Pse shumë udhëheqës po paralajmërojnë luftë me Rusinë?
Duartrokitjet u ndalën dhe shefi i NATO-s, Mark Rutte, i radhiti me kujdes letrat e tij në podium. Atij iu deshën 62 sekonda për të arritur te thelbi.
âForcat e errĂ«ta shtypĂ«se po marshojnĂ« sĂ«rishâ, tha ai. âNe jemi objektivi i radhĂ«s i RusisĂ«â.
Fjalimi i Ruttes në Berlin më 11 dhjetor ishte i fundit në një seri paralajmërimesh të paprecedentë për një konflikt të drejtpërdrejtë me Rusinë që u bënë më 2025 nga zyrtarë të lartë evropianë dhe agjenci të inteligjencës.
NĂ« shkurt, inteligjenca daneze tha se âRusia e sheh veten nĂ« konflikt me PerĂ«ndimin dhe po pĂ«rgatitet pĂ«r njĂ« luftĂ« kundĂ«r NATO-sâ. NĂ« qershor, gjenerali kryesor i GjermanisĂ« tha se njĂ« sulm mund tĂ« ndodhĂ« brenda katĂ«r vjetĂ«sh, e nĂ« nĂ«ntor, fjalĂ«ve tĂ« tij u bĂ«ri jehonĂ« homologu polak â dy ditĂ« pasi ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius, tha se âdisa historinĂ« ushtarakĂ« madje besojmĂ« se ne jemi nĂ« verĂ«n e fundit tĂ« paqesâ.
Këto nuk janë paralajmërimet e vetme. Por, Rutte ka bërë më së shpeshti paralajmërime të tilla.
Në janar, ai i bëri thirrje shteteve të NATO-s që të rrisin shpenzimet ose të ndjekin kurse të gjuhës ruse, ndërkaq në qershor tha se një sulm mund të koordinohet me një sulm të Kinës ndaj Tajvanit.
Fjalimi i tij i 11 dhjetorit ishte kambana mĂ« e fortĂ« e alarmit deri mĂ« tani. Ai foli pĂ«r âpĂ«rmasat e luftĂ«s qĂ« kanĂ« pĂ«rjetuar gjyshĂ«rit apo stĂ«rgjyshĂ«rit tanĂ«â me ânjĂ« mobilizim masiv dhe miliona njerĂ«z tĂ« zhvendosurâ.
ĂfarĂ« qĂ«ndron pas kĂ«tyre paralajmĂ«rimeve?
Këto deklarime të shpeshta janë bërë kryetituj në mediat kryesore dhe kanë ngritur pikëpyetje, sidomos në një kohë kur Shtetet e Bashkuara po tregojnë rënie të interesit për të ruajtur nivelin e mbështetjes së sigurisë që u kanë dhënë Evropës në të kaluarën.
âKjo Ă«shtĂ« diçka qĂ« e kam menduar veçmas duke parĂ« se nuk ka asnjĂ« dĂ«shmi qĂ« Rusia mund ose dĂ«shiron ta sulmojĂ« NATO-nâ, tha pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«, John Foreman, ish-atasheu ushtarak i BritanisĂ« nĂ« MoskĂ« dhe Kiev.
âMendoj se njĂ« numĂ«r politikanĂ«sh dhe figura ushtarake po pĂ«rdorin kĂ«rcĂ«nimin rus pĂ«r arsye mĂ« prozaike: Rutte po inkurajon vendet e NATO-s qĂ« tĂ« pĂ«rmbushin zotimet e tyre pĂ«r shpenzime. PolakĂ«t pĂ«r tĂ« sjellĂ« mĂ« shumĂ« prani tĂ« NATO-s nĂ« territorin e tyreâ, shtoi ai.
Skeptikët e tjerë vënë thonë se gati pas katër vjetësh luftë, Rusia nuk ka qenë në gjendje ta nënshtrojë Ukrainën, edhe pse këtë vit ka bërë përparime me kosto të jashtëzakonshme në humbje njerëzore dhe në pajisje.
Teemu Tammikko, nga Instituti finlandez pĂ«r ĂĂ«shtje NdĂ«rkombĂ«tare, tha po ashtu se Rusia nuk duket e âgatshme dhe e aftĂ« qĂ« ta sulmojĂ« NATO-n, pĂ«r momentinâ.
Por, ai i tha ShĂ«rbimit rus tĂ« REL-it se mbajtja e pushtetit nga presidenti rus, Vladimir Putin, âvaret nga njĂ« kĂ«rcĂ«nim i jashtĂ«mâ, qĂ« do tĂ« thotĂ« ânĂ« terma afatgjatĂ«, Ă«shtĂ« i mundshĂ«m ndonjĂ« provokim i drejtpĂ«rdrejt ushtarak, sidomos nĂ«se lufta nĂ« UkrainĂ« bllokohetâ.
Disa argumentojnë se kjo veçse po ndodh, sikurse me dronët rusë dhe inkursionet në hapësirën ajrore të NATO-s. Por, paralajmërimet e bëra këtë vit sugjerojnë skenarë edhe më të errët.
Sulmi ndaj Estonisë
Një raport i publikuar nga Këshilli Evropian për Marrëdhëniet e Jashtme (ECFR) më 18 dhjetor përqendrohet te frika e një sulmi të drejtpërdrejtë ndaj Estonisë, për të testuar gatishmërinë e SHBA-së dhe aleatëve të tjerë të NATO-s për të luftuar.
