Krishtlindjet e këtij viti shënojnë 100-vjetorin e shfaqjes së parë të Winnie-the-Pooh, një prej personazheve më të njohura dhe më të dashura për fëmijë në mbarë botën.
Ariu i famshĂ«m u shfaq pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« mĂ« 24 dhjetor 1925, nĂ« tregimin e shkurtĂ«r The Wrong Sort of Bees, tĂ« botuar nĂ« gazetĂ«n London Evening News. MĂ« pas, Winnie-the-Pooh u kthye nĂ« njĂ« ikonĂ« tĂ« letĂ«rsisĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«, sĂ« bashku me personazhe si Tigri, Christopher Robin dhe loja e njohur âPooh sticksâ.
Ngjarjet e librave janĂ« vendosur nĂ« pyllin imagjinar â100 Aker Woodâ, i cili bazohet nĂ« Ashdown Forest, nĂ« East Sussex tĂ« AnglisĂ«, njĂ« zonĂ« natyrore e mbrojtur dhe me rĂ«ndĂ«si tĂ« veçantĂ« peizazhore. Autori A.A. Milne kishte shtĂ«pinĂ« e tij tĂ« pushimit pranĂ« kĂ«tij pylli, ku edhe u frymĂ«zua pĂ«r krijimin e tregimeve.
Libri Winnie-the-Pooh u botua në vitin 1926, ndërsa vazhdimi The House at Pooh Corner në vitin 1928. Po ashtu, Milne botoi edhe dy libra me poezi me personazhet e njohura.
Fama e Pooh vazhdon të ketë ndikim të drejtpërdrejtë ekonomik në zonë. Autoritetet lokale kanë ndarë rreth 450 mijë paund nga fondet publike për organizimin e aktiviteteve përkujtimore me rastin e 100-vjetorit.
NjĂ« nga pikat mĂ« tĂ« vizituara Ă«shtĂ« ura e famshme âPooh Sticksâ, e cila u rindĂ«rtua nĂ« fund tĂ« viteve 1990 pĂ«r arsye sigurie. Ura origjinale u shit nĂ« ankand nĂ« vitin 2021 pĂ«r 131 mijĂ« paund. NdĂ«rkohĂ«, popullariteti i personazhit u rrit edhe mĂ« shumĂ« pasi kompania Disney bleu tĂ« drejtat e tregimeve nĂ« vitin 1961.
QĂ« prej vitit 1978, âPooh Cornerâ, njĂ« dyqan suveniresh dhe sallon çaji pranĂ« urĂ«s, Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« destinacion tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m turistik. Pronari i tij shprehet se vizitorĂ« nga e gjithĂ« bota udhĂ«tojnĂ« drejt zonĂ«s pĂ«r tĂ« festuar trashĂ«giminĂ« e Winnie-the-Pooh.
Po ashtu, që nga viti 2018, organizohen ture të udhëzuara nëpër Ashdown Forest, ku shumica e pjesëmarrësve vijnë nga jashtë Mbretërisë së Bashkuar, kryesisht nga Amerika e Veriut.
Në kuadër të 100-vjetorit, në Ashdown Forest pritet të realizohet një instalacion artistik që do ta shndërrojë qendrën e vizitorëve në një libër të animuar në përmasa reale, si dhe të hapen shtigje të reja ecjeje, të projektuara për të respektuar zonat e mbrojtura natyrore./K.M
Në një akt të paprecedentë, një koleksion me 900 shishe verë ekskluzive me vlerë rreth 1 milion euro në pronësi të Ergys Agasit u zhduk pa asnjë gjurmë, ndonëse ishte bllokuar nga hetuesit e BKH-së dhe Drejtoria e Hetimit Doganor.
Foto ilustruese nga Pixabay.
Mes kodrave tĂ« gjelbĂ«ruara tĂ« Mulletit, rreth 13 kilometra larg qendrĂ«s sĂ« TiranĂ«s, âEquos Resortâ reklamon shĂ«rbime luksi, mes tĂ« cilave njĂ« klub hipizmi, xhiro me kuaj apo sporte ujore pĂ«r stinĂ«t e nxehta tĂ« vitit.
Por koleksioni më i vlefshëm fshihej në një qilar brenda resortit.
Pas shpalljes në kërkim të Ergys Agasit për akuzat e krijimit të një grupi të strukturuar kriminal me qëllim manipulimin e tenderave të Agjencisë Kombëtare të Shoqërisë së Informacionit, AKSHI, oficerët e Byrosë Kombëtare të Hetimit bllokuan një koleksion të shtrenjtë me 900 shishe verë të markave ekskluzive në një vilë 2-katëshe brenda resortit, e identifikuar si pronë e Agasit.
Por koleksioni i verërave u zhduk në mënyrë të paprecedentë, pasi ishte bllokuar nga oficerët e BKH-së dhe Drejtoria e Hetimit Doganor.
Një burim në dijeni të kontrollit i tha BIRN se një pjesë e koleksionit të verërave në pronësi të Agasit daton gati një shekull më parë, me tapa të dyllosura në vitet 1922, 1923 dhe 1940, të gjitha të pajisura me certifikatë origjine. Koleksioni kishte si origjinë Francën dhe Italinë dhe ishte futur kontrabandë në Shqipëri.
Sipas SPAK, koleksioni u zbulua gjatĂ« kontrolleve pĂ«r ekzekutimin e masĂ«s sĂ« sigurisĂ« âarrest me burgâ ndaj Ergys Agasit, e lĂ«shuar nga Gjykata e Posaçme mĂ« 15 dhjetor. Hetuesit e BKH-sĂ« vlerĂ«suan gjithsesi se koleksioni i verĂ«s nuk bĂ«nte pjesĂ« nĂ« kompetencĂ«n lĂ«ndore tĂ« StrukturĂ«s sĂ« Posaçme dhe njoftuan DrejtorinĂ« e Hetimit Doganor pranĂ« DrejtorisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« Doganave qĂ« tĂ« kryente procedurat pĂ«rkatĂ«se pĂ«r mallrat e futura kontrabandĂ«.
âKemi ndjekur praktikĂ«n e rasteve tĂ« ngjashme, pasi kur konstatohet njĂ« vepĂ«r penale e dyshuar qĂ« nuk Ă«shtĂ« kompetencĂ« e StrukturĂ«s sĂ« Posaçme, njoftohen institucionet kompetente pĂ«r kryerjen e veprimeve tĂ« mĂ«tejshme,â tha njĂ« burim i SPAK nĂ« kushtet e anonimatit.
Drejtoria e Hetimit Doganor ka kryer inventarin dhe ka arritur në përfundimin se koleksioni i verërave të Agasit kishte një vlerë prej rreth 1 milion eurosh, ndërkohë që shmangia e detyrimeve doganore kapte vlerën e rreth 300 mijë eurove. Nga vlerësimi sipas çmimeve të referencës dhe atyre të tregut, është konkluduar se ka pasur shishe vere që e kalonin vlerën e 30 mijë eurove, ndërsa më e lira është vlerësuar rreth 350 euro.
Pasi ka kryer inventarin, drejtoria e Hetimit Doganor nuk e ka transportuar koleksionin në magazinat doganore me pretendimin se nuk kishin hapësirë për produkte ushqimore. Në pritje të gjetjes së hapësirës, ata kanë mbajtur një procesverbal për bllokimin e mallit, i cili është nënshkruar nga djalit të xhaxhait të Agasit, Eno Agasi, dhe janë larguar.
Kur janë rikthyer të nesërmen për të rimarrë verën, punonjësit e Hetimit Doganor e kanë gjetur qilarin bosh. Doganat e referuan çështjen në Prokurorinë e Tiranës, kur 900 shishet e verës ishin zhdukur pa asnjë gjurmë.
I pyetur nga BIRN, drejtori i Hetimit Doganor, Dorian Doka i shmangu komentet për përgjegjësitë, duke thënë se çështja është në hetim.
