Gazeta Si â Rusia akuzon Kievin pĂ«r njĂ« sulm tĂ« dyshuar me dronĂ« me rreze tĂ« gjatĂ« veprimi ndaj rezidencĂ«s sĂ« Vladimir Putinit nĂ« rajonin e Novgorodit, i njohur si âRezidenca e ArtĂ«â.
Ministri i Jashtëm Sergei Lavrov raportoi se natën e 28-29 dhjetorit, 91 dronë ukrainas u nisën kundër vilës presidenciale dhe u interceptuan nga mbrojtja ruse.
Kryeministri ukrainas, Volodymyr Zelenski e mohoi menjĂ«herĂ« akuzĂ«n dhe paralajmĂ«roi se Putini do ta pĂ«rdorte atĂ« pĂ«r tĂ« vijuar luftĂ«n â duke minuar negociatat tashmĂ« tĂ« brishta â dhe pĂ«r tĂ« sulmuar Kievin dhe ndĂ«rtesat e tij qeveritare.
Njëzet e katër orë më vonë, filloi kërkimi për prova të sulmit dhe u vunë re mospërputhjet e para me narrativën ruse. Më poshtë janë disa nga elementët që kanë dalë në pah:
1. Instituti i Luftës kujton se zakonisht, pas sulmeve ukrainase, mblidhen dhe publikohen prova nga burime të ndryshme ruse për të konfirmuar sulmin dhe për të demonstruar dështimin e tij.
Këto prova përfshijnë pamje të gjeo-lokuara, imazhe të mbeturinave nga dronët e rrëzuar dhe deklarata nga autoritetet lokale dhe rajonale ruse. Deri më tani, nuk është publikuar asnjë provë që mund të mbështesë versionin e Putinit.
2. Instituti i Luftës thekson gjithashtu se tashmë ekzistojnë rrëfime të ndryshme se si ndodhën gjërat. Lavrov shpjegoi se Rusia rrëzoi 91 dronë ukrainas, ndërsa Ministria Ruse e Mbrojtjes pretendon 47, duke dobësuar narrativën e besnikut të Putinit.
3. Gazetat e opozitĂ«s gjithashtu kanĂ« filluar punĂ«n. Gazeta e pĂ«rditshme, âSotaâ, publikoi njĂ« hetim nĂ« tĂ« cilin banorĂ«t e Valdait raportuan se nuk dĂ«gjuan as zhurmĂ« dhe as shpĂ«rthime.
Asnjë zhurmë mbrojtjeje ajrore në veprim, të cilat, nëse sulmi do të ishte i vërtetë, sigurisht që duhet të dëgjoheshin.
Shërbimi në gjuhën ruse, i Radio Evropa e Lirë/Radio Liberty (RFE/RL), raportoi se në gusht 2025, Putin rriti numrin e sistemeve të mbrojtjes ajrore në Valdai, nga dy në 12.
4. Sipas disa ekspertëve të intervistuar nga ABC amerikane, rezidencat e Putinit janë ndoshta hapësirat më të mbrojtura në të gjithë Rusinë.
Vila në fjalë mbrohet nga shtatë sisteme anti-dronë Pantsit-S1; afrimi është praktikisht i pamundur dhe ukrainasit e dinë këtë.
AnalistĂ«t politikĂ« dyshojnĂ« se Zelenski do tĂ« kishte vendosur tâi jepte dritĂ«n jeshile njĂ« sulmi tĂ« tillĂ« nĂ« njĂ« moment kaq tĂ« brishtĂ« dhe vendimtar diplomatik. Ata thonĂ«: âNĂ«se do ta kishin bĂ«rĂ« kĂ«tĂ«, do tĂ« ishte njĂ« veprim krejtĂ«sisht i gabuarâ.
5. Një tjetër e dhënë jo bindëse, është numri i dronëve. Në mënyrë tipike, shpjegojnë ekspertët, sulmet me dronë kryhen në tufa prej disa qindrash: 91 dronë nuk do të kishin kuptim, veçanërisht në një vend të mbrojtur mirë si rezidenca e një presidenti.
Gazeta Si â TĂ« premten, Izraeli u bĂ« vendi i parĂ« nĂ« botĂ« qĂ« njohu RepublikĂ«n e vetĂ«shpallur tĂ« Somalilandit, njĂ« rajon i SomalisĂ« qĂ« kufizohet me EtiopinĂ« nĂ« jug, Xhibutin nĂ« perĂ«ndim dhe Gjirin e Adenit nĂ« veri, si njĂ« shtet sovran dhe tĂ« pavarur.
Ai shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë nga Somalia në vitin 1991 dhe që atëherë ka funksionuar praktikisht si një shtet autonom: ka një kryeqytet, Hargeisa, një flamur, një monedhë vendase (shilingun e Somalilandit) dhe qeverinë e vet.
Gjatë njëzet viteve të fundit, vendi ka mbajtur disa zgjedhje, të konsideruara demokratike. Nuk është e qartë pse Izraeli ka vendosur ta njohë atë tani, por ka disa hipoteza.
Sipas njĂ« raporti nga âAssociated Pressâ marsin e kaluar, qeveritĂ« izraelite dhe amerikane e kishin konsideruar Somalilandin si njĂ« vend pĂ«r tĂ« dĂ«buar me forcĂ« disa nga banorĂ«t palestinezĂ« tĂ« Rripit tĂ« GazĂ«s (diçka qĂ« tĂ« tre qeveritĂ« e kanĂ« mohuar gjithmonĂ« zyrtarisht).
Një mundësi tjetër është se Izraeli duket i interesuar në Somaliland për shkak të aksesit të saj në Gjirin e Adenit, një shtrirje deti që përshkohet nga një nga rrugët kryesore tregtare në botë, por gjithashtu shumë e rrezikshme për shkak të sulmeve të shumta ndaj anijeve nga Huthët, një grup politik dhe ushtarak jemenas i aleatëve me Iranin dhe një armik i Izraelit.
Harta ku ndodhet Somalilandi
Cilado qoftë arsyeja, njohja e Izraelit është një sukses për Somalilandin dhe presidentin e saj, Abdirahman Mohamed Abdullahi, i zgjedhur në fund të vitit 2024, i cili e ka bërë njohjen ndërkombëtare një përparësi të mandatit të tij.
Gjatë tridhjetë viteve të fundit, mungesa e njohjes ka penguar zhvillimin ekonomik të Somalilandit, duke përfshirë edhe pengimin e tij për të aksesuar kredi nga Banka Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar.
Kjo, pjesĂ«risht, Ă«shtĂ« arsyeja pse ai mbetet njĂ« nga vendet mĂ« tĂ« varfra nĂ« botĂ«, pavarĂ«sisht se kushtet e jetesĂ«s janĂ« mĂ« tĂ« mira se ato nĂ« Somali, ku veprojnĂ« disa grupe tĂ« armatosura dhe qeveria e sĂ« cilĂ«s Ă«shtĂ« mĂ« e paqĂ«ndrueshme dhe represive se ajo e Somalilandit (megjithĂ«se qeveria Ă«shtĂ« akuzuar gjithashtu nga âAmnesty Internationalâ pĂ«r vrasjen pa dallim tĂ« civilĂ«ve nĂ« goditjen e saj ndaj grupeve tĂ« armatosura lokale).
Për dekada të tëra, Somalia dhe Somalilandi ishin koloni të Italisë dhe Mbretërisë së Bashkuar, përkatësisht, në shekullin e kaluar. Në vitin 1960, pas fitimit të pavarësisë, ato u bashkuan për të krijuar Republikën Somaleze.
Megjithatë, banorët e rajonit të Somalilandit menjëherë u ndjenë të margjinalizuar nga qeveria e re. Në vitet 1980, kjo pakënaqësi dhe shtypja e mospajtimit nga autoritetet qendrore çuan në një rebelim të armatosur, të cilin ushtria somaleze e kundërshtoi me masakra të gjera të civilëve.
Somalilandi shpalli përsëri pavarësinë në vitin 1991, kur qeveria e diktatorit të Somalisë, Gjeneral Mohammed Siad Barre, u rrëzua.
Megjithatë, që atëherë, si qeveritë somaleze, ashtu edhe Bashkimi Afrikan (organizata që bashkon vendet afrikane), kanë kundërshtuar vazhdimisht pavarësinë e rajonit dhe vendet e tjera nuk e kanë njohur atë, kryesisht nga frika e legjitimimit të pretendimeve separatiste diku tjetër në botë.
Për këtë arsye, vendimi i Izraelit është kritikuarnga shumë vende afrikane dhe nga Bashkimi Evropian, si dhe natyrisht, nga Somalia.
Presidenti i Somaliland, Abdirahman Mohamed Abdullahi në maj 2025 gjatë ceremonisë së inaugurimit të një misioni diplomatik në Ruandë
Sot, Somalilandi ka afërsisht 4 milionë banorë dhe një prodhim të brendshëm bruto prej 2 miliardë dollarësh në vit, kryesisht i nxjerrë nga eksporti i bagëtive dhe produkteve të tjera shtazore në Xhibuti, Etiopi, Arabi Saudite dhe Oman.
Ajo përballet me probleme të ndryshme sociale, duke përfshirë papunësinë e lartë, veçanërisht tek të rinjtë, varfërinë e përhapur dhe pabarazinë.
Në nivel ndërkombëtar, ai mban marrëdhënie me Tajvanin dhe ka kërkuar prej kohësh marrëveshje tregtare me Shtetet e Bashkuara, duke shfrytëzuar aksesin në Gjirin e Adenit.
NĂ« prill, zyrtarĂ«t e Somalilandit i thanĂ«âNew York Timesâ se donin tĂ« jepnin me qira njĂ« pjesĂ« tĂ« portit tĂ« BerberĂ«s, porti kryesor i rajonit, dhe njĂ« pistĂ« ajrore pĂ«r Shtetet e Bashkuara nĂ« kĂ«mbim tĂ« njohjes ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« shumĂ«pritur.
Deri tani (dhe madje edhe në ditët pas njohjes së Izraelit), qeveria amerikane ka mohuar vazhdimisht qëllimin e saj për të njohur Somalilandin, pavarësisht se kjo mundësi është mbështetur nga disa politikanë republikanëgjatë vitit të kaluar.
Gratë në rresht për të votuar në Hargeisa me një flamur të Somalilandit gjatë zgjedhjeve presidenciale, të cilat u mbajtën më 13 nëntor 2024
Një vend që ka lëvizur në këtë drejtim është Etiopia, e cila në janar 2024 nënshkroi një memorandum mirëkuptimi që i siguron Etiopisë akses ushtarak dhe tregtar në afërsisht 20 kilometra të vijës bregdetare të Somalilandit dhe kështu në Oqeanin Indian, për pesëdhjetë vjet.
Ajo gjithashtu përcakton që Somalilandi të marrë njohjen e Etiopisë si shtet sovran dhe një pjesëmarrje në linjën ajrore kombëtare etiopiane.
Etiopia nuk ka akses në tokë dhe i paguan Xhibutit 1.5 miliardë dollarë në vit për të përdorur portin e kryeqytetit të saj, i cili trajton më shumë se 95% të trafikut tregtar të vendit.
Kryeministri i saj, Abiy Ahmed, e konsideron aksesin nĂ« det njĂ« çështje âekzistencialeâ pĂ«r EtiopinĂ«, si dhe njĂ« çështje ekonomike.
Memorandumi nuk është detyrues dhe ka më pak fuqi sesa një marrëveshje formale. Megjithatë, ai ka shkaktuar kritika të ashpra nga Somalia, me të cilën Etiopia ka pasur marrëdhënie shumë të tensionuara që atëherë.
Emiratet e Bashkuara Arabe gjithashtu kanë interesa të rëndësishme në Somaliland, ndërsa Turqia, rivalja e Izraelit, ka lidhje të ngushta me Somalinë (për shembull, ka një bazë ushtarake dhe një ambasadë në vend) dhe për këtë arsye është kundër pavarësisë së Somalilandit.
Gazeta Si â Duke filluar nga 1 janari 2026, shumica e ndĂ«rtesave tĂ« reja banesore dhe tregtare nĂ« Poloni (pĂ«rfshirĂ« ndĂ«rtesat e apartamenteve, garazhet nĂ«ntokĂ«sore tĂ« parkimit dhe stacionet e metrosĂ«) do tĂ« duhet tĂ« kenĂ« strehimore emergjente ose hapĂ«sira qĂ« mund tĂ« shndĂ«rrohen nĂ« strehimore.
Kjo ishte vendosur tashmë në një ligj të miratuar në fund të vitit 2024 dhe është një nga disa mënyra se si qeveria pro-evropiane e Donald Tusk po kërkon të rrisë mbrojtjen për civilët në rast të një fatkeqësie natyrore ose lufte.
Polonia është në kufirin lindor të Bashkimit Evropian dhe është ndër vendet më të ekspozuara ndaj një sulmi të mundshëm nga Rusia dhe aleati i saj Bjellorusia.
Që nga fillimi i luftës në Ukrainë, qeveria ka thënë se synon të ketë ushtrinë më të madhe në Evropë, me më shumë se 500,000 ushtarë dhe ka rritur shpenzimet ushtarake në 5 përqind të PBB-së (Polonia është tashmë një nga vendet e NATO-s me shpenzimet më të larta të mbrojtjes në raport me PBB-në).
Megjithatë, vendi po mbetet prapa në mbrojtjen dhe mbrojtjen e civilëve. Për shembull, shumica e strehimoreve nga sulmet ajrore janë ndërtuar dekada më parë.
Shumë prej tyre janë shumë të vjetra dhe mund të akomodojnë vetëm një pjesë të vogël të popullsisë: 1.4 milion njerëz nga një total prej gati 38, sipas një raporti nga Gjykata e Auditorëve në fillim të vitit 2024.
Qeveria pretendon se Polonia ka strehimore të mjaftueshme emergjente, të tilla si parkingje nëntokësore ose stacione metroje, për të akomoduar deri në 48 milion njerëz.
Në të njëjtën kohë, ajo ka miratuar masa të ndryshme për të rritur numrin e strehimoreve aktuale, duke u frymëzuar nga politikat e zbatuara nga vendet e Evropës Veriore si Finlanda, e cila gjithmonë ka qenë e përgatitur për agresion të mundshëm nga Rusia (me të cilën ndan një kufi mbi një mijë kilometra të gjatë).
Për krahasim, Finlanda aktualisht ka më pak se 6 milionë banorë dhe afërsisht 50,000 strehimore, kryesisht private. Polonia ka afërsisht 1,000 strehimore, për një popullsi shumë më të madhe.
Në buxhetin e saj të vitit 2025, qeveria polake ndau 3.8 miliardë euro për përmirësimin e sistemit të mbrojtjes civile, duke përfshirë afërsisht 560 milionë euro për ndërtimin dhe rinovimin e strehimoreve kundër sulmeve ajrore.
Gjithashtu, e bëri më të lehtë ndërtimin e strehimoreve në shtëpi private, ndër të tjera duke siguruar që ata që vendosin ta bëjnë këtë nuk kanë nevojë të marrin një leje specifike, por thjesht të njoftojnë autoritetet.
Disa qytete tashmĂ« po lĂ«vizin nĂ« kĂ«tĂ« drejtim. Kryetari i BashkisĂ« sĂ« VarshavĂ«s, RafaĆ Trzaskowski, njoftoi njĂ« projekt pĂ«r tĂ« pajisur sistemin e metrosĂ« sĂ« qytetit pĂ«r tĂ« shĂ«rbyer si strehĂ« pĂ«r 100,000 njerĂ«z, tĂ« pajisur me shtretĂ«r kampingu, batanije dhe ujĂ« tĂ« pijshĂ«m.
NĂ« dhjetor, qeveria lançoi gjithashtu njĂ« aplikacion, Gdzie siÄ ukryÄ (ose âKu tĂ« strehoheniâ), i cili nĂ« rast emergjence u lejon pĂ«rdoruesve tĂ« gjejnĂ« vendet mĂ« tĂ« afĂ«rta tĂ« sigurta pĂ«r banorĂ«t dhe mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« shpejtĂ« pĂ«r tâi arritur ata.
Administrata e BiaĆystok, nĂ« PoloninĂ« verilindore dhe pranĂ« kufirit me BjellorusinĂ«, ka njoftuar gjithashtu qĂ«llimin e saj pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar 16 strehimore tĂ« reja pranĂ« shkollave.
Në muajt e fundit, disa ngjarje kanë rritur ndjenjat e pasigurisë dhe frikën nga sulmet e mundshme ruse në Poloni.
Në nëntor, shpërthimet dëmtuan shinat e një linje hekurudhore të përdorur për të transportuar ndihma nga Polonia në Ukrainë.
Sipas qeverisë, sulmi u krye nga dy qytetarë ukrainas që bashkëpunonin me Rusinë. Për më tepër, ka pasur disa raste të dronëve rusë që kanë hyrë në territorin polak: më i dukshmi ndodhi në shtator, kur 19 dronë hynë në Poloni, disa prej të cilëve u rrëzuan.
Gazeta Si â Drafti i planit tĂ« paqes qĂ« Volodymyr Zelenski solli nĂ« Florida pĂ«r tâia prezantuar Donald Trump Ă«shtĂ« pĂ«rshkruar nga Kievi si âpĂ«rpjekja mĂ« e mirĂ« pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s me RusinĂ«â.
20 pikat e shpallura javĂ«n e kaluar pas negociatave me SHBA-nĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« plan qĂ« Ă«shtĂ« â90% gatiâ, por vetĂ« Zelenski duhej tĂ« pranonte se ka ende çështje tĂ« pazgjidhura.
1 â PĂ«r cilat pika bien dakord Kievi dhe Uashingtoni?
Trump ka rënë dakord për nevojën për të ofruar garanci sigurie për të parandaluar që Rusia të pushtojë përsëri Ukrainën.
Këto garanci, përveç një mekanizmi të ngjashëm me Nenin 5 të NATO-s, përfshijnë, në propozimin e Zelensky-t, një ushtri në kohë paqeje prej 800,000 ushtarësh të financuar nga partnerët perëndimorë, si dhe pranimin e Ukrainës në Bashkimin Evropian.
Kievi do të donte që marrëveshja të përfshinte një datë specifike për pranimin në Bashkim, për ta bërë atë një garanci të fortë dhe konkrete.
Megjithatë, duke pasur parasysh kompleksitetin e negociatave të pranimit dhe kundërshtimin e disa shteteve anëtare, nuk është e sigurt që Brukseli do të bjerë dakord të vendosë një afat me shkrim.
