Inxhinierja gjermane, Michaela Benthaus ka shkruar histori duke u bërë gruaja e parë me aftësi të kufizuara që udhëton në hapësirë.

Ky fluturim nuk është vetëm një arritje personale, por edhe një simbol i fuqishëm i përfshirjes dhe mundësive të barabarta për të gjithë.

Ajo mori pjesë në një fluturim nën-orbital me anijen kozmike New Shepard të kompanisë Blue Origin, një nga misionet më të njohura komerciale hapësinore.

Fluturimi ofroi një përvojë të shkurtër, por intensive në hapësirë, duke i dhënë Benthaus mundësinë të përjetojë gjendjen e zero gravitacionit për më shumë se tre minuta. Misioni i plotë zgjati rreth dhjetë minuta dhe u realizua nga Texas, SHBA.

Ky fluturim ka kuptim të veçantë sepse Benthaus, shtatë vjet më parë, u paralizua pas një aksidenti gjatë çiklizmit malor.

Përballja me këtë sfidë e bëri udhëtimin e saj në hapësirë edhe më frymëzues për miliona njerëz, duke treguar se kufizimet fizike nuk duhet të ndalojnë askënd nga ndjekja e ëndrrave të mëdha.

Arritja e saj shënon një hap të rëndësishëm drejt qasjes më të gjerë dhe përfshirjes në eksplorimin hapësinor, duke inspiruar një gjeneratë të re për të besuar se gjithçka është e mundur, pavarësisht pengesave. /Telegrafi/

Megjitëse vendet Perëndimore i kërkojnë të shkëputet nga gazi rus, Serbia ka rënë dakord të zgjasë marrëveshjen e furnizimit me gaz me Rusinë për tre muaj, tha të martën presidenti Aleksandar Vuçiq, ndërsa vendi vazhdon të kërkojë një kontratë afatgjatë.

Zgjatja, e cila do të zgjasë deri më 31 mars, vjen pasi marrëveshja e mëparshme trevjeçare e Serbisë me Moskën skadoi këtë verë. Vuçiq tha se kjo zgjatje afatshkurtër do të sigurojë që Serbia të ketë energji elektrike dhe gaz të mjaftueshëm për dimrin.

“Kemi rënë dakord të zgjasim furnizimet me gaz për tre muaj të tjerë... në mënyrë që njerëzit të ndihen të sigurt dhe të flenë të qetë”, tha ai dhe shtoi se, nëse nuk arrihet një marrëveshje afatgjatë deri në fund të vitit, Serbia do të fillojë të eksplorojë burime alternative të gazit, raporton themoscowtimes.

Serbia mbetet shumë e varur nga energjia ruse. Sipas kompanisë serbe të gazit, Rusia aktualisht furnizon rreth 6 milionë metra kub në ditë me një çmim prej afërsisht 290 euro (342 dollarë) për 1,000 metra kub, krahasuar me një çmim në tregun evropian prej rreth 360 euro (424 dollarë).

Vendi gjithashtu importon gaz nga Azerbajxhani dhe prodhon brenda vendit, por jo mjaftueshëm për të kompensuar çdo humbje të furnizimit rus. Pavarësisht se është kandidate për anëtarësim në BE, Serbia mban lidhje të ngushta me Moskën dhe blen gaz rus me çmime më të ulëta se ato të tregut.

Vuçiq më parë ka sugjeruar se këmbëngulja e Rusisë për zgjatje afatshkurtra, në vend të një marrëveshjeje shumëvjeçare, synon të parandalojë Serbinë nga shtetëzimi i kompanisë së saj të naftës të kontrolluar nga shteti, Industria e Naftës e Serbisë (NIS).

Sektori i naftës është goditur gjithashtu nga sanksionet e SHBA-së, të cilat synojnë NIS për shkak të pronësisë së saj me shumicë ruse. Sanksionet, në fuqi që nga 9 tetori, kanë ndaluar furnizimet me naftë bruto në rafinerinë e vetme të naftës në vend, duke detyruar një mbyllje në fund të nëntorit.

Serbia po negocion shitjen e 56 për qind të aksioneve ruse në NIS për të përmbushur kërkesat e sanksioneve. Vendi vendosi një afat deri në mesin e janarit për shitjen, pas të cilit qeveria planifikon të emërojë menaxhimin e vet dhe të ofrojë mundësi për blerës të rinj. /Telegrafi/

Pas prezantimit të Jeep Avenger, shumë u pyesin nëse ai është vërtet një Jeep i vërtetë, sidomos sepse modeli më i vogël ende ofrohet me motorë hibrid dhe benzinë.

Por së shpejti vjen një model i ri që do të jetë ekskluzivisht elektrik dhe që që në shikim të parë nuk lë dyshime për trashëgiminë në terren. Bëhet fjalë për modelin Recon, të njohur mirë mes adhuruesve të markës.

Nuk ka ende informacione zyrtare për çmimet. Prodhimi pritet të fillojë në sektorin e parë të vitit 2026 dhe dorëzimet e para në SHBA dhe Kanada planifikohen për atë periudhë. Blerësit evropianë do të kenë për të pritur më gjatë – deri në fund të vitit 2026 për të parë Recon në kontinentin e vjetër. Sipas vlerësimeve, ai mund të kushtojë dukshëm më shumë se Wrangler‑i bazë (i cili fillon nga rreth 70900 euro), dhe mund të shkojë rreth 80mijë euro ose edhe më shumë.

