Last Updated on 22/12/2025 by EL

Nga Eduard Dervishaj (Federata e Futbollit të Mbretërisë së Spanjës, kryetar i komitetit organizator të Kupës së Botës 2030)

Fillimisht ishte radioja. Televizorët në Shqipëri pothuajse nuk ekzistonin dhe transmetimi i drejtpërdrejtë i ndeshjeve ishte një luks i rrallë, jo vetëm në vendin tonë. Radioja mbeti për vite me radhë i vetmi mjet që u mundësonte shqiptarëve, në çdo skaj të vendit, të emocionoheshin, të gëzoheshin dhe të përjetonin sportin e veçanërisht futbollin.

Roli i radios në masivizimin e futbollit në Shqipëri ka qenë i jashtëzakonshëm. Dhe ky rol nuk do të ishte i tillë pa disa zëra të veçantë, të cilët arritën të shndërronin fjalën në ndjesi dhe ndeshjen në rrëfim.

Kujtoj një radio të vogël të markës “Figaro”. Përmes saj, bashkë me motrën time, ndiqnim rezultatet e Dinamos dhe të Flamurtarit. Të dielave në mbrëmje uleshim pranë radios për të dëgjuar rubrikën sportive e cila kishte një magji të veçantë. Një mbrëmje pranvere më është gdhendur në kujtesë: po ktheheshim nga një shëtitje me prindërit, pranë shtëpisë, duke vrapuar pas xixëllonjave, dhe kishim harruar se ishte ora e rubrikës sportive. Nga një dritare e hapur, valët e radios përhapnin marshin e bukur të Fizkulturistëve, vepër e kompozitorit të shquar Prenk Jakova, muzika që hapte çdo transmetim sportiv. Pamë njëri-tjetrin në sy dhe, pa folur, u kuptuam. Ia mbathëm vrapit për të qenë sa më shpejt pranë radios.

Pas marshit, vinte zëri i radiokronistit. Një zë i kthjellët, i ngrohtë, ftesë e parefuzueshme. I pangatërrueshëm. Ishte zëri i Ismet Bellovës. Ai na e sillte ndeshjen brenda mureve të shtëpisë dhe na krijonte ndjesinë se nuk po e dëgjonim por po e jetonim.

Kujtoj veten të zhytur në kolltuk, me kokën pranë radios, ndërsa zëri i tij përhapej në dhomë:
“Stadiumi Kombëtar Qemal Stafa është mbushur plot e përplot… mijëra sportdashës kanë zënë vend në tribunat e tyre…”

Dhe më pas, me të njëjtën elegancë rrëfimi: “Është një ditë e bukur; dielli shkëlqen mbi tapetin e blertë… Të dyja skuadrat kanë dalë në fushë me këto formacione… ‘17 Nëntori’ ka zgjedhur portën në drejtim të shtëpive të kryeqytetit… Partizani në drejtim të kodrave të Liqenit Artificial të Tiranës…”

Në atë çast, imagjinata ime merrte udhë. Derbi i kryeqytetit shfaqej para syve të mi mbi një tapet të gjelbër, më i bukur se kurrë. Nuk e di pse, por pas atij komenti Tirana më dukej edhe më madhështore. I përpirë nga ndeshja, ndihesha sikur isha në stadium dhe as nuk e dëgjoja mamanë që më kujtonte detyrat e shkollës.

Me zërin e tij, Bellova u dha ndeshjeve të futbollit dimensionin që ato meritonin. Pak profesionistë kanë ditur ta kthejnë futbollin në rrëfim. Me një stil të veçantë, ku bashkoheshin pasioni, dija dhe respekti për gjuhën, ai nuk transmetonte thjesht ndeshjen, ai e tregonte atë. Ritmi ishte i saktë, fjala e matur, boshti gjithmonë ndeshja. Ai shmangte përroin e fjalëve të tepërta që shpërqendrojnë dëgjuesin.

Në transmetimet e tij nuk kishte vend për huazime të panevojshme. Bellova ishte mjeshtër i shqipes së bukur, i frazës së pastër dhe i artikulimit të qartë.

Ai nuk ishte vetëm radiokronist dhe gazetar; ishte edhe mbrojtës dhe pasurues i gjuhës shqipe.
Këtë rrugë e kishte nisur shumë herët, vetëm 16 vjeç, kur Anton Mazreku, një nga figurat më të ndritura të sportit shqiptar, i dha mundësinë të ulej për pak minuta përpara mikrofonit. Që nga ajo ditë e largët e vitit 1950, për rreth 65 vite, ai nuk u nda kurrë nga radioja dhe nga i njëjti pasion. Mund të thuhet pa hezitim se zëri i tij ka shoqëruar dy breza sportdashësish. Një jetë e tërë kushtuar mikrofonit. Një rast i rrallë në historinë e futbollit shqiptar.

Ismet Bellova nuk ishte vetëm gazetar dhe radiokronist. Ai ishte sportist, mësues i respektuar i edukimit fizik, i nderuar me titullin “Mësues i Popullit”, drejtues institucionesh sportive, autor librash dhe i shumë shkrimeve, reportazheve e analizave në shtypin sportiv.

Dje, zëri i futbollit shqiptar u shua. Por jehona e tij do të jetojë gjatë në kujtesën e atyre që patën fatin ta dëgjonin. Largimi i kësaj embleme të mikrofonit sportiv është një lajm i trishtë, por trashëgimia që ai la pas është frymëzuese dhe e paharrueshme. Detyra jonë është ta kujtojmë. Dhe ta nderojmë.
Lamtumire Profesor!

Nga Leonard Veizi

Historia ka shpesh një mënyrë ironike, gati groteske, për të mbyllur ciklet e saj. Për Shqipërinë, data 21 dhjetor nuk është thjesht një ditë kalendari, por një udhëkryq simbolik ku përplasen dy epoka: lindja e njeriut që mishëroi diktaturën më të egër të shekullit XX dhe dita kur shoqëria shqiptare nisi më në fund të shkëputej nga hija e tij e rëndë ideologjike.

Njeriu prej “çeliku”

Më 21 dhjetor 1879 lindi Josif Visarionoviç Stalin. Nga viti 1922 deri në vdekjen e tij në vitin 1953, ai drejtoi Bashkimin Sovjetik me një dorë të hekurt, duke e shndërruar atë nga një shoqëri kryesisht agrare në një superfuqi industriale dhe bërthamore. Por ky transformim u pagua me një çmim njerëzor të pallogaritshëm.

Për dekada me radhë, emri i Stalinit u bë sinonim i gulagëve, spastrimeve masive, terrorit shtetëror dhe kultit absolut të individit. Miliona jetë u shtypën në emër të një ideologjie që kërkonte bindje totale dhe heshtje absolute.

Aplikimi në Shqipëri

Në Shqipëri, Stalini nuk ishte thjesht një figurë e largët historike apo një aleat politik. Ai u shndërrua në “shkëmbin” mbi të cilin Enver Hoxha ndërtoi dhe justifikoi diktaturën e tij. Edhe pasi pjesa më e madhe e botës komuniste u distancua nga krimet staliniste pas vitit 1956, Shqipëria mbeti ishulli i fundit që e ruajti me fanatizëm figurën e tij, duke mbushur sheshet, institucionet dhe tekstet shkollore me statuja dhe portrete të një tirani të huaj.

1990: çlirimi nga simbolet e dhunës

Saktësisht 111 vite pas lindjes së tij, më 21 dhjetor 1990, historia shqiptare shënoi një kthesë të vonuar, por vendimtare. Në një klimë tensioni politik dhe shoqëror, ku thirrjet për “Liri” dhe “Demokraci” po çanin themelet e regjimit, qeveria e asaj kohe, nën presionin e pandalshëm të lëvizjes studentore dhe qytetare, urdhëroi heqjen e të gjitha simboleve, busteve dhe përmendoreve të Stalinit. Ky nuk ishte një akt i thjeshtë administrativ. Ishte një akt politik dhe moral. Ishte fillimi i një eksorcizmi kombëtar, një përpjekje për të larguar nga hapësira publike ikonat e frikës që kishin sunduar për dekada.

Heqja e statujave të Stalinit shënoi njëkohësisht: fundin e izolimit ideologjik, duke pranuar se rruga staliniste shqiptare kishte dështuar; rrëzimin e miteve, sepse kur bronzi ra, bashkë me të u shemb edhe iluzioni i pathyeshmërisë së diktaturës; hapjen e rrugës drejt pluralizmit, një proces që pak muaj më vonë do të kulmonte me rrëzimin e monumentit të Enver Hoxhës.

Një mësim për historinë

Kontrasti mes këtyre dy datave është tronditës. Nëse 21 dhjetori i vitit 1879 shënoi lindjen e një epoke terrori dhe shtypjeje për miliona njerëz, 21 dhjetori i vitit 1990 shënoi guximin e një shoqërie që vendosi të mos jetonte më nën hijen e një idhulli të rremë. Kjo datë na kujton se monumentet mund të jenë prej bronzi, por nuk i mbijetojnë dot vullnetit të një populli që zgjedh lirinë. Shqipëria e vitit 1990 nuk hoqi thjesht disa statuja nga sheshet; ajo filloi të heqë prangat mendore të një ideologjie që e kishte mbajtur peng për gati gjysmë shekulli.

Refleksion

Në retrospektivë, 21 dhjetori mbetet dita e përballjes me të shkuarën. Është dita që na kujton sa shumë vonuam për të parë të vërtetën dhe sa jetike është që simbolet e diktaturës të mbeten vetëm në arkivat e historisë. Jo për t’u harruar, por për të mos u përsëritur kurrë më.

Last Updated on 20/12/2025 by EL

Nga Adrian Thano

Reagimet e dhunshme të opozitës, brenda apo jashtë Kuvendit i shërbejnë më shumë korrupsionit të qeverisë sesa luftës kundër tij.

Pse?

Sepse dhuna e zhvendos debatin, nga përgjegjësia, te polarizimi. Polarizimi mobilizon llogoret e pështira partiake. Palët mbyllen në kampe, pushojnë së dëgjuari argumentin dhe logjikën.

Në këtë terren, korrupsioni nuk luftohet. Relativizohet. Mbështetësit e pushtetit e mbrojnë, ata të opozitës e instrumentalizojnë. Kalojnë të gjithë, nga fakti, te emocionet. Rezultati është i njëjtë. E vërteta zhduket në mjegull.

Do ta kuptoja këtë reagim nëse drejtësia do ishte e heshtur, e kapur apo e paaftë.

Por sot drejtësia po vepron. Me të gjitha mangësitë e saj, reforma në drejtësi ka prodhuar hetime, akuza dhe procese që deri dje ishin të paimagjinueshme. Kjo e bën të pakuptueshme dhunën politike.

Atëherë pse nxitje kaosi dhe jo pritje e drejtësisë? Pse flakë e ulërima dhe jo një denoncim i qetë, qytetar, këmbëngulës, i bazuar në faktet që drejtësia i ka nxjerrë sheshit?