2 â Kush duhet tĂ« garantojĂ« sigurinĂ« e UkrainĂ«s?
Garancitë do të përfshijnë një marrëveshje dypalëshe sigurie me Shtetet e Bashkuara, të miratuar nga Kongresi, si dhe mbështetje ushtarake evropiane për mbrojtjen ajrore, tokësore dhe detare të Ukrainës.
Disa vende evropiane kanë shprehur gatishmërinë e tyre për të vendosur forca në Ukrainë si pjesë e kësaj pakete, megjithëse Rusia ka kundërshtuar vazhdimisht një prani të tillë trupash.
Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara kanë rënë dakord gjithashtu për një sërë dispozitash për të parandaluar rifillimin e armiqësive, siç është një mekanizëm për të monitoruar vijën e kontaktit.
Drafti i planit përfshin gjithashtu një angazhim për lirimin e të gjithë të burgosurve të luftës dhe civilëve të ndaluar, si dhe për të mbajtur zgjedhje në Ukrainë sa më shpejt të jetë e mundur pas nënshkrimit të marrëveshjes së paqes.
3 â Pse Donbasi mbetet çështja mĂ« e vĂ«shtirĂ«?
Fati i territorit të kontrolluar nga Ukraina në rajonin lindor të Donetskut mbetet çështja më komplekse. Një propozim i mëparshëm ruso-amerikan kërkonte tërheqjen e forcave ukrainase nga zonat e Donetskut që aktualisht janë nën kontrollin e tyre dhe krijimin e një zone neutrale të çmilitarizuar.
Kievi e hodhi poshtë këtë mundësi, duke deklaruar se nuk mund të lëshonte në mënyrë të njëanshme territore të papushtuara nga Rusia.
Kompromisi i përshkruar nga Zelensky bazohet në idenë e krijimit të një zone të çmilitarizuar në Donetsk, por e shtrin atë jo vetëm në zonat e liruara nga forcat ukrainase, por edhe në ato të kontrolluara nga Rusia, nga të cilat Ushtria do të tërhiqej. Një zonë tampon, e drejtuar nga forcat ndërkombëtare, do të ndante palët brenda zonës së çmilitarizuar.
4 â Pse Ă«shtĂ« centrali bĂ«rthamor Zaporizhia, tani nĂ«n kontrollin rus, njĂ« pikĂ« kaq e ndjeshme?
ĂshtĂ« objekti mĂ« i madh bĂ«rthamor nĂ« EvropĂ«. Kievi thotĂ« se i nevojitet pĂ«r rindĂ«rtimin pas luftĂ«s. Trump kishte propozuar qĂ« Uashingtoni, Kievi dhe Moska tĂ« ndajnĂ« kontrollin dhe fitimet.
Megjithatë, Zelensky shpjegoi se nuk mund ta ndante menaxhimin me Moskën. Në vend të kësaj, ai sugjeroi një kompromis sipas të cilit centrali do të funksiononte si një sipërmarrje e përbashkët midis Kievit dhe Uashingtonit, me Shtetet e Bashkuara që do të lejoheshin të ndanin fitimet sipas dëshirës.
Kjo zgjidhje do tâi lejonte Uashingtonit tĂ« arrinte njĂ« marrĂ«veshje tĂ« veçantĂ« me MoskĂ«n pĂ«r kĂ«tĂ« çështje.
5 â Cili Ă«shtĂ« qĂ«ndrimi i MoskĂ«s?
TĂ« shtunĂ«n nĂ« mbrĂ«mje, disa orĂ« para zbarkimit tĂ« Zelensky nĂ« Florida, Putin deklaroi se ânjerĂ«zit e zgjuarâ nĂ« PerĂ«ndim po i kĂ«rkojnĂ« UkrainĂ«s tĂ« âpranojĂ« kushte tĂ« mira pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund konfliktitâ dhe tĂ« ofrojĂ« âkushte tĂ« mira bazĂ«â pĂ«r sigurinĂ« dhe rimĂ«kĂ«mbjen ekonomike afatgjatĂ« tĂ« UkrainĂ«s.
âNĂ«se autoritetet e Kievit nuk duan ta zgjidhin çështjen nĂ« mĂ«nyrĂ« paqĂ«soreâ, paralajmĂ«roi ai, Rusia do tâi arrijĂ« qĂ«llimet e saj âme mjete tĂ« armatosuraâ. Dhe sipas deklaratave tĂ« bĂ«ra ditĂ«t e fundit pĂ«r biznesmenĂ«t rusĂ«, ai pĂ«rsĂ«riti se njĂ« nga prioritetet e tij Ă«shtĂ« kontrolli i plotĂ« i Donetskut, njĂ« tokĂ« qĂ« Ă«shtĂ« porta hyrĂ«se pĂ«r nĂ« EvropĂ«.
Gazeta Si â Kur Departamenti Amerikan i Shtetit i kĂ«rkoi John Coale-s tĂ« udhĂ«tonte pĂ«r nĂ« Bjellorusi pĂ«r tĂ« negociuar me diktatorin AleksandĂ«r Lukashenko, ai mendoi: âKu dreqin Ă«shtĂ« ai?â
NjĂ« hetim i âWall Street Journalâ, rindĂ«rtoi negociatat pasuese, tĂ« cilat kanĂ« dhĂ«nĂ« rezultate: qĂ« kur Donald Trump u kthye nĂ« pushtet nĂ« janar, Bjellorusia ka liruar afĂ«rsisht 250 tĂ« burgosur politikĂ«, duke marrĂ« lĂ«shime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nga Shtetet e Bashkuara nĂ« kĂ«mbim.
Kryesorja është një shkrirje e marrëdhënieve me Lukashenkon, e cila i ka dhënë atij legjitimitet dhe ka zvogëluar izolimin e tij ndërkombëtar.
Hetimi i âWall Street Journalâ bazohet nĂ« njĂ« intervistĂ« me Coale-n dhe biseda tĂ« tjera me rreth njĂ« duzinĂ« zyrtarĂ«sh anonimĂ« amerikanĂ« dhe evropianĂ« ose ish-zyrtarĂ«.
Ata thanë se Coale u takua disa herë me Lukashenkon në muajt e fundit, duke ndërtuar një marrëdhënie personale.
Figura e tij është emblematike e diplomacisë jo-konvencionale të miratuar nga administrata Trump, në të cilën njerëz të afërt me presidentin (ose anëtarë të familjes së tij) negociojnë duke anashkaluar aparatin tradicional diplomatik, me një qasje transaksionale të frymëzuar nga bota e biznesit: për çdo lëshim të bërë Lukashenkos, ai pranoi të lironte të burgosurit politikë.
Liderja e opozitës bjelloruse, Maria Kalesnikava, mbërrin në Varshavë, më 18 dhjetor
Coale ka qenë avokati i Trumpit në disa padi kundër platformave të mediave sociale, më e rëndësishmja ajo për pezullimin e profileve të tij pas sulmit në Kapitol më 6 janar 2021.
Ai Ă«shtĂ« njĂ« figurĂ« e besueshme e presidentit, aq sa ka njĂ« kopje tĂ« çekut prej 22 milionĂ« dollarĂ«sh qĂ« kompania âMetaâ pranoi tĂ« paguante pĂ«r tĂ« zgjidhur njĂ« nga paditĂ« nĂ« vend.
Gjatë pjesës publike të takimeve midis Coale-s dhe Lukashenkos në Minsk (kryeqyteti i Bjellorusisë), pati një përzemërsi të dukshme midis të pranishmëve.
Për shembull, i dërguari special i Trump për Rusinë dhe Ukrainën, Keith Kellog, i cili thuhet se është shefi i Coale-s, dikur përgëzoi luksin e pallatit ku u pritën, duke thënë se i ngjante Mar-a-Lagos, rezidencës së Trump në Florida.
âWall Street Journalâ shtoi se nĂ« njĂ« moment, njĂ« zyrtar amerikan e kĂ«shilloi tĂ« hante, tĂ« mbushte stomakun dhe tĂ« shmangte dehjen.
Megjithatë, Coale tha se ai shmangte të gjitha gotat që i ishin servirur ose që i ishin mbushur direkt nga Lukashenko.
Donald Trump në Mar-a-Lago, 22 dhjetor
Gjatë takimeve, Lukashenko tregoi interes për gjendjen fizike të Coale-s, duke e komplimentuar për dobësimin e tij.
Coale organizoi që diktatori të merrte një furnizim me Zepbound, një ilaç kundër obezitetit të prodhuar nga një kompani amerikane. Gjatë darkave me bukë të zezë, mish dhe patate, Coale ishte mjaft i drejtpërdrejtë.
Ai i krahasoi marrĂ«dhĂ«niet ndĂ«rkombĂ«tare me njĂ« mensĂ« tĂ« shkollĂ«s sĂ« mesme, duke i thĂ«nĂ« Lukashenkos se ishte ulur nĂ« âtryezĂ«n e humbĂ«sveâ me Iranin, VenezuelĂ«n dhe KorenĂ« e Veriut, por se me ndihmĂ«n e SHBA-ve, ai mund tĂ« ulej nĂ« âtryezĂ«n e djemve tĂ« mirĂ«â.
Në muajt e fundit, Lukashenko ka marrë shumë më tepër sesa një furnizim me ilaçe, duke liruar të burgosur politikë në këmbim.
⹠Në qershor, në këmbim të premtimit për lehtësimin e sanksioneve dhe pjesë këmbimi për aeroplanin presidencial, regjimi liroi 14 të burgosur, përfshirë Sergei Tikhanovsky, bashkëshortin e Svetlana Tikhanovskaya, e cila në mungesë të tij ishte bërë udhëheqësja më e njohur e opozitës jashtë vendit.
âą NĂ« shtator, ai liroi 52 tĂ« tjerĂ«, dhe administrata Trump nĂ« fakt hoqi sanksionet ndaj linjĂ«s ajrore bjelloruse (âBelaviaâ).
âą Rreth dhjetĂ« ditĂ« mĂ« parĂ«, ndodhi lirimi mĂ« i madh, me 123 tĂ« burgosur tĂ« liruar, pĂ«rfshirĂ« udhĂ«heqĂ«sit e opozitĂ«s Maria Kalesnikava dhe Viktar Babaryka dhe aktivistin Ales Bialiatski, fitues i Ămimit Nobel pĂ«r Paqen 2022.
Një takim midis Coales dhe Lukashenkos më 11 shtator në Minsk
Në këmbim, Shtetet e Bashkuara lehtësuan sanksionet mbi eksportet e karbonatit të kaliumit (ose potasit), një përbërës kimik i përdorur kryesisht në bujqësi, si pleh për të cilin Bjellorusia është prodhuesi i tretë më i madh në botë, për tre kompani me vlerë 4 përqind të produktit të brendshëm bruto të vendit.
Disa zyrtarĂ« tĂ« administratĂ«s Trump i shpjeguan âWall Street Journalâ se qĂ«llimi i operacionit, pĂ«rveç sigurimit tĂ« lirimit tĂ« tĂ« burgosurve, Ă«shtĂ« tĂ« shfrytĂ«zojĂ« afĂ«rsinĂ« e Lukashenkos me presidentin rus, Vladimir Putin pĂ«r tĂ« ndĂ«rmjetĂ«suar negociatat pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«.
Për shembull, Lukashenko kishte folur me Trumpin para takimit të tij me Putinin në Alaska gushtin e kaluar.
Lukashenko ka ofruar edhe kĂ«shilla tĂ« tjera tĂ« pakĂ«rkuara. JavĂ«n e kaluar, ai ofroi tĂ« priste nĂ« Minsk, presidentin venezuelan, NicolĂĄs Maduro, tĂ« cilin Shtetet e Bashkuara po kĂ«rkojnĂ« ta rrĂ«zojnĂ« nga posti. Ai e tha kĂ«tĂ« nĂ« njĂ« intervistĂ« me gazetaren e âNewsmaxâ, Greta Van Susteren, gruan e Coale-s.
Qëllimi i Lukashenkos në këtë fazë, është të sigurojë një takim personal me Trump, i cili do të kishte një rëndësi të madhe simbolike.
Kohët e fundit ai tha se po diskuton me Shtetet e Bashkuara mundësinë e rihapjes së ambasadës së saj në Minsk, e mbyllur që nga viti 2022, kur Bjellorusia shërbeu si një bazë logjistike për pushtimin e Ukrainës nga Rusia.
Lukashenko me Vladimir Putinin më 21 dhjetor në Shën Petersburg
Kjo situatë ka paraqitur një problem për opozitën bjelloruse, e dobësuar ndjeshëm nga vitet e shtypjes. Nga njëra anë, udhëheqësit e saj kryesorë ia detyrojnë lirimit të tyre negociatave dhe për këtë arsye, lëshimeve, nga Shtetet e Bashkuara.
Nga ana tjetër, këto negociata rrezikojnë të forcojnë Lukashenkon dhe regjimin e tij. Gjatë gjithë kësaj, diktatori po mban një retorikë armiqësore dhe tallëse.
KohĂ«t e fundit, ai tha se Rusia i kishte dĂ«rguar âOreshnikunâ, njĂ« lloj i ri rakete balistike qĂ« pĂ«rdoret nĂ« UkrainĂ« dhe qĂ« Ă«shtĂ« veçanĂ«risht e vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu kapur.
Nga ana tjetĂ«r, ai ka tallur disidentĂ«t, duke argumentuar se Babaryka (njĂ« nga tĂ« liruarit e fundit), duhet ta falĂ«nderojĂ« atĂ« qĂ« humbi peshĂ« nĂ« burg, sepse âai duket i pashĂ«mâ.
âPĂ«r Lukashenkon, lirimi i njerĂ«zve ka njĂ« kosto dhe ai po pĂ«rpiqet tâi shesĂ« ata ndĂ«rsa mundetâ, tha pĂ«r âWall Street Journalâ Tikhanovskaya, udhĂ«heqĂ«sja e opozitĂ«s qĂ« fitoi zgjedhjet presidenciale tĂ« manipuluara tĂ« Lukashenkos nĂ« vitin 2020.
Gazeta Si â NĂ« gati katĂ«r vjet luftĂ« kundĂ«r RusisĂ«, Ukraina ka grumbulluar ekspertizĂ«, pĂ«rvojĂ« dhe aftĂ«si tĂ« shkĂ«lqyera prodhimi nĂ« prodhimin e dronĂ«ve ushtarakĂ«.
NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, shumĂ« vende evropiane po pĂ«rpiqen tĂ« riarmatosen pĂ«r tâu mbrojtur nga sulmet e mundshme ruse dhe po shqyrtojnĂ« mundĂ«sinĂ« e investimit dhe blerjes potenciale tĂ« dronĂ«ve ukrainas.
Dronët janë mjete ajrore pa pilot, pothuajse gjithmonë të kontrolluara nga distanca, që mund të përdoren për zbulim, sulm ose për të rrëzuar dronë të tjerë.
DronĂ«t ukrainas janĂ« tĂ« ndryshĂ«m nga tĂ« tjerĂ«t, sepse testohen direkt nĂ« vijĂ«n e frontit: inxhinierĂ«t qĂ« punojnĂ« pĂ«r kompanitĂ« ukrainase, mund tâi modifikojnĂ« prototipet e tyre shumĂ« mĂ« shpejt duke ndjekur udhĂ«zimet e mijĂ«ra operatorĂ«ve tĂ« dronĂ«ve tĂ« shpĂ«rndarĂ« pĂ«rgjatĂ« vijĂ«s sĂ« frontit, tĂ« cilĂ«t i pĂ«rdorin kĂ«to armĂ« çdo ditĂ«.
Komunikimi i vazhdueshëm është një avantazh kyç, që lejon krijimin e dronëve efektivë dhe që përmirësohen vazhdimisht.
Për më tepër, Ukraina i prodhon ato në sasi dhe lloje dukshëm më të mëdha se vendet perëndimore, dhe me një kosto më të ulët.
Presidenti ukrainas, Volodimir Zelenski, tha se në vitin 2024, Ukraina prodhoi 2.2 milionë dronë: kjo është më shumë se çdo vend tjetër i NATO-s, por edhe më shumë sesa vetë qeveria ukrainase mund të blejë nga kompanitë e veta.
Forcat polake të sigurisë në vendin e rrëzimit të një droni rus, Lublin, 11 shtator 2025
Sipas ministrit tĂ« JashtĂ«m, Andrii Sybiha, me fonde tĂ« mjaftueshme, Ukraina mund tĂ« rrisĂ« prodhimin nĂ« 20 milionĂ« dronĂ« nĂ« vit, gjĂ« qĂ« do tâi lejonte asaj tĂ« furnizonte ushtritĂ« perĂ«ndimore dhe tĂ« financonte mbrojtjen e tyre.
âLufta moderne kundĂ«r armĂ«ve nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« me armĂ«t bĂ«rthamore, por me miliona dronĂ« me kosto tĂ« ulĂ«tâ, tha ai.
Dronët nevojiten në numër të madh, sepse shumica shpërthejnë në shenjë, qëllohen ose humbasin në territorin e armikut.
Megjithatë, që nga fillimi i luftës, qeveria ukrainase ka ndaluar eksportet e armëve jashtë vendit, si për të parandaluar që ushtria e saj të mbetet pa furnizime, ashtu edhe për të parandaluar aleatët e saj të mendojnë se është më e interesuar për fitimin, sesa për aftësitë e veta mbrojtëse.
Për muaj të tërë, kompanitë ukrainase të armëve kanë bërë thirrje për lehtësimin e kufizimeve, të paktën për llojet e armëve që janë në dispozicion me shumicë. Në shtator, Zelenski njoftoiqëllimin e tij për ta bërë këtë për herë të parë.
Ndërkohë, në muajt e fundit, Rusia ka rritur presionin mbi qeveritë evropiane, me sulme dhe ndërhyrje kufitare që kanë demonstruar kryesisht joefektivitetin e sistemeve të tyre mbrojtëse.
Për shembull, nga 19 dronë rusë të vërejtur në hapësirën ajrore polake në shtator, vetëm katër u rrëzuan, dhe me një kosto shumë të lartë.
NĂ«se Rusia do tĂ« niste njĂ« sulm nĂ« shkallĂ« tĂ« gjerĂ« me dronĂ«, asnjĂ« vend i Bashkimit Evropian nuk do tĂ« kishte mbrojtje tĂ« mjaftueshme pĂ«r tâiu pĂ«rgjigjur.