Megjithëse shpesh krahasohet me Wranglerin, pjesa e përparme e Reconit duket më shumë e lidhur me modelet Avenger dhe Compass për shkak të vijës karakteristike të dritave. Lidhja me Wranglerin bëhet e dukshme kur i shikon derrat që mund të hiqen, po ashtu edhe xhamat e pasmë anësorë që hiqen pa mjete – një tipar klasik Jeep për aventurat në natyrë.

Jeep Recon është ndërtuar mbi një platformë të re me dy motorë elektrikë – një për secilën bosht, që siguron fuqi në të katër rrotat. Sipas prodhuesit, makina mund të nxjerrë deri në 650 kuaj/fuqi dhe 840 Nm moment rrotullimi, çka i mundëson 0–100 km/h në vetëm rreth 3.6 sekonda. Të dhënat zyrtare për autonominë nuk janë publikuar ende, por vlerësohet që të jetë afërsisht rreth 450 km, varësisht nga versioni. Recon vjen me diferencial elektronik të kyçur, që ndihmon në kapërcimin e pengesave më të rënda të terrenit, dhe sistemi i drejtimit ka edhe një modalitet të dedikuar për terrenet shumë të vështira

Brenda, Recon vjen me një ekran të madh 14,5 inç, dhe kabina përdor një kombinim modern të materialeve dhe një dizajn që synon funksionalitetin për aventurat. Gjithashtu, pragu i ngarkesës është i bollshëm – deri në 1866 l hapësirë me ulëset mbrapa të palosura, dhe një “frunk” (hapësirë nën kapakun e motorit) prej 84 l për ruajtje të vegjël. /Telegrafi/

- YouTube www.youtube.com

Një anije mallrash që mbante flamurin turk dhe po kryente një udhëtim tregtar nga Ukraina drejt Turqisë është goditur nga një dron sulmues në ujërat ndërkombëtare të Detit të Zi.

Ngjarja ka shkaktuar shqetësim të madh lidhur me sigurinë e lundrimit detar në këtë zonë strategjike, raportojnë mediat lokale.

Sipas informacioneve paraprake, dyshohet se Rusia është përgjegjëse për këtë sulm, megjithëse autoritetet zyrtare nuk kanë dhënë ende një deklaratë.

Rusët shkatërrojnë tre anije turke në Ukrainë

Detajet mbi dëmet materiale apo gjendjen e ekuipazhit nuk janë bërë ende publike, por raportohet se situata është duke u monitoruar nga autoritetet përkatëse.

Ky incident vjen në një kohë tensionesh të shtuara në rajonin e Detit të Zi, ku lëvizjet ushtarake dhe sulmet ndaj infrastrukturës detare janë shtuar ndjeshëm.

Sulmi i fundit shënon rastin e katërt brenda një muaji ku një anije tregtare turke dyshohet se është sulmuar nga Rusia, duke ngritur shqetësime serioze për respektimin e ligjit ndërkombëtar dhe sigurinë e tregtisë detare.

Autoritetet turke pritet të reagojnë për këtë ngjarje, ndërsa komuniteti ndërkombëtar po ndjek nga afër zhvillimet. /Telegrafi/

— (@)

Emamnuel Macron fluturoi drejt Emirateve të Bashkuara Arabe për të kaluar Krishtlindjet me trupat franceze.

Presidenti francez mori pjesë në stërvitje ushtarake dhe ndau një vakt me ushtarët në bazën ajrore Al Dhafra në Emiratet e Bashkuara Arabe.

“Si të më kishte goditur një tren”, thotë zëvendëspresidenti JD Vance - pas stërvitjes së ashpër me forcat elitare amerikane

“Është një nder i madh për mua të ndaj këto momente me ushtarakët tanë”, shkroi ai në X.

A është kjo një lloj gare me zëvendëspresidentin amerikan, JD Vance? /Telegrafi/

— (@)

YouTube ka fshirë dy kanale të njohura që publikonin video të rreme të shkurta për filma, të krijuara me ndihmën e inteligjencës artificiale (AI).

Platforma vendosi të shuajë kjo përmbajtje mashtruese dhe të mbyllë dy kanalet e mëdha: Screen Culture nga India dhe KH Studio nga Shtetet e Bashkuara, të cilat së bashku kishin më shumë se 2 milionë abonentë dhe mbi një miliard shikime.

Këto kanale nuk përdornin AI vetëm për argëtim, por kombinonin skena të krijuara me inteligjencë artificiale me materiale reale nga filma, duke sjellë kështu video që nuk ishin zyrtare dhe mashtronin publikun.

Për shembull, kanali Screen Culture publikoi 23 versione të ndryshme të një traileri për filmin “Fantastic Four: First Steps”, dhe disa prej tyre ishin më të shikuara se traileri zyrtar i filmit.

Vendimi i YouTube-it vjen në një kohë kur inteligjenca artificiale është duke u përdorur gjithnjë e më shumë në industrinë e filmit, duke përfshirë krijimin e përmbajtjeve që mashtrime publikun, për shembull për të simuluar personazhe ose skena që kurrë nuk kanë ekzistuar. /Telegrafi/

Një aeroplan tip Falcon 50, që transportonte Shefin e Shtabit të Përgjithshëm të Libisë, është rrëzuar pranë Ankarasë, në Turqi, duke shkaktuar humbjen e jetës së udhëheqësve të lartë ushtarakë që ndodheshin në bord, raportojnë mediat lokale.