Përgjigjja del nga sjellja, jo nga deklaratat: Halli kryesor i flakadanëve dhe i flakahedhësve nuk është korrupsioni, por përfitimi prej tij.

Një opozitë që do ta kishte realisht hall korrupsionin, do ta linte drejtësinë të bënte punën e saj. Kjo do të thotë se do investonte politikisht në gjithçka, por jo në dhunë.

Kjo sjellje i jep pushtetit justifikimin perfekt për t’u mbyllur, për t’u viktimizuar dhe për të mjegulluar llogaridhënien. Në këtë kuptim, opozita që zgjedh dhunën, po luan lojën e pushtetit që pretendon se po lufton.

E bëjnë pa e kuptuar apo e bëjnë me vetëdije, këtë nuk di ta them.

Kujtoni 21 janarin. Njerëzit dolën masivisht për një video korrupsioni. E ngjashme me përgjimet e sotme, ndonëse jo në shifra. Por atëherë drejtësia mungonte. Protesta ishte pikërisht zëvendësim i drejtësisë. Ishte reagim ndaj impunitetit absolut.

Sot situata është thelbësisht ndryshe. Me gjithë problemet, drejtësia po vepron. Ka hetime, masa sigurie, ministra dhe zyrtarë të lartë nën akuzë. Nuk jemi më në kushtet e një shteti ku pushteti është i paprekshëm nga ligji.

Ky proces drejtësie mund të jetë i papërsosur, por është real. Ta turbullosh atë me dhunë, i shërben pikërisht korrupsionit.

Ka edhe diçka që e bën kontradiktën më të fortë. Një pjesë e madhe e opozitës sot përbëhet nga ish-zyrtarë të akuzuar apo implikuar edhe vetë në korrupsion.

Këtyre nuk u pëlqen ta dëgjojnë, por kur bëjnë nëpër ekrane atë ftyrën medemek të revoltuar kundër korrupsionit të Ramës, shoqëria nuk sheh një alternativë. Sheh një konflikt interesash mes dy të njëjtëve.

Ndaj denoncimi i tyre nuk mobilizon kurrë qytetarë të lirë. Maksinumi vendos në rresht, militantë të cekët partiakë.

Është e qartë se një opozitë, e pastër dhe e paimplikuar do kishte interes të fliste qetë, të priste drejtësinë dhe të fitonte ndërkohë besimin publik. Një opozitë me ish-të korruptuar nuk mund të presë drejtësinë. Drejtësia është rrezik edhe për ta.

Por edhe sikur ta rrëzojnë qeverinë me dhunën e tyre qesharake, kjo nuk do jetë fitore ndaj korrupsionit, por zëvendësim i një padrejtësie me një tjetër.

Dhuna realisht nuk e rrëzon Ramën. Përkundrazi, e ringre kur drejtësia po e rrëzon. Ajo bëhet mjet për të turbulluar ujin dhe relativizuar fajin

Mbi të gjitha, dhuna e të korruptuarve kundër korrupsionit nuk e pastron sistemin.

Rikthen të vjetrin./e.t

Nga Frrok Çupi

Hapen çantat dhe nxorën një gjë që nuk mund të shihej me sy të lirë. Ishte vetëm një mjet i vogël i quajtur USB, aq i vogël. Me atë mjet kishin ardhur të arrestonin zëvendës kryeministren Balluku.

Ironi e bën fati, por s’ishte ashtu. Tre prokurorë të SPAK kanë zbarkuar dje në Kuvendin e Shqipërisë, të ngarkuar me një  peshë aq të vogël sa e mban bleta në fluturim. Ishte një USB. Ata e demonstruan sendin sa një gisht të vogël misterioz. Gati- gati si një stilolaps pistoletë që ishte përdorur 15 vjet më parë për vrasjet para selisë së qeverisë.

Deputetët që pritën prokurorët nuk u tremben. Ata kanë besim se SPAK nuk vret pa paralajmërim. Por u tmerruan kur prokurori shpalli se brenda në atë send të vogël e misterioz, sa një fishek, ndodheshin 16 mijë faqe të shkruara. Janë akuza, dëshmi, përgjime, thashetheme, fjalë kafenesh, inate grash për burrat e burrash për gra… Të gjitha zënë 16 mijë faqe letër sikur misteri i mbledhur kulaç në usb të printohej diku.

Trembja e parë erdhi për nga volumi i madh i dokumenteve që duheshin lexuar. Aty ka deputetë që në jetën e tyre nuk kanë lexuar as 16 mijë shkronja. Por edhe nuk mund të fajësohet askush. 16 mijë faqe mund të lexohen për njëmijë ditë, që i bie të paktën tre vjet. Vetëm fashikujt me thashetheme dhe sharje mund të lexohen kollaj. Janë dokumente spiunësh, akuzuesish, dallkaukësh, politikanësh, skërmitës…

Këtë lloj letërsie nuk ka djalë nëne që e lexon.

Trembja tjetër, po sikur të humbë ndonjë faqe nga 16 mijë?! Në burg e kanë vendin kush e humb. Njëri nga deputetët që e parashikoi humbjen e disa fashikujve gjatë kohës që do të jetë duke i fshehur nga gruaja në shtëpi, gjeti një shpikje. Iu tha kolegëve se ka lexuar një libër nga Lufta e Dytë, ku korrieri partizan që ra në pritë armike, i hëngri letrat e shkruara që i kishin dhënë në Shtab.

“Po i humbët dokumentet, thoni që i keni ngrënë. S’ka ç’u bën SPAK se iu mbron populli për moral të lartë”, tha ai. Frika e tretë që i zuri ishte hamendja ‘sikur të jenë dokumente bosh’, domethënë pa prova dhe SPAK po bën një eksperiment si dikur me alarmet për sulme bërthamore.

Deputetet u vunë në dilema të mëdha. Zëvendës kryeministre e vendit, të cilës i kanë dedikuar një kryevepër me 16 mijë faqe, tani ndodhet më e çliruar se deputetët. As vetë Ana Kareninës nuk i kushtoi kaq shumë fletë romani Tolstoi; madje 30 herë më pak.

Ka pasur burra më të fortë në botë që janë trembur nga mijëra faqe me dokumente. Madje shtete janë tmerruar. Ja ku kemi Britaninë e Madhe…

Britania e Madhe nuk i duroi ‘prokurorët e SPAK’ dhe u thye. Ishulli i famshëm Anglosakson u detyrua të dalë nga radhët e  Bashkimit Europian për arsye edhe të shumësisë së faqeve me ligje dhe akte të tjerë. Ishullorët bënë ‘harakirin’ me emrin Brexit, por nuk pranuan të lexojnë 16 mijë faqe.

Bashkimi Europian ka gjithsej  19 mijë ligje dhe akte të tjera juridike. I bie që të jenë mjaft më pak se 16 mije faqe të SPAK. Por ama, Britania e Madhe nuk duroi t’i lexonte të gjitha. Kjo është ironia e botës.

-I quit!,- tha vetë Britania para marrëzisë me mijëra faqe, mjerisht të shkruara nga prokurorë e hetues./e.t

Last Updated on 20/12/2025 by EL

Në dhjetor, Helsinki jeton në muzg. Ka dritë vetëm për 2–3 orë.

Finlanda është vendi më i lumtur në botë. Jo sepse ka shumë dritë, por sepse ka shumë besim. Në mëngjes herët, para se qyteti të zgjohet plotësisht, dëgjon hapa njerëzish në rrugë.

Në himnin kombëtar finlandez thuhet, “jemi të varfër, kemi vetëm pisha”. Në fakt, 72 për qind e territorit janë pyje dhe rreth 20 për qind e GDP-së lidhet me industrinë e drurit. Duhet të kishte më shumë dritë në këtë vend sepse ka shumë për të parë dhe mësuar.

Një profesor finlandez Tapio Varis ka formuluar termin “edukim mediatik” shumë përpara se pjesa tjetër e Europës ta kthente në modë. Sot, për finlandezët, ky nuk është slogan, por politikë shtetërore dhe praktikë e përditshme.

Një zyrtar i Ministrisë së Jashtme tha me nënqeshje, “jemi mësuar të jetojmë me motin e keq, dezinformimi është gjë e vogël”. Jo sepse nuk ekziston, por sepse shoqëria është e trajnuar ta përballojë.

Këtu qëndron dallimi thelbësor. Finlanda nuk përpiqet të ndalojë informacionin e rremë, por mëson konsumatorët që t’a njohin atë. Filozofia është e qartë, internetin dhe rrjetet sociale nuk i mbyll dot, por mendjen e mëson. (Prej një viti më pretekst të gënjeshtërt  në Shqipëri  u mbyll TikTok. Rezultati? Krimi mes adoleshentëve  (tashmë real) u shtua dhe numri i përdoruesve të TikTok u shumëfishua. Mollët e ndaluara shijojnë më shumë.)

Edukimi mediatik në Finland është pjesë e programeve shkollore prej vitesh, i integruar në lëndë të ndryshme, për të aftësuar të rinjtë për të mbijetuar në cunamin e informacionit. Nxënësit mësojnë të dallojnë faktin nga opinioni, lajmin nga propaganda, gabimin nga manipulimi. Mësojnë “mendimin kritik”.

Finlanda është një shoqëri e ndërtuar mbi besimin. Kjo reflektohet edhe te media. Pak televizione, shumë përmbajtje. Në një hotel mesatar sheh tre kanale të televizionit publik dhe disa nga vendet fqinje. Asnjë bombardim, asnjë kakofoni. Besimi në media është rreth 80%.

Buxheti i televizionit publik është rreth 400 milionë euro! Financimi bëhet përmes një takse direkte, jo për aparat, jo për familje, rreth 180 euro në vit. “Ia vlen”, thotë Vesa, “më pak se një euro në ditë për të qenë i mirëinformuar”.

Laura, studente, nuk paguan ende. “Por një ditë do të paguaj me qejf taksa”, thotë.

Pakti është i qartë: qytetarët paguajnë taksat, në këmbim të shërbimeve cilësore.

Arsimi, arsimi, arsimi

Në përgjigje të një pyetjeje për të renditur tre gjëra kryesore nga vizita dyditore – pothuaj të gjithë përfaqësuesit e rajonit të Ballkanit ishin në një mendje: arsimi, arsimi, arsimi.

Ka shumë për të mësuar nga sistemi arsimor finlandez. Ai bazohet në barazi, akses universal, besim te mësuesit dhe mungesë presioni artificial. Nuk ka renditje shkollash, nuk ka teste kombëtare që prodhojnë stres, ka fokus te të mësuarit dhe jo te ndëshkimi.

Mësuesit janë profesionistë me master, të respektuar dhe autonomë. Kurrikula kombëtare jep orientimin kryesor, por zbatimi vendoset nga shkollat. Edukimi mediatik është i mbështetur nga institucione të posaçme, si Agjencia Kombëtare e Arsimit dhe Instituti Kombëtar Audioviziv, në bashkëpunim me ministri të ndryshme dhe shoqërinë civile.

(Në Shqipëri, edhe pse shumë gjëra janë ndryshme, kanë nisur hapat e parë. Instituti Shqiptar i Medias, së bashku me Ministrinë e Arsimit, kanë nisur iniciativa për të integruar module mbi leximin kritik të mediave në shkolla dhe trajnime për mësuesit.)