Në të kundërt, Ukraina rrëzon qindra dronë rusë çdo ditë, një zgjidhje shumë më efektive nga ana e kostos.
Pas pushtimit tĂ« kufijve nga Rusia, nĂ« EvropĂ« kanĂ« filluar diskutimet rreth mundĂ«sisĂ« sĂ« krijimit tĂ« njĂ« tĂ« ashtuquajturi âmurâ kundĂ«r dronĂ«ve, i pĂ«rbĂ«rĂ« nga radarĂ«, sensorĂ« akustikĂ« dhe pajisje pĂ«r tĂ« ngatĂ«rruar sistemet e drejtimit tĂ« dronĂ«ve tĂ« armikut, pĂ«r tâi kapur dhe rrĂ«zuar ato.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenski flet me gazetarët pas takimit me Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë, 17 tetor 2025
PĂ«r momentin, plani Ă«shtĂ« disi i paqartĂ«, por nĂ«se do tĂ« materializohej, Bashkimi Evropian ka tĂ« ngjarĂ« tâi kĂ«rkojĂ« ndihmĂ« UkrainĂ«s: Komisioni Europian ka thĂ«nĂ« tashmĂ« se synon tĂ« dĂ«rgojĂ« fonde pĂ«r tĂ« rritur mĂ« tej kapacitetin prodhues tĂ« vendit, me idenĂ« se edhe Bashkimi Evropian mund tĂ« pĂ«rfitojĂ« nga kĂ«to teknologji. NĂ« muajt e fundit, disa vende kishin filluar tashmĂ« bashkĂ«punime pĂ«rgjatĂ« kĂ«tyre linjave.
PĂ«r shembull, nĂ« qershor, Danimarka ndau ekuivalentin e afĂ«rsisht 67 milionĂ« eurove pĂ«r tĂ« nxitur krijimin e kompanive ukrainase tĂ« armĂ«ve nĂ« territorin e saj: e para, âFire Pointâ, filloi sĂ« fundmi prodhimin (diskutuam pĂ«r âFire Pointâ, kompaninĂ« mĂ« tĂ« pĂ«rparuar tĂ« armĂ«ve nĂ« UkrainĂ«, kĂ«tu).
Në tetor, Mbretëria e Bashkuarnjoftoi gjithashtu se kishte nisur një program për prodhimin e përbashkët të 2,000 dronëve në muaj: ministri i Mbrojtjes, Luke Pollard tha se për momentin, ato do të jenë të destinuara për ushtrinë ukrainase, por prodhimi do të zhvillohet në Mbretërinë e Bashkuar.
Ukraina ka interes të zhvendosë prodhimin jashtë vendit, sepse fabrikat e saj të armëve janë shënjestër e sulmeve ruse.
Shtetet e Bashkuara kanë filluar negociata të ngjashme. Ushtria amerikane kohët e fundit tha se synon të rrisë ndjeshëm blerjet e dronëve në vitet e ardhshme, nga 50,000 që është aktualisht, në të paktën gjysmë milioni në vit.
Kjo shifër është shumë më e madhe se kapaciteti aktual i prodhimit të SHBA-ve, i cili është rreth 100,000 në vit.
Për ta bërë këtë, ata domosdoshmërisht do të duhet të kthehen jashtë vendit, dhe Ukraina është vendi me ofertat më të përparuara.
Agjencia âBloombergâraportoi se presidenti ukrainas, Volodymyr Zelenski diskutoi me Donald Trump mundĂ«sinĂ« e prodhimit tĂ« dronĂ«ve ukrainas nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s gjatĂ« takimit tĂ« tyre nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« nĂ« mesin e tetorit.
Rreth një muaj më vonë, Sekretari i Ushtrisë Amerikane, Dan Driscoll dhe Kryetari i Shtabit të Përbashkët, Randy George, vizituan Ukrainën për të diskutuar një shkëmbim të mundshëm të teknologjisë ushtarake.
NjĂ« mundĂ«si mund tĂ« jetĂ« njĂ« bashkĂ«punim midis kompanive ukrainase dhe amerikane, ku e para do tâi ofronte tĂ« dytĂ«s prototipa dhe teknologji nĂ« kĂ«mbim tĂ« pagesĂ«s sĂ« tĂ« drejtave tĂ« pĂ«rdorimit.
Individët privatë kanë ndërmarrë gjithashtu veprime. Që nga fillimi i luftës, janë krijuar fonde investimi të specializuara në teknologji me përdorim të dyfishtë të prodhuara në Ukrainë, dhe disa kompani evropiane dhe amerikane kanë investuar në kompani ukrainase.
PĂ«r shembull, kompania gjermane, âQuantum Systemsâ, Ă«shtĂ« partnerizuar me kompaninĂ« ukrainase âFrontline Roboticsâ pĂ«r tĂ« prodhuar dronĂ« nĂ« Gjermani dhe pĂ«r tâi dĂ«rguar ato nĂ« UkrainĂ«.
Qeveria ukrainase ka njoftuar gjithashtu se ka marrë mbi 100 milionë dollarë investime në sektorin e saj të mbrojtjes nga katër kompani evropiane dhe amerikane.
Investimi në kompani që prodhojnë në Ukrainë, në vend të zhvendosjes së prodhimit, është i favorshëm për vendet perëndimore, sepse kostot janë dukshëm më të ulëta.
Gazeta Si â Gjeneral-lejtnant Fanil Sarvarov, i ekzekutuar nĂ« njĂ« sulm me bombĂ« nĂ« makinĂ« nĂ« MoskĂ«, Ă«shtĂ« figura e fundit e shquar ruse qĂ« Ă«shtĂ« vrarĂ« qĂ« kur shefi i Kremlinit, Vladimir Putin, urdhĂ«roi njĂ« pushtim tĂ« plotĂ« tĂ« UkrainĂ«s nĂ« vitin 2022.
Nga Darya Dugina, te Yaroslav Moskalik, kjo është seria e gjatë e sulmeve të profilit të lartë për të cilat Moska fajëson shërbimet e inteligjencës ukrainase.
20 gusht 2022, Darya Dugina â MĂ« 20 gusht 2022, Darya Dugina, vajza e Alexander Dugin â njĂ« ideolog pro-luftĂ«s dhe nacionalist i afĂ«rt me presidentin rus Putin â u vra nga njĂ« makinĂ«-bombĂ« nĂ« rajonin e MoskĂ«s.
Siç raportohej nga agjencia e lajmeve Tass, shpĂ«rthimi ndodhi ndaj njĂ« ânjĂ« Toyota Land Cruiser Prado, pranĂ« fshatit Velyki Vyazomy, nĂ« periferi tĂ« MoskĂ«sâ.
Pas shpërthimit, sipas dëshmitarëve, makina u përmbys dhe rrëshqiti nga rruga. Trupi i djegur (dhe i karbonizuar) i viktimës u gjet nga ekipet e shpëtimit që mbërritën në vendngjarje.
Në videot që qarkullonin në internet në atë kohë, babai i saj, Dugin, u pa në dëshpërim, me duart në flokë, vetëm pak metra larg makinës që po digjej. Sipas burimeve të inteligjencës, objektivi i sulmit mund të ketë qenë vetë Dugin.
2 prill 2023, Vladen Tatarsky â Blogeri ushtarak rus pro-luftĂ«s, Vladen Tatarsky, u vra mĂ« 2 prill 2023 nga njĂ« bombĂ« e fshehur nĂ« njĂ« statujĂ« qĂ« ia kishte dhĂ«nĂ« njĂ« grua nĂ« njĂ« kafene nĂ« ShĂ«n Petersburg.
E dyshuara, 26-vjeçarja Darya Trepova, u ndalua nga shërbimet ruse të sigurisë dhe më vonë u dënua me 27 vjet burg.
Mbi 30 persona u plagosĂ«n nga bomba. Ministria e Jashtme ruse i bĂ«ri homazh blogerit, duke sulmuar qeveritĂ« perĂ«ndimore pĂ«r dĂ«shtimin pĂ«r tâiu pĂ«rgjigjur sulmit. NjerĂ«z si Tatarsky âjanĂ« mbrojtĂ«s tĂ« sĂ« vĂ«rtetĂ«sâ, ishte reagimi i zĂ«dhĂ«nĂ«ses sĂ« MinistrisĂ« sĂ« Jashtme ruse, Maria Zakharova nĂ« Telegram.
11 korrik 2023, Stanislav Rzhitsky â MĂ« 11 korrik 2023, oficeri ushtarak rus, Stanislav Rzhitsky, i cili kishte komanduar njĂ« nĂ«ndetĂ«se nĂ« Detin e Zi dhe ishte nĂ« listĂ«n e zezĂ« tĂ« UkrainĂ«s tĂ« kriminelĂ«ve tĂ« dyshuar tĂ« luftĂ«s, u qĂ«llua pĂ«r vdekje, pasi kishte dalĂ« pĂ«r njĂ« vrapim nĂ« mĂ«ngjes nĂ« qytetin jugor tĂ« Krasnodarit.
Ai besohej të ishte përgjegjës për lëshimin e raketës që vrau 27 persona në një sulm në Vinnitiya, Ukrainë, një vit më parë. Disa media të Kievit spekuluan se oficeri u qëllua në një sulm hakmarrjeje.
6 dhjetor 2023, Illia Kyva â Ish-deputeti ukrainas, Illia Kyva, i konsideruar tradhtar nga Kievi, u qĂ«llua pĂ«r vdekje pranĂ« MoskĂ«s mĂ« 6 dhjetor 2023.
Kyva ishte shkarkuar nga posti i tij nĂ« Rada, parlamentin ukrainas, disa muaj mĂ« parĂ«, nĂ« mars. Ai gjithmonĂ« kishte mbĂ«shtetur tĂ« ashtuquajturin âoperacion ushtarak special rusâ nĂ« UkrainĂ« dhe kishte kritikuar udhĂ«heqjen nĂ« Kiev.
4 tetor 2024, Andrei Korotkiy â NjĂ« punonjĂ«s i centralit bĂ«rthamor Zaporizhia tĂ« kontrolluar nga Rusia, Andrei Korotkiy, vritet nĂ« njĂ« sulm me bombĂ« nĂ« makinĂ«.
Inteligjenca ushtarake ukrainase e quan atĂ« âbashkĂ«punĂ«torâ dhe âkriminel lufteâ. Sipas Kievit, Korotkiy âbashkĂ«punoi me MoskĂ«nâ duke ndarĂ« informacione tĂ« ndjeshme.
13 nĂ«ntor 2024, Valery Trankovsky â NjĂ« bombĂ« e vendosur nĂ«n njĂ« makinĂ« vret njĂ« ushtar rus nĂ« Sevastopol, nĂ« KrimenĂ« e aneksuar nga Rusia.
Një burim sigurie ukrainase e identifikoi atë si Valery Trankovsky, një kapiten i marinës ruse, të cilin Kievi e ka akuzuar për krime lufte për urdhërimin e sulmeve me raketa kundër objektivave civile.
17 dhjetor 2024, Igor Kirillov â Gjeneral-lejtnant Igor Kirillov, kreu i forcave tĂ« mbrojtjes bĂ«rthamore, biologjike dhe kimike tĂ« RusisĂ«, vritet sĂ« bashku me ndihmĂ«sin e tij jashtĂ« njĂ« pallati nĂ« MoskĂ« kur shpĂ«rthen njĂ« bombĂ« e fshehur nĂ« njĂ« skuter elektrik.
NĂ« prag tĂ« vrasjes sĂ« tij, SBU-ja ukrainase njoftoi se Kirillov ishte thirrur nĂ« mungesĂ« nĂ« njĂ« gjyq penal pĂ«r âpĂ«rdorimin masivâ tĂ« armĂ«ve kimike tĂ« ndaluara nĂ« frontet lindore dhe jugore tĂ« vendit tĂ« pushtuar.
25 prill 2025, Yaroslav Moskalik â Gjeneral-lejtnant, Yaroslav Moskalik vritet nga njĂ« bombĂ« nĂ« makinĂ« pranĂ« MoskĂ«s.
Moskalik ishte zëvendëskryetar i Drejtorisë Kryesore të Operacioneve të Shtabit të Përgjithshëm. Rusia arrestoi Ignat Kuzin, një vendas i rajonit Sumy, për sulmin; FSB beson se ai është një agjent i shërbimeve speciale ukrainase.
Gazeta Si â Diplomacia nga njĂ«ra anĂ«, inteligjenca nga ana tjetĂ«r. Raportet nga komuniteti amerikan i inteligjencĂ«s vazhdojnĂ« tĂ« kĂ«mbĂ«ngulin se presidenti rus, Vladimir Putin nuk e ka braktisur idenĂ« e pushtimit tĂ« tĂ« gjithĂ« UkrainĂ«s dhe rimarrjes sĂ« territoreve evropiane qĂ« dikur i pĂ«rkisnin Bashkimit Sovjetik, pĂ«rfshirĂ« ato qĂ« u pĂ«rkasin vendeve qĂ« tani janĂ« anĂ«tare tĂ« NATO-s.
Lajmi raportohet nga agjencia e lajmeve âReutersâ, i cili foli me âgjashtĂ« burimeâ tĂ« njohura me çështjen. Burimet ofrojnĂ« njĂ« pamje thellĂ«sisht tĂ« ndryshme tĂ« situatĂ«s nga ajo e reklamuar nga presidenti i SHBA-ve, Donald Trump dhe negociatorĂ«t e tij tĂ« besuar me rusĂ«t, Steve Witkoff dhe Jared Kushner, sipas tĂ« cilĂ«ve udhĂ«heqĂ«si i Kremlinit kĂ«rkon tâi japĂ« fund konfliktit qĂ« filloi pothuajse katĂ«r vjet mĂ« parĂ« duke pushtuar UkrainĂ«n.
Raportet e inteligjencĂ«s amerikane â mĂ« tĂ« fundit nga shtatori â gjithashtu kundĂ«rshtojnĂ« idenĂ« se, siç ka kĂ«mbĂ«ngulur shpesh Putini kohĂ«t e fundit, Moska nuk pĂ«rbĂ«n asnjĂ« kĂ«rcĂ«nim pĂ«r EvropĂ«n. Shtetet baltike: Estonia, Letonia dhe Lituania janĂ« objektivat kryesore.
Sipas Kyrylo Budanov, kreut tĂ« inteligjencĂ«s ukrainase, Putini madje po e pĂ«rshpejton procesin: âSipas planit fillestar, Federata Ruse duhej tĂ« ishte gati pĂ«r veprim nĂ« vitin 2030. Tani planet janĂ« pĂ«rshtatur dhe rishikuar pĂ«r tĂ« shkurtuar afatin nĂ« vitin 2027â.
Motivimi i Kremlinit, pretendon njeriu përgjegjës për spiunët e Kievit, është perceptimi se Rusia është një perandori që mund të ekzistojë vetëm përmes zgjerimit të vazhdueshëm të sferës së saj të ndikimit.
Sfondi i zbuluar nga âReutersâ, nuk i pĂ«lqeu Tulsi Gabbard, DrejtoreshĂ«s sĂ« InteligjencĂ«s KombĂ«tare tĂ« SHBA-sĂ«, e njohur pĂ«r qĂ«ndrimin e saj shumĂ« tĂ« butĂ« ndaj MoskĂ«s.
NĂ« platformĂ«n âXâ, ajo nxitoi ta mohonte: âLuftĂ«nxitĂ«sit e Shtetit tĂ« ThellĂ« dhe mediat e tyre propagandistike, po pĂ«rpiqen pĂ«rsĂ«ri tĂ« sabotojnĂ« pĂ«rpjekjet e presidentit Trump pĂ«r tĂ« sjellĂ« paqe nĂ« UkrainĂ« â dhe, nĂ« fakt, nĂ« EvropĂ« â duke pretenduar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« rreme se âkomuniteti i inteligjencĂ«s amerikaneâ pajtohet dhe mbĂ«shtet pikĂ«pamjen e BE-sĂ«/NATO-s se qĂ«llimi i RusisĂ« Ă«shtĂ« tĂ« pushtojĂ«/pushtojĂ« EvropĂ«nâ.
Mbyllja e postimit nĂ« Twitter tĂ« Gabbard, zbulon shumĂ« rreth tensioneve brenda Shteteve tĂ« Bashkuara, por edhe midis dy anĂ«ve tĂ« Atlantikut: âE vĂ«rteta Ă«shtĂ« se âinteligjenca amerikaneâ vlerĂ«son se Rusia nuk ka as kapacitetin pĂ«r tĂ« pushtuar UkrainĂ«n, e lĂ«re mĂ« tĂ« âpushtojĂ« dhe pushtojĂ«â EvropĂ«nâ.
Ndërsa një tjetër raund bisedimesh indirekte, të ndërmjetësuara nga amerikanët, midis ukrainasve dhe rusëve përfundoi në Miami, takimi i mundshëm midis Emmanuel Macron dhe Putin sinjalizon se si presidenti francez është përpjekur të interpretojë frikën, të përzier me frustrim, që përhapet në disa kryeqytete evropiane: një lojë përfundimtare shkatërruese për ukrainasit dhe e dëmshme edhe për evropianët.
TĂ« enjten e kaluar, nĂ« mbledhjen e KĂ«shillit Evropian, udhĂ«heqĂ«si francez u tha krerĂ«ve tĂ« tjerĂ« tĂ« shteteve dhe qeverive se do tĂ« ishte âe pĂ«rshtatshmeâ tĂ« rifillonte kontaktin me udhĂ«heqĂ«sin rus.
Gazeta âSIâ- âĂndrra ime Ă«shtĂ« qĂ« disa prej tyre tĂ« bĂ«hen gjeneraleâ, thotĂ« kreu i çështjeve gjinore pĂ«r Forcat e Armatosura tĂ« UkrainĂ«s, ku rreth 7% e njĂ« milion personelit janĂ« gra.
âPse i braktisĂ«t fĂ«mijĂ«t tuaj? A po fitoni shumĂ« nĂ« ushtri?â â e pyetĂ«n ata VatrĂ«n, njĂ« nĂ«nĂ« tĂ« njĂ« djali dhe njĂ« vajze.
âPo shĂ«rben nĂ« vend qĂ« tâi rritĂ«sh. Duhet tĂ« rrish nĂ« shtĂ«piâ, i thanĂ« ata BilkĂ«s, njĂ« nĂ«ne tĂ« dy vajzave.