Sipas burimeve, më herët gjatë së njëjtës ditë, Mohammed Ali al-Haddad kishte zhvilluar takime në Turqi me zyrtarë të lartë ushtarakë.

Pas incidentit, autoritetet turke mbyllën përkohësisht hapësirën ajrore mbi Ankara si masë sigurie.

Autoritetet turke kanë konfirmuar zyrtarisht rrëzimin e aeroplanit dhe njoftuan se forcat e sigurisë kanë arritur në vendin e rrënojave.

Gjithashtu, bëhet e ditur se janë gjetur pjesë të aeroplanit në zonën e Haymanas, ku dyshohet se ka ndodhur rrëzimi.

Hetimet për shkaqet e aksidentit ajror janë në vijim, ndërsa priten informacione të tjera zyrtare nga autoritetet përkatëse. /Telegrafi/

Një punonjës i Walmartit tregoi guxim të jashtëzakonshëm duke neutralizuar një të dyshuar të armatosur, në momentin kur ai po i drejtonte armën një oficeri policie.

Ngjarja dramatike u regjistrua nga kamera e trupit (bodycam) e policisë në Canton, Ohio, dhe ndodhi brenda një dyqani Walmart.

Sipas pamjeve, një i ri 21-vjeçar, i dyshuar për vjedhje në dyqan, ndodhej në një zonë zyrash së bashku me një person tjetër, ndërsa policia po merrej me rastin. Papritur, situata përshkallëzohet kur i dyshuari nxjerr një armë zjarri dhe e drejton drejtpërdrejt nga një oficer policie, duke krijuar një moment jashtëzakonisht të rrezikshëm.

Para se të kishte mundësi të qëllonte, një punonjës i Walmartit reagoi me shpejtësi dhe vendosmëri. Ai u hodh drejt të dyshuarit, e rrëzoi përtokë dhe e mbajti nën kontroll, duke ndihmuar në neutralizimin e kërcënimit. Falë kësaj ndërhyrjeje të menjëhershme, u shmang një përfundim potencialisht tragjik.

Pas neutralizimit të situatës, oficeri i policisë e vuri të dyshuarin në pranga. Sipas raportimeve të mediave lokale, burri u arrestua dhe përballet me akuza të rënda, përfshirë tentativë vrasjeje, sulm të rëndë ndaj një oficeri policie dhe posedim të lëndëve narkotike.

Ngjarja ka ngjallur reagime të shumta, duke vënë në pah rrezikun me të cilin përballen punonjësit dhe forcat e rendit, si edhe rëndësinë e reagimit të shpejtë në situata emergjente. /Telegrafi/

Në videon e publikuar nga ushtria ukrainase shihet një situatë thuajse e pabesueshme ku ushtarët rusë sulmojnë pozicionet mbrojtëse duke hipur mbi kuaj.

Ushtarët e Forcave të Armatosura të Ukrainës nga Batalioni i 5-të i Sulmit, Brigada e Pavarur e Sulmit 92, kanë identifikuar një grup ushtarësh rusë që po lëviznin drejt pozicioneve të tyre mbi kuaj, dhe kanë publikuar videon me një koment në faqen e Facebookut të Brigadës 92.

“Okupatorët rusë po humbin pajisjet kaq shpejt gjatë ‘sulmeve të tyre masive’ saqë janë të detyruar të lëvizin mbi kuaj. Por as kjo nuk u ndihmon, operatorët e dronëve të Batalionit të 5-të të Sulmit të Brigadës së Pavarur të Sulmit 92 ‘neutralizojnë’ armikun sapo e vërejnë,” thuhet në deklaratë.

— (@)

Me pozicionet ukrainase të mbrojtura nga dronët, kalorësit humbën jetën gjatë sulmit të tyre.

“Sulm mbi pozicionet tona me kuaj. Kjo është e çmendur! Mendova se ishte shaka dhe një tjetër eksperimente me AI, por jo, në grupin e mbyllur të pilotëve kjo po diskutohet dhe konfirmohet. Më vjen keq për kuajt. Definitivisht”, shkroi Mikola Voroshnov, pjesëtar i ushtrisë ukrainase dhe aktivist qytetar.

Si kujtesë, më parë u bë e ditur se, për shkak të mungesës së pajisjeve, trupat tokësore ruse përdorin gomarë për transport dhe logjistikë. /Telegrafi/

Kanadaja lejon mbledhjen e firmave për një referendum mbi pavarësinë e Albertës.

Komisioni i Zgjedhjeve të Albertës ka miratuar një iniciativë për të mbajtur një referendum mbi ndarjen e provincës nga Kanadaja, duke hapur rrugën për mbështetësit e pavarësisë që të fillojnë mbledhjen e firmave.

Në fillim të janarit, Projekti i Pasurisë së Albertës duhet të emërojë një zyrtar financiar para se të nisë zyrtarisht fushatën.

Pyetja e propozuar e referendumin është “a jeni dakord që provinca e Albertës të ndalojë të jetë pjesë e Kanadasë dhe të bëhet një shtet i pavarur?”