Suksesi në edukimin mediatik është arsyeja që Finlandën nuk e kap paniku nga algoritmet, deepfake, lufta informative apo Inteligjenca Artificiale. Shoqëria është e stërvitur, jo e frikësuar.

Vizita në Helsinki Upper Secondary School of Media Arts e bën teorinë konkrete. Befasia më e bukur ishin Ema dhe Sofia, dy vajza nga Kosova. Njëra e lindur në Finlandë, tjetra vetëm prej tetë vitesh aty.

Shteti u ofron fëmijëve të emigrantëve mundësinë të ruajnë edhe gjuhën amtare. Identiteti nuk shihet si problem, por si pasuri.

Finlanda na kujton diçka të thjeshtë, por thelbësore. Lufta kundër dezinformimit nuk fitohet me censurë, por me edukim. Jo me panik, por duke ngjallur besim.

Në një botë ku algoritmet vendosin çfarë shohim, Finlanda ka zgjedhur të investojë tek mendja…/e.t

Last Updated on 19/12/2025 by Klara

Nga Adrian Thano

Fatos Tarifa ka publikuar një letër. Është një letër e ndershme, e guximshme dhe e nevojshme.

Pika më e fortë e saj është goditja e alibisë “republika e prokurorëve”. Në Shqipëri, realisht, rreziku nuk është prokuroria e fortë, por politika e paprekshme.

Megjithëse e fortë në mesazh, letra ka kufijtë e saj.

Autori i flet shumicës nga “brenda shtëpisë”. Flet si socialist. Kjo e bën letrën më të rëndë politikisht. Nuk është sulm opozitar, por një thirrje për ndërgjegjen e deputetëve të mazhorancës.

Këtu qëndron dhe kufizimi i saj. Supozon se deputetët kanë liri vote. Nuk e kanë. Ata nuk lëvizen nga letrat morale. I gjithë sistemi aktualisht nuk vepron siç duhet, por siç i leverdis.

Letra e nënvlerëson këtë fakt.

Megjithatë letra nuk pretendon të jetë (dhe nuk ka si të jetë) një instrument ndikimi. Edhe pse nuk ndryshon votën ajo mbetet një akt dëshmues, një dokument publik. Nesër do të përdoret për të gjykuar jo Ballukun, por sjelljen e Kuvendit.

Kjo e fundit ka shumë rëndësi.

Thelbi është ky: SPAK ka kërkuar heqjen e imunitetit. Do të thotë se ka një dyshim  penal (lexoni relacionin). Kuvendi nuk gjykon fajësinë. Nuk është Gjykatë. Kuvendi gjykon vetëm nëse do lejojë Drejtësinë të bëjë punën e vet.

Çdo gjë tjetër është tym.

A duhet të hiqet imuniteti? Absolutisht PO. Pa debat politik. Pa teatër. Pse? Sepse askush nuk mund të jetë mbi hetimin, sidomos një zv/kryeministre.

Nëse Balluku është e pafajshme hetimi është shansi i saj më i mirë për ta provuar. Nëse Kuvendi e bllokon, pranon publikisht se pushteti mbron pushtetin, jo ligjin.

Po ashtu, Kryeministri. Siç thotë dhe letra e Tarifës është naive të besosh se Balluku është e pazëvendësueshme. Kryeministri ka treguar që shkarkon e ngarkon këdo me një lëvizje gishti. Papritur doli një individ i pakapërcyeshëm.

Nëse sot do dëgjojmë deputetë që flasin për Kanada të tjera që mbetën pa avionë, për stabilitet qeverisës, etj, mesazhi është i qartë. Drejtësia qenka e pavarur vetëm kur heton të tjerët.

Kryeministri rrezikon jo vetëm legjitimitetin e gjithë narrativës “ne mbështesim drejtësinë”.

Opozita nuk rrezikon asgjë. Ajo ka zgjedhur kaosin, jo argumentin. Do bërtasë, do ndezë zjarre, por nuk vendos gjë. Vendimi është i mazhorancës.

Sa për SPAK-un, ai do ndodhet në një situatë të kufizuar, por nuk është pa opsione. Nuk ka fuqi për të shkelur imunitetin, por ka mjete të tjera për të ruajtur hetimin. Vota “jo” nuk e ndalon plotësisht Drejtësinë përtej një periudhe kohe.

Thjesht do bëjë më të qartë në publik kush ka frikë prej saj./K.M

Last Updated on 17/12/2025 by EL

Eduard Zaloshnja

Ndër 1.9 milionë banorët e rritur të Shqipërisë, vetëm 1.46 milionë morën pjesë në zgjedhjet parlamentare të 11 majit. Pra, vetëm 77% e tyre.

Ndërsa në grupmoshën 18-34 vjeç, pjesëmarrja në zgjedhje ishte ndjeshëm më e ulët – vetëm 65%. Ndërkohë, në grupmoshëm 35-100 vjeç pjesëmarrja e këtushme ishte 81%

Duke ndërthurur shifrat e mësipërme rezulton se rreth 165 mijë të rinj të moshave 18-34 vjeç nuk morën pjesë në zgjedhje, nga rreth 440 mijë mospjesëmarrës gjithsej – pothuaj 2/5 e mospjesëmarrësve.

Kjo mospjesëmarrje e lartë në zgjedhje e të rinjve mund të shpjegohet me lodhjen ndaj pushtetit të gjatë të Ramës, pesimizmin ndaj kryeopozitarit 81 vjeçar, dhe shpresën e vogël tek partitë e vogla grindavece.

Jo rastësisht, në të gjitha sondazhet që zhvillohen rreth dëshirës për të emigruar, një përqindje e lartë e të rinjve 18-34 vjeç shprehen se planifikojnë të emigrojnë në një të ardhme të afërt ose të largët…

Nga ARTUR  AJAZI

Policia nxitoi dhe i arrestoi 16 persona, kurse 4 të tjerëi shpalli në kërkim. Por ende pa u tharë “boja” e arrestimeve me bujë, gjykata e Elbasanit i ka liruar ata. Vajtja e avokatit të njohur me nxitim në Elbasan, dhembrojtja e tij, e detyruan gjykatën ti lirojë ata pa asnjëfjalë ndryshe. Por atëhere, kush e ndoti dhe kushvazhdon ta ndosë Bradasheshin, Elbasanin, dhe pse jo edhe Cerrikun ? Burimet nga policia dhe ish-kombinatimetalurgjik thonë se, “ka të tjera linja brënda atijterritori që ndotin ambientin, ajrin, lumin dhe token, por ja që policia nuk sheh gjë”. Fakti është se, Policia e Shtetit, e kryen detyrën e saj, merr njoftimin ngaqytetaret apo burime të tjera, dhe shkon dhe arrestonpersonat përgjegjës sipas veprave penale. Por shpesharrestimet e saj, rezultojnë “tollumbace” të shpuara, pasi gjykatat i lirojnë ata që akuzon policia. Atëhere kuçalon problemi, ku ngec zgjidhja e çdo denoncimi ngaqytetaret ? Pse gjithmonë kur policia arreston me bujë, gjykata i liron pa asnjë mëdyshje ? Policia e Shtetit nëkomunikaten e saj zyrtare tha se “16 personat e arrestuar kishin 2 vjet që ndotnin Bradasheshin dheElbasanin”, dhe natyrisht ky ishte lajm i mire përqytetaret. Pra, ishin vendosur në pranga, “shkaktaret e ndotjes”, dhe sipas Kodit Penal, parashikohen dënimetë rënda ndaj kujdo që ndot, ajtin, ujin, lumin, detin, liqenin, token,  ambientin. Por ja që edhe kësaj here, gjykata e Elbasanit, e nxorri “huq” aksionin e uniformave blu. Nuk ishte informacion i besueshëm, nuk ishte informacioni i duhur, kishin gabuar nëarrestimin e 16 personave, vallë nuk e kishin parëndotësin e vërtetë, që natën duket qartazi ngashtëllungat e tymit që ngrihen në ajër ?Atëhere mund tëthemi se Policia e Shtetit, ka mungesë profesionistësh, mungesë informacioni, apo diçka tjeter që lidhet me punën e saj ? Ka dhjetra e qindra pyetje dhe pse-ra nëkëtë problem , dhe jo vetëm tek ky rast. Atje ku shkonPolicia e Shtetit, duhet ti ketë “kopsitur”  mire gjërat, duhet të jetë siguruar plotesisht se “info e ardhur nërrugë operative është e saktë”, pastaj të niset dhe tëkryejë arrestimet. Ndryshe, mund të themi sa ka mungesë profesionizmi dhe apati të theksuar në punëne saj. Por nga ana tjeter, mendoj se Policia e Shtetit, vitet e fundit, është vënë shpesh në sprova të vështira, kur pas aksioneve të saj, gjithçka ka rezultuar “bllof”, dhe kjo si pasojë e mungesës së informacioneve realeqë disponon. Pas lirimit të 16 personave nga Gjykata e Elbasanit, natyrisht Policia e Elbasanit, duhet të mos e lërë me kaq aksionin e saj. Ajo duhet të punojëintensivisht të zbulojë ndotësit “ilegalë” që ka brëndaterritorit të ish-kombinatit Metalurgjik. Nuk ështëaspak e vështirë. Nga ana tjeter, ARM dhe shumë“ekspertë mjedisi” që ka vetë Elbasani, çfarë bëjnë ?Me se merren ata, kur nuk identifikojnë e  bashkëpunojnë  me organet  kompetente, për të goditurçdo ndotës të ajrit, lumit dhe tokës në Elbasan ? Dhe e fundit, nuk mund të bëhemi pjesë e BashkimitEuropian, kur kemi të evidentuara shumë vatrandotjesh në gjithë vendin. Bashkëpunimi mes gjithëinstitucioneve, natyrisht do të sjellë ndryshimin, pastrimin dhe kthjellimin e ajrit të ndotur, si kushtikryesor që BE, ka vendosur për rritjen e cilësisë jetëspër qytetaret.  /kb

Nga Namir Lapardhaja 

Në Shqipëri, dorëheqja nuk i shkon askujt në mendje. Jo vetëm sot, por as dje. Janë me gishtat e njërës dorë rastet kur një politikan ka zgjedhur të largohet vullnetarisht nga pushteti për arsye përgjegjësie morale apo politike.

Kjo nuk vlen vetëm për ata që janë në qeveri. Këtu nuk dorëhiqet as ai që është në opozitë, nuk dorëhiqet as ai që humb zgjedhjet, madje shpesh as ai që mbetet kryetar pa parti, pa strukturë dhe pa asnjë anëtar real pas vetes.

Karrigia, edhe kur është simbolike, mbetet e shenjtë. Më lehtë vendi ka shkuar drejt përplasjeve civile sesa drejt zgjedhjeve të parakohshme.

