Fondi Monetar Ndërkombëtar ka publikuar raportin për Shqipërinë në vijim të misionit të mbajtur në nëntor, ku vlerëson se vendi ynë vijon të ketë një nga normat më të larta të rritjes ekonomike në Evropë, e nxitur kryesisht nga turizmi dhe konsumi privat.
Sipas raportit të FMN-së, ekonomia shqiptare ka shënuar performancë të fortë edhe pas pandemisë, me një rritje mesatare prej 4.3%, ndërsa për vitin 2025 parashikohet një rritje prej 3.5% dhe 3.6% në vitin 2026.
Turizmi mbetet një nga shtyllat kryesore të ekonomisë, duke dhënë mbështetje të qëndrueshme për prodhimin ekonomik, edhe pse pritet një moderim gradual i ritmeve të rritjes.
“Shqipëria ka arritur një rritje të fortë të PBB-së reale, të nxitur nga shërbimet e ndërtimit dhe turizmit në vitet e fundit. Hendeku i prodhimit vlerësohet të jetë pozitiv, ndërsa treguesit ekonomikë dhe besimit të konsumatorit janë në ose mbi mesataret historike”, thuhet në raport.
Inflacioni vlerësohet të jetë në nivele të ulëta dhe të qëndrueshme, me parashikimin që të rritet gradualisht nga 2.2% në vitin 2025 drejt objektivit 3% në gjysmën e dytë të vitit 2026, i ndikuar nga tregu i ngushtë i punës dhe rritja e pagave.
“Inflacioni total pritet të rritet gradualisht nga 2.2% në vitin 2025 drejt objektivit 3% në gjysmën e dytë të vitit 2026, në kushtet e një tregu pune të shtrënguar dhe rritjes së pagave. Deficiti i llogarisë korrente parashikohet në 2.8% të PBB-së në vitin 2025 dhe pritet të zgjerohet gradualisht në rreth 3.5% të PBB-së në afatmesëm, për shkak të rritjes së të ardhurave të disponueshme dhe shpenzimeve publike kapitale që nxisin importet.”, lexohet në raport.
Ndërkohë, borxhi publik ka ardhur në rënie falë disiplinës fiskale, ndërsa rezervat valutore mbeten të forta, duke përmirësuar ndjeshëm pozicionin e jashtëm të vendit.
“Disiplina fiskale ka çuar në një ulje të ndjeshme të borxhit publik, ndërsa politika monetare proaktive ka ndihmuar në uljen e inflacionit nën objektiv. Njëkohësisht, çekuilibrat e jashtëm janë tkurrur ndjeshëm dhe rezervat valutore janë të forta, duke e vendosur pozicionin e jashtëm të Shqipërisë mbi nivelin e justifikuar nga faktorët themelorë. Në këtë kontekst, qeveria po avancon reforma të guximshme për të siguruar anëtarësimin në BE deri në vitin 2030.”, vazhdon më tej raporti.
Megjithatë, raporti thekson se ruajtja e stabilitetit makroekonomik kërkon vijimin e reformave të brendshme, veçanërisht në rritjen e të ardhurave buxhetore, forcimin e administratës tatimore dhe përmirësimin e cilësisë së shpenzimeve publike.
Sa i përket sektorit financiar, FMN vlerëson se sistemi bankar shqiptar është i qëndrueshëm, i mirëkapitalizuar dhe fitimprurës, por paralajmëron për rreziqe: “Në sektorin financiar, sistemi bankar paraqitet i qëndrueshëm, i mirëkapitalizuar dhe fitimprurës, por rreziqet nga kreditimi i shpejtë, veçanërisht në pasuritë e paluajtshme, mbeten prezente. FMN rekomandon forcimin e instrumenteve makroprudenciale, përfshirë mundësinë e vendosjes së një bufferi kundërciklik të kapitalit me nivel neutral pozitiv, për të përmirësuar qëndrueshmërinë e bankave ndaj goditjeve të mundshme.”
Raporti vë në dukje gjithashtu se mjedisi i jashtëm mbetet më i pasigurt, me tensione gjeopolitike, masa tregtare dhe paqëndrueshmëri në tregjet financiare globale, të cilat mund të ndikojnë kërkesën e jashtme për Shqipërinë. Në planin e brendshëm, tkurrja e popullsisë në moshë pune paraqet një sfidë afatmesme për tregun e punës dhe rritjen ekonomike.
Por… të përshpejtohen reformat!
Në përfundim, FMN vlerëson se perspektiva afatshkurtër për Shqipërinë mbetet pozitive, por thekson se për të garantuar rritje të qëndrueshme dhe afrimin e të ardhurave me mesataren e BE-së, vendi duhet të përshpejtojë reformat strukturore në kapitalin njerëzor, tregun e punës, qeverisjen dhe luftën kundër korrupsionit.
“Reformat e brendshme në kohë janë thelbësore për ruajtjen e stabilitetit makroekonomik dhe për mbylljen e hendekëve të reformave me BE-në. Ky proces kërkon ruajtjen e rezervave fiskale përmes mobilizimit të qëndrueshëm të të ardhurave, mbajtjen e stabilitetit të çmimeve dhe financiar përmes një politike monetare fleksibile dhe përmirësimit të mëtejshëm të instrumenteve mbikëqyrëse, si dhe avancimin e reformave gjithëpërfshirëse në kapitalin njerëzor, tregun e punës dhe qeverisje.”, thekson raporti.
Në njoftimin për shtyp që shoqëron raportin, FMN thekson se reformat gjithëpërfshirëse do të jenë të nevojshme për të ringjallur produktivitetin dhe për të nxitur konvergjencën e të ardhurave me BE-në.