Organizatorët kanë katër muaj për të mbledhur të paktën 178 mijë nënshkrime nga banorët e Albertës, shkruan cbc.

Kjo e fundit është provinca kryesore prodhuese e naftës në Kanada, duke zotëruar rreth 95–97 për qind të rezervave të provuara të naftës së vendit.

Fillimisht këtë vit, një përpjekje e ngjashme u bllokua pasi një gjykatë e shpalli formulimin e pyetjes jo-kushtetues. Qeveria provinciale më pas ndryshoi rregullat për referendumet e iniciuara nga qytetarët, duke i lejuar aktivistët të riformulojnë pyetjen dhe të aplikojnë përsëri.

E vendosur në perëndim të Kanadasë, Alberta kufizohet në jug me shtetin amerikan të Montanës. Ajo u bashkua me shtetin kanadez në vitin 1905.

Kryeqyteti provincial është Edmonton, qyteti më i madh është Calgary, dhe popullsia e provincës tejkalon 4 milionë banorë. /Telegrafi/

Greta Thunberg u arrestua në Londër gjatë një proteste në mbështetje të aktivistëve pro-palestinezë që janë në grevë urie.

Aktivistja e njohur suedeze për klimën, Greta Thunberg, u arrestua të martën në qendër të Londrës gjatë një demonstrate në mbështetje të anëtarëve të grupit Palestine Action që ndodhen në burg dhe po bëjnë grevë urie për të protestuar ndaj arrestimit të tyre pa garanci lirimi dhe për trajtimin e tyre si të ndaluar.

Ngjarja ndodhi para zyrave të kompanisë Aspen Insurance në zonën financiare të Londrës, ku dhjetëra protestues ishin mbledhur për të shprehur solidaritet me grevistët e urisë. Thunberg u pa duke mbajtur një pankartë ku shkruhej “unë mbështes të burgosurit e Palestine Action. Unë kundërshtoj gjenocidin”.

— (@)

Organizatorët e protestës thanë se zgjodhën vendin përpara Aspen Insurance sepse kompania synohej për lidhje me firmat e mbrojtjes që furnizojnë armë, përfshirë kontrata me kompaninë izraelite Elbit Systems.

Para arrestimit të saj, disa protestues të tjerë përdorën pikturë të kuqe për të spërkatur hyrjen e ndërtesës, duke shkaktuar dëmtime të vogla materiale, dhe policia ndaloi një burrë dhe një grua nën dyshimin e shkaktimit të dëmit.

Më vonë, Thunberg – 22 vjeçe – u arrestua sipas nenit për mbështetje të një organizate të ndaluar, pasi Palestine Action në Mbretërinë e Bashkuar është shpallur organizatë terroriste.

Protesta ishte pjesë e një fushate më të gjerë për të tërhequr vëmendjen ndaj kushteve ligjore dhe njerëzore të të burgosurve, dhe ka tërhequr vëmendje ndërkombëtare për shkak të profilit të lartë të Thunberg si aktiviste. /Telegrafi/

Një letër shqetësuese, që duket se është shkruar nga Jeffrey Epstein dhe dërguar te Larry Nassar, mjeku i ekipit olimpik amerikan të gjimnastikës i dënuar për abuzim seksual, është përfshirë në grupin më të fundit të dokumenteve të lidhura me Epstein që janë publikuar nga qeveria e SHBA-së.

“Si do ta dini tashmë, unë kam zgjedhur ‘rrugën e shkurtër’ për në shtëpi,” shkruhet në letër, e cila duket se është nënshkruar nga Epstein për Nassar. “Fat të mbarë! Ne ndamë një gjë … dashurinë dhe kujdesin tonë për vajzat e reja dhe shpresën që ato të arrijnë potencialin e tyre të plotë”.

“Presidenti ynë gjithashtu ndan dashurinë tonë për vajzat e reja dhe të hijshme. Kur një bukuri e re kalonte pranë, ai e donte të ‘kapte pjesën’, ndërsa ne përfundonim duke kapur ushqimin në mensat e sistemit”, vazhdon letra

Letra është nënshkruar “Jeta është e padrejtë. Yt, J. Epstein”, raporton theguardian.

Presidenti amerikan, Donald Trump, i cili ishte president në kohën kur kjo letër është shkruar, ka mohuar disa herë çdo njohuri ose përfshirje në aktivitetet kriminale të Epstein dhe çdo shkelje të mundshme.

Ekzistenca e letrës u raportua për herë të parë në vitin 2023 nga Associated Press, pasi u zbulua në mes të më shumë se 4000 faqesh dokumentesh që mbaheshin nga Byroja e Burgjeve.

Letra është e datuar 13 gusht 2019, tri ditë pas vdekjes së Epstein në paraburgim, e cila u klasifikua si vetëvrasje. Ajo u gjet nga hetuesit në zyrën e postës së burgut disa javë më vonë, pasi ishte kthyer nga një burg në Arizona dhe ishte shënuar “nuk është më në këtë adresë”.

“Duket se ai e dërgoi me postë dhe u kthye përsëri tek ai,” i tha një hetues një zyrtari të burgut në një email të përfshirë në dokumente. “Nuk jam i sigurt nëse duhet ta hap ose ta dorëzojmë tek dikush tjetër.”