âPo sikur tĂ« vdesĂ«sh? NĂ«se nuk je nĂ«nĂ«, je asgjĂ«â, iu tha RutĂ«s, njĂ« nĂ«nĂ« tĂ« tre fĂ«mijĂ«ve, nĂ« rrjetet e saj sociale.
Dëshmitë e këtyre ushtareve ukrainase pasqyrojnë rrugën e vështirë drejt barazisë midis burrave dhe grave në ushtri gjatë pushtimit rus. Ato janë pjesë e fushatës Veteranka, e cila synon të normalizojë praninë e grave në Forcat e Armatosura të Ukrainës. Paragjykimet dhe stereotipet nuk ndodhin vetëm në vijën e frontit, por edhe në shoqëri dhe brenda familjeve.
âTĂ« jesh grua nĂ« ushtri do tĂ« thotĂ« tĂ« pĂ«rballesh me dyshimet e tĂ« tjerĂ«ve çdo ditĂ«â, thekson mjekja luftarake Katerina Priimak, e cila drejton kĂ«tĂ« iniciativĂ« tĂ« pavarur.
âĂndrra ime Ă«shtĂ« qĂ« disa prej tyre tĂ« bĂ«hen gjeneraleâ, thotĂ« Oksana Grigorieva, 49 vjeç, drejtuese e çështjeve gjinore nĂ« ushtri. Grigorieva e mbajti kĂ«tĂ« pozicion nĂ« ushtrinĂ« spanjolle deri nĂ« majin e kaluar, pasi kishte punuar nĂ« kĂ«tĂ« kapacitet qĂ« nga viti 2022, duke i dhĂ«nĂ« asaj disa vite pĂ«rvojĂ« nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«. MegjithatĂ«, ajo pranon se detyra qĂ« e pret nuk Ă«shtĂ« e lehtĂ«, pasi shumĂ«, thekson ajo, ende i shohin gratĂ« si kuzhiniere ose rrobaqepĂ«se nĂ« vend tĂ« snajpereve ose shofereve tĂ« tankeve.
Aktualisht, në ushtrinë ukrainase ka afërsisht 72,000 gra, që përfaqësojnë rreth 7% të një milion personelit të saj. Nga këto, 19,000 mbajnë pozicione civile, si Grigorieva. Rreth 5,500 janë të vendosura në zona luftimesh. Rekrutimi i detyrueshëm i burrave të moshës 25 deri në 60 vjeç sipas ligjit ushtarak ka ulur përqindjen e grave në ushtri, së cilës ato i bashkohen vullnetarisht , por numri i tyre vazhdon të rritet.
Ukraina po planifikon reforma, pĂ«rfshirĂ« ato nĂ« ushtri, pĂ«r tâu afruar mĂ« shumĂ« me Bashkimin Evropian dhe NATO-n. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, ajo Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« luftĂ« qĂ« nga viti 2014, kur trupat ruse hynĂ« nĂ« lindje tĂ« vendit, pĂ«rpara se Kremlini tĂ« niste pushtimin e tij nĂ« shkallĂ« tĂ« plotĂ« nĂ« vitin 2022. QĂ« nga viti 2018, njĂ« kuadĂ«r i ri ligjor ka promovuar barazinĂ«, thekson Grigorieva. Tani, nĂ« letĂ«r, gratĂ« mund tĂ« studiojnĂ« pĂ«r njĂ« karrierĂ« ushtarake dhe tĂ« kenĂ« akses nĂ« çdo pozicion, pĂ«rfshirĂ« rolet luftarake.
âKjo Ă«shtĂ« arritja jonĂ« e madhe dhe jemi krenareâ thekson ajo.
Megjithatë, paragjykimet dhe seksizmi vazhdojnë ta ndërlikojnë rrugën për gratë që zgjedhin një karrierë ushtarake dhe synojnë të ngjiten në gradë:
âVetĂ«m pse dikush Ă«shtĂ« i ri dhe i bukur nuk do tĂ« thotĂ« se Ă«shtĂ« dashnorja e dikujtâ, ankohet Grigorieva, duke iu referuar njĂ« mentaliteti tĂ« rrĂ«njosur nĂ« tĂ« kaluarĂ«n dhe indiferent ndaj meritĂ«s.
Këto qëndrime pengojnë ndryshimet legjislative që synojnë luftimin e krimeve si përdhunimi, abuzimi seksual dhe ngacmimi, pasi gjatë kohës së ish-republikës sovjetike kjo çështje mezi trajtohej, shton ajo.
Oksana Grigorieva, drejtuese e çështjeve gjinore për ushtrinë ukrainase.
âAta qĂ« mĂ« parĂ« ishin civilĂ«, tani i bashkohen ushtrisĂ« pa e ditur se çfarĂ« Ă«shtĂ« Konventa e Stambollitâ, thotĂ« oficerja e çështjeve gjinore, duke iu referuar traktatit tĂ« KĂ«shillit tĂ« EvropĂ«s pĂ«r parandalimin dhe luftimin e dhunĂ«s ndaj grave, njĂ« iniciativĂ« nĂ« tĂ« cilĂ«n Kievi Ă«shtĂ« bashkuar.
âEpo, unĂ« thjesht po flirtoja sepse mĂ« pĂ«lqen ajoâ, Ă«shtĂ« njĂ« tjetĂ«r shprehje qĂ« mund tĂ« dĂ«gjohet nga ushtarĂ«t, sipas Grigorieva-s, e cila shpjegon se tĂ« gjitha programet e trajnimit ushtarak pĂ«rfshijnĂ« kapituj mbi ndĂ«rprerjen e diskriminimit dhe ngacmimit.
Kanë ikur ditët kur një sjellje e tillë rezultonte në një gjobë prej vetëm 360 hryvnias (rreth 8 dollarë). Tani, sipas kodit të ri disiplinor ushtarak, komente të tilla mund të çojnë në mbajtjen e një pjese të konsiderueshme të pagës së dikujt. Sidoqoftë, Grigorieva thekson praninë e këshilltarëve gjinorë në të gjitha njësitë ku ka rreth 700 të tillë  dhe pohon se ngacmimi nuk është ndër problemet kryesore.
Ajo Ă«shtĂ« mĂ« e shqetĂ«suar se, pasi gratĂ« pranohen nĂ« pozicione luftarake, âjo tĂ« gjithĂ« komandantĂ«t i shohin ato si tĂ« afta pĂ«r lidershipâ. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse âobjektivi i saj kryesorâ Ă«shtĂ« tĂ« ketĂ« âsa mĂ« shumĂ« gra tĂ« jetĂ« e mundur nĂ« pozicione udhĂ«heqĂ«seâ, thekson ajo, sepse ânuk kemi as edhe njĂ« grua qĂ« drejton njĂ« brigadĂ«â (tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga 5,000 deri nĂ« 7,000 personel) dhe âvetĂ«m njĂ« drejton njĂ« batalionâ (prej rreth 500).
Megjithatë, ajo thekson se kjo është rruga që gratë duhet të ndjekin në karrierën e tyre ushtarake pas legjislacionit të ri të vitit 2018. Por jo gjithçka mund të menaxhohet përmes rregullave të shkruara që duhet të zbatohen.
âĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ« qĂ« humbja e njĂ« gruaje ndihet ende shumĂ« mĂ« thellĂ« sesa ajo e njĂ« burriâ, shpjegon Grigorieva, duke iu referuar njĂ« rasti qĂ« pĂ«rfshin vdekjen e njĂ« mjeku luftarak.
NdĂ«r motivimet qĂ« shtyjnĂ« disa tĂ« bĂ«hen vullnetarĂ« janĂ« rastet kur ata vendosin tĂ« mbajnĂ« luftĂ«n larg fĂ«mijĂ«ve tĂ« tyre, ose sepse kanĂ« humbur njĂ« anĂ«tar tĂ« familjes dhe pĂ«rdorin atĂ« humbje si forcĂ« shtytĂ«se pĂ«r tâu bashkuar me mbrojtjen e UkrainĂ«s.
NjĂ« nga historitĂ« mĂ« tronditĂ«se Ă«shtĂ« ajo e njĂ« çifti tĂ« martuar, tĂ« dy ushtarĂ« me kontratĂ«, me dy fĂ«mijĂ«: njĂ« foshnjĂ« tetĂ«muajshe dhe njĂ« trevjeçar nga njĂ« martesĂ« e mĂ«parshme. NĂ« vitin 2022, ata vendosĂ«n qĂ« ajo do tĂ« shkonte nĂ« vijĂ«n e frontit si mjeke luftimi. Ligji lejon, nĂ« rastin e njĂ« çifti tĂ« martuar, qĂ« njĂ«ri prej tyre tĂ« pĂ«rjashtohet nga shĂ«rbimi ushtarak. Gruaja ,emrin e sĂ« cilĂ«s Grigorieva nuk e zbulon deklaroi mes dyshimeve tĂ« familjes sĂ« partnerit tĂ« saj: âUnĂ« jam luftĂ«tareâ.
Pas tre vitesh, marrëdhënia u prish dhe ushtria ndërhyri për të siguruar që, në procedurat e divorcit, ajo të mos humbë të drejtat prindërore dhe, nga ana tjetër, thirri ish-burrin për shërbim të detyrueshëm. Tani ajo mbetet ushtare, por në frontin e brendshëm.
Në pozicionet e luftimit, ambientet e ngushta dhe rreziku parandalojnë dallimet midis burrave dhe grave që janë të mundshme, për shembull, në kampet e stërvitjes ose kazermat larg vijave të frontit. Intimiteti nuk njeh gjini në llogore.
Pas mĂ« shumĂ« se 3 vitesh luftĂ«, mediat sociale ndonjĂ«herĂ« pasqyrojnĂ« transformimin qĂ« po kalon Ukraina. NjĂ« foto e njĂ« tualeti tĂ« improvizuar tĂ« spĂ«rkatur me urinĂ« nĂ« vijat e frontit, e postuar nga njĂ« ushtare femĂ«r, shĂ«rben si njĂ« kujtesĂ« ironike: âEdhe kĂ«tu, duhet tĂ« dini si tĂ« synoni, shokĂ«.â
Nga Gazeta Si- E sulmuar nga Rusia, e zhytur ekonomikisht nga Kina dhe e braktisur nga Amerika, EuropĂ«s mund tâi besohet ende tĂ« pĂ«rqendrohet nĂ« gjĂ«rat qĂ« kanĂ« rĂ«ndĂ«si. Si, pĂ«r shembull, mĂ«nyra e duhur pĂ«r tĂ« gatuar spageti karbonara. Pasi zbuloi muajin e kaluar se njĂ« dyqan nĂ« Parlamentin Europian nĂ« Bruksel po shiste kavanoza me salcĂ« karbonara tĂ« gatshme qĂ« me sa duket pĂ«rdornin pĂ«rbĂ«rĂ«sit e gabuar, Francesco Lollobrigida, ministri i bujqĂ«sisĂ« i ItalisĂ«, reagoi me intensitetin solemn qĂ« mund tĂ« pritej pĂ«r çështjet e luftĂ«s dhe paqes.
âSi mund tĂ« jetĂ« e denjĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« emĂ«r njĂ« karbonara qĂ« pĂ«rmban krem dhe prerja e gabuar e mishit tĂ« derrit? Po mĂ« pas, ananas nĂ« picĂ«? Kjo ishte thjesht e papranueshmeâ, u tĂ«rbua ministri, i cili rastĂ«sisht Ă«shtĂ« kunati i Giorgia Meloni, kryeministres.
Një hetim u kërkua me ashpërsi. Përballë kërcënimeve ekzistenciale, kontinenti ka treguar edhe një herë talentin e tij për të prioritizuar të panegociueshmen.
ZemĂ«rimi i Lollobrigida ishte simptomatik: ushqimi mund tĂ« ngjallĂ« emocione mĂ« tĂ« forta nĂ« EuropĂ« sesa pothuajse çdo temĂ« tjetĂ«r. Zakonet kulinare vazhdojnĂ« tâi ndajnĂ« vendet e tyre, edhe pse ato janĂ« bashkuar nĂ« mĂ«nyra tĂ« panumĂ«rta tĂ« tjera. PĂ«r dekada tĂ« tĂ«ra, Bashkimi Europian e ka zbutur me mund shovinizmin e tyre tĂ« mbetur. NĂ« njĂ« samit janĂ« harmonizuar 27 grupe ligjesh kombĂ«tare, janĂ« zhdukur kontrollet kufitare, janĂ« bashkuar monedhat nĂ« njĂ« tĂ« vetme. Por njĂ« kontinent i lidhur sĂ« bashku nga traktatet mbetet i shqyer nga recetat. Nga Dublini nĂ« Lublin dhe nga Malmo nĂ« Palermo, shijet europiane kanĂ« mbetur tĂ« paprekura nga 70 vjet integrim europian. AmerikanĂ«t hanĂ« tĂ« njĂ«jtin ushqim kudo qĂ« tĂ« jenĂ«. MegjithatĂ«, nĂ«se i servirni djathĂ« holandez njĂ« greku ose irlandez njĂ« spanjolli, mĂ« e mira qĂ« mund tĂ« shpresoni Ă«shtĂ« heshtja e sjellshme. Konsiderohet e pahijshme kĂ«to ditĂ« qĂ« njĂ« europian tĂ« denigrojĂ« njĂ« fqinj, sigurisht njĂ« aleat nĂ« ndonjĂ« negociatĂ« jetĂ«sore tĂ« BE-sĂ«. Por tĂ« kritikosh kuzhinĂ«n e tyre mbetet njĂ« shenjĂ« e virilitetit patriotik. Nacionalizmi europian ka vdekur. RroftĂ« gastronacionalizmi europian.
VeçoritĂ« dietike janĂ« pĂ«rdorur prej kohĂ«sh pĂ«r tâu tallur me ata qĂ« janĂ« pĂ«rtej kufirit. GjermanĂ«t njihen si Krauts (Kuptimi i saj i mĂ«parshĂ«m nĂ« anglisht ishte si sinonim i lakrĂ«s turshi por pĂ«rdoret si njĂ« fyerje etnike pĂ«r njĂ« gjerman), francezĂ«t janĂ« âBretkosaâ (ose âmajmunĂ« tĂ« dorĂ«zuar qĂ« hanĂ« djathĂ«â), britanikĂ«t janĂ« rostbifĂ«, nĂ« njĂ« aludim pĂ«r mĂ«nyrat e tyre tĂ« papĂ«rpunuara tĂ« gatimit tĂ« mishit tĂ« viçit, e kĂ«shtu me radhĂ«. PolitikanĂ«t nĂ« tĂ« gjithĂ« EuropĂ«n e dinĂ« se nĂ«nvlerĂ«simi i aftĂ«sive tĂ« gatimit tĂ« fqinjĂ«ve tĂ« tyre do tĂ« luajĂ« njĂ« rol.
Presidenti francez Jacques Chirac dikur shpalli se kontributi i vetĂ«m i BritanisĂ« nĂ« bujqĂ«sinĂ« europiane ishte sĂ«mundja e lopĂ«s sĂ« çmendur dhe se ânuk mund tâu besosh njerĂ«zve qĂ« gatuajnĂ« kaq keqâ â gjĂ« qĂ«, nga kĂ«ndvĂ«shtrimi i BE-sĂ«, doli tĂ« ishte e vĂ«rtetĂ«. I ndjeri Silvio Berlusconi i ItalisĂ« e hodhi poshtĂ« ushqimin nga Finlanda si tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« kryesisht nga mish tĂ« marinuar. Hakmarrja e njĂ« pronari restoranti finlandez, njĂ« Pizza Berlusconi me mish tĂ« tymosur, vazhdoi tĂ« mposhtte njĂ« mori pjesĂ«marrĂ«sish italianĂ« nĂ« njĂ« festival picash nĂ« Nju Jork.
Në çështjet e kuzhinës, si me ekonominë dhe klimën, një vijë horizontale ndan kontinentin. Ata mbi të, të pasurit, të goditur nga shiu, gatuajnë kryesisht me gjalpë dhe janë të afërmit e varfër gastronomikë të kontinentit.
âKuzhinaâ e tyre, pretendojnĂ« fqinjĂ«t e tyre jugorĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« mjet efikas pĂ«r tĂ« ofruar kalori qĂ« i pĂ«rshtaten mungesĂ«s sĂ« humorit tĂ« tyre tĂ« lindur; kush ka kĂ«rkuar ndonjĂ«herĂ« vullnetarisht njĂ« restorant gjerman, holandez apo polak? JugorĂ«t, nĂ« tĂ« kundĂ«rt, janĂ« njĂ« tufĂ« me vaj ulliri. ItalianĂ«t, grekĂ«t dhe francezĂ«t (tĂ« cilĂ«t me zgjuarsi ecin nĂ« vijĂ«n e vajit dhe gjalpit) e mendojnĂ« njĂ« vakt si njĂ« rast tĂ« shenjtĂ«, qĂ« ushqen shpirtin si dhe trupin.
Veriorët e tregtisë së lirë, me lakminë e tyre, kanë fituar shumë nga globalizimi: shihni sa shpejt britanikët hoqën dorë nga rosbifi i tyre në favor të pulës tikka masala, dhe si gjermanët u dyndën drejt doner kebab-ëve. Jugorëve u pëlqen ajo që kanë dhe duan ta mbrojnë atë. Pjesërisht ata nuk i pëlqejnë imitimet e dobëta të recetave të zonjave të tyre. Skandinavët i shërbejnë me kënaqësi makaronat e tyre me ketchup, ndërsa polakët shërbejnë një pjatë me makarona dhe luleshtrydhe (më mirë të mos e dijë këtë Lollobrigida). Jugorët kanë luftuar kundër këtij përvetësimi kulinar me entuziazëm. Që nga viti 1992, BE-ja ka zbatuar rregulla që përcaktojnë se disa ushqime mund të vijnë vetëm nga zona të caktuara, duke siguruar për shembull që vetëm grekët mund të bëjnë djathë feta dhe që djathi parmixhano duhet të vijë nga Italia veriore.
Nga mbi 1,500 ushqime që mbrohen tani, më shumë se 70% vijnë nga pesë vende jugore. Më 10 dhjetor, UNESCO zgjeroi listën e saj të trashëgimisë kulturore jomateriale të njerëzimit për të përfshirë kuzhinën e Italisë, duke e bërë atë vendin e parë që merr një miratim të tillë. Nuk ka plane për të njohur gatimet holandeze.
