i fushatës është rrethi blu, që paraqet unitetin në luftën kundër diabetit. Në Maqedoni organizohen aktivitete edukative, matje falas të sheqerit në gjak dhe tribuna publike për mbështetjen e pacientëve.

Kohëve të fundit është rritur ndjeshëm numri i të prekurve me grip dhe virusin sezonal, thotë për TVM2, mjekja Sefiane Bellcishta. Thekson se pacientët ankohen nga temperaturat e larta, kollitje, molisje dhe dhimbje të muskujve. Format më të rënda të gripit mund t’i kapë fëmijët nga 6 muaj dhe grupmoshat mbi 65 vjeç që janë me sëmundje kronike.

“Simptoma e parë është me temperaturë të lartë mbi 39 deri në 40 gradë, ajo zgjat vetëm një ditë dhe nëse zgjat temperatura mbi dy apo tre ditë d.m.th. u është bashkëngjitur edhe ndonjë baktere tjetër e këtij virusi, që është bërë komplikim tek ata pacientë. Kanë kollitje, teshtitje, dhimbje në muskujt, janë të lodhur, janë si të përgjumshëm, ata pacientë nuk kanë as koncentrim", deklaroi mjekja, Sefiane Bellcishta.

Mjekët thonë që pacientët që në simptomat e para të paraqiten tek mjeku amë për t’u dhënë terapinë e duhur që të prevenojnë komplikimet e ndryshme nga gripi dhe virusi sezonal.

“Komplikimet më të shpeshta janë në organet e poshtme të frymëmarrjes, që mund të marrin një pneumoni, e cila mund të jetë edhe fatale te disa persona, qoftë tek fëmijët, qoftë tek të rriturit, si dhe organet e sipërme të frymëmarrjes mund të kenë ndezje të sinuseve, qoftë frontal apo maksilar, si dhe otidet ndezjet e veshit, te ata persona që tek dikush mund të shkojë të prekë sistemin nervor, mund edhe dëgjimi të humbë tek ata persona", theksoi mjekja, Sefiane Bellcishta.

Mjekja Bellcishta thekson se si masë parandaluese kundër gripit është vaksina për kategoritë e rrezikuara sociale. Ushqimi i pasur me vitamina dhe minerale, pemët dhe perimet sezonale, supa e ngrohtë, çajrat bimorë, mbajtja e higjienës, si dhe shmangia prej personave që janë të infektuar me grip apo virus.

Më 16 tetor në vend ka filluar vaksinimi kundër gripit sezonal, i cili po realizohet në gjithsej 35 pika vaksinimi prej të cilave pesë janë në Shkup. Këtë vit ministria ka siguruar numrin më të madh të vaksinave kundër gripit sezonal – 80 mijë doza të vaksinës katërvalente nga prodhuesi i njohur “Abot” nga Holanda.

Gripi ka filluar të marrë hov në vend, edhe pse piku i sezonit ende nuk është arritur. Sipas të dhënave të Institutit të Shëndetit Publik, gjatë javës së kaluar është vërejtur një rritje e numrit të të prekurve krahasuar me të njëjtën periudhë të sezonit të kaluar.

Më të prekur rezultojnë personat nga mosha 15 vjeç e deri mbi 60 vjeç, ndërsa institucionet shëndetësore paralajmërojnë se në javët në vijim pritet që numri i rasteve të rritet edhe më tej. Të prekurit nga gripi zakonisht shfaqin simptoma të sistemit respirator.

“Gjatë javës së kaluar janë regjistruat 56 të sëmurë me grip, pra që janë persona më pasqyrë klinike me grip, ose sëmundje të ngjashme me grip. Gjithsej këtë sezon kemi 244 të sëmurë, bëhet fjalë për numër të vogël, por është rritje prej 63 për qind, është më i madh numri edhe nga mesatarja, edhe nga sezona e kaluar, por nuk është rritje e ndjeshme”, tha Dragan Koçinski, mjek në Institutin e Shëndetit Publik.

Gjatë periudhës së kaluar ka pasur rritje edhe të personave të prekur nga covid-19.

“Në javën e 33-të deri në javën e 38-të këtë sezon kemi pasur pikun prej personave të sëmurë me kovid-19. Këtu duhet të përmend se bëhet fjalë për një numër të vogël të testuar të personave nga kjo sëmundje. Gjithsesi kemi regjistruar numër më të lartë dhe përqindje më të lartë pozitiv” , shtoi Dragan Koçinski, mjek në Institutin e Shëndetit Publik.

Prej 80 mijë dozave të vaksinave kundër gripit seoznal në dispozicion, pothuajse gjysma e tyre është aplikuar, ndërsa 750 punonjës shëndetësor janë imunizuar kundër gripit.