Prokuroria e TiranĂ«s ka regjistruar procedimin penal pĂ«r katĂ«r vepra penale ndaj Eno Agasit, ndĂ«rkohĂ« qĂ« gjykata ka caktuar ndaj tij masĂ«n e âarrestit me burgâ nĂ« mungesĂ«. Ai po hetohet pĂ«r âVeprime qĂ« pengojnĂ« zbulimin e sĂ« vĂ«rtetĂ«sâ; âKontrabanda me mallra pĂ«r tĂ« cilat paguhet akcizĂ« ose me pezullim tĂ« plotĂ« apo tĂ« pjesshĂ«m nga detyrimet doganore ose tĂ« akcizĂ«sâ; âRuajtja ose depozitimi i mallrave kontrabandĂ«â; âPastrimi i produkteve tĂ« veprĂ«s penale ose veprimtarisĂ« kriminaleâ.
Sipas ProkurorisĂ« sĂ« TiranĂ«s, zhdukja e verĂ«s ka qenĂ« e mirĂ«organizuar, pasi nga hetimet ka rezultuar qĂ« autorĂ«t tĂ« jenĂ« kujdesur tĂ« zhdukin edhe gjurmĂ«t. AutorĂ«t kanĂ« zhdukur gjithashtu tĂ« gjitha kamerat e sigurisĂ« qĂ« gjendeshin nĂ« âEquos Resortâ si dhe ato qĂ« e lidhnin resortin me autostradĂ«n TiranĂ«-Elbasan.
Koleksioni prej 1 milion eurosh i verërave të Ergys Agasit konsiderohet prej hetuesve një investim.
âNuk Ă«shtĂ« zotĂ«ruar pĂ«r konsum, por ka qenĂ« njĂ« koleksion i krijuar pĂ«r investim, pasi i rritet vlera. Po ashtu, mund tĂ« jetĂ« pĂ«rdorur nĂ« vend tĂ« shkĂ«mbimeve valutore,â tha njĂ« burim nĂ« afĂ«rsi tĂ« hetimit.
Sipas Prokurorisë së Tiranës, në vijim të hetimeve dhe provave të reja që do të gjenden, do të vlerësohet nëse çështja do të përmbyllet aty, apo do të kalohet për kompetencë pranë Prokurorisë së Posaçme./BIRN/K.M
Nëse u habitët kur getat e bardha u shfaqën në listën e tendencave të sezonit, përgatituni të mahniteni, sepse ato po rikthehen fuqishëm dhe për to po flitet më shumë gjatë këtij sezoni festiv. Arsyeja është e thjeshtë: getat e bardha me dantellë krijojnë një atmosferë krejtësisht të re; të butë, unike dhe paksa të papritur në mes të dimrit.
Në një sezon të dominuar nga ngjyrat e errëta dhe teksturat e rënda, getat e bardha sjellin freski dhe elegancë. Ato kanë fuqinë të transformojnë menjëherë një veshje, duke i dhënë një këndvështrim të ri, që funksionon po aq bukur si me fustane sateni apo slip dress, ashtu edhe me pulovra oversize dhe pallto voluminoze.
Si tâi stiloni getat e bardha kĂ«tĂ« dimĂ«r?
Â
Â
Me fustane të thjeshta
Kombinojini me fustane slip, mini apo me prerje të pastra për të krijuar kontrast mes minimalizmit dhe romantizmit. Getat e bardha i japin menjëherë një prekje delikate dhe fashion pamjes suaj.
Me triko dhe pulovra oversize
Një pulovër e gjatë, një fund i shkurtër ose pantallona të shkurtra dimërore dhe geta të bardha krijojnë një look modern, komod dhe shumë aktual.
Palltot e gjata, trench-et ose xhaketat e gjata e balancojnë butësinë e getave të bardha dhe e bëjnë veshjen më urbane.
Një nuancë neutrale
Getat e bardha duken më elegante kur shoqërohen me ngjyra si bezhë, gri, krem apo e zezë. Kjo i lejon këtij detaji të spikatë pa e mbingarkuar pamjen.
Getat e bardha me dantellë nuk janë thjesht një aksesor romantik. Ato janë një deklaratë stili që sfidon pritshmëritë e modës së dimrit. Të guximshme, elegante dhe të papritura, ato tregojnë se edhe detajet më delikate mund të bëhen pika kyçe e një veshjeje unike./K.M
Episodi i fundit i âThe Dalina Showâ nĂ« Andale Media pĂ«r vitin 2025, ishte dhe episodi i fundit i programit siç e kemi ndjekur deri mĂ« tani, lajmĂ«roi Dalina Buzi, autorja e programit. NĂ« hyrje tĂ« programit, Dalina shpjegoi me njĂ« monolog arsyet pĂ«r kĂ«tĂ« vendimmarrje dhe zbuloi se cila do tĂ« jetĂ« vazhdimĂ«sia e tij:
âTĂ« dashur miq dhe ndjekĂ«s besnikĂ« tĂ« âThe Dalina Showâ, sonte teksa nisim episodin e fundit pĂ«r vitin 2025, dua tĂ« ndaj me ju njĂ« vendim tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m. NjĂ« vendim qĂ« nuk ka qenĂ« i lehtĂ« sepse ky program ka qenĂ« njĂ« pjesĂ« shumĂ« personale e jetĂ«s time.
PĂ«r ata qĂ« nuk e dinĂ«, unĂ« jam bashkĂ«themeluese dhe CEO e Ăndale Media. Kjo do tĂ« thotĂ« qĂ« unĂ« kam pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« dhe fjalĂ«n e fundit pĂ«r gjithçka qĂ« shihni dhe do tĂ« shihni nĂ« kĂ«tĂ« platformĂ«. Kjo pĂ«rgjegjĂ«si kĂ«rkon vizion, punĂ« tĂ« pĂ«rditshme, gabime, korrigjime dhe fokus tĂ« plotĂ«.
ĂshtĂ« e rrallĂ« qĂ« njĂ« drejtues i njĂ« medie me kaq shumĂ« prodhime tĂ« jetĂ« njĂ«kohĂ«sisht edhe krijues, edhe moderator. GjatĂ« kĂ«tij viti unĂ« kam drejtuar mbi 50 episode tĂ« âThe Dalina Showâ, kam dĂ«gjuar qindra histori dhe bashkĂ« me kryeredaktoren e programit, Elona Jaçellarin, dhe JonĂ«n kemi kaluar orĂ« tĂ« tĂ«ra duke krijuar njĂ« hapĂ«sirĂ« ku njerĂ«zit tĂ« ndihen realisht tĂ« dĂ«gjuar.
E krijova âSeancĂ«n e ParĂ«â pĂ«r tâu thĂ«nĂ« shqiptarĂ«ve qĂ« ekziston njĂ« vend nĂ« media ku historitĂ« nuk pĂ«rdoren, nuk trajtohen sipĂ«rfaqĂ«sisht dhe ku e vĂ«rteta ka vend edhe kur nuk duartrokitet.
Shpesh kam dalë nga kjo studio më e lodhur, por edhe më e pasur si njeri. Sot po tërhiqem nga ky program jo sepse po largohem nga njerëzit, por sepse po largohem nga një rol që e kam jetuar deri në fund.
Viti i dytĂ« i Ăndale kĂ«rkon fokusin tim tĂ« plotĂ« si CEO, prapa skene, pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar struktura, institucione dhe vazhdimĂ«si.
âSeanca e ParĂ«â nuk ka mĂ« nevojĂ« pĂ«r mua, Jona Ă«shtĂ« zĂ«ri profesionist qĂ« ju duhet dhe Elona do tĂ« vazhdojĂ« ta udhĂ«heqĂ« kĂ«tĂ« format me tĂ« njĂ«jtin integritet.