Grindjet gastronacionaliste tĂ« EuropĂ«s janĂ« tĂ« shijshme sepse mund tĂ« jenĂ« qesharake. ĂshtĂ« narcizmi i dallimeve tĂ« vogla. BelgĂ«t nuk janĂ« tĂ« kĂ«naqur qĂ« âpatatet e skuquraâ emĂ«rtohen sipas fqinjĂ«ve tĂ« tyre, duke pasur parasysh superioritetin e tyre tĂ« dukshĂ«m nĂ« gatim. GrekĂ«t pretendojnĂ« âkafen turkeâ. Kush mund ta dallojĂ« ndryshimin midis uzos greke, mastikĂ«s bullgare dhe rakisĂ« ballkanike? E megjithatĂ«, secili vend e trajton pĂ«rzierjen e vet si nektar nga perĂ«nditĂ«, ndĂ«rsa denigron birrĂ«n e fqinjit tĂ« tij si njĂ« variant âtĂ« dĂ«mshĂ«mâ. Ukraina dhe Rusia kanĂ« kohĂ« qĂ« debatojnĂ« pĂ«r origjinĂ«n e supĂ«s âborschtâ, secila duke pĂ«rdorur pretendimin e tjetrit si provĂ« tĂ« kokĂ«fortĂ«sisĂ«.
NĂ« njĂ« epokĂ« tĂ« globalizuar nĂ« tĂ« cilĂ«n ushqimi âbashkimâ i Instagram-it mbivendoset mbi traditĂ«n lokale, a nuk Ă«shtĂ« pak shovinizĂ«m kulinar i arsyeshĂ«m? VetĂ«m deri nĂ« njĂ« farĂ« pike. Sepse tĂ« pĂ«rshkruash njĂ« mĂ«nyrĂ« âtĂ« saktĂ«â pĂ«r tĂ« pĂ«rgatitur njĂ« pjatĂ«, ose ta lidhĂ«sh atĂ« me njĂ« vend, do tĂ« thotĂ« tĂ« humbasĂ«sh mĂ«nyrĂ«n se si evoluon kuzhina. KuzhinierĂ«t huazojnĂ«, pĂ«rshtaten dhe pĂ«rmirĂ«sojnĂ« atĂ« qĂ« gjejnĂ«. ShumĂ« tradita ushqimore shpiken gjithsesi. Karbonara e mbrojtur kaq fuqishĂ«m nga italianĂ«t nuk Ă«shtĂ« njĂ« pjatĂ« stĂ«rgjyshore: receta e parĂ« e njohur u botua nĂ« vitin 1952 â nĂ« Ăikago. VetĂ«m nĂ« vitet 1990 versioni aktual âkanonikâ zuri rrĂ«njĂ«!
Në Serbi vazhdojnë pafundësisht polemikat rreth ndërtesës së Shtabit të Përgjithshëm, pasi kompania e Jared Kushner (dhëndër i Presidentit amerikan, Donald Trump) hoqi dorë nga projekti për të ndërtuar një kompleks luksoz në atë vend.
Tani shtrohet pyetja nĂ«se qeveria serbe do tĂ« pĂ«rpiqet tĂ« gjejĂ« njĂ« investitor tĂ« ri pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar nĂ« atĂ« vend, apo do tĂ« kundĂ«rshtohet ndĂ«rtimi. Por njĂ« pyetje shumĂ« me rĂ«ndĂ«si Ă«shtĂ«: A duhet tâi paguajĂ« Serbia kompensim kompanisĂ« sĂ« Kushner, sepse, sipas tĂ« gjitha gjasave, ajo nuk i ka pĂ«rmbushur garancitĂ« nga kontrata e nĂ«nshkruar nĂ« vitin 2024.
âPa mburojĂ«n e PR tĂ« partnerit amerikanâ
Arkitekti Miljan Salata thotĂ« pĂ«r DW, se ekziston edhe njĂ« tjetĂ«r pyetje e hapur, qĂ« ka tĂ« bĂ«jĂ« me âpartnerin e dytĂ« nĂ« projektâ.
âMe sa di unĂ« Ă«shtĂ« edhe njĂ« investitor arab (Mohamed Alabar, d.m.th. kompania e tij Eagle Hills) i cili Ă«shtĂ« gjithashtu i pranishĂ«m nĂ« projektin e Belgrade Waterfront. Tani, pa âmburojĂ«n e PRâ tĂ« ofruar nga partneri amerikan dhe nĂ« kontekstin e presionit mediatik, Ă«shtĂ« e dyshimtĂ« se sa i gatshĂ«m do tĂ« jetĂ« ai partner tjetĂ«r tĂ« vazhdojĂ« projektin. ĂshtĂ« gjithashtu e dyshimtĂ«, duke marrĂ« parasysh veprimet hetimore, d.m.th. aktakuzat (nĂ« rastin e Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m), se kush Ă«shtĂ« tani i gatshĂ«m tĂ« investojĂ« atjeâ, thekson Miljan Salata, i cili Ă«shtĂ« anĂ«tar i ShoqatĂ«s Serbe tĂ« ArkitektĂ«ve.
PavarĂ«sisht kĂ«saj, ai mendon âse autoritetet nuk do tĂ« ndalen kĂ«tu dhe do tĂ« kĂ«rkojnĂ« mĂ«nyra pĂ«r tĂ« vazhduar projektinâ.
Estela Radonjiç Zhivkov, nga Instituti për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës (RZS), gjithashtu beson se qeveria serbe do të përpiqet të gjejë një investitor të ri.
âPĂ«rvoja nga vitet e kaluara tregon se qeveria serbe e sheh kĂ«tĂ« zonĂ« kryesisht si njĂ« hapĂ«sirĂ« ââtĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r shitje dhe ndĂ«rtim, e jo si njĂ« hapĂ«sirĂ« ââhistorike urbane ku ka disa asete kulturore tĂ« paluajtshme. Prandaj Ă«shtĂ« realiste tĂ« pritet qĂ« do tĂ« bĂ«het njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« gjetur njĂ« investitor tĂ« riâ, thotĂ« ajo.
Sipas saj, RZS do të duhej të këmbëngulë në rendin ligjor sepse heqja e statusit kulturor për Shtabin e Përgjithshëm (i cili është bombarduar dhe dëmtuar seriozisht gjatë kohës së bombradimeve të NATO-s) është i diskutueshëm.
Kërcënime për aktakuza penale
Lajmi për vendimin e kompanisë së Jared Kushner u publikua në të njëjtën ditë kur Zyra e Prokurorit Publik për Krimin e Organizuar (JTOK) ngriti një padi kundër Ministrit të Kulturës, Nikola Selakoviç, Sekretares së Ministrisë, Slavica Jelaça, Drejtorit në detyrë të RZS, Goran Vasiç, dhe Drejtorit në detyrë të Institutit për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës të Qytetit të Beogradit, Aleksandar Ivanoviç.
Ata akuzohen pĂ«r shpĂ«rdorim detyre dhe falsifikim tĂ« dokumenteve zyrtare, siç u tha nga JTOK, ânĂ« lidhje me paligjshmĂ«ritĂ« nĂ« heqjen e statusit tĂ« pronĂ«s kulturore nga ndĂ«rtesat e Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«mâ.
Kjo ka zemĂ«ruar edhe Presidentin Aleksandar Vuçiç, i cili ka kĂ«rcĂ«nuar me ngritjen e padisĂ« penale kundĂ«r tĂ« gjithĂ« âpjesĂ«marrĂ«sve nĂ« shkatĂ«rrimin e investimit (tĂ« Kushner)â, kundĂ«r individĂ«ve nga policia dhe prokuroria, dhe tĂ« gjithĂ« atyre qĂ« kontribuan nĂ« âminimin ekonomik tĂ« SerbisĂ«â.
Shtrohet pyetja nĂ«se lista e Vuçiçit mund tĂ« pĂ«rfshijĂ« edhe punonjĂ«sit e ShĂ«rbimit tĂ« SigurisĂ« ShtetĂ«rore, tĂ« cilĂ«t refuzuan tĂ« hiqnin Shtabin e PĂ«rgjithshĂ«m nga regjistri i monumenteve kulturore, pasi Parlamenti serb miratoi njĂ« âlex specialisâ qĂ« i hoqi statusin kompleksit si pronĂ« kulturore dhe mundĂ«soi prishjen e tij.
âNĂ«se respektimi i ligjit, profesionit dhe interesit publik konsiderohet pjesĂ«marrje nĂ« shkatĂ«rrimin e njĂ« investimi, atĂ«herĂ« Ă«shtĂ« e qartĂ« se problemi nuk Ă«shtĂ« tek punonjĂ«sit e Institutit, por tek mĂ«nyra se si investimet po imponohen jashtĂ« sistemit ligjor tĂ« shtetitâ, thotĂ« Estela Radonjiç Zhivkov.
Ajo thotĂ« se punonjĂ«sit e RZS ânuk janĂ« aktorĂ« politikĂ«, as kundĂ«rshtarĂ«, por profesionistĂ« qĂ« veprojnĂ« nĂ« pĂ«rputhje me ligjinâ.
âKriminalizimi i punĂ«s profesionale dhe frikĂ«simi i punonjĂ«sve pĂ«rfaqĂ«son njĂ« precedent tĂ« rrezikshĂ«m qĂ« kĂ«rcĂ«non drejtpĂ«rdrejt pavarĂ«sinĂ« e institucioneve dhe sundimin e ligjit. NjĂ« qasje e tillĂ« Ă«shtĂ« e papranueshme nĂ« çdo shtet ku sundon ligji. Shpresoj qĂ« Serbia tĂ« vazhdojĂ« tĂ« jetĂ« e tillĂ«â, thekson ajo.
Mundësia e pagesës së kompensimit
Mediat pĂ«rmendin mundĂ«sinĂ« qĂ« Serbia tâi paguajĂ« kompensim kompanisĂ« sĂ« Kushnerit nĂ« rast se ajo ka shkelur ndonjĂ« nga garancitĂ« e kontratĂ«s. Por a Ă«shtĂ« kjo e mundur, kur dihet se ndĂ«rtesa e Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m u hoq nga statusi i monumenteve kulturore?
âPĂ«rpjekja pĂ«r tâi hequr Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m statusin e tij si aset kulturor pĂ«rfaqĂ«son njĂ« nga rreziqet mĂ« tĂ« mĂ«dha ligjore pĂ«r shtetin. NĂ«se konstatohet se vendimi Ă«shtĂ« marrĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me ligjin, pĂ«rgjegjĂ«sia kalon ekskluzivisht te vendimmarrĂ«sit politikĂ«â, thotĂ« Radonjiç Zhivkov.
âZgjidhje alternativeâ
Miljan Salata thotë se në rast se qeveria gjen një investitor të ri, arkitektët do të kundërshtojnë prishjen e Shtabit të Përgjithshëm me veprime publike. Ata do të kërkojnë rindërtimin e godinës.
Megjithatë, autoritetet në Serbi e kanë hedhur poshtë prej kohësh mundësinë e rindërtimit të kompleksit të Shtabit të Përgjithshëm, të ndërtuar në mesin e shekullit të kaluar sipas një projekti nga arkitekti Nikola Dobroviç.
Vuçiç ka thĂ«nĂ« se Shtabi i PĂ«rgjithshĂ«m Ă«shtĂ« ânjĂ« ndĂ«rtesĂ« e shembur dhe se shtrohet vetĂ«m dilema kur do tĂ« fillojnĂ« tĂ« bien tullat prej tijâ.
MegjithatĂ«, Salata thotĂ« se arkitektĂ«t do tĂ« ofrojnĂ« njĂ« âzgjidhje alternativeâ pĂ«r zonĂ«n ku ndodhet kompleksi, i cili Ă«shtĂ« nĂ« rrezik tĂ« shembet.
RindĂ«rtimi â njĂ« standard nĂ« EvropĂ« dhe nĂ« botĂ«
ArkitektĂ«t thonĂ« se kompleksi i Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m nuk Ă«shtĂ« shembur, âpor Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« vepĂ«r arkitekturore e dĂ«mtuar rĂ«ndĂ«, por e ruajtur me vlerĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshmeâ. Sipas tyre, ndĂ«rhyrje tĂ« tilla dhe rindĂ«rtimi janĂ« ânjĂ« standard nĂ« EvropĂ« dhe nĂ« botĂ«, veçanĂ«risht kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r ndĂ«rtesa me vlerĂ« tĂ« fortĂ« simbolike, historike dhe arkitekturoreâ.
Shtabi i Përgjithshëm u dëmtua rëndë gjatë bombradimeve të NATO-s në kohën e luftës së Kosovës. Praktikat e konservimit apo rindërtimit të objekteve të tilla janë një standard i njohur.
Kemi shembullin e Urës së Vjetër në Mostar, e cila u shemb gjatë luftës dhe u rindërtua. Ajo është futur në Listën Botërore të Trashëgimisë Kulturore dhe Natyrore të UNESCO-s. Raste të ngjashme ka edhe në vende të tjera./DW/
Departamenti i Drejtësisë publikoi të premten një mori dokumentesh të shumëpritura që detajojnë hetimet ndaj autorit të dënuar të abuzimit seksual Jeffrey Epstein, një zhvillim i madh në sagën e gjatë që u shndërrua në një nga pengesat më të mëdha politike që Donald Trump ka pësuar që nga rizgjedhja e tij vitin e kaluar.
Ndërsa pjesë të konsiderueshme të dosjeve janë redaktuar, ato që ishin të shikueshme përfshinin imazhe të Epstein duke u shoqëruar me një sërë figurash të shquara, duke përfshirë artistë si Michael Jackson, Chris Tucker dhe Diana Ross, dhe sipërmarrësin Richard Branson. Bill Clinton shfaqet në disa foto, përfshirë një në të cilën ai është në një pishinë së bashku me bashkëpunëtoren e dënuar të Epstein, Ghislaine Maxwell. Imazhet tregojnë gjithashtu britanikun Andreë Mountbatten-Windsor.
Një tjetër sasi dokumentesh tregonte foto të provave të mbledhura, duke përfshirë disqe dhe kompjuterë, por nuk zbulonte detaje në lidhje me përmbajtjen. Kishte gjithashtu një foto të asaj që dukej të ishte një qen në një qese plehrash, të vendosur brenda një kutie.
Në një letër drejtuar Kongresit, Todd Blanche tha se dokumentet, të cilat datojnë që nga viti 2006, kur Epstein u hetua për akuza për prostitucion të fëmijëve, ishin vetëm grupi i parë i asaj që është planifikuar të publikohet.
âDepartamenti duhet tĂ« publikojĂ« dokumente tĂ« pĂ«rgjegjshme nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« vazhdueshmeâ, shkroi zĂ«vendĂ«sprokurori i pĂ«rgjithshĂ«m nĂ« letrĂ«n e siguruar nga Fox NeĂ«s.
Ai gjithashtu pranoi një sërë redaktimesh, duke përfshirë detajet identifikuese të më shumë se 1,200 viktimave dhe anëtarëve të familjeve të tyre.
DemokratĂ«t e Kongresit akuzuan administratĂ«n Trump se nuk i Ă«shtĂ« pĂ«rmbajtur Aktit tĂ« TransparencĂ«s sĂ« Dosjeve Epstein, i cili kĂ«rkon qĂ« departamenti i drejtĂ«sisĂ« tĂ« publikojĂ« tĂ« gjitha âtĂ« dhĂ«nat, dokumentet, komunikimet dhe materialet hetimore tĂ« paklasifikuaraâ nĂ« posedim tĂ« tij nĂ« lidhje me rastet e financierit deri mĂ« 19 dhjetor.
Ligji gjithashtu kërkon që departamenti i drejtësisë të publikojë çdo material nga hetimet që lidhen me Maxëell, e cila u shpall fajtor në vitin 2021 për ndihmën që i dha Epstein-it në trafikimin seksual të vajzave adoleshente dhe u dënua me 20 vjet burg.
âTeknikisht ata nuk janĂ« nĂ« pĂ«rputhje me ligjinâ, tha kongresmeni demokrat Ro Khanna.
âLigji kĂ«rkon qĂ« tĂ« gjitha dokumentet qĂ« nuk janĂ« tĂ« klasifikuara tĂ« publikohen. Ligji gjithashtu kĂ«rkon qĂ« ata tĂ« shpjegojnĂ« redaktimet. Nuk e kam parĂ« ende nĂ«se e kanĂ« bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« apo jo. Leximi im fillestar Ă«shtĂ« se ata kanĂ« shumĂ« redaktime pa shpjegimeâ, tha Khanna.
Chuck Schumer, demokrati kryesor i Senatit, i bĂ«ri jehonĂ« shqetĂ«simeve tĂ« tij dhe tha nĂ« njĂ« deklaratĂ«: âNe do tĂ« ndjekim çdo mundĂ«si pĂ«r tâu siguruar qĂ« e vĂ«rteta tĂ« dalĂ« nĂ« dritĂ«.â
Thomas Massie, republikan, gjithashtu iu bashkua korit, duke shkruar nĂ« mediat sociale se publikimi i dokumentit ânuk pĂ«rputhet fare me frymĂ«n e ligjit qĂ« Donald Trump nĂ«nshkroi vetĂ«m 30 ditĂ« mĂ« parĂ«â.
Abigail Jackson, zĂ«vendĂ«ssekretarja e shtypit e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, tha se publikimi i dokumenteve vĂ«rteton se âadministrata Trump Ă«shtĂ« mĂ« transparentja nĂ« historiâ dhe tha se âka bĂ«rĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«r viktimat sesa demokratĂ«t ndonjĂ«herĂ«â duke i bĂ«rĂ« dosjet publike dhe duke bashkĂ«punuar me njĂ« hetim tĂ« veçantĂ« tĂ« kongresit.
ĂĂ«shtja e Epstein ka tĂ«rhequr vĂ«mendjen e publikut pĂ«r vite me radhĂ« dhe ka qenĂ« subjekt i teorive tĂ« panumĂ«rta konspirative â kryesisht pĂ«r shkak tĂ« lidhjeve tĂ« tij me figura tĂ« fuqishme dhe tĂ« pasura nĂ« SHBA dhe jashtĂ« saj, pĂ«rfshirĂ« Trump.