Çdo vit regjistrohen rreth 5.000 raste të reja me goditje në tru, çka vendin tonë e rendit mes shteteve me incidencë dhe prevalencë të mesme – respektivisht 200 deri në 300 raste për 100 mijë banorë. Mjekët paralajmërojnë se asnjë grupmoshë nuk është e kursyer, pasi goditja në tru mund të shfaqet edhe tek fëmijët dhe të rinjtë nën 45 vjeç. Shefja e repartit për urgjencë neurologjike në Klinikën Universitare të Neurologjisë, profesoresha Anita Arsovska, theksoi rëndësinë e reagimit të shpejtë.

“Është shumë me rëndësi të njihen shenjat e sulmit në tru të cilat vijnë përnjëherë. Zakonisht një pjesë e trupit paralizohet në dorë dhe këmbë, pastaj mund të ketë pengesa në të folur, moskuptim të të folurit të tjetrit, shtrembërim i fytyrës nga njëra anë, mund të paraqitet kokëdhembje, marramendje, jostabilitet, pengesa në përbirje, problem me të pamurit. Kur këto simptoma paraqiten, pacienti duhet të transportohet në qendrën shëndetësore më të afërt”, tha Anita Arsovska – shefe e Repartit të Neurologjisë.
Drejtori i klinikës, doktor Jovan Bozhinovski, njoftoi se po planifikohet blerja e një aparati MRI të dedikuar për Neurologjinë, që do të përmirësojë diagnostikimin dhe do të lehtësojë punën e Institutit të Radiologjisë.

“Sa i përket diagnostikimit të goditjeve në tru ne kemi bashkëpunim edhe me Institutin e radiologjisë, megjithatë marrë parasysh numrin e pacientëve, jo çdo herë marrja e rezultateve shkon shpejt dhe thjesht. Në këtë drejtim vetëm se ka ide për blerjen e një magneti që do të jetë vetëm për Klinikën e Neurologjisë”, theksoi Jovan Bozhinovski – Drejtor I Klinikës së Neurologjisë.

Sipas doktoreshës Arsovska, mbi 90 për qind e rasteve me goditje në tru mund të parandalohen përmes kontrollit të presionit të lartë të gjakut, nivelit të sheqerit dhe yndyrave, si dhe shmangies së duhanit, stresit dhe ndotjes. Në kuadër të Ditës Botërore të Goditjes në Tru, Klinika e Neurologjisë organizoi një ditë të hapur me kontrolle falas të arterieve karotide. Në vizitë ishte edhe ministri i Shëndetësisë, Azir Aliu, i cili vlerësoi iniciativën dhe tha se sistemi shëndetësor duhet të fokusohet jo vetëm në trajtim, por edhe në parandalim dhe edukim publik.

Mjekët e rinj që diplomojnë në fakultetet e mjekësisë përgatiten të largohen nga vendi ndërsa janë në studime. Më shumë se 300 mjekë shqiptarë janë larguar nga vendi vitet e fundit dhe tashmë po punojnë në disa nga qendrat mjekësore evropiane.

Por problemi nuk është vetëm në numrin e mjekëve që largohen, por edhe në numrin e vendeve të reja të punës që mungojnë në sistemin shëndetësor.

Duhet të hartohet strategji dhe politikë e mirë shëndetësore për shpërndarje të barabartë të stafit ekzistues dhe punësime në kohë, veçanërisht jashtë Shkupit, thotë kryetari i Shoqatës së mjekëve shqiptarë, Nevzat Elezi.

“Siç thotë Elezi, shumë nga studentët të cilët kanë përfunduar praktikë jashtë vendit, në fund tregojnë tendencë për t’u kthyer dhe për të qëndruar në Maqedoni. Edhe pse askush nuk ka numër të saktë se sa mjekë nga vendi punojnë jashtë, sipas disa të dhënave, rreth 250 largohen nga vendi çdo vit”, tha Nevzat Elezi, kryetar i ShMSH.

Ismaili thotë se largimi i mjekëve nuk lidhet vetëm me pagat, por edhe me kushtet e përgjithshme të punës, trajnimet e vazhdueshme dhe arsimimin cilësor, në mënyrë që të jenë sa më efikas dhe më të përgatitur për sfidat e reja.

Prandaj, thotë ai, është e nevojshme të përmirësohen kushtet, që mjekët të kenë motivimin për të qëndruar këtu. Struga aktualisht po pret qindra mjekë nga Maqedonia, Shqipëria, Kosova, Mali i Zi dhe vende të tjera në simpoziumin e 30-të ndërkombëtar të organizuar nga Shoqata e mjekëve shqiptarë nga Maqedonia./Alsat/