Ju mĂ« keni dhĂ«nĂ« besimin tuaj dhe kĂ«tĂ« nuk e kam marrĂ« kurrĂ« si tĂ« mirĂ«qenĂ«, unĂ« do tĂ« jem kĂ«tu duke punuar qĂ« Ăndale tĂ« sjellĂ« edhe mĂ« shumĂ« prodhime me kuptim.
Udhëtimi ynë i përbashkët nuk mbyllet këtu, ai sa po hyn në një fazë tjetër.
Ju faleminderit nga zemra. Ju dua dhe gĂ«zuar festat!â
Pra, âThe Dalina Showâ do tĂ« transformohet nĂ« âSeanca e ParĂ«â, ajo pjesĂ« e programit qĂ« gjithmonĂ« ka ekzistuar, thjesht tani do tĂ« moderohet prej Elona Jaçellarit, gazetare me mbi 20 vite eksperiencĂ« nĂ« media, e cila ka shĂ«rbyer dhe si kryeredaktorja e emisionit deri mĂ« tani. Si gjithmonĂ«, terapia e njerĂ«zve qĂ« vijnĂ« me besim pĂ«r historitĂ« e tyre nĂ« studio do tĂ« kryhet dhe me psikologen Jonarda KĂ«rkuti, themeluese e platformĂ«s Psikologu Online. Me kĂ«to ndryshime tashmĂ« tĂ« zbuluara, âSeanca e ParĂ«â nis sezonin e ri nĂ« vitin 2026, deri nĂ« njĂ« lajmĂ«rim tĂ« dytĂ«.
Një ngjarje e rëndë ka ndodhur në Teksas të SHBA-së, ku automjeti me të cilin udhëtonte një familje me katër anëtarë u përplas nga një makinë që drejtohej nga një person i dehur.
Aksidenti tragjik ka ndodhur në një autostradë të Teksasit teksa familja po ktheheshin nga një festë Krishtlindjesh. Nga përplasja e fuqishme humbën jetën, çifti i bashkëshortëve, vajza e tyre 5-vjeçare, ndërsa i vetmi i mbijetuar ishte djali 3-vjeçar.
Sipas policisë, aksidenti u shkaktua nga një 27-vjeçare, e cila ishte nën ndikimin e alkoolit kur përfundoi me automjetin e saj në korsinë e gabuar. Menjëherë pas aksidentit ajo u arrestua nga autoritetet.
Sipas raportimeve, djali i mitur ndodhet nĂ« spital dhe pritet tâi nĂ«nshtrohet njĂ« ndĂ«rhyrjeje kirurgjikale pĂ«r tĂ« trajtuar plagĂ«t e tij./K.M
Kalifornia është goditur e fuqishme ditën e Krishtlindjeve, ndërsa shteti po përpiqet të rikuperojë dëmet shkaktuar nga shirat shkatërrues dhe rrëshqitjet e dheut në zonat malore.
Moti i keq shkaktoi probleme serioze, duke përfshirë ndërprerje të energjisë elektrike dhe valë të larta përgjatë bregdetit.
Në qytetin malor të Wrightwood, autoritetet lëshuan një paralajmërim për evakuim pasi vetëm një ditë më parë kishin shpëtuar njerëz të bllokuar në makina për shkak të një rrëshqitjeje dheu.
Â
Severe flooding in Southern California shut down major highways, including I-15, leaving holiday travelers stuck for miles as floodwaters and mud overtake roads and bridges. . pic.twitter.com/LrTEHF6Pno
Zona pa rrugë të mbushura me baltë, shkëmbinj dhe mbeturina, me banorët e detyruar të strehoheshin në kafene dhe stacione benzine që punonin me gjeneratorë, ishin imazhet që bënë xhiron e rrjetit.
Wrightwood, California is seeing MASIVE debris flows.
Gjatë javës, shumë zona të Kalifornisë do të marrin 10 deri në 20 centimetra shi, mbi mesataren normale. Në të njëjtën kohë, priten reshje të dendura dëbore dhe një rrezik i lartë orteqesh në rajonet malore dhe në Sierra Nevada./K.M
Një lojtar në Arkansas ka fituar çmimin e dytë më të madh të Powerball, një total prej 1.817 miliardë dollarësh (1.34 miliardë paund), duke u bërë fituesi i një lotarie të mrekullueshme në ditën e Krishtlindjes.
Ky është vetëm çmimi i dytë më i madh në historinë e Powerball, dhe ai shënon një ngjarje të rëndësishme për këtë shtet, pasi është hera e dytë që një biletë fituese është shitur në Arkansas.
Bileta fituese përputhej me të gjashtë numrat e tërhequr: 4, 25, 31, 52, 59 dhe Powerball-in e kuq 19. Fituesi ka mundësinë të zgjedhë një pagesë të njëhershme prej 834.9 milionë dollarësh, një shumë marramendëse që mund të ndryshojë jetën e çdo individi.
Ky xhekpot i jashtëzakonshëm është vetëm një hap pas çmimit rekord të Powerball të vitit 2022, kur një fitues në Altadena, Kaliforni, mori 2.04 miliardë dollarë. Shanset për të fituar çmimin e madh të Powerball janë 1 në 292.2 milion, duke e bërë këtë një arritje të jashtëzakonshme për çdo fitues.
Për të fituar xhekpotin, një lojtar duhet të përputhë të pesë topat e bardhë dhe Powerball-in e kuq të tërhequr në një short të vetëm. Biletat për këtë lojë kushtojnë 2 dollarë secila dhe janë të disponueshme në 45 shtete të SHBA-së, përfshirë edhe Uashingtonin dhe territoret amerikane si Porto Riko./K.M
Për shkak të protestës që zhvillojnë fermerët në Greqi, aksi rrugor Kakavijë-Janinë nuk do të jetë funksional për qarkullimin e automjeteve nga ora 18:00 deri në orën 21:00 (me orën shqiptare).
Policia e kufitare e Kakavijës bën me dije se do të lejohet vetëm qarkullimi i mjeteve për emergjenca shëndetësore.
âPolicia Kufitare KakavijĂ«, nĂ«pĂ«rmjet qendrĂ«s sĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« shkĂ«mbimit tĂ« informacionit KakavijĂ«, Ă«shtĂ« njoftuar nga Policia Kufitare Greke se ditĂ«n e sotme, nga ora 19:00 deri nĂ« orĂ«n 22:00 (me orĂ«n greke), aksi rrugor KakavijĂ«-JaninĂ«, nĂ« kryqĂ«zimin e fshatit Kallpaq, do tĂ« jetĂ« i bllokuar pĂ«r shkak tĂ« protestĂ«s qĂ« do tĂ« zhvillojnĂ« fermerĂ«t. Do tĂ« lejohen tĂ« qarkullojnĂ« vetĂ«m automjetet qĂ« do tĂ« kenĂ« emergjenca shĂ«ndetĂ«soreâ, njoftoi sot policia.
Policia Kufitare Kakavijë kërkon mirëkuptimin e qytetarëve dhe sugjeron planifikimin e udhëtimeve me automjete, në orare të tjera të ditës.
Greqia Ă«shtĂ« âparalizuarâ prej katĂ«r javĂ«sh nga protestat e fermerĂ«ve, tĂ« cilĂ«t kanĂ« bllokuar akset kombĂ«tare pĂ«r vonesat me dhĂ«nien e subvencioneve tĂ« BE-sĂ« pas njĂ« skandali korrupsioni.
Ata janë të vendosur të vazhdojnë dhe të intensifikojnë protestat e tyre nëse kërkesat nuk u plotësohen nga qeveria./K.M
Prodhuesit vendas ende nuk po arrijnë të ulin stokun e birrës të grumbulluar gjatë stinës së verës, për shkak të pritshmërive për rritje konsumi nga turizmi.
Stoqet e grumbulluar ndikuan në rënien e prodhimit për muajt shtator -nëntor 2025. Sipas të dhënave të Doganave për këtë periudhë prodhimi ra 11% krahasuar me muajt shtator-nëntor 2024.