NdĂ«rsa ai ka autoritetin si president pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« publike dokumentet, Trump mĂ« parĂ« e kundĂ«rshtoi kĂ«tĂ« dhe tha se shqetĂ«simi pĂ«r lidhjet e tij me Epstein ishte njĂ« âmashtrim demokratâ. NdĂ«rsa Dhoma e PĂ«rfaqĂ«suesve i afrohej miratimit tĂ« projektligjit nĂ« nĂ«ntor, presidenti e ndryshoi papritur qĂ«ndrimin e tij dhe tha se ligjvĂ«nĂ«sit republikanĂ« duhet ta mbĂ«shtesin atĂ«. MĂ« vonĂ« u miratua unanimisht nga Senati dhe Trump e nĂ«nshkroi masĂ«n nĂ« ligj mĂ« 19 nĂ«ntor, duke shkaktuar njĂ« numĂ«rim mbrapsht 30-ditor pĂ«r publikimin e dokumenteve.
Edhe pse ligji urdhĂ«ron publikimin e materialeve tĂ« paklasifikuara, ai mund tĂ« mos ofrojĂ« transparencĂ«n e plotĂ« tĂ« kĂ«rkuar nga shumĂ« viktima tĂ« Epstein, pasi pĂ«rfshin pĂ«rjashtime tĂ« dukshme, duke pĂ«rfshirĂ« njĂ« dispozitĂ« qĂ« pĂ«rjashton materialet âqĂ« do tĂ« rrezikonin njĂ« hetim aktiv federalâ nga publikimi.
Legjislacioni gjithashtu thotĂ« se âjo mĂ« vonĂ« se 15 ditĂ«â pasi materialet tĂ« bĂ«hen publike, departamenti i drejtĂ«sisĂ« duhet tâi ofrojĂ« Kongresit njĂ« listĂ« tĂ« tĂ« gjitha kategorive tĂ« tĂ« dhĂ«nave tĂ« publikuara dhe tĂ« mbajtura, njĂ« pĂ«rmbledhje tĂ« çdo redaktimi tĂ« bĂ«rĂ« dhe njĂ« listĂ« tĂ« âtĂ« gjithĂ« zyrtarĂ«ve qeveritarĂ« dhe individĂ«ve tĂ« ekspozuar politikisht tĂ« emĂ«ruar ose tĂ« referuar nĂ« materialet e publikuaraâ.
Para publikimit të materialeve, ekspertët paralajmëruan gjithashtu se zbulimi i të dhënave mund të mos ofrojë një përshkrim të plotë të krimeve të Epstein ose rrjetit të tij, dhe se kjo mund të lërë ende shumë pyetje në lidhje me Epstein pa përgjigje.
Gazeta Si â MĂ« 27 shkurt 2025, Andrew dhe Tristan Tate zbarkuan nĂ« Florida me njĂ« aeroplan privat pasi njĂ« gjyqtar rumun hoqi kufizimet e udhĂ«timit, duke i lejuar ata tĂ« ktheheshin nĂ« Shtetet e Bashkuara.
ndrew Tate, më i njohuri nga të dy, është një sipërmarrës dhe influencues me pikëpamje mizogjine, të dhunshme dhe raciste, i njohur në manosferë dhe në të djathtën ekstreme.
Ai dhe vëllai i tij Tristan, akuzohen në Rumani dhe Mbretërinë e Bashkuar për krime të ndryshme, duke përfshirë sulme seksuale dhe trafikim qeniesh njerëzore, për drejtimin e një rrjeti prostitucioni bazuar në mashtrimin dhe kanosjen e dhjetëra grave. Një hetim i tretë u hap gjithashtu kundër tyre në Florida.
Disa gazeta, pĂ«rfshirĂ« âFinancial Timesâ, kishin raportuar tashmĂ« nĂ« atĂ« kohĂ« se vĂ«llezĂ«rit Tate kishin arritur tĂ« rimerrnin pasaportat e tyre nga autoritetet gjyqĂ«sore rumune nĂ«n presionin e administratĂ«s amerikane tĂ« Donald Trump.
Tani, njĂ« investigim i âNew York Timesâ ka rindĂ«rtuar nĂ« detaje mĂ« tĂ« mĂ«dha lidhjet e shumta midis Tates, administratĂ«s Trump dhe familjes sĂ« presidentit.
Ndër zhvillimet më të spikatura janë dy mesazhe që Andrew Tate u dërgoi njerëzve të afërt me të në ditët menjëherë para kthimit të tij në Shtetet e Bashkuara. Mesazhet tregojnë qartë ndërhyrjen e drejtpërdrejtë nga administrata Trump.
MĂ« 14 janar, Andrew Tate shkroi: âAdministrata Trump mĂ« ka njoftuar se do ta trajtojĂ« kĂ«tĂ« çështje. MĂ« thanĂ« se do tĂ« jem i lirĂ« dhe se Presidenti Trump duhet tĂ« takohet me mua sĂ« shpejti nĂ« Miamiâ.
Pak më shumë se një muaj më vonë, të dy zbarkuan në aeroportin Fort Lauderdale, Florida, i dyti më i afërt me Mar-a-Lago, rezidencën e Trump (rreth 60 milje nga Miami). Trump mohoi të kishte të bënte me lirimin e tyre.
NĂ« njĂ« mesazh tjetĂ«r, tĂ« dĂ«rguar mĂ« 26 shkurt, Andrew Tate shkroi: âKam marrĂ« udhĂ«zime shumĂ« tĂ« hollĂ«sishme nga amerikanĂ«t se si tĂ« kalojmĂ« kufirin, nĂ« lidhje me telefonat, pasaportat, etj. Nuk mund tĂ« them mĂ« shumĂ«â.
Të nesërmen vëllezërit Tate fluturuan për në Shtetet e Bashkuara, duke dokumentuar kthimin e tyre me një video të postuar në Rumble (ata kanë shtetësi të dyfishtë britanike dhe amerikane).
Andrew Tate (majtas), dhe vëllai i tij Tristan, jashtë një stacioni policie në Rumani më 21 maj 2025
NĂ« video, Andrew Tate deklaron shprehimisht se atyre iu lejua tĂ« ktheheshin âme kusht qĂ« [udhĂ«timi] tĂ« ishte sekretâ.
Ai thotë se aeroporti në Bukuresht, Rumani, ishte rihapur posaçërisht për ta në orën 2:00 të mëngjesit, por se ata u mbajtën për disa orë nga policia rumune.
Ai shton se telefonoi njĂ« person rumun, emrin e tĂ« cilit nuk e bĂ«n tĂ« ditur, i cili do tĂ« mbĂ«rrinte shpejt pĂ«r tĂ« zgjidhur çështjen para agimit: âSepse nĂ«se lind dielli, media e zbulon dhe ne nuk jemi larguar, do tĂ« jetĂ« njĂ« makthâ.
Pasi u larguan, gazetarĂ«t e pyetĂ«n Joseph D. McBride, avokatin e Tates, i cili pĂ«rfaqĂ«soi gjithashtu disa nga mbĂ«shtetĂ«sit e Trump qĂ« sulmuan Kongresin Amerikan mĂ« 6 janar 2021, nĂ«se administrata kishte luajtur ndonjĂ« rol nĂ« kthimin e tyre. Ai u pĂ«rgjigj: âBĂ«ni llogaritĂ«, djemtĂ« janĂ« nĂ« aeroplanâ.
Siç u raportua nga faqja e internetit hetimore amerikane âProPublicaâ muaj mĂ« parĂ«, me mbĂ«rritjen e tyre nĂ« Shtetet e Bashkuara, agjentĂ«t e Doganave dhe Mbrojtjes Kufitare, i sekuestruan telefonat dhe Ă«shtĂ« e paqartĂ« me kĂ«rkesĂ« tĂ« cilit autoritet (siç u pĂ«rmend, Tates ishin tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« hetime nĂ« shumĂ« vende).
NĂ« njĂ« procedurĂ« shumĂ« tĂ« pazakontĂ«, njĂ« zyrtar i ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ« ndĂ«rhyri, duke kĂ«rkuar me shkrim qĂ« autoritetet tâi kthenin ato.
Ky zyrtar ishte Paul Ingrassia, ish-avokati i Tates dhe tani ndërlidhësi midis Departamentit të Sigurisë Kombëtare dhe Shtëpisë së Bardhë.
âNew York Timesâ gjeti gjithashtu konfirmim tĂ« ri tĂ« njĂ« historie qĂ« kishte dalĂ« tashmĂ« nĂ« gazeta nĂ« shkurt: se Richard Grenell, njĂ« i dĂ«rguar special pĂ«r administratĂ«n Trump dhe njĂ« mbĂ«shtetĂ«s i njohur i Tates, kishte folur hapur pĂ«r rastin e tyre me zyrtarĂ« tĂ« lartĂ« rumunĂ«.
NjĂ«ri ishte Victor Ponta, njĂ« kĂ«shilltar i kryeministrit tĂ« atĂ«hershĂ«m rumun, Marcel Ciolacu: ai fillimisht kishte lĂ«nĂ« tĂ« kuptohej pĂ«r âNew York Timesâ se kishte diskutuar pĂ«r Tatet me Grenell, por mĂ« vonĂ« e tĂ«rhoqi; tjetri ishte Emil Hurezeanu, atĂ«herĂ« ministĂ«r i JashtĂ«m. Si qeveria rumune, ashtu edhe Grenell, kanĂ« minimizuar ose mohuar çdo rol nĂ« lirimin e tyre.
Së fundmi, gazeta përpiloi intervista, podkaste dhe deklarata nga ata që ishin të përfshirë drejtpërdrejt për të rindërtuar lidhjen midis vëllezërve Tate, familjes Trump dhe figurave të ndryshme të shquara të së djathtës amerikane.
Richard Grenell paspresidentit amerikan, Donald Trump
PĂ«r shembull, raportohet se Andrew Tate ishte takuar personalisht me Donald Trump Jr., njĂ« nga djemtĂ« e Donald, nĂ« âTrump Towerâ nĂ« vitin 2017 dhe nĂ« vitin 2018, ai tha nĂ« njĂ« podcastse fliste me tĂ« âçdo dy ditĂ«â.
Një mik i përbashkët, konfirmoi gjithashtu se Barron Trump, djali më i vogël i Trump, tani 19 vjeç, gjithashtu e admironte shumë Andrew dhe se të dy kishin folur të paktën një herë në Zoom.
NĂ« atĂ« rast, tĂ« dy diskutuan gjithashtu se hetimin rumun, kishte si qĂ«llim njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« tĂ« heshtnin vĂ«llezĂ«rit Tate, sipas burimit tĂ« âNew York Timesâ.
Midis personazheve të famshëm të krahut të djathtë me të cilët Tatet kishin marrëdhënie të mira ose nga të cilët kishin marrë mbështetje, ishin Tucker Carlson, komentatori i njohur konservator, i cili kishte zhvilluar një intervistë shumë përbuzëse me Andrew Tate; Candace Owens, një podkaster i njohur; dhe vetë Charlie Kirk, një nga aktivistët më të njohur të së djathtës amerikane, i vrarë në fillim të shtatorit gjatë një eventi publik.
Gazeta Si â Claudio Manuel Neves Valente veproi si njĂ« vrasĂ«s i ftohtĂ«, i pĂ«rgatitur, i vĂ«mendshĂ«m ndaj detajeve. Por nĂ« fund, ai vdiq si shumĂ« vrasĂ«s masivĂ«, duke qĂ«lluar veten â sipas policisĂ« â nĂ« kokĂ«.
Dhe la pas shumë pyetje, duke filluar nga ajo më themelore: pse vrau dy studentë të Universitetit Brown në Rhode Island dhe shkencëtarin e MIT, profesorin e fizikës, Nuno Loureiro në Brookline, Massachusetts.
Historia e vrasësit ka një fillim në dukje pozitiv. Valente ndjek shkollën e mesme në Torres Naves, 75 milje larg Lisbonës dhe notat e tij janë të larta.
Në fakt, ai është një nga pesë studentët e përzgjedhur për aftësitë e tyre dhe më pas të detyruar të japin një provim kombëtar, një sukses që ai e përsëriti duke dhënë një tjetër në Australi.
Rruga e tij kryqĂ«zohet me atĂ« tĂ« viktimĂ«s sĂ« tij tĂ« ardhshme, profesorin Loureiro, nĂ« Instituto Superior Teknik nĂ« kryeqytet, ku tĂ« dy studiojnĂ« fizikĂ« dhe ka tĂ« ngjarĂ« qĂ« kjo tĂ« jetĂ« koha kur ata takohen. ĂshtĂ« mesi i viteve 1990, njĂ« periudhĂ« formuese para hapit tĂ« madh jashtĂ« shtetit.
Nuno Loureiro, profesori i fizikës në MIT
Valente mbërriti në SHBA në vitin 2000 me vizë studentore, u regjistrua në Universitetin Broën dhe qëndroi atje deri në vitin 2001, kur bëri një pushim që u shndërrua në një tërheqje në vitin 2003.
Arsyet e mungesës së tij janë aktualisht të paqarta, por është e sigurt se, gjatë asaj periudhe, ai ndoqi kurset Barus dhe Holley, të njëjtat që më vonë u bënë vendi i sulmit, më të vjetrat në kompleksin e madh dhe të pa pajisura me një numër të mjaftueshëm kamerash sigurie.
Regjistrimi në universitet është pika e parë e kontaktit midis vrasësit dhe shënjestrës së tij. Edhe pse nuk mjafton për të shpjeguar veprimin. Pas përvojës së tij në Rhode Island, Valente u kthye në Portugali, por nuk e harroi kurrë Amerikën.
Ai arriti tĂ« kthehej nĂ« vitin 2017, duke marrĂ« njĂ« âGreen Cardâ, KartĂ« tĂ« GjelbĂ«r â njĂ« leje qĂ«ndrimi thelbĂ«sore pĂ«r tĂ« punuar â falĂ« sistemit tĂ« llotarisĂ« amerikane, me njĂ« numĂ«r tĂ« caktuar kandidatĂ«sh tĂ« pĂ«rzgjedhur dhe tĂ« shortuar rastĂ«sisht, siç ndodh nĂ« tĂ« gjitha shtetet qĂ« e aplikojnĂ«.
Rruga e Loureiros ishte e ndryshme: pasi përfundoi një bursë kërkimore, ai u bashkua me MIT (Massachusetts Institute of Technology) në vitin 2016, ku ngjiti shkallët e tij, duke u bërë drejtor i njërit prej departamenteve në vitin 2024. Rrugë të kundërta, jetë të ndryshme.
Ndërsa shkencëtari u vendos në periferi të Bostonit, bashkëkombësi i tij Valente shkoi në Florida. Adresa e tij e fundit e njohur ishte në Miami-Dade, një shtëpi e bukur me ngjyra e rrethuar nga palma, me tre dhoma gjumi dhe dy banjo.
Megjithatë, nuk ishte pronë e tij. Dhe që andej ai fluturoi për në Boston më 26 nëntor, faza e parë e misionit të tij.
MĂ« 1 dhjetor, ai mori me qira njĂ« makinĂ«, duke lĂ«nĂ« gjurmĂ« â sipas versionit zyrtar â qĂ« mĂ« vonĂ« do tĂ« rezultonin vendimtare pĂ«r identifikimin e tij.
Më 13 dhjetor, ai kaloi në ofensivë: inspektoi Universitetin Brown dhe më pas qëlloi dhjetëra plumba drejt studentëve.
Ai u largua me qetësi, duke marrë masa për të shmangur identifikimin e shpejtë, duke përfshirë targa të dyfishta dhe masa të tjera paraprake.
Këto lëvizje tregojnë planifikimin e një sulmi që, për fat të keq, nuk kishte përfunduar ende. Mbrëmjen e 15 dhjetorit, ai vrau shkencëtarin Nuno Loureiro në shtëpinë e tij në Brookline, rreth 50 milje nga Providence (Massachusetts).
Më pas, ai vazhdoi arratisjen e tij, duke përfunduar tre ditë më vonë me vetëvrasjen e tij në një depo garazhi në Salem. Tani vjen pjesa më e vështirë për hetuesit: ata duhet të zbulojnë një motiv bazuar në provat që kanë.
Valente ndoqi Universitetin Broën, por e la. Ai studioi fizikë dhe njihte Loureiron, një figurë prestigjioze në botën akademike, një shkencëtar që mori njohje të madhe. Për pjesën tjetër, ata mund të spekulojnë vetëm: pakënaqësi, urrejtje, probleme personale.
Nuk bëhet fjalë për një të ri që përballet me sfidat e jetës, por për një burrë 48-vjeçar i cili, ashtu si vrasësit e tjerë masivë në SHBA, doli nga anonimati, duke iu drejtuar dhunës. I verbër në korridoret e Universitetit Brown, duke synuar Loureiron.
Kristin Cabot, drejtoresha e burimeve njerëzore që u bë virale pasi u kap duke u përqafuar në mënyrë intime me shefin e saj të martuar gjatë një koncerti të Coldplay në Boston, ka folur për herë të parë publikisht, duke mohuar se kishte një lidhje seksuale me të.
Cabot, 53 vjeçe, dhe ish-CEO i kompanisĂ« Astronomer, Andy Byron, u shfaqĂ«n nĂ« ekranin gjigant tĂ« koncertit mĂ« 16 korrik, nĂ« njĂ« moment tĂ« afĂ«rt qĂ« u transmetua nga âkiss camâ.
Sapo kuptuan se po shfaqeshin para mijëra njerëzve, të dy u ndanë me shpejtësi dhe u përpoqën të fshiheshin, ndërsa momenti u komentua edhe nga këngëtari i Coldplay, Chris Martin, i cili tha me shaka:
âOse janĂ« duke tradhtuar, ose janĂ« shumĂ« tĂ« turpshĂ«mâ.
Pas muajsh heshtjeje, Cabot ka deklaruar për Neë York Times se gjithçka ishte një gabim i vetëm, i nxitur nga alkooli.
âMora njĂ« vendim tĂ« keq. Piva disa kokteje, kĂ«rcyem dhe u solla nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« papĂ«rshtatshme me shefin tim. Nuk Ă«shtĂ« diçka e vogĂ«l. Mora pĂ«rgjegjĂ«si dhe sakrifikova karrierĂ«n time pĂ«r kĂ«tĂ«. Ky ishte çmimi qĂ« zgjodha tĂ« paguajâ, u shpreh ajo.
Ajo pranoi se kishte një simpati për Byron, por theksoi se para asaj mbrëmjeje ata nuk kishin pasur asnjë marrëdhënie intime dhe as nuk ishin puthur ndonjëherë. Sipas saj, puthja në koncert ishte e para dhe e fundit.