Nuk dihet nëse Epstein dhe Nassar kishin ndonjë marrëdhënie.

Nassar, ish-mjeku i ekipit amerikan të gjimnastikës dhe i Universitetit Shtetëror të Michiganit, aktualisht po shërben një dënim federal prej 60 vjetësh për akuzat për materiale abuzimi seksual ndaj fëmijëve. Ai gjithashtu u dënua në vitin 2018 me një dënim shtetëror të Michiganit prej 40 deri 175 vjetësh pasi pranoi fajësinë për shtatë akuza të sjelljes kriminale seksuale.

Gjatë gjykimit, më shumë se 150 gra – përfshirë medaliste olimpike Aly Raisman dhe McKayla Maroney – deklaruan se ai i kishte abuzuar seksualisht.

Dokumenti publikohet ndërsa pyetje të shumta vazhdojnë të shfaqen rreth vdekjes së Epstein në paraburgim, me vëllain e tij, Mark Epstein, që vazhdon të mbajë qëndrimin se trafikanti seksual u vra në qelinë e tij.

Gjithashtu është sugjeruar se Epstein fajësonte ish-shokun, Donald Trump për arrestimin e tij në vitin 2019 për akuza të trafikimit seksual, më shumë se një dekadë pasi kishte marrë imunitet nga ndjekja penale në kuadër të një marrëveshjeje të vitit 2007 në Florida, ku pranoi fajësinë për nxitje të një të miture.

Në një deklaratë nga Departamenti i Drejtësisë për publikimin e grupit më të fundit të dokumenteve të lidhura me Epstein, thuhet se “disa nga këto dokumente përmbajnë pretendime të pasakta dhe sensacionale kundër presidentit Trump që u paraqitën tek FBI pak para zgjedhjeve të vitit 2020. Për të qartësuar: këto pretendime janë të pabazuara dhe të rreme, dhe nëse do të kishin ndonjë bazë, sigurisht që do të ishin përdorur si armë kundër presidentit Trump tashmë. Megjithatë, nga përkushtimi ynë ndaj ligjit dhe transparencës, DOJ po i publikon këto dokumente me mbrojtjet ligjore të kërkuara për viktimat e Epstein”. /Telegrafi/

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ka njoftuar se Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara kanë përgatitur disa draft-dokumente kyçe që synojnë një përfundim të qëndrueshëm të luftës me Rusinë.

Draftet përfshijnë çështje të garancive të sigurisë, rindërtimit të Ukrainës dhe kornizën e negociatave për paqen, raporton kyivpost.

Zelensky tha se megjithëse ka një përparim të rëndësishëm, ende ekzistojnë dallime midis asaj që është shkruar dhe realitetit në terren.

Sekretari i Këshillit të Sigurisë Kombëtare dhe Mbrojtjes, Rustem Umerov, dhe shefi i Shtabit të Përgjithshëm, Andrij Hnatov, raportuan tek presidenti pas takimeve me përfaqësues të SHBA-së se punimi ka përfunduar dhe draftet janë gati.

“Draftet janë të strukturuara për të siguruar një fund të vërtetë të luftës dhe për të parandaluar një pushtim të ri rus”, tha ai.

Lideri ukrainas shtoi se procesi diplomatik dhe diskutimet ndërkombëtare do të vazhdojnë për të arritur një zgjidhje të qëndrueshme.

Draftet janë pjesë e përpjekjeve për të arritur një armëpushim të qëndrueshëm dhe për të adresuar pikëpamjet e ndryshme midis palëve për kufijtë, garancitë e sigurisë dhe kushtet e paqes. /Telegrafi/

Rojet kufitare të Finlandës po zhvillojnë stërvitje intensive ushtarake në kuadër të përgatitjeve për një përshkallëzim të mundshëm të tensioneve me Rusinë.

Këto ushtrime po mbahen përtej Rrethit Arktik, në zona të izoluara dhe me kushte ekstreme klimatike, shumë pranë kufirit lindor të vendit me Rusinë.

Autoritetet finlandeze kanë bërë të qartë se po përgatiten për skenarin më të keq të mundshëm dhe nuk po e fshehin këtë strategji mbrojtëse.

Pas ndryshimeve të fundit në situatën e sigurisë në Evropë, Finlanda ka rritur ndjeshëm nivelin e gatishmërisë dhe vëmendjes ndaj kufirit të saj lindor.

Pamjet e publikuara tregojnë rojet kufitare gjatë ushtrimeve në kushte të vështira arktike: lëvizje të koordinuara në borë të thellë, patrullime të vazhdueshme në terrene pyjore të dendura, si dhe simulime të reagimit në rast të një pushtimi të armatosur. Stërvitjet fokusohen në mbijetesë, reagim të shpejtë, mbrojtje territoriale dhe bashkëpunim mes njësive.

Këto përgatitje nënvizojnë seriozitetin me të cilin Finlanda po e trajton sigurinë kombëtare dhe mbrojtjen e sovranitetit të saj, veçanërisht në një rajon ku tensionet gjeopolitike mbeten të larta. /Telegrafi/

Instagram ka prezantuar një aplikacion të ri për televizorë, i quajtur Instagram for TV, që lejon përdoruesit të shikojnë videot Reels dhe përmbajtjen tjetër të Instagramit drejtpërdrejt në ekranin e madh të televizorit.