Ndërsa për 11 mujorin 2025 sipas të dhënave të Doganave u prodhua një sasi prej 37,7 mln litra birrë. Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, prodhimi është rritur 8%, duke qëndruar në nivelet më të larta pas periudhës së pandemisë së Covid-19.
Për shkak të pritshmërive për shtim të kërkesës gjatë sezonit turistik gjatë muajve të verës operatorët kryesorë pohuan se rritën gati 10% prodhimin, për shkak të parashikimeve optimiste për shtim konsumi nga turizmi.
Rritja më e lartë e prodhimit rezulton se ka qenë në muajin korrik 2025. Sipas të dhënave të Doganave për muajin korrik u prodhuan 6,1 mln litra birra apo 35% më shumë se muaji korrik 2024.
Megjithëse disa nga fabrikat më të mëdha rritën prodhimin në muajt e verës, pas përfundimit të sezonit turistik operatorët raportuan se pjesa më e madhe e birrës u magazinua, pasi rritja e pritshme e konsumit nga turizmi nuk është realizuar. Operatorët pohuan se për sezonin turistik dominuan turistët low cost , që më tepër konsumonin në ambientet me qira sesa në bare dhe restorante.
Sipas prodhuesve janĂ« edhe disa faktorĂ« tĂ« tjerĂ« ndikojnĂ« nĂ« pengimin e rritjes sĂ« konsumit tĂ« birrĂ«s vendase, qĂ« nga Akciza e aplikuar pĂ«r prodhimin vendas qĂ« prej 2023 Ă«shtĂ« e barabartĂ« me akcizĂ«n e shoqĂ«rive importuese; Ămime konkurruese nga birrat e importit, si pasojĂ« presion konkurrues mbi çmimet; Ulja e konsumit tĂ« pijeve alkoolike nĂ« tĂ«rĂ«si nĂ« ambientet familjare dhe konsumi i tyre kryesisht nĂ« bare dhe restorante, ku çmimet e ofruara janĂ« tĂ« larta (çmimi mesatar pĂ«r shishe 0.33 l ose kanaçe 0.5 l nĂ« dyqan Ă«shtĂ« 80â120 lekĂ«, ndĂ«rsa nĂ« bare dhe restorante 200â350 lekĂ«).
Ndërsa importet e birrës vijojnë të jenë me rënie, e cila nisi që në muajin korrik 2025 sipas të dhënave të Doganave.
Për periudhën janar-nëntor është importuar një sasi prej 51,6 mln litra birrë. Krahasuar me të njëjtën periudhë të 2024-s importet kanë rënë 4.3%.
Drejtues të një prej kompanive importuese të birrës në vend pohuan më herët se gjatë muajve të verës hasën rënie të konsumit, e ndikuar nga disa faktorë përfshirë numrin më të ulët të turistëve për sezonin 2025 në raport me sezonin e kaluar, abuzimi me çmimet e shitjes së birrës së importit në zonat bregdetare përgjatë stinës së verës, si dhe me aksionet e nisura nga qeveria në muajt e verës për lirimin e hapësirave publike.
Aksioni për lirimin e hapësirave që nisi në muajt e verës u shoqërua me heqjen e tendave të shumë bare dhe restoranteve në vend.
Por pavarësisht rënies së tyre dhe shtimit të prodhimit të ndikuara nga tendencat e konsumit, importet vijuan të zënë peshën kryesore të tregut në vend. Për janar -nëntor 2025 pesha e tyre arriti 58% kundrejt peshës prej 42% që zuri prodhimi vendas./K.M
Presidenti Donald Trump njoftoi se SHBA-tĂ« nisĂ«n njĂ« âsulm tĂ« fuqishĂ«m dhe vdekjeprurĂ«sâ kundĂ«r grupit Shteti Islamik (ISIS) nĂ« NigerinĂ« veriperĂ«ndimore.
UdhĂ«heqĂ«si amerikan e pĂ«rshkroi ISIS-in si âllum terroristĂ«shâ, duke e akuzuar grupin pĂ«r âshĂ«njestĂ«rimin dhe vrasjen mizore, kryesisht, tĂ« tĂ« krishterĂ«ve tĂ« pafajshĂ«mâ.
Trump tha se ushtria amerikane âekzekutoi sulme tĂ« shumta perfekteâ, ndĂ«rsa Komanda Amerikane e AfrikĂ«s (Africom) raportoi mĂ« vonĂ« se sulmi i sĂ« enjtes u krye nĂ« koordinim me NigerinĂ« nĂ« shtetin Sokoto.
NĂ« postimin e tij nĂ« Truth Social, Trump theksoi se ânĂ«n udhĂ«heqjen time, vendi ynĂ« nuk do tĂ« lejojĂ« qĂ« terrorizmi radikal islamik tĂ« lulĂ«zojĂ«â.
NĂ« nĂ«ntor, Trump urdhĂ«roi ushtrinĂ« amerikane tĂ« pĂ«rgatitej pĂ«r veprime nĂ« Nigeri pĂ«r tĂ« luftuar grupet militante islamike. Ai nuk tha nĂ« atĂ« kohĂ« se pĂ«r cilat vrasje po i referohej â por pretendimet pĂ«r njĂ« gjenocid kundĂ«r tĂ« krishterĂ«ve tĂ« NigerisĂ« kanĂ« qarkulluar muajt e fundit nĂ« disa qarqe tĂ« krahut tĂ« djathtĂ« nĂ« SHBA.
NdĂ«rkohĂ«, Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-sĂ«, Pete Hegseth, tha tĂ« enjten se ishte âmirĂ«njohĂ«s pĂ«r mbĂ«shtetjen dhe bashkĂ«punimin e qeverisĂ« nigerianeâ.
Ministria e jashtme nigeriane tha nĂ« njĂ« deklaratĂ« se autoritetet e vendit âmbeten tĂ« angazhuara nĂ« bashkĂ«punim tĂ« strukturuar tĂ« sigurisĂ« me partnerĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, pĂ«rfshirĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, nĂ« adresimin e kĂ«rcĂ«nimit tĂ« vazhdueshĂ«m tĂ« ekstremizmit terrorist dhe tĂ« dhunshĂ«mâ.
âKjo ka çuar nĂ« goditje precize ndaj objektivave terroriste nĂ« Nigeri nga sulmet ajrore nĂ« VeriperĂ«ndimâ, thuhet nĂ« deklaratĂ«.
Sipas organizatave kundër dhunës thuhet se nuk ka prova që sugjerojnë se të krishterët po vriten më shumë sesa myslimanët në Nigeri, e cila është e ndarë përafërsisht në mënyrë të barabartë midis predikuesve të dy feve.
JavĂ«n e kaluar, SHBA-tĂ« kryen njĂ« âsulm masivâ kundĂ«r ISIS-it nĂ« Siri. Komanda Qendrore e SHBA-sĂ« (Centcom) tha se avionĂ«t luftarakĂ«, helikopterĂ«t sulmues dhe artileria âgoditĂ«n mĂ« shumĂ« se 70 objektiva nĂ« vende tĂ« shumta nĂ« tĂ« gjithĂ« SirinĂ« qendroreâ. NĂ« sulm u pĂ«rfshinĂ« edhe avionĂ« nga Jordania./K.M
Derisa në shumicën e vendeve të botës 25 dhjetori është ditë feste, në disa të tjera është një ditë e zakonshme. Ka disa shtete ku Krishtlindja nuk festohet si festë zyrtare, dhe arsyet për këtë lidhen shpesh me kulturën ose fenë.
Pesë shtetet ku nuk festohet Krishtlindja:
Koreja e Veriut
Nuk ka vend për festa fetare si Krishtlindja në Korenë e Veriut. Ideologjia totalitare e shtetit nuk toleron fenë sepse e sheh si konkurrencë ndaj pushtetit shtetëror dhe kultit të personalitetit që është ndërtuar rreth dinastisë Kim prej vitesh, raportoi Index.