Cabot tregon se Ă«shtĂ« tallur publikisht, Ă«shtĂ« quajtur âtradhtareâ nga tĂ« panjohur dhe ka marrĂ« mbi 60 kĂ«rcĂ«nime me vdekje.
âDua qĂ« fĂ«mijĂ«t e mi ta dinĂ« se njerĂ«zit mund tĂ« gabojnĂ« rĂ«ndĂ«, por askush nuk duhet tĂ« kĂ«rcĂ«nohet me vdekje pĂ«r njĂ« gabimâ, tha ajo.
Situata ishte edhe më e ndërlikuar pasi Cabot ishte drejtore e HR dhe Byron CEO i kompanisë.
âĂshtĂ« kaq klishe dhe kaq keqâ, kujton ajo.
Pas një hetimi, Byron dha dorëheqjen si CEO dhe më pas u largua edhe Cabot.
Ajo zbuloi gjithashtu se nĂ« koncert ndodhej edhe ish-bashkĂ«shorti i sajr, AndreĂ«, me njĂ« shoqĂ«ruese tjetĂ«r. Ăifti ishte i martuar prej dy vitesh, por i ndarĂ« nĂ« atĂ« kohĂ«. Cabot depozitoi kĂ«rkesĂ«n pĂ«r divorc mĂ« 13 gusht, ndĂ«rsa AndreĂ« konfirmoi se vendimi pĂ«r ndarje ishte marrĂ« pĂ«rpara incidentit.
Cabot thotë se fëmijët e saj adoleshentë po ndjekin terapi dhe janë pritur me mirëkuptim në shkollë, ndërsa ajo vetë po rikthehet gradualisht në jetën normale.
Kontakti me Andy Byron ka përfunduar që në shtator, pasi të dy ranë dakord se komunikimi mes tyre e bënte më të vështirë shërimin dhe ecjen përpara.
Rasti mbetet një nga skandalet më të komentuara të verës, duke hapur debat të gjerë mbi jetën private, gjykimin publik dhe pasojat e një momenti të vetëm të gabuar.
Nëse nuk fle me Alfonso Signorinin, nuk bëhesh dot i famshëm.
Kjo Ă«shtĂ« akuza qĂ« ka bĂ«rĂ« paparaci italian Fabrizio Corona nĂ« njĂ« investigim qĂ« ka tronditur ItalinĂ«. Corona e quan kĂ«tĂ« âĂmimi i suksesitâ dhe me anĂ« tĂ« disa mesazheve e dĂ«shmive tregon se Signorinin ka shfrytĂ«zuar seksualisht disa banorĂ« tĂ« âGrande Fratelloâ, qĂ« Signorini drejton prej vitesh.
Corona thotë se ka rreth 10 vite që gazetari Signorini përdor fuqinë e tij për të bërë shantazhe seksuale ndaj të rinjve që duan të bëhen pjesë e reality show-t të famshëm.
âRasti zeroâ qĂ« ekspozoi âsistemin Signoriniâ, siç e quan Corona, Ă«shtĂ« Antonio Medugno, njĂ« i ri napoletan, pjesĂ« e GF nĂ« vitin 2022. Sipas Corona-s, çmimi qĂ« pagoi i riu pĂ«r tâu bĂ«rĂ« i famshĂ«m ishte marrĂ«dhĂ«nia seksuale me Signorinin, kokĂ«n e âGrande Fratelloâ. Paparazi ka publikuar mesazhe midis tĂ« dyve, me pĂ«rmbajtje tĂ« forta seksuale dhe takime gjatĂ« natĂ«s tek shtĂ«pia e Signorinit. Corona tregon mesazhet ku Signorini i thotĂ« tĂ« riut âTi je perfekt. Mundohem tĂ« tĂ« gjej tĂ« meta, por nuk gjej dot. I vetmi difekt Ă«shtĂ« qĂ« e ke tĂ« vogĂ«l!â.
Vetë Medugno mohon se ka patur kontakt fizik, por flet për video-telefonata të nxehta. Fillimisht Medugno u refuzua në GF.
Mesazhet e publikuara nga Corona
Sipas paparacit, pas refuzimit fillestar tĂ« Medugnos, prezantuesi bĂ«ri lĂ«vizje tĂ« reja, duke rifilluar tâi dĂ«rgonte mesazhe: âFlirtimi fillon pĂ«rsĂ«ri, mbĂ«rrijnĂ« takimet dhe befas ai Ă«shtĂ« njĂ« konkurrent i ri nĂ« Big Brother. Ky Ă«shtĂ« sistemiâ, pohon Corona. Medugno qĂ«ndroi nĂ« shtĂ«pi pĂ«r njĂ« muaj e gjysmĂ« pĂ«rpara se tĂ« eliminohej.
KĂ«tu akuzat e Coronas zgjerohen. BĂ«het fjalĂ« pĂ«r tentativa joshjeje dhe takime seksuale me premtimin e suksesit: âTĂ« paktĂ«n 500 raste nĂ« 10 vitet e fundit,â thotĂ« ai. Pas episodit, njĂ« nga mĂ« tĂ« ndjekurit, pas atij pĂ«r aventurat e dashurisĂ« sĂ« Chiaras Ferragni dhe skandalit tĂ« Raul Bovas, Corona pretendon se ka marrĂ« tĂ« paktĂ«n 50raportime tĂ« ngjashme.
Shumë personazheve janë shprehur të ngazëllyer për fundin e Alfonsos dhe parashikojnë përjashtimin e tij nga sezoni i ardhshëm i GF, në Mediaset.
âE bukur Ă«shtĂ« tĂ« shohĂ«sh idhujt tuaj tĂ« shemben si kullĂ« letre,â komentoi ish-sportistja Valentina Vignali. âKam punuar nĂ« modĂ« dhe televizion qĂ« nga viti 2006: falĂ« Zotit, nuk jemi tĂ« gjithĂ« tĂ« tillĂ«. Jeni tĂ« neveritshĂ«m.â
Fotot e Signorinit, publikuar nga Corona
Salvo Veneziano, i eliminuar pĂ«r komentet seksiste nga reality show, i bashkohet listĂ«s sĂ« ish-pjesĂ«marrĂ«sve tĂ« Big Brother: âPas 5 vitesh, sot po kĂ«naqem! Dhe doja tâu thoja tĂ« gjithĂ« atyre qĂ« shiteshin: sa pĂ«r mua, mĂ« neveritni.â
Stefano Bettarini, i pĂ«rjashtuar nga shtĂ«pia nĂ« vitin 2020 pĂ«r blasfemi: âKur ke qenĂ« duke shijuar jetĂ«n dhe papriturâŠ.karma,â shkroi ai nĂ« rrjetet sociale. Daniele Dal Moro, pjesĂ«marrĂ«s dy herĂ« nĂ« Big Brother VIP, nĂ«nkupton njĂ« pĂ«rjashtim tĂ« padrejtĂ« nga programi: âLe tĂ« hapim kutinĂ« e PandorĂ«s pĂ«r pĂ«rjashtimin tim. Jemi nĂ« momentin e pĂ«rballjes.â
Antonio Medugno
Opinionisti i Showbizz-it, Alessandro Rosica komentoi gjithashtu nĂ« Instagram: âFatkeqĂ«sisht, mund ta konfirmoj qĂ« gjithçka Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. Sistemi Signorini ka qenĂ« gjithmonĂ« kĂ«shtu. Bisedat dhe telefonatat e tij kanĂ« qarkulluar pĂ«r vite me radhĂ«, ishte vetĂ«m çështje kohe. Ai madje provoi ta bĂ«jĂ« edhe me mua, por kur kuptoi qĂ« unĂ« nuk isha pĂ«rputhje pĂ«r tĂ«, mĂ« pĂ«rjashtoi nga Big Brother dy vjet mĂ« parĂ«. Nuk Ă«shtĂ« sekret, e kam treguar nĂ« storiet e mia nĂ« Instagram. ShumĂ« burra tĂ« tjerĂ« nuk kanĂ« pasur forcĂ«n time dhe kanĂ« rĂ«nĂ«. Po flasim pĂ«r burra tĂ« drejtĂ« me familje pas tyre, jo njĂ«, jo dy, jo tre, por shumĂ«. Pas Alfonso-s, do tĂ« vijĂ« radha e Piersilvio-s.â
SĂ«rish, sipas Rosica-s, âPier Silvio dhe shoqĂ«ria po vlerĂ«sojnĂ« me urgjencĂ« pozicionin e Alfonso-s. Ai mund tĂ« mos jetĂ« mĂ« moderator i Big Brother 2026â.
VetĂ« Signorini, ka reaguar pasi u pyet nga gazetarĂ«t e âCorriere della seraâ, duke thĂ«nĂ« se âçdo gjĂ« Ă«shtĂ« nĂ« dorĂ« tĂ« avokatĂ«ve tĂ« tijâ.
PĂ«rgatiti: Gazetasi.al, burime: Corriere della Sera, Il Quotidioano, La Repubblica.
Gazeta Si â Brukseli po pret samitin mĂ« tĂ« ndjeshĂ«m tĂ« BE-sĂ« nĂ« vitet e fundit: nĂ« qendĂ«r tĂ« takimit Ă«shtĂ« çështja e UkrainĂ«s dhe, nĂ« veçanti, mbĂ«shtetja pĂ«r Kievin pĂ«rmes pĂ«rdorimit tĂ« aseteve tĂ« ngrira ruse.
Por rruga drejt kĂ«saj mase Ă«shtĂ« gjithçka tjetĂ«r pĂ«rveçse e lehtĂ«. Italia, sĂ« bashku me njĂ« numĂ«r tĂ« vogĂ«l vendesh tĂ« tjera, ka shprehur shqetĂ«sime dhe, sipas burimeve brenda institucioneve tĂ« BE-sĂ«, âasnjĂ« opsion nuk Ă«shtĂ« jashtĂ« tryezĂ«sâ.
Ndërkohë, Putini ka reaguar, duke premtuar hakmarrje dhe kundërpërgjigje.
Sa vlenjĂ« ato â Kur njerĂ«zit flasin pĂ«r ngrirjen e aseteve ruse, ata i referohen 300-350 miliardĂ« dollarĂ«ve nĂ« rezervat e BankĂ«s Qendrore Ruse qĂ«, pas pushtimit tĂ« UkrainĂ«s, u ngrinĂ« nga vendet e G7 dhe Bashkimi Evropian nĂ« bankat dhe depozitat perĂ«ndimore.
Nga këto, afërsisht 190-210 miliardë euro janë depozituar në Evropë, kryesisht në Euroclear në Belgjikë, dhe afërsisht 100-110 miliardë dollarë mbahen në Shtetet e Bashkuara, kryesisht në formën e obligacioneve qeveritare amerikane. Pjesa tjetër mbahet në Japoni, Kanada, Mbretërinë e Bashkuar, Australi dhe vende të tjera.
BE-ja do tĂ« donte tâi pĂ«rdorte kĂ«to para pĂ«r tĂ« financuar rindĂ«rtimin e UkrainĂ«s dhe pĂ«r tâi lejuar Kievit tĂ« shlyejĂ« kreditĂ« e tij ndaj EvropĂ«s.
Por Rusia i konsideron këto asete si pronë sovrane të paprekshme. Prandaj kërcënimi i hakmarrjes së ashpër nëse ato përdoren në dobi të Ukrainës. Përdorimi i këtyre aseteve është gjithashtu një pikë kyçe në negociatat që synojnë arritjen e paqes.
QĂ«ndrimi i BE-sĂ« â Deri mĂ« tani, 25 vende kanĂ« shprehur mbĂ«shtetje pĂ«r pĂ«rdorimin e aseteve ruse, ndĂ«rsa dy, Hungaria dhe Sllovenia, votuan kundĂ«r.
PavarĂ«sisht votave pro, disa shtete kanĂ« shprehur shqetĂ«sime. Belgjika, Bullgaria, Italia dhe Malta, nĂ« njĂ« deklaratĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t, i kĂ«rkuan Komisionit Evropian dhe KĂ«shillit âtĂ« vazhdojnĂ« tĂ« eksplorojnĂ« dhe diskutojnĂ« opsione alternative, nĂ« pĂ«rputhje me ligjin e BE-sĂ« dhe atĂ« ndĂ«rkombĂ«tar, me parametra tĂ« parashikueshĂ«m dhe qĂ« paraqesin rreziqe dukshĂ«m mĂ« tĂ« ulĂ«ta, pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur nevojat financiare tĂ« UkrainĂ«s, bazuar nĂ« njĂ« mekanizĂ«m huadhĂ«nieje tĂ« BE-sĂ« ose zgjidhje kalimtare, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« sigurohet vazhdimĂ«sia e mbĂ«shtetjes pĂ«rpara se ndonjĂ« nga opsionet nĂ« tryezĂ« tĂ« hyjĂ« nĂ« fuqiâ.
PĂ«r tĂ« katĂ«r vendet, ndalimi i transferimit tĂ« aseteve ruse âpĂ«rfshin pasoja ligjore, financiare, procedurale dhe institucionale qĂ« mund tĂ« shkojnĂ« shumĂ« pĂ«rtej kĂ«tij rasti specifikâ.
PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, âata besojnĂ« se ky vendim duhet tĂ« ishte diskutuar nga KĂ«shilli Evropian pĂ«rpara se KĂ«shilli tĂ« miratojĂ« njĂ« vendim pĂ«rfundimtar, pas dhe nĂ« pĂ«rputhje me pĂ«rfundimet pĂ«r UkrainĂ«n tĂ« miratuara nĂ« atĂ« rastâ.
Dyshimet e ItalisĂ« â Ursula von der Leyen dhe Komisioni i BE-sĂ« nuk kanĂ« marrĂ« kurrĂ« nĂ« konsideratĂ« ndonjĂ« mundĂ«si tjetĂ«r financimi pĂ«r Kievin pĂ«rveç pĂ«rdorimit tĂ« aseteve ruse.
Kjo qasje e ka irrituar shumë vetë Italinë, dhe për këtë arsye Meloni, në samitin e 27 vendeve, mund të ngrejë një pyetje që po shfaqet shumë, jo vetëm brenda qeverisë italiane: nëse përdorimi i aseteve ruse për të garantuar gjithçka që dëshiron Belgjika është kaq i kushtueshëm dhe i rrezikshëm, pse të mos kthehemi te opsioni i parë, një kredi e thatë?
Kjo do tĂ« mbĂ«shtetej nĂ« garancitĂ« kombĂ«tare qĂ« çdo kryeqytet â jo domosdoshmĂ«risht i gjithĂ« â do tĂ« ofronte pĂ«r tĂ« mbrojtur UkrainĂ«n.
Burimet diplomatike shpjegojnë se kjo është disi e ngjashme me atë që ndodhi në vitin 2023, kur Kievit iu dhanë mbi 18 miliardë euro përmes të ashtuquajturës MFA+ (Ndihmë Makro-Financiare).
Dhe, tĂ« njĂ«jtat burime shpjegojnĂ«, nuk Ă«shtĂ« e detyrueshme qĂ« samiti tĂ« gjejĂ« njĂ« zgjidhje pĂ«r UkrainĂ«n gjatĂ« dy viteve tĂ« ardhshme. âNĂ«se detyrohet, mund tĂ« gjendet edhe njĂ« zgjidhje urĂ«lidhĂ«seâ, theksojnĂ« ata.
Por këtë herë, loja e Melonit do të jetë jashtëzakonisht e vështirë. Fronti kursimtar, i udhëhequr nga Gjermania, nuk dëshiron asnjë hap prapa në përdorimin e aseteve.
Dhe disa kanë shprehur gatishmërinë e tyre për të ecur përpara me shumicë votash pavarësisht kësaj, edhe pa Belgjikën në bord.
Ndër forcat më pro-evropiane, ideja e një BE-je që, përballë udhëkryqeve epokale, mund të lërë pas disa vende anëtare, po rritet.
Kremlini Ă«shtĂ« i tĂ«rbuar â Rusia ka njoftuar tashmĂ« masa hakmarrĂ«se: âPĂ«rgjigja jonĂ« do tĂ« jetĂ« e menjĂ«hershmeâ, paralajmĂ«roi zĂ«dhĂ«nĂ«sja e MinistrisĂ« sĂ« Jashtme, Maria Zakharova.
âBanka e RusisĂ« publikoi njĂ« deklaratĂ« tĂ« detajuar mbi kĂ«tĂ« çështje mĂ« 12 dhjetor. Masat konkrete tashmĂ« po zbatohenâ, tha Zakharova nĂ« njĂ« deklaratĂ« tĂ« publikuar nga Ministria e PunĂ«ve tĂ« Jashtme.
Zëdhënësja diplomatike ruse, shtoi se politika e Brukselit ndaj Moskës është e palogjikshme dhe i ngjan teatrit të absurdit: ajo vuri në dukje se politika e dëmtimit të Rusisë me çdo kusht ka çuar tashmë në një situatë katastrofike ekonomike brenda vetë BE-së.
âShpĂ«rdorimi i aseteve tona sovrane pa pĂ«lqimin e FederatĂ«s Ruse, qoftĂ« pĂ«rmes bllokimit tĂ« pacaktuar, konfiskimit, apo njĂ« pĂ«rpjekjeje pĂ«r ta paraqitur konfiskimin e tyre âde factoâ si njĂ« lloj âkredie dĂ«mshpĂ«rblimiâ, Ă«shtĂ« njĂ« akt absolutisht i paligjshĂ«m qĂ« shkel rĂ«ndĂ« tĂ« drejtĂ«n ndĂ«rkombĂ«tareâ, paralajmĂ«roi Zakharova.
Gazeta Si â Pas 14 viteve lufte civile, 600 mijĂ« viktimave dhe 14 milionĂ« refugjatĂ«ve, ish-presidenti sirian Bashar al-Assad duket se po kthehet te pasioni i tij i hershĂ«m pĂ«r okulistikĂ«n (diagnostikimin, trajtimin dhe kirurgjinĂ« e sĂ«mundjeve dhe çrregullimeve tĂ« syrit).
NĂ« mĂ«rgimin e tij nĂ« MoskĂ«, ish-diktatori po mĂ«son rusisht, por mĂ« shumĂ« po kĂ«rkon njĂ« certifikatĂ« pĂ«r tâju rikthyer profesionit tĂ« tij si okulist.