Politikanët tanë janë të lidhur ngushtë pas pushtetit. Jo thjesht të varur prej tij, por të robëruar. Marrëdhënia e tyre me pushtetin i ngjan asaj të robit me Zotin: absolute, pa kushte, pa alternativë. Ky raport i zhvesh përpara syve të publikut dhe e nxjerr në pah thelbin e problemit: pushteti nuk shihet si instrument shërbimi, por si mundësi përfitimi dhe abuzimi; si mburojë personale dhe burim privilegjesh të mëdha, shpesh të pamerituara. Jo si mekanizëm për të përmirësuar jetën e qytetarëve, por si qëllim në vetvete, qoftë edhe kur ai pushtet ekziston vetëm në letër.

Një arsye tjetër, po aq thelbësore, lidhet me natyrën e pushtetit në Shqipëri: nëse je në pushtet, i fiton të gjitha; nëse je jashtë tij, humbet gjithçka. Politika jonë është politikë e Asit dhe e Dyshit, pa zona gri, pa të ndërmjetme. Edhe opozita, në vend që të funksionojë si alternativë dhe kontroll, sillet shpesh si pushtet në pritje, jo si institucion përgjegjësie. Kjo ndodh sepse pushteti ekzekutiv kontrollon, në praktikë, edhe pushtetet e tjera. Një realitet që i ngjan më shumë logjikës së komunizmit sesa një demokracie funksionale. Ndarja dhe balancimi i pushteteve mbeten më shumë parime të shkruara në letër sesa mekanizma realë kontrolli. Po të ndodhte ndryshe, nuk do të kishte këtë mbërthim me dhëmbë e me shpirt pas politikës dhe pushtetit, as këtë frikë patologjike nga largimi.

Në këtë kontekst, dorëheqja perceptohet si herezi, si shenjë dobësie, si frikë, si humbje. Jo vetëm për qeveritarin që rrezikon pushtetin, por edhe për opozitarin që rrezikon statusin e kryetarit të përhershëm. Ndërkohë që në shumë vende përreth nesh ajo është një akt normal, madje i domosdoshëm për të ruajtur integritetin e institucioneve dhe besimin publik./K.M

Më 17 dhjetori të vitit 1920, Shqipëria pranohet anëtare e Lidhjes së Kombeve.

Nga Leonard Veizi

Një komb i vogël, i dalë nga hiri i shkatërrimit dhe i rrethuar nga hije të rënda ambiciesh territoriale. Kjo ishte Shqipëria e fillim-viteve ’20, një fidan i brishtë sovraniteti, fati i të cilit dukej i varur nga oreksi i të fuqishmëve. Por ishte pikërisht në këtë klimë të errët, në dhjetorin e ftohtë të vitit 1920, që ndodhi një mrekulli e vërtetë politike: pranimi i Shqipërisë si anëtare e Lidhjes së Kombeve.

…Nuk ishte thjesht një akt formal. Për Shqipërinë, kjo ishte një certifikatë mbijetese, një e drejtë për të jetuar, e vulosur nga bashkësia ndërkombëtare. Aty, në Gjenevë, nën hijen e idealeve të paqes dhe stabilitetit të parë pas Luftës së Parë Botërore, shteti shqiptar kërkonte jo lëmoshë, por vendin që i takonte me të drejtë në hartën e botës.

Kundërshtitë

Imagjinoni sallat e Gjenevës atë kohë: të rreptuara, formale, të mbushura me fuqi të mëdha që shihnin një Shqipëri si një pikëpyetje, ndoshta si një territor për t’u ndarë, por aspak si një subjekt të barabartë. Kërkesa e Shqipërisë u ndesh me një mur mosbesimi dhe kundërshtie, kryesisht nga Jugosllavia dhe Greqia, të cilat vinin në dyshim jo thjesht stabilitetin, por edhe vetë të drejtën e shtetit të ri për ekzistencë. Çështja e kufijve dhe pretendimet territoriale mbeteshin një plagë e hapur.

Në këtë çast të dëshpëruar, kur zëri i Shqipërisë rrezikonte të shuhej para se të niste, doli në pah një aleat i papritur, një figurë që u bë zëdhënëse e ndërgjegjes ndërkombëtare: Lord Robert Cecil, përfaqësuesi i Afrikës së Jugut.

Me argumente që shkonin përtej politikës së ngushtë—duke u mbështetur te morali, te aktet juridike dhe te parimi i barazisë së kombeve—Cecil hodhi poshtë çdo dyshim. Ai këmbënguli se mbyllja e derës për Shqipërinë do të ishte një padrejtësi historike dhe një tallje me vetë idealet e Lidhjes së Kombeve. Ky ishte çasti kur peshorja diplomatike nisi të anonte në favorin e Shqipërisë.

Qëndrimi zyrtar

Minsitria e Jashtme shqiptare, në faqen e saj onlajn, ka postuar një shkrim me titull: “Antaresimi i Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve, 1920”, ku mes të tjerash shkruhet:

“Qeveria shqiptare e konsideroi antarësimin në këtë organizatë si garanci për një trajtim më të drejtë të statusit dhe kufijve të Shqipërisë në tryezat vendimarrëse të Fuqive të Mëdha . Ajo shfrytëzoi faktin që me 15 nëntor 1920 do të hapej sesioni i pare i Asamblesë së Lidhjes së Kombeve në Gjeneve të Zvicrës. Me 12 tetor, kryetari i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes Pandeli Evangjeli i drejtoi një leter Sekretarit të Përgjithshëm të Lidhjes së Kombeve Eric Drummond në të cilën në emër të popullit shqiptar kërkoi që Shqipëria të pranohej anëtare në Lidhjen e Kombeve e të merrte pjesë në Asamblenë e madhe që do të hapej me 15 nëntor.Periudha 12 tetor 1920 deri me 17 dhjetor 1920, kur Shqipëria u pranua si anëtare me të drejta të plota në Lidhjen e Kombeve, ishte e mbushur me një punë intensive diplomatike të qeverisë shqiptare dhe delegacioneve të saj në Paris e Gjenevë, dhe e mbështetur nga miq të Shqipërisë dhe shqiptarëve, ku spikat deputeti britanik Aubrey Herbert, etj”.

Fitorja e brëndshme

Debatet u mbyllën me një votim triumfues: 35 vota pro dhe asnjë kundër. Një fitore madhështore që dëshmoi aftësinë e diplomacisë shqiptare për të lëvizur zemrat dhe mendjet në një arenë plot me ujqër politikë.

Megjithatë, kjo fitore erdhi me një kusht të thellë moral: respektimi i të drejtave të pakicave kombëtare, një angazhim për tolerancën dhe barazinë në fe dhe arsim.

Pjesën më solemne të këtij zotimi e nënshkroi një nga figurat më vizionare të kohës, atdhetari dhe intelektuali i madh, Fan Stilian Noli, Kryepeshkopi i Durrësit dhe kreu i delegacionit shqiptar. Prania e tij në Gjenevë nuk ishte thjesht formale; ajo dëshmonte para botës se Shqipëria kishte jo vetëm vullnetin, por edhe elitën intelektuale dhe morale për të qenë pjesë e rendit modern ndërkombëtar. Noli garantoi se Shqipëria do të ishte një vend ku shumëllojshmëria kulturore dhe fetare do të respektohej thellësisht.

Pika e kthesës

Dhjetori i vitit 1920 nuk ishte fundi i sfidave, por ishte fundi i frikës se Shqipëria mund të zhdukej. Me atë votë, Shqipëria fitoi një mburojë juridike kundër pretendimeve të huaja dhe një platformë nga e cila mund të ngrinte zërin e tij.

Ai çast i dha Shqipërisë dinjitetin e humbur dhe e vendosi vendin në tryezën e kombeve si një shtet i njohur dhe i respektuar. Lidhja e Kombeve i dha frymëmarrje shtetit të brishtë dhe e ndihmoi atë të qëndronte në këmbë, duke i mësuar të gjithëve se edhe kombet e vogla, kur bashkojnë vullnetin dhe diplomacinë e tyre, mund të fitojnë të drejtën e tyre për ekzistencë. 1920-a mbetet çasti kur Shqipëria pushoi së qeni një problem territorial dhe u bë një zë i njohur ndërkombëtarisht.

Last Updated on 16/12/2025 by EL

Që kur ka nisur Vettingu, dhe reformimi i strukturave të drejtësisë dhe deri sot, 1 ditë të vetme, nuk kanë pushuar sulmet dhe akuzat ndaj institucioneve të reja të saj. Ç’nuk i kanë thënë SPAK-ut, GJKKO-së, drejtuesve të këtyre institucioneve sa të pavarura, aq edhe dinjitoze.

Janë marrë me ish-drejtuesin e SPAK zotin Kraja, me drejtuesin që sapo e la detyrën zotin Dumani, tani do të merren patjeter edhe me zotin Braho. Ç’nuk kanë thënë, dhe ç’nuk po thonë për GJKKO, prokurorët  e gjyqatarët, ministrat e drejtësisë, drejtuesit e policisë dhe burgjeve. Kanë intimiduar emra dhe familjet e tyre, natyrisht kur u janë prekur interesat, kur u ka vajtur fletë-thirrja për në prokurori, apo kur është nisur hetimi pasurisë dhe veprave penale që kanë kryer.

Ky  vend nuk po gjen qetësi, nga sulmet barbare ndaj organeve të drejtësisë. Nuk ka ditë, që politikanë dhe ish-drejtues të lartë, që janë nën hetim apo po gjykohen, të mos i sulen SPAK-ut, GJKKO-së, ministrit të Drejtësisë, apo të merren me familjarët e tyre. O njerëz, lereni drejtësinë në punën e vet, lereni drejtësinë të qetë, të hetojë, gjykojë dhe dënojë, cilindo që ka vjedhur, abuzuar me ligjin dhe postin. Në Bashkimin Europian, nuk futemi kurrë me këtë mentalitet, me këto zakone dhe forma diskriminimi ndaj një pushteti të pavarur, siç është drejtësia. Në BE, nuk futemi kurrë, në rast vazhdojmë të godasim me ç’të mundemi, drejtësinë e re. në Europë, kurrë politika nuk merret me drejtësinë.

Pushtetet janë të ndara me ligj dhe Kushtetutë, dhe nuk ka nevojë të përgojosh as prokurorin dhe as gjyqtarin. Ka mbi 5 vjet që nuk gjejmë qetësi, gjithmonë kur thirret në SPAK një politikan, një zyrtar apo ish-drejtues i lartë, gjithmonë kur nis gjykimi ndaj veprave penale që ata kanë konsumuar. Madje, edhe kur Edi Rama, merret me rrogat dhe pensionet, apo me ndonjë investim, ne i sulemi atij, duke i kujtuar se “SPAK dhe GJKKO, po hetojnë dhe gjykojnë ministrat, ti merresh me rritje pagash e pensionesh”. Në Europë, askush nga italianët, gjermanët, spanjollët, francezët, apo çekët e hungarezët, nuk merret me hallin e politikanit, ministrit, me hetimin dhe gjykimin e tij, por shohin punët, hallet dhe problemet e tyre, u intereson rritja ekonomike dhe jeta e përditshme. Pse nuk ndryshojmë ne si popull?