âNĂ« EvropĂ«, ky ankth ndodhet mbi njĂ« frikĂ« mĂ« tĂ« thellĂ«: se Qeveria amerikane, e shpĂ«rqendruar nga politika e brendshme dhe e tunduar nga shkurtimi, mund tĂ« reduktojĂ« sĂ« shpejti praninĂ« e saj ose tâi vendosĂ« kushte rolit tĂ« saj nĂ« mbrojtjen e EvropĂ«sâ, thuhet aty.
Duke e pĂ«rshkruar EstoninĂ« si âtĂ« vogĂ«l, tokĂ« tĂ« sheshtĂ« dhe tĂ« ekspozuarâ, raporti thotĂ« se njĂ« stĂ«rvitje ushtarake e vitit 2016 parashikoi se forcat ruse mund ta pushtonin kryeqytetin brenda 60 orĂ«sh gjatĂ« njĂ« pushtimi.
Por, raporti gjithashtu thekson se Rusia do tĂ« ketĂ« nevojĂ« pĂ«r 5-10 vjet pas pĂ«rfundimit tĂ« luftĂ«s nĂ« UkrainĂ« âpĂ«r tâu riorganizuar dhe riarmatosur pĂ«r njĂ« sulm tĂ« tillĂ«â, qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« periudhĂ« shumĂ« mĂ« e gjatĂ« se ajo e parashikuar nga Rutte, Pistorius dhe tĂ« tjerĂ«t.
Vlen të përmendet se zyrtarët amerikanë nuk kanë përsëritur këto paralajmërime evropiane.
Strategjia e SigurisĂ« KombĂ«tare e SHBA-sĂ«, qĂ« Ă«shtĂ« publikuar sĂ« voni, argumenton se âaleatĂ«t evropianĂ« gĂ«zojnĂ« njĂ« avantazh tĂ« konsiderueshĂ«m tĂ« pushtetit tĂ« fortĂ« mbi RusinĂ« sipas pothuajse çdo kriteri, pĂ«rveç armĂ«ve bĂ«rthamoreâ.
Por, ajo gjithashtu pranon nevojĂ«n pĂ«r angazhim diplomatik amerikan âpĂ«r tĂ« zvogĂ«luar rrezikun e njĂ« konflikti midis RusisĂ« dhe shteteve evropianeâ.
âLuftĂ«nxitĂ«sitâ
ZyrtarĂ«t e Kremlinit i kanĂ« cilĂ«suar udhĂ«heqĂ«sit evropianĂ« si âluftĂ«nxitĂ«sâ dhe kanĂ« mohuar se kanĂ« dĂ«shirĂ« tĂ« kryejnĂ« ndonjĂ« sulm. Ata kishin bĂ«rĂ« deklarime tĂ« ngjashme pĂ«r UkrainĂ«n nĂ« prag tĂ« pushtimit tĂ« plotĂ« nĂ« shkurt tĂ« vitit 2022, edhe pse kjo nuk do tĂ« thotĂ« automatikisht se ekzistojnĂ« plane pĂ«r agresion tĂ« mĂ«tejmĂ«.
âRusia nuk po ndjek qĂ«llimet ushtarake qĂ« i atribuohen vendit tonĂ«â, tha zĂ«vendĂ«sministri i JashtĂ«m, Sergei Ryabkov, mĂ« 22 dhjetor. âSiç ka thĂ«nĂ« tashmĂ« presidenti i RusisĂ«, ne madje jemi tĂ« gatshĂ«m qĂ« tĂ« garantojmĂ« kĂ«tĂ« ligjĂ«risht si pjesĂ« e njĂ« zgjidhjeje tĂ« luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«â, shtoi ai.
Por, çdo angazhim i tillë ka pak të ngjarë të merret seriozisht nga shumë në Perëndim. Rusia po ashtu ka nënshkruar dhe më pas nuk kanë mbajtur premtimet për të respektuar kufijtë e Ukrainës në Memorandumin e Budapestit të vitit 1994.
Në fund, gjithçka varet nga një njeri i vetëm.
âSiç e dimĂ«, Rusia nuk Ă«shtĂ« demokraci. NjĂ« vendim i tillĂ«, nĂ« esencĂ«, Ă«shtĂ« rezultat i vendimit tĂ« Vladimir Putinit nĂ«se ai dĂ«shiron tĂ« sulmojĂ« njĂ« vend evropian qĂ« Ă«shtĂ« anĂ«tar i NATO-s, ose njĂ« vend tjetĂ«r evropian, kĂ«shtu qĂ« nuk kemi se si ta dimĂ«â, tha pĂ«r ShĂ«rbimin rus tĂ« REL-it, Elizabeth Braw nga instituti pĂ«r mbrojtje dhe siguri, RUSI.
âPĂ«r kĂ«tĂ« arsye po shihni udhĂ«heqĂ«s ushtarakĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« EvropĂ«n qĂ« thonĂ« se duhet tĂ« jemi tĂ« pĂ«rgatitur pĂ«r diçka qĂ« do tĂ« ndodhĂ« nesĂ«r. Mund tĂ« ndodhĂ« pas pesĂ« vjetĂ«sh, dhjetĂ« vjetĂ«sh ose kurrĂ«, por nuk mund tĂ« mbĂ«shtetesh mbi kĂ«tĂ«â./ REL