Sipas informacioneve tĂ« gazetĂ«s âThe Guardianâ, Assad mund tĂ« synojĂ« klientĂ« nĂ« elitĂ«n ruse. Nuk ka nevojĂ« pĂ«r para, ato nuk i mungojnĂ«, por oftalmologjia (okulistika) gjithmonĂ« ka qenĂ« pasioni i tij. Pas pĂ«rvojĂ«s sĂ« pushtetit, ai ka mundĂ«sinĂ« tĂ« kthehet te dashuria e parĂ«: kujdesi pĂ«r sytĂ«.
âVini tĂ« pini njĂ« çaj te ne, burri im do tâju kontrollojĂ« presionin e syveâ, mund tĂ« thotĂ« bashkĂ«shortja e tij, Asma fqinjĂ«ve tĂ« rinj.
Sot, familja Assad jeton pranĂ« elitĂ«s tĂ« pasur dhe tĂ« fuqishme tĂ« RusisĂ«, nĂ« zonĂ«n prestigjioze âRublyovo-Uspenskoyeâ, nĂ« perĂ«ndim tĂ« MoskĂ«s, njĂ« nga zonat mĂ« tĂ« shtrenjta tĂ« banimit nĂ« botĂ«. Vila luksoze dhe zonat e mbrojtura ofrojnĂ« privatĂ«si tĂ« plotĂ«.
Luksi i familjes është i garantuar nga vite të tëra pasurimi, jo vetëm i Basharit, por i të gjithë familjes. Megjithatë, ai rrezikon të mbetet i izoluar nga bota për shkak të rregullave të vendosura nga Vladimir Putin për pritjen e tij: intervista të pakta dhe të kontrolluara, profil i ulët, pa aktivitet politik dhe ndërhyrje minimale në regjimin e ri sirian.
Për Putinin, më e rëndësishme është marrëdhënia me qeverinë e re të Damaskut dhe ruajtja e bazave ushtarake ruse në Siri.
Pa perspektivĂ« pĂ«r tâu rikthyer nĂ« pushtet, si e kalon kohĂ«n ish-presidenti Bashar al-Assad? PĂ«r tĂ«, oftalmologjia Ă«shtĂ« njĂ« ârrugĂ« kthimiâ 31 vite pas.
Në vitin 1994, vëllai i tij Basel, i preferuar nga prindërit dhe i përgatitur për të komanduar dhe drejtuar aparatin represiv të krijuar nga babai i tyre Hafez, vdiq në një aksident automobilistik.
Bashar, i cili nuk kishte treguar ndonjë interes për politikën apo aftësi kriminale si vëllai Basel dhe vëllai tjetër Maher, u detyrua të largohej nga Londra dhe të braktiste profesionin për një kurs të shpejtë drejt pushtetit të trashëguar.
Ai u bashkua me ushtrinë, u bë zyrtar dhe komandant në Liban dhe pas vdekjes së babait në vitin 2000, u bë president.
NĂ« vitin 2011, gjatĂ« shpĂ«rthimit tĂ« PranverĂ«s Arabe, thuhet se nĂ«na e Basharit, Anisa, e shtyu djalin qĂ« hezitonte, tĂ« vepronte.Â
âBĂ«hu burrĂ«, vepro si babai yt, shtypi ataâ. I bindur, Bashar mbikĂ«qyri vite tĂ« tĂ«ra represioni, tortura dhe shkatĂ«rrimi.
Sot, ish-presidenti nuk është parë në publik në Moskë. Ai bën një jetë jashtëzakonisht private: studion, shkon në universitet, luan PlayStation dhe pak gjëra të tjera.
Bashkëshortja e tij, Asma duket e shëruar nga leukemia me të cilën luftoi për vite me radhë dhe është parë në diskutimin e diplomës së vajzës, Zein al-Assad, së bashku me fëmijët e tjerë.
Familja është parë gjithashtu duke bërë blerje në dyqane ekskluzive dhe ka marrë disa leje për të udhëtuar në Emiratet e Bashkuara Arabe, ku jetojnë shumë të njohur të tjerë të mërguar nga Siria, si ata. Megjithatë, për momentin, vetëm Putin ka garantuar sigurinë e ekzilit të Basharit.
Ăndrra e Asadit Ă«shtĂ« tĂ« rikthehet tĂ« kujdeset pĂ«r sytĂ« e tĂ« tjerĂ«ve, madje edhe tĂ« operojĂ«, pasi thuhet se kishte dorĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r kĂ«tĂ«.
Ashtu si në kohën e Londrës, pasioni i tij për oftalmologjinë e bën të mos mendojë për pasojat që mund të ketë për të.
Tani, rrëzimi i mundshëm i Putinit ose një ndryshim tjetër i madh politik, mund ta detyrojë të merret me mbrojtjen ligjore përpara një gjykate ndërkombëtare për krime lufte.
Gazeta Si â Sajid Akram dhe djali i tij Naveed i thanĂ« familjes sĂ« tyre se do tĂ« shkonin pĂ«r peshkim. Por ata arritĂ«n nĂ« njĂ« apartament me qira ku zhvendosĂ«n arsenalin e tyre: disa armĂ« tĂ« blera ligjĂ«risht dhe disa pajisje shpĂ«rthyese rudimentare. Ishte vendi i tyre nga i cili u nisĂ«n pĂ«r tĂ« kryer masakrĂ«n e Hanukkah nĂ« plazhin Bondi.
Informacioni i ri â i pjesshĂ«m dhe qĂ« ende ka nevojĂ« pĂ«r detaje â nuk pĂ«rjashton udhĂ«heqjen e Shtetit Islamik (IS).
Për të paktën dy arsye. Së pari, në vitin 2019, Naveed ishte monitoruar nga policia për shkak të lidhjeve të dyshuara me xhihadistët, por nuk doli asgjë që mund të çonte në një arrestim.
â Muhammad Ali Sahil ŰčÙÙ ŰłŰ§ŰÙ (@amsahilofficial) December 14, 2025
Së dyti, vrasësit kishin dy flamuj të Shtetit Islamik në makinën e tyre dhe është e mundur që ata të kenë bërë një betim besnikërie ndaj lëvizjes, një gjest që zakonisht i paraprin sulmeve.
Hetuesit tani po punojnë për të rindërtuar profilet e sulmuesve dhe çdo lidhje të mundshme. Sajid, një pakistanez 50-vjeçar, hyri në Australi në vitin 1998 me një vizë turistike dhe më vonë u vendos në vend, ku hapi një dyqan frutash dhe perimesh.
Naveed, 24 vjeç, lindi në Australi, studioi fe islame dhe punoi si punëtor krahu, por humbi punën disa muaj më parë.
Sajid, anëtar i një shoqate gjuetie, ka zgjidhur problemin më të rëndësishëm logjistik: armët. Ai kishte pushkë të shumta, të regjistruara siç duhet, dhe municione.
Këto ishin të njëjtat që mbante në çantë shpine gjatë sulmit. Ishte me këto pushkë që ai kreu më pas bastisjen që përfundoi me vdekjen e tij në duart e oficerëve. Naveed është shtruar në spital me lëndime të rënda dhe është në qendër të hetimit.
Mbetet pĂ«r tâu parĂ« se si babĂ« e bir dolĂ«n me idenĂ« e kryerjes sĂ« njĂ« masakre qĂ« synonte festĂ«n nĂ« plazh. Dyshja mund tâi ketĂ« kushtuar vĂ«mendje njĂ«rĂ«s prej shumĂ« thirrjeve tĂ« nisura nga propagandistĂ«t e luftĂ«s sĂ« shenjtĂ« pĂ«r tĂ« vrarĂ« âhebrenjtĂ« dhe kryqtarĂ«tâ, ose mund tĂ« jenĂ« nxitur nga dikush.
Kjo parandalon tradhtinĂ«, forcon bindjen dhe bĂ«het njĂ« shtesĂ« âe frikshmeâ pĂ«r ndjekjen e zgjedhjeve ekstreme.
Burime zyrtare kanë specifikuar se hetimet u kryen kundër Naveed pas zbulimit të një celule të ISIS në vend.
Nuk ishte e vetmja. Në të kaluarën, zyrtarët e antiterrorizmit kishin penguar një komplot të organizuar nga një grup vëllezërish dhe kushërinjsh për të shkatërruar një avion pasagjerësh nga Emiratet.
TĂ« trajnuar dhe tĂ« financuar nga njĂ« kontakt nĂ« Siri, militantĂ«t â tĂ« gjithĂ« me origjinĂ« libaneze â kishin krijuar bomba pĂ«r tâu fshehur nĂ« mulli mishi dhe kukulla.
Plani, pĂ«r fat tĂ« mirĂ«, u pengua nga siguria, por ishte provĂ« e qartĂ« e njĂ« kĂ«rcĂ«nimi tĂ« vazhdueshĂ«m. ĂshtĂ« pĂ«rsĂ«ritur disa herĂ« nĂ« Australi nĂ« forma tĂ« ndryshme: sulme tĂ« âujqĂ«rve tĂ« vetmuarâ, goditje me thikĂ« dhe sulme. Momentumi i saj Ă«shtĂ« rritur paralelisht me konfliktin nĂ« Gaza.
Komploti pĂ«rfshinte gjithashtu njĂ« kriminel tĂ« zakonshĂ«m, tĂ« punĂ«suar pĂ«r tĂ« kryer misionin â njĂ« mĂ«nyrĂ« veprimi qĂ« Irani e pĂ«rdor kudo.
KĂ«to incidente duhet tĂ« kishin nxitur rritjen e vigjilencĂ«s, veçanĂ«risht pasi Mossadi i kishte paralajmĂ«ruar australianĂ«t â dhe partnerĂ«t e tjerĂ« perĂ«ndimorĂ« â pĂ«r kĂ«rcĂ«nimin e sulmeve.
Sipas Tel Avivit, forcat lokale e nënvlerësuan kërcënimin, një polemikë që më vonë u përshkallëzua në një përplasje politike me Kryeministrin shqiptar.
Gazeta Si â Para dy javĂ«sh, Shtetet e Bashkuara e shpallĂ«nâCartel de los Solesâ (Kartelin e Diejve) si njĂ« âorganizatĂ« terroriste tĂ« huajâ.
Kjo organizatë venezueliane, sipas administratës Trump, është e përfshirë në trafikun e drogës dhe drejtohet drejtpërdrejt nga presidenti venezuelan, Nicolås Maduro (i cili për këtë arsye u shpall si udhëheqësi i një organizate terroriste).
Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë ofruar një shpërblim për arrestimin e Maduros për vite me radhë, duke e rritur së fundmi atë në 50 milionë dollarë.
Sekretari i Shtetit Marco Rubio e quajti âCartel de los Solesâ ânjĂ« nga organizatat mĂ« tĂ« mĂ«dha kriminale nĂ« HemisferĂ«n PerĂ«ndimoreâ. Ka vetĂ«m njĂ« problem: shumĂ« ekspertĂ« janĂ« skeptikĂ« se âCartel de los Solesâ ekziston nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«.
PĂ«r shumĂ« njerĂ«z, kĂ«mbĂ«ngulja e administratĂ«s Trump pĂ«r âCartel de los Solesâ Ă«shtĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« tjetĂ«r pĂ«r tĂ« ushtruar presion mbi regjimin e Maduros, por kjo bazohet nĂ« supozime tĂ« gabuara dhe nĂ« fakt rrezikon tĂ« shkĂ«pusĂ« vĂ«mendjen nga problemi i vĂ«rtetĂ« i korrupsionit dhe trafikimit tĂ« drogĂ«s qĂ« ekziston nĂ« vend.
Referencat e para pĂ«r ekzistencĂ«n e njĂ« âCartel de los Solesâ (Karteli i Diejve) u bĂ«nĂ« nĂ« VenezuelĂ« nĂ« vitet 1990, por termi fitoi popullaritet nĂ« vend nĂ« vitet 2000 dhe ka filluar tĂ« pĂ«rdoret jashtĂ« vetĂ«m nĂ« vitet e fundit. Dokumenti i parĂ« zyrtar i SHBA-ve qĂ« e pĂ«rmend atĂ« daton qĂ« nga viti 2019.
Ministri i Mbrojtjes i Venezuelës, Vladimir Padrino López, i kërkuar gjithashtu nga Shtetet e Bashkuara, duke mbajtur shenja dielli në spaletat e tij
NĂ« VenezuelĂ«, âCĂĄrtel de los Solesâ Ă«shtĂ« njĂ« term i pĂ«rcaktuar lirshĂ«m qĂ« pĂ«rdoret pĂ«r tĂ« pĂ«rshkruar faktin se shumĂ« zyrtarĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« regjimit venezuelian, veçanĂ«risht oficerĂ«t ushtarakĂ«, pasurohen pĂ«rmes trafikut tĂ« drogĂ«s.
âDiejtâ nĂ« emĂ«r janĂ« shenjat dalluese nĂ« formĂ« dielli qĂ« mbahen nĂ« shpatulla nga oficerĂ«t e Guardia Nacional Bolivariana, njĂ« pĂ«rbĂ«rĂ«s i forcave tĂ« armatosura venezueliane.
Nuk ka dyshim të vërtetë se segmente të mëdha të ushtrisë venezueliane janë të përfshira në trafikun e drogës: provat janë të shumta dhe të dokumentuara mirë.
Ky afrim filloi nĂ« vitet 2000. NĂ« ato vite, Venezuela â e udhĂ«hequr atĂ«herĂ« nga Hugo ChĂĄvez, paraardhĂ«si i Maduros dhe themeluesi i regjimit aktual â po izolohej ndĂ«rkombĂ«tarisht dhe kjo bĂ«ri qĂ« shumĂ« oficerĂ« tĂ« kĂ«rkonin burime tĂ« ardhurash nĂ« trafikun e paligjshĂ«m.
Për më tepër, gjatë atyre viteve, disa grupe të FARC-ut, grupit gueril kolumbian që financonte operacionet e tij përmes trafikut të drogës, u përballën me vështirësi në vendin e tyre dhe vendosën lidhje me ushtrinë e Venezuelës fqinje.
Ushtria fillimisht u kufizua në ofrimin e mbrojtjes për trafikantët në këmbim të parave, pastaj filloi të trafikonte drogë drejtpërdrejt, duke përdorur infrastrukturën shtetërore si aeroportet.
Ndërsa regjimi, fillimisht nën drejtimin e Chavezit dhe më pas me Maduron, u bë gjithnjë e më i izoluar dhe paranojak, këto sjellje u inkurajuan në vend që të shtypeshin: sa më shumë oficerë ushtarakë të përfshiheshin në trafikun e drogës, aq më shumë do të humbisnin nëse regjimi binte, sepse pa mbrojtjen e qeverisë ata rrezikonin të kapeshin si narkotrafikantë.
Për më tepër, me ekonominë në krizë, trafikimi i drogës ishte një mënyrë për ta mbajtur ushtrinë të kënaqur edhe nëse paga e tyre ishte e ulët.
Gjatë viteve, shumë oficerë ushtarakë venezuelianë janë arrestuar jashtë vendit me akuza për trafik droge, disa prej të cilëve janë ekstraduar në Shtetet e Bashkuara dhe kanë marrë dënime të rënda.
Presidenti Nicolas Maduro, takon krerët e ushtrisë venezueliane
Më famëkeqi prej tyre është Hugo Carvajal, ish-kreu i shërbimeve të inteligjencës së Venezuelës, i cili u shpall fajtor në qershor për trafik droge dhe akuza të tjera.
Sot, disa organizata vlerësojnë se 24 përqind e kokainës në botë kalon nëpër Venezuelë. Ushtria gjithashtu operon miniera të paligjshme, trafik karburanti dhe biznese të tjera të ngjashme të paligjshme.
Duke pasur parasysh përfshirjen e qartë të sektorëve të forcave të armatosura të Venezuelës në trafikimin e drogës, megjithatë, është e vështirë të thuhet nëse këta sektorë janë vërtet aq të koordinuar dhe të lidhur sa të përbëjnë një kartel droge.
Kartelet, si ato në Meksikë dhe Kolumbi, kanë një udhëheqje të përcaktuar, një hierarki të ngurtë dhe operacione tipike të centralizuara.
Nga ana tjetĂ«r, thuhet se âCartel de los Solesâ, dyshohet se pĂ«rbĂ«het nga sektorĂ« tĂ« ndryshĂ«m tĂ« forcave tĂ« armatosura qĂ«, nĂ« mĂ«nyra tĂ« ndryshme, pĂ«rfitojnĂ« nga trafikimi i drogĂ«s.
âNuk ka pasur kurrĂ« prova tĂ« qarta se ekziston njĂ« organizatĂ« e tillĂ«â, tha pĂ«r gazetĂ«n spanjolle âEl Paisâ, Phil Gunson, analist i VenezuelĂ«s nĂ« grupin e ekspertĂ«ve tĂ« âCrisis Groupâ.
âInSight Crimeâ, njĂ« nga faqet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« internetit qĂ« mbulon trafikimin e drogĂ«s, pretendon se sektorĂ« tĂ« ndryshĂ«m brenda forcave tĂ« armatosura tĂ« VenezuelĂ«s, âsillen nĂ« mĂ«nyrĂ« efektive si organizata tĂ« trafikimit tĂ« drogĂ«sâ, por se âĂ«shtĂ« e paqartĂ« nĂ«se kĂ«to grupe koordinohen me njĂ«ra-tjetrĂ«n, apo edhe bashkĂ«veprojnĂ«â.
PavarĂ«sisht kĂ«saj, âInSight Crimeâ pĂ«rdor termin âCĂĄrtel de los Solesâ pĂ«r tĂ« pĂ«rcjellĂ« pĂ«rhapjen e fenomenit.
MegjithatĂ«, disa analiza e konsiderojnĂ« âCĂĄrtel de los Solesâ si njĂ« kartel atipik tĂ« trafikimit tĂ« drogĂ«s. Ekziston gjithashtu njĂ«farĂ« mosbesimi nĂ« konsiderimin e Maduros si udhĂ«heqĂ«si i kĂ«tij karteli.
Pothuajse tĂ« gjithĂ« supozojnĂ« se Maduro e di qĂ« vartĂ«sve e tij trafikojnĂ« drogĂ« dhe e shfrytĂ«zon atĂ« pĂ«r tâu pasuruar, por kjo Ă«shtĂ« shumĂ« e ndryshme nga tĂ« qenit udhĂ«heqĂ«si i njĂ« grupi tĂ« centralizuar kriminal.
Login
ŰčÙÙ ŰłŰ§ŰÙ (@amsahilofficial) 