Deri kur do të vazhdojmë të  mblidhemi në sheshet e pallateve, në kafene, apo në bulevarde dhe ti qajmë hallin kryetarit të partisë, ish-ministrit dhe politikanëve që kanë hesape me drejtësinë ? Dhe avazi ynë, nis dhe vazhdon me sharje, ofendime, dhe akuza ndaj prokurorit dhe gjyqtarit që po “heton dhe gjykon liderin, ministrin, deputetin”. Vitet ikin, por tranzicioni ynë problematik postkomunist, nuk paska të sosur. Pas heqjes së vizave, shqiptarët po shëtisin Europën, por nuk kanë marrë asgjë të mirë prej saj. Duket se jemi të adaptueshëm vetëm ndaj negativitetit. Ndaj, lereni të qetë drejtësinë dhe levat e saj, lereni të punojë, hetojë e gjykojë këdo që ka shkelur ligjin, pasi ligji është i shenjtë për progresin e prosperioritetin e një vendi.

Last Updated on 16/12/2025 by EL

Nga Ylli Manjani

Imuniteti është mbrojtje nga abuzimi, por nuk mbron abuzuesin.

Përtej hakmarrjeve të vogla të katundit, lojra që i bëjnë me çdo njeri që guxon të ankohet kundër “mrekullive” që bëjn,  SPAK tashmë është i qartë se e KA SHKELUR Kushtetutën me pezullimin nga detyra.

Madje paska dashur që shkeljen e bërë ta bëjnë edhe me kobure në brez!!! (E më thonit mua që grushti i shtetit është pak e rëndë se ska patur armë… )

SPAk kërkon imunitetin e Belindës, sigurisht ka formalisht të drejtë ta bëjë. Por nuk mund të pezullojë një anëtar qeverie.

Kjo besoj është e qartë, apo jo?

Këtë mësim më vjen mirë që e mësuan.

Mësimet e tjera, se si nuk duhet të ketë proçedime pa fakt penal; si merren masat e sigurisë në proporcion me nevojën dhe rreziqet; si merren provat në mënyrë të ligjshme; si nuk mund të ngrihen akuza pa llogjikë; e të tjera si këto duhet ti mësojnë në vijim rast pas rasti.

Po më parë SPAK duhet të çlirohet nga adrenalina e reagimeve hakmarrëse, inatçore dhe lojrat e vogla të katundit.

Tani, sa i takon debatit parlamentar mbi heqjen ose jo të imunitetit, insistoj në bindjen time që e kam shprehur rregullisht edhe në rastin e Saimir Tahirit edhe në rastet Ahmetaj dhe Berisha.

Imuniteti mund të kërkohet vetëm nëse gjykata paraprakisht ka urdhëruar marrjen e një mase sigurie.

Nuk lëshohet imuniteti paraprakisht me kërkesa në hava,  por vetëm si reagim i një akti gjyqsor që kërkon leje për tu zbatuar.

Imuniteti, nuk i jepet prokurorëve, por për të lejuar ose jo elzekitimin e masave që merr gjykata.

Për sa kohë gjykata nuk ka një akt, që do të thonë nuk ka shqyrtuar paraprakisht provat dhe proprocionalitetin, kërkesa e prokurorise është abuzive.

Përballë kërkesave abuzive të prokurorëve, Parlamenti detyrohet të bëjë gjykatën, pra të kërkojë prova, gjë që nuk është normale dhe në natyrën e tij. Në republikën e pushteteve të ndara, provat i shqyrton dhe vlerëson vetëm gjykata, jo parlamenti.

Vendimi për heqjen e imunitetit është i natyrës politike, jo juridike. Ndaj nuk ka kuptim debati mbi materien e një kërkese juridike, drejtësia dhe saltësia e së cilës nuk është konfirmuar më parë nga gjykata sipas ligjit.

Shkurt, praktika e derisotme ku prokuroria kërkon lirim nga imuniteti, për të bërë pastaj çtë dojë nga njëra anë dhe, nga ana tjetër Parlamenti bën gjykatën dhe vendos sipas humorit politik nuk është normale.

Normale duhet të ishte që prokurori të paraqiste në parlament vendimin e gjykatës së bashku me kërkesën për të lejuar ekzekutimin e vendimin.

Kujtoj se në rastin Balluku, gjykata ka disponuar me masa sigurie. Pra e ka vlerësuar se ato masa ishin proporcionale, çfarë ka ndryshuar, përveç se iu përsheshën turninjtë nga Gjykata Kushtetuese?!

Ja pra që debati për imunitetin ka edhe kuptim kushtetues sepse ideja është të mbrosh pushtetin politik që buron nga vota nga abuzimi i drejtësisë me ligjin.

Bindja ime është se imuniteti nuk mbron personin, por raportin ndërmjet pushteteve  nga abuzimi, inati e hakmarrja.

Nga ARTUR  AJAZI

Që kur ka nisur Vettingu, dhe reformimi i strukturavetë drejtësisë dhe deri sot,   1 ditë të vetme, nuk kanëpushuar sulmet dhe akuzat ndaj institucioneve të reja tësaj. Ç’nuk i kanë thënë SPAK-ut, GJKKO-së, drejtuesve të këtyre institucioneve sa të pavarura, aqedhe dinjitoze. Janë marrë me ish-drejtuesin e SPAK zotin Kraja, me drejtuesin që sapo e la detyrën zotinDumani, tani do të merren patjeter edhe me zotinBraho. Ç’nuk kanë thënë, dhe ç’nuk po thonë përGJKKO, prokurorët  e gjyqatarët, ministrat e drejtësisë, drejtuesit e policisë dhe burgjeve. Kanë intimiduaremra dhe familjet e tyre, natyrisht kur u janë prekurinteresat, kur u ka vajtur fletë-thirrja për në prokurori,apo kur është nisur hetimi pasurisë dhe veprave penaleqë kanë kryer. Ky  vend nuk po gjen qetësi, nga sulmetbarbare ndaj organeve të drejtësisë. Nuk ka ditë, qëpolitikanë dhe ish-drejtues të lartë, që janë nën hetimapo po gjykohen, të mos i sulen SPAK-ut, GJKKO-së, ministrit të Drejtësisë, apo të merren me familjarët etyre. O njerëz, lereni drejtësinë në punën e vet, lerenidrejtësinë të qetë, të hetojë, gjykojë dhe dënojë, cilindoqë ka vjedhur, abuzuar me ligjin dhe postin. NëBashkimin Europian, nuk futemi kurrë me këtëmentalitet, me këto zakone dhe forma diskriminimindaj një pushteti të pavarur, siç është drejtësia. Në BE, nuk futemi kurrë, në rast vazhdojmë të godasim me ç’të mundemi, drejtësinë e re. në Europë, kurrë politikanuk merret me drejtësinë. Pushtetet janë të ndara me ligj dhe Kushtetutë, dhe nuk ka nevojë të përgojosh as prokurorin dhe as gjyqtarin. Ka mbi 5 vjet që nukgjejmë qetësi, gjithmonë kur thirret në SPAK njëpolitikan, një zyrtar apo ish-drejtues i lartë, gjithmonëkur nis gjykimi ndaj veprave penale që ata kanëkonsumuar. Madje, edhe kur Edi Rama, merret me rrogat dhe pensionet, apo me ndonjë investim, ne isulemi atij, duke i kujtuar se “SPAK dhe GJKKO, po hetojnë dhe gjykojnë ministrat, ti merresh me rritjepagash e pensionesh”. Në Europë, askush nga italianët, gjermanët, spanjollët, francezët, apo çekët e hungarezët, nuk merret me hallin e politikanit, ministrit, me hetimin dhe gjykimin e tij, por shohinpunët, hallet dhe problemet e tyre, u intereson rritjaekonomike dhe jeta e përditshme. Pse nuk ndryshojmëne si popull ? Deri kur do të vazhdojmë të mblidheminë sheshet e pallateve, në kafene , apo në bulevardedhe ti qajmë hallin kryetarit të partisë, ish-ministrit dhepolitikanëve që kanë hesape me drejtësinë ? Dhe avaziynë, nis dhe vazhdon me sharje, ofendime, dhe akuzandaj prokurorit dhe gjyqtarit që po “heton dhe gjykonliderin, ministrin, deputetin”. Vitet ikin, por tranzicioniynë problematik postkomunist, nuk paska të sosur. Pas heqjes së vizave, shqiptarët po shëtisin Europën, por nuk kanë marrë asgjë të mirë prej saj. Duket se jemi tëadaptueshëm vetëm ndaj negativitetit. Ndaj, lereni tëqetë drejtësinë dhe levat e saj, lereni të punojë, hetojë e gjykojë këdo që ka shkelur ligjin, pasi ligji është ishenjtë për progresin e prosperioritetin e një vendi./kb

Last Updated on 16/12/2025 by Klara

Nga Mero Baze

Ishte një skenë pas mbledhjes së kryesisë së PD dy ditë më parë, kur Salianji po fliste për gazetarët dhe po shpjegonte me shumë nerv se çfarë akuzash i kishin bërë mbështetësit e Berishës brenda dhe nga dera doli Sali Berisha. Ua bëri me dorë gazetarëve, me delirin e njeriut që prish çdo festë nëse del para gazetarëve, por nuk i foli njeri. I pa njëherë i hutuar pse s’po reagonin, pastaj mbajti pak këmbët, dëgjoi se çfarë po fliste Salianji. Për dreq, në atë moment po thoshte se nuk kishte pasur kurrë lidhje me krimin e organizuar. Berisha pati një si marrje këmbësh dhe u fut i dëshpëruar në makinë.

Ishte hera e parë në jetë që ai nuk u përfill në selinë e tij nga gazetarët, pas një mbledhjeje kritike me shumë debate, ku natyrisht që kërkohej mendimi i tij.

Të gjithë prozhektorët ishin te Salianji, i cili si meritë të vetme kishte që kishte rezistuar ndaj akuzave dhe ua kishte kthyer mbrapsht.

Berisha, i cili është konsumuesi më i madh i medias në historinë e politikës shqiptare, edhe kur nuk ka për të thënë asgjë, u injorua nga media pikërisht në një moment që qoftë edhe për balancë ai mund të ishte interesant. Por asnjë nga ata reporterët e rinj nuk ia afroi mikrofonin. Drama e Sali Berishës për herë të parë është drama e një njeriu që është i qartë për të gjithë. Dhe për ata djemtë e vajzat e rinj reporterë që kanë lindur dhe janë rritur duke parë Berishën në televizor gjithë jetën, ai nuk ka më asnjë gjë interesante për të thënë. I ka konsumuar të gjitha.

Grupi armiqësor i Salianjit është i 40-ti në historinë e jetës së PD dhe të gjithë me një skenar: po kritikon për të ndihmuar armikun dhe je i paguar prej tyre. Kjo skenë ka që nga dhjetori i vitit 1991 me Neritan Cekën që përsëritet. Të gjithë armiq dhe ai gjithmonë aty pa lëvizur.