Ădo formĂ« e festimit tĂ« Krishtlindjes mund tĂ« rezultojĂ« nĂ« burgim ose ndĂ«shkime tĂ« tjera.
Në vend të festave fetare, kalendari shtetëror është i mbushur me data kur festohet lidershipi dhe historia e regjimit. Ngjarja më e rëndësishme dimërore është përvjetori i lindjes së Kim Jong-il.
Arabia SauditeÂ
Si vendlindje e islamit, Arabia Saudite ka një qëndrim të qartë për Krishtlindjen: nuk është në pajtueshmëri me doktrinën islame. Për vite, dekorimet publike, bredhat e Krishtlindjes, apo çdo festim i dukshëm është i ndaluar rreptësisht, dhe festimet janë të kufizuara në hapësira private.
NĂ« vitet e fundit, ka pasur disa ndryshime tĂ« vogla, mĂ« shumĂ« pĂ«r shkak tĂ« pĂ«rpjekjes pĂ«r hapje ndaj turizmit. NĂ« disa hotele luksoze dhe qendra tregtare dekorime modeste âsezonaleâ mund tĂ« shihen â por pa simbole fetare.
Brunei
Brunei zbaton njĂ« version tĂ« rreptĂ« tĂ« Sheriatit qĂ« vendos pĂ«r hapĂ«sirĂ«n publike. Edhe pse ata qĂ« nuk janĂ« myslimanĂ« lejohen ta festojnĂ« Krishtlindjen nĂ« privatĂ«si, gjithçka qĂ« mund tĂ« duket si âpromovim i njĂ« feje tjetĂ«râ mes myslimanĂ«ve konsiderohet e ndaluar.
Bredhi, dritat apo vetëm një kapele babadimri mund të rezultojë me gjobë. Madje autoritetet kanë paralajmëruar qytetarët që të përmbahen nga urimet për Krishtlindje në publik.
Somalia
Somalia, një shtet me shumicë myslimane dhe situatë komplekse të sigurisë, shkon një hap më tutje: Krishtlindja është komplet e ndaluar.
Arsyet janĂ« pĂ«r shkak tĂ« identitetit fetar dhe pĂ«r siguri â autoritetet besojnĂ« se festimi nĂ« publik mund tĂ« nxisĂ« tensione dhe reagime nga grupet ekstremiste.
Shteti ndalon dekorimet nĂ« publik, tubimet apo edhe frazat âUrime Krishtlindjaâ. Fokusi Ă«shtĂ« te festat islame.
Taxhikistani
Taxhikistani nuk e ka ndaluar zyrtarisht Krishtlindjen, por autoritetet vazhdimisht i dekurajojnĂ« njerĂ«zit kundĂ«r festimit. ĂshtĂ« pjesĂ« e njĂ« politike mĂ« tĂ« gjerĂ« pĂ«r kufizimin e kulturave tĂ« huaja dhe ndikimit fetar, ndĂ«rsa synon forcimin e identitetit kombĂ«tar.
Autoritetet këshillojnë shkollat dhe bizneset kundër dekorimeve apo festimeve, dhe shitja e bredhave apo dekorimeve është e ndaluar/K.M
Nëse integrimi në BE do të ndodhë pa rritur cilësinë e ekonomisë dhe të vlerës së punës në Shqipëri, emigrimi do të përforcohet më shumë lajmëroi Fondi Monetar e Ndërkombëtar në rishikimin e fundit të Marrëveshjes me Shqipërinë.
Fondi vuri në dukje se Shqipëria ka përqindjen më të lartë të individëve në Rajon që deklarojnë se kanë gjasa të emigrojnë në dekadën e ardhshme ose që synojnë të largohen brenda 12 muajve.
âKy nivel i lartĂ« i gatishmĂ«risĂ« pĂ«r emigrim, krahasuar me vendet e tjera tĂ« EuropĂ«s Qendrore dhe Lindore, sugjeron njĂ« mungesĂ« besimi nĂ« perspektivat ekonomike dhe sociale nĂ« vend, si dhe dobĂ«si tĂ« tregut tĂ« punĂ«s pĂ«r tĂ« ofruar mundĂ«si cilĂ«sore dhe tĂ« qĂ«ndrueshmeâ, referoi FMN.
Në të kundërt duke rritur vlerën e punës, integrimi i vendit tonë në BE do të sillte rritje të fortë të prodhimit për frymë dhe ulje të papunësisë, e për rrjedhojë do të zbuste valën e emigrimit, sugjeron Fondi.
Të ardhurat për frymë në Shqipëri janë sa 34% e mesatares së BE-së, një hendek shumë i thellë. Sipas Fondit Shqipëria përveç hendekut në të ardhura shfaq një prapambetje strukturore, që nuk lidhet vetëm me nivelin e investimeve, por edhe me efikasitetin e përdorimit të punës dhe kapitalit. Kjo tregon se rritja ekonomike ka qenë më tepër e bazuar në faktorë sasiorë sesa në përmirësim real të produktivitetit.
Sipas FMN zhvillimet demografike në vend me emigrim të fortë te të rinjve dhe rënien të forcës së punës janë duke ndikuar negativisht perspektiven ekonomike të vendit.
Shqipëria ka përjetuar një rënie të ndjeshme të popullsisë në moshë pune, çka reflekton tkurrjen demografike dhe emigracionin masiv. Në krahasim me disa vende të tjera të rajonit, rënia popullsisë në Shqipëri është më e theksuar, duke sinjalizuar presion të vazhdueshëm mbi ofertën e punës dhe potencialin afatgjatë të rritjes ekonomike.
Shqipëria ka prodhim për orë pune dukshëm më të ulët se mesatarja e BE-së dhe e vendeve të Ballkanit Perëndimor, ndërkohë që informaliteti mbetet i lartë. Edhe pse normat e punësimit dhe pjesëmarrjes në forcën e punës janë përmirësuar në vitet e fundit, ato nuk përkthehen në produktivitet të lartë, ndërsa përqindja e të rinjve as në punë dhe as në shkollë mbetet problematike. Kjo tregon se ekonomia po krijon vende pune, por jo vende pune me vlerë të shtuar të lartë.
Pagat më të larta në vendet e BE-së përbëjnë një faktor të fortë tërheqës, duke qenë se Shqipëria renditet me nivelin më të ulët të pagave ndër vendet Europiane. Hendeku më i madh i pagave vërehet te punonjësit me arsim të lartë, ku pagat janë mbi trefish më të larta në ekonomitë e avancuara të BE-së dhe bëhen shkak për rritje të emigrimit. Anketat tregojnë se mangësitë në qeverisje dhe në sundimin e ligjit janë gjithashtu ndër nxitësit kryesorë të emigrimit, veçanërisht te punonjësit e kualifikuar.
Analizat e stafit e stafit të FMN tregojnë se një paketë gjithëpërfshirëse reformash që rrit produktivitetin është kyçe për përshpejtimin e rritjes ekonomike dhe zbutjen e efekteve negative të migracionit. Ndërsa përpjekjet e qeverisë për rritjen e pagave përmes rritjeve të përsëritura të pagës minimale mund të ofrojnë lehtësim afatshkurtër, ato nuk janë të qëndrueshme pa rritje përkatëse të produktivitetit. /K.M
Rusia është e gatshme të nënshkruajë një dokument të përbashkët, ku angazhohet për mossulmim reciprok mes vendeve të NATO-s dhe të Bashkimit Evropian.
Kështu deklaroi zëdhënësja e ministrisë se Jashtme, Maria Zakharova, duke shtuar se forma specifike e këtij dokumenti mund të përcaktohet gjatë negociatave, por duhet të jetë një akt i plotë ligjor ndërkombëtar.
