Negociatat e çuditshme mes SHBA-ve dhe Aleksandër Lukashenkos
Gazeta Si â Kur Departamenti Amerikan i Shtetit i kĂ«rkoi John Coale-s tĂ« udhĂ«tonte pĂ«r nĂ« Bjellorusi pĂ«r tĂ« negociuar me diktatorin AleksandĂ«r Lukashenko, ai mendoi: âKu dreqin Ă«shtĂ« ai?â
NjĂ« hetim i âWall Street Journalâ, rindĂ«rtoi negociatat pasuese, tĂ« cilat kanĂ« dhĂ«nĂ« rezultate: qĂ« kur Donald Trump u kthye nĂ« pushtet nĂ« janar, Bjellorusia ka liruar afĂ«rsisht 250 tĂ« burgosur politikĂ«, duke marrĂ« lĂ«shime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nga Shtetet e Bashkuara nĂ« kĂ«mbim.
Kryesorja është një shkrirje e marrëdhënieve me Lukashenkon, e cila i ka dhënë atij legjitimitet dhe ka zvogëluar izolimin e tij ndërkombëtar.
Hetimi i âWall Street Journalâ bazohet nĂ« njĂ« intervistĂ« me Coale-n dhe biseda tĂ« tjera me rreth njĂ« duzinĂ« zyrtarĂ«sh anonimĂ« amerikanĂ« dhe evropianĂ« ose ish-zyrtarĂ«.
Ata thanë se Coale u takua disa herë me Lukashenkon në muajt e fundit, duke ndërtuar një marrëdhënie personale.
Figura e tij është emblematike e diplomacisë jo-konvencionale të miratuar nga administrata Trump, në të cilën njerëz të afërt me presidentin (ose anëtarë të familjes së tij) negociojnë duke anashkaluar aparatin tradicional diplomatik, me një qasje transaksionale të frymëzuar nga bota e biznesit: për çdo lëshim të bërë Lukashenkos, ai pranoi të lironte të burgosurit politikë.

Coale ka qenë avokati i Trumpit në disa padi kundër platformave të mediave sociale, më e rëndësishmja ajo për pezullimin e profileve të tij pas sulmit në Kapitol më 6 janar 2021.
Ai Ă«shtĂ« njĂ« figurĂ« e besueshme e presidentit, aq sa ka njĂ« kopje tĂ« çekut prej 22 milionĂ« dollarĂ«sh qĂ« kompania âMetaâ pranoi tĂ« paguante pĂ«r tĂ« zgjidhur njĂ« nga paditĂ« nĂ« vend.
Gjatë pjesës publike të takimeve midis Coale-s dhe Lukashenkos në Minsk (kryeqyteti i Bjellorusisë), pati një përzemërsi të dukshme midis të pranishmëve.
Për shembull, i dërguari special i Trump për Rusinë dhe Ukrainën, Keith Kellog, i cili thuhet se është shefi i Coale-s, dikur përgëzoi luksin e pallatit ku u pritën, duke thënë se i ngjante Mar-a-Lagos, rezidencës së Trump në Florida.
Coale ka thënë në raste të tjera se ai dhe Lukashenko kanë pirë shumë dolli me vodka dhe se ai i ka shijuar ato.
âWall Street Journalâ shtoi se nĂ« njĂ« moment, njĂ« zyrtar amerikan e kĂ«shilloi tĂ« hante, tĂ« mbushte stomakun dhe tĂ« shmangte dehjen.
Megjithatë, Coale tha se ai shmangte të gjitha gotat që i ishin servirur ose që i ishin mbushur direkt nga Lukashenko.

Gjatë takimeve, Lukashenko tregoi interes për gjendjen fizike të Coale-s, duke e komplimentuar për dobësimin e tij.
Coale organizoi që diktatori të merrte një furnizim me Zepbound, një ilaç kundër obezitetit të prodhuar nga një kompani amerikane. Gjatë darkave me bukë të zezë, mish dhe patate, Coale ishte mjaft i drejtpërdrejtë.
Ai i krahasoi marrĂ«dhĂ«niet ndĂ«rkombĂ«tare me njĂ« mensĂ« tĂ« shkollĂ«s sĂ« mesme, duke i thĂ«nĂ« Lukashenkos se ishte ulur nĂ« âtryezĂ«n e humbĂ«sveâ me Iranin, VenezuelĂ«n dhe KorenĂ« e Veriut, por se me ndihmĂ«n e SHBA-ve, ai mund tĂ« ulej nĂ« âtryezĂ«n e djemve tĂ« mirĂ«â.
Në muajt e fundit, Lukashenko ka marrë shumë më tepër sesa një furnizim me ilaçe, duke liruar të burgosur politikë në këmbim.
⹠Në qershor, në këmbim të premtimit për lehtësimin e sanksioneve dhe pjesë këmbimi për aeroplanin presidencial, regjimi liroi 14 të burgosur, përfshirë Sergei Tikhanovsky, bashkëshortin e Svetlana Tikhanovskaya, e cila në mungesë të tij ishte bërë udhëheqësja më e njohur e opozitës jashtë vendit.
âą NĂ« shtator, ai liroi 52 tĂ« tjerĂ«, dhe administrata Trump nĂ« fakt hoqi sanksionet ndaj linjĂ«s ajrore bjelloruse (âBelaviaâ).
âą Rreth dhjetĂ« ditĂ« mĂ« parĂ«, ndodhi lirimi mĂ« i madh, me 123 tĂ« burgosur tĂ« liruar, pĂ«rfshirĂ« udhĂ«heqĂ«sit e opozitĂ«s Maria Kalesnikava dhe Viktar Babaryka dhe aktivistin Ales Bialiatski, fitues i Ămimit Nobel pĂ«r Paqen 2022.