Ka gjithë jetën që përdor të njëjtin argument për të mbetur në krye të PD, por është hera e parë që të gjithë janë të qartë se çfarë po bën dhe pse po e bën dhe nuk ka më askush asnjë interes për të.

Ka gjithë jetën që përpiqet të ndërtojë skenarë me konspiracione dhe armiq që po e prekin atë, prekin Shqipërinë, por është hera e parë që askush nuk është i interesuar ta dëgjojë.

Ka gjithë jetën që përdor llumin e PD kundër çdo intelektuali apo udhëheqësi të PD që e konteston, por është hera e parë që të gjithë janë të interesuar për armikun dhe jo për të.

Ka gjithë jetën që investon të ketë media të tij, gazetarë të tij, madje edhe media familjare, dhe është hera e parë që as mikrofoni i televizionit familjar nuk u drejtua nga ai në atë moment.

Kjo është një pikë kthese e fortë në historinë e imponimit publik të Sali Berishës. Për herë të parë ai është i parëndësishëm, i panevojshëm, i padëgjueshëm dhe mbi të gjitha i pavlerë.

Të gjithë e dinë se çfarë ndodhë. E dinë që ai do ta përjashtojë Salianjin dhe mbështetësit e tij, e dinë që do ta izolojë edhe më shumë PD-në, e dinë që do të vazhdojë të bëjë pazare, e dinë që do ta sulmojë atë nga gruaja, nga familja, nga shoqëria, e dinë që nuk do ta lëvizë Flamur Nokën nga mbajtja e uturakut, e dinë që nuk do të bëjë asgjë nga ato që thotë… ndaj nuk presin më asgjë prej tij.

Dhe ky është i vetmi problem që ka Sali Berisha. Atë tani po e vret Sali Berisha. Nuk e vrasin kritikët e tij. Nuk e vrasin kritikat e Salianjit si kritiku i fundit i tij. Salianji thjesht sa e bën më të dukshme fundin e tij të dhimbshëm, ku të gjithë janë të qartë dhe nuk presin gjë prej tij.

Atë tani nuk e merr inat askush për asgjë. As për faktin që në shesh nxjerr 30 vetë, as për faktin që kapet duke bërë pazare, as për faktin që gënjeu për çdo gjë që premtoi në foltore, as për faktin që ka fëmijët miliarderë, as për faktin që flet broçkulla kundër drejtësisë dhe pastaj shpreson që përmes drejtësisë të rrëzojë Edi Ramën, as për faktin që nuk të lë të prekësh as Flamurin.

Atë tani të gjithë e shikojnë si diçka që u ka ngelur në derë. Dhe kur një plak në atë moshë të ngel në derë, pasi ka privatizuar shtëpinë, je i detyruar të bësh sikur kujdesesh për të. Askush nuk pret asgjë prej tij, përveçse të vdesë. Dhe ky është dënimi më i madh që një politikan mund të marrë në fund të jetës së tij./K.M

Last Updated on 15/12/2025 by Kesjana

Nga ARTUR AJAZI

Merren të gjithë me Saliun, SPAK-un, GJKKO, Kushtetuesen, KLP, GJL, dhe me lloj-lloj gjërash tëtjera, duke harruar se e ardhmja e këtij vendi është nërrezik. Shkollat po nxjerrin dhe kultivojnë të rinj tëdhunshëm. Të rinj që në vend të librit kanë thikat nëçanta, në vend të stilolapsit kanë cigaret, në vend tëstudimit shkojnë në lokale dhe bilardo ku luajnë edhebixhoz, që në vend të edukates kanë mungesën e artikulimit, dhe në vend të kulturës, kanë fjalorin mëbanal që ekziston. Dhe të tillë nuk janë vetëm djemtë, por edhe vajzat. Në 3 vitet e fundit janë vrarë 5 djemnënash në oborret dhe ambiantet jashtëshkollore. Janëplagasur 18 të tjerë, dhe dhuna nuk ndalet. Ajo duhet tëjetë thuajse çdo natë biseda e parë me analistët e politikës, apo dhe drejtueset e emisioneve të tjera. Bëhet fjalë për të ardhmen. Dhe kjo nuk është e lehtë. Çdo vit dalin nga dyert e gjimnazeve, nxenës, djem dhevajza plot. Ka prej tyre me mesataren 9.9 apo dhe 10, por sapo shkojnë në fakultete, mbushen me notanegative, ngelen në 10 apo 15 provime qysh vitin e parë. Dhe shumë prej tyre kthehen mbrapsht. Natyrishtfuten në punëra të ndryshme, ku shumica përfundon nëlocale fast-foode, apo call-cernet. Vetëm një pjesë e vogël e gjimnazisteve, ata që kanë mësuarsistematikisht për 3 vite, arrijnë të shkollohen nëfakultete, të mbarojnë studimet e larta, dhe tëpunësohen. Ka mbi 2 dekada që sistemi arsimor çalonnë disa drejtime. Çalon në mësimdhënie (pasi  ngauniversitetet tona dalin mësues që që blejnë provimetme para), çalon në edukim, pasi shumica e nxenesvekanë edukim gjysmak qysh nga familja. Çalon nëstrukturën drejtuese, pasi edhe pse funksionon portal “Mesues për Shqiperinë”, shpesh emerimet bëhen mbibaza politike dhe njohjesh personale. Padyshim kjosituate, edhe pse me interesimin maksimal ngaMinistria ë Arsimit dhe Drejtoritë vendore të Arsimit, duket se kërkon nderhyrje rradikale. Dhuna në shkollanis nga cikli i ulët, dhe ai 9-vjeçar. Atje nuk ka ndëshkim nga drejtoritë e shkollave, plus që ngavendimet e shumta nga Ministria Arsimit në 25 vitet ë fundit, figura e mësuesit ka pësuar shvleresim të madh. Sot në shkolla, mësuesit kanë frikë, (dhe jo droje) ta qortojnë nxenesin, kanë frikë të raportojnë sjelljet e pahijshme në drejtoritë e shkollave, kanë frikë tëkërkojnë ardhjen e prindit për nxenesin apo nxënësenqë prish orën e mësimit, që bullizon dhe rreh shkokunapo shoqen. Pra, mësuesi sot është thjesht roje në klasë. Një pjesë e mire e mësuesve të rinj, kryesisht ajo e dekadave të fundit, kanë mangësi të theksuara nëformimin e tyre profesional. Pikërisht, ky është  burimii problemeve që po akumulon shkolla sot. Dhuna njëoborret e shkollave, nuk është thjesht sjellje rrugaçeskee nxenesve të caktuar, por ajo mbetet këmbana e alarmit që çdo qytetar, gazetar, intelektual, drejtuesshkolle apo zyrtar i Ministrisë Arsimit, duhet të lëshojëpër ti thënë “NDAL” kësaj situate alarmante. Rojet e sigurisë në shkolla, janë totalisht jashtë standardit, pasiata nuk arrijnë kurrë të kryejnë detyrën duke mos paturkompetencat e duhura dhe autoritetin e duhur. Para se të merremi me Saliun apo me Mulin, Gazin , Gridëndhe Salianjin , le të merremi me të ardhmen e fëmijëvetanë, me sigurinë në shkolla. Para se të mbushimekranet dhe studiot me “ekspertët”  dhe “parashikuesit” e fatit politik të Saliut, Ballukut apo Veliajt, le tëmerremi me brezin e ri, për ti siguruar  Shqipërisëvazhdimësinë e qëndrueshme sociale, dhe për të mostoleruar më humbje jete në oborret e shkollave tona./kb

Last Updated on 15/12/2025 by Kesjana

Nga Teodor Keko*

Mars 1994. Dy vjet më parë, së bashku me shumë miq e bashkëidealiste kam qenë në një darkë të thjeshtë, por të shkëlqyer për nga gëzimi dhe humori, te restoranti hotel “Tirana”. Kemi qenë atë natë të gjithë, të gjithë të gëzuar, të gjithë me respekt për njëri tjetrin. Sot jam në apartamentin tim, me tre-katër miq nga ajo tryezë tashmë legjendare e parahistorike, dhe kam një gjendje shpirtërore të keqe. Logjikisht mendoj se në këtë orë të mbrëmjes një pjesë e heronjve të atij 22 marsi janë mbledhur në ndonjë vilë apo restorant luksoz dhe po festojnë Fitoren e Madhe. Unë shoh në sy miqtë e mi, pastaj vetveten, dhe kuptoj të parën, që jam I VDEKUR. Ca ditë të shkuara më kanë dhuruar me rastin e 22 marsit një grusht hekuri dhe një mal me shpifje përveluese, që, po t’i kisha imagjinuar para 22 marsit të vitit 1992, sot kush e di në ç’cep të botës do t’ia kisha mbathur. Jo vetëm që më kanë goditur e fyer me cinizëm dhe ish-miqtë e mi, por pushteti pas ka dënuar të bëhem i gjallë e të përçmohem formalisht! Si je me shëndet, Keko? Edhe mjekët më duhet t’i gjej vetë, mes atyre miqve që më duan. Jam vërtet deputet i Kuvendit Popullor të Republikës së Shqipërisë, ama, për Pjetër Arbnorin jam I VDEKUR! Meqë ai nuk është bërë i gjallë, mua s’më bën zemra të them se është i vdekur Pjetri. Larg qoftë, më mirë të jem i vdekur unë, një copë deputet fshatrash, sesa Pjetri i vogël i Kuvendit të madh shqiptar.

Shikoj miqtë në sy dhe ju shpreh ndjenjat e mia të përziera për vetveten

Ti je edhe ARMIK, më thotë butësisht një kolegu im, siç jemi të gjithë ne rreth kësaj tryeze bosh. Pastaj ai më shpjegon ngadalë, meqë më dhemb pak kafka e shembur, se Aleksandër Meksi na ka quajtur ne, «vëllëzër opozitarë», ARMIQ, në radion aq të dashur për mua, deri para atij 22 marsi historik, «Zëri i Amerikës». Unë mahitem. Amerika t’i quajë me gojën e saj ARMIQ opozitarë?! Po pastaj më kujtohet Zef Brozi, me një nga ato thëniet e tij lapidare që Parlamenti Evropian bën mirë mos futë hundët në punët e brendshme të Shqipërisë, dhe qetësohem. Më kujtohet një varg i Jevtushenkos që thotë përafërsisht se edhe përpara Galileut kishte njerëz që e dinin se bota rrotullohet, por ata kishin fëmijë! E kuptoj se e gjithë bota ka halle dhe se në përgjithësi i mat gjërat me metrin e saj.