Sa i përket negociatave mbi planin e Trump, Zakharova tha se kanë përparim të ngadaltë, por të qëndrueshëm.
Ndërkohë, Volodymyr Zelensky bëri të ditur se ka zhvilluar bisedë telefonike me të dërguarin e SHBA-së Steve Witkoff dhe Jared Kushner për rreth një orë, për mënyrën e dhënies fund të luftës.
Sipas tij, ka disa ide të mira që mund të kontribuojnë në arritjen e një paqeje të qëndrueshme./K.M
Gazetari Artion Vreto në një dalje televizive, ka folur për festat e fundvitit dhe se si festojnë shqiptarët. Vreto tha se në Shqipëri kalohet shumë mirë për festa, duke qenë se ka ushqime shumë të mira. Gazetari u shpreh se në Shqipëri nëse zgjedh vendin e duhur dhe njerëzit e duhur kalohet bukur.
âNĂ« ShqipĂ«ri mendoj qĂ« kalohet shumĂ« bukur. Festat e fundvitit kalohen shumĂ« mirĂ«, ka restorante shumĂ« tĂ« mira, ushqime shumĂ« tĂ« miraâŠEdhe çmimet mund tĂ« themi qĂ« ka mundĂ«si shumĂ« tĂ« mira dhe alternative. Kemi pije tĂ« mira. Sot ke mundĂ«si dhe e pĂ«rzgjedhje. Mendoj qĂ« edhe nĂ« ShqipĂ«ri, nĂ«se zgjedh vendin e duhur njerĂ«zit e duhur, kalohet shumĂ« bukur. UnĂ« Krishtlindjen e kam tradicionale dhe e bĂ«j nĂ« shtĂ«pi. Mblidhemi bashkĂ« bĂ«jmĂ« njĂ« drekĂ« tĂ« madhe, njĂ« verĂ« e mirĂ« njĂ« bisedĂ« e mirĂ« dhe njĂ« festĂ« e mirĂ«â, tha ai./K.M
Teatri i DramĂ«s Mariupol, i shkatĂ«rruar nga njĂ« sulm ajror rus nĂ« vitin 2022, ndĂ«rsa qindra civilĂ« po strehoheshin nĂ« bodrumin e tij, do tĂ« hapĂ« dyert pĂ«rsĂ«ri, me autoritetet ruse tĂ« pushtimit qĂ« e cilĂ«suan rindĂ«rtimin si njĂ« shenjĂ« ripĂ«rtĂ«ritjeje, ndĂ«rsa ish-aktorĂ«t nĂ« teatĂ«r e denoncuan rihapjen si âvallĂ«zim mbi kockaâ.
Kremlini e ka bërë rindërtimin e Mariupolit një kartëvizitë të sundimit të tij në Ukrainën e pushtuar , por mbikëqyrja e Moskës shoqërohet me arrestime ose dëbim të kritikëve, së bashku me sekuestrime pronash që u kanë zhveshur mijëra ukrainasve apartamentet që zotëronin ligjërisht.
Teatri i DramĂ«s Mariupol do tĂ« rihapet deri nĂ« fund tĂ« muajit me njĂ« shfaqje tĂ« Lules sĂ« Kuqe, njĂ« pĂ«rrallĂ« ruse, pasi u rindĂ«rtua pothuajse nga e para gjatĂ« dy viteve tĂ« fundit. âTeatri po rilind sĂ« bashku me Mariupolin. KlasikĂ«t rusĂ« dhe sovjetikĂ« janĂ« rikthyer nĂ« skenĂ«â, tha teatri nĂ« njĂ« deklaratĂ« nĂ« lidhje me planet e tij pĂ«r tĂ« ardhmen.
Evgeny Sosnovsky, njĂ« fotograf nga Mariupol i cili punoi gjerĂ«sisht me teatrin, por u zhvendos nĂ« Kiev pas pushtimit rus, tha: âNuk mund tĂ« mendoj pĂ«r ndonjĂ« fjalĂ« tjetĂ«r pĂ«r kĂ«tĂ« pĂ«rveç cinizmit. Duhet tĂ« ketĂ« njĂ« memorial nĂ« vend nĂ« kujtim tĂ« banorĂ«ve tĂ« Mariupolit qĂ« vdiqĂ«n gjatĂ« pushtimit tĂ« qytetit nga Rusia, jo njĂ« vend argĂ«timi.â
Sulmi ndaj teatrit mbetet njĂ« nga incidentet mĂ« famĂ«keqe tĂ« luftĂ«s sĂ« RusisĂ« nĂ« UkrainĂ«, me ndĂ«rtesĂ«n qĂ« u shĂ«njestrua pavarĂ«sisht faktit se nĂ« sheshin pĂ«rpara saj ishte shkruar me shkronja tĂ« mĂ«dha mbishkrimi âFĂMIJĂâ. TĂ« paktĂ«n njĂ« duzinĂ« njerĂ«zish Ă«shtĂ« konfirmuar se kanĂ« vdekur, por numri i vĂ«rtetĂ« ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« jetĂ« shumĂ« mĂ« i lartĂ«.
Rusia ka mohuar se ka goditur teatrin dhe ka pretenduar se dĂ«mi Ă«shtĂ« shkaktuar nga njĂ« shpĂ«rthim i shpĂ«rthyer brenda ndĂ«rtesĂ«s, por disa hetime tĂ« pavarura kanĂ« sugjeruar se bombat ajrore ruse ishin pĂ«rgjegjĂ«se. Amnesty International arriti nĂ« pĂ«rfundimin se shkatĂ«rrimi âka tĂ« ngjarĂ« tĂ« jetĂ« shkaktuar nga forcat ruse qĂ« synojnĂ« qĂ«llimisht civilĂ«t ukrainasâ dhe tha se sulmi duhet tĂ« hetohet si njĂ« krim lufte./K.M
Këngëtarja Bleona Qereti e ftuar në Top Channel ka treguar se si arriti të ishte pjesë e kopertinës së prestigjozes Vogue.
Bleona tha imazhin e saj në kopertinën e Vogue nuk e sheh si një sukses personal, por një dëshmi që ëndrrat nuk duhet të kapen prej flokësh.
Këngëtarja u shpreh se të qenit në kopertinën e Vogue është rezultat i një pune shumëvjeçare dhe një vetësakrifikim.
Bleona e krahasoi veten me Monica Belluccin dhe me personalitetin e Lady Gagës.
Â
Â
âUnĂ« jam mĂ«suar qĂ« jam gjykuar dhe jam parĂ« gjithmonĂ« me lupĂ« pĂ«r vendimet dhe veprimet qĂ« kam bĂ«rĂ«. NjerĂ«zit kĂ«tu gjykonin me njĂ« tjetĂ«r kĂ«nd pa e dikur se me çfarĂ« ideja mbrapa janĂ« marrĂ« vendimet. Jam gjykuar edhe pĂ«r limitet e trurit tĂ« njerĂ«zve qĂ« flisnin pĂ«r mua. Limitet e tyre nuk janĂ« perceptimi im. Arritjen nĂ« kopertinĂ«n e Vogue nuk do ta klasifikoja suksese personal, por njĂ« dĂ«shmi qĂ« Ă«ndrrat duhet tĂ« kapen prej flokĂ«sh, nuk Ă«shtĂ« çështje fati. Suksesi Ă«shtĂ« si ajsberg. Kjo Ă«shtĂ« fryt i njĂ« pune shumĂ«vjeçare e imja dhe njĂ« vet-sakrifikim, gjĂ«rat qĂ« shqiptarĂ«t nuk e dinĂ«. Kam nisur njĂ« brend dikur nĂ« 2013 dhe kam bĂ«rĂ« njĂ« fotoshoot me njĂ« fotograf tĂ« Vogue, sepse pĂ«r brendin qĂ« unĂ« doja ti paraqisja AmerikĂ«s, ishte ai qĂ« kishte fotografuar Monica Belluccin mĂ« shumĂ« se çdo njeri tjetĂ«r.