Për momentin, aplikacioni është në fazë testimi dhe është i disponueshëm kryesisht për pajisjet Amazon Fire TV në Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë Fire TV Stick, 2‑Series, 4‑Series dhe Omni QLED.

Aplikacioni ofron kanale tematike për shikimin e përmbajtjes, mundësinë e menaxhimit të më shumë se një llogarie Instagrami dhe kërkimin e krijuesve dhe komenteve direkt nga televizori.

Instagram ka njoftuar se do të zgjerojë aplikacionin edhe në pajisje dhe vende të tjera, por nuk ka dhënë detaje për datat e sakta.

Ky lëvizje e Instagram synon të përshtatet me shikimin në ekran të madh, duke bërë që videot Reels të jenë më të qasshme dhe më tërheqëse për përdoruesit që preferojnë televizorin mbi telefonin ose kompjuterin. /Telegrafi/

Thashetheme të shumta rreth euros digjitale kanë qarkulluar në rrjetet sociale për muaj me radhë.

Sipas disa përdoruesve, kjo valutë do të përdoret për të monitoruar transaksionet financiare ose madje mund të kërcënojë liritë individuale. “The Cube” ka hedhur poshtë disa nga këto pretendime.

Diskutimi rreth euros digjitale ka qenë në rritje të vazhdueshme që kur u njoftua për herë të parë në vitin 2021, me rrëfime kontradiktore dhe madje teori konspirative rreth kësaj valute që kanë dalë online ndër muajt që kanë kaluar, transmeton Telegrafi.

Banka Qendrore Evropiane (BQE) e përshkruan atë si një “përgjigje në një botë në ndryshim”, me veçori si privatësi e përmirësuar, pranueshmëri universale dhe përdorim themelor falas, ndërkohë që disa konsumatorë pretendojnë se është një mjet i BE-së për të kontrolluar paratë e njerëzve.

Një peticion, i cili ka mbledhur më shumë se 388 mijë nënshkrime, u publikua online në muajin nëntor, duke bërë thirrje për deputetët e Parlamentit Evropian dhe qeveritë kombëtare që të refuzojnë euros digjitale.

Por sa të vërteta janë pretendimet se euroja digjitale do t’u pengojë qytetarëve të kontrollojnë në mënyrë efektive paratë e tyre? Ekipi i verifikimit të fakteve i Euronews, “The Cube”, shqyrtoi provat.

Si do të funksionojë euroja digjitale?

Java e kaluar, BQE njoftoi planet për “t’u përgatitur për një mundës të implementimit të euros digjitale deri në vitin 2029”.

Provimet fillestare të monedhës digjitale mund të fillojnë që nga mesi i vitit 2027 - por vetëm nëse deputetët e Parlamentit Evropian miratojnë rregullat e nevojshme në 2026.

Euroja digjitale do të ishte një formë e re e parave të bankës qendrore - me fjalë të tjera, para reale të lëshuara nga Banka Qendrore Evropiane, por në formë digjitale.

Sipas situatës aktuale, mënyra e vetme që publiku mund të mbajë para të bankës qendrore është në para fizike. Euroja digjitale do të bënte të mundur mbajtjen e të njëjtave para sovrane në një portofol digjital, i qasshëm, për shembull, përmes një telefoni inteligjent.

Në terma praktikë, pagesat mund të bëhen në dyqane duke përdorur telefonin, shumë si me një kartë bankare sot. Megjithatë, pagesa me një kartë digjitale dhe pagesa me euro digjitale nuk janë e njëjta gjë.

Pagesat me kartë, qoftë fizike apo digjitale, përpunohen përmes bankave private ose ofruesve të shërbimeve të pagesave. Euroja digjitale, në kontrast, do të lëshohej direkt nga BQE - si kartëmonedhat - pa ndërmjetës.

Ky mënyrë pagesash do të jetë plotësuese ndaj parave fizike dhe nuk ka për qëllim t’i zëvendësojë ato, duke shërbyer si një zgjedhje shtesë për konsumatorët dhe bizneset.

Më pak liri në këmbim të kontrollit më të madh?

Projekti, i prezantuar nga Presidentja e BQE-së, Christine Lagarde, po merr mbështetje gjithnjë në rritje politike.

Në një samit të zonës së euros në tetor, liderët evropianë kërkuan përparim më të shpejtë për të forcuar sovranitetin monetar të Evropës, sigurinë ekonomike dhe konkurrueshmërinë në sektorin e pagesave.

Megjithatë, mbeten shqetësime mbi mbrojtjen e të dhënave të përdoruesve, veçanërisht kur shikohet nga perspektiva e Kinës, e cila ka testuar juanin digjital në shkallë të gjerë që nga viti 2020.

Në 2024, autoritetet kineze vazhduan implementimin e juanit digjital të lëshuar nga shteti, duke e përdorur si një mjet për të monitoruar dhe kufizuar aktivitetin financiar të lidhur me sektorë të paligjshëm si bixhozi, me transaksione nën mbikëqyrje përmes një sistemi qendror të kontrolluar të pagesave digjitale.

BQE-ja, për pjesën e saj, thotë se është e përkushtuar të gjejë një ekuilibër midis gjurmueshmërisë dhe privatësisë.