I VDEKUR dhe ARMIK! Kjo është metamorfoza ime brenda dy vjetëve demokraci. Gruaja ime vë diçka në tavë dhe më atë çast fillon të pastrojë frigoriferin. Ajo mendon për tjetër problem në këtë mbrëmje historike. Do të japë rrogën Pjetri? Pse e shqetësoj, po sa për ARMIK dhe I VDEKUR, këto gjëra duken, bile, ti je dhe diçka tjetër. Ajo konstaton që unë nuk po e kuptoj dhe më shpjegon se kolegët e gazetës «Koha jonë» kanë gjetur një intervistë të Sali Berishës, të botuar më 2 tetor 1993, në gazetën e madhe holandeze «Holanda e lirë», me një tirazh rreth 100.000 kopje, ku opozitarët, në të cilët bëj pjesë edhe unë, quhen nga Berisha IDIOTË dhe BASTARDË! Nuk dua t’i besoj veshëve, do të ishte një çmenduri për mua, po ta pohonte një gjë të tillë Presidenti i shqiptarëve. Por një nga miqtë e mi tund kokën pikëllueshëm. Ai më thotë se gjithçka është e vërtetë dhe se titulli i artikullit është afërsisht «Ata janë përsëri shumë IDIOTË dhe BASTARDË në Shqipëri». Mua më lidhet goja. Vetëm këto dhurata për 22 mars nuk i kisha pritur kurrë! ARMIK, I VDEKUR, BASTARD, IDIOT. Në fakt, janë shumë. Po t’u shtosh edhe ato «RD-ës», «RRUGAÇ», «PIJANEC», «BIZNESMEN I PAMORALSHËM», unë plotësoj kushtet ideale për t’u ekzekutuar në karrige elektrike. Nga seria e medaljeve, të fëlliqura që m’i ka akorduar Berisha, Arbnori, Meksi dhe PD-ja, më mungon vetëm ajo e SPIUNIT.

Është 22 mars, festa e demokracisë shqiptare; janë mbushur dy vjet nga fitorja madhështore. Gruaja pastron frigoriferin, në tryezë nuk ka qejf të flasë askush, ndërkohë që të gjithë i tremben 22 marsit në ardhje, përvjetorit të tretë të demokracisë. Një zot e di se si do të figurojmë pas një viti! Dhëntë perëndia mos iu mbushte mendja PD-së të na i faktojë në gjyq akuzat që na ka hedhur mbi shpinë, se pastaj…

E ç’pastaj, zeza, ma kthen e nervozuar gruaja. Thuaj rroftë 22 marsi, mbyll gojën dhe uro zotin që shpëtuam pa ndonjë sy të hequr!

I bindem! RROFTË 22 MARS! ZOTI E BEKOFTË BERISHËN, MEKSIN, ARBNORIN, PD-në, RD-në dhe çdo organizatë apo parti që bekon Presidenti. Në gjoksin tim nuk ka më asnjë gisht vend për të varur të tjera medalje të fëlliqura.

*Gazeta “Aleanca”, e martë, 22 Mars 1994/kb

Nga Ben Andoni

Partitë politike duhet të jenë subjekt ndërmjetës mes shtetit dhe votuesit të tyre. Ashtu si funksionojnë në Shqipëri, ato, e kanë kthyer politikën në qëllim interesi (marrjen e pushtetit), kundrejt shërbimit të interesit publik. Nga kjo e shikon pse reagojnë aq ashpër, si në rastin e Ballukut te PS; apo në çështjen e “21 Janarit” tek PD. Fuqia e tyre e pakontrolluar e ka deformuar demokracinë shqiptare. Mosreflektimi i sugjerimeve të raporteve të OSBE-ODHIR, memëcëria e anëtarëve të partive për funksionimin e statutit, individët e zgjedhur për listat e mbyllura, transparenca e financave, mungesa e debatit të brendshëm, kalimet e anëtarëve nga njëra parti në të tjetrën qoftë dhe me ideologji të ndryshme, e kanë trandur besimin e shqiptarëve tek politika post ‘90. Është kaq e vërtetë kjo, saqë ideja e menjëhershme sociologjike kur përmendet politikani, identifikon menjëherë marifetçiun e paskrupullt. Pasojat janë t’hidhura: Indeksi i Demokracisë, një renditje e vendeve, realizuar nga Njësia e Inteligjencës së “Economist”, e tregon Shqipërinë të përkeqësuar në renditjen mbarë-botërore për vitin 2025. Pas Maqedonisë së Veriut dhe Kosovës, ruajmë vendin e 71-të nga 173 shtete, madje 2 vende poshtë renditjes së një viti më parë.

Në këtë antropologji politike shqiptare, tashmë është më shumë se i nevojshëm një ligj i ri për partitë. Ai, ekzistues, jo vetëm që nuk i disiplinon më partitë tona, por nuk zotëron edhe mekanizmat e duhura për problemet që shfaqin, ku kryesore mbetet transparenca e financimit dhe pastaj problemet e brendshme të mëdha (sidomos tek dy Partitë kryesore). Ashtu si ndodh rëndon pas çdo zgjedhje, OSBE-ODHIR jep rekomandime dhe kështu bëri dhe pas zgjedhjeve të 11 Majit 2025, ku ngritja e një Komisioni të Posaçëm për Reformën Zgjedhore vendos si prioritet hartimin e një Ligji të ri për Partitë politike. Presioni ndërkombëtar ishte vendimtari që kjo nismë të marrë jetë, por publiku mbetet me të drejtë skeptik në realizimin e tij. Çelësi mbetet financimi i tyre, mes shumë të tjerave problemeve syresh.

“Partitë politike janë institucionet më pak transparente në Shqipëri në aspektin financiar dhe në pikëpamje organizative. Fitimet e partive politike gjatë fushatave zgjedhore janë me miliona. Ato janë subjektet më fitimprurës dhe përbëjnë politikat më fitimprurëse të biznesit. Ne e bëmë Reformën në Drejtësi, sepse nuk i besonim drejtësisë, e ky ishte zhvillim pozitiv. Por nëse nuk bëjmë reformë të njëjtë; Vetting dhe Reformë tek partitë politike, që janë institucionet me më shumë pushtet dhe me më pak besim në Shqipëri, ne s’kemi zgjidhur më asgjë”, shprehej politologu Afrim Krasniqi për VOA (2023). Së fundmi, Instituti i Studimeve Politike (ISP) dhe Fondacioni “Westminster për Demokraci” (WFD) e vendosën në një nga prioritetet e tyre me aktivitete, por edhe me adresimin e çështjeve më prioritare për ndërhyrje dhe rekomandimet konkrete për këtë legjislacion.

Peizazhi shqiptar politik është pjellor: Gjallojnë 132 parti politike, sipas referimeve në regjistrin e gjykatës. Paradoksi është se nëse për krijimin e një formacioni politik duhen 3 mijë firma, në zgjedhje vetëm 15 parti arrijnë votat e “komuniteteve” të tyre!! Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) pranon se mbi 70 parti nuk kanë madje as adresë vendndodhje (Krasniqi, 2023). Mes tyre vetëm katër syresh kanë faqe interneti, ndonëse e gjithë politika dhe vendimet e saj lexohen përditë në internet, pohojnë studiuesit. Parti me grupe parlamentare janë vetëm dy, Parti me program politik identifikohen 5, ndërsa 21 parti marrin seli shtetërore falas. Në 4 sisteme elektorale të ndryshuara, vetëm dy partitë e mëdha kontrollojnë jetën në Shqipëri (VOA, 2023). Ndaj, ISP për të rritur integritetin e të zgjedhurve i ka rekomanduar KQZ-së që krahas listës së kandidatëve secili prej tyre të depozitojë edhe të dhëna të dokumentuara mbi organin që e ka zgjedhur, për të treguar më shumë legjitimitet e integritet.

Në fillim të viteve ‘50, demokracia arriti njohje pothuajse universale si forma më e mirë e mundshme e qeverisjes në një kuptim më absolut. Në atë kohë, angazhimi ndaj demokracisë në shumë raste ishte më shumë retorik sesa praktik, dhe në çdo rast kishte një debat të konsiderueshëm se çfarë do të thoshte saktësisht demokracia në terma të institucioneve dhe praktikave në terren (McKeon 1951).

Në Shqipëri, kjo përpjekje erdhi vonë (pas 1990) dhe çështja humbet në labirintet e paqartësisë të karakterit tradicional të dy Partive kryesore PS dhe PD, ku “në favor” të tyre është edhe sensi se shteti në shoqëritë liberale demokratike normalisht nuk ndërhyn në rregullimin e sjelljes dhe organizimit të tyre. Kjo bëri që PD të shkërmoqej dhe në vitet e fundit të ndahej, pasi strukturat e subjektit, sipas statutit nuk funksiononin. Te PS-ja fenomeni i mungesës së transparencës shkon në atë sesi përdoret administrata tashmë në mandatat që ata janë në drejtim dhe paratë që qarkullojnë.

Legjislacioni

Përveçse në Gjermani, “rrënjën e së drejtës së partive”, tema tenton dhe merret shpesh në shqyrtim. Në shumë vende dhe madje edhe në Evropën e Lindjes ekziston një Ligj efikas për Partitë. Ka rregulla të përcaktuara, lidhur me strukturën e brendshme demokratike të partisë, financimin qeveritar dhe partitë jokushtetuese. Ligji holandez i shoqatave shfaq logjikën për statutet e partive, kurse ligji gjerman ka kanone, lidhur me disa standarde specifike për vendimmarrje. Referuar këtyre të fundit, parashihen gjykata të brendshme të partisë, kur lindin mosmarrëveshjet midis anëtarëve dhe partisë. Kjo është interesante sepse falë tyre funksionon partia. Sikur vetëm kjo të ekzistonte tek PD-ja, ajo nuk shpërbëhej. Në Ligjin gjerman një parti politike, jo thjesht duhet të ketë statut të shkruar, por edhe përcaktohet se çfarë duhet të përfshijë. Përshkrimi i të drejtave dhe detyrimeve të anëtarëve në statute lidhet edhe me integritetin e zyrtarëve të partisë dhe anëtarëve të partisë në poste publike. Për fat të keq, falë kulturës politike tek ne, demokracia është shkallmuar qysh aty.

Financimi dhe pak histori

Edhe pse kostot e demokracisë (Heard, 1960) ndryshojnë midis demokracive perëndimore, shumica e këtyre demokracive kanë futur një burim të ri të ardhurash për partitë dhe/ose me kandidatët: Paratë publike. Nga mesi i viteve ‘60, shumë vende filluan t’u japin para shtetërore partive politike (IDEA, 2003; Nassmacher, 2009; Van Biezen, 2010). Shpenzimet e rritura, kryesisht si pasojë e kostove më të larta të fushatës, ishin të vështira për t’u mbuluar nga të ardhurat më pak në rritje ose edhe në rënie që mblidhen nga tarifat e anëtarësimit. Një element, i cili në rastin shqiptar lë shumë për të dëshiruar, sepse tarifa nga anëtarësimi lë shumë për të dëshiruar. Në rastet e huaja ishte shteti që erdhi në ndihmë. Gjermania Perëndimore ishte vendi i parë evropian që futi subvencionin shtetëror për partitë politike (1967), por në atë vend një arsye shumë parimore qëndronte pas këtij vendimi. Kjo lidhej me kujtimet e Partisë Nacional Socialiste të Punëtorëve ( NSDAP-i) të Hitlerit në periudhën midis dy luftërave botërore që mori shuma të mëdha parash nga disa ndërmarrje gjermane. Kjo i bindi shumë njerëz se një varësi e njëanshme e partive nga donacionet nga korporatat duhej të parandalohej dhe duhej të preferoheshin donacionet nga një shtet i kontrolluar në mënyrë demokratike. Kjo e fundit ndodhi në një shkallë të gjerë, duke rezultuar në kosto shumë të larta të demokracisë, edhe në krahasim me kostot në Shtetet e Bashkuara, Kanada, Austri dhe Holandë, referohet në botimin “Regulation Political Parties” e Universitetit të Leiden (Këtu janë marrë referencat e këtij artikulli). Është e vërtetë që krahasimet e të dhënave financiare janë shumë të vështira për t’u bërë, por kostot relativisht të larta të demokracisë në Gjermani (dhe në vende të tjera në kontinentin evropian për këtë çështje) duhet të shpjegohen me faktin se partitë shpenzojnë shumë para jo vetëm për fushata, por edhe për organizatat e tyre të përhershme partiake. Studiuesit e ndajnë faktin e një kuptimi më të mirë të financave politike, kur duhet të bëhet dallimi midis kostove të fushatave dhe kostove rutinë, si dhe midis shpenzimeve nga kandidatët individualë dhe nga organizatat e partisë.