Amerika nuk do njĂ« kopje tĂ« shĂ«mtuar tĂ« emrave qĂ« kanĂ«. BĂ«ra njĂ« analize se çfarĂ« do i ofrojĂ« unĂ« AmerikĂ«s dhe pĂ«r çfarĂ« mund tĂ« mĂ« dojĂ«. Me llogarinĂ« time mĂ« doli qĂ« Amerika nuk ka njĂ« Pop Singer, NjĂ« Monica Belluçi nĂ« njĂ« formĂ« pop-singer me njĂ« personalitet tĂ« GagĂ«s dhe MadonĂ«s. AsnjĂ«herĂ« nuk ka pasur njĂ« persona klasik me personalitet tĂ« çmendur. Bashkova look-un dhe personalitetin. UnĂ« pĂ«r AmerikĂ«n nuk do jem asnjĂ«herĂ« njĂ« artiste amerikane por njĂ« e huaj qĂ« Ă«shtĂ« e famshme nĂ« AmerikĂ« sepse Ă«shtĂ« e famshme diku tjetĂ«r. ĂshtĂ« kollaj tĂ« thuash unĂ« shkoi dhe di, por e mira e njerĂ«zve tĂ« suksesshĂ«m Ă«shtĂ« qĂ« ata e kuptojnĂ« qĂ« ata nuk din. ProfesionistĂ«ve u kam lĂ«nĂ« tĂ« marrin vendimet e duhura pĂ«r gjĂ«rat qĂ« unĂ« nuk i dijaâ, u shpreh Bleona./K.M
Një gjykatë në Rusi dënoi të enjten një aktivist proluftës dhe kritik të Vladimir Putinit për justifikimin e terrorizmit dhe e dënoi atë me gjashtë vjet burg. Sergei Udaltsov, udhëheqësi i lëvizjes së Frontit të Majtë që kundërshton Putinin dhe është i lidhur me Partinë Komuniste, u arrestua vitin e kaluar.
Sipas faqes së pavarur ruse të lajmeve Mediazona, akuzat kundër tij rrjedhin nga një artikull që Udaltsov postoi në internet në mbështetje të një grupi tjetër aktivistësh rusë të akuzuar për formimin e një organizate terroriste. Këta aktivistë u dënuan më parë këtë muaj dhe iu dhanë dënime që varionin nga 16 deri në 22 vjet burg. Udaltsov i ka hedhur poshtë akuzat kundër tij si të sajuara. Të enjten, ai e denoncoi vendimin si të turpshëm dhe tha se do të hynte në grevë urie, raportoi Mediazona.
Sipas vendimit të gjykatës, aktivisti do të vuajë dënimin e tij në një qeli të sigurisë së lartë.
Udaltsov ishte një figurë e shquar e opozitës gjatë protestave masive të viteve 2011-12 në Rusi, të shkaktuara nga raportet për manipulim të gjerë të zgjedhjeve parlamentare. Në shkurt të vitit 2012, ai mori pjesë në një takim që presidenti i atëhershëm Dmitry Medvedev zhvilloi me figura të ndryshme të opozitës.
Autoritetet ruse kanë shtuar masat e tyre kundër disidencës dhe lirisë së fjalës pasi Kremlini dërgoi trupa në Ukrainë, duke synuar pa pushim grupet e të drejtave të njeriut, median e pavarur, anëtarët e organizatave të shoqërisë civile, aktivistët LGBTQ+ dhe disa grupe fetare. Qindra njerëz janë burgosur dhe mijëra të tjerë janë larguar nga vendi.
Në dhjetor 2023, një gjykatë në Moskë e dënoi Udaltsovin me 40 orë punë të detyruar për shkelje të procedurave që lidhen me organizimin e një tubimi pasi u ndalua në Sheshin e Kuq, ku u përpoq të shpaloste një flamur me imazhin e diktatorit sovjetik Josef Stalin, sipas agjencisë shtetërore të lajmeve të Rusisë Tass.
Udaltsov ishte burgosur më parë në vitin 2014 dhe ishte dënuar me 4.5 vjet burg për akuza që lidhen me rolin e tij në organizimin e një demonstrate të vitit 2012 kundër Putinit që u shndërrua në trazira. Ai u lirua në vitin 2017./K.M
Tereza ishte 19 vjeç, kur shkoi si novice (fillestare) në Indi, ku u përball me mjerimin, urinë dhe sëmundjen. Ajo jetoi si murgeshë dhe mësuese në Kalkuta, në urdhërin katolik Loreto, i cili i kushtohej arsimit dhe punës misionare në Indi. Kalkuta ishte e mbipopulluar, shërbimet shtetërore ishin të mbingarkuara dhe sistemi shëndetësor pothuajse inekzistent. Menjëherë pas shpalljes së pavarësisë nga Britania e Madhe, pas rreth 200 vjetësh sundimi kolonial, India përballej me sfida të mëdha. Në vend kishte trazira, mijëra njerëz humbën jetën në incidente të dhunshme.
NĂ« kĂ«tĂ« kaos na çon filmi âTereza â NjĂ« jetĂ« mes dritĂ«s dhe hijesâ, pa zbukurime estetike, nĂ« njĂ« qytet me zhurma, ngushtĂ«si dhe dyndje njerĂ«zish. Tereza, e lindur nĂ« vitin 1910 si AnjezĂ« Gonxhe Bojaxhiu nĂ« Shkupin e sotĂ«m, shfaqet aty si njĂ« grua, qĂ« misionin e saj e kĂ«rkon mes rrĂ«nojave dhe vĂ«shtirĂ«sive. GjatĂ« njĂ« udhĂ«timi me tren ajo duhet tĂ« ketĂ« pĂ«rjetuar âvokacionin e sajâ: jo pĂ«r tĂ« jetuar mĂ« vetĂ«m pĂ«r Zotin, por nĂ« mes tĂ« mĂ« varfĂ«rve ndĂ«r tĂ« varfĂ«rit.
Një grua që rebelohet kundër kishës së saj
Filmi tregon TerezĂ«n (tĂ« luajtur nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme nga Noomi Rapace) jo si njĂ« figurĂ« tĂ« mbinatyrshme tĂ« dritĂ«s, por si njĂ« grua qĂ« pĂ«rplaset me kishĂ«n e saj. Sepse projekti i saj ishte revolucionar: tĂ« linte manastirin, tĂ« themelonte urdhĂ«rin e saj, tĂ« zhvendosej nĂ« mes tĂ« lagjeve tĂ« varfĂ«ra, tĂ« ndihmonte njerĂ«zit e sĂ«murĂ« dhe ata qĂ« po vdisnin â si njĂ« murgeshĂ« urdhĂ«ri jashtĂ« urdhĂ«rit. Kisha e frenoi, sepse dĂ«shira e TerezĂ«s nĂ«nkuptonte largim nga traditat e vjetra dhe mosbindje. Por ajo mbeti kokĂ«fortĂ«. VetĂ«m nĂ« vitin 1948 Vatikani u dorĂ«zua dhe nĂ« vitin 1950 ajo themeloi mĂ« nĂ« fund urdhĂ«rin global tĂ« âMisionareve tĂ« BamirĂ«sisĂ«â.
I pasur nga ana vizuale, por i kursyer nga ana gjuhësore, i shoqëruar nga kitarat elektrike, filmi tregon lagjet e varfëra të Kalkutës me njerëz të vrarë nga varfëria dhe sëmundjet, botën ideale të shkollës së vajzave, ku nxënëset veshin fustane rozë dhe dhomat spartane të murgeshave në muret e manastirit, ku Tereza drejtonte me autoritet si nënë superiore.
Vanitet apo bamirësi?