Në këmbim, Shtetet e Bashkuara lehtësuan sanksionet mbi eksportet e karbonatit të kaliumit (ose potasit), një përbërës kimik i përdorur kryesisht në bujqësi, si pleh për të cilin Bjellorusia është prodhuesi i tretë më i madh në botë, për tre kompani me vlerë 4 përqind të produktit të brendshëm bruto të vendit.
Disa zyrtarĂ« tĂ« administratĂ«s Trump i shpjeguan âWall Street Journalâ se qĂ«llimi i operacionit, pĂ«rveç sigurimit tĂ« lirimit tĂ« tĂ« burgosurve, Ă«shtĂ« tĂ« shfrytĂ«zojĂ« afĂ«rsinĂ« e Lukashenkos me presidentin rus, Vladimir Putin pĂ«r tĂ« ndĂ«rmjetĂ«suar negociatat pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«.
Për shembull, Lukashenko kishte folur me Trumpin para takimit të tij me Putinin në Alaska gushtin e kaluar.
Lukashenko ka ofruar edhe kĂ«shilla tĂ« tjera tĂ« pakĂ«rkuara. JavĂ«n e kaluar, ai ofroi tĂ« priste nĂ« Minsk, presidentin venezuelan, NicolĂĄs Maduro, tĂ« cilin Shtetet e Bashkuara po kĂ«rkojnĂ« ta rrĂ«zojnĂ« nga posti. Ai e tha kĂ«tĂ« nĂ« njĂ« intervistĂ« me gazetaren e âNewsmaxâ, Greta Van Susteren, gruan e Coale-s.
Qëllimi i Lukashenkos në këtë fazë, është të sigurojë një takim personal me Trump, i cili do të kishte një rëndësi të madhe simbolike.
Kohët e fundit ai tha se po diskuton me Shtetet e Bashkuara mundësinë e rihapjes së ambasadës së saj në Minsk, e mbyllur që nga viti 2022, kur Bjellorusia shërbeu si një bazë logjistike për pushtimin e Ukrainës nga Rusia.

Kjo situatë ka paraqitur një problem për opozitën bjelloruse, e dobësuar ndjeshëm nga vitet e shtypjes. Nga njëra anë, udhëheqësit e saj kryesorë ia detyrojnë lirimit të tyre negociatave dhe për këtë arsye, lëshimeve, nga Shtetet e Bashkuara.
Nga ana tjetër, këto negociata rrezikojnë të forcojnë Lukashenkon dhe regjimin e tij. Gjatë gjithë kësaj, diktatori po mban një retorikë armiqësore dhe tallëse.
KohĂ«t e fundit, ai tha se Rusia i kishte dĂ«rguar âOreshnikunâ, njĂ« lloj i ri rakete balistike qĂ« pĂ«rdoret nĂ« UkrainĂ« dhe qĂ« Ă«shtĂ« veçanĂ«risht e vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu kapur.
Nga ana tjetĂ«r, ai ka tallur disidentĂ«t, duke argumentuar se Babaryka (njĂ« nga tĂ« liruarit e fundit), duhet ta falĂ«nderojĂ« atĂ« qĂ« humbi peshĂ« nĂ« burg, sepse âai duket i pashĂ«mâ.
âPĂ«r Lukashenkon, lirimi i njerĂ«zve ka njĂ« kosto dhe ai po pĂ«rpiqet tâi shesĂ« ata ndĂ«rsa mundetâ, tha pĂ«r âWall Street Journalâ Tikhanovskaya, udhĂ«heqĂ«sja e opozitĂ«s qĂ« fitoi zgjedhjet presidenciale tĂ« manipuluara tĂ« Lukashenkos nĂ« vitin 2020.
PĂ«rshtati: Gazeta âSiâ
The post Negociatat e çuditshme mes SHBA-ve dhe Aleksandër Lukashenkos appeared first on Gazeta Si.