Rregullorja e Përgjithshme e Mbrojtjes së të Dhënave (GDPR) e BE-së pritet gjithashtu të ofrojë mbrojtje për përdoruesit e euros digjitale, prandaj nuk është e saktë të thuhet se kjo valutë do të çojë në kontroll total të BE-së mbi portofolët e konsumatorëve.

Ekonomisti belg Bruno Colmant, i cili më parë ka paralajmëruar për rreziqet potenciale të kontrollit të lidhura me euros digjitale, gjithashtu ngriti shqetësime mbi hakimin.

Ai tha për “The Cube” se “pikë-hyrja për euron digjitale është një bankë komerciale - ato që merren me individë, biznese dhe autoritete publike”. Kjo do të thotë se “edhe pa dijeninë e tyre, këto banka mund të përdoren për të gjurmuar transaksionet me euro digjitale”, shtoi ai.

Megjithatë, ai theksoi nevojën për një debat të nuancuar mbi këtë çështje.

Shuma maksimale që një individ do të lejohej të mbante në euro digjitale me BQE-në thuhet zakonisht të jetë rreth 3000 euro.

Ky kufi do të zbatohej vetëm për bilancet e euros digjitale dhe nuk është ende përfundimisht përcaktuar në legjislacion, dhe nuk kufizon pasuritë ose llogaritë bankare të një personi. Megjithatë, Colmant tha se rreziku i një kontrolli të caktuar “nuk është zero”.

“Ka një humbje të mundshme të mbrojtjes së privatësisë, sepse kjo euro digjitale mund të gjurmohet, dhe do të ishte e mundur të dihet saktësisht për çfarë po përdoret”, tha ai.

Duhet gjithashtu të theksohet se ende nuk është miratuar një kornizë ligjore e saktë për euros digjitale. Pritet që deputetët e Parlamentit Evropian të miratojnë rregulloren përkatëse deri në 2026, një kusht paraprak para se të fillojë ndonjë implementim i projektit.

Duke u larguar nga varësia ndaj kompanive të huaja të pagesave

Disa bankierë kanë shprehur shqetësime dhe skepticizëm rreth krijimit të euros digjitale.

Drejtori ekzekutiv i bankës franceze Crédit Mutuel, Daniel Baal, shkroi në LinkedIn se euroja digjitale “nuk i përgjigjet asnjë nevoje të qartë për qytetarët” dhe nuk ofron “asnjë përparësi të konsiderueshme ndaj metodave ekzistuese të pagesave”.

Michael Anseeuw, drejtori ekzekutiv i BNP Paribas Fortis Belgium, i tha medias belge L’Echo se projekti i valutës digjitale të BQE-së ishte një “ide e gabuar”, duke e përshkruar si “të tepërt”, ndërkohë që theksoi zhvillimin e alternativave të reja evropiane për pagesa, si Wero.

Megjithatë, BQE-ja thotë se një nga objektivat e kësaj monedhe plotësuese është “ulja e varësisë nga ofruesit jo-evropianë”.

Gjigantët amerikanë Visa dhe Mastercard përbëjnë rreth 70% të tregut të pagesave me kartë në Evropë. Colmant theksoi se bankat tregtare evropiane “përdorin Visa dhe Mastercard, edhe pse licenca është amerikane”.

Valdis Dombrovskis, Komisioneri Evropian për Ekonominë dhe Produktivitetin, ka nënvizuar rëndësinë e sigurimit të autonomisë strategjike të Evropës dhe shmangies së varësisë nga sistemet e huaja të pagesave, veçanërisht ndërsa tregtia online vazhdon të rritet. /Telegrafi/

Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio theksoi se për SHBA-në, lufta në Ukrainë nuk është një përplasje direkte e vendit të tyre, por një luftë që zhvillohet në një kontinent tjetër.

Ai nënvizoi se roli i Amerikës duhet të jetë mbështetës dhe diplomatiko-strategjik, duke ndihmuar në zgjidhjen e krizës pa u përfshirë drejtpërdrejt në luftimet e frontit.

Sipas tij, vendimi mbi rrjedhën e mëtejshme të konfliktit do t’i lihet vetë palëve të përfshira: Ukrainës dhe Rusisë.

Rubio saktësoi se "nuk bëhet fjalë për të imponuar ndonjë marrëveshje tek dikush", duke theksuar rëndësinë e dialogut dhe negociatave midis dy vendeve për të arritur një zgjidhje paqeje të qëndrueshme.

Ai gjithashtu vuri në dukje se presidenti amerikan, Donald Trump kishte mbajtur më shumë takime dhe diskutime mbi luftën në Ukrainë sesa mbi çdo temë tjetër gjatë mandatit të tij, duke përfshirë edhe çështjet tregtare.

Ky fakt, sipas tij, tregon se konflikti ukrainas ka qenë një çështje qendrore në agjendën e udhëheqësve amerikanë dhe se rëndësia e saj diplomatike dhe strategjike nuk mund të nënvlerësohet.

Në këtë kontekst, Rubio sugjeroi që SHBA duhet të vazhdojë të mbështesë Ukrainën përmes ndihmës humanitare, ekonomike dhe ushtarake, pa u përfshirë drejtpërdrejt në përplasjet luftarake, duke ruajtur një qasje të balancuar midis ndihmës dhe shmangies së përfshirjes direkte në konflikt. /Telegrafi/

Çmimet e naftës ruse vazhdojnë të bien nën presionin e sanksioneve amerikane, të cilat kanë ndërprerë flukset e eksportit drejt Indisë dhe Kinës.