Filmi i qaset Terezës në mënyrë kritike, por me respekt, kështu që disa polemika lihen më tepër të nënkuptohen. Në një skenë të qetë ajo pyet veten, nëse angazhimi i saj vjen vërtet nga bamirësia e pastër apo vaniteti, një moment që e lë shkurtimisht mënjanë mitin dhe tregon një Terezë, që pyet veten. Më vonë ajo diskuton me priftin, që drejton manastirin, në lidhje me abortin. Ai i kujton asaj që të mos i gjykojë gratë, por të marrë parasysh arsyet, që i shtyjnë gratë të ndërmarrin këtë hap. Dhe befas lind pyetja: nëse të kuptuarit e tjetrit lejon edhe kundërshtimin ndaj institucionit të kishës, që dënon abortin.
Ana e errët e mitit
Megjithë adhurimin imazhi i Terezës së vërtetë, e shenjtëruar nga Papa Françesku në vitin 2016, ishte plasaritur shumë kohë më parë. Që në të gjallë të saj ajo qe një figurë e diskutueshme. Organizatat e të drejtave të njeriut e akuzonin për mungesën e qetësuesve dhe higjienës në strehimoret e saj dhe se ato ishin më shumë si bujtina sesa spitale. Se ajo merrte qindra miliona dollarë donacione nga burime ndonjëherë të dyshimta, por standardet mjekësore të objekteve të saj ishin të mjera.
Gazetari britanik Christopher Hitchens shprehej: âAjo donte varfĂ«rinĂ«, jo tĂ« varfĂ«ritâ. U pajtua me «vuajtjen si dhuratĂ« nga Zoti» dhe nuk bĂ«ri asgjĂ« pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund vuajtjes. Ajo e barazoi mjerimin e tĂ« varfĂ«rve me vuajtjen e Krishtit; asaj i atribuohet tĂ« ketĂ« thĂ«nĂ«: âĂshtĂ« njĂ« gjĂ« e bukur tĂ« shohĂ«sh tĂ« varfĂ«rit, qĂ« pranojnĂ« fatin e tyre dhe ta vuajnĂ« atĂ« si Krishtiâ.
Tereza qe e ashpĂ«r nĂ« çështjen e abortit. NĂ« fjalimin e saj nĂ« marrjen e çmimit Nobel (1979) ajo e pĂ«rshkroi abortin si âvrasjeâ dhe âshkatĂ«rruesin mĂ« tĂ« madh tĂ« paqesâ. Si rezultat ajo u bĂ« njĂ« udhĂ«heqĂ«se morale e lĂ«vizjeve konservatore dhe nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« objektiv i kritikĂ«s feministe, qĂ« e akuzoi atĂ« se ia nĂ«nshtronte tĂ« drejtat e grave idealit tĂ« gatishmĂ«risĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« sakrifica.
MegjithatĂ« pĂ«r regjisoren e filmit, Teona Strugar Mitevska, Tereza kishte tipare feministe: âAjo ia dha vetes lirinĂ«, pĂ«r tĂ« qenĂ« ajo qĂ« ishte, pĂ«r tĂ« arritur qĂ«llimin e saj. Kjo e bĂ«n atĂ« pĂ«r mendimin tim njĂ« figurĂ« jashtĂ«zakonisht feministeâ, u shpreh Mitevska nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r revistĂ«n kinematografike filmdienst.
Sa feministe ishte Tereza?
Si njĂ« grua, qĂ« fitoi autoritet nĂ« njĂ« kishĂ« patriarkale, themeloi njĂ« vepĂ«r tĂ« saj dhe u dĂ«gjua nĂ« mbarĂ« botĂ«n, Tereza me siguri mund tĂ« lexohet si njĂ« figurĂ« e fortĂ« femĂ«rore. Ajo kundĂ«rshtoi direktivat, u largua nga manastiri, drejtoi mijĂ«ra murgesha â njĂ« formĂ« fuqie pĂ«r tĂ« vepruar, e cila nuk ishte e vetĂ«kuptueshme. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« ajo pĂ«rfaqĂ«soi njĂ« imazh tĂ« gruas, qĂ« fokusohej te amĂ«sia, sakrifica dhe bindja. Puna e saj i dedikohej atyre qĂ« vuanin, jo ndryshimit tĂ« strukturave. Feministe nĂ« kuptimin emancipues vĂ«shtirĂ« se ishte, por nĂ« kuptimin e prezencĂ«s dhe lidershipit femĂ«ror absolutisht qĂ« po.
NĂ« vitet e saj tĂ« fundit vuajti nga dyshime tĂ« rĂ«nda. Letrat dhe shĂ«nimet nĂ« ditarin e saj, qĂ« u botuan nĂ« vitin 2007, pĂ«rmbajnĂ« shumĂ« vetmi dhe pyetjen e pĂ«rsĂ«ritur, nĂ«se Zoti ekziston. Gruaja, qĂ« personifikonte shpresĂ«n nĂ« mbarĂ« botĂ«n, shkruante se brenda saj ishte âftohtĂ«si akulliâ dhe se qielli nuk do tĂ« thoshte mĂ« asgjĂ« pĂ«r tĂ«: âMĂ« duket si njĂ« vend boshâ. Ndoshta ështĂ« kjo ajo qĂ« e bĂ«n figurĂ«n e saj kaq njerĂ«zore.
Përse filmi vjen në kohën e duhur
Debatet për abortin, varfëria, konfliktet fetare, autoriteti femëror në kishë, shumë gjëra janë jashtëzakonisht aktuale. Filmi konfrontohet me pyetjen: A mund të jetë një grua e shenjtë, dhe në të njëjtën kohë politikisht problematike? Ajo tregon Terezën si një personazh me kufizime. Ndoshta këtu qëndron rëndësia e saj sot: jo si një figurë e shenjtë e ndriçuar, por si një figurë që ngre pikëpyetje. Pra ky film, i cili nuk shpjegon asgjë, por vetëm vëzhgon, është ndoshta një arsye e mirë për të folur për Terezën në një mënyrë të re./KM
Studime të ndryshme mbi gjumin dhe mirëqenien tregojnë se njerëzit që flenë pa rroba kanë tendencë të përjetojnë nivele më të ulëta stresi dhe një cilësi më të mirë jete. Ekspertët e shëndetit theksojnë se gjumi cilësor është një nga faktorët më të rëndësishëm për balancën mendore dhe fizike, veçanërisht pas ditëve të gjata dhe të ngarkuara.
Fjetja pa rroba ndihmon trupin të rregullojë më mirë temperaturën gjatë natës. Kur trupi nuk mbinxehët, ciklet e gjumit thellohen dhe zgjimi gjatë natës zvogëlohet. Si rezultat, individët ndihen më të pushuar dhe më të qetë në mëngjes, gjë që ndikon drejtpërdrejt në uljen e stresit të përditshëm.
Sipas njĂ« ankete tĂ« realizuar nga Cotton USA, çiftet qĂ« flenĂ« pa rroba raportojnĂ« njĂ« ndjenjĂ« mĂ« tĂ« lartĂ« rehatie dhe afĂ«rsie emocionale. Kontakti lĂ«kurĂ« me lĂ«kurĂ« nxit çlirimin e oksitocinĂ«s, e njohur si âhormoni i qetĂ«sisĂ«â, i cili ndihmon nĂ« krijimin e ndjenjĂ«s sĂ« sigurisĂ« dhe relaksimit. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, oksitocina ndihmon nĂ« uljen e kortizolit, hormonit tĂ« stresit.
Specialistët theksojnë se fjetja pa rroba nuk është e domosdoshme për të gjithë, por për ata që ndihen rehat me këtë zakon, përfitimet mund të jenë të dukshme. Një ambient i pastër, çarçafë të rehatshëm dhe rutina e rregullt e gjumit mbeten faktorë po aq të rëndësishëm.
Në fund, sekreti i një jete më të qetë qëndron te gjumi i mirë dhe për disa njerëz, kjo fillon duke fjetur pa rroba./KM
Login