Shumica e partive politike në Shqipëri nuk kanë adresa të sakta e për rrjedhojë, asnjëherë nuk bëhen pjesë e auditimeve të planifikuara nga ekspertët që caktohen nga KQZ. Në raportin vjetor të këtij institucioni nënvizohet se në vitin 2023 u caktuan 9 ekspertë të licencuar që do të kryenin këto auditime. “Nga raportet e dorëzuara nga audituesit ligjorë për 84 parti politike nuk është kryer auditimi, për shkak të adresave të pasakta, apo pasi partitë edhe pse kanë marrë njoftimin për fillimin e procesit të auditimit, nuk janë vënë në kontakt me audituesit ligjorë” thuhet në raport. Lidhur me mbështetjen financiare që marrin partitë raporti i KQZ zbardhi se në vitin 2023 u 345.6 milionë lekë apo rreth 3.3 milionë euro. Kjo shumë u përfitua nga një total prej 11 partish ku në krye qëndron Partia Socialiste dhe më pas ajo Demokratike; pasuar nga Partia për Drejtësi, Integrim dhe Unitet; Partia Bashkimi për të Drejtat e Njeriut; dhe në fund mbyllet me “Nisma Thurje” (Monitor, 2024).

KQZ pranon në raport se një nga elementët që ka nevojë për vëmendje është përmirësimi i rregullave për financimin e fushatave zgjedhore, por realiteti po tregon se kjo është e pamundur, të paktën deri tani, ndaj ndoshta një Ligj i Ri mund të ndryshojë diçka. Të paktën, për demokracinë. Deri më tani, misioni duket i pamundur, sepse shumë nga partitë nuk bashkëpunojnë dhe janë informale dhe thjesht mbijetojnë për të fituar privilegje. Rezultati i mungesës së rregullave në partitë kryesore është fytyra e demokracisë sonë, ku synimi është thjesht përfitimi nga pushteti. Ajsenhauer e parathoshte shumë mirë këtë gjendje: “Nëse një parti politike nuk e ka themelin e saj në vendosmërinë për të çuar përpara një kauzë që është e drejtë dhe që është morale, atëherë ajo nuk është një parti politike; është thjesht një komplot për të marrë pushtetin”./kb

Ky artikull bëhet në kuadër të projektit “Përmirësimi i kuadrit ligjor për partitë politike përmes Ligjit për Partitë Politike dhe/ose Kodit Zgjedhor”, i cili realizohet nga Instituti i Studimeve Politike (ISP) me Fondacionin Westminster për Demokraci (WFD) me mbështetje financiare nga Ambasada Britanike në Tiranë.

Last Updated on 13/12/2025 by Monika

Nga Mentor Kikia

Tri protesta në Tiranë, ajo e PD-së, ajo e nisur nga Adriatik Lapaj personalisht dhe ajo e Lëvizja Bashkë, nuk bëjnë më shumë se 1000–1500 njerëz sëbashku (me sa pash, më e madhja në numër deri tani ka qenë ajo e organizuar nga Lëvizja Bashkë).

Unë personalisht, mund të mos bie dakord politikisht me asnjë prej organizatorëve, por mbështes çdo kënd prej atyre që i organizojnë dhe çdo kënd që ka dalë në protestë.
Sepse protesta është akt qytetarie, akt demokracie, akt civilizimi!

Fakti që organizohen paralelisht 3–4 protesta opozitare, është histori më vete, por unë dua të trajtoj dy çështje këtu:

E para: Përse nuk dalin shqiptarët në protesta?
• Nuk kanë arsye? Të paktën në Tiranë, unë them se do të mjaftonte skandali i spitalit onkologjik apo edhe shkatërrimi i fushave sportive tek diga e liqenit për të bërë kulla, për t’i nxjerrë njerëzit në rrugë. Nuk po flas për skandalet e korrupsionit.
• Ka vdekur nervi i reagimit? Nuk ka mbetur njeri që mund të ngrejë zërin dhe grushtin? Do të ishte fatale dhe fundi i një shoqërie.
• Ata që i ftojnë njerëzit në protesta nuk bindin, nuk janë të besueshëm dhe frymëzues për t’u ndjekur? Dua të besoj që të jetë kjo.
• Mos vallë shqiptarët janë në shumicë dërrmuese njerëz të lumtur dhe kritikët rrahin ujë në havan? Edhe kjo mbetet për t’u parë.

E dyta: Sjellja e të tjerëve ndaj protestuesve

Për të kuptuar pak më shumë qasjen e njerëzve, kam lexuar shumë komente nga postimet në rrjet të Adriatik Lapajt. Ka shumë që e mbështesin, e përgëzojnë. Do mjaftonte që ata që e mbështesin në rrjet t’i bashkoheshin, që protesta të merrte tjetër përmasë. Por ka shumë të tjerë që bëjnë ironi, tallen, e gjykojnë dhe bullizojnë veprimin e tij. Ca i thonë je i Berishës e ca i Ramës. Ca bëjnë meme e ca qeshin me memet.

Mund të them se, që të mos protestosh, është zgjedhje e mirëkuptueshme, por të tallesh me atë që proteston, është pika fundore e një shoqërie. Sepse çdo njeri që proteston, sado të dyshimta mund të jenë mendimet e të tjerëve, ai është një qytetar më i mirë sesa ai që rri apo që tallet me atë që proteston.

Last Updated on 13/12/2025 by Monika

Nga Spartak Ngjela

Beogradi po kërkon me ngulm destabilizimin e Shqipërisë me anë të protestave.

Por kot po lodhen. Sot nuk e destabilizon dot Shqipërinë askush. Askush. Tani kjo është koha jonë, koha e shqiptarise; deri në bashkimin e plotë kombëtar të Arbërisë.

Nga Fejzo Subashi.
Në Shqipëri tashmë, jemi mësuar t’i numërojmë ata/ato që i hanë dardhat Ramës pas shpine, nga grupi i vet, apo nga aleatët, si dje nga partnerët që ndryshojnë me stinët. Por sinqerishtl më duhet ta pranoj se; nuk më shkonte kurrë në mendje se edhe Sali Berishës do t’i hanin dardhat mbas shpine e sidomos të vetët. Aq më pak akoma se kjo gjë do të ndodhte në një moment kur ai vetë pretendon se po drejton “opozitën e vërtetë” dhe se është e vetme si Opozitë.
Por ja ku erdhi dita që Foltorja të bëjë edhe një herë lajmin e ditës dhe jo yë vetëm. Delegët e Partisë Demokratike , ça dijenin e të parit, firmosën kandidaturën për Avokatin e Popullit. Kjo nuk do ishtr vetëm çudi, por do bëhej tragjike pse jo dhe komike , kur para votimit të avokatit të popullit u deklarua se “Berisha nuk dinte gjë”, partia nuk dinte gjë. . Po si ka mundësi? Një parti që pretendon të jetë e bashkuar, del sot e thotë se kreu i saj dhe forumet e saj “është lënë jashtë loje” nga njerëzit e vet? Po kush e menaxhon atë çadër politike? Kush rri mbi timon?
Kjo histori i ngjan një skene të njohur shqiptare. Deputetët firmosin me bindjen se po bëjnë një kompromis “të mençur”. Pastaj kur fryn era nga Foltorja, fillon kolona e justifikimeve: “Ne vetëm firmosëm.” “Nuk e dinim se ishte problem.” “Na u kërkua të ndihmonim procesin.”
Të gjithë të pafajshëm. Vetëm firmat, të shkretat, kanë marrë fajin mbi shpinë.
E ndërkohë, Berisha në rolin e njeriut të habitur: “S’kisha asnjë dijeni.”
Po a mund të besohet kjo? A ekziston ndonjë vend në botë ku lideri historik i një partie, që kontrollon gjithçka , nga fjalimet te postimet në Facebook, nuk ka dijeni për firmat e deputetëve të vet?
Përgjigjja është e thjeshtë:
Po, ekziston. Quhet Shqipëri. Dhe më konkretisht: opozita shqiptare e vitit 2025.
Dhe e vërteta e hidhur është kjo: Partia Demokratike sot nuk është më një forcë politike me një qendër vendimmarrjeje. Është një grupim i shpërndarë individësh që ecin me llogarinë e ditës. Dhe kur secili ecën për vete, dardhat nuk bien më të ndara, bien ngado, shpesh edhe mbi krye të “liderit”.
Por pyetja e madhe mbetet:
Si ka mundësi që deputetët e Berishës firmosin pa dijeninë e Berishës?
Apo kjo është një lojë e vjetër: “e dinte, por s’ëndejti ta dinte”?
Në fund fare, mbetet realiteti i hidhur: opozita ka hyrë në fazën ku i ka frikë vetes më shumë sesa qeverisë. Dhe kur vjen puna për dardhat, duket se kjo traditë nuk i përket më vetëm mazhorancës, por është bërë sport kombëtar i klasës politike.
Sepse në politikën shqiptare, dardhat nuk piqen më në diell…
por vetëm në hije. Keqardhje jo vetëm për armatën e antarësin e PD- së, por për gjithë vendin. Ajo që ka në dorë fatet e vendit nuk është vetëm mazhoranac , por gjithë spektri politik dhe sidomos opozita. Me këtë qasje dhe sjellje të opozitës, me këtë luftë politile të opozitës, më këto makinacione dhe veprime politike të opozitls, jo vetëm që nuk ka shpresë, por i bëhet fresk dhe i shtrohet traseja për një jetëgjatëai mazhorancës, me apo pa gabimet e saj. Kjo opozit nuk po humbet integritetin e saj polotik, as betejën, apo luftën politike, por po shuan shpresën për të ardhen e vendit neaër. Kjo me sa përmënda më lartë, është po aq përgjegjëse dhe fajtore sa dhe mazhoranaca për situatën e vendit. Sot qytetarëy e Shqipërisë më shumë sesa duhet të ankohen dhe të vënë kujen për qerverisjen e vendit, duhet të ngrihen dhe të vënë kujen për situatën e opozitës së vendit./kb