Çmimi i naftës bruto të Uralit, i transportuar nga porti i Novorossiysk në Detin e Zi, ra në 34.52 dollarë për fuçi që nga 16 dhjetori, afërsisht gjysma e nivelit të tij në fillim të vitit, raportoi faqja e lajmeve RBC, duke cituar të dhëna nga Argus Media.

Në portin e Primorskut në Detin Baltik, nafta kryesore e eksportuar nga Rusia u tregtua me 36.07 dollarë për fuçi, shkruan themoscowtimes.

Zbritjet për naftën bruto të Uralit arritën në 23–25 dollarë për fuçi në Novorossiysk dhe 24 dollarë për fuçi në portet baltike.

Disa dërgesa të naftës Urals të destinuara për Kinën janë shitur me zbritje deri në 35 dollarë për fuçi, raporton Reuters, duke e çuar efektivisht çmimin e naftës nën 30 dollarë, niveli më i ulët që nga pandemia.

Kompanitë ruse të naftës po ulin çmimet për të transportuar ngarkesat që rafineritë indiane po i refuzojnë gjithnjë e më shumë, citoi tregtarët Reuters.

“Rusia po humb miliarda dollarë çdo muaj për shkak të sanksioneve të naftës”, tha Janis Kluge, studiues në Institutin Gjerman për Çështjet e Sigurisë Ndërkombëtare dhe shtoi se “zbritjet për naftën ruse janë rritur deri në 30 për qind dhe në disa raste mbi 50 për qind në krahasim me Brentin”. /Telegrafi/

Qeveria e Britanisë së Madhe ka vendosur të ulë ndihmën e saj të jashtme, duke shkaktuar një reduktim prej 40 për qind të fondeve të destinuara për të kundërshtuar agresionin rus dhe dezinformatat në Ballkanin Perëndimor, një rajon që konsiderohet strategjikisht thelbësor për sigurinë britanike dhe evropiane.

Fonde të ndara për këtë qëllim përmes Fondit të Sigurisë së Integruar (ISF) për vitet 2025–26 janë ulur nga 40 milionë funte (rreth 45.7 milionë euro) në 24 milionë funte (rreth 27.4 milionë euro), raporton theguardian.

Kryeministri britanik, Keir Starmer e ka përshkruar së fundmi Ballkanin Perëndimor si “vendin ku po vihet në provë siguria e Evropës”, transmeton Telegrafi.

Shkurtimi vjen si pjesë e politikës së qeverisë për të ulur shpenzimet e ndihmës zyrtare për zhvillim (ODA), nga 31.91 milionë funte (36.45 milionë euro) në 17 milionë funte (19.42 milionë euro) për të njëjtën periudhë.

Kritikët, përfshirë ish-sekretaren e Jashtme, Emily Thornberry dhe organizata jofitimprurëse, argumentojnë se ulja e fondeve vjen në një kohë kur ndikimi rus në rajon është duke u forcuar, duke kërcënuar themelet demokratike dhe paqen, dhe se ky vendim dëmton rolin e Britanisë si një udhëheqëse e besueshme në mbështetjen e institucioneve demokratike, mediave të pavarura dhe parandalimit të konfliktit.

Megjithatë, qeveria mbrojti reduktimin duke thënë se ISF fokusohet në prioritete të reja të sigurisë kombëtare dhe projekte afatshkurtra dhe se ky vendim lë hapësirë për investime të tjera të Mbretërisë së Bashkuar në rajon që nuk pasqyrohen në këto shifra. /Telegrafi/

BMW ka prezantuar një paketë të re aplikacionesh brenda automjetit, krijuar për të rritur përfshirjen e drejtuesit dhe shfrytëzimin e mundësive të sistemit më të fundit operativ BMW.

Prezantimi fillon me modelin iX3 të pajisur me paketën M Sport ose M Sport Package Pro, me plan për zgjerim edhe në modelet e tjera M.

M Cockpit

Shfaq një sërë të dhënash dinamike gjatë drejtimit: presionin dhe temperaturën e gomave, fuqinë dhe momentin rrotullues, këndin e drejtimit të timonit, lartësinë mbi nivelin e detit dhe matësin G-force. Drejtuesit mund të personalizojnë deri në pesë pamje të ndryshme të ekranit sipas stilit të tyre të vozitjes.

M Drag Meter

Dedikuar për përdorim në pistë, kjo aplikacion mat përshpejtimin dhe ngadalësimin, si dhe kohën e reagimit të drejtuesit kur starton nga qëndrimi.

M Channel

Një kanal multimedial brenda automjetit që ofron përmbajtje video të BMW-s M sipas kërkesës, përfshirë udhëzime, materiale të motorsportit dhe histori të ndryshme për entuziastët e markës.

Përveç kësaj, pronarët e modeleve M të prodhuara nga viti 2014 e në vazhdim në Gjermani do të kenë qasje në komunitetin digjital BMW M Community, ku mund të përfitojnë oferta ekskluzive, ftesa për ngjarje speciale dhe komunikim me drejtues të tjerë. /Telegrafi/